TGAU

Gwybodaeth Bersonol

Enw

Dosbarth

Athro

Fi fy Hunan - Myself

Dyma Jack ...

1

oed un deg chwechgeni Casnewydd

TGAU

1. Faint ydy oed Jack?2. Ble cafodd Jack ei eni?3. Ble mae Jack yn mynd i’r ysgol?4. Ble mae e’n byw?5. Beth mae e’n hoffi?6. Beth dydy Jack ddim yn hoffi?7. Beth mae Jack yn gwneud yn ei amser sbâr?8. Faint o bobl sydd yn nheulu Jack?9. Oes anifail anwes gyda fe?10. Beth hoffai Jack wneud yn y dyfodol?

Ysgrifennwch broffil eich hunan yn dilyn penawdau Jack.Write a profile for yourself following Jack’s headings.

Mewn sgwrs, gofynnwch gwestiynau i’ch partner am eu proffil. In a conversation. ask your partner questions about their profile.

2

oed un deg chwechgeni Casnewydd

TGAU

Amser sbâr / Hobïau Beth rwyt ti’n mwynhau gwneud yn dy amser sbâr?

athletau athletics hoci hockeycanu singing hoci iâ ice hockeycerdded walking hwylio sailingcerddoriaeth music marchogaeth horseridingcriced cricket mynd allan going outcrefftau crafts mynd â’r ci am

drotaking the dog for a walk

coginio cookery mynd ar Facebook

going on Facebook

chwarae pêl-droed playing football nofio swimmingchwarae ar yr Xbox playing on the Xbox pêl-fasged basketballdarllen reading pêl-rwyd netballdawnsio dancing pysgota fisingdringo climbing rygbi rugbugolff golf rhedeg runninggwrando ar gerddoriaeth

listening to music rhwyfo rowing

gwylio ffilmiau watching films seiclo cyclinggwylio’r teledu watching TV siopa shoppinggymnasteg gymnastics

Barn Pam rwyt ti’n mwynhau rhwyfo?

Achos dw i’n meddwl ei fod e’n wych. Pam rwyt ti’n mwynhau dawnsio?

Achos dw i’n meddwl ei fod e’n hwyl.

3

Yn fy amser sbâr dw i’n mwynhau canu a

dawnsio. Beth amdanat ti? Yn fy amser sbâr dw

i’n mwynhau gwylio ffilmiau a rhwyfo.

TGAU

Y Teulu Faint o bobl sy yn dy deulu di?

mam mum llys-fam step-mumdad dad llys-dad step-dadrhieni parents mam-gu grandmachwaer sister tad-cu grandadbrawd brother

Pa fath o berson wyt ti? There are various ways to describe yourself:

Dw i’n berson caredig. Dw i’n meddwl fy mod i’n berson caredig. Mae fy ffrindiau yn dweud fy mod i’n berson caredig.

Ansoddeiriau defnyddiol – Useful adjectives

bywiog lively hapus happycaredig kind hwyl funcŵl cool rhyfedd odddiddorol interesting siaradus chattydoniol funny swil shygwahanol different tawel quietgwallgof mad teyrngar loyalhael generous twp stupid

Cwestiynau:

1. Pa fath o berson wyt ti?

Take care now to think how to answer about other people:

2. Pa fath o berson ydy Justin Bieber?3. Pa fath o berson ydy Mr. Rogers?

4

Mae tri o bobl yn fy nheulu i, Mam, fy chwaer Siân a fi.

Mae pump o bobl yn fy nheulu i, Mam, Dad, fy

mrawd Simon, fy chwaer Amy a fi. Beth amdanat

ti?

TGAU

Gramadeg Gwdihŵ!

