Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Türkiye’de Seramik Anabilim Dallarında Akademik Kadro Hakkında Analiz ve
Değerlendirme
Dr. Öğr. Nurtaç ÇakarVan Yüzüncüyıl Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Seramik Anasanat Dalı[email protected]
Özet
Türkiye’de seramik çok eski ve güçlü bir yere sahiptir. Aynı zamanda Türkiye
ekonomisinin içinde de önemli bir yere sahip olan bu alan Türkiye’deki Seramik anabilim
dallarında olan akademik kadronun sayısal veriler yardımı ile incelenmiş ve öğretim
elemanlarının sayısal verileri hem Türkiye genelindeki üniversitelerle hem de güzel
sanatlar fakültesinde öğretim elemanı olan bireylerin sayısal verileri ile karşılaştırılarak
sonuca ulaşılmıştır.
Bu bağlamda Yükseköğretim Kurumunun istatistikleri verileri birincil ve sağlıklı
bilgi edinme yöntemi olarak tercih edilmiştir. Sayısal veriler aracılığı ile seramik anabilim
dallarındaki akademik kadroya dair bilgi elde edilmiş ve pozitivist bir bakış açısı ile bu
bilgiler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : Seramik, Üniversite, Akademisyen
Analysis and Evaluation of Academic Staff in Turkey in Ceramics Departments
Abstract
Ceramic has a very old and powerful place in Turkey. At the same time it has also
an important role in Turkey's economic development. With the help of the academic staff
who are in the field of ceramic in Turkey, ceramic departments are also included this
economic regulation. In the light of Yükseköğretim Kurumu’s numerical datas about
instructors in Turkey both in fine arts department and whole academic staff in Turkey, it
has been reached to comparison between ceramic departments and fine arts in general.
In this context, statistics of the Yükseköğretim Kurumu are preferred as the method
of obtaining primary and healthy information. Through the use of numerical data as an
quantitative approaches to analyze it, information about the academic staff of the
department of ceramic education was obtained and this information was presented from a
positivist point of view.
Key Words : Ceramics, University, Academician
Türkiye’de seramik sanatının akademik eğitimi, ilk defa 1929 yılında Sanayii Ne se
Mektebi (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) bünyesinde kurulan Dekoratif Sanatlar
Bölümü’nde verilmeye başlanmıştır. O zamanlardan günümüze kadar süreçte teknolojinin
gelişmesi, sanata yapılan maddi ve akademik yatırımın artması ve sanat alanındaki
entelektüel gelişmeler göz önüne alındığı zaman 2000’li yıllardan itibaren seramik bölümü
üniversite düzeyinde eğitim veren kurumların bünyesinde yer almaya başlamıştır.
Günümüzde Türkiye’deki üniversitelerin geneline bakıldığında lisans düzeyinde eğitim
veren yaklaşık olarak 28 seramik bölümü bulunmaktadır. Bu bölümlerin 3 tanesi pasif
durumdayken diğer 25 seramik bölümü aktif olarak akademide öğrenci yetiştirmeye devam
etmektedir. Aynı zamanda aktif olan bu üniversitelerin ise 9 tanesinde seramik, anabilim
dalı olarak yer almaktadır. Seramik anabilim dalı olarak yer alan üniversitelerin çoğunda
malzeme mühendisliği bölümü ile kurduğu ilişki dikkat çekmektedir. Bu bağlamda
seramik anabilim dalında aktif olarak bulunan doçent, doktor öğretim üyesi, öğretim
görevlisi ve araştırma görevlisi sayısı ise toplam 28’dir. Aynı zamanda bu araştırma sadece
seramik bölümü üzerine yapılmaktadır. Seramik eğitimi veren üniversitelerde cam eğitimi
ile birleştirilen bölümler araştırmanın içine dahil edilmemiştir. Seramik bölümünde
bulunan akademisyenlerin istatistik bilgilerine göre Türkiye genelinde güzel sanatlar
bölümleri içinde bulunduğu nicel değerler göz önünde bulundurularak değerlendirilecek ve
araştırmanın sonunda bu değerlerin söylemiş olduğu durum incelenerek
değerlendirilecektir.
