RESPUBLİKA TALIŞ MƏDƏNİYYƏTMƏRKƏZİNİN MƏLUMATI

Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin "2019-cu ildə Azərbaycan Respub-likasında əhalinin siyahıyaalınmasının keçirilməsi haqqında" 2016-cı il 7 sentyabr tarixli1040 nömrəli Fərmanına uyğun olaraq 1-10 oktyabr 2019-cu ildə Azərbaycanda əhalininsiyahıyaalınması keçiriləcək. Hər kəs həmin siyahıyaalınmada öz şəxsi məlumatları iləyanaşı özünün milli kimliyini də göstərməlidir. Biz, Azərbaycan Respublikasının talışkökənli vətəndaşları olaraq öz milli kimliyimizi düzgün olaraq “talış” yazdırmaqla, dövlətbaşçısının məlum Fərmanının icrasında yaxından iştirak etməli, Azərbaycanda talışlarınsayının düzgün statistikasının yaradılmasında yardımçı olmalıyıq. Buna görə də hər birtalış həmin anketlərin doldurulmasına şəxsən nəzarət etməli, “milli kimlik” qrafasındamillətinin “talış” yazılmasına əmin olmalıdır. Əgər siyahıyaalmanı aparan şəxs və yaşəxslər, o cümlədən yerli icra nümayəndələri dövlət başçısının məlum Fərmanından irəligələn vəzifələri düzgün yerinə yetirməsələr, o cümlədən Sizin milli kimliyinizin “talış” ya-zılmasına müəyyən əngəllər yaradılarsa dərhal Respublika Talış Mədəniyyət Mərkəzininoperativ qərargahı ilə əlaqə saxlamaqla, aşkarladığınız Qanun pozuntuları barədə həminqərargaha məlumat verməniz tövsiyyə olunur. Yaradılacaq operativ qərargah barədə siyahı-yaalmaya az müddət qalmış dövrü mətbuat vasitəsi ilə əlavə məlumat veriləcək.

Gəlin siyahıyaalmada aktiv olaq.Respublika Talış Mədəniyyət Mərkəzinin mətbuat xidməti

CƏBRAYIL HACIYEVDƏN ƏL ÇƏKİN!

31 iyul 2019-cu il saat 15:00-da Lənkəran şəhər Məhkəməsində Qarabağ qazisi, ehtiyatdaolan polkovnik-leytenant Cəbrayıl Hacıyevin və qardaşı, həm Əfqanıstan, həm də Qarabağdöyüşlərinin iştirakçısı İsi Hacıyevin cavabdeh qismində Məhkəmə prossesi keçirilib.Xatırladaq ki, Lənkəran rayonu, Xolmili kənd sakini Hacıyev Qorxmaz Naib oğlununzərərçəkmiş şəxs qismində polisə etdiyi şikayət əsasında 28 iyul 2019-cu ildə Lənkəranşəhər Məhkəməsində, hakim Toğrul Məmmədovun sədrliyi ilə tanışlıq xarakterli ilkinməhkəmə prossesi olmuş və həmin prossesin davamı 31 iyula təyin edilmişdi. 31 iyultarixində Lənkəran şəhər Məhkəməsinin iclas zalına 30 nəfərdən çox Qarabağ qazisi top-laşmışdı.Məhkəmə zalında oturacaqların az olmasına rəğmən qazilərin brr qismi məhkəməningedişatını ayaq üstdə izləməli olurlar. Məhkəmə gedişatında “zərərçəkmiş” HacıyevQorxmaz Qarabağ qazilərini “bunlar döyüşməyiblər, meyit satmaqla məşğul olublar”ifadəsi ilə təhqir edəndən sonra zalda Qarabağ qaziləri öz etirazlarını hakimə çatdırırlar,hakim qaziləri bir təhər sakitləşdirir və şahidlər dindirilir. Şahidlərin dindirilməsi zamanıCəbrayıl və qardaşı İsinin günahsız olduğu subut olunsa da, hakim məhkəmənin davamınıavqust ayının 14-ü saat 11:00-a təyin etdi.

Miri İspandison

¹ 07 (119) iyul 2019-minnÿ ñîð MUSTƏQİLƏ RUJNOMA Qəzeti molyət: 50 kopiqe

ТОЛышОнÑßÄÎ

De Xıdonomi!

TI BOŞTƏ MOƏ ZIVONİ JİYERO ÇİÇI KARDƏ?Azərbaycan Respublikasının

Prezidenti cənab İlham Əliyevə Surəti: Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Naziri

cənab Zakir Həsənova Surəti: Azərbaycan Respublikasının Baş Prokuroru

cənab Zakir Qaralova Surəti: Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Naziri

cənab Vilayət Eyvazova Surəti: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Təhlükəsizlik

Xidmətinin rəisi cənab Əli Nağıyeva Surəti: Ləkəran rayon Prokuroru cənab Elçin

Məmmədova Surəti Lənkəran şəhər Məhkəməsinin Hakimi cənab

Toğrul Məmmədova

Bir qrup Qarabağ Qaziləri tərəfindən

ƏRİZƏ

Cənab Ali Baş Komandan! Biz, Xalqımızın ən ağır günlərindəöz əlimizdən gələni əsirgəməyib, canımızı, qanımızı Vətənuğrunda mübarizəyə həsr etmiş, Dövlətimizin ərazi bütövlüyüüçün vuruşmuşuq. Çox təəsüf edici haldır ki, həmin müqəddəsdüyuşlər zamanı heç bir xidməti işlə məşğul olmayan, avaragorvə kriminal əməllərlə məşğul olan, Lənkəran rayonu Xolmilikənd sakini Hacıyev Qorxmaz Naib oğludu kimi insanlar bizimhəmin döyüş yolumuzu ləkələməklə, əhali arasındakı yüksəkdöyüş əhval-ruhiyyəsini öldürmək, Ali Baş Komandana olanböyük inamı sarsıtmaq istəyirlər. Belə ki,.31 iyul tarixində,Lənkəran şəhər Məhkəməsində, bizim də - bir qrup Qarabağqazilərinin yanında, guya zərərçəkmiş Qorxmaz Hacıyev, hakimToğrul Məmmədova xitabən Qarabağ Qaziləri – ehtiyatda olanpolkovnik-leytenant Cəbrayıl Hacıyevi və onun kiçik qardaşı İsiHacıyevi, onların timsalında isə bütün Qarabağ qazilərini“Cənab hakim, bunlar guya vuruşublar? Bunlar meyit satmaq iləməşğul idilər” deməklə təhqir etmiş, şəhidlərimizin ruhunualçaltmış, Qarabağda əlil olmuş şəxslərin, bütünlükdə Qarabağqazilərinin hessiyatına toxunmuşdur.

Cənab Ali Baş Komandan! Biz bu gün də Sizin əmrinizəmüntəzirik və torpaqlarımızın azad edilməsi üçün döyüşəatılmağa hazırıq və əminik ki, on minlərlə azərbaycanlı gənc dəDövlətimizin ərazi bütövlüyü üçün müqəddəs müharibəyəhazırdır, amma bu gün Sizin apardığınız vətənpərvərliksiyasətinə Qorxmaz Hacıyev kimi insanlar, keçmiş döyüşçüləri“meyit alverçiləri” adlandırmaqla böyük zərbələr vururlar. Bizəminik ki, ədalətli cəmiyyətdə Qarabağ qazilərinin bu cürədalətsiz ittiham edildiyi məhkəmə prossesi gənclər arasındaxudbinlik yaratmağa və onların vətənpərvərlik ruhunusarsıtmağa hesablanmış bir addımdır.

Cənab Ali Baş Komandan! Biz əminik ki, Qarabağ qaziləri -ehtiyatda olan polkovnik-leytenant Hacıyev Cəbrayılın və onunkiçik qardaşı İsi Hacıyevin işinə ədalətli və qanunla baxılacaq.Biz həmçinin ona da əminik ki, Qarabağ qazilərini təhqiretməklə dövlətçiliyimizi təhqir etmiş Qorxmaz HacıyevAzərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin müvafiqMaddəsinə görə cinayət məsuliyyətinə cəlb ediləcək. Biz bunuSizdən təvəqqe və xahiş edirik.

Hörmətlə: bir qrup Qarabağ qazisi

Seh-1-son-----_Seh-1.qxd 8/6/2019 4:46 PM Page 1

2 ¹ 07 (119) iyul 2019-íÿ ñîðÒîëûøîí Ñÿäî

Cəmal Lələzoə

Soxə bımandoş, Kamaz!Bə i saniyə fırsiyəy, çıroədə beşe, şe, eqınyi bə

kanal. Şofer Nadiri çanə maşini bədumo, bə nav doşe, tır-tırış, xır-xırış karde, maşin çı kanaliku benışeki, benışe, maşini çəxon tikəyənbə nığıl eşe, maşin tul umjənəmırdol-muluskə be. Maşini bo-şələvılo be çı maşini bı yan, bə yan.Zərfət nıbe, maşini kuzədə da tonazotə kubrə hestebe. Nadiri bı səfəbə maşini dığatə bo jəşbe, bəro ki,həm çı mudiriku təşəkkur bıstəni,həmən çı osonə ro stansiyərəhbəriku qəvşini, əlovə pulbıstəni.(pozi fəsılbe, kubrəvəqononədə xərob bedəbe).Ivonısə bə yod dəşedənıbin, çumçıkoNadiri maşini kanələdə bı saat çısıği-tuli dəstqir be, bəçəy çəş nəco çi çidənıbe, bərk dilxor be. Çiçbıkəy, şəvi bı bevaxti, toyki bəzəmini qınyə zəmon çiç bıkəy,kanəli səpe colinə bəştə sə çı xokiekəy? Beşe çı kəbinkə, erəxəy bəro. Tərsətiku roysə nə qıləy maşin,nəən ins-cins bə çəş çiydənibe.Cəri bə cəhənnım, rost be bə kuzə,de lapətkə xəyli kubrə şodoşe bəkanal, bə xəndək, oqınyəy, evoəy,dəşe bə kəbinkə, maşin dənoeşebə xod, Kuzə rost kardışe de zili-bili, kuzə kubrə teyli kardışe bə bəji - bə kanal, poəən rube bəsə ro.Çı kanəlo ov bə nezəroədə bə qolşedəbe. Koy tərsətiku kubrə bə jiteyli karde bəçətonən maşin çıkanəlo benışe, jıqo bızın çəxon bəkanəli tuli daimi band bəbin. Əlocışnıbe, unən nıkardışe kovoləti, beşeçı kəbinkəku, oqarde unən bəpoştəro. Tikəy bəçəton çı diyəroədəroysə qıləy "Belarus" vindışe, əlholvite bəçəy və, əvış doşe oqəte, delovə-mınəti vardışe çı Kamazi tono.de ənvayi-mısibəti Kamaz bekardışeçı kanəlo, çı nığılo nəfəs səşe,evoəy bə ji, dast bardışe bə cif,qıləy penc mənot bekardışe, dənoeşebə "Belarusi" şoferi cif. Bı vaxtihəni bıvrə penc-şəş nəfər bə sədoqırdə bəbe. Çəvon kali qılə Nadiri

zınedəbe. Nadiri faməy iyo vemande bə hay-kuy, bə dəvo-şəvosəbəb bəbe, əve tadibəsə şe, arəkubeşe. Da ton kubrə bə di qıləy qoləpeş karde, qədə məsələ nıbe, çımieqınye-eneqınye əbi.

Pozi fəsılbe, dı-se ruj qurçəkəvoşi dəvom kardışe, peşo bə həvosokitəti oməy, tikəy bəçəton bıxorəhəvo sı kardışe ətrof.

İ ruj Nadir bə ko omeədə çəyşoferə həmronədə qıləyni oqətedəəy, de həyoconi bəy xəbə doydə:

- Nadir mamu, ım çı koe tı jıqopırtıniyə? Iştı kubrə təyli kardədiədə çı qıləy jeni seqlə bənəy filiqomuş i rujədə mardə. çı məhəlləkaq-kijon isə vərrəmə çəpeç bən.Iştəni çəşkə, ıştə itoti bıqət, divojonbətı bə ğəssəmin...

- Zə, oxo, çımı bı koədə qınoçiçe? - Nadiri ıştənı noşe bəənəxəbəti.

- Çiçe ıştı qıno? Çı Vəsi xaləse qılə mamontə qomuş ıştı kubronucbətədə vooşon kardə, tıpən,mardən. Merdi kinə cındo bə. Bısaat bəçəy dast eqınoş, tıni vırtı-vılo bakay. Hələ hamsuon çand saqılə kijə cəhəndımi bə, Xıdo bəzıne.Isə camaat çı qoli ğərəvuli kəşedəde nubə. Xəbədo kardedəm, ıştəniçəşkə! Bətı qıləy zəfo bərosnen!

Şadulla həni ve nımande, beşe,şe dumu ıştə ko. Nadir şe bə dumut.Həğeğətən, ə divojon bə məhkəməmuraciət bıkon, əçəy ko ve bevəcbəşe. Hejo seqlə qomuşi pul kamipenc həzo kardedə, ımən çı Nadiridı-se sornə dərəmude. Bəs kaqi -kijon, co mol-məlon pul? Nadiriıştə səş qin kardışe, nızınəşe ıştəın dardi bə ki bıvoti. Bə mudiribıvoti, bəvote, mı bətı asbardəbekubrə bıbə bə qol təykə? - Ne, -fikiş karde Nadiri, unən mudiri ımməsələ zıne çoke, bəmı çı sıxanbıkoən, koməqəti bəkay.

Nadir sərost oqarde, dəşe bəmudiri kabinet, məsələ çoknə bə,həmməyş qəp jeşe boəy. MudirMirfəyaz kanə "neçiyondə"qıləynibe, ım sehbəti məse bəçətontikəy şe bə fik, tikəy bı tərəf-bətərəf şe bəçəton mande, votışe:

- Nadir, tı çəmə zərbəynəkoəkəş, bətı dastədəm çiç bo,koməqəti bakam, əmmo ko bəməhkəmə bışo, əyo dastım ərəsni.İyo əğlonku-şoferonku hay da-vistmənot qırdə karde çımı dastədəbome, unən əmmo bə məhkəmətəsir kardə zum ni. Bərməlo

votedəm, bişi boştə zumandə odəm(vəkil) pəydo bıkə.

