Projekat „Visoko obrazovanje i istraživanje za inovacije i konkurentnost”

IZVJEŠTAJ O ODRŽANIM JAVNIM KONSULTACIJAMA za Ček-liste sa Planovima upravljanja životnom sredinom

(PUŽS) za učeničko-studentske domove

1.

Obavještenja, termini, mjesta i identifikovane zainteresovane strane za javne konsultacije

U skladu sa zahtjevima Svjetske banke, održane su javne konsultacije u vezi sa Ček -listama sa Planovima upravljanja životnom sredinom za učeničko-studentske domove (sedam domova koji će biti adaptirani ove godine) od 21. do 28. februara 2014. godine.

Ministarstvo prosvjete je uputilo poziv za javne konsultacije zainteresovanoj javnosti, organima i organizacijama za sve učeničko-studentske domove preko sledećih medija:

- U dnevnim novinama “Pobjeda”, 21. o2. 2014 (Prilog 1);- Na veb-sajtu INVO projekta, 20. 02. 2014: http://www.heric.me/en/news/public-

consultations-environmental-management-plans-student-hostels-renovation (Prilog 2);

- Na veb-sajtu Ministarstva prosvjete, 24. 02. 2014: http://www.mpin.gov.me/vijesti/135831/JAVNE-KONSULTACIJE-U-VEZI-SA-PLANOVIMA-UPRAVLJANJA-zIVOTNOM-SREDINOM-ZA-ADAPTACIJU-STUDENTSKIH-DOMOVA.html (Prilog 3);

Ček-liste sa Planovima upravljanja životnom sredinom za sve studentske domove objavljeni su na veb-sajtu INVO projekta – sekcija: O PROJEKTU/PROCJENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU/STUDENTSKI DOMOVI.

Poslata su obavještenja sledećim insitucijama i NVO (20. februara 2014.):

- Agencija za zaštitu životne sredine (poštom i faksom);- Ministarstvo održivog razvoja i turizma (poštom i faksom);

- Glavni grad Podgorica, Sekretarijat za planiranje i uređenje prostora i zaštitu životne sredine (poštom i faksom);

- Prijestonica Cetinje, Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine (poštom i faksom);

- Opština Nikšić, Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine (poštom i faksom);

- Opština Kotor, Sekretarijat za zaštitu prirodne i kulturne baštine (poštom i faksom);- Uprava za zaštitu kulturnih dobara (poštom i faksom);- Arhus centar Podgorica (poštom i faksom);- Arhus centar Nikšić (poštom, faksom i e-mail-om);- NVO „Green Home“ Podgorica (e-mail-om);- NVO “Drustvo mladih ekologa” Niksic (e-mail-om);- NVO „Eko-centar Delfin“ Kotor (e-mail-om);

Arhus centar je objavio poziv za javne konsultacije na svom sajtu: http://www.arhuscentri.me/?p=2040, (Prilog 4).

Zainteresovana javnost je imala mogućnost da obavi javni uvid u štampanu verziju svih PUŽS svakog radnog dana od 21. do 28. februara 2014. godine, od 10 do 13 časova i to:

- U Kancelariji INVO projekta u Podgorici, Rimski trg 19, prvi sprat, javni uvid je bio omogućen u Planove upravljanja životnom sredinom za sve domove.

- U Učeničko-studentskom domu Podgorica – Novi studentski dom „Prva Faza”, Cetinjski put b.b., u kancelariji direktora, javni uvid je bio omogućen u PUŽS za ovaj Dom;

- U Učeničko-studentskom domu Podgorica – „Plavi dvor”, Svetozara Markovića 87, u kancelariji direktora, javni uvid je bio omogućen u PUŽS za Učeničko-studentski dom Podgorica - „Stara zgrada” br.1 i 2., i za „Plavi dvor”;

- U Učeničko-studentskom domu “Braća Vučinić” u Nikšiću, Ulica Danila Bojovića, u kancelariji poslovnog sekretara, javni uvid je bio omogućen u PUŽS za ovaj Dom;

- U Učeničko-studentskom domu „Spasić - Mašera“ u Kotoru, Dobrota b.b., u kancelariji direktora, javni uvid je bio omogućen u PUŽS za ovaj Dom;

- U Učeničko-studentskom domu na Cetinju, Njegoševa ulica, u kancelariji broj 105, javni uvid je bio omogućen u PUŽS za ovaj Dom;

Zainteresovane strane su obavile javni uvid u štampanu verziju Ček-liste i Plana upravljanja životnom sredinom za manje građevinske radove samo za Učeničko-studentski dom na Cetinju. Međutim, nije bilo pojedinačnih komentara u pisanoj formi, osim zajedničkog stava koji je dostavila direktorica Doma, u kome se navodi da su studenti veoma zadovoljni zbog prestojećih radova, te da su mišljenja da neće biti negativnog uticaja na životnu sredinu, (evidencioni obrazac sa propratnim aktom u Prilogu 5).