Bu çalışmanın yapılmasının nedeni seramik bölümlerindeki akademisyen ve
öğrenci ilişkisini göz önüne sererek, özellikle Anadolu topraklarında köklü ve eski bir
tarihe sahip olan seramik sanatının akademik performans ilişkisi niceliksel olarak
incelenecek olup seramik sanatını akademinin daha etkili bir parçası yapabilmek için
gerekli olan veriler tartışmaya açılacaktır. Araştırmanın güvenilirliği için tüm bilgiler
Yüksek Öğretim Kurumunun sağlamış olduğu istatistiklerden faydalanılarak sağlanmıştır.
Bu sayede objektif bir bilgi aktarımı yapılırken, her bir veriye dikkatlice odaklanılmış olup
güvenirlilik en birincil esas olarak belirlenmiştir. Araştırmanın verileri ve teorik altyapısı
ayrı bir şekilde yürütülmüştür. Bu sayede veriler güvenilirliğini kaybetmeden, çalışılan
konu hakkında toplumsal değerlerden bağımsız veriler incelenmiştir. Teorik ve entelektüel
olarak verilerin incelenmesi aşamasında yine sosyal bilimlerin sunmuş olduğu araştırma
tekniği çerçevesinde kalınarak araştırma dahilinde incelenmiştir. Bu bağlamda öncelikle
Yüksek Öğretim Kurumunun istatiksel verilerine sadık kalınarak çıkarsamalar yapılacağı
için niceliksel yaklaşım ön planda tutulmuştur. Bu bağlamda izlenilen yol kısaca şu şekilde
açıklanabilir : araştırma konusunun seçilmesi, araştırma konusunun daraltılması,
çalışmanın tekniğinin konuya bağlı olarak belirlenmesi, verilerin toplanması, verilerin
analiz edilmesi ve sonuç kısmı. Bu yürütülen değerlendirme araştırmasının temelinde
sistemin nasıl çalıştığını anlamak yatmaktadır. Betimleyici değerlendirmenin sunmuş
olduğu veriler nedensellik ilişkisi içinde teorik bir altyapı ile ilişkilendirilerek
incelenmiştir. Tüm bunlar göz önüne alındığında seramik bölümünde eğitim veren
akademisyenlerin genel olarak güzel sanatlar fakültelerinde eğitim veren akademisyenlere
oranı büyük resmin açıklayıcı bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sayede
akademik olarak seramik bölümüne harcanan entelektüel emeğin verileri açığa çıkartılarak
bu verilerin söylediği gerçekler incelenmiştir. Bu araştırmada kullanılan veriler
Yükseköğretim Kurumunun sahip olduğu en son ve yeni verilerdir. Seramik
bölümlerindeki akademik kadro verileri ile güzel sanatların akademik kadro verileri zaman
üzerinden bir karşılaştırma yapılarak incelenmemiştir. Bu bağlamda zaten devletin
güvenilir kurumu tarafından üretilen veriler doğrudan kullanılmıştır. Sistemin nasıl işlediği
bu veriler üzerinden incelenmiş olup, Türkiye’de yer alan devlet ve vakıf üniversiteleri
olmak tüm üniversitelerinde var olan seramik bölümüneki akademisyenlerin genel durumu
hakkında veriler göz önüne serilerek bu durumun belirtmiş olduğu politik ve sosyolojik
durum teorik bağlamda ele alınmıştır. Bu makalenin teorik altyapısını pozitivist bakış açısı
kurmuştur. Pozitivist bakış açısının sağladığı imkanlarla akademik sistem mantık
çerçevesinde sayısal veriler ışığında incelenmiş ve araştırmayı ilgilendiren kişi veya
herhangi bir kurumun sistemden bağımsız bir şekilde hareket etmediği öngörülmüştür.
Bilimsel verilerin ışığında sosyal ilişkiler incelenmiştir. Sonuç olarak araştırmanın teorik
altyapısı pozitivizm bakış açısından destek alırken nicel verilerek kullanılarak bu araştırma
yürütülmüştür. Yükseköğretim Kalite Kurulu tarafından yapılan kurumsal
değerlendirilmesi ile birlikte yapılan bu çalışmanın seramik bölümleri için olumlu
gelişmelere gebe olduğu saptanmıştır.
Öncelikle Türkiye’deki seramik eğitiminin nasıl günümüze kadar ulaştığını
görebilmek için kısaca tarihçesine bakmakta fayda vardır. 1929 yılında Mimar Sinan Güzel
Sanatlar Üniversitesi’nde başlayan seramik sanatının akademik hayata girişi, 1952 yılında
Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi ( Gazi Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü) ve 1957
yılında ise Marmara Üniversitesi ( Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksekokulu) aracılığı
ile Cumhuriyet Dönemi içerisinde Türkiye’de seramik eğitimi veren kurumlar olmuşlardır.