Nadiri dıl lap siyəy. Dezudastonış bə nun rəsəbe. Ço kinə,iqlə zoə xıvandbe, Bexeyzon bəştəqəv nun bardənıbe. Isə həvoyəvırədə eqınyi bə bəlo? Nadiri çısıftəku çı prokurori, çı məhkəməkoəkonku zəhləş şedəbe, ısə boybəvon mehtac bıbi?

Nadir de fik-xəyoli oməy bəkə. Kəxıvandə jeni dərhol faməşeki, merdi əhvol xərobe, xəbə səşe:

- Çiç bə, Nadir? Iştəndə niş. Nadiri bə əhvolotış təmom qəp

jəy, peşo əlovəən kardışe:- Zındənim çiç bıkəm . - Bişi ıştə day tono, Əli day

tono. Maholi həmmə koon əv sərosəkardedə, tı bo odəmi nəvedəş.

Jen bə i qəv jıqo voteədə. Nadirpelarzəy. Ox, diyə bıkə, maştənəkuçoknəy bə Əli day bəçəy yodeqınyəni. Har darədə bəçəyimdodərəs, hejo boəy kəş-por bəkəsƏli day bə oxo! Əşte bə səpohəvolconi, bə bevaxti diyə nıkardışe,sərosə be çı Əli dayımon kə. Əliday əy vindəcəğın votışe:

- Çiç bə, unən çı ko pırtınyə ?Zındəbe çı Nadiri har xosyəti,

zındəbe. Sipriş Əli day diədə deştəxəymandə koon nom bekardəşbe,çand qılə rubuə xuni vəş səbe.Nadiri əhvolətış tojədən qəpış jəy,oxoyədə votışe:

- İqlə tarsım çı məhkəmə,prokurorə idəronkuye.

Sokit-sokit bə hovəzo quş doəƏli day sırəy:

- Hejo ım? Zə, tı odəm jəni,odəm kıştəni, Qomuş mardə,cəhənnımədə mardə. Mətars, bişirohət bıhıt. Əncəx maştə boyş mınipeqətiş, bıbəyş bə Cəlilabadiprokurori tono. Əv çımı kanəşoqirdonədəy. Məsələ əyo həllbəkamon.

Nadir qədəli bəştə oməy. Əncəxçı dıli nığıliyədə fik kardəbe ki,jıqo ko bepul davardini. Iştəaləmədə ıştə bəy-nıbəy no-peqətkardəbe, xiyolədə dəvonedəbe:“Əqəm çı qomuşon puli doy həx-hisob bə miyon beşo, bimi zu-ğıvvəş ərəsni, bəpe bimiyən Əliday əncom bıkəşi”

Həmonə şəv bo Nadiri həm denorohətəti davarde, həmən de Əlidayi umu. Koy ın tərəf əytorsinedəbe ki, qomuşonxıvandVəsi xalə bə votəyonro, ıştənədəvotə jenbe, canqinbe, idorə kəybə-

fılon zınedəni, ıştə zərbi bə həməkəsi nuşo doydə. Koy həmro bəyçand bəjən asbardəşbe, Xıdo nıkəyVəsi xalə bətı rast bıqıno, həmonəsaat tıni bəştə lınqi-ləğə ji dəbənoy.Xıdo tərəfi, Nadir əyən təsdığkardedəbe ki, Vəsi xalən ıştəpiyemonədə, tələbədə həxhesteşbe... De jıqo dumoton Nadirşəvış ruj karde... Maştə bə ko tikəydi oməy. "Mudir botı nəvedə" -xəbəşon doy bəy. Dəşe dərholmudiri palyo. Mudir Mirfəyoz əvışvinde de sırə diyəni votışe:

- Zə, Nadir, koncoş, boy bətıqıləy şoyə xəbə bıdəm. İdorə heyəttınış bə orden təğdım karde həxədəğəror ğəbul kardəşe. Ən vetəsərrufatə bo-şələ kırnero! Təbrikkardedəm. Çiç votedəş?

Nadiri tikəy fik kardışe: - Rəis, ordeni səpe pulən bəbe?- Pul çiçe, orden ıştən puleyəni! - Ne, rəis, mı jqo orden -fılon

pidəmni, mumkune bəmı puləmukafat bıdə. Ordeni peqət boştə,bə penə vəzifə bəşeş.

Mudir Mirfəyaz vəzifəpərəstbe.In sıxanon məseədə həni co sıxannıvotışe, əncəx əlovə kardışe: -Yəqoədə ıştə maşini peqət, bişi bəNatəçolə rəyon, çəğın ğalibiyətipərçəmi bıstən, biyə iyo, ımsor əğalibiyətə pərçəmi de pulə mukafatibədom bətı.

- Mirfəyaz muəllim, ve səğbi,əncəx xahiş kardedəm ə mardəqomuşon həx-hisobiyən çı yodobeməkə, bəy qıləy əncom bıkəş.

Mudiri "bişi, inşəallah, boəyənqıləy çi fik bakamon" - votışe,Nadir beşe bə kəno. Hejo bə kənotojə beşəbe Şadulla vite-vite oməy,bəy de tanqnəfəsi xəbə doşe:

- Nadir, haydi bəştə sə qıləyçorə bıkə, Vəsi xalə deştə ğohum-ğəbilə omedə. Nadir əlbəsot rosnişeıştən bə idorə kəybə. Vindışediyəroədə de osonə roy səpe qıləysırəf-sunə jen de i dastə odəmiomedə. Dast oşande-oşande, sıxankarde-karde. Nadir taspoçə be bəştəmaşini tərəf, rəyrə penışte bə maşin,beşe çı idorə soyku, lınq eqətışeğazisə. Maşin çı Vəsi odəmon tonodavardeədə bə Vəsi xalə nışondoşone əv, Vəsi xalə nərə kəşəşe :

- Zə, sıpəzoə, tı bımand, bəkovrə şedəş?

Nadiri bı nərə əhmiyət nıdoşe,beşe çı arəku, oməy bə di, bə kə.Şıştışe ıştə çəş-dim, kamişi olaxte,aşiş be. Saat 11-də oməy Əli daypeqətışe, dəro qınin bə Cəlilabad.Dınyovində Əli day bı nim saat şəroədə boəvon ə çiyonku qəponjəydəbe, qomuşi marde həx-hisobçı Nadiri çəşədə bedəbe qıləy mujnə

marde. Əli day colinə dəşe prokuroritono, çiç votışe, çiç nıvotışe, Nadirinıməsəy. Əncəx nim saati bəçətonƏli day sıre-sıre oməy, penışte bəmaşin, əmr kardışe bəy:

- Bırom!Məlum be ki, prokurori masla-

hat zınə ki, bə qomuşxıvandi bıvotinki, qıniyə ziyoni hissə-hissə, poə-poə bədomon, əncəx vaxt-mehlətbıdən. Jıqo bıkəyn ki, vaxti dırozbıkəyn, bıdə mardə qomuşon, kijə-kaqon bənəy əşyayi-dəlilon çı arəkubeşun. Rizon qin bıbun, bıdə çıqomuşxıvandi fəxə pesiy qədə-qədə. Peşo har çi bə səhmondəbəşe...

Əli day bə kə barde bəçəton,Nadir dəro qınye bə Natəçolə ray-oni, bə Siyoğarəmənə di. Çəğınğabiliyətə pərçəmış peqətışe, oqardebə Tolışə məholi səmt. Roysə ıştəbalaliyon bə yod dənoşe, boştəhırdənon mer-mivə, şinə kukonsəşe, ımiyən fik kardışe ki, ımvithavite, ım iyo-əyo şe bo balaliyondəxlış ni!

Maştə bə idorə şeədə koyhəmroon çı Vəsi xalə, əçəy odəmonhay-kuyonku, çəvon çoknəğəzobnok beyku, çəvon nitğonku,dımjononku de sırəhuə qəpışon jəy.Roste, əvən sırəy, əmmo əçəy sırədəqıləy ğussən hestebe, imi isə hiçkinıfaməşe. Dəşe bə mudiri kabinet,pərçəmış təğdım karde. MudirMirfəyaz pərçəmış okarde:

- Oho, çı şərəfinə pərçəme,Nadir! Təbrik! Bı pərçəmi seyrobətı 500 mənot mukafat doydəmon.Unən təbrik!

Nadir: - Səğbu mudir, səğbən – votışe

- Əncəx bıvot zinə de Vəsi xaləçiç karde?

Sırəy Mirfəyaz : - Nadir, çok beğıriş, arao beşiş!

Jəqonəli tıni iyo peədırni. De curidərom karde. Sıxanım doy ki, bımanqədə bəy kamişi pul bədom.Bəpe ıştı mukafatədən tikəy bıbırım.

- Vallah, azən rozim, iqlə çıVəsi xaləku conım bırəxo.- votışeNadiri.

Hejo ım ko de Mirfəyazi, deprokurori votəy həll be. Vəsi xaləçand kərə bə Cəliləbadi prokuroritono şe, bə Mirfəyazi qınyi, dumuNadiri nəvəy, oxoədə molyətış bəpenc həzo mənoti qıniyə qumuşonvırədə bəy penc sa mənot pul doəbe, çı puliyən nimə idorə doşe,nimə Nadiri. Əncəx Nadiri çı həx-hisobi bəçəton bəştə sıxan doşe ki,i kərən bəştə maşini norməku vebo əjəni. Bəştə ım sıxani peşoənəməl kardışe.

noyabr, 2018

Ş ı x ə l i y e vElsevər Akifi zoə1991-minnə soriiyulə manqi 5-ədəLankoni Qəqirondiədə moəku bə.Qəqironi miyonəməktəbi səkardəşe, holiyədəBokuədə jiyedə.Im çı Elsevəri deəhandon iminnədidore. Xıdo

bəçəy təbi zu bıdə. Əçəy tolışi zıvonədənıvıştə şeiron, hekayon bə çaşimon.

DÖZ MƏNƏ

Bəlkə çıxım gedim, bəlkə dönməyim?Yoruldum İlahi, yoruldum dahaAlmaq istəyirəm yazıq canımıÖzümə qəsd edim, batım günaha

Bu nə cür sınaqdır, nə cür imtahanNədir bu oyunlar, nədir əzablar?İlahi, qəm yağır gözümdən mənim.Fitnədir, fəsaddır yoxsa olanlar?

Mənə ögəy baxır doğma bacımdaDanışıb, deyirlər yalan söz mənəOturub gizlicə mən ağlayandaAllahdan bir quvvə deyir “döz” mənə

Bilirəm, bu dünya mənimçün deyilMən yaranmamışam ziyan, şər üçünAllahdan bir izin verilib mənəƏzab çəkməliyəm mən bəşər üçün.

MƏNİM HAYATIM ...

Mən nələr yaşadım, mən nələr çəkdim Mənim ümüdlərim qatarda getdi İllərlə ağladım, göz yaşı tökdum Qəm nədi bilməzdim, həyat öyrətdi

Doğru-düz həyata qoysam da qədəm Elə kürəyimdən vuranlar oldu Göz yumub, səbr edib, susduqca hər dəm Haqqımda şayələr, yalanlar oldu

Kimi narkaman dedi, kimi avara Vecmə almadım, getmədim dərin Yüzdən də cox idi dostum bir ara Ağır anlarımda tapmadım birin…

Elə bir gün gəldi, canımdan əziz İnsanı itirdim, dəfninə çatdım Məzarı önündə səssiz-səmirsiz Öpüb baş daşını, tufan qopartdım.

Daha nə dostum yox, nə yaxın kəsim Tək sənsən ya Rəbbim, arxalandığım Ruhumda oyanıb ölüm həvəsim Yetər günü-gündən gunahlandığım

SE QILƏ QOMUŞ (Hekoyə)

3¹ 07 (119) iyul 2019-íÿ ñîðÒîëûøîí Ñÿäî

İ ruj Məllo Nəsrəddin həmomədədəmandə bo zanqulə jəy, çəy sədo ənnə bəyxoş omedə ki, bə ğərol omedə bo camaatiyənbahando. Mılxəs, beşedə məydonədə elandoydə ki, bəs məvotbən Xıdo bəmı çokəavaz doəşe, bəpe boşməro bahandom.Camaatən qırdə bedə bəçəy sə, votedən“bahand”! Məllo ha fıs-fıs kardedə, sədoşbeşedəni. Camaat bəy ıştə norozyəti nuşodoədə votedə:

- Hejo ısət həmomədə handıme, qıləyzənqulə jəydəbim, tı boy diyəkə...

RAFİQ CƏLİLOV 50!

Həmməkəs zınedə ki, az ıştə həxədətərifati ğəbul kardedənim, çand kəsi çımıhəxədə tarifat doə nıvıştəyon rujnomədədoəm ni, iqlə həminə odəmon zınedən,qıləyən Xıdo. Əmmo...