2.Prikupljeni komentari i primjedbe u pisanoj formi i

način njihovog razmatranja

Zainteresovana javnost je imala mogućnost da dostavi komentare i mišljenja na adrese INVO kancelarije i svih učeničko-studentskih domova, kao i na e-mail adresu: office@heric.me do 3. marta 2014. godine.

Komentare u pisanoj formi dostavili su Opština Nikšić i Glavni grad Podgorica.

A) Sekretarijat za uređenje prostora i zaštitu životne sredine Opštine Nikšić dostavio je e-mail-om primjedbe i komentare, koji su uneseni direktno u Ček-listu i Plan upravljanja životnom sredinom za manje građevinske radove za Učeničko-studentski dom “Braća Vučinić” u Nikšiću (prilozi 6 i 6-A).

Primjedbe koje se odnose na to da je potrebno dati detaljniji opis šire lokacije nijesu prihvaćene, s obzirom na to da su planirani unutrašnji građevinski radovi manjeg obima - adaptacije, a ne spoljni građevinski radovi niti uređenje prostora. Nema mogućnosti uticaja na geološke karakteristike nikšićkog polja niti na šire zelene i urbane prostore, (komentar E1).

U vezi primjedbe koja se odnosi na primjenu Pravilnika o sadržini elaborata energetske efikasnosti zgrada („Sl.list CG” br 47/2013), neophodno je istaći da je Projektni zadatak za izradu tehničke dokumentacije bio odobren prije nego što je usvojen pomenuti Pravilnik, tako da konsultant koji je angažovan za izradu tehničke dokumentacije nije bio u obavezi da ga se pridržava, (komentar E2).

Član 103 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata između ostalog propisuje; „Ako se na postojećem objektu izvode radovi koji se ne smatraju rekonstrukcijom u smislu ovog zakona, investitor o tim radovima podnosi prijavu organu uprave, odnosno organu lokalne uprave, najkasnije sedam dana prije otpočinjanja radova. Uz prijavu iz stava 1 ovog člana investitor podnosi opis radova.” Dakle, investitor nije u obavezi da pribavlja uvjerenje da za planirane radove adaptacije nije potrebna građevinska dozvola, kao što se sugeriše u komentaru. Uzimajući u obzir da će se radovi izvoditi tokom ljetnjeg raspusta, kako je navedeno u obavještenju zainteresovanoj javnosti, nadležni lokalni i inspekcijski organi će biti obaviješteni najmanje sedam dana prije početka radova, (komentar E4).

U vezi pitanja koje se odnosi na objavljivanje poziva za javne konsultacije (kada/kako), Ministarstvo prosvjete je uputilo poziv zainteresovanoj javnosti, organima i organizacijama preko različitih medija, kako je gore navedeno, (komentar 5).

Što se tiče pitanja - Da li postoji Elaborat zaštite na radu?: Ček lista i PUŽS predviđaju osnovne mjere zaštite na radu (Dio A-Generalni uslovi), dok su uz glavni projekat priloženi Opšti tehnički uslovi za izvođenje radova i zaštitu na radu, (komentar E6).

Komentari E7, E8 i E9 su nejasni ili se njima predlažu mjere koje su već predviđene u PUŽS, s obzirom na to da će građevinski otpad sakupljati i odlagati ovlašćeni sakupljač, kao i da će se nivo buke pratiti i kroz kontrolisanje ispravnosti i pravilnog korišćenja opreme (Dio 3 – Plan monitoringa životne sredine).

Neki komentari dijelom nijesu primjenljivi na projektovane manje građevinske radove adaptacije (što se razlikuje od rekonstrukcije), kao što je izrada Plana upravljanja građevinskim otpadom. Mjere zaštite koje se odnose na rukovanje azbestom su date u Dijelu F u PUŽS – Toksični materijali, koje su u skladu sa Zakonom o upravljanju otpadom. Što se tiče predloženih mjera upravljanja otpadnim vodama, nijesu planirani radovi na kanalizacionom sistemu, vidi Dio I – Obim projekta i aktivnosti, (komentari E10 i E11).

