ZAKŁAD RACHUNKOWOŚCI ROLNEJ

Sytuacja dochodowa wybranych działalności w gospodarstwach konwencjonalnych

w 2006 roku (wyniki wstępne)

Warsztaty szkoleniowo-organizacyjne, System AGROKOSZTYArłamów 24-28.09.2007 r.

dr inż. Aldona Skarżyńska, aldona.skarzynska@fadn.pl

W 2006 roku badaniami objęto działalności

produkcji roślinnej produkcji roślinnej produkcji zwierzęcejprodukcji zwierzęcej

1. pszenica ozima 1. krowy mleczne

2. żyto ozime 2. żywiec wołowy

3. pszenżyto ozime 3. kury nioski

4. gryka 4. żywiec drobiowy

5. rzepak ozimy

Produkcja, koszty i dochody działalności produkcji roślinnej w 2006 roku, w zł/ha

Działalność Grupy gospod.

Wartość produkcji

Nadwyżka bezpośr.

Koszty ogółem

Dochód z działalności

najlepsze 2835 19551955 1968 11711171

Pszenica oz.Pszenica oz. średnie 2105 12101210 1764 649649najsłabsze 1564 720720 1507 349349najlepsze 1464 10721072 1041 737737

Żyto ozimeŻyto ozime średnie 910 533533 780 428428najsłabsze 755 259259 861 199199najlepsze 2208 16791679 1162 13541354

Pszenżyto oz.Pszenżyto oz. średnie 1442 915915 1067 687687najsłabsze 1070 362362 1220 160160najlepsze 1440 11091109 1174 580580

GrykaGryka średnie 663 491491 580 392392najsłabsze 241 9999 708 -163-163najlepsze 3607 25362536 2226 16941694

Rzepak oz.Rzepak oz. średnie 2949 16561656 2355 900900najsłabsze 1712 422422 2046 -22-22 dochód z działalności = dochód z działalności bez dopłat +

dopłaty dopłaty = płatność uzupełniająca

Mierniki dla działalności w grupach gospodarstw

najlepsze średnie najsłabszenajlepsze średnie najsłabsze

koszty ogółem /1 zł wartości produkcji

Pszenica ozima 0,69 0,84 0,96Żyto ozime 0,71 0,86 1,141,14Pszenżyto ozime 0,53 0,74 1,141,14Gryka 0,82 0,87 2,942,94Rzepak ozimy 0,62 0,80 1,201,20

udział dopłat w dochodzie z działalności, w %

Pszenica ozima 26,0 47,5 83,7Żyto ozime 42,5 69,6 153,3153,3Pszenżyto ozime 22,8 45,4 193,8193,8Gryka 54,0 78,8 x Rzepak ozimy 18,5 34,0 x x - oznacza, że dochód z działalności był wartością ujemną.

Wyniki działalności w grupach gospodarstw

-100

400

900

1400

1900

2400

2900

3400

3900

najlepsze średnie najsłabsze najlepsze średnie najsłabsze

zł/h

a

Wartość produkcji Koszty ogółem Dochód z działalności (z dopł.) Dopłaty

Pszenica ozima Rzepak ozimy

Wyniki działalności w grupach gospodarstw

0

500

1000

1500

2000

2500

najlepsze średnie najsłabsze najlepsze średnie najsłabsze

zł/h

a

Wartość produkcji Koszty ogółem Dochód z działalności (z dopł.) Dopłaty

Żyto ozime Pszenżyto ozime

Wyniki działalności w grupach gospodarstw

-200

100

400

700

1000

1300

1600

najlepsze średnie najsłabsze PL_A PL_B PL_C PL_D

zł/h

a

Wartość produkcji Koszty ogółem Dochód z działalności (z dopł.) Dopłaty

Gryka

W gospodarstwach najlepszych,

na poziomie najniższym lub średnim kształtowały się: poniesione koszty bezpośrednie, wyjątkiem była gryka

w przypadku której koszty bezpośrednie były najwyższe,

pracochłonność uprawy 1 ha, wyjątkiem była gryka poniesione nakłady pracy były najwyższe;

na poziomie najwyższym kształtowały się: koszty ogółem uprawy 1 ha (wyjątkiem był rzepak

– kształtowały się na poziomie średnim),

dochód z działalności na 1 ha uprawy, dochód z działalności na 1 ha uprawy,

dochód z działalności na 1 godzinę pracy własnej.dochód z działalności na 1 godzinę pracy własnej.