...Əmmoş əve ki, “Amburi Soğnədə”ədəbi məclis çımı 50 sini yubileyi bənəytolışi ədəbi-bədii məclisi dəvonye həxədəğərol doşe və həminə yubileyi təşkil kardebəmı həvolə kardışone. “Xub” votıme, poçonbə pe kardıme, eqınyim bə ko. Restoraniqəp jəme, əmmo restorani nomi dessə oxminəruji oşko nıkardıme, fik kardıme ki, çı ƏliNasiri 60 sini yubileyi dəvonye nahaştəhukumət bəçımı yubileyən ənqəl bəbe. Çok-bevəc, tolışi zıvonədə qıləy ədəbi-bədii məclistəşkil kardıme, ve sağbun duston – siprişon,cıvonon – oməyn bə yubiley, şeir votəkəsıştə şeiri votışe, raxs kardəkəs ıştə raxsi

kardışe, məclisi qəp jə vaxt orəxoən, camaatməcliso beşe pidəşnibe. Yəne ım çı yubileyçiyə tərəfe, nıçiyə tərəfonən heste. Bə kaliduston ovardıme ki, bəmə maddi dastəkbıbənən, bıdə yubileyədə şirkət kardəkəsonaşmard ve bıbu, zınedəbim ki, kali odamonbeimkanətiku ni bomen, bəmə lozimbe ki,yubileyədə hiççi nıbu 100 xonəxo bıbu,sıvoy i xonəxo koməkəti kardəkəs nıbe, əvənveyən jəqo yolə məbləğ nıbe, maksimumdeəy 2 xonəxo xarci kəşe əbi. Maddi dastəkinoydəm bə i tərəf, duston qırəy kardışoneki, nə Azərbaycani hukumət, nəən əçəy mul-tikultural idorə bə çımı yubileyi simvolikənbıbu qıləy təbrik nıvğandışone, həxə irode,simvolikən bıbu qıləy qədə təbriknomə ğandeəznin, nıvğanışone, çumçiko çımı nomiməseədə əvoni həyənə qətedə, imkanşonbəbəy hiç yubileyiən dəvonye nahaştin. Yarestorani nomi di zınəşone, vaxtşon nırəsəybə restorani soybi xox ome, ya fik kardışoneki, bə yubiley ənqəl bıbun ımən qıləybiaburçiəti bəbe, ya vəlvələ, ya zəlzələ, deyubileyi koyşon nıbe, ım hejo çəvontəbriknoməye ki, heste. Bəs çəmə tolışon?Bəs çəmə tolışə mərənqon, təşkilaton? Bəvonçiç be? Əvon nəznin qıləy qədə təbriknoməvığande? Əznin, əmmo nıvğandışone, nə ımdiaspora, nə ə diaspora, nə ım sayt, nə əsayt, nə ım tolış, nə ə tolış çımı yubileyihəxədə nınıvıştşone, çumçiko az azim, azçəvon votə, çəvon piyə Rafiq nim! ƏvonAzərbaycani hukumətiku ve çımı nomirıvnedən, əvon çımı nomi məseədəAzərbaycani hukumətiku ve cındo bedən.De har vasitə bəçımı əleyh ko bardedən,iyo, Azərbaycanədən bə məxluğon dastəkdoə məxluğaton hestin, əvon çok zınedənki, beməxə vo bando hiççi barde əzıni, əmmoijənən əştə mırdolə dıyəvulə dənoydən. Çımıyubileyi ərəfədə bə “oborot” qıləy sıxanvadoşone: bə vaxti Yerevanədə tolışi zıvonədəradio obeədə Rafiq bıçımi əleyh bə İroniprezidenti məktub nıvıştışe. İminnəni əveki, əmə de həminə məktubi boştəro qarantiyasəmone ki, maşki Yerevanədə tv, universitet

obeədə əmə bəy reaksiya ni bədomon,şımənən vindedəşon ki, az dessə ımrujnəruji nə bə tv əleyh, nə bə radio əleyh, nəənbə universiteti əleyh i kəlməən votəmni,əvotnimən. Əmmo ə sıxani votəkəson, Xıdonıkardəy, çımı vırədə bəbəyn, nəinki bə radioəleyh, bə tv, bə universiteti əleyh, hətto bəƏlikram Hummətovi, bə Fəxrəddin Əboszodəəleyhən ha ruj ənıvıştin, çoknə ki, ə sıxanivotəkəsonədə i kəs, kom ki ısət bə ƏlikramHummətzodə “prezident” votedə, bəAzərbaycan oməcəğin ıştə şavloş tar kardışe,dəmande budu Əlikrami, budu Fəxrəddinitəğliğat barde, konco nışte - əvoni exrockardışe, bımi ənnə peçujyəbe ki, hətto çımıtono, rəhmətşə məllo Əli zoə vəyədə bəƏlikrami do-dımjon doy hınədə be, bımiMehdibəy Səfərov, Mirtaği İsbandi, MirfayazLikməkani, Azər Kazımzadə şohidin, ijənənvəy çəy cəvobi az dome, votıme “merd merdbəbe, budu Əlikrami dərıve sıpon koye, aynomerd, dessə zinə bə Əlikrami cənab prezi-dent votedənıbiş?” sıxani lol kardıme, həminəxonəxo çiç bıvoto çoke? “Ivrə Azərbaycane,iyo budu Əlikrami, budu Fəxrəddini qəp jəylozime”, bəvədə de “ıştı dərve bəvon çiçbəkarde?” cumlə tu kardıme bəçəy nıbə vic-doni, ısət ə odəm nıştə Moskvada, çımı əleyhtəbliğat bardedə, bə Əlikramiyən qəvə puri“cənab prezident” votedə, ve marağine ki,əçəy qəpi şohidon – Mirtaği İspandi, MirfayazLikməkani ımruj əy bənəy tolışi rupori bəmədəfırsınedən, zə, ımi ıştə yodədə oqətən:beğıyət hiç vaxt bə ğıyət ni bome! ƏyAzərbaycani hukumət i kərə bə dast bıstəno- əv bo tolışon hiççi onibəqəte! Yaankipeqətəmon bə çımı əleyh təbliğat bardə cotolışi, Moskvada bənəy bılbıli “cik-cik”kardedə, hınə heste sosial şəbəkədə tırkiqıləy sıxan bınıvışt, botıro hiççi onibəqəte,əmmo... əmmoş əve ki, ponə oməbe bəLankon, i manqi ğədəri Lankonədə mande,tarsiku nə bə sosial şəbəkə dəşe, nəən dekisə vindemonış nıkarde, hələ ıştə tolışədiədə de camaatiən tırki qəp jəydəbe, zə,ıştı pətəkonə ənnə nozıkesə, ıştı sədo

Azərbaycanadə eşedəsə - həni boçi Urusyətədəıştəni dırnedəş? Merdişon boənən iyo çımıvotəy 10 faizi bıvotən, merdişon boənən iyoçı Əlikrami, çı Fəxrəddini nomi bə çokibıqətən, uruson votəynə “slabo?”. Zə, şıməde ğıyyəti, de pətəkonə boştə millətiro kokardedəşon? Urusyətədə boəməro şir bəkəsonbə Azərbaycan oməcəğin bə şəğolipeqardedən, əvon əslədə Urusyətədən şəğolin,intəhasi ıştəni bənəy şiri nuşo doydən. Şıməmırdolə nomiyən qəte əznim, əmmo pidəmniçəmə rujnomə pokə səhifon bənəy şıməmırdolə odəmon nom mırdolkə. Ha bızuzənboştəro...

TƏBRİKON

Təbrikon oməyn, əsos dıqlə təbriki nuşodoy pidəme, qıləy çı Əlikram Hummətzodətəbrikbe ki, həminə təbrikədə bəmı “ZərinəĞələmi Xıvand” nomi doəşe, ə iqlə təbrikisoybən çəmə Fəxrəddin Əboszodəye ki, çızındono ıştə təbriki bəmı rosniyəşbe, vallaım dıqlə təbrik bomıro bə har çi bəqınye,zınedəm, ım dıqlə təbrik çımı işkilon tikəyənve bəkarden, koncosə bəmı ziyonəti bəvarde,əmmo az har çi bə çaşə və vardə odəmim,ım dıqlə təbrik bə nəbəy az ıştəni ociz, erjonhiss əkəym, çımı ğurur arşi, az AZ nəbim!Ve sağbi çəmə Sipriş – Əlikram Hummətzodə!Xıdo ıştı zindoni bə okə Fəxrəddin muəllim!Minnətdom...

NƏVUZƏLİ MUƏLLİM

Avqusti 17-də çı Nəvuzəli muəllimi – çı“Tolışi Sədo” rujnomə sərredaktor, linqvist-alim Novruzəli Məmmədovi bə şəhadət rəse10-minnə sorəqardışe, hisob kardedəm ki,əmə bəpe həmmə Arçonədə - Tolışə xəlğitıbəsədə bıbəmon, Ustodi ğəvi ziyorətkəmon.Çiki conədə tars ni, çiki bə Ustodi mehəbbətışheste, əvon bomen, ğəvi ziyorət bəkardemon,kiən be ciddiə səbəb noməy – hiç nıvo, ıştənbəzne deştə nıbə vicdoni! Avqusti 17, Ostoro,Arçoni di, de Xıdo koməkəti Ustodiziyorətədəmon...

PeşSıxan (P.S.) Urusyətədə bənəy bılbılihandə “nəsrəddinon” bə Azərbaycan oməsatiçəvon sədo eşedə, məvuji Urusyət həmomivırədəye...

Hacı Allahveran Nəzərov

15 iyulda bir bitki şəkli paylaşıldı. (söhbətfacebook social şəbəkəsindən gedir. Red.)Şəkil ətrafında çox geniş müzakirə getdi.Şəklə 146 bəyənmə, 169 rəy yazıldı. Rəyləriyazanların böyük əksəriyyəti (bir neçə nəfəriçıxmaq şərti ilə) qərara aldılar ki, bu marzə(azərbaycanca - mərzə), giləmarzədir(giləmərzə). Mübahisələrdə bəziləri iddiaetdi ki, bu söz Talış dilinə, bəziləri iddiaetdi ki,Azərbaycan dilinə aiddir. Bəziləriiddia etdi ki, bu bitki ancaq talış zonasına,bəziləri iddia etdi ki, Azərbaycanın digəryerlərinə aiddir. Ona görə də bu sözün leksikmənası haqqında onda yazmaq imkanımolmadığı üçün, indi fikir yürütməyi qəraraaldım.

Əvvəl görək marzə (giləmarzə) bitkisiharda bitir. Çünki əsas mübahisəmövzularından biri bu idi. Marzə adlananbitki quraqlığa dözümlü bitkidir. Adınetimologiyasının araşdırılması göstərir ki,bu bitki ilk əvvəllər quraq, ən sərt yerlərdəbitmiş, sonrakı inkişaf mərhələlərində sucaqyerlərə köçürülərək və ya toxumla yayılaraq,daha geniş ərazidə yayılmışdır. Bu bitkisucaq yerlərdə daha keyfiyyətli olur və yaxşı

inkişaf edir. Yalnız bizim zonada yox, başqayerlərdə də bitir. Ucar rayonunda olandaorada yabanı halda bitdiyinin şahidi olduq.Ancaq orada bitən marzə axar su olan yerdəbitdiyi üçün daha iriyarpaqlı idi. Onlar onu“yarpız” adlandırırdılar. Həyat yoldaşım dediki, üzür yerində qəndqablarının üstünəqoymuşdular ki, qara milçək qonmasın.Deməli, onun xoş ətri insanı xoşhallandırdığıqədər, ziyanlı həşəratlara mənfi təsir edir.1000 illər bundan əvvəl ziyanlı həşəratlarlamübarizədə heç bir kimyəvi preparatınolmadığı vaxtlarda insanların köməyinəçatmışdır .

”Marz” sözü fars dilindəki “mərz”sözündən əmələ gəlmişdir. Fars dilindəsərhəddə “mərz” deyirlər. Bu söz azərbaycandilinə olduğu kimi keçmişdir. Azərbaycandilinin izahlı lüğətində öz əksini tapıb.(Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti .Bakı 1983.III hissə, səh.299. Bax: Mərz və mərzə)

İndi də “marzə (giləmarzə)” sözlərininleksik mənasına diqqət edək. Talış dilindəhər hansı səthin nisbətən hündür yerinə marzdeyilir. Bu çoxmənalı sözdür. Məsələn, bicarıkiçik-kiçik hissələrə (lek) ayirırlar ki, su

bərabər formada yayılaraq, düyü sahəsinitəmin etsin. O hissələr (leklər) arasında olan30-40 sm-lik hündürlük “marz” adlanlr.Hətta böyüklərdən eşitmişdim ki, parçanınüstündəki tikiş yerinə marz deyərdilər. Bütünbunları deməkdə məqsədim ondan ibarətdirki, ”marz+ə” sözü mənasını marz sözündəngötürmüşdür. Yəni nisbətən hündürlükdə,başqa hamar səthə nisbətən bir qədər hündürdəbitən bitki. Daha sonralar ”gilə+marzə” sözüyaranmışdır. (Mövcud lüğətdə“giləmərzə”sözü əksini tapmayıb)Giləmarzənin yaranmasında iki versiyamvardır:

1. Bu bitkidən olduğu kimi, yəni bütövşəkildə istifadə etmək olmur. Onu qurudurlar,çiçəklərini siyirir, sonra əllə ovurlar (qıləkardən-marzə qılə bıkə, marzə elovın və s.).

2. Talış dilində bitkinin həm çiçək, həmdə yuxarı hissəsi - zoğları “qılı” adlanır.”Qılı” sözündəki “ı” səslərinin “i” iləəvəzlənməsi baş vermiş və söz “giləmarzə”formasında bu gün səslənir.

Beləliklə sinonim kimi işlənən “marzə”sözü sadə, ”giləmarzə” isə mürəkkəbdir.Bütün bu deyilənlərdən aydın olur ki, ”marzə”

və “giləmarzə” sözləri mövcud formadaTalış dilinin sözüdür.

Bütün dillər bir-birinə söz verir və sözalır. Bu dilin böyük-kiçikliyindən, o dildədanışanların da arzusundan asılı deyil. Bunufəlakət hesab etmək lazım deyil. Məsələn,sovet dönəmində “şişlik” sözü rus dilinəkeçmişdi. Sonralar həmin söz “şaşlık” kimiAzərb.dilinə qayıtdı. Yaşlı nəsil xatirlayırki, yeməkxanalarda 70-80-ci illərdə hamı“şaşlık”deyərdi. (əslində söz elə “şaşlık”dır,yəni “altı tikə - şəş lık” red) Şərqdə ərəb vəfars dilləri milli dillərin lüğət tərkibininformalaşmasında mühüm rol oynamışdır.Beləliklə, deyilənlərdən aydın olur ki, Farsdilindəki “mərz”sözü dilimizin fonetikqanunları əsasında “marz, marzə vəgiləmarzə” sözlərinin əmələ gəlməsi üçünmühüm rol oynamışdır. Azərbaycan dilinəisə eyni ilə keçərək “mərz, mərzə” şəklindəişlənir.

