39
5 CATEGORIES OF BEHAVIOURAL CHANGE MODELS Communities of Learners

verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

5 CATEGORIES OF BEHAVIOURAL CHANGE MODELS

Communities of Learners

Page 2: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

2

Gedragsverandering 5 categories of behavioural change models

VOORWOORD

Voor u ligt het format over ‘5 categories of behavioural change model’. Dit zijn vijf verschillende modellen die ervoor kunnen zorgen dat het gedrag van een individu kan worden veranderd.

Tijdens de lessen ‘communities of learners’ zijn negen studenten bezig geweest met deze gedragsverandering modellen. De negen Sportkunde studenten hebben vijf verschillende theorieën onderzocht en volledig uitgewerkt om elk model zo helder mogelijk te krijgen. Deze theorieën kunnen door toekomstige Sportkunde studenten worden gebruikt om iemand zijn gedrag te beïnvloeden om tot bewegen over te gaan. Maar ook kunnen deze theorieën in het dagelijks leven toepasbaar zijn.

Doordat deze theorieën zijn behandeld met verschillende experts uit het werkveld is het duidelijk geworden hoe dit in de praktijk toegepast wordt.

Verder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze modellen kunt beïnvloeden.

Onze dank gaat uit naar alle experts die een online sessie hebben gehouden over een bepaalt model, naar onze docenten Jim en Rhoda en het instituut voor sportstudies. Veel leesplezier!

Page 3: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

3

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

InhoudsopgaveVoorwoord.........................................................................................................................................................2

1. Inleiding.....................................................................................................................................................4

2. Cognitive behavioural approaches model..................................................................................................5

3. Person centred approaches model............................................................................................................8

4. Trans-theoretical approach model...........................................................................................................12

5. Social marketing theories for behavioural change model........................................................................20

6. Ecological behavioural change model......................................................................................................24

Bibliografie.......................................................................................................................................................27

Page 4: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

4

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

1. INLEIDING

Als Sportkunde student is het belangrijk om de rest van Nederland in beweging te krijgen. Dit klinkt vrij makkelijk maar probeer dit maar eens, wij weten zeker dat u hier moeite mee heeft om dit tot een succes te leiden. Het in beweging krijgen van een persoon is een hele lastige taak. Zo moet je vooraf weten of iemand hiervoor open staat, waarom iemand dit wel of niet zou willen en waarom het iemand zelf niet lukt om in beweging te komen. Dit zijn vragen die je vooraf aan iemand kunt stellen.

Het gedrag van de persoon in kwestie moet veranderen om tot beweging over te gaan. Hier zijn de Sportkundigen voor opgeleid. Zij weten precies hoe je iemand van gedachte kan veranderen door verschillende gedragsverandering modellen toe te passen op deze persoon. Door deze gedragsverandering theorieën gaat het individu anders denken over een bepaalde situatie waardoor het bewegen er dan uiteindelijk toch wel in zit.

Het is dus belangrijk om te kijken welke theorieën op deze personen kunnen worden losgelaten. Daarom hebben de acht Sportkunde studenten het afgelopen schooljaar onderzocht welke verschillende theorieën er zijn en hoe deze in de praktijk toegepast kunnen worden.

Zo is er vooraf onderzoek gedaan welke theorieën er zijn en wat dit precies inhoudt. Hoe werkt deze theorie en op welke wijze kan het gedrag dan veranderd worden. Om dit voor iedereen duidelijk te krijgen zijn de vijf modellen verderop in dit verslag uitgewerkt met voorbeelden uit de praktijk erbij. Zo moet het voor iedereen duidelijk zijn op welke wijze je een model kunt gebruiken.

Lees de modellen rustig door en daarna wordt het voor eenieder makkelijker om het gedrag van een individu te doen veranderen. Onthoudt deze technieken goed, want ook in het dagelijks leven of bij andere banen kan dit toegepast worden.

Page 5: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

5

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

2. COGNITIVE BEHAVIOURAL APPROACHES MODEL

Uitleg model (The Precaution Adoption Proces Model)

Figuur 1: The Precaution Adoption Proces Model (Weinstein & Sandman, 2002)

Het Precaution Adoption Proces Model is een psychologisch gericht model dat beschrijft hoe een persoon tot een nieuwe beslissing komt en hoe die persoon de beslissing kan nemen en er een actie van kan maken. Het is een model dat zeven fases identificeert die een persoon doorloopt wanneer hij of zij gezonder gedrag wil gaan vertonen:

Stap 1 Geen besef van het probleem

- Deze fase begint met een persoon die zich helemaal niet bewust is van een bepaald probleem.

Stap 2 Niet betrokken bij het probleem

- Als de persoon op een bepaald moment op de een of andere manier bewust wordt van het probleem, maar het idee nog steeds niet als een probleem beschouwt.

Stap 3 Beslissen over de actie

- Zodra de persoon zich bewust is geworden van het probleem en de besluitvorming heeft ingevoerd.

Stap 4 Besloten tot geen actie

- Vanaf fase 3 kan de persoon op twee manieren eindigen, ze besluiten geen actie te ondernemen tegen de kwestie. De persoon zal de PAPM beëindigen en eindigen in fase 4, tenzij hij opnieuw het besluitvormingsproces opnieuw betreedt.

Stap 5 Besloten tot actie

- Als de persoon na het besluitvormingsproces besluit te accepteren dat er een probleem is, gaat die persoon naar fase 5.

Page 6: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

6

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Stap 6 Actie

- Na acceptatie van het probleem begint de persoon vervolgens met een nieuw gedrag dat hem in fase 6 zal brengen.

Stap 7 Gedragsbehoud

- Zodra de persoon het gedrag heeft geaccepteerd en dat gedrag in de loop van de tijd is blijven vasthouden, bevindt hij zich in onderhoud, fase 7.

(ERservices, z.d.)

Koppeling expert(s) en of praktijkvoorbeeldenSport Fryslan helpt mensen voor wie sporten en bewegen niet vanzelfsprekend is. Sport Fryslan vindt dat iedereen iedere dag met plezier moet kunnen sporten of bewegen. Of je nu gezond bent of juist door te sporten werkt aan je gezondheid. Van amateursporters tot parasporters en van jong tot oud; Sport Fryslân brengt Friesland in beweging. Daarom werkt Sport Fryslân actief samen met de provincie Fryslân, Friese gemeenten, clubs en verenigingen, commerciële en maatschappelijke partners, gezondheidsinstellingen en vrijwilligers. Bijna één op de drie Friese inwoners beweegt te weinig. Elke dag zetten wij ons in om deze 240.000 inactieve Friezen in beweging te krijgen. Wie onvoldoende beweegt loopt een grotere kans op het krijgen van ziektes als diabetes en hart- en vaatziekten.

