онцлох

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

улс төрУул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд “Оюутолгой”-н удирдлагуудтай уулзлаа.Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргаар Ж.Сандагсүрэнг батламжлав.Монгол, хятадын Батлан хамгаалах яам хоорондын зөвлөлдөх уулзалт боллоо.УИх-ын дэд дарга Я.Санжмятавт цагаатгалын хугацааг сунгах хүсэлт тавив.нийслэлийн Засаг дарга С.Батболд орлогч нараа томиллоо.

эдийн засагТөв банк 20 сая ам.доллар, 20.0 сая юань арилжааны банкуудад худалдав.Улсын төсвөөс оны эхний долоон сард урсгал зардалд нийт 3.7 их наяд төгрөг зарцуулжээ.Ургац хураалт эрт эхлэх төлөвтэй гэж ХХААХҮЯ-аас мэдэгдэв.БнхАУ-ын экспорт өнгөрсөн сард 4.4, импорт 12.5 хувиар буурчээ.S&P агентлаг БнСУ-ын зээлжих зэрэглэлийг “AA” болгон, өсгөлөө.“BHP Billiton” Шанхайд Технологийн төв байгуулна.

нийгэмУвсад хүчтэй аадар бороо орсны улмаас найман багийн 500 орчим айл усанд автжээ. нийслэлийн ус хангамжийг сайжруулахад Мянганы сорил-тын корпорацитай хамтарна.Улаанбаатар хотын сургууль, цэцэрлэгийн засварын ажил 40 хувьтай байна.Даваа гарагт зам тээврийн осолд гурван хүүхэд өртжээ.10 дугаар хороолол орчимд энэ сарын 25 хүртэл халуун ус хязгаарлана.

дэлхийнагасаки хот атомын бөмбөгөнд амь үрэгдэгсдийн дурсгалыг хүндэтгэв. Бүгд найрамдах намын нэр хүндтэй 50 гишүүн Трампын эсрэг захидал бичлээ. охУ энэ онд 116 сая тонн үр тариа хураан авна хэмээн шинжээчид тооцоолов. хятадын хүний эрхийн хөдөлгөөний дөрвөн идэвхтнийг суллахыг АНУ уриалж байна. Турк эргэлт хийхээр оролдсон хэрэгт холбогдуулан гадаадын 10 иргэнийг баривчлав.

Цаг агаар

улаанБаатар2016.08.10

°15 °22түр зуурын Бороотой

Дэлхийн технологийн хөгжлийн зааг ялгаа улам багасаж буй энэ үед монголчууд хөгжлийн хурдыг нь гүйцэхийг чадан ядан оролдож байна. Гагцхүү хөрөнгийн хомсдол гэх зовлон тэднийг хүлсээр. 3

хямралаас гаргах төлөвлөгөөг удахгүй танилцуулнаТөсвийн тэнцэл ганцхан сарын хугацаанд 850 орчим тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэв. > 2

YНЭ: 600₮

zasag.co

2016.08.10, ЛХАГВА ~ №173 (451)

бҮРЭЛДЭхҮҮНкоМпАНИ

~ T H E o F F I c I a L g a z E T T E ~

Даатгуулаагүй ч хариуцлага хүлээнэ

Шинэ цагийн салхи

Даатгалтай бол компанийн зүгээс хоёуланд нь нөхөн төлбөр олгох ёстой. > 5

Хөрвөх чадвартай сүлжмэлийн үйлдвэр байгуулж байна. > 11, 12

аМ.ДОЛЛар ЮаНЬ рУБЛЬ

13330.15% 98.030

0.04%2131.81 320.01 32.86

ЗЭС 5-ЧИНгИС БОНД

91.1300.2%

аЛТMSE ALL 10-ЧИНгИС БОНД

0 0 4 5 1

Дэлхийн хамгийн үнэтэй хөлбөмбөгч П.Погба“Манчестер Юнайтед” клуб П.Погбаг 105 сая еврогоор эгнээндээ нэгтгэв. > 4

С.Батсайхан/ЗГМ©

84.5сая

77.5сая

68.2сая

56.9сая

50.7сая

Франц аНУ Испани Хятад Итали

ЗгМ: ИНФОграФИК

2015 онд нийт 1.186 тэрбум жуулчин дэлхийн улсуудаар аялжээ.

Энэ нь өмнөх оноос 5 хувиар өссөн үзүүлэлт

2015 онд хамгийн олон жуулчин хүлээн авсан улс

хүмүүс аялахдаа ямар тээврийн

хэрэгсэл сонгодог вэ

70%

10%

15%

5%

Аялахдаа дараах зүйлсийг биедээ ойр авч яваарай

хүмүүс яагаад аялдаг вэ?

Пасспорт

Төлбөрийн карт

Онгоцны тасалбар

Зээлийн карт

Бэлэн мөнгө

Анхны тусламжийн хэрэгслүүд

Аяллын даатгал

Газрын зураг

Ярианы толь

бичиг

Шинэ газар орныг үзэх

Шинэ хүмүүстэй танилцах

Гадаад хэл шинээр сурах

Шинэ соёлыг мэдрэх

Шинэ хоол хүнс идэж үзэх

Дэлхийн аялал жуулчлал 2015 онд

Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн өчиг дөр Монгол Улсын нийгэм, эдийн засаг, төсөв, санхүүгийн өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар

мэдээлэл хийлээ. Мэдээллийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.

ЗаСгИйН гаЗар

Монгол Улсын эдийн засаг, төсөв санхүүгийн өнөөгийн байдал

6, 7

БИЗНеС ЭрХЛЭЛТ

Өсөлт, уналтын хослолг.Байгал@baigalZGM

Бизнесийнхний “биеийн” байдал хэр байна вэ? Энэ асуултыг өөрсдөд нь тавихаар тамирдаж буйгаа л ам уралдан хэлэх юм. Харин баттай, эсэхийг нь дэнслэхээр бизнес эрхлэгчдийн “судас”-ыг чагнав. Монголын хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй компаниудын тайланг сөхөж, санхүүг ухлаа. Санхүүгийн тайлангаа ил тодоор тайлагнасан энэ компаниуд нэг талаас манай хувийн хэвшлийн

төлөөлөл. Тиймээс тэдний мөнгөн урсгалыг тандсанаар биеийн байдлыг нь түвэггүй мэдэж болно.

Гэхдээ толгой эргэм тоо нурши-хаас өмнө манай эдийн засгийн байдал сайнгүй байгааг уншигч танд сануулъя. Эдийн засгийн өсөлт улам саарч, удаашрал гаарч буй. Иргэдийн орлого буурч, худалдаа хумигдаж буйг тоон үзүүлэлтүүд тодхон гэрчилнэ. Ийм амаргүй цаг доорх хувийн хэвшлийн санхүүг шилний цаанаас тандав.

11

9

ОПеК-ийн албан бус уулзалтын тов гарлаа

анжи равалЗургадугаар сард болсон

ОПЕК-ийн сүүлчийн уулзалтаас хойш зах зээлд үүсээд байгаа түүхий газрын тосны үнийн уналтын эсрэг авах арга хэмжээний талаар хэлэлцэхээр газрын тос олборлогч орнуудын бүлэг есдүгээр сард уулзахаар боллоо. Хоёр жилд нэг удаа болдог Олон улсын эрчим хүчний форумын сайд нарын бага хурал ирэх сарын сүүлээр Алжирт болох бөгөөд уг бага хурлын

салбар хуралдааны үеэр ОПЕК-ийн эрх бүхий төлөөлөгчид цуглахаар болсныг даваа гарагт хэвлэлийн төлөөлөгч мэдэгдэв.ОПЕК-ийн мэдэгдэлд “Гишүүн орнууд хөгжлийн тандалтаа ойр ойрхон үргэлжлүүлэх бөгөөд газрын тосны зах зээлд тогтвортой байдлыг сэргээхийн тулд гишүүн орнуудын дунд зохион байгуулдаг хэлэлцүүлгээ тогтмол болгоно” хэмээжээ.

Хөрөнгө оруулагч “ажилд авна”

926.924.76%

47900.8%

Улс төр

ЗАСГИйН ГАЗрыН МЭдЭЭ2 2016.08.10, ЛХАГВА ~ №173 (451)

ЗаСгИйН гаЗар

ТоДрУУлгА & ЗАлрУУлгА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжлагатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал, хүсэлт

байвал

› oPed@zaSag.co

Утас: 99901526 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

Хямралаас гаргах төлөвлөгөөг удахгүй танилцуулна

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат, ЗГХЭГ-ын дарга Ж.Мөнхбат, Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн болон Монголбанкны ерөн-хийлөгч Н.Баяртсайхан нар үе үеийн Ерөнхий сайд болон Сангийн сайд, Монголбанкны ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсан хүмүүсийг хүлээн авч уулзсан юм. Уулзалтад Ерөнхий сайд асан д.Содном, Ш.Гунгаадорж, М.Энхсайхан, С а н г и й н с а й д а с а н д.даваасамбуу, Я.Очирсүх, Ч.Улаан, Б.Батбаяр, П.Цагаан Монголбанкны ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсан д.Моломжамц, Ж.Үнэнбат, Л.Пүрэвдорж нар хүрэлцэн иржээ.

Энэ үеэр Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат эдийн засгийн хямралаас гарах төлөвлөгөөг боловсруулж байгааг дуулгасан юм. Тэрбээр үргэлжлүүлэн “Монгол Улсын эдийн засаг, төсөв санхүүгийн байдал амаргүй байна. Гэсэн ч Засгийн газар Монгол Улсынхаа ирээдүйг өөдрөгөөр харж, хямралыг хэрхэн давах талаар

төлөвлөгөө боловсруулж байна. Удахгүй УИХ болон олон нийтэд танилцуулна. Монголчууд бид “Бүгдээрээ хэлэлцвэл буруугүй, бүлээн усаар угаавал хиргүй” гэж ярьдаг. Тэгэхээр өвөг дээдсийнхээ мэргэн сургаалыг бодож та бүхэнтэйгээ санал бодлоо солилцохоор урьсан юм. Монголын төрийн төлөө хоёргүй сэтгэлээр зүтгэж ирсэн та бүхний үг сургаал, зөвлөгөө манай Засгийн газрын ажилд үнэтэй санаа болно гэдэгт итгэлтэй байна” гэв.

Үүний дараа Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн, Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Баяртсайхан нар Монгол Улсын эдийн засаг, төсөв, санхүүгийн өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл өгч, уулзалтад оролцогчидтой санал бодлоо солилцлоо.

Тэгвэл үүнтэй зэрэгцэн Сангийн яамнаас энэ оны эхний долоон сарын байдлаарх улсын нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэлийг танилцууллаа. Хагас жилийн байдлаар 1.1 их наяд төгрөгийн алдагдалтай гарсан 2016 оны

Үе үеийн Сангийн сайд нар эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдал болон хямралаас гарах арга замын талаар хэлэлцэж, Засгийн газарт зөвлөгөө “өгөв”.

Төсвийн тэнцэл ганцхан сарын хугацаанд 850 орчим тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэв

төсвийн тэнцэл ганцхан сарын хугацаанд 850 орчим тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэж, төсвийн алдагдал 1.9 их наяд хүрэв. Нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт орлогын бүрдүүлэлт 82.2, зарлага 91.0 хувийн гүйцэтгэлтэй байна. Мөн төсвийн орлого гурван их наяд орчим төгрөгт хүрч, орлогын төлөвлөгөө 17.8 хувиар буюу 657.4 тэрбум төгрөгөөр дутуу биелж байгаа аж. Үүнийг өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 3.3 хувиар буюу 102.7 тэрбум төгрөгөөр бага байна.

Харин улсын нэгдсэн төсвийн нийт зарлага 91 хувийн гүйцэтгэлтэй байгааг тайланд дурджээ. Эдийн засагчид төсвийн алдагдал ийнхүү эрс нэмэгдэж байгааг төсвийн сахилга бат болон үр ашиггүй зардалтай холбон тайлбарлаж байна.

Угтаа бол энэ оны төсвийн тэнцэл 940.5 тэрбум төгрөг буюу дНБ-ий 3.4 хувьтай дүйцэхүйц байхаар өнгөрсөн парламент баталж байв.

» Үе үеийн Сангийн сайд нар эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдал болон хямралаас гарах арга замын талаар хэлэлцэж, Засгийн газарт зөвлөгөө “өгөв”.

» Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн, Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Баяртсайхан нар Монгол Улсын эдийн засаг, төсөв, санхүүгийн өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл өгчээ.

» Нэгдсэн төсвийн нийт зарлага 91 хувийн гүйцэтгэлтэй байна.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд мягмар гарагт Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчидтэй зөвшилцсөний дагуу хоёр орлогч, хоёр төслийн удирдагчаа шинээр томиллоо. Засгийн газраас баталсан тогтоолд төслийн удирдагчид нийслэлийн Засаг даргын орлогчийн статусаар ажиллана гэдгийг онцолжээ. Иймд нийслэлийн Засаг дарга ирэх дөрвөн жилд дөрвөн орлогчтойгоор ажиллана гэж хэлэхэд хилсдэхгүй нь.

Тэгвэл нийслэлийн Засаг даргын Ногоон хөгжил, агаа рын бохирдлын асуудал хариуц сан орлогчоор Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч Ж.Батбаясгаланг томилжээ. Ж.Батбаясгалан нь 2008-2012 онуудад НИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн нарийн бичгийн даргаар ажиллаж байсан бол өнгөрсөн дөрвөн жилд НИТХ дахь МАН-ын бүлгийн Ажлын

Хотын дарга хоёр орлогчтой ажилланаТОМИЛгОО

Б.Даваатогтох@datoZGM

Б.ДавааЗГМ

Төслийн удирдагчид нийслэлийн Засаг даргын орлогчийн статусаар ажиллана

албаны даргын үүрэгт албыг хариуцаж байжээ.

Мөн дэд бүтцийн хөгжлийн асуудал эрхэлсэн орлогчоор НИТХ-ын Тэргүүлэгч П.Баярхүүг томилсон байна. П.Баярхүү нь Сүхбаатар дүүргийн МАН-ын хорооны дэд дарга болон тус дүүргийн ИТХ дахь МАН-ын бүлгийн даргаар ажиллаж байсан аж.

Харин нийслэлийн Гэр хорооллын хөгжил, нийгмийн асуудал хариуцсан төслийн уди рдаг ча ар Н ИТХ-ын төлөөлөгч, “Future” группийн захирал Ш.Анхмаа, Ядуурлыг бууруулах, хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан төслийн удирдагчаар нийслэлийн МАН-ын дэд дарга д.Энхтөр нарыг томилов.

Ингэснээр нийслэлийн Засаг дарга С.Батболд орлогч нарынхаа тоог дөрвөөр

цөөрүүлэв. Өнгөрсөн дөрвөн жилд нийслэлийн Засаг дарга асан Э.Бат-Үүл зургаан орлогчтой ажиллаж байсан юм. Үүний 2015 оны төсвийн тодотголоор нийслэлийн Засаг дарга хоёр орлогчтой, орон тооны зөвлөхгүй байхаар хуульчилсан. Гэвч хотын экс мэр Э.Бат-Үүл Засгийн газраас гаргасан дээрх шийдвэрийг эсэргүүцэж, орлогч дарга нараа ажлаас нь чөлөөлөхгүй авч үлдэнэ гэдгээ илэрхийлж, цалингүй ажиллах боломжтойг дуулгасан удаатай.

д а ш р а м д д у рд а х а д , хотын мэр С.Батболд орлогч нараа томилохын сацуу Сонгино хайрхан дүүргийн ИТХ-аас нэр дэвшүүлсний дагуу Ж.Сандагсүрэнг тус дүүргийн Засаг даргаар батламжилсан байна. Ж.Сандагсүрэн нь тус дүүргийн ИТХ-ын төлөө лөгч, УИХ-ын гишүүн д.Сумъяа-

базарын зөвлөхөөр ажиллаж байжээ. Тус дүүргийн Засаг дарга асан М.Чинболд нь төрийн захиргааны албан хаагчдыг хууль бусаар халсан, орон нутгийн хөрөнгийг зориулалтын бусаар ашигласан гэх үндэслэлээр чөлөөлөгдсөн тул Сонгинохайрхан дүүргийн ИТХ-аас Засаг даргад Ж.Сандагсүрэнг нэр дэвшүүлсэн аж.

Тү үнчлэн нийслэлийн Засаг даргын худалдан авах ажиллагааны асуудал хариуцсан зөвлөхөөр Э.Болормааг томилжээ. Харин нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын дарга С.Ганбаатарыг ажлаас чөлөөлж, тус албан тушаалын сул орон тоо гарсантай холбогдуулан төрийн жинхэнэ албаны удирдах албан тушаалд томилогдох ажилтны сонгон шалгаруулалтыг энэ сард багтаан зарлахаар болсон байна.

ЗгМ ТОвЧХОН» УУлЗАлТЕрөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат Азийн дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалтын банкны дэд ерөнхийлөгч Д.Ж.Пандианыг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд дэд ерөнхийлөгч Д.Ж.Пандиан банкны хөрөнгө оруулалтын нөхцөлийн талаар танилцуулаад, Монгол Улстай хамтран ажиллах хүсэлтээ илэрхийлэв. Харин Ерөнхий сайд Монгол Улсын дэд бүтцийн салбарт хөрөнгө оруулах талаар анхаарч ажиллах хүсэлтийг банкны дэд ерөнхийлөгч Д.Ж.Пандианд тавив.

БОАЖ-ын сайд Д.Оюунхорол Монгол Улсад айлчилж буй Мянганы сорилтын корпорацийн Ази, Номхон далай, Латин Америкийн орнуудын компакт гэрээний үйл ажиллагаа эрхэлсэн дэд ерөнхийлөгчтэй уулзлаа. Тус корпорацийн хөрөнгө оруулалтаар хэрэгжүүлэх хоёр дахь компакт гэрээг боловсруулах болон хэрэгжүүлэх асуудлаар Монгол Улсын Засгийн газартай хамтран ажиллах болжээ. Тэд мөн Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбаттай уулзсан юм.

» ПАрлАМенТУИХ-ын дэд дарга Я.Санжмятав Цагаатгах ажлыг удирдан зохион байгуулах Улсын комиссын нарийн бичгийн дарга Д.Дамбасүрэн болон ажлын албаны ажилтнуудтай уулзаж, комиссын ажилтай танилцлаа. Энэ үеэр Улс төрийн хилс хэрэгт хэлмэгдэгсдийг цагаатгах, тэдэнд нөхөн олговор олгох тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах шаардлага байгааг дуулгав.

» ТАнИлцУУлгА"Оюутолгой"-н өнөөгийн нөхцөл байдал, үйл ажиллагаа, бүтээн байгуулалтын явцыг Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Ц.Дашдоржид танилцууллаа. Энэ үеэр тус компанийн удирдлага Монгол Улсад бүртгэлтэй бөгөөд эзэмшлийн 50-иас дээш хувийг Монголын иргэн эзэмшдэг ханган нийлүүлэгчтэй түншилж ажиллахыг зорьж байгаагаа дуулгав. Мөн гүний уурхайн бүтээн байгуулалтын ажлын хөрөнгө оруулалтын нэлээд хувийг Монголд үлдээхийг чухалчилж буйгаа онцоллоо.

» хАМТын АжИллАгАА Монгол Улсын эдийн засгийг төрөлжүүлэхэд өөрийн хувь нэмрээ оруулахд хүсэл эрмэлзэлтэй байгаагаа АНУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Женифер З.Гаалт илэрхийлэв.

» хУрАлМонгол, Хятадын Батлан хамгаалах яам хоорондын зөвлөлдөх уулзалт Улаанбаатар хотноо боллоо. Энэ удаагийн зөвлөлдөх уулзалтаар 2013 онд байгуулсан Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр, хоёр орны Батлан хамгаалахын сайдын харилцан айлчлалын үеэр хэлэлцсэн асуудлуудыг хэрэгжүүлэх арга зам, хоёр орны батлан хамгаалах салбарын хамтын ажиллагааны талаар хэлэлцжээ.