P.S. Bu məlumatları oxuyanlardan xahişedirəm ki, incəlikləri diqqətdən yayındir -masınlar. Marzə sozünün Talış dili versiya -sının tədqiqi mənə məxsusdur. Azərbaycandili versiyası isə Azərbaycan dilinin əsassözlüyü, bazası olan “Azərbaycan dilininizahlı lüğətinə” əsaslanır.

Ра фиг Жя ли ловже ли лов ра фиг@ маил. ру

HƏMOMİ XANƏNDON

MARZƏ, GİLƏMARZƏ

4 ¹ 07 (119) iyul 2019-íÿ ñîðÒîëûøîí Ñÿäî

Şirəli ƏLYAR

Dımınci rujbe çı Hacımonkəy ko kardəbimon.Sıxani rosti az tobə ısə

jıqo təmizə, həğiği imon bə Hacıvindəm nıbe. Vaxti bə vaxt çəməçay ədəy, çoştə ədəy. Çımı xanbozHəmid bəmı iminə ruji votəşbe"Məşədi, çımı bə hacıon hiç bovəmni, əvon həmmə “qeydirmən”".Əncəx şanqovənezi Haci çəmə tonooməy, çı cifədə dı sa mənotbekardışe, "bəşmə sıftə bıdəm"voteədə, az votome ki:

- Əmə hələ anədə komonkardəni, ım pul veye..

Həmidi çımı sıxani nimədəhaştışe:

- Məşədi, əmə hələ ıyo vey kobakamon, Xıdo çı Hacı coni səlomətbıkə, kəkrəz çımı krediti vaxte.

Hacı konco ko kardezındənıbim, əncəx imkoninəodəmbe. Ruji davarde bəçəton Hacıiyən sanqovoni bəmə nez be, iyəndı sa mənot dırozış karde bəmə:

- Məşədi, bıqət ın puli, lozimbəbe .

Az votome:- Hacı, az hələ ko nıkardə pulu

peəqətnim.Həmidi çəş pulədə mandabe,

Xıdo bızniy dılədə bəmı çiçonvotdəbe.

- Boçi, ha Məşədia, şımə ıyokoon veye, az bəşmə pul doədəsıvık bedəm:- Hacı bəmı votışe.Azən ıstə dildəkion boəyo okardıme:

- Hacı, tı puli doydəş, sıvıkbedəş, əmmo çımı amonsə bo qonbedə, Xıdo nıkardə az çığın demaşinı şeədə bəçımı sə qıləy ğəzooməy, bəvədə az bə dınyoədə ıştıcəvobi çıko bədom?

Həmid bə behişti, bə cəhəndımibovə kardəkəs nıbe, bəmı jıqo diyəkardəbe, jıbızın bə cındo diyə kardə.Hacı cımı parsi cəvobi jıqo doşe:

- Məşədi, tı ıştəni fik kardəş,bə mıni boçi fik kardəniş? Qavərbəçımı sə qıləy ğəzo oməy, bəvədəaz şımə cəvobi çıko bədom? Azbəstə kədənkion etobo kardənim,dıminə az pulu bəşmə de həlolətidoydəm.

Həmid qa bə Hacı diyə kardəbe,qa bəmı, pul hələ çı Hacı dastədəbe.Həmid dastış dıroz karde, çı Hacıdasto puliş səy:

- Xıdo şımə ha dıynəni ziyorətiğəbul bıkə, kəkrəz maştə çımı qıləyvəyəm heste, çəy fiki ve kardəbim.

Az bə Həmidi tərs-tərs diyəkarde bəçəton, votıme:

- Hacı, boy jıqo bıkəmon, nə tıcəhəndımin bıbi, nə mı, həftədə ikərə bəmə pul bıdə.

Əmə rozi bimun, çə rujnəkuəmə de iyəndı həmro bimon.

Ruji Hacı bə kovrəsə şəbe,həvoən ve qambe, xırtəmon hıskbəbe. Həmid votışe:

- Məşədi, Hacı şeədə məsəmbe,bə kədə bəkəson votdəbe, "bə ustoncay doy yodo beməkənən", mavjiəmənışon yodo bekardə.

Az sırəym, sırəym, Həmid xəbəsəşe:

- Boçi şıredəş?Votıme:- Həmid, çəmə diədə Səlimxan

muəllim hestbe, urusi zıvıni oəmiti.İ ruj, bənəy umrujnə ruji qam bərujbe, rəhmətinə Səlimxan muəllimbə məktəb şeədə vində kəy peştonpoynə həşiədə dəbastə bə. Istə dimiqətdə bə kəy tərəf, qədə zoə vakardə:

- Yaaağub, ha Yaaağubaa.Yağob ıştə sə bekardə çı

pencəku, xəbə səydə:- Bilə, məstəm, çiçe?- Yağub, çımı balə, ə poynə

peşkədə, həşiədə dəbasdə bə, bəyhakanə ov bıdəyş.

- Bə çəş, Bilə ,norohət məbi,bədom, - Yağub votdə.

Səlimxan muəllim şe bəçəton,Yağubən beşedə şedə bo hənəkkarde, poynə yodo beşdə. İkərənbo niməyjə vaxti omedə bə kə.

Səlimxan muəllim omeədəvində bəbolə poynə sutdə, iştəni bıvırə, bə vırə dəsuedə, vakardə:

- Yaaağuuub, Yaaağuuub..Yağub dastədə kitob beşədə

(quya maştənəku dərs handəbe):- Bilə, məstəm, çiçe?- Yağub, bə poynə ov doə?- Ha, ha, Bilə, doəme.Səlimxan muəllim rıkno bedə,

əncəx ıştəni arıştəni;- Yaaağuub, ıştı insofi şaxtə

bıjəno, bışi i kərən bəy i vedrə ovtəklif bıkə.

Az ım qəpı səm karde, Həmidbərkədə sırəy, sırəy, sırəy. Bı vaxtHacı dəşe bə so:

- Həmid, xəy bıbu, ıştı sırə sədobeşə bə poştə ro, çiçe, bıvot əmənənbısirəmon.

Əmə sıftə votemon nıpiyəy,peşo məcbur bimon, qəpmon jəy.Hacı bəsə Həmidiən bərk sırəy.Sıre-sıre vakardışe:

- Yaaaquuut, Yaaaquut.Az votıme:- Hacı, Yaqut neye, Yağub.- Məşədi, zındəm, əncəx çımı

həmro nom Yaqute, Yaaaquuut,Yaaaquuut! - iyən vakardıse.

Çı Hacı həmro kəyku beşe,xəbəş səy:

- Çiçe? Hacı votışe:- Az şeədə votəmbe oxo bə

uston çay rə-rə bıdənən, mavji yodobekardəne. Rə bəmə qıləy çokə caytəklif bikənən.

Navko çəmə tolışə məholədə,veyə soonədə ləm əbi. Tovostonədə

çı ləmi ğıymət nəbi, odəmon ıstəhard-həşi əyo əkəyn, bə şəvən əyode ov-avlodi, de hamsion şəvnıştəkəyn, əyoən əhıtin. Boku şəhəridiondə ləmi virədə "həyət evi"votənə qıləy ojə kə ədutun. Hejoısətən jəqo kə dutdən. Çı Hacımonsoədən çə kədə hestbe, əmə əvımonbə ısətnə zəmonə uyğun, çoknəbəvoten "Avropasayağı" dutimon.

Çı Hacı qıləy qədeş fason məlloədustış hestbe, əyo rə-rə əvoy. Rujiənməllo oməbe de Haci bə soy kədənıştəbe, kefışon ve çokbe, əmənışənvakarde. Das-dimi şışte bəçətonəmənən deəvon nıştimon. Məllo çısiğəku xəyli qəp jə bəçəton, ovaştebə ğusuli məsələ:

- Navkonə vaxtonda həmomkam əbi, odəmon həftədə, manqədəi kərə dənıştin, bıçimi qorəən vevaxt ğusuli vırədə təyənnum əkəyn.

Im "təyənnum"sıxani məseədəmıni sırə qətışe. Məlo mıku xəbəşsəy:

- Məşədi, xəybu, "təyənnum"sıxani bəstı yod çiçsəş varde?

Votıme;-Rost votdəş Məllo, qıləy

əhvolot bəçımı yod dəşe.Mınışon məcbur karde ki, az

əhfoloti qəp bıyənomm. Votıme:- Az nav ustoəti 3-4 sor fəhlətim

kardə. Ruji qıləy fəhlə həmrombəmı qəvış okarde ki, bəs cımıdədəmon kanə kə kumışon oçınyə,divo kolə kərpicon "kultlrnıy"oçınye, i tərəfə qırdə karde lozime.Kuməş dute pidəbe. Çı şımə səbıdojnom, maştənə ruji şim bəkoməqəti. Tənəbi divonımon oroxni,bə miyonə kə dəşeədə bə qıləy şeyve təəccub kardıme. Bı çəşmədədı qılə pencə hestbe. Pencon dıynənise kərpici bılındi bə divo səpe noəbəbe. Əncəx pencon qıləyni vəçəqləniky da-ponzə sant nızımbe.Iştə həmroku xəbə səme, "ım çiçe?".Çımı həmro çəqqəş jəy, damandesıre, çandi bədiqə qəpıj jəy:

- Im çəşmə çımı rəhmətdiqədədə de nənə nıştə çəşməbe. Çımıamuon həmə jıqo-jəqo şe bəpeştəımon dıkəs mandəbin. Əve az deyolon məsləhəti dəvon i kədəəmandim, i kədə əhətim, çəvon har

ğolloğı əqətim... Dədə de nənənımojəvotbin. Az ha maştə-maştəbəçəvon nımojə sədo əştəbim.Əncəx hakanə əvindim ki, Dədəmandə çı pencə vədə, daston dılədı kərə ekkudə bə pencə və, çəğınəndəsuedə bəştə dimi, salavat kəşedə.Rəhmıtdiqə nənən lefi oəkırniy bəsə, əvoti:

- Iştı kəllə bə zəmin nıbo, merd.In xokəpuşnə əməni bətosne. Bətımvote oxo, dinc bınışt...

Şəkım şe bədiqə dərəsəym ki,dədə təyənnüm kardəbən. Isə, boli,ım həmonə pencəye. Əncəx çımıdədə yamanə şeyəbən, ım divoxəyli nıştə.

Bı qəpi həmməkəs sırəy. Həmidmaştənəku dama bedənıbe, oxoyəvən bə zıvon oməy:

- Məllo, qıləy pars doy bəbe?- Bıvot, bıvot, ımon həmmə ji-

moni məsələn: - Məllo votışe.Həmid:- Məllo, məsələn bə çımı qıy

ğusul omə..Məllo damə be:- Kom ğusul?- Ğusuləni, ğusul.- Zə, ğusul veye, tı kom ğusuli

xəbə səydəs?Həmid iyən votışe:- Məllo, binim şanqo hıtdəş,

mastə bə odəmi ğusul vacib bedəha, çəvədə.

Məllo iyən xəbəş səy:- Zə, odəm şanqo vey şey kardə,

qavər ıştə vırəş tar kardə? Ti çığusuli nomi bivot.

İyo Həmid rıkno be:- Məllo, tıni cıko dərosnim,

bıvotəmonki neçiə ğusul, neçiəğusul!

Məllo əşte səpo, votıse;- Ni xırya sebe! Neçiə ğusul???

Zə, tı ko bıkə niş, zə!.Əqəm tı çokəfəhlə bəbəyş, ıştı hiç bo poye hərəkətnəbi. Əma tı çı ğusulıku dəm jəydəş!Hacı, az şim. Tı çı tolışonku hoydibıbi. Iştəni çəşkə.

Əmə sırəymon. Məllo şe, Hacıdimış qəte bə kəy tərəf, vakardışe:

- Yaaaquut, Yaaaquut, bəməqıləy çay təklif bıkəəə!

Məxsun PERZƏ "Moə"

Dınyoədə bo hakəsi ən çokə inson moəyeBo avlodi ıştə coni kardəkəs ğırbon moəye

Iştə dıli sədə oqətdə tıni duz nəv qılə manqBımiro hiç nıpiyə qıləy həxi-fılon moəye

Deştə xuni tılə-tılə doydə ji bəştə coniBızın ki bəçəmə coni, doəkəs conon moəye

Əv qıləy zərinə toce insoniyəti səədəBəştə balon deştə coni votəkəs conon moəye

Rəsuli-Xuda zındəbe ən yolə ğıyməti xıvandVotdə çəy lınqi jioye, ə vəşti -Rezvan moəye

Iştə cono con omundə, şınə mo bəştə hırdənonÇəy həxi doəkəs bedə cənnəti mehmon moəye

Bəs çoko mandə moəm bəştə kinə, bəştə zoonKardə fido bəştə ən çokə boğvon moəye

Xoson xose əv baməro banə şinə sər vətəniOdəmiən inson bıkə ım pokə vicdon moəye

De xəşi mandedəmon 9 qılə manq çəy boloədəİnsonon rohət bıkə ən rohətə zindon moəye

Tı dəçəy doə ğılıği eqındəş bə rostə roonBə hırdənon ha dardi kardəkəsən dəmon moəye

Moəm, mıku koncoy ə hınə tıni vəsf karde bıznom Tını vəsfış kardə Xıdo, ən yolə lığmon moəye

Ğıronədə heste ayə bəştə inə of məvotən Of bıvot cəzokore, ən yolə insonən moəye

Ki bəştı dim oqardo bəçəy çəşon sipi bomeNibəbaxşe əy Xıdo,çun vəşti firovon moəye

Perzə boy ruj dırozi bıqard tı bəştə inə səÇun moəm həm Tolışe, həmən Tolışoston moəye

(idoməş heste)

ĞUSUL

"PEYĞƏMBƏRNOMƏ" (Poemaku vəslon)

"MOƏ"

Ha xosə moəBətı ğıbonimTı çəşi ruşnəIştı vurğunimƏmənı vardeBə ruşnə dınyoNıhıtiş bə şəvJəy bamə lo-loIştə conisəVe piyəy əməHa no-peqəton Tı karde dəməEsət yolimonYolə merdimonTa bımyə ruji

Bətı ğarzxomonDı eşği pur-purDimo voydə nurXıdo piyəkəs Vəştisə nəvdəşHa çımı moəAz ıştı avlodTolışə baləElminə zoəÇımı kəşon zuÇımı dıli girÇımı sə nəfəsTınij ha inəÇı şeri həvəsVardje mı bə tobBəştı bı nomiBənvıştem kitob..