Sport Fryslan is werkzaam in verschillende domeinen als projectuitvoerder, coördinator, adviseur en werkgever van verschillende projecten. Denk bijvoorbeeld aan:

Jeugdfonds Sport Friesland

Sport Fryslan zorgt er voor dat 2.700 kinderen die om financiële redenen niet kunnen sporten, met de bijdrage van het Jeugdfonds Sport wél kunnen sporten. In Friesland wonen 13.000 kinderen die om financiële redenen niet kunnen sporten.

Sportwerkgever Fryslan Sport Fryslan is werkgever van 450 trainers, 45 buurtsportcoaches en vakleerkrachten.

Aangepast sportenIedereen kan sporten, ook als men een handicap heeft. Sport Fryslan zorgt voor mogelijkheden in de buurt. Deze sportmogelijkheden zijn te vinden op www.unieksporten.nl.

Sport op basisscholen40.000 kinderen krijgen goede gymles op basisscholen door het project Sport op Basisscholen.

(SportFryslan, z.d.).

Page 7: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

7

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Bij veel van de doelgroepen waar Sport Fryslan mee werkt, staan bewustwording en gedragsverandering centraal. Het vergt aanpassingsvermogen en improvisatie om voor elke doelgroep een passend aanbod te creëren. Elk individu heeft een andere benadering nodig wil je daadwerkelijk gedragsverandering creëren. Remco Kooistra van Sport Fryslan vertelde dit tijdens een Skype sessie. Dit is een langdurig en ingewikkeld proces waarbij men een band op moet bouwen met elk individu. Dit is een belangrijk aspect waar elk bedrijf of organisatie rekening mee moet houden wil er gedragsverandering plaats vinden. (Persoonlijke communicatie, 2020).

Page 8: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

8

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

3. PERSON CENTRED APPROACHES MODEL

Uitleg model

De naam zegt het eigenlijk al, een persoonsgerichte benadering. Middels deze aanpak wordt gedragsverandering gerealiseerd waarbij de persoon in kwestie centraal staat. Er zijn verschillende modellen en theorieën beschikbaar die deze aanpak ondersteunen. Om dit toe te lichten is er gebruik gemaakt van het person-centred approaches in het model hieronder:

Figuur 2: Person-Centred Approaches (Longh & Farquharson, 2017)

De vastgestelde waarden en de houding van de individuen en teams die diensten verlenen, staat centraal bij het bereiken van een persoonsgerichte benadering. Waarden zijn persoonlijk en het is belangrijk om hier bewust bij stil te staan, want wat de een belangrijk vindt, hoeft nog niet zo zeer belangrijk te zijn voor een ander. Een aantal voorbeelden zijn: vriendschap, zelfstandigheid, solidariteit en vrijheid.

Ook wordt de relatie tussen mensen, die opgebouwd is uit zinvolle communicatie, sterk beïnvloed door hoe we dingen zeggen, hoe we luisteren en door de non-verbale communicatie. Wat verwachten mensen dan bijvoorbeeld van hun verzorgers? Hieronder een aantal voorbeelden uit het artikel:

Empathie tonen Niet oordelen Open vragen stellen de persoonlijke situatie en begrijpen wat belangrijk is Echt luisteren

Page 9: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

9

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Wat moet je vooral niet doen?

Open vragen stellen en vervolgens niks met de informatie doen Afgeleid zijn tijdens het gesprek Machtsvertoning Onderbreken

Door in de toekomst te werken aan de hand van dit model ben je bewust van je eigen waarden, overtuigingen, vooroordelen en aannames. Je bent in staat echt de waarde van luisteren te begrijpen en ziet communicatie als een tweerichtingsproces. Dit resulteert zich in het volgende:

1. Conversations to engage with people

2. Conversations to enable and support people

Page 10: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

10

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

3. Converstations with people to collaboratively managa highest complexity and significant risk

Page 11: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

11

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Koppeling expert(s) en of praktijkvoorbeelden

STOOT is een maatschappelijke sportorganisatie in Groningen. Zij geloven dat sporten helpt om de kracht in jezelf te ontdekken. Daarom begeleiden zij kwetsbare jongvolwassenen richting een lidmaatschap bij een reguliere sportvereniging. Ook zij maken gebruik van de gedragsveranderingsmethode ‘person centred approach’

Wanneer er iemand wordt aangemeld bij STOOT volgt er een intakegesprek met de deelnemer. Hierin wordt de reden besproken waarom diegene een traject bij STOOT wil volgen. Dit kan verschillende oorzaken hebben zoals angst, verslaving of een achtergrond met justitie. In alle gevallen is het de bedoeling om sport in te zetten als middel om oud gedrag te veranderen in nieuw gedrag en perspectief op een betere toekomst.

Wanneer het intakegesprek is afgerond en er duidelijkheid is over welke sport de deelnemer wil volgen, kan hij hier een proefles meedraaien. Na de proefles volgt een twee gesprek, waarbij de vragenlijst van mijn positieve gezondheid wordt ingevuld. Deze vragenlijst heeft een aantal categorieën die te maken hebben met de huidige situatie van de deelnemer zoals mentaal welbevinden, lichaamsfuncties of kwaliteit van leven (Huber, Vliet, & Boers, 2016).

De uitkomst van deze vragenlijst geeft goed weer hoe de deelnemer op dat moment in het leven staat. Op basis van deze uitkomst wordt er besproken hoe de deelnemer het beste geholpen kan worden. Dit is dus geen standaard behandeltraject, maar een individueel plan om de persoonlijke doelen van de deelnemer zo goed mogelijk te behalen.

Dit traject wordt met iedere deelnemer individueel doorlopen. Iedereen heeft een andere reden waarom hij/zij bij STOOT terecht is gekomen, dus iedereen verdient ook individuele aandacht en begeleiding. Iedere week is er een contact moment met de deelnemer. Meestal gebeurt dit via videobellen. Tijdens dit gesprek geeft de deelnemer een kleine update over hoe het gaat met zijn persoonlijke doelen en of hij nog ergens hulp bij nodig heeft.