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛгИОН

Ерөнхий эрхлэгчЦэвлээгийн МӨНХЖИН

Орлогч эрхлэгчЦэвээндолгорын ЦЭвЭЭНХЭрЛЭН

Утас: 99901526

Улс төр, нийгмийн мэдээллийн албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901682

Эдийн засаг, бизнес мэдээлэл,дизайн, гэрэл зургийн алба

Эдитор Б.ЦэцэгсүрэнУтас: 99901697

Гадаад контентын албаЭдитор р.Оюунцэцэг

Утас: 99901621

Соёл, энтертайнмэнт мэдээллийн албаУтас: 70103131

Маркетинг, борлуулалтын хэлтэсЛ.Сугармаа

Утас: 99903584г.ЛхагвасүрэнУтас: 99903581

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар: 1024

Утас: 70103131, Факс: 70106065

Zasag.Co“Чөлөөт хэвлэл”

сангийн хэвлэх үйлдвэрт хэвлэв

Дугаарын удирдагчР.Оюунцэцэг

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг

дээдэлж, чөлөөт сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг

илэрхийлэх мэдээллийн индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг

бэхжүүлэхийг эрхэм зорилгоо болгоно.

0 0 4 5 1

реДАКцИ

ЗАр СУрТАлчИлгАА

хАЯг

цАхИМ хУвИлБАр

ЗАСГИйН ГАЗрыН МЭдЭЭ 3

нийтлэлчийн булан

2016.08.10, ЛХАГВА ~ №173 (451)

Тэнцвэртэй мэдээллийг Танд

Far mbot genesis гэх төхөөрөмжийн тухай та дуулсан уу? Хашааныхаа нэг буланд, эсвэл багахан хэмжээний хүлэмжиндээ хэрэгцээний хүнсний ногоогоо тарьж, түүнийг арчлах ажлыг таны өмнөөс бүхэлд нь гүйцэтгэх бүрэн автомат робот. Хаана ямар ногоо тарихыг л “заагаад” өгчихвөл хөрсийг сийрэгжүүлэхээс эхлээд үр суулгах, услах, хөрсний чийгийг шалгах, тэр ч бүү хэл тусгайлан су у ри л у улсан камеры н тусламжтайгаар зэрлэгийг нь илрүүлж, зулгаана. Одоогоор урьдчилсан захиалгаа авч байгаа энэ төхөөрөмжийг энгийн нэгэн эр санаачилж, старт-ап компани байгуулан масс үйлдвэрлэлд шилжүүлэхээр зэхэж буй. Үүнээс гадна хоолны илчлэгийг гаднаас нь шалгах төхөөрөмж, эзнээ дагаад “явдаг” ухаалаг чемодан, нарны эрчим хүч үйлдвэрлэгч хөвөгч хавтан, усан доогуур аялуулах өндөр хурдны тээврийн хэрэгсэл гэх мэт энэ ертөнцийн хүмүүс юу эсийг сэтгэж, түүнийгээ ажил хэрэг болгох аж. Итгэмээргүй санагдаж болох юм, дөнгөж 1990-ээд оноос л хүн төрөлхтөн гар утас халааслах болсон билээ.

Шинэ санааны “машинууд” өдөр шөнөгүй ажиллаж байна. Бөмбөрцөг тэнхлэгээ нэг бүтэн эргэх 24 цагийн уртад өнцөг булан бүрт нь хэдэн зуун шинэ санаа төрж, тэдгээр нь та бидний амьдралд эргэлт буцалтгүй нэвтэрсээр байна. дэлхийн технологийн хөгжлийн манлайлагч хэмээн АНУ-ыг дэлхий дахин сүүлийн гучаад жил тооцсоор ирэв. Гэвч дроноос эхлээд цахилгаан хөдөлгүүрт машин, ухаалаг утас хүртэлх олон салбарт Хятад АНУ-тай зэрэгцэж, тэр хэрээр

Хөрөнгө оруулагч “ажилд авна”Эдийн засгийн үсрэнгүй хөгжилд хүрэх гарц нь технологи, инноваци

Б.Цэцэгсүрэн@tsetsegsurenZGM

дэлхийн технологийн хөгжлийн зааг ялгаа улам хумигдсаар. дэлхий дахин технологийн хүчээр хөгжлөө хурдасгаж, эдийн засгаа бэхжүүлсээр байна. Харин Монгол тэдний хаахна явна вэ?

“Монголын технологийн компаниуд зөвхөн гарааны бизнесийн буюу старт-апын түвшинд л байна. дэлхийн бусад улсынх шиг олон улсад гарах нь байтугай Монголдоо, дотоодын зах зээлд ч томорсон компани байхгүй” хэмээн “start-Up Mon-golia” төрийн бус байгууллагын гүйцэтгэх захирал С.Эрдэнэбат ярив. Монголын гарааны бизнесү үдийг зангидсан “start-Up Mongolia” төрийн бус байгууллагын гишүүн энтрепренерү үдэд шинэ бизнесийн 8000 орчим санаа бий. Тэдний дийлэнх нь технологийнх. Шинэ санаа бүр нь амьдралд бууж, ажил хэрэг болоогүй ч 200 орчим нь аж ахуйн нэгж болж, шинэ санаа, хүсэл мөрөөдлөө ажил хэрэг, амьдралынхаа учир утга болгохоор зүтгэж явна. Одоогоор тэдний ердөө 20-ийнх нь бизнес жигдэрч, амжилттай хэрэгжиж байна гэж тодорхойлохуйц болжээ. “Монгол залуучууд Америкийн старт-апууд юм уу солонгосчуудтай адилхан шинэлэг санаа гаргаж, загвар дизайны хувьд тэднээс дута хааргүй, олон улсад өрсөлдөхүйц хийж чадаж байна. Гэхдээ загас усгүйгээр амьдрахгүй гэдэгтэй адилхан цаашаа амжилт олохын тулд таатай орчин буюу инновацийн тогтолцоо, гарааны бизнесийн экосистем хэрэгтэй. Монголд тэр нь бүрдээгүй” хэмээн С.Эрдэнэбат өгүүлэв. Америк, Япон, Европт технологийн гигант компаниудад ажиллаж, шинийг санаачилж буй монгол-чуудын тухай хэвлэлийн хуудсуудад бахархан бичдэг билээ.

Тэгвэл технологийн старт-апуудад хэрэгтэй тэрхүү экосистем нь чухам юуг шаарддаг вэ? “Жишээлбэл, Америк, Солонгост энэ орчин нь маш сайн бүрдсэн гэж үздэг. Хүн санаа гаргаад, түүнийгээ хөгжүүлэхэд тэр нь хэрэглээнд нэвтэрч, зах зээлд эргэлдэхэд

ямар ч саад тотгоргүй байдаг. Институциудын төлөвшил нь маш сайн. Харин Монгол Улсын хувьд энэ асуудал маш хэцүү” хэмээн тэрбээр ярив.

Старт-апу удад толгой дараа лан тохиолддог түмэн бэрх-шээлийн нэг нь санхүү жилтийн механизм. “Монголд барьцаанд суурил сан санхүүгийн систем давамгайлсан буюу хөрөнгө оруулалтын 90 гаруй хувийг нь банкны систем эзэлж байгаа. Тэгээд барьцаагүйгээр хөрөнгө оруулалт хийх буюу venture хөрөнгө оруулалтын механизм, хөрөнгө оруулалтын сан хөгжөөгүй байгаа. Тийм учраас технологийн гарааны бизнес эрхлэгчдэд банкнаас зээл авах гэсэн ганц л сонголт байгаа. Харин гарааны бизнес эрхлэгчдэд барьцаа хөрөнгө, туршлага байхгүй учраас банк зээл өгөхгүй” хэмээн гарааны бизнес эрхлэгч нэгэн ярив. АНУ-ын Цахиурын хөндийг та бид мэднэ. дэлхийн өндөр технологийн томоохон компаниуд, мянга мянган старт-ап компаниудын “гэр” болсон энэ хөндийг зорилтот зах зээлээ хэмээн үздэг хөрөнгө оруулагчид ч тусдаа бий. Харин хөрөнгийн хомсдолд хүлүүлсэн Монголын технологийн

компаниуд санаагаа цаасан дээр буулгахаас хэтрэхгүй өдөр хоногийг өнгөрөөсөөр байна. Гэхдээ энэ асуудлыг шийдэхийн тулд старт-апууд өөрсдөө хөрөнгө оруулалтын сан байгуулахаар ажиллаж эхэлжээ.

Түүнээс гадна гарааны биз несийг дэмжих төрийн дэмжлэг Монголд байхгүйгээс ялгаагүй. Өөрөөр хэлбэл, төр, засгийн зүгээс гарааны бизне с , с т ар т -а п у уд ы г дэмждэг, энтрепренершипийг хөгжүүлэх тал дээр төдийлэн анхаардаггүй. Харин бусад орны Засгийн газар гарааны бизнес, энтрепренершипийг дэмжих нь ирээдүйн эдийн засгийн үсрэнгүй хөгжилд хүрэх зам, мэдлэгт суурилсан эдийн засгийг төлөвшүүлэх, хүн амаа ажлын байраар хангах үндсэн арга хэрэгсэл гэдгийг олж харж, анхаарч, тэр хэрээр хөрөнгө хайрлахгүй зарцуулсаар байна. Монголын старт-апуудын дэмжлэг зөвхөн төрийн бус байгууллагуудаар хэмжигдэж буй цагт Монгол Улсын эдийн засагт технологийн эзлэх хувийн жингийн талаар саналтгүй биз ээ.

Тэгвэл байгаль орчинд ээлтэй гарааны бизнесүүдийг дэмжих

олон улсын төсөл хөтөлбөрүүд бий. Тухайлбал, дэлхийн банкнаас санхү үжү үлэн хэрэгжүүлдэг “green Nation challenge”. Монголын старт-ап компаниуд иймэрхүү төсөл, хөтөлбөрүүдэд хамрагддаг. Тухайлбал, энэ хөтөлбөр хамрагдсан BEs (Best Energy serving) хэмээх компани бий. Цэвэр технологийн старт-ап. Гадаадад инженерийн чиглэлээр дээд боловсрол эзэмшсэн залуус нэгдэж байгуулсан BEs компани Nasa-гийн технологид суурилан шинэ технологи хөгжүүлэх замаар эрчим хүчний хэмнэлттэй паар үйлдвэрлэж эхэлжээ. Зохиогчийн эрхээ ч хэдийнэ баталгаажуулаад авсан аж. Эрчим хүчний зарцуулалт маш багатай паарыг өнгөрсөн өвөл монгол айлуудад туршаад, үр дүнг нь үзэхэд эрчим хүчний зардлыг 50 хувиар хэмнэх тооцоо гарчээ. Монгол инженерүүдийн зохион бүтээсэн паар нүүрс түлснээс хамаагүй бага зардалтайн дээр цэвэрхэн, агаар хуурайшуулдаггүй, ухаалаг удирдлагын системтэй гэх мэт давуу талуудтай. Анх суурилуулахад ч тийм үнэтэй биш, жирийн, дундаж үнэтэй халаагууртай адилхан үнэтэй

энэ паарыг Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулахад маш чухал ач холбогдолтой хэмээн мэрг эж и л т н ү үд олзуурхаж байна. Нийт таван тэрбум төгрөгийн санхүүжилт босгосон тус компани энэ өвлөөс бүтээгдэхүүнээ массаар үйлдвэрлэж, зах зээлд гаргах аж. Нэг жил гаруйн хугацаанд үйл ажиллагаа явуулж байгаа ч гэсэн 8000 орчим паар худалдаад амжжээ.

“star t-Up Mongolia”-аас мөн төрөн гарсан iHotel.mn хэмээх аппликейшн, онлайн үйлчилгээний систем бий. www.hotels.com, www.booking.com-той төстэй зочид буудал захиалгын цахим систем өнгөрсөн долдугаар сард Улаанбаатар хотод зохион байгуулагдсан Ази, Европын дээд түвшний уулзалтын зочид буудлын захиалгын албан ёсны түншээр оролцсон юм.

Энэ мэт Монголын техно-логийн старт-ап компаниуд дэлхийн хөгжлийн хурдыг чадан ядан гүйцэх цаг айсуй. Хоёр нарны хооронд гялалзан өнгөрөх дэлхийн хөгжлөөс хол хаягдахгүйн тулд тэд томоо гэгчийн цүнхэндээ төслөө хийж тэврээд, хөрөнгө оруулагчдын хаалгыг тогшсоор явна.

Монгол залуучууд Америкийн старт-апууд юм уу солонгос-чуудтай адилхан шинэлэг санаа гаргаж, загвар дизайны хувьд тэднээс дутахааргүй, олон улсад өрсөлдөхүйц хийж байна.

Б.Ганбаяр/ЗГМ©

Спорт

4 ЗАСГИйН ГАЗрыН МЭдЭЭ 2016.08.10, ЛХАГВА ~ №173 (451)

“рио 2016” монголчуудын хувьд яг л дөрвөн жилийн өмнөх олимптой ижил зураглалаар үргэлжилж байна. Лондонд бид эхний хоёр өдөр хоосон хоцорч, сэтгэлээр унаад байх үед жүдоч С.Ням-Очир хүрэл медаль хүртэж, багийнхнаа сэргээсэн. Тэгвэл энэ удаа өөр нэг жүдоч доржсүрэнгийн Сумъяа Монголын багийн анхны медалийг авчирч, салхи хагаллаа.

Түүний хувьд сугалаа хүнд таарсан. Эхэлж гоц мөргөсөн манай бөх шөвгийн 16-д дАШТ-ий хүрэл медальт Нидерландын С.Верхагентай барилдав. Энэ бөх 2012 онд Болгарт болсон дэлхийн цомын тэмцээнд Сумъяаг хожиж байжээ. Харин энэ удаа Сумъяа хариугаа авч, торгуулиар ялав. Шөвгийн наймд түүнийг илүү чанга өрсөлдөгч хүлээж байлаа. Энэ бол дАШТ-ий дөрвөн мөнгө, нэг хүрэл медальт, Европын таван удаагийн аварга, Португалын өнөө цагийн хамгийн шилдэг жүдоч Тельма Монтейру. Хоёр бөх өмнө нь дөрвөн удаа тулахад португал жүдоч гуравт нь илүүрхэж байж. Сумъяагаас гадна Монголын бөхчүүдтэй таван удаа барилдахад бүгдэд нь хожсон, манайханд тун халгаатай нөхөр. Гэхдээ энэ удаа Сумъяа нэмэлт цаг торгуулиар илүүрхэж, өмнөх хожигдлуудынхаа хариуг авлаа.

Хагас шигшээд тэрбээр өмнөх олимпийн аварга, дэлхийн хошой алтан медальт Японы К.Мацүмототой барилдсан. Сумъяатай таван удаа гар зөрүүлэхдээ дөрөвт нь хожсон бөх. Хамгийн сүүлд өнгөрсөн жилийн дАШТ-ий шөвгийн наймд уулзалдахад манай бөхийг тун эргэлзээтэй ялж,

дэлхий нийт Бразилын зүг, олимп руу анхаарлаа хандуулсан энэ үед хөлбөмбөгийн ертөнцөд нэгэн том үйл явдал боллоо. Английн “Манчестер Юнайтед” клуб Италийн “Ювентус”-ын хагас хамгаалагч Поль Погбаг 89 сая фунт буюу 105 сая еврогоор өөрийн эгнээнд нэгтгэсэн нь олны анхаарлыг эрхгүй татсан юм. Франц залуу ийн зарагдсанаар Гарет Бейлийн рекордыг эвдэж, дэлхийн хамгийн үнэтэй хөлбөмбөгчөөр тодорчээ. Тэрбээр Манчестер хотын багтай таван жилийн гэрээ байгуулсан байна.

Сонирхолтой нь, “Юнайтед” бол түүний өмнө нь тоглож бай сан баг. Тэрбээр 2009 онд 16-тайдаа энэ багт ирж, 2012 оныг хүртэл тоглосон юм. Гэвч талбайд гарахаасаа илүү сэлгээ ний сандалд суух нь их байсан тул дөрвөн жилийн өмнө Турин хотыг зорьсон билээ. Энэ шийдвэр ч зөвдөж, “Юве”-д ирсэн даруйдаа тэр талбайн төвийн гол тоглогч болж хувирсан. Улмаар дөрвөн жилийн хугацаанд ур

Дэлхийн хамгийн үнэтэй хөлбөмбөгч П.ПогбаТом мөнгөн дүн түүний сэтгэл зүйд дарамт учруулж мэднэ

Б.ЭнхжинЗГМ

Дэлхийн хамгийн үнэтэй хөлбөмбөгчиД

нэр Улс хаанаас хаана үнэ (сая евро) Он1.П.Погба Франц Ювентус МЮ 105 20162.Г.Бейл Уэльс Тоттенхэм реал 100 20133.К.роналду Португал МЮ реал 94 20094.Г.Игуайн Аргентин Наполи Ювентус 90 20165.Неймар Бразил Сантос Барселона 86.2 20136.Л.Суарес Уругвай Ливерпуль Барселона 81.7 20147.Х.родригес Колумб Монако реал 79.8 20148.А.ди Мария Аргентин реал МЮ 75 20149.К.де Брюйне Бельги Вольфсбург Ман.Сити 75 201510.З.Зидан Франц Ювентус реал 75 200111.З.Ибрагимович Швед Интер Барселона 66 200912.Кака Бразил Милан реал 65 200913.Э.Кавани Уругвай Наполи ПСЖ 64 201314.д.Луис Бразил Челси ПСЖ 62.6 201415.Л.Фигу Португал Барселона реал 62 2000

чадвараа улам ахиулсаар өдгөө өөрийн байрлалдаа дэлхийн шилдгүүдийн нэгд тооцогдох болжээ. “МЮ”-ын хувьд үнэгүй явуулсан тоглогчоо асар өндөр үнээр худалдан авсан нь таагүй хэрэг. Гэхдээ Погба үнэхээр сайн тоглоод, баг амжилт гаргаад эхэл-бэл энэ зэргийн мөнгө тэдэнд юу ч биш л дээ. Харин дэлхийн хамгийн өндөр үнэтэй хөлбөмбөгч болсон нь Погбагийн сэтгэл зүйд том дарамт учруулж мэднэ. Хэрэв жаа хан тааруу тогловол “Ийм өндөр үнээр зарагдчихаад” гээд л хүмүүс шүүмжлэх болно. Өөрөө болохоор мөнгөн дүн санааг нь зовоохгүй байна, зөвхөн тоглолт-доо анхаарна гээд байгаа. Гэхдээ 105 сая евро их, бага хэмжээгээр дарамт болох нь тодорхой.

Ер нь “МЮ” үеийн үед төвийн сайн хагас хамгаалагчаараа алдартай байсан. Өмнө нь Б.Чарльтон, Б.робсон, р.Кин, П.Скоулз зэрэг домгууд “Юнайтед”-ын төвийн байрлалыг эзэгнэж байв. Хамгийн сүүлд М.Кэррик энэ байрлалд олон жил сайн тоглосон. Гэвч түүний нас явахын хэрээр төвийн байрлал эзгүйрэх болсон. Харин одоо Погба дараагийн домог болох том найдлага төрүүлэн хуучин багтаа эргэн ирж байна. “Юнайтед”-ын дасгалжуулагч Ж.Моуриньо түүнийг дараагийн Скоулз болж чадна гэж үзэж буйгаа илэрхийлжээ. “Поль дэлхийн шилдэг хөлбөмбөгчдийн нэг. Тэр манай багийн чухал тоглогч байх болно. Тэр хурдтай, хүчтэйгээс

гадна гоол оруулж, тоглолтыг “уншиж” чаддаг. Тэгсэн хэрнээ ердөө 23 настай. Тэгэхээр дараагийн 10 жилд “Юнайтед”-ын зүрх байх бүрэн боломжтой. Би түүнийг дараагийн Скоулз болж чадна гэдэгт эргэлзэхгүй байна” хэмээн португал мэргэжилтэн өгүүлжээ.

Погбагийн хувьд энэ зун “Юнай тед”-д ирж буй дөрөв дэх хөлбөмбөгч. Моуриньо өмнө нь төвийн хамгаалагч Э.Байи, довтлох чиглэлийн хагас хамгаа лагч Г.Мхитарян, довтлогч З.Ибраги мович нарыг элсүүлээд байв. Харин одоо хамгаалалт, довтол гоонд жигд сайн оролцдог Погбаг эл-сүүлснээр бүх байрлалд санаа зовохооргүй болж байна.

Энэтхэгийн Засгийн газрын Аялал жуулчлалын яам, Энэтхэгийн Аялал жуулчлалын санжүүжилтын корпораци, Энэтхэгийн Аж үйлдвэрийн Нэгдсэн Эвлэл (ЭАҮНЭ)-тэй хамтран Гайхамшигт Энэтхэг Хөрөнгө оруулагчдын Дээд хэмжээний уулзалтыг 2016-09-21-23нд Шинэ Дели хотноо зохион байгуулах гэж байна.