5¹ 07 (119) iyul 2019-íÿ ñîðÒîëûøîí Ñÿäî

İradə Məlikova “Dodo” qəzeti sər redaktor

Səlom Məleyk xosə Tolışon.2015-nə sori iyulə manqiku azdeşmə “Toloşon Sədo” qəzetədəvindemon kardənıbim. İyunə manqiqəzeti (çəmə oxminnə rujnomənəzədə qətə bedə. red.) Yusif Rəhimivəyədə Rafiqi ıştən doşe bəmı. Şobim ki qəzeti iyunə manqədən beşə.Bə Boku oqarde bəpeşt ruji nıştəbimofisədə binom karde qəzeti bo han-de. Peşo bə ğəror oməym ki, bunumRafiq çanədə fik doydə bə ədəbizıvoni ıştə qəzetədə. Əyən bəşmənəzə bırosnom ki, esə azən bəsədəşedəm ki çandə qone iyən çətineqəzet bekarde. Nıvıştəkəson dehəvəsi nıvıştedən, əncəx har kəsıştə diy ləhcədə nıvıştedə. Jıqo

bedəki iqlə sıxan se-ço cur nıvıştəbedə iqlə məqolədə. Bə səbəb binomkarde debə oxonə səhifə redakəkarde. Az hələ bə kali çiyon ğərordoy zındənim bə səbəb əvoniyənbənə səhvi nişo bədom iyo. Çum-çıko de kali çiyon rozı nıbəkəsonıştən bə nığıli dənoydən zıvoni.Əve ki boənən i vırədə de mehibbətibunəmon zıvoni əmə ıştən bə çıruj noydəmon.

Qəzetədə kali sıxanon hestbinki əvoni ğeyd kardıme boştəno.Oşko bıvotom umutıme çıyo. Həniazən “Dodo” qəzetədə jıqobənəvıştem. Ə sıxanonən nişobədom de kursivə hərfon yane jıqoşat bənıvıştem əvoni. Ğalin nıvıştəsıxanon 2-3 cur nıvıştə beydən bəsəbəb çəvon konqılə ğanuniye əvonmandəninin.

2019-minnə- 2019-nə, mustəqil-mıstəğil,

Yusif Rəhimi: Vəyə mubarək-Vəyə mıborək, şirkət karde-iştirakkarde, bemon-bimon, nıbemon-nı-bimon.

Rufət Mondiqo: Inəm-İnəm,Cand-Çand, çaşono-çəşono, dıdığğəti- de dığğəti, kenə-kəynə,beş-biş, İqle-İqlə,

Camal Lələzo: hekoyə-hikoyə,həmən idarəondə- həmon idaronədə,rosne-rosniye, omyədə-omeədə (felibağlamaədə Y ni), muharibə-mıhoribə, şəraitədə-şəroitədə, əçəy-çəy (vey vaxte ki, əmə çəy okodoydəmon), muəliim-miəllim, bəçəvon əğlon sutə dılıiş, niyətiş boştəidealış peqəte-bə çəvon əğlon sutədıl, niyət boştəno ideal peqətışe.(ış-şəkildonon eqıniyeydən bə felisəpe), təsərrufati-təsərrufoti, Cıvoə-Cıvonə, əlbəttə-həlbəttə, muşahidə-mışohidə, ha ruj-har ru (har vırədəhar bıənine), çaşi-çəşi (çəş, çəşməq),beXıdoəti-be Xıdoəti, diədə tojne-diyo tojiniye (beşə hol bəməku 3cure: o, ku, adə-ədə), xeyzonon-xıyzonon, maslahatəvon-məsləhtəvon, zıneşone-zınəşone,qlenki- qləynki, dumu-dumo,moldorəti-moləvonəti, divojon-di-yovıjon, tilsiməş-tilsimış, şəhər-şəhr, roş dəvom karde-ro dəvomkardışe, çı di-çı diy, bəkəson-bıəkəson (ba/bə istiğomt nişo doydəbey –olmaq sıxanədə hukmən –ıhərf bıənine), piəşbe-piyəşbe, ve-vey, izozə-icozə, məhəbbəti-mehibbəti, tuğyanış karde-tuğyankardışe, bequli-oşko, vəfotış kar-

de-vəfot kardışe, jiə diku-jiyə diy-ku.

Rafiq Cəlilov: ve bən-vey bıən,diədə-diyədə, nıvıştə bəbe-nıvıştəbıəbe, siyasi-siyosi, kion-kiyon,muddəte-mıddəte, qramatika-qramatikə, nuşodən-nişo bıdən,Azərbaycanadə- Azərboyconədə,bəzne-bəzıne, ım-ın, nuşo-nişo, mi-sal-misol, istiqamət-istiqomət, for-ma-formə, dəfərsinyə bə- dəfırsıniyəbıə, və-iyən (iyən de və boçinıvıştedən??? Və sıxani omoniməsıxane. və-quzu, və-qucaq) fanta-ziya-fantaziyə, çaşo-çəşo, bem-bim.

Məhəmməd Qudrəti: çaş-çəşə,bə ni-bıə ni, çi-çı, ve-vey, faydaş-foydəş, muəllim-miəllim, votdəbəmə-votışe bəmə, hər qlə-har qılə,bevaci-bevəci.

Şirəli Əlyar: hojo-hejo, həmronışğısmət kardə-həmron ğısmətkardəşe, i qılə-iqlə, be qorə-beyro,handeədə bəbe, handeədə bıəbe,məllim-miəllim, muəllim-miəllim,xeyli-xəyli, əkeymon-əkəymon,zimostonə-zımıstonə, sioye, xəbərosəy-siyoy, xəbə səme, bə-bıə, həççi-hiç çiy, qəpış-jəy-qəp jəşe, jiə-iyə,pə-pıə, ha rujən-har rujən.

Məxsun Perzə: ivrədə-i vırədə,əlbət-həlbət, Qasbo-Ğasbo, jışe-jıçi, əçəy-çəy.

Ruslan Almoszodə: əsarəti-əsorəti, bə-bıə, əçəy-çəy, idarə-idorə, doy-doə, minnə- nə, Res-

publika elan-Respublikə elon,səlahiyyətinə-səlohiyyətinə, doy-doə, şəhəri-şəhri, Hollahniya-Hollandiyə, vilayət-viloyət, Alma-niyada-Almaniyədə, koşvəron-kişvəron, misal-misol, talışə-tolışə,inkişaf-inkişof, karde qoroş-kar-deyro, çaş-çəş, keşvəri ıştə marağhestişe- ıştə marəğ hestışe, bəçəyqoroş, bə səbəb, əzizə-azizə, ivrədə-i vırədə.

Vuqar Həmati: Çaş-Çəş , zul-mi-zılmi.

Fuad Mondiqovıj: Nuşo-NişoMirfayaz Likməkani: Bəmon-

Bıəmon.Allahverdi Bayrami: kəybəsə

qıləy nənəmoə qo- soədə qıləyduşoə qo (mol kəybəsə ne soədəbedə), unən-ujənən, peqətə bə-peqətə bıə, mualicə-mıolicə.

De jıqo oxonnə səhifədənhəmonə səhvon tikror beydən. Xosətolışon az zıne-zıne har kəsi nomiğeyd kardəme ki bıdə bızonon kikon səhvonımon beydə nıvışteədə.İyo tikroronən hestin əvoni bə ivırə nişo doy nıpime.

Bıbaxşənən bə hiç kəsi xoto nı-qono. Çəmə “Dodo” qəzetədənsəhvon bedən. Əncəx kali sıxanonbəbe i cur bınıvıştəmon ki,nupərəson dəqijiyə nıbon. Qədə-qədə bə nav şedəmon de Xıdokoməqi. Xıdo bərəkət bıdə bəçəməxəlği.

Vuqar HƏMATİ

Haruj çəsəy, nav məktəbşe, hıtə vırəo əştencəğiminci nubədə mol-

mələ bə kəvşən dəromim, oəqardimbə kə, ıştə nəfo əhəym, çantəeəvaştim bə duş, dəro əbim bəməktəb. Molon bə kəvşəndəromeədə, desə dio bə kəno beşeən kami da-donzə qılə sıpə bəçımınav beəşi. Bəvon sıpə votedəmhaa... Sıpə çı sıpə?! Çəvon dılədəmiyonqəzə sıponən hestbin, de mır-mır karde bə odəmi nez be bəpeşğıç ğandə sıponən hestbin, bəştəzu arxəyin be qorəş çı parçini səpevaşte bə odəmi hucum kardəsıponən hestbin, hətto bo yalirodum oşandə sıponən hestbin. Çəvonhəmmə xosiyətım omutəbe vəbəçəvon xosiyəti qorəş bəvon cəvobədəym. Kali sıpon de bıştə bə serələvo, kali sıpon de lınqon bə zəminekkuye, kali sıpon de sığ ğandeətorsınim ki, bəmı ro bıdən, az ıştəmolon bə kəvşən rohət dəromom,ıştə koy bə vırə bırosınom.

Diədə ən zumandə, vəhşiə sıpəçı Əğənənə xalə sıpəbe ki, bəpələnqi oşedəbe. Nəvuzə idədə bokışti ğandero şeədə bəmə hucumkardışe, ıştə duşədə bə xırcinımjıqo bəçəy sə jəbe ki, xırcinədə bəvistı penc qılə moğnə xırt-xəşilbəbe. Çəy bəpeş ikərən nıvindımeki, ə sıpə bəmı nez bo.

Əmmo... Duz çı məktəbi kəno,çı məktəbiku təğribən dı sa-se sametrə diyəro jiyə rəhməttiğtraxturərom Şəkər mamu qıləy deləsıpəş hestbe ki, əy bə tazı bınəş

cəmi-cumlətani penc-şəş kilo əbi,ya nəbi.

Əmmo ki... Im sıpə jo bızınçımı kıloş bə huş pamuəbe, çımıçaşi tarsış jıqo səbe ki, i manqədəmını se kərə cuəşbe. Iştən mot-mətəl əmandim ki, çoknə bedə ki,az çı di hiç qılə sıpəko tarsedənim,ləvo çəvon peştisə arıştedəm, əmmoım şoğəribə delə sıpə bəmı zuomedə, i sorədə se kərə mıni qətedə,cuedə.

Holi-ğəziyə iminci kərə jıqo beki, maştəvoy bə dərs şeədə, demıico bə dərs şə həmronko tikəy bədumo mandim. Kam mandəbe ki,bə məktəb bırəsom ikərən bənemçı piyo, vizə doy bıno qıləy sipiyəsıpə iberdəmə vaşte çımı səpe.Iştənım qin karde, binom kardevite. Desə bə vaxti vitim ki, lınqımpepuşiyəy bə çiçisə, qınim bə zəmin.Sıpən nıkardışe kovoləti i ğıç jəşebəçımı çəpə roni, oqarde, vite bədumo. Lanqe-lanqe tələkəy şem bəməktəb. Dı-se dərsədə iştirok kar-dıme, bənem ne, lınqım dəjedə, bəsinfi həmron bəştə sə omə ğəziyəmqəp jəy, ımonən bə sinif rəhbərivotışone, mınışon məktəbo vadoy,oməym bə kə, lınq pandəməy, ihaftə dəmon-darzəni bə peş çokbe.

Nəhoyət ijən binom karde bəməktəb şe. İ ruj ım sıpə ijənən çıVəsmə xalə tənu kuto iberdəməbeşe, hucumış karde çımı səpe,ijənən mı vitim, ım səmande. İjənqınim bə zəmin, ijən i ğıç jəje,oqarde vite. İjən i haftə dəmon-

darzən, ijən i haftə lanqe-lanqenəve...

Nəhoyət... Nəhoyət ki, ijən lın-qım çok be, binom karde bə məktəbşe. Bı səfə bə məktəbi so dəşeədəhucumış karde şoğəribi bəmı. Bənəhar səfə binom karde vite, əmmobı səfə bə məktəbi so vitim ki,ıştəni bə məktəbi nav bırosınom,məktəbi əğılon bıvindon, bəmıkomək bıkən. Xəyrış nıbe, ijən bəçiçisə pepuşiyəym, qınim bə zəmin,ım delə sıpəən bənəy bəştə dədəmoli şin-şini i ğıçış jəy bəçımılınqi, vite şe. Tı məvot çı məktəbidirektor rəhməttiğ Zulfi muəllimıştə xonə pencəo ım hodisəvindedəbən. Çımı qıniyə vırəoəştencəx, bə məktəbi nav rəsencəxikərən bənem rəhməttiğ Zulfimuəllim iyən se-ço qılə muəlimvite-vite omedən bəçımı nav. Çımıkəşışon qəte, bardışone bə direktorixonə, doxtor sədo kardışone, darzəndoşone jəy bəmı və rəhməttiğŞəkərə mamuşonən sədo karde bəməktəb, bə direktori xonə ki, ım çıcurə koye jıqo əbıni, ım sıpə yaikərəti qin bıkə, ya bıbast. İ manqədəım əğılış se kərə cuə.

Rəhməttiğ Şəkərə mamuən vesakit, fəğır, Xıdo zınə odəme. Votışe,hay Zulfi muəlim, şımə vindedəşonki, ım sıpə ruji dırozi məktəbisoədəye, bə hiç əğıli qınrdəni. Oxoçoknə bedə ki, i manqədə se kərəım əğılış cuə?! Bı koədə qıləyəmmo heste. Norohət məbi, az bıkoy oxo bebəşem.

Çı koyku i haftə dəvardəbe, bı

səfə çı məktəbo bə kə oqardedəbimki, i kərən bənem, vuy nənə, ımsıpə ijən nıştə vizə doy soğnədə,erəxə bəmı. Hejo tojə hozo bəbimki, bıvitom, bənem çı piyo Şəkərəmamu sədo oməy:

- Məvit, çımı balə, məvit.Mətars, ə sıpə həni bətısənibəmande, həni əy bətı iskidoəkəs nibəbe.