Na zes weken wordt er samen met de deelnemer gekeken hoe het traject tot dan toe gaat. Aan de hand van dit gesprek kan er gekeken worden of de begeleiding goed is of dat deze moet worden aangepast. Het kan zijn dat de deelnemer zijn doelen van het begin al na vier weken behaald heeft. Dan kan er gekeken worden of hij/zij nog andere punten heeft waaraan gewerkt kan worden.

Een traject waarbij de deelnemer uitzicht heeft op een lidmaatschap bij een vereniging duurt ongeveer twaalf weken. Na deze twaalf weken kan er besloten worden om het traject af te ronden en uit te stromen richting het verenigingsleven, maar het kan ook zijn dat de deelnemer zich nog niet goed genoeg voelt om deze stap te zetten. Dan wordt er gekeken welke stappen er nog gezet moeten worden om dit doel wel te behalen.

Wil je meer informatie over STOOT? Neem dan een kijkje op de website van STOOT!

Page 12: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

12

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

4. TRANS-THEORETICAL APPROACH MODEL

Uitleg model (Prochaska en Di clemente)

(de Klein, 2019).

Tijdens het veranderen van gedrag worden er een aantal stappen doorlopen. Deze stappen zijn terug te vinden in het model van Prochaska en Di Clemente uit 1982. De fasen van gedragsverandering brengen iemand van bewustwording tot volhouden en met terugval wordt rekening gehouden.

Voorbeschouwing (precontemplatie): In de eerste fase is er nog geen intentie vanuit een persoon om te komen tot verandering. Meestal is de persoon zelf nog niet bewust van het huidige gedrag terwijl anderen dit al wel zijn. Overpeinzing (contemplatie): De persoon wordt zicht bewust van het gedrag dat hij/zij wil gaan veranderen. Motivatie om te veranderen begint in deze fase bij de persoon te ontwikkelen, maar er wordt nog geen actie ondernomen om te gaan veranderen. Voorbereiding: Er worden plannen en doelen ontwikkeld voor het veranderen van gedrag. Dit kan tot uiting komen zoals het kopen van sportkleding of extra informatie over het gewenste gedrag opzoeken.Actie: De persoon onderneemt zichtbare acties om het gedrag te veranderen.Consolidatie (volhouden): In deze fase is het van belang om het gedrag vol te houden en eventuele nieuwe doelen op te stellen.Terugval: Bij een eerste poging tot verandering lukt het de meeste personen niet om gelijk het gewenste gedrag vol te houden. Terugval bij alle fase van het model voorbijkomen, echter wil dit niet betekenen dat er altijd weer vanaf fase een hoeft te worden gestart.

Belangrijk bij het veranderen van gedrag is dat de winst die wordt gewonnen door het uitvoeren van het gewenste gedrag zwaarder weegt voor de persoon dan het verlies of investering die moeten worden gedaan.

Uitleg model (Acht stappen van Kotter)

(PAK, sd).

In 1995 ontwerpt John Kotter het acht fase model met als doel het implementeren van een verandering binnen een organisatie. De acht verschillende fasen in het model staan in vergelijking met acht fouten die kunnen worden gemaakt tijdens het veranderproces.

Fase een tot en met vier zijn gericht op het in beweging krijgen van medewerkers van een organisatie. Vijf tot en met zeven staan in het teken van het creëren van nieuwe benaderingen en in fase acht gaat het om implementatie.

1. Creëren van urgentie; het is belangrijk om de noodzaak tot veranderen bij alle betrokkenen te laten inzien. Een manier kan zijn door het laten zien van feiten binnen de huidige situatie.

2. Leidende coalitie vormen; een groep medewerkers vanuit verschillende lage van de organisatie worden betrokken bij de verandering in vorm van een leidende coalitie. Op deze manier zijn de medewerkers betrokken bij de verandering op zowel een formele manier als informeel.

Page 13: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

13

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

3. Visie en strategie ontwikkelen; een verandervisie geeft een beeld over het einddoel van de verandering en een strategie verduidelijkt de weg hiernaartoe. Door het ontwikkelen van een concrete, eenvoudige en realistische visie biedt dit een mogelijkheid om de medewerkers extra motivatie te geven om het doel te willen bereiken.

4. Communiceren veranderingsvisie; het is belangrijk om de medewerkers te informeren om onzekerheid en angst die gepaard gaan bij verandering weg te nemen of te verminderen. Door duidelijk te communiceren van de verandervisie en strategie kan de betrokkenheid van medewerkers vergroten.

5. Breed draagvlak creëren; Om tot verandering te komen is het van belang dat alle medewerkers begrip ontwikkelen voor de verandervisie en bereid zijn om hieraan bij te dragen. Om tot acceptatie te komen is het van noodzaak de obstakels die worden ervaren en belemmeren weg te nemen of aan te passen.

6. Realiseren van korte termijnresultaten; Door het behalen en zichtbaar maken van korte termijn successen voor iedereen worden medewerkers gestimuleerd tot het blijven werken aan de verandervisie. Medewerkers gaan geloven dat het werkt en criticasters zullen minder worden. Daarnaast zorgen korte termijnresultaten voor extra verbondenheid met het proces.

7. Consolideer en ga door; Wanneer de eerste successen zijn behaald is het belangrijk dat de organisatie niet overmoedig wordt en denkt dat het veranderingsproces bijna ten einde is. De volgende stappen zijn onderzoeken wat werkt en de aanpak aanscherpen waar nodig. De noodzaak van het veranderen moet in deze fase niet wegzakken bij de medewerkers waardoor ze stoppen met veranderen.

8. Verandering borgen; Het waarborgen van verandering gebeurt wanneer deze systematisch en periodiek worden gemeten, geëvalueerd en bijgestuurd. Discipline en doorzettingsvermogen komen hier tot uiting. De verandering wordt verankerd in de cultuur van de organisatie.

Page 14: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

14

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Uitleg model (het 7E model)

(van Hove, 2020).

Het 7E model is een instrument waarmee je beleid en de communicatie daarover kunt ontwerpen, e.v.t. bijsturen en beoordelen. Het model is een ladder die uit verschillende ooghoeken bekeken kan worden, door beleidsmakers of juist om te kijken hoe de lopende projecten en acties verlopen. De ladder telt zeven treden waarbij het de bedoeling is om zo hoog mogelijk op de ladder te komen waar het nieuwe gedrag wordt vertoond.

De zeven treden van de ladder:

Trede 1 onwetendheid: mensen zijn onwetend en hebben geen kennis van het onderwerp dat wordt ingebracht.