Энэтхэгийн Аялал жуулчлалын сектор нь хөрөнгө оруулалтын өргөн боломжийг Энэтхэгт төдийгүй далайн чанадын дэд бүтцийн хөгжлийн салбарт олгодог. Гайхамшигт Энэтхэг Хөрөнгө оруулагчдын Дээд хэмжээний уулзалтын гол зорилго бол том хөрөнгө оруулалтыг Энэтхэгийн аялал жуулчлалд татах, янз бүрийн муж/ Нэгдсэн улсын нутаг дэвсгэрт хөрөнгө оруулалтанд бэлэн төслүүдийг хөрөнгө оруулагчдад танилцуулах явдал юм. Дээд хэмжээний уулзалтын үеэр семинар хийх, бизнес-бизнесийн уулзалт зохиох, тодорхой сэдвээр дугуй ширээний яриа хийхэд зориулсан байр бэлэн байна.

Аялал жуулчлалын салбартай холбоотой Монголын бизнесийн хамт олныг Шинэ Дели хотноо 2016-09-21-23нд зохион байгуулагдах Гайхамшигт Энэтхэг Хөрөнгө оруулагчдын Дээд хэмжээний уулзалтанд урьж байна.

Нэмэлт мэдээ хэрэгтэй бол Аялал жуулчлалын яамны газрын захирал Ноён Суман Билла-тай suman.billa@nic.in гэсэн э-мейлээр, ЭАҮНЭ-н Тэргүүн дэд захирал Хатагтай Амита Саркартай amita.sarkar@cii.in гэсэн э-мейлээр тус тус холбогдоно уу.

гайхамшигт Энэтхэг хөрөнгө оруулагчдын

Дээд хэмжээний Уулзалт

ХӨЛБӨМБӨг

рИО-2016

Олимпийн медальт анхны жүдоч бүсгүйТэрбээр энэ жил 19 барилдааныхаа 16-д нь ялалт байгуулжээ

г.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

Сумъяа мөнгөн медаль зүүснээр Монголын баг 27 дугаар байрт орж

ирлээ

цааш явсаар түрүүлсэн билээ. Ер нь тэдний хоорондын барилдаан их хүч шавхсан, хүндхэн болдог онцлогтой. Гэхдээ энэ удаа барилдаан удаан үргэлжилсэнгүй.

Хоёр бөх дэвжээнд гараад 20 гаруйхан секунд өнгөрч байхад манай бөх шийдсэн үүрээгээ хийж, өрсөлдөгчөө ар нуруугаар нь цэвэр унагав. Ингэснээр Сумъяа финалд шалгарч, медаль хүртэх нь тодорхой болсон юм. Харамсалтай нь тэрбээр аваргын төлөө эзэн орны бөх р.Сильвад вазаригаар ялагдаж, мөнгөн

медальтайгаа эвлэрэхээс аргагүй боллоо. Түүнийг хавирахад бразил бөх тахимдаж унагасан нь барилдааны хамгийн эгзэгтэй мөч байв. Уг нь жүдогийн дүрэмд босоогоос барилдахдаа хөлд нь хүрвэл шууд торгон ялагдуулдаг. Гэтэл энэ удаа шүүгчид эзэн орны бөхийг дэмжиж, буруу шийдвэр гаргалаа гэж манайхан нэлээд бухимдсан. Харин олимп шүүж буй Монголын шүүгч М.Бөхбат “Ханцуй атгасан тохиолдолд гараараа хөлд хүрч болно” гэсэн тайлбар хийснээр байдал намжив.

Сумъяа ийнхүү мөнгөн медаль зүүснээр Монголын баг 27 дугаар байрт орж ирлээ. Түүний хувьд олимпоос медаль авсан анхны эмэгтэй жүдоч болж түүхэнд үлдэж байна. Мөн олимп, дэлхийн хос медальтай гурав дахь жүдоч (өмнө нь Х.Цагаанбаатар, С.Ням-Очир нар ийм амжилт үзүүлж байв) боллоо.

Ер нь энэ удаагийн олимпоос

медаль авах тамирчдын тэргүүн эгнээнд Сумъяа бичигдэж байв. Энэ нь хэд хэдэн шалтгаантай. Юуны өмнө тэрбээр сүүлийн хоёр жил тогтвортой сайн барилдаж буй. 2015 онд нийт 47 барилдаан хийснээс 38-д буюу 80.9 хувьд нь ялалт байгуулсан юм. Харин энэ жилийн хувьд 19 барилдааны 16-д нь (84.2 хувь) хожсон үзүүлэлттэй. Өнгөрсөн жилээс хойш 19 тэмцээнд орохдоо ганц л удаа медальгүй иржээ. Энэ бүх амжилтынхаа ачаар дэлхийн чансааны нэгд эрэмбэлэгдэж, риод зодоглосон 23 жүдочийг тэргүүлэн барилдсан юм.

Олимпийн өмнө спортын том агентлагууд төрөл, зай, жин тус бүрт медаль хүртэх тамирчдын таамгийг гаргасан. Тэгвэл Америкийн Usa Today сонин болон cBs телевизийн дэвшүүлсэн таамагт манай бөхийг алтан медаль хүртэнэ гэж зөгнөсөн билээ. дэлхийн том

шинжээчдэд үнэлэгдэж, түүний-хээ хэмжээнд хүрч барилдсан нь үнэхээр бахархалтай байлаа.

р.Сильва финалд манай бөхийг хожсоноор зохион байгуулагч Бразил анхны алтан медалиа авч байна. Өмнө нь дэлхийгээс алт, мөнгө зүүгээд байсан энэ бөх олимпийн медальтан болох хүслээ ийн биелүүлэв. “Ордонд цугласан үзэгчид хором, мөч бүрт намайг дэмжин хашгирч байсан нь өрсөлдөгчөө ялах хүч чадал хайрлалаа. Нутгийн дэвжээн дээрээ, хөгжөөн дэмжигчдийнхээ өмнө түрүүлэх үнэхээр гайхалтай байна. Бразилын багийн дараа дараагийн медалийн үүд хаалгыг энэ алт нээж өгсөн гэж найдаж байна” хэмээн Сильва ярьжээ. Харин түүний ээж “Лондонд тэд охиныг минь сармагчин гэж дуудаж байлаа. Харин одоо миний охин ямар сайн тамирчин болохыг бүгд харлаа” хэмээн өгүүлжээ.

ЗгМ ТОвЧХОН» БоКС Монголын боксчин Г.Ган-Эрдэнэ (49 кг) Улаанбаатарын цагаар мягмар гарагийн үүрээр олимпийн эхний тоглолтоо хийлээ. Гэвч тэрбээр Эквадорын К.Кипод 3:0-ээр ялагдан тэмцээнээ өндөрлүүлэв.

» БАйТ хАрвААЭрэгтэйчүүдийн ганцаарчилсан төрөлд оролцож буй Ж.Гантөгс хасагдах шатны эхний тоглолтоо Тайландын тамирчны эсрэг хийж, 7:3-аар ялагдсанаар өрсөлдөөнийг орхиж байна. Тэрбээр урьдчилсан харваанд 664 оноо авч, 24-өөр шалгарсан ч 41-д эрэмбэтэй тамирчинд ийн хожигдов.

» ТеннИСЭрэгтэйчүүдийн ганцаар-чилсан төрлийн нэгийн даваанд хожигдоод байсан Н.Жокович хосын төрөлд ч амжилт олсонгүй. Тэрбээр Зимоничтой хослон тоглоод хоёрын даваанд Бразилын хосод 6:4, 6:4-өөр ялагджээ.

» УСАнД СЭлЭлТРиогийн олимпийн анхны хос алтын эзнээр Унгарын усчин К.Хоссу тодроод байна. Тэрбээр 100 метрийн мэлхий сэлэлт, 100 метрийн араар даллах сэлэлтэд өнгөлжээ.

» регБИЭмэгтэйчүүдийн регбигийн тэмцээний медальтнууд наадмын гурав дахь өдөр тодорлоо. Австралийн баг хөрш Шинэ Зеландыг 24:17-оор хожиж, алтан медаль зүүв.

» ЭргЭн ТойронДТэмцээн, уралдааны тасалбар дамлан худалдах явдал гарсаар байна. 8-ны орой олимпийн цогцолборт тасалбар худалдахыг завдсан 40 хүнийг хууль хяналтынхан саатуулжээ.

Наадам эхэлснээс хойш зика вирусийн халдварын тохиолдол нэг ч бүртгэгдээгүй талаар Зохион байгуулах хорооны харилцаа холбоо хариуцсан захирал М.Андрада мэдэгдэв. ДЭМБ-аас тамирчин, зочдод халдвараас урьдчилсан сэргийлэх зааврыг байнга өгч байгаа аж.

darkroom.baltimoresun.com©

5

нийгэм

2016.08.10, ЛХАГВА ~ №173 (451) ЗАСГИйН ГАЗрыН МЭдЭЭ

Орон сууцнуудыг албан ёсоор даатгалд хамруулж байна

Б.Бямбасүрэн@byambaZGM

дээд давхрынх нь айлаас ус алдчихжээ. Гэтэл ус алдсан айлын хүмүүс тухайн байрыг түрээсэлдэг учраас ямар нэг хариуцлага хүлээхгүй гэдгээ хэлсэн байна. Ийм тохиолдолд ямар байгууллагад хандаж, асуудлаа шийдүүлж болох талаар асууж сурагласан нэг бус удаа таарав. СӨХ-нд мэдэгдсэн, эсэхийг нь лавлахад мөн л СӨХ нь хариуцахгүй гэснээр тэдний дунд бөөн маргаан үүссэн аж.

Ямар нэгэн шалтгаанаар дээд давхрын айлаас ус алдах тохиолдол бишгүй л гардаг. Гэвч оршин суугчдын дундах бичигдээгүй хуулиар тухайн ус алдсан айл нь хохирлыг барагдуулдаг жишиг хэдийнэ тогтсоныг хэн хүнгүй мэднэ. Харин орон сууц түрээслэгчид энэ мэтчилэн хариуцлага алдаж, доод айлдаа хохирол учруулчихаад “Бид түрээслэгчид. Хариуцлага хүлээж чадахгүй” гээд гэдийгээд суучихвал ямар арга хэмжээ авах ёстой юм бол. Үүнийг зохицуулдаг ямар нэг хуулийн заалт болон байгууллага гэж бий болов уу гэсэн асуулт гарч ирж байна.

Ер нь Улаанбаатар хотод хэдэн мянган хүн түрээсийн байранд амьдардаг тухай тоймтой тоо байхгүй. Яагаад гэвэл түрээслүүлэгч болон түрээслэгчийн хооронд хийсэн гэрээ байдаггүй учраас тэр аж. Уг нь хуулиараа түрээслүүлэгч тал нэмэлт орлого олж байгаа гэдгээрээ заавал гэрээ байгуулж, татвар төлөх ёстой. Харин манайхан татвар төлөх хүсэлгүй учраас энэ журмыг огт баримталдаггүй.

Хамгийн сүүлд “Бунт-

ОрОН НУТаг» УвСУлаангом сумын нутагт даваа гарагт хүчтэй салхилж, аадар бороо орсны улмаас найман багийн 500 орчим айл өрх усанд автаж, 10 айлын гэр нурсан байна. Түүнчлэн 15 орон сууц, таван албан газар, аж ахуйн нэгж байгууллага, худалдаа үйлчилгээний 20 төв, 12 гарааш усанд автсан гэнэ. Үүссэн нөхцөл байдалтай холбогдуулан аймгийн Онцгой байдлын газрын 35 албан хаагч, зургаан техник хэрэгсэлтэйгээр ажиллаж, голын сав дагуух айл өрхийг нүүлгэн шилжүүлэн, байр орон сууцны усыг соруулах арга хэмжээ авчээ. Түүнчлэн 3, 5, 7, 10, 12 багийн усанд автсан айл өрхүүдийг нүүлгэн шилжүүлэх, орон нутгийн гамшгаас хамгаалах алба, холбогдох мэргэжлийн ангиудын хүч хэрэгслийг дайчлан ажиллуулах, гамшгийн улмаас гарсан хохирлын хэмжээг тогтоох Ажлын хэсэг томилжээ.

» БАЯн-ӨлгИйОБЕГ-аас аймгийн Онцгой байдлын газарт шинэ авто машин хүлээлгэн өглөө. БНСУ-д үйлдвэрлэсэн "DAEWOO K4D6F" маркийн гал унтраах үндсэн албаны автомашин нь 600 сая орчим төгрөгийн үнэтэй аж. Мөн 420 литрийн хөөс болон долоон тонны усны торхтой, 0.9 МПа даралттайгаар ажилладаг байна. Шинэ техник хэрэгслийг хүлээлгэж өгөх үеэр аймгийн Засаг дарга А.Гылымхан байгалийн гамшиг тохиолдсон үед онцгой байдлын албан хаагчдыг хариуцлагатай ажилласныг онцлоод Онцгой байдлын ахлах дэслэгч Х.Ербулан, ахлах ахлагч А.Бержан нарыг аймгийн ИТХ-ын Жуух бичиг болон Хүндэт өргөмжлөлөөр шагнажээ.

» БАЯнхонгорТайваний эмч, мэргэжилтнүүд Ламын гэгээнтний урилгаар гурав дахь жилдээ тус аймагт хүмүүнлэгийн үйл хийлээ. Тэд өнгөрсөн сарын 26-наас Баянхонгор, Галуут, Баянбулаг, Баянцагаан зэрэг хэд хэдэн суманд ажиллаж, нийт 2479 хүнд үзлэг, эмчилгээ хийсэн байна. Үзлэгээр цаг уур, амьдарч буй орчин, нөхцөлөөс хамаарч хэд хэдэн төрлийн өвчин эмгэг зонхилж байгааг эмч, мэргэжилтнүүд зөвлөсөн аж. Тухайлбал, зүрх судас, элэг, ходоод зэрэг дотор эрхтэн, харшил, арьсны төрлийн өвчлөл их байгааг онцолжээ. Аймгийн удирдлагууд Тайваний эмч нарт цаашид хамтран ажиллах санал тавьсны дотор эрүүл мэндийн томоохон хамтарсан төв байгуулах санал байв. Тайванийн эмч нар манайхны тавьсан саналыг нааштай хүлээн авсан бөгөөд хоёр улсын хооронд эрүүл мэндийн чиглэлээр илүү өргөн хүрээнд хамтран ажиллах боломжтой гэжээ.

» орхонХүнс, хөдөө аж ахуйн газар өвөлжилтийн бэлтгэл байдлын талаар мэдээлэл хийв. Энэ жил Баян-Өндөр, Жаргалант суманд 1081 өрхийн 120 гаруй мянган мал өвөлжинө. Ирэх өвөл 20 тонн өвс, 10 тонн тэжээл бэлтгэх бөгөөд үүнд 11.4 сая төгрөг шаардагдах тооцоо гарчээ. Мөн сумдын аюулгүйн нөөцөд тус бүр 100-аас доошгүй тонн хадлан, 30-аас доошгүй тонн тэжээл бэлтгэхээр төлөвлөжээ. Энэ жил бэлчээрийн усан хангамжийг сайжруулах зорилгоор Баян-Өндөр, Жаргалант суманд найман худгийг засварлаж, шинээр хоёр худаг ашиглалтад оруулсан байна. Үүнийг “Хөвсгөл Ундарга” компани орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр гүйцэтгэжээ. Түүнчлэн Баян-Өндөр сумын Орон нутаг хөгжүүлэх сангийн 150 сая төгрөгөөр бэлчээрийн гурван худгийг зассан аж. Ийнхүү усан хангамжийг сайжруулснаар 67 өрхийн 11.8 мянган мал усаар хангагдах боломжтой боллоо.

аж. Тэднийх сар бүр даатгалын 1000 төгрөг төлдөг учраас орон сууцны контортоо мэдэгджээ. Улмаар контороос нь хүн ирж, ус алдсан хэсгийн таазны зургийг авч, баримтжуулаад хохирлын хэмжээг нь тогтоон, тухайн даатгалын компаниас 100 гаруй мянган төгрөгийн нөхөн төлбөр олгожээ. Хүмүүс энэ мэт хуулийн хүрээнд зохицуулах боломж байдгийг тэр бүр мэддэггүй.

Энэ талаар бид Монголын сууц өмчлөгчдийн холбооны дээд зөвлөлийн гүйцэтгэх захирал Н.Галбаатараас т од ру ула х а д “д у н д ы н өмчлөлийн эд хөрөнгийн тухай хуулиар тухайн айлын дотор байгаа шугам нь өөрийнх нь өмч байдаг учраас ус алдсан айл нь хариуцлага хүлээх

ёстой. Хэрэв даатгалтай бол даатгалын компанитайгаа холбогдоно. Жишээ нь, ус алдсан айл болон хохирсон айлын аль аль нь даатгалтай бол компанийн зүгээс хоёуланд нь нөхөн төлбөр олгох ёстой. Мөн түрээсэлсэн тохиолдолд гэрээгээр зохицуулагдана. Гэрээн дээр түрээсэлж байгаа айл нь бүх зардлаа даана гэсэн бол тухайн хохирол учруулсан айлд түрээсийн айл хохирлыг нь барагдуулна. Мөн өөр хүнд түрээсэлсэн байсан ч хуулиараа тухайн эзэн буюу өмчлөгч нь өөрөө бүх зардлыг гаргах ёстой” гэв.

Нэмж мэдээлэхэд, сүүлийн үед ашиглалтад орж буй ихэнх орон сууцыг албан ёсоор даатгалд хамруулж байгаа учир хохирол гарвал даатга лын компаниас нэхэмжлэх боломжтой юм байна. Хамгийн гол нь даатгал нь СӨХ эсвэл, орон сууцны мөнгөний алинд нь суутгагдаж байгааг мэдэж, тухайн байгууллагад хандсанаар мэргэжлийн хүмүүс нь ирж, акт тогтоон асуудлыг шийдэх учиртай. даатгалд хамрагдаагүй байсан ч хуулийн дагуу хохирол учруулсан айл нь нөхөн төлбөрийг барагдуулах үүрэгтэй юм байна.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Хүн төвтөй, тэргүүний технологитой үндэсний үйлдвэрлэгч компанид тогтвор суурьшилтай

ажиллах, бүтээлч сэтгэлгээтэй залууст дараах ажлын байруудыг санал болгож байна.