İlerleyen dönemlerde seksenlerin sonuna doğru Hacettepe Üniversitesi, Anadolu
Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversiteleri’nde seramik bölümleri açılmış ve seramik
bölümünde yapılan sanatsal ve teknik faaliyetlere devam edilmiştir. Sadece akademik
eğitim sektörü için değil aynı zamanda seramik ticari bir sektör olarak da bu dönemlerde
ilerleme göstermiştir. 2000’li yıllarla birlikte Türk Seramik Sektörü dünyada önemli bir
etkiye sahip olmaya başlamıştır. Bu bağlamda seramiğin materyal olarak ihracat değeri
artmış ve Türkiye dünyada ve Avrupa’da önemli seramik ihraç eden ülkelerden biri
olmuştur. Aynı zamanda 2000’li yıllarda seramiğin ekonomik bir değer olarak ilerlemesini
takiben akademik alanda da benzer şekilde ilerleme gösterdiği izlenmiştir. Bu gelişmelerle
birlikte araştırmanın asıl sorusu devreye girmektedir. Seramik bölümleri bu ilerlemeyi
karşılayabilecek yeterli sayıda eğitici kadroya sahip olup olmadığıdır. Bununla birlikte
sadece akademik kadroya sahip olmakla bitmeyen seramiğin akademik çerçevedeki yeri
aynı zamanda üniversitelerin sahip olduğu teknik olanaklarla da ilgilidir.
Seramik bölümlerindeki akademik kadro dağılımlarını incelemeden önce,
Yükseköğretim Kurumunun verilerine göre Türkiye’deki öğrenci sayıları ve üniversite
sayılarının verileri göz önünde bulundurulmalıdır. Çünkü diğer tüm veriler ile yapılacak
karşılaştırmalar bu sayısal değerler baz alınarak yapılmıştır.
Tablo 1
Öğrenci sayıları (Ön lisans ve lisans)
Öğretim Elemanları Sayıları
Yeni Kayıt Okuyan Profesör Doçent Doktor Öğretim Üyesi
Öğretim Görevlisi
Araştırma Görevlisi
TOPLAM 1234588 7010598 24640 14456 37520 35484 45998
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
6462 31049 231 171 636 370 507
Tablo 2. Öğrenci ve Öğretim Elemanları Sayıları 2017-2018
Birim AdıÜniversite Türü Profesör Doçent
Doktor Öğretim Üyesi
Öğretim Görevlisi
Araştırma Görevlisi
ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 0 2 0 1
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 1 1 0 1
ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ/GÜZEL DEVLET 0 1 0 2 1
SANATLAR FAKÜLTESİ/SERAMİK BÖLÜMÜ/SERAMİK ANABİLİM DALI/
FIRAT ÜNİVERSİTESİ/TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ/METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 1 2 0 0
KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 1 2 0 0
MARMARA ÜNİVERSİTESİ/TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ/METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 1 1 0 0
MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ/BODRUM GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ/SERAMİK BÖLÜMÜ/SERAMİK ANABİLİM DALI/ DEVLET 1 0 2 0 1
OSMANİYE KORKUT ATA ÜNİVERSİTESİ/MİMARLIK TASARIM VE GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ/SERAMİK BÖLÜMÜ/SERAMİK ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 0 0 0 2
SİVAS CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 1 3 0 1
TOPLAM 1 6 13 2 7
Tablo 3. Seramik Anabilim Dalına Göre Öğretim Elemanı Sayıları Raporu
Tablo 4, Türkiye’de bulunan ve seramik ile ilgili anabilim dalı içeren
üniversitelerin bilgisi ile birlikte o üniversitelerde bulunan ilgili bölümlerin açılış tarihi ve
bölümün aktif veya pasif durumunu yansıtmaktadır. Bu sayede niceliksel, aktif olarak 45
adet seramik ile ilgili bölümün bulunduğunu söylemek mümkündür. Aynı zamanda bu
bölümlerin sadece 24 tanesi aktif seramik bölümüdür. Bu bilgiler ışığında Tablo 3, 5, 6, 7
ve 8’de bulunan öğretim elemanları sayıları incelenmiştir. Böylelikle aktif olan seramik
anabilim dalı içeren bölümlerde Türkiye geneline göre görev alan öğretim elemanlarının
oranına ulaşılmıştır.
