1

WIELKIE RELIGIE MONOTEISTYCZNE

MONOTEIZM- JEDEN BÓG

JUDAIZM

MIEJSCE POWSTANIA:

Palestyna

BÓG: JAHWE

SYMBOLE:

Menora

Tora

2

Gwiazda Dawida

Arka Przymierza

Dekalog

ŚWIĘTA KSIĘGA:

TORA

3

ZASADY

Dzień święty: sobota

odpoczynek w szabat, który trwa od piątku wieczorem do soboty

wieczorem.

przestrzegania przepisów pokarmowych tzn. obowiązek diety koszernej

obchodzenia świąt - jednym z najważniejszych świąt jest Pascha,

(obchodzone na pamiątkę wyjścia z Egiptu), Jom Kippur - jest to „Dzień

Pojednania” , Chanuka, Sukkot (radosne Święto Namiotów upamiętnia

mieszkanie w szałasach i namiotach podczas wyjścia z Egiptu).

oczekiwanie na Mesjasza. (Zbawiciela)

Miejsce kultu

Synagoga

Język liturgii: hebrajski

Obowiązkowe nakrycie głowy mężczyzn:

jarmułka

Duchowny: Rabin

4

ŚWIĘTE MIEJSCE: Ściana Płaczu w Jerozolimie

PRAWO: Halacha

5

CHRZEŚCIJAŃSTWO

MIEJSCE POWSTANIA:

PALESTYNA

BÓG: JAHWE

POCZĄTEK:

Narodziny JEZUSA CHRYSTUSA ok roku 1 n.e.-

początek ery chrześcijańskiej

SYMBOLE:

Chrystogram

Biblia

6

Dekalog

Krzyż

Chrystus Dobry Pasterz

Ryba

ŚWIĘTA KSIĘGA:

ZASADY:

Kontynuacja Judaizmu

Wiara w Trójcę Świętą

Jezus Chrystus to bóg i zbawiciel

Dzień święty: niedziela

7

Prześladowania Chrześcijan:

NERON I w.n.e.

Oskarżenie chrześcijan o podpalenie Rzymu. Pochodnie

Nerona- palenie Chrześcijan.

III/IV w. Największa fala prześladowań chrześcijan

za cesarza Dioklecjana.

Ostatnia modlitwa chrześcijańskich męczenników.

WPROWADZENIE CHRZEŚCIJAŃSTWA

313 Edykt Mediolański Konstantyna Wielkiego-

Zaprowadzał wolność wyznania w Cesarstwie

Rzymskim. Od tej pory chrześcijanie bez przeszkód

mogli wyznawać swoją religię.

380 r. n.e. cesarz Teodozjusz Wielki- Nakazał, aby

wszyscy poddani przyjęli wiarę chrześcijańską.

392 r.n.e. cesarz Teodozjusz Wielki podnosi

chrześcijaństwo do rangi religii państwowej, nie

wolno wyznawać innych.

8

ROZŁAM CHRZEŚCIJAŃSTWA

SCHIZMA WSCHODNIA 1054

PRZYCZYNY: SKUTKI:

rywalizacja obu stron (papieża i patriarchy) o władzę nad nowo chrystianizowanymi terenami;

WYDARZENIE spory wyznaniowe między chrześcijanami;

nieuznawanie przez biskupów Konstantynopola (patriarchów) prymatu biskupów Rzymu

(papieży);

SCHIZMA WSCHODNIA

zlikwidowanie chrześcijańskiej jedności, osłabienie wspólnoty religijnej;

chęć uzyskania zwierzchnictwa religijnego przez papiestwo nad władcami Cesarstwa Bizantyjskiego (papież posiadał już

zwierzchnictwo religijne nad władcami państw powstałych na terenach dawnego Cesarstwa

Zachodniego).

1054pogłębianie się różnic wyznaniowych i obrzędowych pomiędzy chrześcijanami

wyznania katolickiego i prawosławnego.

9

PRZYCZYNY REFORMACJI XVI WIEK

SKUTKI REFORMACJI:

symonia-

• kupowanie stanowisk kościelnych.

nepotyzm-

• obsadzanie wyższych urzędów swoimi krewnymi oraz bliskimi znajomymi.

odpusty-

• sprzedaż rozgrzeszeń. Najbogatsze osoby mogły za duże sumy pieniędzy kupić odpust nawet za jeszcze nie popełnione przewinienia.