Хаяг: Номин Юнайтед 3-р давхар, Хан-Уул дүүрэг, Чингисийн өргөн чөлөө, Улаанбаатар 17042, Монгол улс, 21036, Ш/х-2316

Утас: 976-95907889, 976-75777889, Факс: 976-75778889 И-мэйл: Undarmaa.A@ntg.erdenet.biz

“ЭрДЭНЭТ ХИвС” ХХК-ааС ДарааХ НЭЭЛТТЭй аЖЛЫН БайрЫг ТаНЬД СаНаЛ БОЛгОЖ БайНа

Даатгалтай бол компанийн зүгээс хоёуланд нь нөхөн төлбөр

олгох ёстой

Ухаа 2” хороололд 350 орон сууцыг түрээсийн орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд иргэдийг оруулсан. Хуулийн хүрээнд иргэд тухайн түрээслэгчтэй түрээсийн орон сууцны гэрээ байгуулдаг. Эл гэрээний хүрээнд гэнэтийн осол буюу ус алдах, дулааны шугам гэмтэх тохиолдолд гэрээгээр хүлээсэн үүргийн дагуу түрээслэгч тал, эсвэл түрээслүүлэгч тал учирсан хохирлыг барагдуулдаг журам тай. Тэрчлэн СӨХ-ны, эсвэл орон сууцны төлбөр дээр даатгалын мөнгө гэж 1000-1500 төгрөг суутгадаг. Тэгвэл яг энэ тохиолдолд хэрэв та болон танайд хохирол учруулсан айл даатгал төлдөг бол даатгалын компаниар хохирлоо барагдуулах бүрэн боломжтой юм байна. Саяхны нэг жишээ дурдая. Манай танил эгчийнд мөн л дээд айлаас нь ус алдсан

Даатгуулаагүй ч хариуцлага хүлээнэ

1. Шинээрээ орж ирсэн 2009 oны "Fx35" хямд зарна. Үнэ: 25 сая Утас: 991114682. "g500" zarna 2004-2012 дотор гаднагүй он залуу болгосон машин оролдцуулна. Утас: 999934343. 2003 оны 2012 орж ирсэн сувдан цагаан өнгөтэй, beams-2.0 мотортой, ухрах камертай. "grand mark 2" яаралтай зарна.Үнэ 5 сая. Утас: 966517944. 2009 оны "HUMMEr H2" зарна.Утас:917778775. 2008 оны шинээрээ орж ирсэн "lx570" зарна.Үнэ:60 сая Утас: 991114686. "Full option a8" зарна. Утас: 999951087. Өнөөдөр буух Prius 20-ууд зарна. Үнэ: 8.5 сая, лизингээр авж болно. Утас: 963049498. 2005/2013 "BMw 1 ser e87" зарна. Утас: 88090455

1. Төмөр гадаргуутай 2TB багтаамжтай зөөврийн хаард диск зарна. Утас: 988866554. Шинэ Dell ийн өндөр зэрэглэл болох xPs 13 9333-г хямдхан зарна. 13.3 инч, 1.36 кг. Хөнгөхөн авсаар хан, дэлгэцэндээ мэдрэгчтэй, гарандаа гэрэлтэй тул бүдэг гэрэлтэй үед тохиромжтой, 50wHr battery ~ 5-7 цагийн bat-tery. specs: Intel core i5-4210U Intel HD 4400 8gB raM 128gB ssD 13.3” Full HD Touch sc reen windows 8.1 Pro Intel wireless ac-7260 Backlid keyboard 2x UsB 3.0 Утас: 992307455. “Kory notebook shop” бүх төрлийн used нөтбүүк, таблет худалдаалж байна. Үнийн хувьд хамгийн хямд, өргөн сонголттой. Өдөр бүр 11.00-20.00 цагийн хооронд ажиллана. Утас 89997986

үл хӨДлӨх

1. Шарга морьтод эрүүл тэгш газар зарна төмөр хашаатай эзэмших эрхийн гэрчилгээтэй 700m2 төв замаасаа холгүй голтой ойр намаг шаваргүй Утас:881039442. Туул голын эрэг дээр цэвэр агаарт, тоглоомын талбай, дэлгүүр үйлчилгээ гээд амьдрах таатай орчин цөм бүрдсэн Viva city хотхонд 3 өрөө 54мкв байр зарна. Утас: 89113489, 890456893. Байрлал сайтай хотын төвтэй ойр тохилог 1 өрөө 30мкв байр бэлэн шууд 45 саяд өгнө. Эсвэл 35 саяыг өгөөд үлдэгдлээ сар

КоМПьюТер БА ДАгАлДАх хЭрЭгСЭл

UBshop.mnЧӨЛӨӨТ ХУДАЛДААНЫ ПЛАТФОРМ

юу авмаар байна? юу зармаар байна?

ubshop.mn сайтад та зараа байрлуулбал манай сонины зарын энэ хэсэгт шууд орох юм. Зөвхөн кирил үсгээр бичсэн, холбоо барих утас, зарах үнэ нь тодорхой зарууд энэ хэсэгт орохыг анхаарна уу.

UBShop.Mn

АвТоМАШИн

“Ю Би Групп” ХХК рд: 2789795Доорх нэр бүхий компанийг татан буулгав

Баянзүрх дүүрэг, FM107.5-р байрны баруун талд зам дагуу Голомт банктай байранд 105 км квадрат талбайтай байр зарна. Урагшаа, хойшоо, баруун зүг рүү харсан 3 валконтой байр хямд зарна. Утас: 99094034

бүр хувааж төлөөд байртай болох боломжтой. Байрлал БЗд 15хороолол жуковын хөшөөний зүүн хойно. Утас: 86808824

6 ЗАСГИйН ГАЗрыН МЭдЭЭ 2016.08.10, ЛХАГВА ~ №173 (451)

МОНгОЛ УЛСЫН ЭДИйН ЗаСаг, ТӨСӨв

МОНГОЛ УЛСыН ЭДИйН ЗАСГИйН ӨСӨЛТ:

МӨНГӨНИй НИйЛҮҮЛЭЛТ:

ГАДААДыН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ:

ГАДААД ХУДАЛДАА:

ТӨЛБӨРИйН ТЭНЦЭЛ:

ГАДААД вАЛЮТыН АЛБАН НӨӨЦ:

ХӨРӨНГИйН ЗАХ ЗЭЭЛИйН ҮНЭЛГЭЭ:

ЗЭЭЛЖИХ ЗЭРЭГЛЭЛ:

БАНКНы СИСТЕМИйН ЭРСДЭЛ:

Монгол Улсын эдийн засгийн үндсэн үзүүлэлтүүд өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд тасралтгүй унаж, 2012 онд 17,3 хувийн өсөлттэй байсан эдийн засаг энэ оны эцэст 1,3 хувьтай гарахаар байна.

Эдийн засаг ийнхүү уналтад ороход нэг талаас дэлхийн зах зээл дээрх түүхий эдийн үнэ буурч, манай улсын экспортын орлого, төсвийн бүрдэлт,

М2 2014 онд 2011 оныхоос 66 хувиар өссөн бөгөөд 2015 оноос эхлэн буурч, энэ оны нэгдүгээр сард 9,85 их наяд төгрөг болж буурчээ. Өөрөөр хэлбэл, төлбөрийн балансын алдагдал нэмэгдэж, гадаадын хөрөнгө оруулалт огцом буурч байхад эдийн засгийн нөхцөл байдалтай уялдаагүй их хэмжээний мөнгийг зах зээлд хэвлэн нийлүүлж эдийн засгийг хямраах нэг үндсэн шалтгаан болсон. Үүний уршгаар банкны системийн эрсдэл нэмэгдсэн, гадаад валютын нөөц эрс буурч, төгрөгийн ханш сулрах болсон.

Өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд мөнгөний

валютын орох урсгалд сөрөг нөлөөлөл үзүүлсэн. Нөгөө талаас өнгөрсөн 4 жил явуулсан төсөв, мөнгөний алдаатай бодлого, тооцоо судалгаагүй, уялдаа холбоогүй шийдвэрүүдийн уршгаар улс орны эдийн засаг, төсөв, санхүүгийн байдал туйлын хүнд байдалд орсныг онцлон тэмдэглэж байна.

Ингээд санхүүгийн тогтвортой байдлыг

нийлүүлэлт 85 гаруй хувиар эдийн засгийн өсөлтөө давсан байгаа нь мөнгөний алдаатай буруу бодлого хэрэгжүүлсэнийг баталж байна.

Гүйлгээнд байгаа бэлэн мөнгө 2011-2013 оны хооронд 18 хувиар өссөн ч, 2014 оноос эхлэн буурч, энэ оны хоёрдугаар сард хамгийн доод түвшиндээ буюу 655 тэрбум төгрөг болж буурсан бөгөөд өнгөрсөн 4 сарын дотор 839,2 тэрбум төгрөг болж 183,7 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдсэн нь эхлээд бэлэн мөнгөний хомсдлыг бий болгож, богино хугацаанд огцом нэмэгдүүлж, эдийн засгийн хямралыг гүнзгийрүүлсэн байна.

2016 оны эхний 6 сарын байдлаар д о т о од ы н н и й т хадгаламж 7,9 их наяд, харин зээлийн өрийн үлдэгдэл 12 их наяд төгрөг болж, макро эдийн засгийн тэнцвэр 4,1 их наяд төгрөгөөр а лдагдаад байна. Нөгөөтэйгүүр, банкны системийн чанаргүй болон хугацаа хэтэрсэн зээл 1,9 их наяд төгрөг буюу нийт олгосон зээлийн 15,5 хувьд хүрч, 2011 оныхоос 11,6 дахин өссөн байна.

хаДгаламжийн хүү:Хадгаламжийн дундаж хүү 2008 оныхоос

буурсан ч, 2011 оноос эргэн өсч энэ оны зургадугаар сард 13,8 хувьд хүрсэн байгаа нь банкны систем дэх мөнгөний эрэлт ихэссэнтэй, арилжааны банкнуудын санхүүгийн чадавхи муудсантай, харин валютын хадгаламжийн хүү 2011 оныхоос 1,9 хувиар өссөн нь төгрөгийн ханшийн уналт болон Монголбанкны төгрөгийн ханшийг тогтворжуулах зорилготой тогтмол хийсэн интервенцтэй холбоотой. Эдийн засгийн хямрал, банкны системийн эрсдэл нэмэгдсэнээс шалтгаалан арилжааны банкууд цаашид хөрөнгийн эх үүсвэр шинээр татахын тулд, ялангуяа хадгаламжийн хүүгээ жилийн 19 хувь хүртэл өсгөөд байгаа ББСБ-ууд болон Хадгаламж зээлийн хоршоодтой өрсөлдөн хадгаламжийн

хүүгээ өсгөхөөр байна.

Зээлийн хүү:Төгрөгийн зээлийн дундаж хүү 2011 онд 15,5

хувь болж буурсан байсан нь энэ оны зургадугаар сарын байдлаар 21,2 хувьд хүрч, 5,7 хувиар өссөн байна. Банкны системийн эрсдэл эрс нэмэгдсэн болон банкуудын татаж буй санхүүгийн эх үүсвэрүүдийн хүү нэмэгдсэн тул зээл олголтыг цаашид хумиж, үүнтэй уялдуулан зээлийн хүү мөн өсөхөөр байна.

Зээлийн хүүг бууруулахын тулд Засгийн газар, Монголбанкны хувьд олон улсын байгууллагууд болон түншлэгч улс орнуудаас хөнгөлөлттэй, урт хугацаатай зээл авч, дотоодын банкны системд нийлүүлэхээс өөр боломж харагдахгүй байна.

2011 онд манай улсад 4,62 тэрбум ам.долларын гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт орж ирж байсан ч, жил дараалан буурсаар 2015 онд 110,2 сая ам.доллар болж, 41,9 дахин буурчээ. Мөн энэ оны

эхний 6 сарын байдлаар гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт 35 сая ам.доллар болж буураад байна. Энэ нь хөрөнгө оруулагчдын манай улсад итгэх итгэл алдагсаны хамгийн тод жишээ гэж үзэж болно.

Гадаад худалдааны эргэлт 2015 оны эцэст 8,46 тэрбум ам.доллар болж, 2011 оныхоос 2,95 тэрбум ам.доллараар буурчээ. Энэ оны эхний хагас жилийн

2016 оны эхний 6 сарын байдлаар төлбөрийн урсгал тэнцэл -93,6 сая ам.доллар, нийт тэнцэл -46 сая ам.долларын алдагдалтай гарчээ. Төлбөрийн тэнцлийн алдагдал ийнхүү буурсан шалтгаан нь эдийн засгийн хямралтай, мөн төгрөгийн ханшийн сулралтай холбоотой. Төлбөрийн урсгал тэнцэл

2012 оны эцэст 4,1 тэрбум ам.долларт хүрээд байсан гадаад валютын албан нөөц жил улирал дараалан буурсаар энэ оны зургадугаар сарын байдлаар 1 тэрбум 296.6 сая ам.доллар болсон байна. Бодит байдал дээр гадаад валютын цэвэр нөөц -429 сая ам.доллар болсон талаар шинээр томилогдсон Монголбанкны удирдлагууд мэдэгдсэн.

Өнөөдөр төгрөгийн ханш огцом унаж

Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг олон улсын Стандарт энд Пүүрс /s&P/ агентлаг сүүлийн 4 жил 4 шатлал бууруулаад байна. Үүний улмаас

Эдийн засгийн хямралын сүүдэр

хөрөнгийн зах зээлд нөлөөлж, хөрөнгийн зах

зээлийн үнэлгээ 2011-2015 оны

хооронд 40 хувиар буурч, 900 орчим тэрбум төгрөгийн

алдагдлыг хувьцаа эзэмшигчид

хүлээсэн байна.

байдлаар экспорт 2,2 тэрбум доллар, импорт 1,5 тэрбум ам.долларт хүрч өмнөх оны мөн үеэс 13 хувиар буурсан үзүүлэлттэй байна.

алдагдалтай гарна гэдэг нь манай улс дотооддоо бүтээсэн баялгаа гадагшаа зөөж байгаагийн илрэл бөгөөд өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд 8 тэрбум 117,7 сая ам.доллартай тэнцэхүйц баялгаа гадагшаа алдсан байна.

байгаагийн үндсэн шалтгаан нь валютын нөөц шавхагдсантай холбоотой гэдгийг Та бүхэн мэдэж байгаа. Төгрөгийн ханш гол худалдааны валютуудын эсрэг өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд 58 хүртэлх хувиар суларсан бөгөөд ялангуяа валютын зээлтэй иргэд ААН-үүд ханшийн зөрүүнээс олон тэрбум гаруй төгрөгийн алдагдал хүлээсэн гэдэг тооцоо гарч байна.

Засгийн газар төдийгүй манай улсын компаниуд гадны улс орноос таатай нөхцөлтэй, хүү багатай

ЗАСГИйН ГАЗрыН МЭдЭЭ 72016.08.10, ЛХАГВА ~ №173 (451)

СаНХҮҮгИйН ӨНӨӨгИйН БайДаЛ

ШАЛТГААН Орлогын төрлөөр

Орлогын тасралт

1. Эрдэс бүтээгдэхүүний үнэ, экспортын бууралт 362.82. Импортын бууралт 515.9

3. Эдийн засгийн нөхцөл байдал 397.34. Бусад шалтгаан 524.5

Нийт 1,800.5

ЗАСГИйН ГАЗРыН ӨРИйН ҮйЛЧИЛГЭЭ:

ЗАСГИйН ГАЗРыН ӨР:

Тухайлбал, энэ оны 4 сард гаргасан Засгийн газрын 500 сая ам.долларын бондын жилийн хүү 11 хувьд

БИЗНЕС РЕГИСТР:

МОНГОЛ УЛСыН НИйТ ГАДААД ӨР:

НЭГДСЭН ТӨСӨв:

ТӨСвИйН ОРЛОГыН ТАСРАЛТыН ТАЛААР:

ХУУЛь БУСААР САНХҮҮЖҮҮЛСЭН, ТӨСӨвТ ТУСГАГДААГҮй ХӨРӨНГӨ:

МОНГОЛ УЛСыН НЭГДСЭН ТӨСвИйН ЗАРДЛыН САНХҮҮЖИЛТЭД ҮҮССЭН ХҮНДРЭЛ:

Улсын хэмжээнд энэ оны эхний хагас жилийн байдлаар 134813 ААН-үүд бүртгэлтэй байгаагаас 66388 ААН-үүд үйл ажиллагаагаа зогсоосон буюу ажил эрхлээгүй байна. Өөрөөр хэлбэл үндэсний 2 компани тутмын 1 нь үйл ажиллагаагаа зогсоосон байна. Энэ нь манай улсын эдийн засгийн нөхцөл байдал хэрхэн дордсоныг, мөн бизнес эрхлэх орчин хэр муудсаныг харуулж буй хамгийн тод жишээ

Энэ оны эхний хагас жилийн байдлаар манай улсы н ний т гадаад өр 23,5 тэрбум ам.доллар буюу өнөөгийн ханшаар тооцвол 49,7 их наяд төгрөг буюу энэ оны хүлээгдэж буй дНБ-ий 210 хувийг даваад байна.

юм. Олон мянган ААН-үүд үүд хаалгаа барьсаны уршгаар ажилгүйдэл газар авч, иргэдийн орлого буурч, амьжиргааны түвшин эрс доройтоод байна. Өнөөгийн энэхүү хямралаас манай улс хувийн хэвшилдээ тулгуурлаж гарна. Энэ утгаараа юуны өмнө эдгээр компаниудыг үйл ажиллагаагаа дахин эхлүүлэх боломжийг олгоход төрийн бодлого чиглэгдэх ёстой.

Сүүлийн 3 жил дараалан Нэгдсэн төсвийн орлого 1 их наяд гаруй төгрөгөөр тасарч, жил бүр 2-3 удаа тодотгол хийж ирсэн. Монгол Улсын нэгдсэн төсөв 4 жил дараалан их хэмжээний алдагдалтай гарч байгаа нь нэг талаас манай улсын эдийн засаг хямарсантай, нөгөө талаас татвар төлөгчдийн мөнгийг үр ашиггүй, үрэлгэн зарлагадаж ирсэнтэй шууд холбоотой.

Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулинд зааснаар нэгдсэн төсвийн алдагдал энэ онд дНБ-ий 4 хувиас буюу 974,9 тэрбум төгрөгөөс

Нэмж хэлэх үг:2016 оны баталсан төсвийн орлого 7,013 их наяд төгрөг 1,8 их наяд төгрөгөөр тасарч, өнгөрсөн

оныхоос 760,3 тэрбум төгрөгөөр бага төвлөрөхөөр байна. Тэрбум төгрөгөөр

хэтэрч болохгүй. Гэтэл оны эхний 7 сарын байдлаар нэгдсэн төсвийн алдагдал 2 их наяд төгрөгт хүрээд байна. Тиймээс нэн даруй төсвийн тодотгол хийж, төсвийн зарлагыг бууруулахгүй бол төсвийн зарлага оны эцэст 10,3 их наяд төгрөгт хүрч, алдагдал нь 5,1 их наяд төгрөг буюу энэ оны хүлээгдэж буй дНБ-ий 21,1 хувийг давахаар байна. Өөрөөр хэлбэл, энэ жилийн төсвийн алдагдал төсвийн орлоготойгоо дүйцэхүйц хэмжээнд хүрэхээр байна.

Нэгдсэн төсвийн орлого 1,8 их наяд төгрөгөөр тасарч байхад, төсвийн тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжийг ноцтой зөрчин зарлагаа өсгөн ард түмний өрийг нэмэгдүүлсэн байна.

2011 онд нэгдсэн төсвийн урьдчилсан гүйцэтгэлээр нийт 37,2 тэрбум төгрөгийг зээлийн хүүний төлбөрт төлж байсан нь 2016 онд 1 их наяд 85 тэрбум болж, өнгөрсөн 4 жилд 29 дахин нэмэгдсэн байна.

Өмнөх Засгийн газар төсөвт тусгагдаагүй хөтөлбөрүүдийг өр тавин санхүүжүүлсэн, төсөвт ирэх ачаалал, өрийн дарамтыг нэмэгдүүлсэн зэргээс үүдэн зээлийн хүүгийн төлбөр цаашид ч

Засгийн газрын өр энэ онд 17 их наяд 311 тэрбум төгрөг байхаар батлагдсан ч, оны эцэст 21,3 их наяд

хурдацтай нэмэгдэхээр байна. Мөн ирэх оноос эхлэн бондын төлбөрийг төлж

эхлэх ба валютын нөөц хангалтгүй, дэлхийн зах зээл дээрх эрдэс баялагийн түүхий эдийн үнэ унасан, манай улсын зээлжих зэрэглэл –В2 болж буурсан, 2016 оны төсвийн алдагдал 1 их наяд орчим төгрөг байхаар төсөвлөгдсөн зэрэг нь дээрх бондуудыг эргэн төлөхөд их хүнд болохыг анхааруулж байна.

төгрөгт хүрч, энэ оны хүлээгдэж буй дНБ-ий 78 хувьтай тэнцэхээр байна.

Энэ онд нэгдсэн төсвөөс гадаад, дотоод зээлийн өрийн төлбөрөө графикийн дагуу, шинээр зээл авахгүйгээр эргэн төлвөл, Монголын төрд бүхий л үйл ажиллагаагаа санхүүжүүлэхэд дөнгөж 1 их наяд 130 тэрбум төгрөг үлдэж байна. Энэ мөнгө нь төрийн албан хаагчдын цалинг тавихад ч

хүрэлцэхгүй юм. Засгийн газарт үйл ажиллагаа явуулахад дахин 5,8 их наяд төгрөг шаардлагатай болно. 2017, 2018 онуудад Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн орлого нь Засгийн газрын өр, зээлийн эргэн төлөлт, хүүний төлбөрийг төлөхөд ч хүрэлцэхгүй байна.

Тодруулж хэлбэл, Монгол Улс олсон 5 төгрөг тутмын 4-ийг өрөндөө төлж, үлдсэн 1 төгрөгөөр нь бусад бүх зардлаа санхүүжүүлэхээр байна. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын дархан хил, аюулгүй байдлыг хамгаалдаг цэрэг эрсээс эхлээд, хүн ардынхаа эрүүл мэнд, боловсрол, соёл урлаг спортыг хөгжүүлж байдаг нийгмийн салбарт ажиллагсадын цалин хөлс, үйлчилгээний урсгал зардлуудыг ч санхүүжүүлэх боломжгүй болох нөхцөл байдалтай болжээ.