Desə bə vaxti bəmı rəsənıbeki, ım sıpə bəmı iski doydənbən,Şəkər mamuən ım məsələ omutəşe,şə de həminə hırdəni pə-moə qəpjəşe ki, şımə hırdən i kərən jıqobıkə, mıko məzınən. Bəvədədərəsəym ki, tarsə sıpon iski doəkəsnıbo, cəvonku hucum karderocəsorət əbıni. Əvon, bə əvoni iskidoəkəson peştepurin ki, bərk-bərkdərıvedən, hucum kardedən. Bəvədədərk kardıme ki, ıştəni miyonqəzəsıponsə ve cokəsi iski doə sıponkoçaş karde lazime.

Bı arədə kali "tolışon" bəçımıyod dəşen ki, çı Şəkərə mamu bədelə sıpəko hiç bə dumomandedənin. Kenə kion pidəşoneəvoni iski doydən çəmə səpe. Vetəəssuf, çəmə dılədə çı Şəkərəmamu delə sıpəsən hiçə sıpon hes-tin. Həmən ımon ve miyonqəzə sı-ponin.

Əmmo və əmmo, ısə nə əməməktəbədə handə həmin hırdənimonki, jəqo sıponko bıtarsəmon,bıvitəmon, nəən zəmonə həminəzəmonəy.. Isə moy de sıxaniqətedən, de ğərməği ne.

Adil inson nıboşən, lap ıştımurvətən nıbo, ıştə tolışi bə hiç çi,bə hiç ki məhvat, ğıbon mədə,Tolış!

Aynur Fətullayeva

Həmd olsun Allahın uca adınaBizləri öldürən,dirildən odurAğaclar altında axan çaylarıVallah o cənnətdi bəxş edən odur

İmansız olmayaq,kafir olmayaqGəlin namaz qılaq,Quran oxuyaqMuqəddəs kitabdır İslama dayaqYaxşını,yamanı bildirən odur.

İstəsə saxlayar gedən zamanıMəhv edər dünyada hər bir insanıBiz öyrənək deyə yerə QuranıQeyiblə səmadan endirən odur.

Ən gözəl,günləri o verir bizəArxadan dayaqdır,güc verir dizəBəzən heç yaşmızı çatdırmır yüzəƏzrayil əliylə öldürən odur.

***

Dayaqsız-təməlsiz bir bina hördükBiz sevgi qoymuşduq onun adınıBilmədim ayıran kim oldu,indiSöndürə bilmirik həsrət odunu

Saatlar dolandı,həftələr olduAyları,illəri sənsiz keçmişəmPayızda saralıb xəzana döndümSənsiz neçə qışı yola vermişəm.

Yenə həmin fəsil,yenə boran,qarYenədə küçələr buz bağlayıbdıBu ay sənsizliyin yaşı üç oldu Hər günüm səninçün yas saxlayıbdı..

Təsəlli verəcək bəlkə şeirlər Onunçün yazıram azalsın dərdimBir başa düşənim olsaydı əgərBütün dərdlərimi ona deyərdim.

TOLIŞƏ ƏDƏBİ ZIVONİSIVNEDƏMON

MİYONQƏZƏ SIPON

6 Òîëûøîí Ñÿäî¹ 07 (119) iyul 2019-íÿ ñîð

Tolışi unən mutərəğğiAzərbaycani ictimoiyət,ədibon, əhandon "Tolışon

Sədo" qəzeti-rujnomə sərredaktorRafiq Cəlilovi 50 sinni təmom bede məhəbbəti ğeyd kardə. BəR.Cəlilovi iqlə sərredaktor təyinitəğdim karde jıqo quman kardəmbə həğiğəti uyğun ni, çumçiko əmə- zatən çı yubilyari ğələmə həmron-duston çı R. Cəlilovi simoədə qıləyğeyrətinə, otəşinə patrioti,əməlpərvər, sıxanış de şodoəğədəmonış i bə qıləy İCTİMOİXADİMİ vindəmon. RespublikaTolışi Mədəniyəti Mərkəzi sədrivəzifə bardə ım DİƏROVİNDƏİNSON bə hiç konyukturə şedəni,ictimoi hodison dəğiğ ğıymətidoydə, vəomə və dəvardə hodisonvəhdətədə peqətdə, sərostə səkıştonhəm boştəno, həmən boştə xəlğibekardə.

R. Cəlilovi çı "Tolışon Sədo"qəzeti ha numrədə doə sərredaktorəməğolə bə hadison mohiyəti çokruşnə eğandə. Dınyoədə unənkişvərədə şə hodison obyektivətəhlil bo vəomə soron fəoliyətiboəyo əsos bedə. SİYASİTƏHLİLƏVON R. Cəlilovkaməhisobədə bə xəlxon problemondılədə qılə, çı hodisonku hartərəfinxəbədoe. Siyasi, ədəbi, milliyəğıvvon zuy çok zınero çiçi çoknəykardeyən çok zınedə R. Cəlilov.Bə hiç qılə KONYUKTURƏ nıhıtəR. Cəlilov "Tolışon Sədo" qəzetıbə xəlxi FİKFAMİ OVƏYNƏpeqordiniyəşe. Sıxani həğiğimənoədə ıştə qəzeti unən ıştənimustəğiləti oqəte bəy HOSTONbəsə oməni. Maliyə behrani dılədəjiyə qəzeti vıjivniye zine qıləyHINƏ BE, umrujən hınəye!

....."Tolışon Sədo" rujnoməTolışi ədəbiyati vote bəbeSƏLNOMƏYE. Tolışi tojə devri

ədəbiyati ənıvışton həmməy iminəçığın kəş-porış okardə, bə ədəbiyotaləmi ğədəmış noə.

Təbii, "Tolışon Sədo" rujnoməçı "Tolışi Sədo" (redaktor rəhmətşəN. Məmmədovbe) qəzeti çokəənənonış dəvom karde, bə ənənonnığıləti, qəncinəti, mıstəğıləti və s.co çionış varde.

Rafiq Cəlilov ıştənən millətidardi-səri de məğolon, de oçerkon,de icmolon.... zıvoni bə rujnomədəvoştə, edaştə ənıvışte, numunəvijurnaliste. Vətən, vətəndo, vətənizıvon (ın ifodə çı Qori seminariyəmuəllim bə Çernyayevski məxsuse)çı R. Cəlilovi ofəyəmoni,publisistikə cevhəre. Etiraf bıkəmonbə publisistikə janri hurmət vardəğələm əhlədən qıləy Rafiqe. Məğsədpublisistikə janri "ehya" karde ne,xəlxi bə təxir eneğandə problemonbə çəşi və vardeye, bə çəş dənoye...

...."Tolışon Sədo" rujnomə bənəyən ğədimə xəlxi tolışonış həmişə

bə nəcibə insoni sifəton, bə nəcibəodət-ənənon molik ən unikal xəlxibə kişvər, bə dınyo ictimoiyətışedaştə. Çı Tolışon jıqo bızın "VİZİTKARTOÇKƏ" bə.

....De kali hukumətinumayəndon bə kali ixtilafon dəşəsər redaktor, əslədə əv çı Prezidentihəğiği multukulturial siyasəti əslbə jimon ovoştınyə jurnaliste. Iştəinsoni keyfiyəton oqəte-oqəte pardənıbə multukulturial siyasəti çiç benomayiş kardedə "Tolışon Sədo"-Rafiq Cəlilov ...

.... Tolışi problemon har vaxtiıştə nəzədə oqətə qəzetımon"Tolışon Sədo"ye. Çı qəzeti ənənonco rujnomon, jurnalon dəvom kardebəştə vəzifə və ləyoğət zınedən.

"TOLIŞON SƏDO"MUƏLLİM-USTOD BƏRUJNOMƏYE!

118 numrəş beşə çı qəzeti. Bəkon əzob-əziyəti hisob, imi təmom-kəmol qıləy Xıdo zınedə, qıləyən

R. Cəlilov. Qəzeti həmmə qoniətiəçəy amonsə bə, ısən jəqoye. Səğbıbu bənəy Bayrami unən bənəycoqlə fədaiə həmron! Əvon çokeki, Rafiğişon be Rafiq nahaşte,qəzet jiyəy, tolışon sədo jiyəy!

RAFİQ CƏLİLOV ÇITOLIŞON ÇI TARİXİĞƏDİMƏTİKU BƏ UMRUJNƏOMƏ SƏDO VIJİVNİYƏ ŞƏXSE.ŞƏXSİYƏTE!

....Bə tolışon, bo hiç ki niyo ni,ojə unən niyonkilə məkrinə hucu-mun hejo bə, unən heste.

"TOLIŞON SƏDO" ÇITOLIŞƏ XƏLĞİ JİƏ,MƏTONƏTİNƏ SİPƏRE. Kİ BƏTOLIŞİ HUCUM KARDE BIPİŞOIŞTƏ VƏDƏ İMİNƏ "TOLIŞONSƏDO" BƏVİNDE.

R. Cəlilov sərredaktor bədevrədə çand qılə çı nohəxədə bəşər eqenyə ğyrətinə tolışon havarikəşəkəs bə, mudafiəvon bə.Represiyə zəmonədə Mudafiəvon

be ıştəni bə otəş şodoe mənoədəy.Im məqər qıləy MƏNƏVİ, CİS-MANİ ĞƏHROMONƏTİ Nİ?

Azizə duston de məhəbbəti, defəxorət hissi Tolışi RostbemonəHərəkatiku qəp jəydən, subutonvardən, şoy-vo kardən, bı hodisədastək doydən.(bı hərəkoti bənəyxəbisi diyə kardəkəsonən, istehzakardəkəsonən, təsuf, heste). Azbəvotem Rafiq Cəlilov deştərujnomə çı hərəkoti, çı rostbemoniqıləy enerji mənbə, dastək, həmro,jə dıl bə! Be hay-kuy, be haray-həşir!

R. Cəlilov kardə əməlon, çımızınəy, vicdoni vəzifə zınedə. Bəştəfiziki məhrumiyəton diyə kardəni,bəştə mənəvi əzobon tov vardə, bo"Tolışon Sədo" - bo tolışi xəlğisədo vıjivnie xoto!

Vaxt hestebe "Tolışon Sədo"har haftə bə xəlxi vindemon əvoy.İmkoni məhdudiyəti, hamrayəti ni-nıbeəti və ya kamati ı ğızılə devrışbə han peqordonişe. Əmmo çı RafiqCəlilovi dılədə, amaladə həmonorzu az sa faiz zınedəm ısən jiydə.

Umruj hakanə tərif, ədolətinəğıymət vinde əvəzi, fohş, behtanməsə Rafiq deştə ləyoğətinə , sərostzınə roy şedə.

İnşəallah, de Xıdo unən devicdoninə, ğeyrətinə, ədolətinə in-sonon koməqi unən ın ROSTƏ ROBƏŞE !

Rafiq boli, çımı dıli sıxanon sənıbe. Inşəallah, yubileyə ruji bısehbəton unən obaqardem. Bətıxəlxi məhəbbəti rosnedəm. Bıji,yolə xəlxi yolə zoə!

Xıdo bətı 100 sor umur bıdə!İnşəallah. Xəlğ unən ıştı xosə,

ğeyrətinə əməlon bətı daha ve jimonbədo! Tı əçəy təmonnoədə nıboşən!

Camal LƏLƏZOƏ

Tosə ı ruji hejo fikim kardəme ki,boçi çəmə xəlğ elmi-mədəni cəhətobə dumi mandə? Kom qıləy xəlğ çı

cəhəto bə dumo mandeyədə çəy mənfi təsironçə xəlği har sahədə vinde bedə. Tolışi klassiksıxanonədə bə RUŞNƏFAM ıştən ıştənədə bıparsi cəvob doydə. Ruşnəfami antonim Tolşəzıvonədə KORƏFAME. Kom xəlği ki, ıştəruşnəfamonış bedən, ə xəlğ bənəy korafami

bedə. Imruj dərəsəym ki, 30-minnə soronədəçəmə elit ruşnəfam təbəğəşon çı dasto səncəxi,çəmə xəlx ıştə har çiku diyəro eqınyi.Ruşnəfamon bı roədə qıləy katalizatorin.

Im ruj şık bə Xıdovandi ki, Tolşə xalğiRUŞNƏFAMONIŞ veye, çımı bəvon har qıləyyolə hurmətım heste. Çəmə ruşnəfamon ənyolə qılə, ən barzə qılə RAFİQ CƏLİLOVE ki,əv bı koədə bənəy mayaki i dastədə qıləy

ğonğə, ə dastədə qıləy ruşnə çıroğıj qətəşe,navədə şedə, əməniən ıştə dumo de zuy okırındə.

Azən ıştə nubədə ım yolə kələntə merdi 50sorinə yubleyi dıli-soxti kırç-kırçi təbrik kardəm.Xıdoku bəy conə xəşəti, dırozə ji orzu kardəm.

Bıjyo Toliş, bıjyo “Tolışon Sədo”, bıjyoRafiq...

Məxsun PERZƏ

Im ruj RTMM sədr, "TolışonSədo" qəzeti sər/redaktor, vehurmətinə Rafiq Cəlilovi movardəruje. Dılısıxto təbrik kardəmon!

Çı Tolışi barzə bandeçəmə Rafiq,Xıdo qləy kuuj ğandebəmə Rafiq.

Nohəxon roy tanqe kardəTolişi roədə canqe kardəÇı şinhano vanqe kardəhəmə Rafiq.

Bı roədə şıkıryedəŞımşij nığılo bıryedəKi vindəşe okıryedə-rəmə Rafiq?!

Zilisə izım onoydə,Şati rost kardə, penoydə.Bə nomerden çəş dənoydəğəmə Rafiq.

Qırəm dastbədast bıdəmon,Xıdo ıştən bədo əmon.Bı roədəye har zəmondəmə Rafiq.

Şoyvoy bə nəsibkə Xıdo, Conış mərəziki diəro,Vinde pidəmone jıqoəmə Rafiq.Biji, Bıji, çəmə Rafiq

Mirfayaz Likməkani

Cabbar ƏliyevSankt-Peterburq

1875-ci ildə H.Zərdabinin Azərbaycan dilindənəşr etdirdiyi “Əkinçi”qəzinin ilk nömrəsininişıq üzü görməsi ilə əlaqədar iyulun 22-si ölkədəMilli mətbuat günü kimi qeyd olunur.