Poziom kosztów (w zł/ha) oraz struktura kosztów ogółem działalności w grupach gospodarstw

895

844

1071

1293

1290

1088

870

662

1155

1062

757

880

0%

20%

40%

60%

80%

100%

najlepsze średnie najsłabsze najlepsze średnie najsłabsze

Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie

Pszenica ozima Rzepak ozimy

1968 1764 1507 2226 2355 2046

Poziom kosztów (w zł/ha) oraz struktura kosztów ogółem działalności w grupach gospodarstw

392

377

495 528

527

708

648

402

366 634

541

511

0%

20%

40%

60%

80%

100%

najlepsze średnie najsłabsze najlepsze średnie najsłabsze

Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie

1041 780 861 1162 1067 1220

Żyto ozime Pszenżyto ozime

Wyniki działalności w regionach rolniczych

0

400

800

1200

1600

2000

2400

2800

3200

PL_A PL_B PL_C PL_D PL_A PL_B PL_C PL_D

zł/h

a

Wartość produkcji Koszty ogółem Dochód z działalności (z dopł.) Dopłaty

Pszenica ozima Rzepak ozimy

Wyniki działalności w regionach rolniczych

0

300

600

900

1200

1500

1800

PL_A PL_B PL_C PL_D PL_A PL_B PL_C PL_D

zł/h

a

Wartość produkcji Koszty ogółem Dochód z działalności (z dopł.) Dopłaty

Żyto ozime Pszenżyto ozime

Mierniki dla działalności w regionach

Pomorze Wielkop. Mazowsze Pomorze Wielkop. Mazowsze Małopolska Małopolska i Mazury i Śląsk i Podlasie i Pogórzei Mazury i Śląsk i Podlasie i Pogórze

koszty ogółem /1 zł wartości produkcji

Pszenica ozima 0,80 0,82 0,85 0,740,74Żyto ozime 0,94 0,89 0,730,73 0,99Pszenżyto ozime 0,98 0,75 0,590,59 0,70Gryka 1,29 0,860,86 1,07 1,20Rzepak ozimy 0,88 0,740,74 0,73 0,89

udział dopłat w dochodzie z działalności, w %

Pszenica ozima 39,1 44,1 49,849,8 33,9Żyto ozime 85,0 72,2 54,1 96,996,9Pszenżyto ozime 93,193,1 40,9 31,7 45,4Gryka 185,0 71,8 119,5 304,8304,8 Rzepak ozimy 48,3 27,8 33,2 65,265,2

W ujęciu regionalnym odnotowano

duże zróżnicowanie wysokości plonu i ceny sprzedaży produktów,

w regionie Wielkopolska i Śląsk – najwyższą wartość produkcji dla: żyta ozimego,żyta ozimego, pszenżyta ozimego,pszenżyta ozimego, gryki,gryki, rzepaku ozimegorzepaku ozimego;;

w regionie Wielkopolska i Śląsk – najwyższy koszt środków ochrony roślin dla 4. działalności, wyjątkiem był rzepak (Pomorze i Mazury)

w regionie Wielkopolska i Śląsk lub Mazowsze i Podlasie – najwyższe nawożenie NPK,

w regionie Małopolska i Pogórze – najwyższe nakłady pracy ogółem.

Koszty ogółem na 1 ha uprawy badanych działalności w regionach

Działalność najniższenajniższe najwyższenajwyższe

Pszenica oz. Mazowsze i Podlasie Wielkopolska i Śląsk

Żyto oz. Mazowsze i Podlasie Wielkopolska i Śląsk

Pszenżyto oz. Małopolska i Pogórze Wielkopolska i Śląsk

Rzepak oz. Małopolska i Pogórze Pomorze i Mazury

Gryka Pomorze i Mazury Mazowsze i Podlasie

Wyniki dla działalności produkcji roślinnej w regionach

Najwyższa wartość

Działalność nadwyżki nadwyżki bezpośredniejbezpośredniej

dochodu dochodu z działalnościz działalności

Pszenica oz. Małopolska i Pogórze Małopolska i Pogórze

Żyto oz. Mazowsze i Podlasie Mazowsze i Podlasie

Pszenżyto oz. Mazowsze i Podlasie Mazowsze i Podlasie

Gryka Wielkopolska i Śląsk Wielkopolska i Śląsk

Rzepak oz. Wielkopolska i Śląsk Wielkopolska i Śląsk

Produkcja, koszty i dochody działalności produkcji zwierzęcej w 2006 roku

Działalność Grupy gospod.

Wartość produkcji

Nadwyżka bezpośr.

Koszty ogółem

Dochód z działalności

KrowyKrowy najlepsze 7508 49874987 4867 28342834

mlecznemleczne średnie 5551 33953395 3791 19451945zł/sztukę najsłabsze 3549 15271527 3166 612612

Żywiec Żywiec najlepsze 497 220220 526 -22-22

wołowywołowy średnie 467 9393 551 -76-76

zł/100 kg brutto najsłabsze 457 55 602 -129-129

Kury nioskiKury nioski najlepsze 10386 53395339 7170 32163216zł/100 sztuk średnie 6333 28792879 4710 16231623

najsłabsze 4388 887887 6846 -2458-2458

ŻywiecŻywiec najlepsze 273 7777 239 3434

drobiowydrobiowy średnie 248 4343 242 66

zł/100 kg brutto najsłabsze 244 -3-3 290 -46-46

dochód z działalności = dochód z działalności bez dopłat + dopłaty dopłaty = płatność uzupełniająca do zaangażowanej powierzchni paszowej

