XML

Bilgi Sistemleri 2010Dr. Galip AydnXML eXtensible Markup LanguageeXtensible Markup LanguageYapsal veriler tayan dkmanlar biimlemek (markup) iin gelitirilmi bir dil.W3C XML Specificationhttp://www.w3.org/TR/REC-xml/Standard Generalized Markup Language (SGML) kullanlarak gelitirilminternette veri deiimi ile ilgili eksiklii kapatmak amalanmXML vs HTMLXMLhtiyaca gre artttlabilir taglererik ynelimliStandart veri deiim biimiFarkl kt biimlerine izin verir

HTMLBelli sayda tagVerinin gsterimini esas alrVeri dorulama yetenei yokTek tr, standart kt

XML Ne in Kullanlrnternette verilerin bir yerden baka bir yere aktarlmas iinXML alt dilleri veya leheleri (subsets, dialects) zel alan uygulamalar iin gelitirilebilirRSS, internette haberleri paylamak iinGML (Geography Markup Language) corafi verilerin deiimi iinMathML (Mathematical Markup Language) matematiksel verilerin tarifi iinCML (ChemicalMarkupLanguage) Kimyasal veriler, molekler bilgilerin anlatlmas iinGeneXML (Gene Expression Markup Language), DNA mikro dizileri ve Gen verileri iinMusicML, mzik verileri, notalar vs tarifi iinW3C (World Wide Web Consortium) tarafndan kaydedilen birok XML dili farkl alanlarda veri deiimi iin standart formatlar tanmlar

XMLin AvantajlarVeriyi HTMLden ayrrDinamik HTML oluturma,Gsterimle ilgili ksmlardan bamsz veri dokmanlarVeri paylamn basitletirirBilgisayarlar ve veritabanlar birbiriyle uyumsuz biimlerde verileri saklarXML plain text biiminde veriyi saklad iin veriler yazlm ve donanmdan bamsz olarak depolanabilir

XMLin AvantajlarVeri deiimini basitletirirGelitiriciler iin en fazla zaman alan ilerden biri birbiriyle uyumsuz formatlardaki verilerin farkl sistemler arasnda deiimidirXML farkl uygulamalar tarafndan okunabildii iin veri deiimi kolaylarPlatform deiikliklerini kolaylatrrUygulama veya iletim sisteminin veriden bamszlatrlmas yenileme veya gncellemeyi kolaylatrrXMLin AvantajlarVerinin daha fazla tketiciye ak olmasn salarFarkl uygulamalar, programlar veriye sadece HTML sayfalarnda deil XML veri kaynaklarnda da ulaabilirXML ile veri birok farkl okuma makinelerine ak hale gelir (el bilgisayarlar, haber beslemeleri, cep telefonlar vs.) XML rnek

Anna KareninaLev TolstoyCan20081234567891038.5

XML KurallarBir XML dkman bir veya birden fazla element ierirHer elementin bir ismi vardr. Baka elementler barndrabilir ve nitelikler (attribute) tayabilirEtiketler (tag) balama-etiketi ve biti-etiketi olmak zere ift olarak yazlr ie etiketler doru yazlmaldr: hatal yazm doru yazm

XML KurallarBo etiketler ksaltlabilir eklindeki bir bo etiket eklinde ksaltlabilirXML etiketleri byk-kk harflere duyarldr, , farkl etiketlerdirNitelikler (Attribute) eit iaretiyle ayrlm isim-deer iftleridir:Ali DemirNitelikler elementlere ikincil, ek bilgileri eklemek iin kullanlrlarBir XML dkman tek bir kk (root) element tar

Well-Formed XMLBir XMl dkman btn kurallara uyarak yazlmsa doru-biimlendirilmi (well-formed) denirXML parser programlar ncelikle bu kurallara uyulup uyulmadn kontrol ederlernternet tarayclar XML parser programlar ierirler

XMLde Referans vermek

AliVeliAye

XML Veri Modeli: Aalar

Anna Karenina Lev Tolstoy Can 2008 123456789 35 Ali Demir Tolstoy'un Eserleri

Tolstoyun EserleriKitaplar1231CanAli DemirbalkyazaryayneviisimMakaleKitapyazarTolstoyrefXML AalaradresisimemailtelefondoumgnisimsoyisimylaygnXML AalarXML Dokmanlar tek bir kk elemana sahiptir.XML veri aac genel sral bir aatrBir elemann herhangi sayda ocuk elemanlar olabilirocuk elemanlarn kendi ocuklar olabilirRoot elemandan balayarak aa zerinde yrnerek aacn yaps karlabilirElamanlarn hiyerarik dzeni verinin yaps ve ilikileri ile ilgili bilgi verirlikisel veritaban - XMLisimtelefonali123aye456fatma789

ali123ayse456fatma789

isimtelefonali123aye456fatma789ali123444555???Document Type Definitions (DTD)DTD XML dilinin bir parasdr ve yazld XML dokmanlar iin gramer olarak ilev grr. eklinde yazlr

DTD

Ali 25 ali@mail.com

DTD aretKa defa geiyor(iaret yok)GerekliSadece bir?SemeliBir veya Sfr*Semeli, tekrar edebilir0, 1, veya ok sayda+Gerekli, tekrar edebilir1 veya okXML SchemaXML Schema ayn zamanda XML dokmandrDTDlerden sonra gelitirilmi ve dokman hakknda daha fazla bilgi sunar.Tanmlanm birok veri tr vardr: integer, decimal, string, boolean, date, timeElemanlar simple ve complex trler olarak ikiye ayrlmtrAa yapsnn nasl olaca ve bir elemann ka ocuu olacana karar verilebilirXML Schema rnek

XML Schema Complex Types

XSLTExtensible Stylesheet Language Transformations XSLT bir xml dokmann baka birisine (genelde HTML) dntrmek iin kullanlrXSLT dnm programlar bir xml dosyasn giri olarak alp baka bir xml dosyasn kt olarak verir.Eer kt HTML ise web tarayclar ile grntlenebilirXML verisini kolaylkla gstermek iin gzel bir yolXSLT rnek

Adresler