Üniversite Adı Birim Grubu Bölüm Adı Açılış TarihiÜniversite
Türü Bölüm İliBölüm
Durumu
ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 05.01.2011 DEVLET ADIYAMAN PASİF
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 11.07.1992 DEVLET ANTALYA AKTİF
ALANYA ALAADDİN KEYKUBAT
ÜNİVERSİTESİ
SANAT, TASARIM VE MİMARLIK
FAKÜLTESİSERAMİK VE CAM
TASARIMI BÖLÜMÜ 04.04.2018 DEVLET ANTALYA AKTİF
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 01.04.2015 DEVLET ESKİŞEHİR AKTİF
ANKARA HACI BAYRAM VELİ ÜNİVERSİTESİ
SANAT VE TASARIM
FAKÜLTESİSERAMİK TASARIMI
BÖLÜMÜ 18.05.2018 DEVLET ANKARA AKTİF
ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 29.05.2007 DEVLET ERZURUM AKTİF
BATMAN ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ DEVLET BATMAN AKTİF
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ
ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR VE TASARIM FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM TASARIMI BÖLÜMÜ 31.01.2013 DEVLET BİLECİK AKTİF
BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM TASARIMI BÖLÜMÜ 10.07.2013 DEVLET BİTLİS AKTİF
BOLU ABANT İZZET BAYSAL
ÜNİVERSİTESİGÜZEL SANATLAR
FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 03.07.1992 DEVLET BOLU AKTİF
BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM TASARIMI BÖLÜMÜ 19.01.2011 DEVLET BURSA PASİF
ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM BÖLÜMÜ 06.04.2016 DEVLET ÇANAKKALE AKTİF
ÇANKIRI KARATEKİN
ÜNİVERSİTESİGÜZEL SANATLAR
FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 07.05.2009 DEVLET ÇANKIRI AKTİF
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 27.11.2008 DEVLET ADANA AKTİF
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM TASARIMI BÖLÜMÜ 03.07.2009 DEVLET İZMİR AKTİF
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ DEVLET KAYSERİ AKTİF
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM TASARIMI BÖLÜMÜ 25.03.2009 DEVLET KAYSERİ AKTİF
ESKİŞEHİR OSMANGAZİ
ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ
SERAMİK MÜHENDİSLİĞİ
BÖLÜMÜ 01.07.2009 DEVLET ESKİŞEHİR PASİF
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM BÖLÜMÜ 14.10.2009 DEVLET GAZİANTEP AKTİF
GİRESUN ÜNİVERSİTESİ
GÖRELE GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 04.02.2015 DEVLET GİRESUN AKTİF
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM BÖLÜMÜ DEVLET ANKARA AKTİF
HAKKARİ ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 11.04.2012 DEVLET HAKKARİ AKTİF
HARRAN ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 30.07.2008 DEVLET ŞANLIURFA AKTİF
HİTİT ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR TASARIM VE MİMARLIK FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM TASARIMI BÖLÜMÜ 20.11.2013 DEVLET ÇORUM PASİF
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR VE TASARIM FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 11.01.2009 DEVLET MALATYA AKTİF
KAFKAS ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 29.03.2012 DEVLET KARS AKTİF
KARAMANOĞLU MEHMETBEY ÜNİVERSİTESİ
SANAT, TASARIM VE MİMARLIK
FAKÜLTESİSERAMİK VE CAM
BÖLÜMÜ 24.01.2018 DEVLET KARAMAN AKTİF
KASTAMONU ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR VE TASARIM FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM BÖLÜMÜ 14.06.2017 DEVLET
KASTAMONU AKTİF
KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 27.08.2009 DEVLET KIRIKKALE AKTİF
KIRŞEHİR AHİ EVRAN
ÜNİVERSİTESİ
NEŞET ERTAŞ GÜZEL SANATLAR
FAKÜLTESİSERAMİK VE CAM
BÖLÜMÜ 22.09.2014 DEVLET KIRŞEHİR AKTİF
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ DEVLET KOCAELİ AKTİF
KÜTAHYA DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 25.09.2009 DEVLET KÜTAHYA AKTİF
KÜTAHYA DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM BÖLÜMÜ 25.09.2009 DEVLET KÜTAHYA AKTİF
MARDİN ARTUKLU ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 14.03.2012 DEVLET MARDİN AKTİF