Улсын төсөв, эдийн засаг, санхүүгийн байдал

Тухайлбал “Сайн” нэртэй хөтөлбөрүүдэд нийт 1 их наяд 135 тэрбум төгрөг баталж, 596 тэрбум төгрөгийн зээл аван, 553,8 тэрбум төгрөг олгосон байна.

хүрсэн байгаа нь Чингис бондын хүүнээс 6 хувиар өндөр байна.

ийнхүү гүн хямралд ороод байгаа үнэн мөнийг олон түмэндээ бодитоор мэдээлэн ойлгуулах нь зүйтэй юм. Эдийн засгийн нөхцөл байдал амаргүй хүнд байгаа ч, манай Засгийн газар ирээдүйгээ өөдрөгөөр харж энэхүү хямралаас гарах цогц төлөвлөгөөг боловсруулж байна. Удахгүй УИХ, шаардлагатай бол Үндэсний Аюулгүй Байдлын Зөвлөлд танилцуулж, олон нийтдээ мэдээлэх болно. Өнөөгийн энэ хүнд хэцүү цаг үеийг монголчууд бид хамтдаа даван туулах болно.

MnB Bloomberg Боловсрол Монгол Тв08:00

12:00

14:00

18:00

20:00

22:00

08:15 РИО-2016 Зүлэгний хоккей (эрэгтэй)-(Нидерланд - Канад)

10:20 РИО-2016 Сагсан бөмбөг (эрэгтэй)-(Хорват - Аргентин)

13:00 РИО-2016 Морин спорт

18:30 "Үнэ цэнэтэй яриа"

19:30 “Амжилтын төлөө: Олон ул сын хэмжээний мас-тер М.Анхцэцэг”

21:55 РИО-2016 Жүдо (эмэгтэй 70кг, эрэгтэй 90кг)

07:30 "Технологийн шийдэл" нэвтрүүлэг

11:30 "Ажил хэрэгч өглөө"

14:00 "Чимээ дагуулдаг эрхмүүд" нэвтрүүлэг

17:00 "The Pulse" шууд орчуулгын хөтөлбөр

20:00 "Ногоон хот" нэвтрүүлэг

22:00 "Хөгжилд хүрсэн түүх" нэвтрүүлэг

08:05 "Супер гэр бүл" ОАК 3, 4 дүгээр анги

11:20 Гайхалтай аяллууд (Бразил 4 дүгээр цуврал)

14:05 "Зөв үнийг таа" шоу нэвтрүүлэг

16:30 "Монголчууд XX зууны эхэнд" нэвтрүүлэг

21:00 "80 саяын уналт" асуулт, хариултын шоу нэвтрүүлэг

22:00 "Найзууд" ОАК 79, 80 дугаар анги

08:40 "Мөнгөн буйл" МУСК

11:40 "Каюу" хүүхэлдэйн кино (season-2) 17 дугаар анги

15:30 "Анагаагч" ОАК 8-10 дугаар анги

19:00 "Мөсөн хатан" ОАК 22 дугаар анги

20:30 "Аавдаа бичсэн захидал" Уран сайхны кино

22:30 "Декстер" ОАК (season-6) 5 дугаар анги

Тв ХӨТӨЛБӨр ОНЦЛОХ ҮЗвЭр

Билгийн тооллын 7 Намрын тэргүүн улаан бич сарын нэг цагаан мэнгэтэй хөх хулгана өдөрҮс засуулбал: Хэл ам хэрүүл тэмцэл ирнэНаран ургах, шингэх: 05.43-20.11Барилдлага: ҮхэхШүтэн барилдлага: Хуран үйлдэхүй

аргын тооллын наймдугаар са рын 10, Буд гараг. Билгийн тоол лын 7, Хон гор цог одтой, хөх хул га на өдөр.

Өдрийн наран 05.43 цагт мандан, 20.11 цагт жаргана. Тухайн өдөр луу, бич жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр элдэв үйлд хянуур хандах хэрэгтэй ба ан, гөрөө хийх, мал, адгуус муулах, угаал үйлдэх, хүүхэд үрчлэн авах, улааны үйл, хур оруулах, дархны үйлд сайн. Төлөг тавих, морь уралдахад муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, туулай, морь, бич, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод зүүн зүгт мөрөө гаргавал зохистой. Модон хохимой өдөр. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуу-лахад тохиромжгүй.

ЗУрХай

ЗгМ: СҮДОКҮ

(Өмнөх дугаарын хариу)

261

37

8

87

941

5

42

7

19

75

2

6

1

6

2

9

28

1

3

4

5

152793486

963548127

784162359

531629748

647851293

298374561

815236974

329487615

476915832

Солирын бороотой үдэш

Цаг агаар

УЛааНБааТар VIII.10 22o

15o

VIII.11 21o

10o

VIII.12 21o

8o

VIII.13 23o

9o

VIII.14 22o

10o9м/с

9м/с

11м/с

9м/с

8м/с

8м/с

7м/с

7м/с

9м/с

12м/с

Багавтар үүлтэйТүр зуурын бороотой Багавтар үүлтэй Багавтар үүлтэй Багавтар үүлтэй

Солирын хэлтэрхийнүүд дэлхийн агаар мандалд орж шатахыг солирын бороо гэдэг. Байгалийн энэхүү ховор үзэгдэл нь жилд зургаан удаа болдог аж. Солирын бороо ихэвчлэн өвөл, хавар, намрын цагт тохиодог байна. Өвлийн улиралд шөнө харахад цаг агаар хүйтэн байдаг учир тэр бүр үзэх боломжгүй. Тэгвэл зуны дэлгэр цагт ганцхан удаа тохиодог энэ үзэгдлийг үзэх боломжтой юм. Үүгээр зогсохгүй зөвхөн Монголд маш тод харагдах энэ үзэгдэл нөгөөдөр Төв аймгийн ойролцоо тохиох гэж байна. Зөвхөн солирын бороог харах гэж дэлхийн өнцөг булан бүрээс хэдэн мянган жуулчин ирдэг ба дэлхий дээрх хамгийн гайхалтай байгалийн үзэгдлүүдийн нэгийг та ч бас үзэх боломжтой.

НИСЛЭгИйН ЦагИйН ХУваарЬ

УБ-Токио 08.55 13.40Токио-УБ 14.40 20.10УБ-Сөүл 09.45 12.50Сөүл-УБ 14.20 17.50УБ-Москва 10.15 10.55Москва-Берлин 11.55 13.35Берлин-Москва 14.55 18.25Москва-УБ 19.25 07.35 УБ-Ханбумбат 21.10 22.20Ханбумбат-УБ 23.10 00.25

Москва-УБ 21:35 07:30УБ-Эрхүү 21:10 02:40Эрхүү-УБ 15:35 06:20УБ-Сүхбаатар 21:15 05:12Сүхбаатар-УБ 20:55 05:03УБ-Эрдэнэт 20:30 07:45Эрдэнэт-УБ 19:10 05:48УБ-Замын-Үүд 17:20 07:05Замын-Үүд-УБ 17:35 08:55УБ-Зүүнхараа 17:30 21:45Зүүнхараа-УБ 04:25 08:40УБ-Сайншанд 09:15 19:15Сайншанд-УБ 20:25 07:01Замын-Үүд-УБ 21:35 09:55УБ-Замын-Үүд 20:00 07:50

гаЛТ ТЭрЭгНИй ЦагИйН ХУваарЬ

УВС 27o

14o

ХОВД 26o

14o

ЗАВХАН 25o

13o

БАЯНХОНГОР 27o

16o

ГОВЬ-АЛТАЙ22o

13o

ӨВӨРХАНГАЙ 26o

14o

АРХАНГАЙ 25o 12o

ХӨВСГӨЛ 28o

14o

БУЛГАН 24o

14o

ТӨВ 24o

12o

ДУНДГОВЬ 32o 16o

ӨМНӨГОВЬ 34o

19o

ГОВЬ-СҮМБЭР 30o

16o

ДОРНОГОВЬ 37o

23o

СҮХБААТАР 35o

18o

ХЭНТИЙ 30o

12o

СЭЛЭНГЭ 28o

13o

ОРХОН 24o

13o

ДАРХАН-УУЛ 28o

14o

ДОРНОД 30o

15o

БАЯН-ӨЛГИЙ 25o

12o

Б.БямбаЗГМ

Улаанбаатар хотын музейгээс нийслэлийн иргэдийн түүх, соёлын дурсгалын талаарх мэдлэгийг тэлэх зорилгоор Улаанбаатар хотод зорьж үзэх ёстой дурсгалт 20 газрыг та-нил цуулж байгаа билээ. Энэ удаа Улаанбаатар хотод зорьж үзэх ёстой таван сүм хий дээс дамбадаржаа хийдийн цог-цолборын түүхийг гэрэл зургийн хамт танилцуулж байна.

дамбадаржаа буюу Шашныг бадруулагч сүмийг Манжийн хааны зарлигаар хоёрдугаар Богд Жавзундамба хутагтын дурсгалд зориулан 1761-1765 онд баруун, зүүн Сэлбэ голын уулзварт байгуулжээ. Энэ үйл явдалтай холбогдуулж 1765 онд Манжийн хааны зарлигийг тэмдэглэн, мөн Шашныг бадруулагч сүмийн тухай холбогдох зүйлийг гэрэлт хөшөөнд монгол, төвөд, манж, хятад хэлээр сийлж, сүмийн гол хаалганы баруун, зүүн талд байрлуулсан бөгөөд байгалийн элэгдлээс хамгаалах зорилгоор дээр нь асар босгожээ. 1774 онд хийдийн хэрмийн баруун хойд өнцөгт хоёрдугаар Богдын шарилын суваргыг босгож, та-хих болсон байна. 1778 онд тус хийдэд хоёрдугаар Богдын ша-рилыг шилжүүлэн авчиржээ. Хийд нь ерөнхий төлөвлөлт, хийц, өнгө будаг, чимэглэлийн хувьд Амарбаясгалант хийдтэй адил бөгөөд боржин чулуу, хөх тоос го, хөх ваар, мод зэрэг нь ба-рилгын үндсэн материал болжээ.

дамбадаржаа хийд нь цогчин дуган, 12 аймгийн дуган, дөрвөн дацан гэсэн 25 дугантай, 1500 лам ном хурдаг томоохон хийд байв. 1938 онд хийдийн хурал номын үйл ажиллагааг хаасан бол 1940-1941 онд хийдийн зарим дуганыг буулгаж, МҮЭ-ийн харьяа ам-ралтын газар байгуулжээ. Ул-маар 1990 онд хийдийн хурал номын үйл ажиллагааг сэргээсэн бөгөөд өдгөө нийт 50 гаруй лам хуврагтайгаар өдөр тутмын уншлага, цагийн их хурлуудыг ёс жаягийн дагуу хурж байна. Тус хийдийн цогцолбороос цог-чин дуган (хийц төлөв лөл тийг нэлээд өөрчилсөн), жин хонх, жин хэнгэргийн сүм, түүхийн баруун, зүүн сүм, сэрүүн лаврин, зүүн, баруун сэмчин, гүрмийн дуган, модон гэр дуган хадгалагдан үлдсэн байна. Тэрчлэн Монголын гурван том хийдийн нэг бөгөөд Улаанбаатар хотод баригдсан анх-ны архитектурын дурсгалд зүй ёсоор тооцогддог аж.

архитектурын анхныдурсгал

НИйСЛЭЛИйН ТОЛЬ

ЗгМ: КОМИКС

ҮЗвЭр

Арай ч дээ,ингэж хийгээд байхдаа яах вэ

дээ!!!

Зандраа багш Баагийгийн шалгалтын материалыг уншаад дэвтэр дээр нь

"МАЛ" гэж биччихэв

Профессор оо, Та гарын үсгээ зурчихаад дүнгээ

тавиагүй байна.хэхэ.

Mr. Баагийгийн ПАЯН.....№29

Н.Эрдэнэбаяр, Э.Тамир©

лавлах

8 ЗАСГИйН ГАЗрыН МЭдЭЭ 2016.08.10, ЛХАГВА ~ №173 (451)

BLUE Moon "Этюд-2016" судалбар зургийн нэгдсэн үзэсгэлэн "Blue moon" art галерейд нээгдэх гэж буй юм. Үзэсгэлэнд оролцох уран бүтээлчдийг урьж байна. Үзэсгэ-лэн наймдугаар сарын 10-24-нд үзэгчдийн хүртээл болох бөгөөд бүтээлийг наймдугаар сарын 8, 9-ний өдрүүдэд 11.00-19.00 цагуудад хүлээн авах юм байна.

“GAnDAn LIVE hoUSE”Бие даасан уран бүтээлч Namuuna Германаас уран бүтээлээ толилуулахаар иржээ. Түүний акустик тоглолтод урилгаар Magnolian&Энхжин, HouseParty зэрэг хамтлаг оролцоно. Та энэхүү залуу уран бүтээлчдийн тоглолтыг сонирхож байвал хуучнаар “Од” кино театрын урд байрлах “Gandan Live House” рестораныг зориорой. Тасалбарын үнэ 5000 төгрөг.

ҮНДЭСНИй СОЁЛ аМраЛТЫН ХҮрЭЭЛЭН

Энэ сарын 13-ны 11.00 цагаас Үндэсний соёл амралтын хүрээлэнд Японы поп соёлын өдөрлөг болно. Үнэ төлбөргүй болох энэхүү арга хэмжээний үеэр олон төрлийн тэмцээн зохион байгуулагдах ба шагнал нь Jenesys хөтөлбөрөөр Япон улсад долоон өдөр аялах эрх. Тэмцээний ялагчид 15-30 насны оюутан, эсвэл сурагч, мөн Монгол Улсын иргэн байх шаардлагатай .

ҮНДЭСНИй ЦЭЦЭрЛЭгТ ХҮрЭЭЛЭН

Тусгай зориулалтын будгаар байлдах “The Color Event UB”-г хоёр дахь удаагаа илүү том, илүү өргөн хүрээтэйгээр зохион байгуулахаар зэхэж байна. Арга хэмжээ наймдугаар сарын 27-нд зохион байгуулагдана.

ҮгИйН СҮЛЖЭЭ

Өмнөх дугаарын хариу / 08.09

БОСООгООр:1. Төрийн тахилгат Очирваань хайрхан3. Тасалгаа4. Чингис хааны Монгол Улсын цэргийн бодлого боловсруулж байсан газар5. Аргентины төрийн тэргүүн асан, домогт эмэгтэй6. Зарим төрлийн мал,

амьтны толгойд ургах ясан ургацаг 11. Турк улсын орших .... Азийн хойг12. Хэмжээ13. Шиг, адил гэсэн утгатай үг14. Европын орнуудад олон сая хүний амийг авч одсон тахлыг халдваржуулсан мэрэгч амьтан

ХӨНДЛӨНгӨӨр:2. Улсын баяр наадамд түрүүлсэн моринд өгдөг цол гуншин7. Ойд ургадаг, зөөлөн ногоон өвс ургамал8. Орчин үеийн квант физикийн үндсийг тавьж, Нобелийн шагнал хүртсэн Данийн нэрт эрдэмтэн9. Архангай, Хөвсгөл аймгийн

нутгаар урсах гол10. Тоононы голоос уях оосор11. Монголын шинэ үеийн утга зохиолыг үндэслэгчдийн нэг15. Орос улсаас анх импортоор орж ирснээс хойш чөмөгтэй чихрийг нэрлэсэн нэр16. Од, хийморь, ивээл17. Уг, үндэс, ундарга

Д

БЙАХ ОЛ ЗО НОМЙА

ЭГОР ВӨ ӨӨ ЖЛИОТ

ЭЧА РӨ И ХҮГ

ЭНИЧ АЧ ТН УУНЭР

МРИ ГЭ Л ОРА

РМИ ГЭ Й УҮҮ

Л

1

2

7 8

10

11

16 17

12

15

13 14

9

3 4 5 6

дулааны шугам тоноглолд хийх зуны урсгал засварын ажлыг хийхтэй холбогдуулан доорх нэр дурдсан газруудын халуун усыг хязгаарлахаар болжээ. Тодруулбал, Улсын гуравдугаар төв эмнэлэг, Сувилагчийн сургууль, ГССҮТ, “Говь” саун орчмын орон сууц, албан газрууд, 25 дугаар эмийн сан, UB палас, 10 дугаар хороолол, Москва хороолол, Цахилгаан тээвэр ХК, Ханын материал, Содон хороолол орчмын орон сууц, албан газрын хэрэглээний халуун усыг энэ сарын 25 хүртэл түр хязгаарлах юм байна.

аНХаарУУЛга

10 дугаар хороолол орчмын халуун усыг түр хязгаарлав

Их Британид таргалалт үнэмлэхүй хэмжээнд хүрлээ

ногоон эрчим хүчний дэмжлэгийг тэлье

цэргийн дэглэмээ авч үлдэх сүүлчийн боломж

Жин хэтэрсэн хүмүүсээс цөөхөн нь идэж буй хоолныхоо илчлэгийг нарийн тодорхой мэдээлдэг. > 10

Suzlon-ы загвар бол капиталаас биет хөрөнгө босгох циклийн зүй ёсны арга зам. > 10

Өнгөрсөн ням гарагт болсон 55 хувийн ирцтэй санал асуулгад оролцогчдын 61 хувь нь үндсэн хуулийг дэмжсэн. > 10

ОПеК-ийн албан бус уулзалтын тов гарлаа

BBM©

Дон Уэйнлэнд, Люси ХорнбиШаньси муж 400 тэрбум

юанийн (60 тэрбум ам.доллар) зээлийн төлбөрийн хугацааг сунгах замаар нүүрс олборлогч тэргүүлэх долоон компанидаа тулгарсан хүндрэлийг гэтлэн давахад дөхөм үзүүлэхээр болов. Хятадын нүүрсэнд түшиглэдэг гол мужийн эрх баригчдын уг арга хэмжээ нь тус улсын олборлох салбарт найдваргүй зээлийн хямрал нүүрлэснийг харуулж байна. Энэ нь тус улсад тодорхой компаниудын зээлийн төлбөрийн хугацааг сунгахаар орон нутгийн эрх баригчдаас банкинд хандаж буй анхны тохиолдол. Мөн тахлын хэмжээнд хүрсэн хэмээн зарим шинжээчийн үздэг найдваргүй зээлийн асуудлыг шийдвэрлэхээр эрх баригчдын авч буй бас нэг шинэ арга хэмжээ болж байна.

Орон нутгийн захиргаадын эрхэлдэг бизнесийн өрийг урт

хугацаатай бонд болгон хувиргах ажилд банкуудыг дайчлах үүднээс БНХАУ-ын Засгийн газар өнгөрсөн онд дөрвөн их наяд юанийн тусгай хөтөлбөр эхлүүлсэн. Мөн банкуудаас компаниудын өрийг үнэт цаас болгон арилжих төлөвлөгөө боловсруулсан талаар Бээжин энэ жил мэдэгдсэн. Хятад орныг түгшээж буй компанийн өрийн асуудал нь ялангуяа Шаньси мужид онцгой хүнд байгаа. Арван жилийн өмнө нүүрс үнэтэй байх үед банк бус санхүүгийн байгууллагуудаас авсан өндөр хүүтэй зээлээ сүүлийн дөрвөн жилийн үнэ уналтаас шалтгаалан эргүүлэн төлж дийлэхгүй болсон Хятадын хувийн олборлогч компаниуд дампуурлын ирмэгт туллаа. Банк бус санхүүгийн байгууллагын найдваргүй зээлийн хямрал Хятадын нүүрс олборлолтын 25 хувийг эзэлдэг тус мужийг бүхэлд нь хамраад

байна.Хятадын банкны зохицуулах

хорооны (ХБЗХ) Шаньси дахь салбар тус мужийн нүүрсний гол долоон компанийн богино хугацаат өрийг дунд болон урт хугацаатай зээл болгон хувиргахыг зөвшөөрсөн талаар төрийн xinhua агентлаг мэдээлэв. Төрийн мэдлийн уг долоон компанийн хувьцаа даваа гарагт өссөн. Бээжин хүнд байдалд байгаа салбарыг аврахын тулд өрийг үнэт цаас болгон хувиргах тухай эргэцүүлж байгаа тухай caixin хэмээх бизнесийн нэр хүндтэй сэтгүүлд тайлбарлажээ.