Prihvataju se sledeće primjedbe:

Zakon o zaštiti prirode (“Sl.list CG” br. 51/08, 21/09 i 40/11) biće uvršten u regulativu koja se odnosi na zaštitu životne sredine, s obzirom na to da propisuje opšte mjere zaštite i očuvanja prirode, zaštitu prirodnih dobara, održivo i kontrolisano korišćenje prirodnih resursa i dobara itd., (komentar E3).

Pravilnik o obrascima koji se koriste u postupcima izgradnje objekata (“Sl.list CG” br. 47/13) biće dodat u spisak legislative koja je primjenljiva za planirane radove, (komentar E2).

U Dijelu II u PUŽS – Aktivnost A. Opšti uslovi, biće zamijenjena sledeća mjera: “Lokalna građevinska i ekološka inspekcija je obaviještena o predstojećim aktivnostima”, sa: “Komunalna policija (inspekcija na lokalnom nivou), nadlezni organ lokalne uprave za gradnju (koji obavještava građevinsku inspekciju) i Uprava za inspekcijske poslove ( Ekološka i Inspekcija rada) su obaviještene o predstojećim radovima”. Ovo zbog toga što na lokalnom nivou ne postoji nadlezna inspekcija osim Komunalna policija, (komentar E4).

B) Sekretarijat za planiranje i uređenje prostora i zaštitu životne sredine Glavnog grada Podgorica je poslao poštom komentare na PUŽS za Studentsko-učeničke domove Podgorica – Novi studentski dom „Prva faza”, „Stara zgrada” broj 1 i 2 i „Plavi dvor”, (Prilog 7). Oni navode da su u Planu identifikovani mogući negativni uticaji za predviđene radove, adekvatne mjere prevencije i ublažavanja uticaja (zaštita vazduha i zaštita od buke, upravljanje otpadom), kao i monitoring i izvještavanje.

Primjedba se odnosi na Dio II PUŽS – Aktivnost A, gdje predlažu da se uvrsti sledeće: „Obavijestiti Komunalnu policiju o planiranim radovima”, s obzirom na to „da je Komunalna policija nadležna za inspekcijski nadzor u oblasti prevoza i deponovanja otpada, održavanja javnih površina i zaštite od buke u životnoj sredini”. Primjedba je prihvaćena.

Prihvatljivi komentari i primjedbe prikupljeni tokom javnih konsultacija su uvaženi i primijenjeni u konačnoj verziji Ček-listi sa Planovima upravljanja životnom sredinom za manje građevinske radove za sve domove, na način kako je gore navedeno. Konačne verzije svih planova sa izvještajem o održanim javnim konsultacijama za sve domove su objavljene na sajtu INVO projekta: http://www.heric.me/

U Podgorici, 12. marta 2014. godine

Prilog 1

Prilog 2

Prilog 3

Prilog 4

Prilog 5

Prilog 6

Prilog 6-A

Aranžman implementacije

Nadzor nad bezbjednošću

Ekspert Svjetske banke za zaštitu životne sredine:Amy EvansAevans1@worldbank.orgKonsultant za zaštitu životne sredine:Ilinka Beatović Nikićilinkab@t-com.me

Nadzor lokalnog partnera

Biće ugovoren.

Nadzor lokalne inspekcije

Ekološka inspekcijaGrađevinska inspekcija

Komunalna policijaInspekcija rada

Izvođač

Biće ugovoren.

OPIS LOKACIJE Naziv lokacije Doma učenika i studenata “Braća Vučinić”, Ul. Danila Bojovića, Nikšić

Opišite lokaciju Doma učenika i studenata „Braća Vučinić“ je smješten u centru Nikšića u neposrednoj blizini studentske menze. Dom je smješten u stambenom kvartu. U blizini se nalaze: Filozofski fakultet, OŠ“Luka Simonović“ i Osnovni sud.

Prilog 1: Mapa lokacije [ ]DA [x ] NE

Ko posjeduje zemlju?