Yr Amser Presennol – The Present Tense

Dw i I Dw i ddim IRwyt ti You Dwyt ti ddim YouMae e He Dydy e ddim HeMae hi She Dydy hi ddim SheMae Jack Jack Dydy Jack ddim Jack

Rydyn ni We Dydyn ni ddim WeRydych chi You Dydych chi ddim YouMaen nhw They Dydyn nhw ddim They

Meddiant - Possession

To say that ‘I have’ something we use: Mae ........... gyda fi.

e.e. Mae ci gyda fi. = I have a dog. Mae cath gyda fi. = I have a cat. Mae ffôn newydd gyda fi. = I have a new phone. Mae bag pinc gyda fi. = I have a pink bag.

To say that other people have something we change the person, which is the last word:

Mae ci gyda fi. = I have a dog.Mae ci gyda ti. = You have a dog.Mae ci gyda fe. = He has a dog.Mae ci gyda hi. = She has a dog.Mae ci gyda Jack. = Jack has a dog.

Mae ci gyda ni. = We have a dog.Mae ci gyda chi. = You have a dog.Mae ci gyda nhw. = They have a dog.

5

TGAU

Gwaith Ysgrifennu Ysgrifennwch baragraff amdanoch chi eich hunan gan ddefnyddio eich proffil

fel rhestr wirio. Cofiwch ddefnyddio cysyllteiriau i ymestyn eich brawddegau ac idiomau i wella eich ysgrifennu.

Write a paragraph about yourself using your own profile as a checklist. Remember to use connectives to extend your sentences and idioms to improve your writing.

Cyflwyniad Unigol - Individual Presentation

You are going to give a Cyflwyniad Unigol about yourself. You may use pictures as part of your presentation. You may write down up to 20 words to help you remember what to say but

these must be single words rather than phrases or sentences. You need to try and speak for about 3-4 minutes.

Pob lwc! Some useful phrases to help you with your presentation:

Yr Ardal – The Area

Ble rwyt ti’n byw? Dw i’n byw yn Abertawe.

BUT! Remember that after ‘yn’ when it means ‘in’ there is a Treiglad Trwynol (TT).

So the following letters change:6

Shwmae, Rhiannon James ydw i. Hiya, I’m Rhiannon James.

Dw i’n mynd i siarad am ... I am going to talk about ...

Felly, i ddechrau ... So, to start with ...

Dw i’n meddwl ... I think ...

Pam? Wel achos ... Why? Well because ...

Mae fy ffrindiau yn meddwl ... My friends think ...

Ar y llaw arall, dw i’n credu bod ... On the other hand, I believe that ...

Diolch yn fawr iawn am wrando. Thank you very much for listening.Gobeithio eich bod chi wedi mwynhau fy sgwrs. I hope you have enjoyed my talk.

Dw i’n siŵr y byddwch chi’n cytuno bod ... I’m sure you will agree that ...

TGAU

t nhc nghp mhb md ng ng

Here are some examples:

Rydw i’n byw ... (Tredelerch) yn Nhredelerch(Caerdydd) yng Nghaerdydd(Pentwyn) ym Mhentwyn(Bedwas) ym Medwas(Dinas Powys) yn Ninas Powys(Glanyrafon) yng Nglanyrafon

Cwestiynau:

1. Ble mae Duffy yn byw?

2. Ble mae Jamie Roberts yn byw?

3. Ble mae Elinor Barker yn byw?

4. Ble hoffet ti fyw?

Ardaloedd Caerdydd

Bae Caerdydd Cardiff Bay Rhiwbeina RhiwbinaLlaneirwg St Mellons Sblot SplottLlanisien Llanishen Tredelerch RumneyLlanrhymni Llanrumney Treganna CantonLlwynbedw Birchgrove Y Mynydd Bychan The HeathLlysfaen Lisvane Y Rhath RoathParc y Rhath Roath Park Y Waun Ddyfal CathaysPen-y-lan Penylan Yr Eglwys Newydd Whitchurch

Cyfleusterau - Facilities

Pa gyfleusterau sydd yn yr ardal?

Pa gyfleusterau sydd yn yr ardal i bobl ifanc / i blant / i hen bobl?

Beth sydd yn yr ardal?