Бонд худалдан авах ажилд хөрөнгө оруулагчдын сонирхлыг төрүүлэхийн тулд тус мужийн орлогч дарга энэ зун уг долоон компанийн удирдлагын хамт Бээжинд хүрэлцэн очжээ. Хоёр дахин илүү өгөөж бүхий таван жилийн хугацаатай бондыг нэг компани нь тавдугаар сард

хөрөнгө оруулагчдад санал болгосон ч нааштай хариу цөөн сонссон.

“Шаньси мужийн хувьд нүүрсний үйлдвэрлэл амин чухал ач холбогдолтой. Ийм ч учраас Засгийн газар асуудлыг шийдвэрлэхэд оролцож байгаа” хэмээн Fitch ratings-ийн шинжээч Элвин Чен тайлбарлав. Everbright securities-ийн тооцоогоор Шаньси мужийн нүүрсний гол долоон группийн өр өнгөрсөн оны эцэст 1.18 их наяд юаньд хүрсэн нь тус мужийн 2015 оны дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээтэй бараг дүйцэж байна. Fitch ratings эдгээр компанийн өрийг 1.1 их наяд юаниар тооцсон. Харин богино хугацаат өрийн хэмжээ нь 600 тэрбум юань хэмээн Хятадын мэдээллийн хэрэгслүүд бичдэг.

“Банкууд дэмжиж өгвөл эдгээр групп өрөө хагас хугас төлж магадгүй. дэмжихгүй бол хугацаа хэтэрч, эргэн төлөгдөх аргагүй болсон найдваргүй өрд тооцохоос аргагүй” хэмээн DBs-ийн шинжээч Чэн Шүжинь өгүүлэв.

Шаньси мужийн банкны нийт зээлийн 21 хувь нь дээр дурдсан нүүрсний долоон компанид хамаардаг талаар ХБЗХ-ны Шаньси мужийн салбарын тэргүүн Жан Аньшунь xinhua агентлагт өгсөн ярилцлагадаа тайлбарласан. Албан ёсны статистикаар бол Хятадын нийт чанаргүй зээлийн хэмжээ гуравдугаар сарын эцэст 4.6 их наяд юань буюу арилжааны банкны нийт зээлийн 1.75 хувь болоод байна. Харин бие даасан шинжээчид уг үзүүлэлтийг 15 хувь болов уу хэмээн таамагладаг.

Хэнри Сэндерсон, Нил ХьюмБухимдсан гишү үдээс

уучлал хүсэж буй Лондоны металлын бирж ажиллагааг нь эрчимжүүлэх зорилгоор хам-гийн нийтлэг арил жааныхаа нэгний төлбөрийг багасгахаар шийдвэрлэв. Нийт 139 жилийн түүүхтэй, дэлхийн металлын арилжааны төв болдог энэхүү эртний биржийг Hongkong Ex-change and clearing (HKEx) буюу Хонконгийн Бирж, клирингийн компани 2012 онд 1.4 тэрбум фунт стерлингээр худалдан авснаас хойш нэр нөлөө нь буурсаар байгаа юм.

HKEx-ийн Ерөнхий захирал Чарльз Ли энэ оны зургадугаар сард Лондоны металлын биржийн тогтолцоог хамгаалж үг хэлэхдээ төлбөрийн хэмжээ гишүүдийг “үргээчихээр” өндөр биш хэмээн мэдэгдэж байлаа. Арилжааны хэмжээ буурч байгаа явдлыг торгоон тогтоож, гишүүдийнхээ сануулгыг анхааралдаа авсны илрэл болгон богино хугацаат арилжааны төлбөрийг 44 хувиар хямдруулж 0.50 ам.доллар болгох гэж байгаа талаар Лондоны металлын бирж баасан гарагт мэдэгдлээ.

Мөн позиц шилжүүлэх төлбөрийн хэмжээ, клирингийн үнийн зөрүүг ч багасгахаар төлөвлөж байгаагаа тус бирж тайлбарлав. Шинэ системд ахиу мөнгө оруулах үүднээс

Лондоны металлын бирж өнгөрсөн оны нэгдүгээр сард арилжаа, клирингийн төлбөрөө нэмсэнтэй уялдан үйл ажиллагаа нь суларсан. Энэ оны эхний зургаан сарын арилжааны хэмжээ өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс бараг есөн хувиар буурчээ. Бууралт зарим талаар аж үйлдвэрийн төмөрлөгийн эрэлт багассантай холбоотой ч бизнесийг түншүүдтэйгээ шууд явуулж, Нью-йоркийн comex зэрэг өрсөлдөгч биржүүдэд брокерууд шилжсэн явдал гол шалтгаан болж байна.

Лондоны металлын биржийн хэсэг брокер энэ онд тус биржийн ерөнхий захирал байсан Мартин Эбботтой өрсөлдөхүйц шинэ бирж үүсгэх асуудлаар ярилцжээ. Хэрэглэгч болон үйлдвэрлэгчид таваарын нөөц үүсгэхэд өргөн ашиглаж ирсэн Tom/Next trading гэгддэг богино хугацааны арилжааны төлбөрийг хямдруулсан нь брокеруудын дургүйцлийг бага зэрэг намжаасан. Гэхдээ уг арга хэмжээ таваарын эргэлт нь суларсан биржид таагүй хандах болсон явдлыг арилгахад хангалттай, эсэх нь тодорхойгүй хэмээн брокерууд тайлбарлаж байна. Лондоны металлын биржийн дээр дурдсан хямдруулсан төлбөр нь есдүгээр сарын 1-нээс үйлчилж эхэлнэ.

Шаньси муж нүүрс олборлогчдын 60 тэрбум ам.долларын өрийг хойшлуулав

Лондоны металлын бирж төлбөрөө хямдруулав

байна” гэж үзжээ.Өнгөрсөн долоо хоногт л гэхэд

Brent газрын тосны үнэ баррель нь 40 ам.доллар руу уруудсан. Энэ нь газрын тос экс портлогч орнуудын Засгийн газар нефтийн орлогоор эр дэсийн сангаа бүрэн дүүргэдэг бай сан 100 ам.доллар давсан үе тэй харьцуулахад дэндүү дорд үнэ. Хедж сан болон санхүүгийн менеж ерүүд ч оны дараа тохиосон газрын тосны үнийн уналтаас хойш түүхий хар алтны үнэ өснө гэдэгт тавих

дэнчингийн хэмжээгээ багасгаад байгаа нь АНУ-ын Intercon-tinental Exchange сүлжээний өгөгдлөөс харагдаж байна.

Биржийн тоглогчид ч най-ман долоо хоног дараалан урт позицоо буулгав. Тэд найм-дугаар сарын 2 хүртэлх долоо хоногийн хугацаанд хэлцлийн-хээ тоог 28,148-аар бууруулж, 260,388 болгожээ. Мөн үнийн өсөлт тогтвортой үргэлжилнэ гэдгийн эсрэг тавьсан богино поциз өсөж эхэлсэн нь урт

пози цийн бууралтад нөлөөлсөн байна.

Гэхдээ даваа гарагийн үдээс хойших арилжаанд дэлхийн бенч марк газрын тосны үнэ нэг баррель нь 1.12 ам.доллараар нэмэгдэж, 45.36 ам.доллар болов. Газрын тосны ажиглагчдын харж буйгаар биржийн тоглогчид богино позицийн дэнчингээ ихэсгэж эхэлсэн нь газрын тосны үнэ нэмэгдэхэд нөлөөлжээ.

Иран, Ирак, Нигери болон

Ливи зэрэг орны олборлолт нэ мэгд сэнээр ОПЕК-ийн гарц нэг өдөрт нийлүүлдэг 34 сая баррелиас давсныг PVM бро-керын мэргэжилтэн дэвид Хафтон хэлж байна. Тэрбээр “Энэ бүхэн газрын тосны үнийг өсгөх хүчин зүйл болж чадах-гүй. Үнийн сэргэлт 2017 онд ч тохиохгүй” хэмээв.

Харин ОПЕК-ийн одоогийн тэргүүн бөгөөд Катарын Эрчим хүчний сайд Мохаммед Бин Салех аль-Сада газрын тосны

зах зээлийн өөрчлөлтөд эерэг хүлээлттэй байна. Тэрбээр мэдэгдэлдээ “Энэ оны гурав, дөрөвдүгээр улиралд газрын тосны эрэлт нэмэгдэнэ” гэв.

Сая тохиосон үнийн уналт түр зуурынх бөгөөд газрын тосны нөөцийн илүүдэл, Brexit болон түүхий газрын тосны санхүүгийн фьючерс зах зээлүүдийн нөлөө зонхилсноос үүссэн уналт байсан хэмээн ОПЕК дүгнэжээ.

1 ОПЕК-ийн сайд нарын зурга-

дугаар сард болсон уулзалтаар албаныхан газрын тосны үнийг дэмжихийн тулд олборлолтоо танах стратеги барихгүй байхаар тохиролцсон. Энэ удаад газрын тосны зах зээлд тэнцвэр дахин тогтох үйл явц өрнөж байгаа, гэхдээ зах зээлийн хөдөлгөөнийг анхааралтай ажиглана гэдгийг группийн төлөөлөгч хэлсэн юм.Оны эхэнд нэг баррель нь 30 ам.доллар хүрэхгүй байсан газ рын тосны үнэ эргэн сэргээд буй.

Канад, Ливи, Нигерийн дэл хийн зах зээлд нийлүүлэх газрын тосны гарц саатсанаас зургадугаар сарын дунд үе гэхэд хар алтны үнэ нэг баррель нь 50 ам.доллар болон нэмэгдсэн. Гэхдээ тасалдаад байсан ний-лүү лэлт сэргэснээр үнэ дахин унаж, ОПЕК-ийн гишүү дийг олборлолтоо царцаах тохи-ролцоо гоо үргэлжлүүлэх нөхцөл байдал үүслээ.

ОПЕК-ийн гишүүн болон гишүүн бус орнуудын эрэлтээс давсан нийлүүлэлтээ хязгаарлах зорилготой дөрөвдүгээр сард доха хотноо болсон уулзалт ямар ч тохиролцоонд хүрч чадалгүй өндөрлөсөн билээ. Зах зээлийн ажиглалтын JBc Energy фирмийн шинжээчид “Хэдэн сарын өмнө болсон уулзалтаар тохиролцоонд хүрч чадаагүй нь олны анхаарлыг татсан. Харин энэ удаагийн оролдлого нь гишүүн олборлогч орнуудын эдийн засгийн хүндрэл туйлдаа хүрч, эрх баригчид асар их дарамт мэдэрч буйг илтгэж

BBM©

BBM©

болжээ. Цэргийн дарга нар хөрөнгө оруулагчдын зүрхийг үхүүлж, гадаад ертөнцийн таагүй шүүмжлэлийг дагуулах төрийн эргэлтээс Үндсэн хууль сэргийлнэ хэмээн найджээ. Генералууд парламентын дээд танхимд шууд бус томилгоогоор дамжуулан хяналт тогтоох эрхтэй болсон бөгөөд одоогийн нөхцөл байдлаар бол сонгуульд өрсөлдөөгүй хүнийг Ерөнхий сайдад томилох боломж нээгдсэн. Түүнчлэн цэргийн дээд албаныхан сонгогдсон Засгийн газрыг эхний таван жил хянах онцгой эрх мэдэл бүхий субьектийг төлөөлөх эрхтэй.

Хунтуудын төлөвлөгөөний бас

нэг аюултай тал нь арван жилийн турш үе үе цухалзах гэнэтийн халдлагад тайландчуудыг зовоосон улс төрийн хуваагдлыг баталгаажуулсан явдал. 70 жил засаглаж, нас өндөр болсон хаан Пхумипон Адульядетын за лгамж лагчийг сонгох гээд тэвдүү байхад цэргийн дэглэмийг дэмжигчид улс оронд тогтвортой байдал хэрэгтэйг ярьж эхэлсэн юм. Гэвч тэдний амалсан эв найрамдал өнөө хэр нь тогтоогүй бөгөөд генералууд өөрсдийнх нь эсрэг үзэл бодол, дуу хоолойг нухчин дарж, бизнесийн элитүүд болон хотын удирдлагын хүнд суртал хийгээд түүнийг дэмжсэн авторитар

итгэл үнэмшлээ нэмэгдүүлсэн. Энэ нь баян чинээлэг эрхмээс олонхын дэмжлэгийг авч, Ерөнхий сайд болж, Тайландын орхигдсон хөдөө нутагт олон нийтийн үйлчилгээ авчирсан Таксин Шинаватратай нэгдсэн намуудыг өнгөрсөн 15 жилийн хугацаанд сонгуульд дэмжиж байсан дэмжигчдэд сөргөөр тусаж байгаа юм.

Бүс нутагтаа хөшүүн хойргод тооцогддог байнгын өөрчлөлтгүй эдийн засгийнхаа бүтцийн өөрчлөлтөд гавьяа гэхээр зүйл цэргийнхэн хийсэнгүй. Экспортод тулгуурласан аж үйлдвэрийн оргил үе өнгөрсөн гэдгийг хүлээн зөвшөөрч,

эдийн засгаа дахин тодорхойлох хэрэгцээ Тайландад бий. Энэ улс одоо Япон, Өмнөд Солонгостой технологиор ч өрсөлдөж хүчрэхгүй, хөдөл мөрийн хямд зах зээл дээр Вьетнам, Камбожийг гүйцэхээсээ нэгэнт өнгөрсөн. Сонгуулиас сонгуулийн хооронд эргэлдэж, цэргийн хяналт бүхий Засгийн газар нь дэд бүтцээ сайжруулах хөрөнгө оруулалт, Хятад хийгээд Зүүн Азийн хооронд гүүр болно гэсэн мөрөөдлийг бодитоор хэрэгжүүлэхэд мухардаад байна.

Цэргийн даргаас Ерөнхий сайд болсон Парают Чан-Оча ард түмэнд аз жаргал авчирна хэмээн амалж эрх мэдлийг авсан.

Цэргийн дэглэмээ авч үлдэх сүүлчийн боломж

Шехеразаде ДанешкуИх Британид таргалалт ихсэж

буйн учрыг иргэдийн хоол тэжээлийн илчлэгийг лавтай 50 хүртэл хувиар дутуу тооцож байгаатай холбон үзлээ. Тус улсад явуулдаг судалгаанууд нь иргэдийн хоолны орцны, ялангуяа гэрээсээ гадуур хооллох үеийн хоолны нэр төрлийн өөрчлөлтийг тусгаж чаддаггүй хэмээн Засгийн газрын хагас хувьчлагдсан судалгааны байгууллага The Behavioural Insights Team-ийн (BIT) тайланд тайлбарлажээ.

“Иргэдийн шингээж буй илчлэгийг дутуу тооцдогоос алдаатай бодлого тодорхойлоход хүрч, улмаар тус улсад бэрх шээл үүсгээд байгаа таргалалттай тэмцэх ажил үр дүнгүй болж байна” хэмээн уг байгууллага дүгнэлээ. Хүмүүс хоол хүнснийхээ илчлэгийг зориуд, эсвэл санаандгүй дарж мэдээлдэг. Жин хэтэрсэн хүмүүсээс цөөхөн нь идэж буй хоолныхоо илчлэгийг нарийн тодорхой мэдээлдэг хэмээн тус байгууллага үзэж байна.

Их Британид сүүлийн 40 жилд

Их Британид таргалалт үнэмлэхүй хэмжээнд хүрлээ

The New York Times©

Саймон МандиЭнэтхэгийн сэргээгдэх эрчим

хүчний борлуулалтаар толгой цохидог, олон нийтийн хувьцаат компанийн тэргүүн гадаадын хөрөнгө оруулагчдад рупигээр зээл олгох замаар ногоон эрчим хүчийг дэмжих хөгжлийн олон талт институт байгуулахыг уриалав.

Сэргээгдэх эрчим хүч бол Ерөнхий сайд Нарендра Модигийн Засгийн газрын хэрэгжүүлж буй дэд бүтцийн томоохон бодлогын хамгийн чухал хэсэг байсаар ирсэн. Тус улс 2022 он гэхэд эрчим хүч үйлдвэрлэх нөөцөө 43-аас 175 гВт болгохоор ажиллаж байгаа билээ. дэлхийн банкны Олон улсын санхүүгийн корпораци болон Азийн хөгжлийн банк Энэтхэгийн ногоон эрчим хүчний санаачилгыг олон жил дэмжиж буй. Энэхүү дэмжлэг дэлхийн хүлэмжийн хийн зонхилох хэсгийг бүрдүүлэгч баян орнуудын шаардлагад хариу болгож, мөн хөгжиж буй орнуудын эдийн засгийн өсөлтөөс хүрээлэн буй орчин үүсэх сөрөг нөлөөг хамгийн бага байлгахад чиглэсэн зардлуудыг санхүүжүүлэхэд чиглэдэг байна.

Гэвч Энэтхэгийн салхин сэнс үйлдвэрлэгч suzlon компанийг үндэслэгч Тулси Тантигийн харж буйгаар дээрх зорилтыг бүтцийн түвшний ө өрч лөл т ө ө с эх л ү үл эх ёстой аж. suzlon компани Европт үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, зургаан жилийн турш алдагдалтай ажилласны эцэст энэ онд ашигтай

ажиллахаар болжээ. Олон талт хөгжлийн институциуд төслийн хөгжүүлэгчдэд зээл олгоход чиглэх хэдий ч ноён Тантигийн тулгаж буйгаар su-zlon-ы загвараар явах ёстой аж. suzlon бол салхин станцуудын төслийн гүйцэтгэлийг хийж, эргээд голдуу гадаадын хөрөнгө оруулагчдад бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг байна.

suzlon-ы худалдан авагч болон Их Британийн actis фирм л гэхэд худалдан авалтаа Энэтхэгийн нэгэн банк наас авсан зээлээрээ санхүүжүүлдэг байна. Гэхдээ энэ төрлийн хөрөнгө оруулалт нь олон талт институциудын урт хугацаат зээлийн өрийг огцом нэмэгдүүлнэ. Түүнчлэн 2022 оны зорилт биелэгдэх хугацаа хойшилж болзошгүй юм. Ноён Танти “Хоолойд тулсан их ажил байна. 400 сая хүн гэрэлгүй, харанхуйд сууж байна шүү дээ” хэмээв.

2013 онд suzlon-ы томоохон үйлчлүүлэгч болох салхин эрчим хүчний continuum компани хамтын ажиллагаагаа цуцалсны дараа suzlon-ы бизнесийн загвар хатуу шалгууртай нүүр тулаад байна. continuum цаашид төслөө өөрсдөө гардан гүйцэтгэх болсноо мэдэгдэж, suzlon зэрэг салхин сэнс үйлдвэрлэгч, хөгжүүлэгчид нийт үр ашгийг чухалчлахын оронд аль болох их хөдөлгүүр хийхээр төсөлд тусгаж байгаа нь дутагдалтай хэмээн гомдоллосон юм.

Азийн хөгжлийн банкны хөрөнгийн зарцуулалт хариуц-сан захирал Пьер Ван Петегем

Энэтхэгийн сэргээгдэх эрчим хүчний төслүүдийн санхүү-жилтийн тал хэсгийг нь өөрсдийнх нь хөрөнгөөр босгох замаар гадаадын хөрөн гө оруулалтыг дэмжсэн хэлбэр хэмээн институциудын чиг үүргийг тайлбарлав. Түүний хээр эл шийдэл нь бусад хөрөнгө оруулагчийн б о л з о ш г ү й э р сд э л и й г бууруулж байгаа аж. “Зорилтот орнуудад сэргээгдэх эрчим хүчний хөгжүүлэгчдийг шууд дэмжсэн нь санхүүгийн хөрөнгө оруулагчдыг санхүүжүүлэхээс илүүтэй хязгаартай капиталын үр ашигтай зарцуулалтыг нэмэгдүүлсэн” хэмээн тэрбээр онцлов.

Харин Олон улсын санхүү-гийн корпорацийн Өмнөд Азийн сэргээгдэх эрчим хүчний станцын хөрөнгө оруулалт хариуцсан тэргүүн Шалабах Тандон ноён Тантигийн санаачилгыг анхааралтай авч үзэх ёстойг хэлээд, suzlon-ы загвар бол капиталаас биет хөрөнгө босгох циклийн зүй ёсны арга зам гэж нэрлэжээ.