MARMARA ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 09.07.2009 DEVLET İSTANBUL AKTİF
MERSİN ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 26.02.2009 DEVLET MERSİN AKTİF
MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR
ÜNİVERSİTESİGÜZEL SANATLAR
FAKÜLTESİSERAMİK VE CAM
TASARIMI BÖLÜMÜ DEVLET İSTANBUL AKTİF
MUĞLA SITKI KOÇMAN
ÜNİVERSİTESİ
BODRUM GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ DEVLET MUĞLA PASİF
NECMETTİN ERBAKAN
ÜNİVERSİTESİGÜZEL SANATLAR
FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 03.12.2013 DEVLET KONYA AKTİF
NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM BÖLÜMÜ 10.09.2009 DEVLET NEVŞEHİR AKTİF
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM BÖLÜMÜ 15.01.2013 DEVLET SAMSUN AKTİF
ORDU ÜNİVERSİTESİGÜZEL SANATLAR
FAKÜLTESİSERAMİK VE CAM
BÖLÜMÜ 14.10.2009 DEVLET ORDU PASİF
OSMANİYE KORKUT ATA ÜNİVERSİTESİ
MİMARLIK TASARIM VE
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 29.03.2012 DEVLET OSMANİYE AKTİF
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
SANAT, TASARIM VE MİMARLIK
FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ 26.10.2016 DEVLET SAKARYA AKTİF
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
SANAT, TASARIM VE MİMARLIK
FAKÜLTESİSERAMİK VE CAM
BÖLÜMÜ 26.10.2016 DEVLET SAKARYA AKTİF
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ DEVLET KONYA AKTİF
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SANAT VE TASARIM
FAKÜLTESİSERAMİK TASARIMI
BÖLÜMÜ 20.10.2010 DEVLET KONYA AKTİF
SÜLEYMAN DEMİREL
ÜNİVERSİTESİGÜZEL SANATLAR
FAKÜLTESİSERAMİK VE CAM
BÖLÜMÜ 30.04.2009 DEVLET ISPARTA AKTİF
TEKİRDAĞ NAMIK KEMAL
ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR, TASARIM VE MİMARLIK FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM TASARIMI BÖLÜMÜ 05.07.2012 DEVLET TEKİRDAĞ AKTİF
UŞAK ÜNİVERSİTESİGÜZEL SANATLAR
FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ DEVLET UŞAK AKTİF
UŞAK ÜNİVERSİTESİMÜHENDİSLİK
FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ DEVLET UŞAK PASİF
UŞAK ÜNİVERSİTESİMÜHENDİSLİK
FAKÜLTESİ
SERAMİK MÜHENDİSLİĞİ
BÖLÜMÜ 21.05.2009 DEVLET UŞAK PASİF
VAN YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ SERAMİK BÖLÜMÜ DEVLET VAN PASİF
ZONGULDAK BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
SERAMİK VE CAM BÖLÜMÜ 05.03.2014 DEVLET ZONGULDAK AKTİF
Tablo 4. Seramik İle İlgili Bölümler Hakkında Genel Bilgiler
Yukarıdaki tablolarda Türkiye’deki öğrenci ve akademisyen dağılımı
görülebileceği gibi aynı zamanda Türkiye’de bulunan seramik ile ilgili bölümlerin
üniversiteler bazında dağılımı da incelenmiştir. Yükseköğretim Kurumunun Anabilim dalı
olarak seramik ile ilgili sunduğu anabilim dalları; Arkeoseramik, Artistik Seramik,
Endüstriyel Cam ve Seramik, Endüstriyel Seramik, Geleneksel Seramikler, İleri Seramik,
Sanatsal Seramik, Seramik, Seramik Cam ve Çinicilik, Seramik Eğitimi, Seramik
Malzemeler, Seramik Mühendisliği, Seramik Sanat ve Tasarım, Seramik Sanatları,
Seramik Tasatımı, Seramik ve Cam, Seramik ve Cam Tasarımı, Teknik Seramik olarak
belirtilmesine rağmen sadece bu anabilim dallarından 5 tanesi aktif olarak akademisyen
bulundurmaktadır. Bu bölümlerin öğretim elemanlarının akademik statülerine göre sayısal
değerlerini içeren tablolar aşağıda yer almaktadır. Aynı zamanda Tablo 3 incelendiği
zaman sadece Seramik Anabilim Dalı olan Üniversiteleri ve bu üniversitelerin sahip
olduğu akademik kadro sayıları detaylı bir şekilde sunulmuştur. Bu bağlamda genelde
2008 yılından sonra açılan seramik ile ilgili anabilim dalları dikkat çekmektedir. Daha
öncede bahsetmiş olduğum üzere, 2000’li yıllarda seramik ihracatının artması ve seramik
teknolojisinin gelişmesi ile birlikte akademik kurumlar da bu alana yatırım yapmaya
başlamıştır. Bu bağlamda, açılan yeni seramik bölümleri ile seramik konusundaki
akademik eksikliği giderme yolunda adımlar atılmış olduğunu gözlemliyoruz.