Beth sydd yn y Rhath?

amgueddfa museum gwesty hotelarcêd arcade llwybr seiclo cycle patharchfarchnad supermarket llyfrgell librarycae chwarae playing field llyn lakecaffi café maes awyr airport

7

TGAU

campfa gym maes parcio car parkcanolfan ddringo climbing centre neuadd gymunedol community hallcanolfan fowlio deg bowling centre parc parkcanolfan hamdden leisure centre prifysgol universitycanolfan siopa shopping centre pwll nofio swimming poolclwb ieuenctid youth club sinema cinemaclwb rygbi rugby club siopau shopscoed / coedwig wood / forest stadiwm stadiumcoleg college tafarn pubcronfa ddŵr reservoir tŷ bwyta restaurantcwrs golff golf course theatr theatrecyrtiau tenis tennis courts ysbyty hospitaleglwys church ysgol gynradd primary schoolgorsaf station ysgol uwchradd secondary school

Yn y Rhath mae ...

Does dim ...

Hoffwn i gael ...

Fy hoff le yng Nghaerdydd ydy’r ...

8

TGAU

Barn ar yr Ardal Beth rwyt ti’n feddwl am y Rhath?

Dw i’n meddwl ei bod hi’n braf.

Wyt ti’n cytuno?

braf lovely anniddorol uninterestingcyffrous exciting blêr scruffydiogel safe brwnt dirtydiddorol interesting diflas boringglân clean peryglus dangerousneis nice prysur busypert pretty salw uglytaclus tidy swnllyd noisytawel quiet trist sad

Beth sydd angen yn y Rhath?

Mae angen

Dw i’n credu bod angen ...

Dylai fod ...

Problemau yn yr Ardal Beth ydy’r problemau yn y Rhath?

Mae problem gyda ...

Mae llawer o broblemau fel ...

Dw i’n poeni am ...

baw cŵn dog muck sbwriel rubbishcyffuriau drugs siopau gwag empty shopsfandaliaeth vandalism sŵn noisegor-yfed drinking traffig trafficllygredd pollution trosedd crime

Gwaith Darllen

9

Shwmae! Anwen Jones ydw i a dw i’n byw yn yr Eglwys Newydd yng Nghaerdydd. Ar y cyfan dw i’n hoffi byw yma achos mae llwybr seiclo wrth yr afon ac mae siopau da. Hefyd, mae’n hawdd dal y trên neu’r bws i mewn i’r dref.

Ar y llaw arall hoffwn i gael pwll nofio a sinema yn yr Eglwys Newydd. Does dim canolfan hamdden yn agos chwaith, dim ond yn Llanisien a’r Tyllgoed ac maen nhw’n anodd cyrraedd ar y bws.

Mae’r Eglwys Newydd yn brysur iawn gyda thraffig ac felly mae rhaid bod yn ofalus iawn wrth groesi’r ffyrdd ond mae hi’n ardal lân iawn felly ddylwn i ddim cwyno!

TGAU

Atebwch y cwestiynau yn Gymraeg:

1. Ble mae Anwen a Dafydd yn byw?

2. Pwy sy’n byw agosaf atat ti?

3. Pam mae Anwen yn hoffi ei hardal?

4. Beth sydd ddim cystal am yr ardal?

5. Beth sy’n arbennig am ardal Dafydd?

6. Beth ydy’r problemau yn y ddwy ardal?

7. Pa ardal faset ti’n dewis i fyw? Ardal Anwen neu ardal Dafydd? Pam?

10

Shwmae! Anwen Jones ydw i a dw i’n byw yn yr Eglwys Newydd yng Nghaerdydd. Ar y cyfan dw i’n hoffi byw yma achos mae llwybr seiclo wrth yr afon ac mae siopau da. Hefyd, mae’n hawdd dal y trên neu’r bws i mewn i’r dref.