Олон улсын санхүүгийн корпорац и Энэ т хэг и й н сэр гээг дэх эрчим хүчний төс-лүүдэд нийт нэг тэрбум гаруй ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийжээ. Тэгвэл Азийн хөгжлийн банк хэд хэдэн арга хэмжээ хэрэгжүүлж байгаагийн дотор өнгөрсөн жил Энэтхэгийн Power grid corporation-д ногоон эрчим хүчний хөгжүүлэлтэд зориулж 500 сая ам.дол ларын зээл олгосон байна.

Ногоон эрчим хүчийг дэмжихийг уриалав

Гэвч өнгөрсөн хоёр жил гаруйн хугацаанд цэргийнхний уялдаа холбоогүй дэглэм сайн сайхан гэхээр зүйл авчирсангүй.

Парают Чан-Очагийн дэглэм одоо шинэ эрх мэдэлдээ бол-гоомж той хандаж, иргэний дүр мийг хэрэгжүүлэх арга замыг тодорхой бөгөөд яаралтай гаргах хэрэгтэй. Бүх нийтийн санал асуулгын үр дүн генералуудад цэргийн дэглэмээ авч үлдэх эцсийн боломжийг олгосон. Цэргийнхэн эрх мэдлээ сулруулж, улсынхаа “Инээмсэглэлийн эх орон” хэмээх нэр хүндийг өндөрт өргөж, орлогоо нэмэгдүүлэх учиртай.

Олон нийтийн дэмжлэгийг авсан Тайландын шинэ үндсэн хуулийн санал асуулгыг зөөлрүүлж хэлбэл урьд өмнөх жишээнүүдээс огт өөр болов. Үр дүнд нь 1932 оноос хойш 12 дахь удаагийн цэргийн эргэлт амжилттай болсноор 2014 оны тавдугаар сард Банкок хотод засгийн эрх мэдлийг авсан генералуудын урт хугацаанд ноёлох эрх үндсэн хуульд дархлагдав. Хунтын дэглэм бүх нийтийн санал асуулгын өдөр хүртэл үргэлжилсэн зөөлөн шүүмжлэлийг хүлцсэн авч ноцтой эсэргүүцэл үзүүлэхийг санаархсан олон арван хүнийг хориод байна. Өнгөрсөн ням гарагт болсон 55 хувийн ирцтэй санал асуулгад оролцогчдын 61 хувь нь үндсэн хуулийг дэмжсэн нь санал асуулга бодитой болж чадаагүйг илтгэнэ.

Энэ удаагийн санал асуулга цэргийн дэглэмд ирэх жил болох сонгуулиар эрх мэдлээ бэхжүүлж үлдэх боломж олголоо. Тодруулбал, тайландчуудыг эерүүлэн нэрлэвэл дууриамал ардчилалд хөтлөв. Зүүн Өмнөд Азийн бүс нутгийн Индонези, Мьянмар зэрэг оронд дууриамал ардчиллын загвар байдаг бөгөөд уг тогтолцоо цэргийн удирдагч нар парламентын болон Засгийн газрын гол албан тушаалд суусан эрх ямбаараа дамжуулан иргэний дүрмийг нэр төдий болгож, хэрэгжилтийг нь бүдгэрүүлдэг юм. Гэвч эл тогтолцоогоор замнаж байсан хоёр улсын нэг болох Мьянмар цэргийн дэглэмээсээ татгалзсан бол Индонзид ч гэсэн дууриамал ардчиллын эсрэг хөдөлгөөн өргөн дэлгэр өрнөж байна.

Тайландын шинэ үндсэн хууль буюу 84 жилийн дотор 20 удаа шинэчлэгдсэн үндсэн хууль нь бас л дууриамал ардчиллын нэг хувилбар

вММ©

явуул сан олон су да л га а н ы дүнг харах аваас иргэдийн и л ч л э г и й н хэрэг лээ тогт-мол буурч ир сэн дүнтэй байгаа ч тар-галалт байнга нэмэгдэж ир-жээ. Эдүгээ т ус улсад

таргалалт түүхэн дээ байгаа-гүйгээр ихэссэн. Үүн тэй уялдан хоёрдугаар төрлийн чихрийн шижин зэрэг таргалалттай холбоотой өвчнийг анагаах зардал өссөн нь Үндэсний эрүүлийг хамгаалах албаны (NHs) санхүүд дарамт уч руулах боллоо хэмээн тус байгууллагын тэргүүн Сай мон Стивенс тайлбарлав. Хүнс, ундааны үйлдвэрлэлд хэт их чихэр ашиг-лаж бай гааг шүүм жилдэг тэрбээр Засгийн газраас таргалалттай тэмцэх эрс арга хэмжээ авахыг удаа дараа уриалж байсан юм.

Их Британийн Засгийн газар 2018 оноос чихэртэй хийжүүлсэн ундаанд тусгай татвар оноон, хү ү хдийн тарга ла лт тай тэмцэх үндэсний стратеги боловсруулахаар төлөвлөж байгаагаа мэдэгдсэн. Харин хүнс, ундааны үйлдвэрлэл эрхлэгчид тус улсын иргэд дасгал хөдөлгөөн хийх нь багассанаас таргалж байгаа талаар албан ёсны тоо баримтыг эш татан дээрх шүүмжлэлийг няцаадаг. Гэвч дээрх тайланд “Биеийн хүчний идэвхтэй ажиллагаа багассан нь сүүлийн 40 жилд таргалалт

нэмэгдсэн явдлыг тайлбарлах бодитой шалтгаан болж чадахгүй” хэмээн үзжээ. “Ажил мэргэжил идэвхтэй хөдөлгөөн шаардах нь багассан ч иргэдийн жин нэмэгдэж буй хурдац үүнээс хавьгүй илүү” хэмээн уг тайланд тайлбарлав.

Өнгөрсөн хугацаанд иргэдийн хоол тэжээлээс авч буй илч-лэгийн хэмжээ мэдэгдэхүйц буурч чадаагүйг харуулсан энэхүү тайлан хүмүүсийг дасгал хөдөлгөөн ахиу хийхээс гадна жин хасах гэвэл идэж уухаа багасгах ёстойн дохио болж өглөө. “Таргалалттай тэмцэх стратеги илчлэгийн хэмжээг бууруулахад чиглэх ёстой. Бидний судалгаагаар бол сүүлийн 40 жилд хоол хүнснээс авч буй илчлэгийн хэмжээ мэдэгдэхүйц буурсан тухай статистик ташаа бололтой. Ердөө л буруу тооцоо хийж ирсэн хэрэг” хэмээн уг тайланг боловсруулагчдын нэг, BIT-ийн захирал Майкл Холлворт өгүүлсэн юм. Иргэдээс хэрэглэж буй хоол хүнснийх нь талаар мэдээлэл цуглуулдаг аргаа илүү тодорхой болгож, сайжруулахыг ноён Холлсворт Засгийн газрын статистикийн албанд (gss) зөвлөж байна.

Их Британийн Үндэсний статистикийн газар (oNs) “Илчлэгийн хэмжээг тодор-хойлох ажлыг сайжруулж чадах өөр бусад өгөгдөл ашиглах боломжийг ч идэвхтэй хайж байгаа” талаар тус байгууллагын Эрүүл мэндийн статистик судалгааны албаны тэргүүн Жеми Жэнкинс тайлбарлав.

Экспортод тулгуурласан аж үйлдвэрийн оргил үе өнгөрсөн гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, эдийн засгаа дахин тодорхойлох хэрэгцээ Тайландад бий.

Улаанбаатар хотын өмнө зүгт төвхнөсөн тансаг зэрэглэлийн “shangri-La” олон улсын сүлжээ зочид буудлын хоёрдугаар давхарт үндэсний “snow Fields” компани дэлгүүрээ өнгөрсөн сарын 14-нд нээв. Ази, Европын дээд түвшний 11 дүгээр уулзалтын хүрээнд зохион байгуулагдсан хоёр тивийн бизнес форумтай давхацсан энэ үйл явдал монголчуудын хувьд юугаараа содон байж болох вэ?

“snow fields” компани нь монгол ямааны цэвэр ноолуурын чанарыг дэлхийн зах зээлд батлан харуулах хүсэлтэй Монголын үндэсний цөөн аж

долдугаар сарын сүүлчээс наймдугаар сарын эхэн хүртэл улсын хэмжээнд хэт халснаар зарим нутагт тариалалт механик болцтой болгоход нөлөөлсөн гэж Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас мэдээллээ.

БНХАУ-ын нүүрсний олбор-лолт буурч, үнэ нь сэргэж эхэлсэнтэй зэрэгцээд ОХУ-ын “Эльга” ордын экспорт нэмэгдсэн байна. “Эльга” ордод олборлолт явуулдаг “Mechel” компанийн мэдээлснээр 2016 оны эхний хагас жилд коксжих

11

Эдийн засаг

ЗАСГИйН ГАЗрыН МЭдЭЭ

ЗгМ ТОвЧХОН

АНУ, доллар 131.81

Евро 2360.77

Япон, иен 20.82

ОХУ, рубль 32.86

БНХАУ, юань 320.01

БНСУ, вон 1.93

ваЛЮТЫН ХаНШ

Өсөлт, уналтын хослол

1 Наймдугаар сарын байдлаар

39 компани энэ оны эхний хагасын санхүүгийн тайлангаа Хөрөнгийн биржид хүргүүлсэн байна. Эдгээр компанид бүх салбарын аж ахуйн нэгж багтсан. Тухайлбал, “Багануур”, “Шивээ овоо”, “Шарын гол” зэргээс бүрдэх уул уурхайн салбарын компаниуд санхүүгийн тайлангаа хэдийнэ дэлгэчихэж. Үүнээс гадна “Сүү”, “Талх чихэр”, “Атар өргөө” ч хүнсний компаниудаа түүчээлэн, ил тодод нэгдсэн байна. Мөн хүнснээс гадна хүнд үйлдвэрийнхэн ч мөнгөний урсгалаа нээлттэй мэдээлжээ. Тиймээс санхүүгийн тайлангаа дэлгэсэн компаниудыг салбараар нь багцлан хүргэе. Эхлээд уул уурхайн компаниудтай танилцана уу.

Зардлаа танаж чадсан компаниуд ашиг, орлогоо өсгөжээ

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

» МӨнгӨнИй нИйлүүлЭлТ

20Сая ам.доллар. Төв банк мягмар гарагт 20 сая ам.доллар, 20.0 сая юань арилжааны банкуудад арилжлаа.

» УрСгАл ЗАрДАл

3.7Их наяд төгрөг. Улсын төсвөөс энэ оны эхний долоон сард урсгал зардалд нийт 3.7 их наяд төгрөг зарцуулсан байна. Үүний нэг их наяд төгрөгийг цалингийн зардалд олгожээ.

» ЗЭЭл

705.8Тэрбум төгрөг. Энэ оны эхний долоон сарын байдлаар дотоодод арилжсан, Засгийн газрын урт хугацаатай бондын үндсэн төлбөрт 705.8 тэрбум төгрөг төлсөн байна. Мөн богино хугацаатай бондын үндсэн төлбөр 287.9 тэрбум төгрөг болжээ.

» үйлчИлгЭЭнИй САлБАр

70.9 Тэрбум төгрөг. Зочид буудлын салбар энэ оны эхний хагаст 70.9 тэрбум төгрөгийн зарлага гаргажээ. Энэ нь өмнөх оны мөн үеэс 44.3 хувиар өссөн дүн. Харин орлого нь 17.5 хувиар нэмэгдэж, 58.3 тэрбум төгрөг болжээ.

» УУл УУрхАй “BHP Billiton” компани Бээжин дэх салбараа хааснаас хойш долоон жилийн дараа БНХАУ-ын зах зээлд эргэн ирэх эхний алхмаа хийлээ. Тус компани Шанхайд 50 ажилтантай Технологийн төв байгуулахаар болсон байна.

» ДЭлхИйД

3.3Тэрбум ам.доллар. “Wal-Mart” компани цахим худалдааны тэргүүлэгч “Amazon”-тай өрсөлдөхийн тулд “Jet.com”-ийг 3.3 тэрбум ам.доллараар худалдан авах хэлэлцээр хийлээ. Энэ хүрээнд гурван тэрбум ам.долларыг бэлнээр, 300 сая ам.долларыг хувьцаа хэлбэрээр төлөх аж.

» ААОлон улсын үнэлгээний “Standard & Poor” агентлаг БНСУ-ын зээлжих зэрэглэлийг "-AA"-аас "AA" болгон өсгөлөө. Тус агентлаг БНСУ-ын эдийн засгийн тогтвортой өсөлт, санхүүгийн таатай байдал, мөнгөний уян хатан бодлого зэргийг нь үндэслэн, зээлжих зэрэглэлийг нь ахиулжээ.

0.8Хувь. Евро бүсийн хамгийн том эдийн засаг Германы аж үйлдвэрийн гарц зургадугаар сард шинжээчдийн таамгаас давж, 0.8 хувиар өссөн байна. Харин жилийн дүнгээр 0.5 хувиар дээшилжээ.

2016.08.10, ЛХАГВА ~ №173 (451)

БҮТЭЭЛЧ МОНгОЛ

Шинэ цагийн салхи

Энэ салбарын санхүүгийн тайланг ухвал зөвхөн уналт биш, өсөлт ч байна. Түүхий эдийн үнэ унаснаас компаниудын борлуулалт буурсан. Гэхдээ бүгд биш. “Шарын гол”, “Бэрх уул” зэрэг компани борлуулалтын орлогоо оны эхний зургаан сард өсгөж чадсан байна. Өнгөрсөн оны эхний хагаст 12 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийж байсан “Шарын гол” компани 2016 онд энэ дүнгээ хоёр тэрбум төгрөгөөр ахиулжээ. “Бэрх уул” ч ялгаагүй, үл ялиг өсгөсөн. Харин ашиг, алдагдлын тухайд “Шарын гол” компани 164 сая төгрөгийн алдагдал хүлээсэн байна. Мөн “Бэрх уул” 731, “Могойн гол” 17.6 сая төгрөгийн алдагдалтай ажиллажээ.

Уул уурхайн түүхий эдийн үнэ ёроолдоо тулсан. Зах зээлийн нөхцөл байдал сайнгүй байгаа ч ашиг олсон аж ахуйн нэгж бас байна. Тодруулбал, дорнод аймагт нүүрс олборлодог “Адуунчулуун” компани 646 сая төгрөгийн ашигтай ажиллажээ. Энэ нь өмнөх оны бүтэн жилийн

Наймдугаар сарын байдлаар 39 компани энэ оны эхний хагасын санхүүгийн тайлангаа Хөрөнгийн биржид хүргүүлсэн байна.

ашгаас даруй 120 орчим сая төгрөгөөр ахиу дүн. Бас 2014 оны ашигтай нь тэнцэх хэмжээний мөнгө.

Тэгвэл хүнсний салбарын тухайд “Талх чихэр” компани 16.5 тэрбум төгрөгийн борлуу-лалтын орлого олж, цэвэр ашиг нь 666 сая төгрөгт хүр чээ. Гэхдээ тус компанийн борлуу-лалт болоод ашиг нь өмнөх оны мөн үеэс хоёр дахин буурсан. Харин “Атар-Өргөө” компанийн тоон үзүүлэлтүүд үүнээс арай өөр. Тодруулбал, тус компани энэ оны хоёрдугаар улиралд 6.3 тэрбум төгрөгийн борлуулалтын орлого олж, 1.9 тэрбум төгрөгийн

тэрбум төгрөгт хүргэсэн байна. Энэ хоёр станцын орлого нийлээд 170 орчим тэрбум төгрөг болжээ.

Харин дЦС-II 94.9 сая төгрөгийн алдагдал хүлээсэн. дотоодын эрчим хүчний хэрэглээний дөрөвний гурвыг хангадаг дЦС III болон дЦС IV 2014 онд өргөтгөл хийж, хүчин чадлаа нэмэгдүүлснээр зардлаа танах нөхцөл бүрдсэн байна. 2015 онд дЦС-III-ын зардал орлогынх нь 91 хувьтай тэнцсэн бол 2016 он гарсаар 83 хувиар буурчээ.

Монгол Улсын эдийн засаг суларсан. Идэвхтэй үйл ажил-лагаа явуулж буй компа ниудын тоо ч цөөрч, хаалгаа барьж буй аж ахуйн нэгжийн тоо өссөөд байгаа. Ийм үед алдагдалгүй ажиллаад зогсохгүй ашгаа хэд дахин өсгөсөн компани цөөнгүй байна. Товчхондоо, өсөлт, уналт хосолжээ. Гэхдээ эдийн засгийн хүндрэл, зах зээлийн шуурганаас бэргэлгүй, зардлаа танаж, үйлдвэрлэлээ өргөжүүлсэн компаниуд ашиг, орлогоо өсгөж чадсан байна.

БИЗНеС ЭрХЛЭЛТ

ашигтай ажиллажээ. Үүнийг 2015 оны мөн үетэй харьцуулахад орлого нь 0.25 хувиар буурсан ч ашиг нь 62.6 хувиар өссөн байх юм. Ашиг өсөхөд валютын ханшийн зөрүү нөлөөлсөн аж.

Бас ашгаа 100 гаруй хувиар өсгөж чадсан компани ч байна. “Сүү” компани ашгаа ийн нэмэгдүүлээд зогсохгүй борлуулалтаа ч өсгөсөн. Компанйн борлуулалтын орлого 21.8 тэрбум төгрөгт хүрснээр өмнөх оноос хоёр орчим хувиар дээшилжээ. Хүнсний салбарын компаниудын тайланг нэгтгэвэл дийлэнх аж ахуйн нэгжийн борлуулалт буурсан. Гэхдээ ашигт ажиллагаагаа хадгалжээ.

Яг ингэж ашигт ажиллагаагаа хадгалж чадсан салбар бол эрчим хүч. Биржид бүртгэлтэй, энэ салбарын компаниудын дийлэнх нь ашгаа чамгүй өсгөсөн байна. Тухайлбал, дЦС-III цэвэр ашгийн хэмжээгээ ес дахин өсгөж, 4.3 тэрбум төгрөгт хүргэжээ. Ердөө эхний хагас жилд шүү дээ. Бас дЦС-IV цэвэр ашгаа 13 дахин нэмэгдүүлж, 2.97

Т.ЭлисаШинжээч

Д.Хаш-ЭрдэнэШинжээч

ахуйн нэгжийн нэг. Ямааны ноолуур, торомны ноос, сарлагийн хөөврөөр жилд 80-аад мянган ширхэг бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, түүнээ Монголоос гадна Япон, БНСУ, ОХУ, Европын зах зээлд нийлүүлж буй “snow Fields” компанийг “Засгийн газрын мэдээ” сонин энэ удаагийн “Бүтээлч Монгол” буландаа онцолж байна.

Компанийн үйлдвэрийн байр Сонгинохайрхан дүүрэгт байрлах аж. “snow Fields” компани сүлжмэлийн салбарт үйл ажил лагаа явуулаад өнгөр-сөн жил 12 дахь жилтэйгээ золгожээ. “Нэг жилийн өмнө л Хан-Уул дүүрэгт “Монгол нэхмэл” компанийн байрыг түрээсэлж байсан шүү дээ” хэмээн тус компанийн захирал

Мөн цаг агаарын өөрчлөлттэй холбоотой энэ жил ургац хураалт, хадлан хадах ажлыг эрт эхлүүлэх төлөвтэй байгааг онцлов.

Өмнөх жилүүдэд ургацын балансыг наймдугаар сарын 25-наас гаргаж эхэлдэг. Харин энэ жил наймдугаар 15-наас баланс тогтоож эхлэхээр болсон байна. Үүний дараа

Ц.Ган-Өлзий ярив. Үйлдвэрийн зориулалттай хоёр давхар байшингийн дээд давхарт компанийн албан тасалгаа нь байрлах бол хялгасыг нь ялгасан ноолуурыг цувих, будах, утас ээрэх, улмаар түүгээрээ эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх машин, тоног төхөөрөмж шугам сэлт нэгдүгээр давхарт нь байрлах аж. Тэгэхдээ тэдгээр нь бүгд компьютержсэн, автомат. Тодруулбал, тоног төхөөрөмжийн 98 хувь нь Японы “shima seiki” брэндийнх аж.