Ministarstvo prosvjete

Geografski opis Ul. Danila Bojovića, Nikšić

ZAKNODAVSTVOIdentifikujte nacionalno i lokalno zakonodavstvo i dozvole koje su primjenljive na projektnu aktivnost

Glavni projekat je urađen u skladu sa Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata ("Sl. list Crne Gore", br. 51/08, 40/10, 34/11, 47/11, 35/13, 39/13), Pravilnikom o bližim uslovima i načinu prilagođavanja objekata za pristup i kretanje lica smanjene pokretljivosti ("Sl. list Crne Gore", br. 10/09) i Pravilnikom o načinu izrade i sadržini tehničke dokumentacije("Sl. list RCG", br. 22/02).S obzirom da se radi o projektu adaptacije, za izvođenje radova nije potrebna građevinska dozvola, već je radove potrebno prijaviti nadležnoj službi.Pribavljeno mišljenje Agencije za zaštitu životne sredine da nije potrebno sprovoditi postupak procjene uticaja na životnu sredinu (02 Broj UPI 1293/2 od 21. 10. 2013. godine).Zakoni iz oblasti zaštite životne sredine koji su primenljivi na projektnu aktivnost:Zakon o životnoj sredini ("Sl. list Crne Gore", br. 48/08, 40/10, 40/11)Zakon o upravljanju otpadom (Sl.list Crne Gore, br. 64/11) Zakon o zaštiti od buke u životnoj sredini ( Sl. list Crne Gore, br.28/11)Zakon o zaštiti vazduha (Sl. list Crne Gore, br 25/10,40/11).

JAVNE KONSULTACIJE Identifikujte kada / gdje su se održale javne konsultacije PODIZANJE KAPACITETA INSTITUCIJE Da li će biti nekog vida podizanja kapaciteta?

[ x] NE ili [ ]DA ako Da, Prilog 2 uključuje program izgradnje kapaciteta

DIO 2: SKRINING UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU / DRUŠTVO Da li će aktivnosti na lokaciji uključiti nešto od navedenog:

Aktivnost Status Dodatne referenceA. Obnova zgrada [x ] Da [ ] Ne Vidi odjeljak B nižeB. Nova izgradnja [ ] Da [ x] Ne Vidi odjeljak B niže C. Individualni sistem tretmana otpadnih

voda [ ] Da [ x] Ne Vidi odjeljak C niže

D. Istorijske zgrade i kvartove [ ] Da [ x] Ne Vidi odjeljak D nižeE. Kupovinu zemljišta1 [ ] Da [x ] Ne Vidi odjeljak E nižeF. Opasne ili toksične materijale2 [ x] Da [ ] Ne Vidi odjeljak F nižeG. Uticaj na šume i/ili zaštićena područja [ ] Da [ x] Ne Vidi odjeljak G nižeH. Rukovanje / upravljanje medicinskim

otpadom[ ] Da [x ] Ne Vidi odjeljak H niže

I. Bezbijednost saobraćaja i pješaka [ x] Da [] Ne Vidi odjeljak I niže

AKTIVNOST

PARAMETAR ČEK-LISTA MJERA ZA SMANJENJE UTICAJA (Primjenjivaće se mjere iz boldovanog teksta)

A. Opšti uslovi

Informisanje i bezbijednost radnika

(a) Lokalne građevinske i ekološke inspekcije su obaviještene o predstojećim aktivnostima

(b) Javnost je obaviještena o radovima putem odgovarajućih obavještenja u medijima i/ili javno dostupnim mjestima (uključujući lokaciju radova)

(c) Sve pravno zahtijevane dozvole su pribavljene za izgradnju i/ili obnovu

(d) Svi radovi će biti izvedeni na bezbijedan i disciplinovan način kreiran kako bi umanjio uticaj na okolne stanovnike i životnu sredinu.

(e) Lična zaštitna oprema (PPE) radnika će biti usklađena sa međunarodnom dobrom praksom (uvijek kacige, prema potrebi maske i zaštitne naočari, odijela i sigurnosna obuća)

(f) Odgovarajuće označavanje gradilišta će obavijestiti radnike o ključnim pravilima i regulativom koju treba poštovati.

B. Opšta obnova i / ili izgradnja

Kvalitet vazduha (a) Tokom unutrašnjeg rušenja koristiti elevator za šut iznad prvog sprata

(b) Držati šut od rušenja u kontrolisanom prostoru i prskati vodom kako bi se smanjila prašina od šuta

(c) Smanjiti prašenje tokom pneumatskog bušenja / rušenja zidova stalnim prskanjem vodom i/ili instaliranjem ograđenih prostora za prašinu na gradilištu

(d) Održavati okolnu sredinu (trotoare, puteve) čiste od šuta kako bi se smanjila prašina

(e) Neće biti otvorenog paljenja građevinskog / otpadnog materijala na gradilištu