Birim AdıÜniversite Türü Profesör Doçent
Doktor Öğretim Üyesi
Öğretim Görevlisi
Araştırma Görevlisi
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ/GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ/SERAMİK VE CAM
BÖLÜMÜ/SERAMİK VE CAM ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 0 2 0 0
TOPLAM 0 0 2 0 0
Tablo 5. Seramik ve Cam Anabilim Dalı İsmine Göre Akademisyen Sayıları
Birim AdıÜniversite
Türü Profesör Doçent
Doktor Öğretim
ÜyesiÖğretim Görevlisi
Araştırma Görevlisi
ANKARA HACI BAYRAM VELİ ÜNİVERSİTESİ/SANAT VE TASARIM
FAKÜLTESİ/SERAMİK TASARIMI BÖLÜMÜ/SERAMİK TASARIMI ANABİLİM
DALI/ DEVLET 0 0 1 0 2
TOPLAM 0 0 1 0 2
Tablo 6. Seramik Tasarımı Anabilim Dalı İsmine Göre Akademisyen Sayıları
Birim AdıÜniversite
Türü Profesör DoçentDoktor
Öğretim ÜyesiÖğretim Görevlisi
Araştırma Görevlisi
ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK
FAKÜLTESİ/MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK MÜHENDİSLİĞİ
ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 0 2 0 1
KÜTAHYA DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK
FAKÜLTESİ/METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK
MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI/ DEVLET 2 3 1 0 4
TOPLAM 2 3 3 0 5
Tablo 7. Seramik Mühendisliği Anabilim Dalı İsmine Göre Akademisyen Sayıları
Birim Adı Üniversite Profesör Doçent Doktor Öğretim Araştırma
TürüÖğretim
Üyesi Görevlisi Görevlisi
ANKARA YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ/METALURJİ VE
MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK MALZEMELER
ANABİLİM DALI/ DEVLET 1 0 0 0 0
BARTIN ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/METALURJİ VE MALZEME
MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK MALZEMELER ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 1 1 0 0
GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK
FAKÜLTESİ/MALZEME BİLİMİ VE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK
MALZEMELERİ ANABİLİM DALI/ DEVLET 1 2 1 1 4
MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ/MÜHENDİSLİK
FAKÜLTESİ/METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ/SERAMİK
MALZEMELER ANABİLİM DALI/ DEVLET 0 0 1 0 0
TOPLAM 2 3 3 1 4
Tablo 8. Seramik Malzemeler Anabilim Dalı İsmine Göre Akademisyen Sayıları
Araştırmanın bu aşamasında Yükseköğretim Kurumu tarafından elde edilen veriler
incelenirken seramik anadalına sahip üniversitelerin sayısal verileri özellikle göz önüne
alınmıştır. Aynı zamanda seramik alanını bir şekilde içinde içeren diğer anabilimdallarında
ki akademisyen oranları da incelenmiştir. Bu bağlamda diyebiliriz ki seramik anasanat
dalınında görev yapan toplam 28 akademisyen bulunurken, Türkiye genelinde Seramik
Malzemeler, Seramik Mühendisliği, Seramik Tasarımı, Seramik ve Cam anabilim dalları
da ise 31 öğretim elemanı görev yapmaktadır. Sonuç olarak Tablo 2, 3, 5, 6, 7, 8 birlikte
incelendiğinde Türkiye’de Güzel Sanatlar Fakültesinde bulunan toplam profesör, doçent,
doktor öğretim üyesi, öğretim görevlisi ve araştırma görevlisi sayısı tüm üniversitelerde
bulunan öğretim elemanlarına orantılandığında karşımıza %1’lik bir oran çıkmaktadır.
Aynı zamanda Tablo 10 incelendiği zaman Güzel Sanatlar Fakültelerinde bulunan öğretim
elemanlarının sadece %3’ü seramik ile ilgili bir anabilim dalında bulunmaktadır.