Биднийг тус компанийн үйлдвэрт очиход эднийх намар, өвлийн загвараа үйлдвэрлэж эхлээд байв. Энэ жилээс хүүхдийн коллекци шинээр үйлдвэрлэж эхэлж буй гэнэ. “shima seiki”-ийн whole gar-

ment буюу бүтнээр нь сүлжих машинаар үйлдвэрлэсэн нярай хүүхдэд зориулсан оёдолгүй өмд, цамцнаас авахуулаад солонгос-чуудын захиалгаар үйлдвэр лэж буй ороолт гээд харахад л эгдүү хүрэм бүтээгдэхүүнүүд үзэсгэлэнгийн шилэн хоргоных нь цаана үзэгдэнэ.

“2014 он хүртэл сүлжмэлийн үйлд вэрийнхээ тоног төхөө рөм-жийг бүгдийг нь шинэчилсэн. 2015-2016 онд ээрэх үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийг шинэчлээд, шинэ үйлдвэрээ сая ашиглалтад орууллаа. Тэгээд нэг ёсондоо хөрвөх чадвартай сүлжмэлийн үйлдвэр байгуулахаар зүтгэж буй минь энэ” гэж Ц.Ган-Өлзий захирал ярив. “Хөрвөх чадвартай гэдэг нь ямар ч төрлийн захиалгыг хүлээж аваад

үйлдвэрлэх, өөрөөр хэлбэл, хувирах боломжтой байх юм. Нэгдүгээрт, одоо дэлхийн зах зээл дээр хуучных шиг нэг цамцыг 1000, эсвэл 500 ширхгээр захиалдаг том захиалагч бага болчихсон. Хоёрдугаарт, хүн бүр өөр хүний өмссөнтэй ижил хувцсыг өмсөх сонирхолгүй болчихлоо. Гэтэл цөөн тоо-той, олон төрлийн загвар үйлдвэрлэхэд том үйлдвэрүүдэд хүндрэлтэй байдаг. Тийм учраас жижиг захиалагчийн орон зай, зах зээл бий болчихоод байна. Түүнд нь зориулсан хөрвөх чадвартай, цомхон үйлдвэрийн бүтцийг байгуулах гэж бодсон юм. Түүнийхээ дагуу зүтгэсээр үйлдвэрүүдийн шат дамжлага бүрийг шинэчлээд дуусаж байна.

12

Б.Цэцэгсүрэн@tsetsegsurenZGM

ХӨДӨӨ аЖ аХУй УУЛ УУрХай

Ургац хураалт эрт эхлэх төлөвтэй “Эльга” ордын нүүрсний экспорт өсөв

хураан авах ургацын тоо хэмжээ тодорхой болно. Монгол Улс энэ хаврын тариалалтыг хугацаанд нь буюу тавдугаар сарын 8-наас эхлүүлж, нийт 490.9 мянган га талбайд тариалалт хийсэн. Үүнээс үр тариа 375, улаанбуудай 353.4, төмс 14.2, тэжээлийн ургамал 25.3, эмийн ургамал 4.2 мянган га талбайд тус тус тариалсан юм.

Эрчим хүчний салбарын

компаниуд ашигт ажиллагаагаа

хадгаллаа

нүүрсний баяжмалын экспорт 10 хувиар өсөж, 4.5 сая тонн болсон байна. Мөн эрчим хүчний экспорт нь дөрвөн хувиар дээшилжээ.

Компанийн ОХУ-ын дотоо-дын зах зээлд чиглэсэн бүтээг-дэхүүнүүдийг харвал кокс, гангийн үйлдвэрлэл нь мөн өссөн. БНХАУ өнгөрсөн хагас жилд нийт 27 сая тонн коксжих нүүрс импортолсон.

Эдийн засаг

ЗАСГИйН ГАЗрыН МЭдЭЭ12 2016.08.10, ЛХАГВА ~ №173 (451)

БҮТЭЭЛЧ МОНгОЛ

Ямаанаасаа ноолуур самнаад авчихдаг, түүгээрээ утас ээрч, эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг цогцолбор үйлдвэр Монголд босож ирнэ

11 Ирэх жилээс үйлдвэрийн

тоног төхөөрөмж жигдрээд ажиллах болов уу гэж бодож байна” хэмээн Ц.Ган-Өлзий захирал ярив. Хөл дээрээ боссон томоохон үйлдвэрүүд олон төрлийн загвараас цөөн тоотой үйлдвэрлэхэд хүндрэлтэй байхад 20 хүрэхгүй ажилтантай цомхон үйлдвэр үүнийг хийж чадаж буйг гайхах зуураа түүнээс ийнхүү асуулаа.

-томоохон үйлдвэрийн хувьд хүндрэлтэй байдаг энэ чиглэлд ажил лах боломжийг танай компанид юу хангаж байна вэ?

-Яг энэ боломжийг бүрэн авто мат, компьютержсэн “shima seiki”-ийн сүлжих машин олгож байна. Компани байгуулагдаад 12 дэх жилдээ ажиллаж байна. 12 жилийн хугацаанд “shima seiki”-ийн машины программ, түүний боловсон хүчнийг бэлтгэх тал дээр бид анхаарч ажиллаж байсан. Харин энэ жилээс сая хэлсэнчлэн хөрвөх чадвартай компанийн үйл ажиллагаа руу нэлээд хүч түрэн орох боломж бүрдэж байна. Гэхдээ үүнээс өмнө “shima seiki”-ийн сүлжих машин дээр ажилласан 10 гаруй жилийн туршлага байх хэрэгтэй. Олон захиалагч олон, цөөн тоогоор захиалга өгөхөөр өдөрт 5-6 загвар, сард 70-80 загвар хийх шаардлага гарна. Жилээр тооцвол 500-600 төрлийн загварын дагуу бид ажиллах хэрэгтэй гэсэн үг. Бүрэн автомат машин байх гүй бол бид дийлэхгүй л дээ. Авто мат машинтай учраас тав, арван ширх гийг, эсвэл бүр нэг ширх гийг ч хийж болно. Программчилчихдаг учраас авто мат машины давуу тал нь энэ.

Шинэ цагийн салхиХөрвөх чадвартай сүлжмэлийн үйлдвэр байгуулж байна

хэлэлцээрийн үр ашгийн талаар лавлалаа. “Японы жижиг, дунд үйлдвэр болон Монголын аж ахуйн нэгж хоорондын хамтын ажиллагааг дэмжихийн тулд Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээрийг батал лаа. Япончууд ч, манайх ч сонир холтой байгаа. Манай түншүүдийн дунд энэ хэлэл-цээрийг батлагдахыг хоёр жил хүлээсэн улс бий. 13-18 хувийн татвараас чөлөөлөх тул тоо хэмжээний хувьд олноор эргэлддэг компанийн хувьд ашигтай тусна. Хоёрдугаарт, худалдан авагчид нэгж бүтээгдэхүүний үнэ бага зэрэг хямдраад очиж байгаа юм. Тэгэхээр хоёр талдаа ашигтай. Гэхдээ Монголын ноолуурыг Японы худалдан авагч мэдрэх хараахан болоогүй. Тийм их танигдчихсан бүтээгдэхүүн биш шүү дээ. Сүүлийн 35-36 жил хамтарч ажилласан учир зах зээлийг нь хятад ноо луур эзэлчихсэн. Хэчнээн маргаан тай, үл ойлголцол гарсан ч хята-дуудаас л авдаг. Түүнээс биш танайх сайн, одоо татваргүй бол-чихсон уу гээд япончууд шууд орж ирэхгүй. Туршилтын жур-маар 1-2 жил явна. Тэр хуга цааг нь давж чадвал хамтарч ажил-лана, түүнийг нь давж чадахгүй өмнө нь сөхөр вөл бидэн тэй хамтрахад хүндрэлтэй.”

Цаашид цагаан ямаа өсгөхөөр төлөвлөж байгаагаа Ц.Ган-Өлзий захирал дурдав. Төлөвлөгөө амжилттай болбол ямаанаасаа ноолуураа самнаад авчихдаг, түүгээрээ утас ээрээд, эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэчихдэг бүхэл бүтэн цогцолбор үйлдвэр Монголд босож ирэх нь. “Бага, жаахан гэж гололгүй өөрсдөө л жаахан юм хийхгүй бол төрийн гарыг хараад зүгээр суултай биш. Хүссэн хүсээгүй ийм тал руугаа орохгүй бол болохгүй байна. Нөхцөл байдал ингэж шаардаж байна” хэмээн Ц.Ган-Өлзий захирал ярьсан юм.

-Компьютержсэн машинаар сүлжихээр ажиллах хүчний зардал буурна биз?

-Бүрэн автомат, компью-тержсэн машин ашиглаж буй тул ажиллах хүч цөөрнө. Яг энэ хэмжээний үйлдвэр бол 80-аад хүнтэй байх байх аа. Харин одоо манайх 20-иод ажилтантай. Өөрөөр хэлбэл, 80 хүний хийж чадах бүтээмжийг түүнээс дөрөв дахин цөөн хүний хүчээр хийж байна. Гар сүлжих машинаас ялгаатай нь 3-4 дамжлагыг алга саж байгаа юм. дээр нь цөөн тоогоор бүтээгдэхүүн үйлд-вэрлэх боломжтой. Товчлуур дараад л 2-3 ширхэг цамц бэлэн болно...

Монгол компани гэхэд “snow Fields”-ийг япон аж ахуйгаас ялгаж салгахын арга алга. Ал бан тасалгаандаа хүртэл

гадуур өмсдөг гуталтайгаа гишгэдэггүй эдний үйлдвэрийн барилгыг япончуудын зургаар хийсэн ба өрөө тасалгаа бүр давхар хаалгатай, хоёр хаал-ганы хоорондох зайг хүртэл нарийвч лан тооцоолсон гэнэ. “Нэг хаалгаар нь ороод дараа-гийн хаалгыг нээхэд нөгөө хаалга нь хаагдаад, эргээд вакум орчин үүсэх юм. Тэгэхээр үйлд вэр гадаг шаа чийг алдах нь бага, тэр нь утасны чанарт сайнаар нөлөөлнө” хэмээн үйлд-вэрийнхэн тодруулж туслав.

“Өнгөрсөн жил эдийн зас-гийн байдал хүндрэлтэй болсон учраас бид зах зээл дээр борлуулалт гэхээсээ илүү боловсон хүчнээ бэлтгэх талаар голлож анхаарсан. Өөрийн мэргэжлийн боловсон хүчнээ энэ оноос эхлээд Японд найман сараас нэг жилийн хугацаатай дадлагажигч маягаар бэлдээд эхэлсэн. Тэгэхээр япон чанарын утсаар Японы зах зээлийн түвшинд нийцсэн бүтээгдэхүүн үйлд вэрлэж, зах зээлд нийлүү-лээд байх боломж бүрдэх юм л даа. Япон чанарыг дэлхий нийтээр биширдэг. Японы зах зээлд л борлуулж чадаж байвал

дэлхийн аль ч орны зах зээлд тухайн бараагаа борлуулж чадна гэх үг хүртэл бий. Яагаад гэвэл япончууд үргэлж чанартай зүйл хийхийг эрмэлзэж, жижиг гэж орхихгүйгээр юм бүхнийг анзаарч, түүнийгээ ямагт засаж явдаг юм. Манай компанид ч гэ-сэн энэ нь дадал болсон” хэмээн Ц.Ган-Өлзий захирал ярилаа.

Монголын ноос, ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч жи жиг, дунд аж ахуйн нэгжүү-дэд тулгарч байдаг түмэн бэрхшээлийн нэг нь утас. Түүхий эдийн орон атлаа утас ээрдэг аж ахуйн нэгж хуруу дарам цөөн. “Говь”, “Гоёо”, “Ээрмэл”,”Буян”, “Сор кашемир”, “Блю Скай” гээд утас ээрдэг цөөн аж ахуйн нэг нь “Snow fields”. “Жилд бид 76 тонн утас үйлдвэрлэдэг юм. Монгол Улсын жилдээ авч байгаа 8000 тонн ноолуурыг утас болгож боловсруулахын тулд манайх шиг ийм жижиг оврын үйлдвэр нийт 50 ширхэг хэрэгтэй” хэмээн тэрбээр тэмдэглэлээ.

Монгол Улсын ШУТИС-ийн Нэх мэлийн хүрээлэнтэй хамтран “shima seiki” болон “snow Fields”-ийн охин компани “KnitField” сүлжмэлийн автомат

машины мэргэжлийн сургалтын ангийг энэ намар нээх гэж байна. АНУ-ын Нью-йоркт, Английн Лондонд байдаг ийм мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэх ангийг Азиас анх удаа Монголд нээнэ гэсэн үг. “Японы компаниуд мэргэжилтнүүдээ “shima seiki”-ийн сургалтын төвд сургачихдаг учраас мэргэшсэн боловсон хүчнийг их сургуулийн түв-шинд бэлтгэх талаар санаа нэг их тавиад байдаггүй. Тэгвэл Монголд бакалаврын зэрэгтэй мэргэжилтэн бэлтгэж өгч байгаа юм. Жилд 20 оюутан сургана. Төгсөж байгаа хүүхдүүд нь гадаад хэлний өндөр боловс-ролтой бол дэлхийн аль ч оронд ажиллах боломжтой болно”. Ингэснээр таван жилийн дараа гэхэд Монгол Улс дотоод доо сүлжмэлийн чиг-лэлийн мэргэжлийн боловсон хүчин буюу дээд боловсролтой мэргэжилтнүүдтэй болох юм.

20 хүрэхгүй ажилтантай цомхон үйлдвэрийн ерөнхий төрх иймэрхүү. Үйл ажиллагаа нь бүхэлдээ Япон ахуйг санагдуулах аж ахуйн эзнээс Японтой бай гуулсан Эдийн засгийн түншлэлийн

Жижиг захиалагчийн орон

зай, зах зээл бий болчихоод байна

Б.Ганбаяр/ЗГМ©

Хятадын худалдаа хумигдаж, зэсийн ханш буурлаа

99903584, 99903581

Зэсийн ханш сүүлийн нэг сард (нэгжээр)

монголд үйл аЖиллагаа ЯВуулдаг гадаад КомПаниуд

ТүүхИй ЭД

НЭР СИМБОЛ НЭГЖ ХАНШ ($) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

АЛТНЫ СПОТ XAU унци 1331.18 -0.36% 8/9/2016

ЦАГААН АЛТ PLA унци 1149 -0.55% 8/9/2016

МӨНГӨ SIA унци 19.66 -0.73% 8/9/2016

ЗЭС (COMEX) HGA фунт 214.5 -0.92% 8/9/2016

ТӨМРИЙН ХҮДЭР TIOA тонн 60.99 +1.33% 8/9/2016

WTI ТОС CLA баррель 42.54 -1.12% 8/9/2016

БРЕНТ COA баррель 44.84 -1.21% 8/9/2016

БЕНЗИН XBA 134.8 -1.03% 8/9/2016

БАЙГАЛИЙН ХИЙ NGA Mmbtu 2.736 -0.44% 8/9/2016

НҮҮРС (NYMEX) QZA тонн 39.5 -0.33% 8/9/2016

НҮҮРС (NEW CASTLE) XWA тонн 66.95 +4.2% 8/9/2016

ЭЛСЭН ЧИХЭР SBA фунт 20.55 +0.98% 8/9/2016

БУДАА RRA центнер 9.655 -0.05% 8/9/2016

БУУДАЙ WA бушель 416.75 -0.06% 8/9/2016

КАКАО CCA тонн 2975 -0.4% 8/9/2016

КОФЕ KCA фунт 144.8 -0.92% 8/9/2016

Энэхүү ханшийн мэдээлэл нь хүснэгтэд заасан өдрийн 15 цагийн байдлаарх дүн тул үүнээс хойш өөрчлөгдсөн байх боломжтой.

▼

▼

▼

▼

▲

▼

▼

▼

▼

▼

▲

▲

▼

▼

▼

▼

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

NASDAQ COMPOSITE CCMP 5213.141 -7.98 -0.15% 8/9/2016DAX INDEX DAX 10455.73 +23.37 +0.22% 8/9/2016TORONTO STOCK EXCHANGE SPTSX 14755.62 +106.85 +0.73% 8/9/2016S&P/ASX 200 AS51 5552.547 +14.71 +0.27% 8/9/2016S&P 500 INX 2180.89 -1.98 -0.09% 8/9/2016SHANGHAI COMPOSITE SHCOMP 3024.845 +20.57 +0.68% 8/9/2016DOW JONES INDUSTRIAL AVERAGE INDU 18529.29 -14.24 -0.08% 8/9/2016TOP 20 MSETOP 12939.5 +209.84 +1.65% 8/9/2016FTSE 100 UKX 6809.13 +15.66 +0.23% 8/9/2016HANG SENG HSI 22468.11 -26.65 -0.12% 8/9/2016NIKKEI 225 NKY 16764.97 +114.4 +0.69% 8/9/2016

▼

▲▲ ▲▼

▲▼

▲ ▲▼ ▲

RIO TINTO RIO ASX AUD

WOLF PETROLEUM WOF ASX AUD

PETRO MATAD MATD LON GBX

ASPIRE MINING AKM ASX AUD

GUILDFORD COAL GUF ASX AUD

PROPHECY DEVELOPMENT PCY TSX CAD

TURQUOISE HILL RESOURCES TRQ TSX CAD

SOUTHGOBI RESOURCES SGQ TSX CAD

XANADU MINES XAM ASX AUD

ENTREE GOLD ETG TSX CAD

ДЭлхИйн голлох ИнДеКСүүД

монголын хөрөнгийн БирЖ

Тухайн өдөр арилжаалагдсан хувьцаа

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНООМАХИМПЕКС ХК MMX 2793 1.82% 8/9/2016ДАРХАН НЭХИЙ ХК NEH 23560 14.93% 8/9/2016 СҮҮ ХК SUU 145 0.65% 8/9/2016ТАЛХ ЧИХЭР ХК TCK 19580 -2.10% 8/9/2016БАГАНУУР ХК BAN 2650 1.92% 8/9/2016 БАЯНГОЛ ЗОЧИД БУУДАЛ ХК BNG 43680 14.95% 8/9/2016АРИГ ГАЛ ХК EER 2570 14.22% 8/9/2016 ГУТАЛ ХК GTL 21260 14.92% 8/9/2016ХАЙ БИ ОЙЛ ХК HBO 299.8 2.67% 8/9/2016ХӨХ ГАН ХК HGN 55 0.00% 8/9/2016ГЕРМЕС ХК HRM 145 2.88% 8/9/2016МАТЕРИАЛИМПЕКС ХК MIE 9500 -5.00% 8/9/2016МЕРЕКС ХК MRX 74.7 14.92% 8/9/2016НАКО ТҮЛШ ХК NKT 199 10.86% 8/9/2016РЕМИКОН ХК RMC 71.62 10.18% 8/9/2016

▲▲▲▼▲▲▲ ▲▲

◄►▲▼▲▲▲

НЭР СИМБОЛ БИРЖ ВАЛЮТ ХАНШ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

50.9 +1.56% 8/9/2016

0.013 -13.33% 8/9/2016

3.525 +5.93% 8/9/2016

0.018 -5.26% 8/9/2016

0.013 -7.69% 8/9/2016

4 +5.26% 8/9/2016

4.12 -0.24% 8/9/2016

0.27 +1.89% 8/9/2016

0.19 -2.56% 8/9/2016

0.39 -2.5% 8/9/2016

Зэсийн ханш нэг сар орчмын доод цэгт хүрлээ. Хэдхэн хоно-гийн өмнө 5000 ам.доллар луу дөхөж байсан зэсийн үнэ уруудсаар, 4800 ам.доллараас доошиллоо.

Лондоны металлын биржид шаргал металлын ханш мягмар гарагт 0.8 хувиар буурч, 4790 ам.долларт хүрсэн байна. Зэсийн гол хэрэглэгч БНХАУ-ын долдугаар сарын гадаад худалдааны мэдээлэл даваа

гарагт ил болсон. Тус улсын экспорт өнгөрсөн

сард 4.4 хувиар буурч, 184.7 тэрбум ам.долларт хүрсэн бол импорт нь 12.5 хувиар доошилж, 132.4 тэрбум ам.доллар болжээ.

Хятадын худалдаа ийн хумигдсан нь тус улсад эдийн засгаа дэмжих нэмэлт арга хэмжээ шаардлагатай болохыг илтгэж байна гэж шинжээчид үзлээ. Үүнээс үүдэн зэсийн ханшийн уналт эрчимжив.

▲

▼

▲

▼

▼

▼

▲

▼

▲

▼

VIII/08 4,810.00

4,950.00

4,900.00

4,850.00

4,800.00

4,750.00

13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 8/1 3 5 7