Osłabienie autorytetu kościoła

powstanie nowych wyznań protestanckich:

luteranizm, kalwinizm, anglikanizm

odejście od Kościoła katolickiego 1/3 wiernych;

rozwój kultury i literatury w językach narodowych;

wojny religijne (nietolerancja

wyznaniowa) – np. noc św. Bartłomieja we Francji

(1572) – wymordowanie hugenotów;

kontrreformacja

Sobór w Trydencie 1545-1563

10

Sobór w Trydencie

1545-1563

KONTRREFORMACJA- REAKCJA KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO NA

REFORMACJĘ

11

XVI w.Reformacja

XI w.Schizma

Wschodnia

IV w.wprowadzenie

Chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim

Chrześcijaństwo

podział: 1054 r

Katolicyzm

stolica: Rzym

zwierzchnik: papież

podział: 1517

LUTERANIZM

Marcin Luter 1517

KALWINIZM

Jan Kalwin 1536

ANGLIKANIZM

Henryk VIII 1534Prawosławie

stolica: Konstantynopol

zwierzchnik: patriarcha

12

CHARAKTERYSTYKA WYZNAŃ CHRZEŚCIJAŃSKICH

wyznanie powstanie Kto stoi na

czele

świątynia Duchowny i

język liturgii

symbol Podstawa wiary

katolicyzm W wyniku

schizmy

wschodniej

1054

papież kościół Ksiądz,

łacina

Zakłada istnienie jednego Boga. Bóg ten występuje w trzech osobach: - Bóg Ojciec - Syn Boży (Jezus Chrystus) - Duch Święty.

prawosławie W wyniku

schizmy

wschodniej

1054

patriarcha cerkiew Pop,

greka

Zachowanie dogmatów

wiary chrześcijańskiej,

ustalonych w pierwszych

wiekach.Szczególny kult

ikon.

luteranizm W wyniku

wystąpienia

Marcina

Lutra 1517-

reformacja

zbór Pastor,

języki

narodowe

Róża Lutra

Jedynym źródłem wiary jest

Biblia, a szczególnie

Ewangelie.

13

Kalwinizm

Inne nazwy:

Hugenoci- Francja,

Purytanie- Wielka

Brytania

W wyniku

wystąpienia

Jana

Kalwina

1536-

reformacja

zbór Pastor,

języki

narodowe

Krzyż hugenocki

Predestynacja- przeznaczenie, przekonanie,

ze los człowieka

jest z góry wyznaczony przez

Boga i niezależny od ludzi.

anglikanizm W wyniku

wystąpienia

Henryka

VIII 1534-

reformacja

Monarchowie angielscy

kościół Ksiądz,

języki

narodowe

Zachowanie dogmatów

wiary katolickiej, ustalonych

w pierwszych wiekach

chrześcijaństwa.

14

ISLAM

MIEJSCE POWSTANIA:

MEKKA

BÓG: ALLACH, prorok: MAHOMET

SYMBOLE

PÓŁKSIĘŻYC I GWIAZDA

SZAHADA- wyznanie wiary zapisane czarnymi literami na białym tle

lub odwrotnie.

ŚWIĘTA KSIĘGA

KORAN

15

ZASADY

16

DŻIHAD

„ŚWIĘTA WOJNA”- wszelkie starania podejmowane w imię

szerzenia i umacniania islamu: zarówno poprzez walkę zbrojną, nawracanie

niewiernych, pokojowe propagowanie islamu, jak i wewnętrzne zmagania

wyznawcy.

HIDŻRA- 622 "Wielka Emigracja" proroka Mahometa oraz jego

zwolenników z Mekki Medyny uznana została za początek ery

muzułmańskiej. Od tego momentu liczy się lata w rachubie kalendarza

muzułmańskiego.

Dzień święty: PIĄTEK

MIEJSCE KULTU

MECZET

DUCHOWNY

IMAM

MIEJSCE ŚWIĘTE

ŚWIĄTYNIA KAABA MEKKA

PRAWO: SZARIAT

17

Dzieło Mahometa kontynuowali jego następcy –

kalifowie, którzy pełnili władzę religijną, polityczną i

wojskową w rządzonych przez siebie państwach, czyli

kalifatach.

Między VII i IX w. stworzyli imperium arabskie, rozciągające się od Indii

i Chin po Płw. Iberyjski (podbili Persję, bizantyjskie tereny w Afryce

Północnej i w Azji Zachodniej oraz obszar dzisiejszej Hiszpanii i

Portugalii). Arabowie nakładali na „niewiernych” (podbitą ludność, która

nie przeszła na islam) specjalny podatek zwany haraczem – był on jednak

niższy od podatków płaconych wcześniejszym władzom. Ekspansję Arabów

w Europie powstrzymał Karol Młot, dowódca Franków, w bitwie pod

Poitiers w 732 r.

OSIĄGNIĘCIA ARABÓW

Mistrzowie korzystania i rozpowszechniania myśli innych ludów

Dom Mądrości w Bagdadzie- akademia,

obserwatorium astronomiczne, biblioteka. Uczeni

tłumaczyli na język arabski dzieła starożytnych

filozofów i uczonych: Ptolemeusza, Arystotelesa,

Hipokratesa

18

19