Ar y llaw arall hoffwn i gael pwll nofio a sinema yn yr Eglwys Newydd. Does dim canolfan hamdden yn agos chwaith, dim ond yn Llanisien a’r Tyllgoed ac maen nhw’n anodd cyrraedd ar y bws.

Mae’r Eglwys Newydd yn brysur iawn gyda thraffig ac felly mae rhaid bod yn ofalus iawn wrth groesi’r ffyrdd ond mae hi’n ardal lân iawn felly ddylwn i ddim cwyno!

Heia! Dafydd Roberts ydw i a dw i’n byw yn Nhredelerch yng Nghaerdydd. Mae Tredelerch yn lle gwych i fyw os dych chi’n mwynhau chwaraeon, fel fi! Mae canolfan hamdden gyda phwll nofio, clwb rygbi, cyrtiau tenis a neuadd gymunedol gyda champfa a chyrtiau badminton. Hefyd mae’n hawdd dal y bws lawr y bryn i’r ganolfan fowlio deg a’r ganolfan ddringo felly dw i wrth fy modd yma! Dw i’n meddwl bod Tredelerch yn braf ac yn ddiogel.

Wrth gwrs mae problemau hefyd: mae llawer o sŵn weithiau gyda’r nos ac mae sbwriel yn broblem yn y parc ac wrth yr afon. Dw i’n credu bod angen archfarchnad yn Nhredelerch achos mae pawb yn gorfod gyrru ar hyn o bryd. Dydy hi ddim yn deg iawn ar hen bobl neu bobl heb geir. Does dim siopau mawr o gwbl yn Nhredelerch.

TGAU

Gwaith Ysgrifennu Ysgrifennwch am eich ardal chi gan ddefnyddio’r rhestr wirio isod. Cofiwch

ddefnyddio cysyllteiriau i ymestyn eich brawddegau ac idiomau i wella eich ysgrifennu.

Write about your area using your the checklist below. Remember to use connectives to extend your sentences and idioms to improve your writing.

ble rwyt ti’n byw

y cyfleusterau yn yr ardal

dy hoff beth yn yr ardal

beth sydd ddim yno?

beth sydd angen?

barn am yr ardal

problemau yn yr ardal

ble hoffet ti fyw?

trydydd person a barn trydydd person

cytuno / anghytuno

cysyllteiriau

idiomau

amrywiaeth o amseroedd y ferf

gofyn cwestiynau rhethregol

11

TGAU

Gwyliau – Holidays

Pa fath o wyliau rwyt ti’n hoffi?

Dw i’n hoffi ...

gwyliau antur adventure holidays gwyliau yng Nghymru

holidays in Wales

gwyliau ar lan y môr seaside holidays gwyliau ym Mhrydain

holidays in Britain

gwyliau gyda ffrindiau

holidays with friends gwyliau tramor holidays abroad

gwyliau gyda’r teulu holidays with the family teithio travellinggwyliau gyda’r ysgol holidays with school

Barn ar Wyliau Beth rwyt ti’n feddwl am wyliau antur?

Dw i’n meddwl eu bod nhw’n wych!

Wyt ti’n cytuno?

Ble hoffet ti fynd ar dy wyliau?

Hoffwn i fynd i Seland Newydd!

Beth wnest ti ar dy Wyliau? Beth wnest ti ar dy wyliau?

Torheulais i ar y traeth, roedd hi’n fendigedig! Beth amdanat ti?

Gramadeg Gwdihŵ! Yr Amser Gorffennol – The Past Tense

12

TGAU

Cofiwch!

Regular Verbs:berf bonyn terfyniadverb stem ending

To find the STEM of the verb remove ONE vowel or ‘eg’ or ‘ed’ from the end of the verb

Er enghraifft / For example:

canu canbwyta bwytrhedeg rhedcerdded cerddnofio nofidarllen darllenteithio teithicysgu cysg

These are the endings that are added to the END of the stem:

Singular Plural

ais i I on ni Weaist ti You och chi You (plural)odd eodd hiodd Jack

HeSheJack

on nhw They

Er enghraifft:

Canais i = I sang. Rhedodd e = He ran. Nofion ni = We swam.Bwytais i = I ate. Cerddodd hi = She walked. Darllenon nhw = They read.