Trede 2 bewustzijn: mensen weten iets van het onderwerp dat wordt ingebracht, maar zijn er niet bij betrokken en zijn voornamelijk gericht op de persoonlijke situatie.

Trede 3 bezorgdheid: de situatie wordt wel ervaren als een probleem, maar hebben geen idee hoe tot een oplossing te komen.

Trede 4 inzicht: er is inzicht in de situatie en de mensen willen een bijdrage leveren, maar hebben hiervoor geen tijd, geld of ruimte.

Trede 5 intentie: er wordt voorgenomen een bijdrage te gaan leveren, maar daarvoor moete de gewoontes veranderen en dat is lastig.

Trede 6 tast gedrag (aftastend gedrag): Het gewenste gedrag wordt af en toe laten zien.

Trede 7 vast gedrag: het gewenste gedrag wordt laten zien.

Links en rechts naast de ladder staan zogenaamde blokkades en stimulansen dat het proces kan stimuleren of stagneren waarbij de mensen steeds opnieuw de ladder kunnen doorlopen.

Page 15: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

15

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Om het cirkeltje rond te maken zijn er zogenoemde hefbomen met onderwerpen en vragen die steeds gesteld kunnen worden om antwoord te kunnen krijgen op andere vragen. Deze hefbomen staan hieronder beschreven.

Enlighten (informeer): Hoe kun je de doelgroep beter informeren en duidelijkheid geven? Kom met feiten.

Enthuse (enthousiasmeer): Hoe kun je de doelgroep emotioneel betrekken en enthousiasmeren? Hoe creëer je empathie? Welk verwachtingsvol en haalbaar handelingsperspectief bied je aan?

Encourage (beloon): Hoe motiveer je de doelgroep om hun resources (tijd, ruimte, geld…) te herverdelen? Via welke methodes kun je de doelgroep aanmoedigen, ondersteunen en belonen om te zorgen dat oude gewoontes worden losgelaten en ze open staan voor het gewenste gedrag.

Exemplify (goede voorbeeld): Met welke goede praktijkvoorbeelden kun je de doelgroep inspireren en inzicht geven in hoe ze aan de slag kunnen gaan? Geef hierbij zelf goede voorbeelden.

Enable (faciliteer): Welke middelen en instrumenten zijn er nodig om de doelgroep te begeleiden.

Engage (betrek): Betrek rolmodellen die de doelgroep inspireren en daarbij het goede voorbeeld geven.

Experience (ervaar): Zorg ervoor dat het gewenste gedrag een positieve ervaring is en geef daarbij positieve feedback.

Page 16: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

16

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Uitleg model (het impact model)

(Eilander, 2020).

Gedrag veranderen is erg moeilijk, dit geld voor zowel een individu als binnen een organisatie. Bijvoorbeeld je wilt stoppen met roken of er vindt een reorganisatie plaats binnen het bedrijf waarbij er op een andere manier gewerkt moet worden.

Vaak lijkt het zo dat het vertoonde gedrag een bewuste keuze is, maar in de meeste gevallen is dat niet zo. 95% van ons gedrag bestaat uit onbewuste en automatische processen en de overige 5% is gepland en bewust gedrag. Het impact model hieronder kan helpen om je weer bewust te worden van je gedrag en dit bij te sturen aan de hand van een aantal factoren die hierbij van invloed kunnen zijn.

Context of situatie: dit is de fysieke omgeving waarin een persoon of organisatie zich bevindt, en komt neer op tijd en plaats. Bijvoorbeeld waar bevindt zich de locatie van het bedrijf of de werkvloer of wat is de gezinssituatie waar rekening mee gehouden moet worden.

Gedrag: het gedrag is dat wat we laten zien, bewust of onbewust en kan een aangeleerd patroon zijn of een eenmalige acties.

Vaardigheden: dit zijn gedragingen die ontwikkeld zijn in de loop van der jaren waarbij er vaak wordt gesproken over competenties. Waar ben je goed in en wat kan je iets minder. Zo heeft de één sterke communicatieve vaardigheden en kan de ander beter analyseren. Doormiddel van vaardigheidstrainingen kan dit vergroot worden.

Kwaliteiten en vervormingen: kwaliteiten en vervormingen zijn de bouwstenen voor het ontwikkelen van de vaardigheden. Een kwaliteit is aangeboren en persoonsgebonden. Iedereen bezit kwaliteiten waarvan je er soms niet bewust van bent dat je beschikt over een kwaliteit. Kwaliteiten kunnen ook een negatieve kant hebben en dat wordt een vervorming genoemd. Hierbij schiet iemand door in zijn kwaliteit waarbij soms juist het tegenovergestelde het resultaat wordt.

Waarden en normen: waarden zijn oordelen van een persoon dat gebaseerd is op goed of slecht. Het zijn meer persoonlijke keuzes die iemand maakt over hoe iemand zich gedraagt ten opzichte van de omgeving.

Page 17: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

17

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Normen zijn regels die vastgelegd worden vanuit waarden. Vanuit een organisatie kan er een norm zijn over hoe jij je gedraagt en kleed tegenover een klant.

Identiteit: je beschikt vanaf de geboorte over een identiteit die in de loop van je leven wordt gevormd. Je identiteit komt voort uit normen en waarden en overtuigingen. Hoe denken je over jezelf en een ander, wat is je geloofsovertuiging of welke kwaliteiten beschik ik.

Doel of zin: wat zijn je principes en wat is eigenlijk het doel en de zin van dat wat we doen? Waarom is die keuze gemaakt op dat moment in het leven?

Page 18: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

18

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Koppeling expert(s) en of praktijkvoorbeelden

De missie van Fitgaaf luidt als volgt;

Voor iedereen op een positieve, creatieve en innovatieve wijze stimuleren tot het realiseren en/of behouden van gezond gewicht, gedrag en leefstijl. Met creatieve, leuke, crossmediaconcepten.

Dit gebeurt voornamelijk aan de hand van de kalenders waarbij kind en ouder stickers kunnen plakken voor elke gezonde keuze die wordt gemaakt op een dag. Op deze wijze wil Fitgaaf een bijdrage leveren aan het gezonde gedrag van de kinderen zoals o.a. waterdrinken, bewegen en gezond eten.

In de werkwijze van Fitgaaf zitten een aantal gedragsverandering/-beïnvloeding modellen weggewerkt.

De kalender van Fitgaaf is een erkende interventie door verschillende organisaties zoals de gezonde school en het RIVM. Daarnaast werkt Fitgaaf op dit moment samen met JOGG Delft. JOGG Delft wil de kalenders uitdelen voor gezinnen die hier behoefte bij hebben tijdens de coronacrisis, omdat de kinderen nu de hele dag thuis zitten.