Lakin bu sahədə apardığımız tədqiqatlargöstərir ki, bütün Qafqazda Azərbaycan dilindəilk qəzetin tarixi bundan xeyli əvvələ təsadüfedir.

Qraf İ.Paskeviç-Erivanskinin Qafqazın idarəedilməsi işinə cəlb edilməsindən sonra burdamüəyyən mədəni-elmi proseslərin başlanğıcıqoyuldu. Rusiya və xarici alimlər tərəfindənelmi ekspedisiyaların təşkili, ilk publik kitab-xananın yaradılması və s. həmin dövrə təsadüfedir. 1828-ci ildə Tiflisdə rusca “Tiflisskie ve-domosti” qəzetinin fəaliyyətə başlaması da ocümlədəndir.

Əslində, bu mətbu orqanı Qafqazda çıxanilk qəzet idi. Xaricdə mükəmməl təhsil almışP.Sanovskinin redaktorluğu ilə qəzet əvvəlcərus və gürcü dillərində nəşr olunmuşdur.Türkmənçay müqaviləsindən sonra isə Qafqazdageosiyasi durum Rusiyanın xeyrinədəyişdiyindən, daha çox oxucu kütləsi əhatəetmək məqsədi ilə həmin qəzeti tezliklə fars

dilində də nəşr etməyə başlayırlar. Çox keçmirki, farsdilli abunəçilərin kifayət olmamasınagörə onu qapadırlar. Əvəzində isə həmin “Tif-lisskiye vedomosti” qəzeti ”Tatar xəbərləri”(“Tatarskiye vedemosti “) adı ilə 1831-ci ilmartın 29-dan Zaqafqaziyanın müsəlmanəyalətlərində, Azərbaycanda və türk paşalıqla-rında başa düşülən türkcə (Azərbaycan dilində)”Tatar xəbərləri” (“Tatarskiye vedemosti”) adlıqəzetin nəşrinə başlayırlar.

Dövrünə görə çox savadlı, əksər Şərqdillərində mükəmməl danışan Murza ApriamYenikolopov türkcə çıxan həmin qəzetinin re-daktoru olmuşdur.

Maraqlıdır ki, qəzetin ilk nömrəsində getmişbirinci rəsmi xəbərdə deyilirdi ki, Təbriz konsuluxarici işlər nazirliyinin Diplomatik administra-siyadan xahiş etmişdir ki, “Tiflisdə tatarca çıxanqəzeti davamlı olaraq Əmir Nizam Məhəmmədxana çatdırsınlar ki, o da öz növbəsində qəzetinməzmunu barədə İran şahına məlumat verə bil-sin”.

“Tatar xəbərlərinin ” 35 nömrəsi çıxmışdır.Keçən əsrin 20-ci illərində bu mövzunu tədqiq

etmiş İ.Yenikopolovun o vaxt yazdığına görə,qəzetin bütün nömrələri Tiflis arxivlərininbirində səliqə ilə qorunub, saxlanılır.

1832-ci iln oktyabrında Qafqazda dövrimətbuatın pioneri olmuş baş redaktor P. San-kovskinin vəfatından sonra redaksiyanınəməkdaşları işin öhtəsindən gəlməyi bacarma-mışlar. Tezliklə “Tiflisskie vedemosti” qəzetininrusca, sonra gürcücə, 1833-cü ilin yanvarın30-da isə türkcə nəşr olunan variantları qapa-dılır.

Bütün Qafqazda dörd dildə nəşr olunmuşbu ilk qəzetin iflasa uğramasında çar senzurasisteminin də böyük rolu olmuşdur. Təsəvvüredin ki, qəzetin materialları çapa tam hazırolan kimi senzora təsdiq etdirmək üçün onuPeterburqa göndərməli idilər. Cavab 40-50gündən sonra gəlib çatırdı. Yəni qəzet dövrümətbuat üçün bel sütunu sayılan operativlikfunksiyasını tamam itirmiş olurdu.

Axırda onu da qeyd edim ki, Qafqazda “Ta-tarskiye vedemosti” (“Tatar xəbərləri”) adlı ilktürk qəzeti barədə müxtəlif arxivlərdə kifayətqədər sənədlər mövcuddur.

RAFİQ CƏLİLOV-50

“ƏKİNÇİ” VƏ YA “TATAR XƏBƏRLƏRİ”:İLKƏ İMZA HANSINDADIR?

7¹ 07 (119) iyul 2019-íÿ ñîðÒîëûøîí Ñÿäî

ALLAHVERDİ BAYRAMİ

(sıftəş dəvardə numrədə)

6-minnə vəslə

Dınyo dimədə insonon bəjən-bəjənçıtono- bəton, çətono bıton kuçkardəşone, qəbilə-qəbilə, toyfə-toyfə,nəsl-nəsl zəmini dimədə qəştkardəşone, hay qıləy vırədə məskəneğandəşone. Məxsusən Qafqazədəməskun bıə odəmon qasdbuyən dınyohəmə vıronədə jimon kardəşone, çıvıron coğrafi səth, relyef, iqlim bəjən-bəjən ovaxtə bıə, ıştə mənbə-səvoniKobəsoni Biyə okeano əloğəşbıə Kas-bi iyən Siyo dıyo hakanə bə cuşomeyədə ətrofi zəminon ovi jiyomandən, insonon pekıriyən bə barzəbandon. Zəlzələ məkonbə ın vıronədəbuməlarzə sə qəteyədə beşən-şən bəMesopotamiyə, bə Hindi-Çin.

Xulasə, votem piyedə ki, çəmənəsl-toyfəən bə çand bəjən ıştə məskənovaxtəşe, Məlume ki, de alimonvotənə, hejo bı tojə eradə, dı həzosorədə ha dı sa sorədə Kaspi dıyo,kam yaən ve, pandomə-peşbə, cəmatikuç kardəşe bə Tolışə bandon, peyədəməskun bıən, ov okıriyə-ujən evoənbə Aron, Mil, Moğonədə jiyən.

Oxonə səfə çəmə dədə-boboənXIX əsri oxoyədə Tırkancil-Qonəhırokuç kardəşone. Çand nəfər bən? Zıneybedəni. Bəmə məlum bıə dı nəfəreki, bando omən bə ji. Bobo Cəfərdeştə zoə Bayrami. Bəs boçi dı nəfəromən, bəs əmandəni?

*De Rəzzaq Xansıvo hım-hımi ıştə

nəsli şəcərə bə dast vardəme: Yoləbobo Məşənğoli (yəğın Məşhədi Quli)Penə Miyonku Tırkancil diyədə bəsiyahi sə bıə. Məşənquli təvəlludtarix nuşu doə bıəni. Çəy iqlə zoəQulmali (yəğın ki Qulam Əli) əncəxmoəo bıə tarix (1725) nuşu doəbə.Qulmali (Qulam Əli) dıqlə zoə bıəşe.

1. Əziz (moədə bıə 1750-nə sori) 2. Əhməd ( təvəllud 1759, vəfoti

tarıx 1857) Əhməd bobo 98 sinnədəvəfot kardəşe. Az bovə kardedəm,çunki çımı mamu Mərzoən 97 sinnədəvəfot kardışe. Əhmədi zurriyəti,

fərzəndiku məlumat ni. Əncəx Bobo Əzizi 3 zoə bıəşe: 1.Şirmehdi (1779-1849) (70 sinn)

Siyahiyədə Bobo Şirmehdi iqlə zoənuşu doəbə: Səlmon (1819-1849 (30 sinn kardəşe??)

2. Baba (1789-1857) (68 ) dıqləzoəş bıə. Abbasəli (1829-?) iyənİmaməli (1834-?) Çı dıqlə boə vəfotitarıx nıvıştə bıəni. (?)

3. Cəfər (1799-1859) (60) Çəməbobon bobo Cəfəri 4 zoəş bıə:

1-Qulverdi (1829-?) 2-Bayram(1831- ?) 3–Huseyn (1839-?) 4 –Xankişi- (1846-?)

*Çəmə bobon bobo Cəfər omə

ısətnə Qəzvinobədə (Tukobədə) jiyəAbiəli kədə mıjdi mandə. Abiəli ıştəsinninə hovə Badisəbo kəbin kardəşebəyo. Cəfər bobo əçəyku zuriyətbıəşni.

Əncəx Bayram bobo (Boçi isə bəyŞeyx Bayramən votəşone) ısətnəMədo (Mahmudavar) Dəllokobəzəminon mılkdo Moxani malikonədəmıjdəvon mandə. XX əsri sıftədə İro-no pesəməbıə vəbo (taun) nəticədəve odəmon ğır bıən, çəvonədə qıləyənDəlokobə ijən çəy ətrofi zəminonmılkdo Moxani xıyzon bıə. Bayrambobo bə Moxani malikonə dəviteyədətəsərufati Coco nomədə qıləy jenidarə kardedəbe. Coco çı Moxanibaldız bıə, xıyzon həmə fot bıə, əvmandə deştə 2 qılə kinə: Sıbi (SadıxiƏhmədi nənə) iyən Qulçorə (BoboBayrami həmro, çəmə yolə nənənənə)

*Cəfəri zoə Bayram iyən çəy dədə-

bobon, məxsusən çəy pıə Cəfər iyənçəy bobo Əziz çı Tolış xani-Mirmustəfo xani rukə zoə İsmail bəqirəiyət hisob bıən. 1849-nə sorisənədonədə ın nəsıl çəy tabeyədə bıə.1863-nə sorədə dovləti rəncbər (di-yovıj) status səşone, yəni dovlətirəiyət hisob kardə bıən. 1873-nə soribədiqə Penə Miyonku məholitərkibədə bıə Tırkancil diyo bə Mədo(Mahmudavar) kuç kardəşone. Innəsıl Mədo diyədə soyə rəncbər (di-yovıj) bıən.

Bobo Bayrami 3 zoə, 2 kinəş bıə(kinon Badisəbo iyən Sadbəqim (yəğınki, Seyidbəyim)

1-Bayrami iminə zoə Əğəmerzo.(Coco xanımi idarə kardə mılkədəmıjdəvoni ko kardəşe. Isətnəni Mi-yonku diyədə jiyə de Salehi kinəkəxıvand bıən. Çəvon 3 zoə, 1 kinəşonbıə: (peyədə çəvon həxədə sohbət şə)

2-Bayrami dıminə zoə Suleymon(Məlo Məmmədəli kədə nokə bıə.

Değədə omə Əsli nomədə de qıləykənizi kəxıvand bıə (Çı Əğələlə ma-mujen), 3 zoə (Musa, Oruc, Novruz)3 kinə (Ğızvəs, Qulqəz, Qulnoz)perosniyəşone. Novruzu iqlə zoə Akifyolbe, oməy bə di, deştə daykinəSəbirə Şıxəli kinə kəxıvandbin,Bokuyədə jiyədə, Mədoədə kə kardəşeboştə, 3 zoə, i kinə hesteşe.

3- Bayrami seminə zoə Şali(Əbulfəzli (Fəzımi Tərlani) kədə nokəbıə.) Şali ıştə əğə kinə Bikəvitvoniyəşe –şə bə Moğon. İqlə zoəMəhərrəmi sorəx beşə. Əğələlə 2kərə vardəşe əv ıştə dədə yurdədəbınışti, mumkun bıəni, vitə şə.Oxoyədə ıştə dədə yurd həvatəşe bəhamsiyə diyovıji- bə Sərdari beşe-şe, marde-mande xəbə zıney nıbe.Hakanəy çəy avlodon Moğonobəməro səlom vığandedən.

*Şura hukumət bino bıə vaxtonədə

(1920-1930) Əğələlə (16-26 sinnədə)dastəkə cıvon bıə. Mədo diy komso-mol onomoni fəol uzv bıə. Məhəlləcıvonon bə cumləo ıştə boon (Mərzode Barzo) cəlb kardəşebən bə onemon.Qayət dərəcədə dindo iyən əvom bıəƏğəmerzo dədə qəti bı koon əleyhbıə. Hejo bə Əğələlə tənə-tohmətəjənibən. Əğələlə de komsomol RəşidƏbilovi (Şirvan iyən İmran Əbilovonpıə) bərk dustinbən. Har koy deyəndıbə ico əco ədəynbən.

*Ruj çı rujon şanqo neçi dəşedə bə

Əğəmerzo dədə molə təvilə, bə molonburə xıyzon xəbədo bedə, hay-kuyrost kardedən, sıpon hiski doydən,neçi tojnidən. Əncəx neçi çı bobotojə zandə qo quyəni volo kardedə,məcbur bedən, zandəqo xılxi jəydən,bə mu kardedən. (Ki be bə vaxtizandəqo qujdi bəhə. Qujdğəbulbıkəməntəqon nıbin ki, təhvil bədəyn bədovləti.) Mıxləs bə xıyzoni bərk zərəlqınedə.

Əğəmerzo bobo tamtamijə kə-bənəvedə, Əğələlə komsomol biletipəydo kardedə, dırində-şodoydə bəkiyəvə otəş, sutedə. Xəbə şedə rəsedəbə diy Şura hukuməti rəhbəron, idastə polis (milis) emedə bə Əğəmerzodədə so-bə, şıkırnedən bobo, bardedənbə idarə, xəyli vot-vıji bədiqə merdivadoydən, zıvono iltizom səydən,anqıştə mırəkkəbin kardedən, eqətedənbəsə bə koğəzi səpe: Həni çı koədəməkəyş!