(f) Neće biti suvišnog praznog hoda građevinskih vozila na gradilištu

Buka (a) Građevinska buka će biti limitirana u ograničene vremenske intervale, dogovorene u dozvoli

(b) Tokom radova, poklopci mašina generatora, vazdušnih kompresora i ostale električne mašinske opreme treba da budu zatvoreni i oprema smještena što dalje od stambenih zona

Kvalitet vode (a) Gradilište će uspostaviti odgovarajuće erozione i mjere kontrole sedimenta kao što su npr. bale sijena i / ili ograde od mulja kako bi spriječili pokretanje sedimenta sa gradilišta uzrokujući prekomjernu zamućenost u okolnim potocima i rijekama.

1 Kupovina zemlje uključuje preseljenje ljudi, promjenu privređivanja, povredu tuđe svojine i ima uticaja na ljude koji žive i / ili nelegalno naseljavaju i /ili vode poslove (kioske) na zemljištu koje se kupuje. 2 Toksične / opasne materije uključuju ali nisu ograničene na azbest, toksične boje, sredstvo za uklanjanje olovne boje itd.

Upravljanje otpadom (a) Skupljanje otpada i putevi i lokacije odlaganja će biti identifikovani za sve glavne vrste otpada koje se očekuju od rušenja i gradnje.

(b) Mineralni otpad od rušenja i izgradnje biće odvojen od opšteg otpada, organskog, tečnog i hemijskog otpada putem sortiranja na gradilištu i skladištenja u odgovarajućim kontejnerima.

(c) Građevinski otpad će biti sakupljen i pravilno odložen od strane licenciranih sakupljača

(d) Evidencija o otklanjanju otpada će se čuvati kao dokaz o realizaciji pravilnog upravljanja otpadom.

(e) Kadgod je izvodljivo, dobavljač će ponovo koristiti i reciklirati odgovarajuće i moguće materijale (osim azbesta)

C. Individualni sistem za tretman otpadnih voda

Kvalitet vode (a) Pristup rukovanju sanitarnim otpadom i otpadnim vodama sa gradilišta (instalacija ili rekonstrukcija) mora da bude odobren od strane lokalnih vlasti

(b) Prije ispuštanja u prihvatne vode, ispusti iz individualnih sistema otpadnih voda moraju da budu tretirani kako bi se zadovoljili minimalni kriterijumi kvaliteta postavljeni nacionalnim smjernicama o kvalitetu ispusta i tretmanu otpadnih voda.

(c) Biće obavljen monitoring novih sistema otpadnih voda (prije/nakon)

D. Istorijske zgrade

Kulturno nasljeđe (a) Ako je građevina prepoznata istorijska struktura, nalazi se vrlo blizu takve strukture ili je locirana u prepoznatom istorijskom kvartu, mora se obavijestiti i dobiti potvrda / dozvola od lokalnih vlasti i sve građevinske aktivnosti moraju biti u skladu sa lokalnom i nacionalnom legislativom

(b) Osigurati da su predviđene mjere kako bi se zabilježio pronalazak umjetnina ili ostalog “slučajnog pronalaska” tokom iskopavanja ili građenja, da su kontaktirani službenici a radovi odloženi ili modifikovani kao bi se odgovorilo na takve slučajeve.

E. Kupovina zemljišta

Plan / okvir kupovine zemljišta

(a) Ako eksproprijacija zemljišta nije bila očekivana a zahtijevana je ili ako gubitak pristupa prihodima legalnih ili nelegalnih korisnika zemlje nije bio očekivan ali može da se desi, treba konsultovati rukovodioca tima u banci.

(b) Odobren plan / okvir kupovine zemljišta će biti implementiran (ako se to zahtijeva projektom)

F. Toksične materije

Upravljanje azbestom (a) Ako je azbest lociran na projektnom gradilištu, jasno ga označiti kao opasan materijal

(b) Kada je moguće, azbest će biti odgovarajuće upakovan i zapečaćen kao bi se smanjilo izlaganje

(c) Azbest će prije uklanjanja (ako je uklanjanje neophodno) biti teretiran vlažećim agensom kako bi se umanjila azbestna prašina

(d) Azbestom će rukovati i odložiće ga obučeni i iskusni profesionalci

(e) Ako je azbestni materijal privremeno skladišten, otpad treba da bude sigurno zatvoren unutar zatvorenih kontejnera i odgovarajuće označen

(f) Uklonjeni azbest neće biti ponovo upotrebljen

Prilog 7