Fitgaaf is op dit moment nog een kleine onderneming. Het team is tot stand gekomen vanuit oude stagiaires van Fitgaaf, alleen niemand heeft op dit moment een vast contract. Tom is bezig met de stap te zetten naar een grotere onderneming.

Cognitief behaviour approaches

Fitgaaf werkt voornamelijk vanuit positief stimuleren (het mogen plakken van stickers), hiervoor is gekozen omdat dit een goed effect heeft op kinderen.

Daarnaast geeft Fitgaaf nudging tips voor de ouders zoals het overal neer zetten van water, hierdoor wordt de gezonde keuze makkelijker zichtbaar en verleidelijker.

De directheid van het belonen is van belang. Gelijk een sticker te kunnen plakken voor een gezonde keuze werkt hetzelfde als het afvinken van een takenlijst.

Person centered approaches

De methode is specifiek gericht op het kind.

Transtheoretical approaches

Fitgaaf wil graag d.m.v. de stickerkalender de kinderen binnen de stappen van stages of change minimaal een stap hoger krijgen. Door alle stickers bij elkaar te zetten van een dag wordt het kind bewust gemaakt dat alles bij elkaar hoort (water drinken, gezond eten en genoeg bewegen).

De kalender daagt tot actie uit doordat de kinderen ander geen stickers mogen plakken.

Competenties ontwikkeling (onbewust competent naar bewust competent).

Door de kalender wil Fitgaaf de ouders en kinderen bewust laten worden van het huidige gedrag en op een speelse manier laten zien waar verbeterpunten liggen, zonder met het vingertje te moeten wijzen dat het slecht gaat.

Social marketing approaches

Via een app wil Fitgaaf het mogelijk maken om digitaal sticker te plakken en aan de hand van de stickers die minder goed gaan buurtgericht advies geven, zoals een training bij de lokale voetbalclub.

Page 19: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

19

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Ook via de app wil Fitgaaf meer op beloningen voor ouders inspelen zoals korting voor gezonde keuzemogelijkheden.

Fitgaaf biedt een aantal gratis mogelijkheden aan om te proberen. Wanneer ouders hiervoor kiezen om te proberen komen ze in een automatische mailingpool. Hierbij krijgen de ouders in de eerste drie mailtjes recepten en tips en bij de vierde mail wordt een aanbieding gegeven voor de kalenders.

Ecologisch approches

Dynamische systeem theorie.

Het is van belang dat de omgeving van het kind betrokken is bij de verandering. Wanneer er gewerkt wordt aan een interventie om gezond gedrag te stimuleren van een kind maar de omgeving hier niet in mee wordt genomen, zal na de interventie de kans op terugval in het oude gedrag groot zijn.

Op het moment dat de omgeving wel wordt meegenomen en gestimuleerd wordt om dit te veranderen om gezonde keuzes makkelijk te maken, is de kans op terugval kleiner.

Page 20: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

20

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

5. SOCIAL MARKETING THEORIES FOR BEHAVIOURAL CHANGE MODEL

Uitleg theorie

Bij social marketing worden commerciële marketingconcepten en technieken toegepast met als doel om positieve maatschappelijke of sociale veranderingen te bewerkstelligen. Anders gezegd brengt social marketing verschillende gedragstheorieën uit de psychologie- en marketingtechnieken bij elkaar met als doel positieve gedragsverandering (Hoekstra, 2020).

Hoe verleid je mensen tot bepaald gewenst gedrag, liefst zonder dat zij er zelf bewust over hoeven na te denken? Sociale marketing kan hierbij helpen. Het aantrekkelijke van sociale marketing is dat het inspeelt op de behoeften en de beleving van de doelgroep. Door de doelgroep centraal te stellen, vergroot je de kans dat een interventie aanspreekt en aanslaat (Loketgezondleven, 2020).

Sociale Marketing gaat over luisteren. Over met een aanpak komen waarbij je de juiste mensen zover krijgt dat ze uit eigen beweging kiezen voor gedrag waar ze uiteindelijk meer plezier of baat aan beleven. Hiervan zou je denken dat er al een vaste methode voor bestaat, maar net als bij gewone marketing is de klant het vertrek punt. De klant houdt de regie en maakt uit wat hij wel en niet doet.

De kans op een succesvolle campagne – die de klanten ertoe brengt uit zichzelf te kiezen voor ander gedrag – is het grootst als deze precies past bij waar een klant op dit moment is, wat hij wil en wat hij kan, in zijn leven, binnen zijn omgeving – en een voordeel oplevert dat hij persoonlijk de moeite waard vindt. Dit betekent dat je tot in detail moet weten wat de doelgroep of klant belangrijk vindt, welke waarden en normen hij koestert, wie zijn beslissingen beïnvloedt, welke voor- en nadelen hij van zijn huidige gedrag ondervindt en wat hem van ander, effectiever gedrag weerhoudt. Dit kun je doen door je te verplaatsen in je doelgroep, in gesprek te gaan met mensen, andere vragen te stellen, hen te observeren en je te laten fascineren door hun drijfveren (Beckers, 2020).

Modellen + Koppeling expert(s) en of praktijkvoorbeelden

CialdiniRobert Cialdini is een Amerikaanse professor in marketing en psychologie. In zijn wereldberoemde boek geeft hij zes strategieën/geheimen over hoe mensen beïnvloed kunnen worden. Deze zes strategieën werken met het onderbewustzijn van jouw potentiële klant, waardoor bij juiste inzet diegene die behoefte heeft aan jouw product/dienst de deal zal sluiten voordat hij of zij tijd heeft gehad om hierover na te denken (Oud, 2020).

Page 21: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

21

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

De zes beïnvloedingsstrategieën:

WederkerigheidVolgens Robert Cialdini krijg je als je iets weggeeft sneller iets terug. Het is ons van jongs af aangeleerd dat het hoort om iets terug te moeten doen of geven, slimme beïnvloeders maken hier gebruik van. Een voorbeelden hiervan is de actie die FitGaaf! uitvoert. FitGaaf! is een organisatie die aan de hand van onder andere ontwikkelde kalenders en beloningsstickers kinderen zelf gezonde keuzes willen laten maken. Ze geven mensen die misschien geïnteresseerd kunnen zijn een gratis proefversie van de kalender en de bijbehorende stickers (Steffens, 2020). Doordat mensen het gevoel hebben iets terug te moeten doen kunnen ze de kalender gaan gebruiken en daardoor geprikkeld worden de bijkomende gezondere keuzes te maken.