Tablo 9. Öğretim Elemanları Oranları
Tablo 10. Güzel Sanatlar ve Seramik Anabilim Dalındaki Öğretim Elemanları Karşılaştırması
Tüm bu ampirik veriler yardımı ile üniversitelerde bulunan seramik ile ilgili
anabilim dallarında görev yapan öğretim elemanlarının oranlarına ve bilgilerine
ulaşılmıştır. Bu sayede yapılmış olan değerlendirme ve analiz sayısal verilerin ışığında
incelenmiştir. Aynı zamanda üniversitelerdeki seramik anabilim dallarındaki akademik
kadro dağılımına da akademik statü doğrultusunda ayrı ayrı bakılmıştır. Aslında Türkiye
için Anadolu topraklarında seramiğin tarihsel süreci de düşünüldüğünde sadece zanaat ve
sanat açısından değil seramik alanında akademik olarak bilgi üretebilecek kişilerin de
sayısal verilerine ulaşıldığını ve incelendiğini söylemek mümkün. Akademiye yapılan
yatırım ve kadroların artırılması veya azaltılması aslında o ülkenin ekonomik piyasası
hakkında da bilgi vermektedir. Bu bağlamda düşünüldüğü zaman seramik alanındaki
öğretim elemanı yeterliliği hala tartışma konusu olarak yer almaktadır. Bu verilerin toplu
halde incelenmesi bir yandan bir sonraki çalışmalara ışık tutacakken bir yandan da
Türkiye’de bulunan üniversiteler bazında hem Seramik Anadalı hem de Seramik ile ilgili
ana dallarındaki öğretim elemanları verilerine kolayca ulaşılmasını sağlayacaktır.
Bu araştırmanın verileri toplanırken güvenilirlik esas alındığı için Yükseköğretim
Kurumu dışında herhangi bir kurumun verileri kullanılmamıştır. Tüm veriler sayısal bir
değer taşımaktadır. Bu sayısal değerlerin sonucunda ulaşılmış olan kısım ise analiz sürecini
getirmiştir. Analiz yaparken hem üniversitelerdeki öğrenci sayıları hem de genel olarak
Türkiye’deki öğretim elemanlarının sayıları baz alınarak karşılaştırılmıştır. Aynı zamanda
niceliksel analiz yönteminin de bir sonucu olarak, veriler yardımı ile belirli bir sonuca veya
sorgulama biçimine ulaşılmıştır. Bu durumda gelişmekte olan ve gelişmeye bu kadar açık
bir alan için elde ettiğimiz veriler göz önüne alındığında, üniversiteler ve üniversitelerde
yapılan akademik çalışmalar için öğretim elemanları sayısı yeterli olup olmadığı sorusunu
sormak gerekmektedir. Bu sorunun cevabına elimizdeki sayısal verileri kullanarak ulaşmak
mümkündür. Çünkü niceliksel bir veri toplama biçimi bile sosyal hayata dair çıkarımlar
yapmak mümkündür. Birçok üniversitenin seramik ile ilgili bünyesinde profesör unvanına
sahip kişi sayısının azlığı veya olmaması araştırmanın sonunda dikkat edilmesi gereken bir
veri olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı zamanda sadece öğretim elemanlarından
profesörler değil Türkiye genelinde seramik anabilim dallarında görev yapan öğretim
elemanlarının %1’lik orana sahip olduğunu görmek de bu araştırmanın bir diğer önemli
noktasını oluşturmaktadır.
Bu araştırmada kullanılan sayısal verilerin teorik bir altyapıya ulaşmasını sağlayan
en önemli şeylerden biri de verilerin genelden, sorunun özeline doğru bir şekilde toplanmış
olmasıdır. Bu sayede hem sınıflama yapmak kolaylaşırken hem de bu sınıflandırmanın
sınıflandırmanın sonucunda geçerli bir veri bilgisine ulaşılmıştır. Bu bağlamda
üniversitelerin bünyesinde yaklaşık olarak 9 adet pasif seramik bölümleri bulunmaktadır.