Irregular Verbs: MYND to go DOD to come GWNEUD to do / to make CAEL to get / to have

These 4 verbs do not follow the usual pattern. Here are their Past Tense forms:

VERB Past Tense Past Tense

13

TGAU

myndto go

es iest tiaeth e/hi/Jack

I wentYouHe/She/Jack

aethon niaethoch chiaethon nhw

We wentYou (plural)They

dodto come

des idest tidaeth e/hi/Jack

I cameYouHe/She/Jack

daethon nidaethoch chidaethon nhw

We cameYou (plural)They

gwneudto do/make

gwnes igwnest tigwnaeth e/hi/Jack

I did/I madeYouHe/She/Jack

gwnaethon nigwnaethoch chigwnaethon nhw

We did/We madeYou (plural)They

caelto

get/have

ces icest ticafodd e/hi/Jack

I got/I hadYouHe/She/Jack

cawson nicawsoch chicawson nhw

We got/We hadYou (plural)They

Gwaith Cyfieithu!

1. I swam in the sea.

2. I read 2 books.

3. We bought presents.

4. I went to the Water Park.

5. They had a party on the beach.

Cwestiynau am dy Wyliau1. Ble est ti?

2. Gyda phwy est ti ?

3. Pryd est ti?

4. Sut teithiaist ti?

5. Ble arhosaist ti?

6. Am faint arhosaist ti?

7. Beth wnest ti?

8. Fwynheaist ti dy wyliau?

9. Beth roeddet ti’n feddwl am ...................... ?

14

TGAU

10. Hoffet ti fynd yno eto?

Geirfa ddefnyddiol:

afon river llyn lakeanrhegion presents maes awyr airportawyren airplane mis monthbwthyn cottage môr seacerdded to walk mynyddoedd mountainscwch boat pabell tentchwarae to play parc antur adventure parkdringo to climb parc dŵr water parkfflat flat pwll nofio swimming poolgwersylla to camp pythefnos fortnightgwesty hotel torheulo to sunbathehwylio to sail traeth beachiaith language tywydd weatherllong ship wythnos week

Sgwrs Gwyliau Darllenwch y sgwrs ar goedd mewn grŵp o 3:

Lowri Helo ‘na! Fwynheaist ti dy wyliau ‘te Aled?

Aled Do, diolch. Roedd hi’n hyfryd!

Nia Ble est ti ‘te?

Aled O, es i i Iwerddon. Es i i Waterford, Cork a Kinsale.

Nia Braf iawn! Gyda phwy?

Aled Gyda Rhys a Carl. Arhoson ni mewn pabell am wythnos!

Lowri Hwyl! Beth wnest ti ‘te Aled?

Aled Wel, es i i hwylio a dysgais i sut i sgïo dŵr!

Nia Cŵl! Beth roeddet ti’n feddwl am Iwerddon ‘te Aled?

Aled Roeddwn i’n meddwl ei fod e’n anhygoel a dweud y gwir.

Lowri Hoffet ti fynd yno eto ‘te?

Aled Yn bendant, rhywbryd. Ond hoffwn i fynd i wersylla yn Ffrainc nesaf. Ond beth amdanoch chi ferched? Ble hoffech chi fynd?

15

TGAU

Lowri Www! Hoffwn i fynd i’r Eidal yn bendant! Hoffwn i fynd i Florence a Venice. Mae’r Eidal mor rhamantus!

Nia A hoffwn i fynd i’r Alban, hoffwn i ddringo Ben Nevis!

Tanlinellwch y manylion yn y sgwrs sydd yn arbennig i’r 3 pherson. Newidiwch y manylion i fod yn gywir i chi. Darllenwch eich sgwrs yn y grŵp eto. Cymerwch dro i gymryd rhan yn y sgwrs heb y sgript.

16