SchaarsteAls er weinig van iets is, dan willen mensen het sneller hebben. Slimme marketeers gebruiken deze beïnvloedingsstrategie van Cialdini bijvoorbeeld door bewust schaarste te creëren. Door in te spelen op de hebberigheid van mensen op bijzondere producten/diensten worden mensen sneller verleid iets te kopen. Een voorbeeld hiervan in de sportwereld is bijvoorbeeld het kopen van een kaartje voor een sportevenement of wedstrijd. Aangegeven wordt dat er nog maar enkele kaartje beschikbaar zijn, terwijl in werkelijkheid nog tientallen kaartjes te koop zijn. Doordat mensen het niet willen riskeren een kaartje mis te lopen, zullen ze voor die prijs snel een kaartje veiligstellen/kopen.

AutoriteitDe derde van de zes beïnvloedingsstrategieën van Cialdini is autoriteit. Als een professor iets zegt, dan neem je dit sneller voor waar dan wanneer de vuilnisman iets beweert. Mensen zijn geneigd om, zonder al te veel te twijfelen, een autoriteit te volgen. Opvallend is wel dat ze bereid zijn om iemand te volgen die als een ‘autoriteit’ overkomt. Je hoeft het dus niet daadwerkelijk te zijn (Oud, 2020). Een voorbeeld hiervan is de tijd dat Foppe de Haan hoofdtrainer was. Spelers luisterden en volgden zijn advies beter op dan dat van veel andere trainers.

Consistentie (en commitment)Volgens Cialdini nemen mensen als ze eenmaal de eerste stap hebben gezet makkelijker de volgende. Dit komt omdat ze zich niet willen laten kennen. Verkopers passen dit vaak toe door eerst retorische vragen te stellen die altijd worden bevestigd. Ze creëren een 'ja cultuur'. Personen die eerst hebben bevestigd dat ze ergens behoefte aan hebben zullen daarna niet snel meer terugkrabbelen en toegeven dat ze het eigenlijk niet nodig hebben. Hierdoor zullen ze sneller ingaan op je aanbod de behoefte te vervullen. Een voorbeeld hiervan is de aanbieding van vele sportscholen om de eerste maand helemaal gratis te komen trainen. Doordat ze ja hebben gezegd om te gaan trainen en ergens lid van te worden zal diegene de volgende maand wanneer er wel betaald dient te worden niet snel weggaan.

Page 22: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

22

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Consensus (Sociale bewijskracht)Als één schaap over de dam is volgen er meer. Als iets door veel mensen wordt gebruikt of aanbevolen wordt automatisch dit product of dienst als heel goed gezien. Sportfryslân maakt ook gebruik van deze techniek. Sportfryslân helpt mensen in Friesland voor wie sporten en bewegen niet vanzelfsprekend is. Ze vinden dat iedereen iedere dag met plezier moet kunnen sporten of bewegen. Of je nu gezond bent of juist door te sporten werkt aan je gezondheid (Sportfryslân, 2020).

Op de foto hiernaast is de website van Sportfryslân te zien, waarop ze onder andere aangeven dat 40.000 kinderen door hun werk goede gymlessen krijgen. Scholen die opzoek zijn naar een geschikte gymleraar, kunnen door het aangegeven hoge aantal deelnemers overtuigd worden dat Sportfryslân’s werk hierdoor wel goed moet wezen en wellicht ook voor hun zou kunnen werken. SympathieAls je iemand aardig vindt word je sneller iets gegund dan wanneer iemand je niet mag. Goede verkopers zijn dan ook vaak 'likable'. Uiteraard proberen goede beïnvloeders ervoor te zorgen dat de persoon van wie ze iets gedaan willen hebben ze aardig gaat vinden. Complimenten geven is hiervan het bekendste voorbeeld. Een voorbeeld hiervan is één van de werkzaamheden van Noordersport. Noordersport is werkzaam op de MBO-instelling Noorderpoort, waar ze jongeren gezonde en betere keuzes willen laten maken over de verschillende BRAVO factoren. Om een duidelijk beeld te krijgen van de problemen en/of obstakels die leerlingen binnen een klas of individueel tegenhoudt om bepaalde betere keuzes te maken worden er lessen georganiseerd. Door de meerdere lessen en observaties in de klas wordt er een betere band opgebouwd tussen leerlingen en Noordersport werknemers. Hierdoor zullen sommige leerlingen eerder hun obstakels delen, waardoor er gericht gewerkt kan worden door de Noordersport werknemers en er eerder gedragsverandering zal plaatsvinden.

Acht benchmark criteria voor social marketingEr zijn een aantal belangrijke elementen waarmee rekening moet worden gehouden bij het plannen, uitvoeren en bewaken van een social marketing interventie. Het National Social Marketing Centre (NSMC) ontwikkelde de volgende acht benchmarkcriteria die de basiselementen beschrijven van een succesvolle social marketing aanpak:

Focus op consument

Kruip in de huid van de doelgroep. Weet wat hen bezighoudt, leer hun zorgen en dromen kennen en begrijp wat hen bewust of onbewust (de)motiveert om gezond te leven. Maak daarbij gebruik van verschillende data en bronnen.

SMART gedragsdoel

Page 23: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

23

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Doel is om het gedrag van mensen te veranderen waarbij de focus ligt op het beïnvloeden van specifiek gedrag, niet gewoon kennis, attitude en overtuigingen. Beschrijf duidelijk het gedrag dat je bij de doelgroep wilt veranderen. Formuleer dit gedragsdoel SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden) en bij voorkeur positief.

Theorie

Gebruik verschillende theoretische inzichten en gedragsmodellen om het gedrag van je doelgroep zo goed mogelijk te begrijpen.

Diep inzicht (insight)

Maak, zodra je de doelgroep kent en begrijpt, een selectie van de belangrijkste diepe inzichten die je kunt gebruiken om het gedrag te beïnvloeden. Waarmee kan je je doelgroep verleiden? Wat motiveert en activeert hen écht?

Kosten-baten analyse

Maak een kosten-batenanalyse van het gewenste gedrag. Wat ziet de doelgroep als voordelen (baten) en nadelen (kosten) van het gewenste gedrag? Maximaliseer de voordelen en minimaliseer de kosten om ene aantrekkelijk aanbod te creëren.