Bu durumda yaklaşık %17 gibi bir orana sahip olan seramik bölümlerinin pasif bir şekilde
bulunduğunu göstermektedir. Aynı zamanda seramik anabilim dallarında bulunan profesör
sayısına bakıldığında oranların çok daha düştüğünü görmekteyiz. Türkiye genelinde
toplam 5 adet seramik alanında görev yapan profesör olduğunu veriler yardımı ile
görmemiz mümkün. Türkiye’deki profesörlerin sayısı ile orantılandığında karşımıza %0.02
gibi bir değer çıkmaktadır. Aynı zamanda verinin tutarlılığını gözlemlemek için aynı
şekilde araştırma görevlisi unvanına sahip kişi sayısı genel ile karşılaştırıldığında ise bu
oranın %0.03 olduğunu görmekteyiz. Bu karşılaştırmanın benzer bir şekilde sadece güzel
sanatlar fakültesi ve seramik anabilim dalları içinde yer alan öğretim elemanları üzerinden
yapılması çalışmanın verilerini doğru şekilde kullanmamıza yardımcı olacaktır. Bu
bağlamda Türkiye’deki güzel sanatlar fakültelerinde bulunan profesörlerin %2’si Seramik
Anasanat dallarında görev yapmaktayken, araştırma görevlisi unvanına sahip bireylerin
verilerinde ise bu oran %3.5’tur.
Elimizdeki veriler doğrultusunda sadece profesör ve araştırma görevlilerine değil,
aynı zamanda doçent, doktor öğretim üyesi ve öğretim görevlisi unvanına sahip bireylerin
sayısal değerlerini karşılaştırma yaparak incelemek mümkündür. Bu bağlamda seramik ile
ilgili anasanat dallarında görev yapanların sayısını hem Türkiye genelinde hem de güzel
sanatlar fakültesi genelinde karşılaştırmak mümkündür. Seramik Anasanat dallarında
doçent pozisyonunda görev alan bireylerin Türkiye genelindeki doçentlere oranı %0.06
iken güzel sanatlar fakültesinin ise %5.8’ini seramik alanında doçentliğini almış bireyler
oluşturmaktadır. Aynı şekilde doktor öğretim üyesi oranlarına bakarsak eğer, Türkiye
genelinde %0.05 iken güzel sanatlar fakültesi içinde %3.1 gibi bir orana sahiptirler.
Öğretim görevlisi unvanına sahip bireylerin verilerinde sonuç biraz daha düşük çıkmıştır.
Türkiye geneline oranı % 0.005 ve diğeri ise %0.5’tir. Öğretim elemanlarının verileri bu
doğrultuda incelendiğinde öğretim görevlisi olan bireylerin sayısal verileri dışındaki diğer
veriler belirli bir tutarlılık göstermektedir. Bu bağlamda seramik anasanat dalı içinde
öğretim görevlisi eksikliğinden bahsetmek mümkündür.
Sonuç olarak Türkiye’deki gerek güzel sanatlar fakültesinde yer alan gerek
mühendislik fakültelerinin altında olan Seramik bölümlerinin öğretim elemanlarının
istatiksel verileri incelenmiş ve bu bağlamda seramik bölümlerinin Türkiye’deki akademik
çalışmalardaki yerine dair istatiksel bir sonuca varılmıştır. Bu metinde positivist bir bakış
açısı izlenmiş olup, veriler dahilinde oluşan bulgulara bu şekilde ulaşılmıştır. Yapılan bu
biçimsel araştırma sayesinde Türkiye’deki seramik bölümlerindeki öğretim elemanlarının
durumu gözler önüne serilmiş ve bu konu tartışmaya açılmıştır. Bu sayede tarihsel bir
birikim olarak çok eski ve geniş bir kültüre sahip olan seramik alanında akademik çalışma
yürütebilecek olan bireylerin sayısı ve oranlarına da ulaşılmıştır. Bir ülkedeki ekonomik
gelişimin temellerinden birinin de üniversiteler olduğunu düşünürsek eğer, akademik
olarak üretim yapabilecek ve gelişecek bir orana yaklaşmanın temellerinin ne olduğu bu
veriler dahilinde tartışılmıştır.
KAYNAKÇA
Ağatekin, Mustafa. “Türkiye’De Güzel Sanatlar Fakültelerinde Lisans Düzeyinde Seramik Eğitim-Öğretim Programları Hakkında Durum Analizi Ve Değerlendirmeler.” SANAT, TASARIM VE BİLİM DERGİSİ, pp. 133–140.
Neuman, W. Lawrence. Social Research Methods. 6th ed., Pearson, 2006.
“Türkiye Seramik Federasyonu.” TSF, serfed.com/akademik-calismalar.
Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi, istatistik.yok.gov.tr/.