Poziom kosztów (w zł/ 1 krowę mleczną) oraz struktura kosztów ogółem działalności w grupach gospodarstw oraz regionach

2521

2156

2022

2062

2478

2406

1763

2346

1634

1145

1723

1881

1974

1569

0%

20%

40%

60%

80%

100%

najlepsze średnie najsłabsze PL_A PL_B PL_C PL_D

Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie

Krowy mleczne

4867 3791 3166 3785 4359 4381 3333

Poziom kosztów (w zł/ 100 kg żywca brutto) oraz struktura kosztów ogółem działalności w grupach gospodarstw

277

374

452

196

205

247

177

150

43 37 43

249

0%

20%

40%

60%

80%

100%

najlepsze średnie najsłabsze najlepsze średnie najsłabsze

Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie

Żywiec wołowy Żywiec drobiowy

526 551 602 239 242 290

Koszt koncentratów i mieszanek – udział w strukturze kosztów pasz treściwych obcych, w %

Zużycie koncentratów i mieszanek – udział w strukturze zużycia pasz treściwych obcych, w % (w grupach gospodarstw)

Działalność najlepszenajlepsze średnieśrednie najsłabszenajsłabsze

Krowy mleczne 71,057,2

70,955,4

64,752,1

Kury nioski 97,586,8

99,182,7

95,937,8

Żywiec wołowy 30,513,8

56,133,3

79,964,7

Żywiec drobiowy 83,377,0

84,877,5

89,783,5

Wyniki działalności w grupach gospodarstw

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

najlepsze średnie najsłabsze PL_A PL_B PL_C PL_D

zł/1

kro

wę

Wartość produkcji Koszty ogółem Dochód z działalności (z dopł.) Dopłaty

Krowy mleczne

Wyniki działalności w grupach gospodarstw

-150

0

150

300

450

600

750

najlepsze średnie najsłabsze PL_A PL_B PL_C PL_D

zł/1

00 k

g br

utto

Wartość produkcji Koszty ogółem Dochód z działalności (z dopł.) Dopłaty

Żywiec wołowy

Wyniki dla działalności produkcji zwierzęcej w regionach rolniczych

Najwyższa wartość

Działalność nadwyżki nadwyżki bezpośredniejbezpośredniej

dochodu dochodu z działalnościz działalności

Krowy mleczne Mazowsze i Podlasie Małopolska i Pogórze

Żywiec wołowy Mazowsze i Podlasie X

Kury nioski Pomorze i Mazury Mazowsze i Podlasie

Żywiec drobiowy Wielkopolska i Śląsk Wielkopolska i Śląsk

x - oznacza, że dochód z działalności był wartością ujemną.

Podsumowanie

Dochody badanych działalności mieściły się w dośćDochody badanych działalności mieściły się w dośćszerokich granicach, spowodowane to byłoszerokich granicach, spowodowane to byłoróżnym stopniem zmian w zakresie:różnym stopniem zmian w zakresie:

• poziomu produkcji,

• kosztów jednostkowych,• cen realizacji poszczególnych produktów rolniczych

Dochód oraz jego zróżnicowanie jest pochodną uwarunkowań: Dochód oraz jego zróżnicowanie jest pochodną uwarunkowań: zależnych od producenta rolnego, np. posiadana wiedza,

umiejętności zarządcze, niezależnych od niego, np. położenie gospodarstwa względem

rynków zaopatrzenia i zbytu, warunki agrometeorologiczne.

Podsumowanie cd.

Dochody jakie zapewniły badane działalności w 2006 r. odzwierciedlają zmiany zachodzące w zewnętrznych warunkach prowadzenia gospodarstw.

W 2006 r. (wg GUS) relacja cen produktów rolnych sprzedawanych do cen środków produkcji była korzystna wynosiła 102,0% (w 2005 r. 96,0%).

ceny zbytu produktów wzrosły średnio o 2,6%, ceny zbytu produktów wzrosły średnio o 2,6%, towarów i usług zakupywanych wzrosły o 0,6%.towarów i usług zakupywanych wzrosły o 0,6%.

Oznacza to wzrost opłacalności produkcji rolniczej.Oznacza to wzrost opłacalności produkcji rolniczej.

Podsumowanie cd.

Ceny towarowej produkcji rolniczej w 2006 r. Ceny towarowej produkcji rolniczej w 2006 r. były wyższe o 2,6%;były wyższe o 2,6%;

• w wyniku znacznego wzrostu cen towarowej w wyniku znacznego wzrostu cen towarowej produkcji roślinnej – o 11%. produkcji roślinnej – o 11%.

• obniżyły się natomiast, w drugim kolejnym roku, obniżyły się natomiast, w drugim kolejnym roku, ceny towarowej produkcji zwierzęcej ceny towarowej produkcji zwierzęcej – o 3,1% (w 2005 r. spadek o 0,6%).– o 3,1% (w 2005 r. spadek o 0,6%).