Concurrentie-analyse

Besef dat het gewenste gedrag concurreert met ander (ongewenst) gedrag. Zet deze concurrentiemogelijkheden op een rijtje. Wat ziet de doelgroep als voor- en nadelen van deze concurrentiemogelijkheden? Gebruik deze analyse om de marketingmix te ontwikkelen (zie punt 8).

Segmentatie

Voorkom een ‘one size fits all’ benadering. Definieer de doelgroep op basis van zowel demografische als sociaal-psychologische factoren zoals houding, waarden en motieven voor het gedrag. Het Mentality-model, BSR-model en het Stages of Change model maken het mogelijk doelgroepen te onderscheiden en de verschillende belevingswerelden beter te begrijpen.

Marketingmix

Een marketingmix is de combinatie van instrumenten die je kan gebruiken om de sociale marketing aanpak vorm te geven. Baseer de marketingmix op de kennis en inzichten uit de hiervoor genoemde basiselementen, en beschrijf de marketingmix aan de hand van de vijf marketing P’s:

Product: welke concrete activiteiten/middelen ontwikkel je?

Plaats: waar vinden de activiteiten plaats en waar zijn de mensen en middelen aanwezig of zichtbaar?

Prijs: hoe vergroot je de baten en verklein je de kosten van het gewenste gedrag.

Promotie: hoe en waar promoot je het gedrag?

Partners: welke (publieke en private) partijen kunnen je helpen?

(Loketgezondleven, 2020).

Page 24: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

24

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

6. ECOLOGICAL BEHAVIOURAL CHANGE MODEL

Uitleg model (Bronfenbrenner)

De theorie van Bronfenbrenner kent een ecologisch model. Hij omschrijft de omgeving van een adolescent als een soort ui, met verschillende lagen. Deze “ui” heeft 5 lagen, en elke laag heeft een verschillende invloed op de ontwikkeling van een adolescent. Hoe dichter de laag bij de adolescent staat, hoe meer directe invloed die laag op de adolescent heeft. Hoe verder weg de laag bij de adolescent staat, hoe meer indirecte invloed die laag op de adolescent heeft. Indirecte invloed klinkt misschien alsof het minder invloed heeft op een adolescent, maar ook een factor die indirect invloed heeft kan enorm veel voor een adolescent bepalen.

Neem bijvoorbeeld tijd als factor. De eeuw waarin een adolescent leeft bepaalt ontzettend veel over zijn plek in de maatschappij en hoe hij opgroeit. Het tijdssysteem heeft betrekking op de tijd waarin een adolescent leeft en in welke chronologische volgorde gebeurtenissen in zijn leven zich afspelen. Daarom wordt dit systeem ook wel het chronosysteem genoemd. Het tijd/chronosysteem is de meest buitenste laag van het model. Dit betekent dat deze laag vooral indirect invloed heeft op de adolescent. Zoals ik al zei zal een adolescent die leeft in de 21e eeuw ongetwijfeld een compleet ander leven lijden dan een adolescent in de 17e eeuw. Naast de tijd waarin een adolescent geboren is speelt ook de tijd waarin bepaalde dingen in zijn leven gebeuren een grote rol. Wanneer de ouders van kind op vroege leeftijd komen te overlijden, zal dit een enorm effect hebben op het leven van de adolescent.

De een-na buitenste laag van het model is die van het macro–systeem. Het macro-systeem heeft veel te maken met de maatschappij en de cultuur waarin een adolescent opgroeit. Verschillende landen hebben heel verschillende culturen. Dit heeft veel effect op hoe een adolescent opgroeit en hoe hij in de maatschappij staat. Neem een meisje dat opgroeit in Nederland en vergelijk deze situatie met die van een meisje dat opgroeit in Libië. Een meisje dat opgroeit met het politieke systeem van Nederland zal totaal verschillende kansen hebben dan het meisje uit Libië. In Nederland wordt zoveel mogelijk gestreefd naar gelijkheid voor iedereen. Hier zal een meisje dan ook naar school gaan en een baan kunnen krijgen zoals iedere andere burger. In een conflictzone als Libië gaan meisjes vaak niet naar school en zullen als ze niet naar school gaan waarschijnlijk ook niet aan een baan komen. Ook worden vrouwen en mannen in Libië door de meesten niet als gelijken gezien en worden vrouwen vaak als minder beschouwd, om nog niet eens te beginnen over de talloze verkrachtingen en vrouwengeweld. Natuurlijk is dit niet zo in alle gevallen, maar de kans dat een meisje in Nederland haar talenten kan benutten is veel groter dan een meisje in Libië.

Figuur 3; Ecologisch model van Bronfenbrenner

Page 25: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

25

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

De middelste laag, die van het meso–systeem, draait om hoe de directe en indirecte contacten van een adolescent contact met elkaar hebben. Bijvoorbeeld hoe de ouders en de leraren van een adolescent met elkaar omgaan. Als een leerling het niet goed doet op school, zal de docent waarschijnlijk contact opnemen met de ouders van de leerling. Een natuurlijke reactie van de ouders zou dan zijn dat zij problemen van de leerling bespreken met de docent en zorgen voor extra ondersteuning. Wanneer de relatie tussen ouders en docent niet goed is, zou het kunnen zijn dat de ouders weigeren de problemen van hun kind te bespreken en zal de leerling geen extra hulp krijgen. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat het kind zakt en in het uiterste geval misschien wel van school moet. Zo zie je dat kleine dingen zoals de relatie tussen directe en indirecte contacten toch een grote invloed kunnen hebben op een kind.

Na het meso-systeem komt het exo–systeem. Het exo-systeem bestaat uit zaken waar de adolescent zelf totaal geen invloed op heeft, maar die wel veel directe invloed hebben op hem en zijn ontwikkeling. Neem als voorbeeld het beroep van de ouders van een adolescent. Bijvoorbeeld, een Amerikaanse jongen wiens vader piloot is zal waarschijnlijk een heel ander leven hebben dan een Amerikaanse jongen wiens vader schoonmaker is. Dit zorgt voor verschillen in rijkdom, en dus ook de opvoeding van het kind. De jongen wiens vader een piloot is zal misschien door zijn rijkdom wel meer kansen krijgen op een goede educatie, en dus ook een goede baan. De jongen wiens vader een schoonmaker is heeft misschien wel geen geld om zijn kind deze kansen te bieden. Een ander voorbeeld is een kind wiens ouders allebei werken en vaak van huis zijn. Dit kind zou erg eenzaam op kunnen groeien en hier later nog psychologische problemen van kunnen ervaren.