*İ bəjən Cohon nənəən bə komso-

mol şəri tuş oməbe. Bəstəboloə,sırafsunə, ğıvçəğə vəyu bıə Cohonnənə bərmolə xosiyətə odəmbıə. Kom-

somol Ğiyasən çəvon briqadatəftişkom bıə. Koəkon hazır-ğayibəkəybən. İ ruj çoknə bedə, Cohonnənəbə ko di beşedə. Ğıyas əlhol çəy vəybıriyedə, bə nənə -bə cıvonə vəyuirod qətedə, dəy tındə sohbət kardedə.Ve zərfətbıkə moynə bıə Cohonnənədənoydə bə zərvəti, pevışedə bı cıvonəzoə, bino kardedə əy “tarif karde”:hay ıştı bığ jıqo, bolo jıqo, sinə jıqo,şəvkə jıqo... koy sədə beyro zərfət-mərfət nızınə Ğıyas oçıxedə bə nənəsə, ziqqə jəydə, quya nənə əy təhqırkardedə, beşedə şedə. Şeyədə bə nənəvotedə:

- Diyə bakaş bəştı sə çı qulonbəvardem.

Orujnə dıqlə milisə sertjant omedəkoy sahədə nənə peqətedən-bardedənbə idarə. Cohonnənə xəbə səydə:

- Baləli, şımə bəy bardon mıni?- Əyo bəzıneş - votedən, dənə

kardedən–bardedən. Xəbə doydən bəƏğəmerzo dədə:

- Iştı həmro bardışone bə idarə.Bobo xəbə vığandedə boştə yolə

zoə, bo Əğələlə:- Haydı bırəs, ıştı inə bardışone

bə idarə.Xəbə rosnedən bə həmə nezə

odəmon, ğohomon, hamsiyon. Imeha, həmə vitin-oməyn bə idarə və,“Şımə Cohon bo çiyone?” (Cəmatbəro bə təşviş dəşəbe, bəro həmə bəidarə və vitəbin ki, qıləy vaxtbe,odəmi sahəku, kəyku, roykuqətedəbin, bardedəbin, həni çəy sorəxomedənıbe, zili-bili qin bedəbe.)

Çiç bıə, çiç bıə? Komsomol Ğıyasişikat kardəşe ki, zinə fılon vaxti koysahədə, koəkon paliyo Cohoni bəStalini dımjon doşe.

İdarə vədə qıləy “məymun-şivəni”eqıniyedə, boy təmşo bıkə. Əğələləperəsəy bə Ğiyasi, de zu co kardışoneəvon. Ki damə kardışone, votışe:

- Cohon xanımə vəyuye, ədəbinə-əxlağinə moynəye. Şura hukumətixotodore, əslədə-nəslədə kulak bıəni,əslədə dıyovıj bıəni, əğə kəonədəmıjdəvon bıən, siyasi cəhəto pokin,əxlaği cəhəto təmizin...

Həmdivojə rəhbəronən Cohon nənəmudafiyə kardışone. Cohon nənəkoəkə həmron zinəni hadisə çıcurəbe-qəp jəşone. Vanqkardışone Ğıyas,ım çı məsələye, du-du məlumatdoydəş, bımiyo bevəcə maddə heste,tıni həbs kardey bəzınen. Ğıyasvotedə:

- Cohon nənə lıputi jiyo çi isəvotedəbe, “ss” kardedəbe, az çı zınəmebə Stalini ədres sıxan kardedə. Iştobənjəqo nibən. Uzr pidəme, Cohon dodobıbaxşı mıni, səhv kardəme.

Ko demiyən dəvastə bedə, cəmatpevolo bedə-şedə bəştə ko-sənətidumu. Əy zəmonə, zəmonə...

(Hesteşe idomə)

SILƏHUYƏDƏ BEMƏ VIL(romano vəslon)

Òÿ ñèñ ÷è:Ðàôèã Úÿëèëîâ

Òåë.:+99470 610-23-16Å-ìàèë:

celilovrafiq@mail.ruÃÿçåòèí åëåêòðîí

âàðèàíòûíûRafiqibloq bloqunäà

îõóéà áèëÿðñèíèç

Ðåäàêñèéàíûí öíâàíûíàýþíäÿðèëÿí ÿëéàçìàëàðìöÿëëèôëÿðÿ ãàéòàðûëìûð

âÿ ìÿòíëÿðÿ ðÿéâåðèëìèð.

Ôàêòëàðà ýþðÿ éàëíûçìöÿëëèôëÿð ìÿñóëèééÿò

äàøûéûðëàð. Ìöÿëëèôëÿðëÿ

ðåäàêñèéàíûí ìþâýåéèóéüóí ýÿëìÿéÿ áèëÿð.

Ãÿ çåò ßä ëèé éÿ Íà çèð ëè éèí äÿ

ãåé äÿ àëûí ìûø äûð.

Ãåéäèééàòíþìðÿñè:3462

Òèðàæ: 1000

De Xıdo nomi!

ТОЛышОнÑßÄÎ

¹ 07 (119) iyul 2019-miníÿ ñîð ÌÖÑÒßÃÈËß ÐÓÆÍÎÌÀ

BƏHRAM ŞƏMS 47

İbrahimov Bəhram Məhərrəmi zoə(Bəhram Şəms) moəku bə 22.06.1972-minnə sori rayon Masalli Tırkoba diədə.Oroxniyəşe Tırkoba tam miyonə məktəb(1989) Devləti Neft Akademiya (1996).1983-minnə soriku de İbrahimi Bəhram,Şəms Şukran, Bəhram Şəms imzon şeer,he¬koyə, təmsil nıvıştedə həm bə tolışi,həm bə tırki. 1985-minnə soriku devrimətbuatədə çap bedə.İminə mətbu şeirış çap bə 1985-minnəsorədə “Çağırış” rayon qəzetədə.“Azərbaycan Cum¬huriy¬yəti” qəzeti,“Kirpi” yurnali muxbir bə. “Qızılqələm” mıkofoti laureate. Xeyzonsoybe,2 hırdəni xıvande.

IŞTINE, ÇIMINE...

Heste qıləy dıl bəmıkuHəm ıştıne, həm çımıne.Kinə, bətı aşığ beykuNoz ıştıne, ğəm çımıne.

Fikin bədə, ğəmin bədə,Vey zəndon hestıbin sədə.Tıni iminnə vindeədəVotem ki, aləm çımıne.

Doydəniş hiç bəmı əmon,Beşənimon bə vindemon.Oşkoədə vey diyəromon,Hanədə vindəm çımıne.

Tınən ha vindədə mıni,Lıskə-lıskə səydəş coni.Həni zındəm piye çəmi:Zor bıkoşən, çəm çımıne.

Çı Bəhram Şəmsi dılədəBə coəti vırə mədə.Şinən bedə, telən bedə,Piyəti har təm çımıne.

2009.

***

ƏVƏZ NƏBİ 72

Səfərov Əvəz Nəbi zoə moəku bə16.07.1947-minnə sori Masalli rəyoniBədəlon diədə. De ğızılə medalioroxniyəşe Bədəloni miyonnə məktəb.(1965) Handəşe Azərbaycani (Boku)Devlət Universiteti filoloji fakultədə(1965-1970). 42 sor muəllim, məktəbidirektor ko kardəşe ıştə diədə (1970-2012). 2 kitobış çapo beşə: Xəyyomi“Rubaiyon” (B-2006) ijən de əhandontələbi “Haralardasan” ( B-2014).

QARDİNƏ(Qırcənə/Dukdonə//Pərpərənə)

Bıqard, bıqard, qardinə,Əmənən əqardimon.Çok dəvardi çanə koon.Ki ve “əhıtvoni”, əv usto be.Çətinbe bəy rəse, çəy to be.

Hələ zındənıbimon, xəbəmon nıbe,De qardinə əmənən qardedəmon.In şoyşomon ve dənıkəşe,Yol bimon-vindımone:Əməniyən qordınedənBə kovrə pidəşone,Çı curə pidəşone!

Isə heste bəmə məydon, məkon doəkəs,Bənə qardinə bəmə təkon doəkəs!Ğırmoc çəy dastədəyBəy bıpişe- bəpe bıqardi...Həni no-peqət məkə ın dardi!

21.05.2018

***

BALADDİN VEŞO 51

Məhərrəmov Baladdin Aydıni zoə moəkubə 01.07.1968-minnə sori çı Liki Çayrusəveti Qoqovoədə. Isət jiyedəAndurmədə. Təhsil səşe Liki tammiyonnə məktəbədə, texniki peşəməktəbədə. Bə tolışi, bə tırki nıvıştedə.XX əsri 90-minnə soronku devrimətbuatədə dərc bedə muəllifi məqalonijən şeiron. İminnə şeirış "Lerik"rujnomə "Zizə" tolışə səhifədə dərc bə.Çapo beşə çəy dıqlə şeirə kitob: "Dağçiçəyi" (Bandi vıl” (Gənclik-2001),"Dınyo xosə dınyoye" (Boku.”MBM”-2006)

İD XƏŞ OMEDƏ

Dınyo, jimon cəm tojəbe,Umri-ruji təm tojəbe.Kijon nəğmə, dəm tojəbe,Çand cur vanq bə quş omedə,Nəvuzə id xəş omedə.

Əvəsorbe, vılon o bin,Çaşon sırəyn, dılon şo bin.Şinə orzun yəndı bobin,Bə rujqori kəş omedə,Nəvuzə id xəş omedə.

Zəmin taspəy de həşi zuy,Məholon bin reçin, kavu.Pevılobe vənəşə bu,Nəfəs səy bə xoş omedə,Nəvuzə id xəş omedə.

Şoy-şoy çaşon məst kardedə,Nubəyn orzun rast kardedə.Cəm məxloği dust kardedə,Xəy rost bə, bə bəş omedə,Nəvuzə id xəş omedə.

Məydon obə bo əğılon,Bə canq beşən ım dəğılonVotdən: Bıstən şin noğulonHardı-bırəv foş omedə, Nəvuzə id xəş omedə.

İdə qardış aləm bedə,Kışti ğande co təm bedə.

Moğnə jəyən bəqəm bedə,Həvəsən bə cuş omedə,Nəvuzə id xəş omedə.

Bo savdonro ço pekardə,Bo didori umi vardə.Bıpiyon roy ruşin kardə,Sırəranq bə çaş omedə,Nəvuzə id xəş omedə.

Con votedən, “conə” məsdən,Kinə bıdə, kinə bıstən,Orzun jıqo bə sə rəsdənBə cohilon xoş omedə,Nəvuzə id xəş omedə.

Bə xəlği ruşt bıdə, Xıdo,Har tono bo mahne sədoBə dılon zu, həvəs bıdoBəmə xəyrə poj omedə,Nəvuzə id xəş omedə.

***

BALOĞLAN CƏLİL 60

Rzayev Baloğlan Cəlili zoə (BaloğlanCəlil) moəku bə 20.07.1959-minnə soriLankoni Zəvilə diədə. Oroxniyəşe Zəviləmiyonnə məktəb (1976), ADBU filoloqiyəfakultə (1984). Muəllim ko kardəşeZəvilə, Sepadi miyonnə məktəbonədə.(1984-1990) 1990-minnə soriku Rusiyədə,Başqırdıstani Ufa şəhərədə jiyedə. Ufaİnşaat Muhəndison İnstitutədə ali təhsilsəşe. “Bənovşə”, “Korpə harayı”,“Qurbət turkuləri” (Ankara) kitobonxıvande.

BABƏKİ NƏVƏMON

Ğılıncimon, təvəmon,Mıncır bəmon, təvəmon.Pıon çı holi qınyədə,Peqətəşe təvə moon.

Tarsımon ni hiççiku,Pələnqiku, neçiku.Qırd bıbəmon bə ivrəBərıjnemon bandı-ku.

Əmə hejo merd bəmon,Bo dışmeni dard bəmon,Bədə rujon omyədəBənəy mışti qırd bəmon.

Ğılıncimon, təvəmon,Çı Babəki nəvəmon!

***

İLHAM İLHAMİ 62

İlham Sabiri zoə Haqverdiyev moəku bə27.07.1957-minnə sori Ostoro rəyoniTanqəru diədə. Oroxniyəşe bə SəmədVurğuni nombə Tanqəru miyonnə

məktəb. Handəşe peşə texnikiməktəbədə. Şofer, traxtorərom, qədəaqronom ixtisason hestışe. Farsi, tırki,tolışi, urusi zıvonon zınedə. Çəyofayəvonəti əsasi hırdənə şeiron təşkilkardedən. Təmsilon, yomurinə hekayonnıvıştedə. Dıqlə kitobi xıvande, çanqıləkitobış ıştə çapi bə çəşe.Haliyətdə Ostoro Mədəniyyət iyənturizmə idarədə ko kardedə.

ÇIMI KAFTE

Bənə vəyu tankardəşe,Çımı sipi, kavyə kafteKəş ekuydə osmonədəMaşkədəne, pərəy vaxte.

Don peşandəm bəy tık bəje,Siyotıke, mırə çəşe...Qardış baka, əv bəpərePebəpəre, ebəpəre...

Hərəbaxtiş, çımı kafte,Çoştə vaxte, pərə vaxte...Bıpər, bıpər, pərvoz bıkəBə hırdənon tı noz bıkəÇımı şeron peqət bıpər,Liki bandonsə barz bıkə!

***

ŞAHMİRZƏ TOLIŞƏXUN(1955-2014)

Moəku bə 1955-minnə sorədə LikiVizəzəmin diədə. Təhsil səşe 1962-1972-minnə soronədə Vizəzəmini di miyonnəməktəbədə. Oroxniyəşe BDU filoloqiyəfakultə. Ko kardəşe di mədəniyyətə kəydirektor, di səveti kotib. 90-minnəsoronku jıqo çap bedəbe devrimətbuatədə. Xıyzonxıvandbe, Hestışedıqlə kinə, dıqlə zoə. 2014-minnə sori dekabrədə vəfotkardəşe.

BIVOT ÇİÇE MANDEDƏ

Tıku bəmı yodiqor,Bıvot, çiçe mandedə?Fikir bıkə, ha Niqor,Bıvot, çiçe mandedə?

Dılədə şer heste,Çaşondə sehr heste,Sıxandə xəyr heste,Bıvot, çiçe mandedə?

Boğədə nəvə kinə,Siyo çaş-bəvə kinə,Qırdə dim-qəvə kinə,Bıvot, çiçe mandedə?

Məsəy Şamirzə sədo,Əv bətı ilhom bədo.Şukur bə yolə Xıdo,Bıvot, çiçe mandedə?