Het micro–systeem staat het dichtst bij de adolescent. Het micro-systeem wordt gevormd door de directe contacten die het meeste directe contact en invloed op de adolescent hebben. Dus bijvoorbeeld familie, vrienden, relaties, klasgenootjes, etc. De meeste kinderen nemen veel over van hun ouders en vrienden en zelfs volwassenen passen zich nog steeds aan naar de mensen waar ze het meest mee omgaan, dus dit heeft een enorme impact op hoe de adolescent zich ontwikkelt. Neem een kind dat opgroeit in een buurt waar veel van zijn leeftijdsgenootjes roken, drinken of drugs gebruiken. Als het kind zich aansluit bij zo’n groepje, zal hij door deze invloed een veel grotere kans hebben om deze dingen ook te gaan doen (Kleij, sd).

Page 26: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

26

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

Koppeling expert(s) en of praktijkvoorbeelden

Expert: Lisette Wierda van NoorderSport

NoorderSport organiseert Vitaal Burgerschap lessen voor de mbo studenten van alle Noorderpoort opleidingen. Onder Vitaal Burgerschap vallen ook de theorie-/leefstijllessen. In deze lessen wordt er uitgegaan van zowel de BRAVO factoren als de positieve gezondheid van Machteld Huber. De betreffende leefstijl docent bepaald zelf welke onderwerpen hij/zij wil aansnijden tijdens deze leefstijllessen. Afhankelijk van der achtergrond en omgeving van de studenten in de klas wordt bepaald welke onderwerpen dit zullen zijn. Er wordt dus per individu en per klas gekeken welke onderwerpen goed aansluiten volgens onder andere het ecologische model van Bronfenbrenner.

Omdat de omgeving van de mbo student een grote rol speelt bij het hebben van een gezonde levensstijl en het veranderen/vertonen van bepaald gedrag worden hier de eerste 2 leefstijllessen aan besteed. In deze lessen wordt er gekeken naar de verschillende ringen van het model en hoe deze invloed hebben op de student. Aan de hand hiervan worden onderwerpen gekozen die tijdens deze 2 lessen vaak naar voren komen.

Ook bij de sportlessen komt een deel van het ecologische model van Bronfenbrenner terug, namelijk als het gaat om de 1e ring die het dichts bij het individu staat. Hierbij gaat het om de vaardigheden, kennis en normen en waarden die de mbo student heeft. De studenten kunnen zich bij NoorderSport inschrijven voor verschillende sporten per periode. Aan de hand van de zojuist genoemde factoren kunnen zij hun eigen sport dus kiezen. Hierdoor hou je de motivatie van de student hoog en dwing je niemand om een sport te doen die hij/zij niet kan of niet leuk vindt.

Trans theoretische model van Prochaska en Di clemente (de Klein, 2019)NoorderSport maakt ook gebruik van het trans theoretische model van Prochaska en Di clemente. Door middel van de leefstijllessen worden de studenten voorbereid en bij de spotlessen komen de studenten daadwerkelijk in actie. Hoe we deze actie bij de studenten kunnen vasthouden na schooltijd, is nog een uitdaging voor NoorderSport.

Figuur 4; BRAVO-kompas Figuur 3; Mijn positieve gezondheid web

Page 27: verenajager.weebly.com  · Web viewVerder hopen wij dat dit format helpt bij het duidelijk krijgen wat deze vijf theorieën inhouden en hoe je iemands gedrag aan de hand van deze

27

Gedragsverandering5 categories of behavioural change models

BIBLIOGRAFIE

Beckers, J. (2020, 4 29). Social marketing: veranderen doen mensen zelf. Opgehaald van Welzijn in de 21e eeuw: http://www.welzijn-21e-eeuw.nl/page/social-marketing-veranderen

de Klein, K. (2019, november 13). Het transtheoretisch model: in vijf fasen naar nieuw gedrag. Opgehaald van Alles over sport: https://www.allesoversport.nl/artikel/het-transtheoretisch-model-in-vijf-fasen-naar-nieuw-gedrag/

Eilander, G. K. (2020, april 28). Pactgroep. Opgeroepen op april 28, 2020, van http://www.pactgroep.nl/coaching/individueel/het-impact-gedragsmodel

Hoekstra, B. (2020, 4 29). Sociale marketing: doelgroep, doelgroep, doelgroep. Opgehaald van Marketingfacts: https://www.marketingfacts.nl/berichten/sociale-marketing-doelgroep-doelgroep-doelgroep

Huber, M., Vliet, M. v., & Boers, I. (2016). Heroverweeg uw opvatting van het begrip ‘gezondheid’. Ned Tijdschr Geneeskd. Opgeroepen op April 20, 2020, van https://www.langlevekunst.nl/wp-content/uploads/2018/09/PDF-05-Heroverweeg-uw-opvatting-van-het-begrip-gezondheid.pdf

Kleij, C. v. (sd). Ecologische systemen van Bronfenbrenner. Opgehaald van www.adolescentenportetdot.wordpress.com: https://adolescentenportretdot.wordpress.com/tijdsystemen/

Loketgezondleven. (2020, 5 1). Hoe kan sociale marketing helpen bij gezondheidsbevordering? Opgehaald van Loketgezondleven.nl: https://www.loketgezondleven.nl/vraagstukken/sociale-marketing

Longh, A. d., & Farquharson, C. (2017). Person-Centred Approaches. England: Health Education England, Skills for Health, and Skill for Care. Opgeroepen op April 27, 2020, van https://www.skillsforhealth.org.uk/images/pdf/Person-Centred-Approaches-Framework.pdf?s=form

Managementmodellen. (sd). Achter veranderstappen Kotter. Opgehaald van Management modellen site: https://managementmodellensite.nl/acht-veranderstappen-kotter/#.XqhcMy9Y5QI

Oud, N. (2020, 4 29). De 6 Cialdini principes. Opgehaald van NICO: https://nico.nl/cialdini-principes

PAK. (sd). Acht fasen model van Kotter. Opgehaald van Communicatie trianing: https://communicatietraining.nl/inspiratie/acht-fasen-model-van-kotter/

Sportfryslân. (2020, 5 1). Ons verhaal. Opgehaald van Sportfryslân: https://sportfryslan.nl/ons-verhaal/

Steffens, T. (2020, 04 08). Oprichter FitGaaf! (COL, Interviewer)

van Hove, A. (2020, april 28). 7Emodel. Opgehaald van http://7e-model.be/wat-is-7e/