Waar ging het over?

• Oorzaken W.O II? (meningsverschillen)• Welke manieren van oorlogvoering?• Verschillen W.O I?

Oefenvragen• Noem 2 beslissingen van Hitler en zijn NSDAP die in strijd waren met het

verdrag van Versailles • Wat vonden Daladier en Chamberlain van Hitlers eis aan Tsjecho-

Slowakije om Sudetenland aan Duitsland af te staan?• Wat gebeurde er 1 september 1939 en welke gevolg had dat?• Waarom zou volgens sommige onderzoeker de schuld van de Tweede

wereldoorlog bij Frankrijk en Engeland liggen?

Waar gaat de cartoon over?

Nederland onder Duitse bezetting

§4

De Duitse inval

• 10 mei 1940 inval Duitsland• Nederlandse leger slecht bewapend en niet goed

voorbereid.• 14 mei bombardement Rotterdam capitulatie Nederland• Nederlandse regering in ballingschap Londen• Duitsers nemen macht in handen

Einde aan de neutraliteit van Nederland

• Nederland al sinds midden 19de eeuw neutraal: -Beste politiek voor de veiligheid-Beste politiek voor de handel-Moreel beter, voorbeeld

Tot grote verontwaardiging Nederlanders werd de neutraliteit van Nederland niet erkend door Duitsland.

Duits bestuur tijdens de bezetting

• Seyss-Inquart rijkscommisaris• 1500 Duitse bestuursambtenaren geven

bevelen door aan Nederlandse ambtenaren.• Duitse politie voorkomen verzet• Duitse soldaten om Nederlands kust te

verdedigen.

2 doeleinden Duitse bezetters

• Nederland inschakelen bij Duitse oorlogsvoering. Nederlanders in Duits leger, of als arbeider oorlogsindustrie. Producten uit landbouw en industrie.

• De Nederlandse bevolking winnen voor het nationaal-socialisme.

1ste fase bezettingstijd mei 1940-eind februari 1941) wederzijdse welwillendheid

• Geleidelijke nazificatie• Nederlanders hoopten door aanpassing zoveel

mogelijk naar oude leven terug te keren.• Bezetter liet zoveel mogelijk organisaties

bestaan.• De meeste mensen bleven hun werk doen.

vervolg• Jodenvervolging, maatregelen die Joden isoleren.• Op grote schaal propaganda, controle pers.• Uitschakeling Nederlandse politiek, stopzetten

werkzaamheden eerste en tweede kamer.verbieden van partijen.

• Nog weinig verzet, alleen veel uitingen trouw koningshuis.

• Nederlandse Unie krijgt grote aanhang. Opgericht in 1940. Wilden met Duitsers samenwerken maar legden nadruk op Nederlandse karakter. Ontevredenheid al voor de oorlog.

huiswerk

• Samenvatting §4 t/m C blz. 52 en 53 werkboek.

• http://deoorlog.nps.nl/page/dossiers/780334/Duitse+soldaten+in+Nederland?afl=2

Tweede fase(februari 1941-april 1943)

• Duitsland ging vanaf begin 1941 harder optreden. Kwam door:

-Niet aanslaan propaganda (februaristaking)-Nederland moest grotere bijdrage leveren aan

oorlogvoering. Duitsland kreeg meer tegenstanders op verschillende fronten.

Tweede fase(februari 1941-april 1943)

• Dwang om in Duitsland te werken en producten te leveren:Eind februari 1941 ging Duitsland Nederlanders dwingen tot erbeid in

Duitsland.Nederland moest producten leveren, bepaalde producten begonnen schaars

te worden.• Oprichting nazi organisatiesEr kwam een kultuurkamer, een rijksradio en een vakvereniging.Nsb werd de enige toegestane politieke partij.Kreeg niet veel leden. • Meer isolatie en deportatie Joden .Op het persoonsbewijs werd een J aangebracht, vanaf mei 1942 gele ster

dragen. De meeste Joden werden naar Westerbork gebracht vandaaruit naar de vernietigingskampen. 100.000 van de 140.000 Nederlandse Joden komen om.

Tweede fase(februari 1941-april 1943)

• Meer isolatie en deportatie Joden .Op het persoonsbewijs werd een J aangebracht, vanaf mei 1942

gele ster dragen. De meeste Joden werden naar Westerbork gebracht van daaruit naar de vernietigingskampen. 100.000 van de 140.000 Nederlandse Joden komen om.

• Anti-Duitse stemming groeit, verzet neemt toe.Samenwerking met de bezetter verliep moeizamer, verzet

groeide maar bleef kleine groep.

Derde Fase( april 1943-september 1944)

• In april/mei 1943 braken stakingen uit als protest op terug roepen krijgsgevangenen.

Staking werk hard onderdrukt. Stakers werden geëxecuteerd. • Levering van arbeiders en producten wordt belangrijker dan

nazificatie. Door verslechtering militaire situatie Duitsers.Iedere mannelijke Nederlander kon opgeroepen worden voor

werk in Duitsland. Voltooing deportatie Joden.• Verhoudingen tussen Nederlanders en Duitsers verslechteren.Meer verzet, in de vorm van onderduiken, illegale pers en

knokploegen. Duitsers namen harde maatregelen , wat weer meer verzet opleverde.

Razzia van Putten

• In het dorp Putten in Gelderland werd op 1 oktober 1944 door de Duitse bezetters een razzia uitgevoerd, waarbij vrijwel de gehele mannelijke beroepsbevolking werd afgevoerd naar diverse concentratiekampen.

http://deoorlog.nps.nl/page/dossiers/783095/Razzia+van+Putten

Vierde Fase (september 1944-mei 1945) totale ontregeling.

• Geallieerden rukken op. • September 1944 bereiken geallieerden

Zuiden.• Lopen vast bij de grote rivieren• Zuid-nederland is bevrijd maar nog wel

frontgebied.• Duitsers gebruiken steeds meer terreur in niet

bezette gebieden. Veel verzet.

Hongerwinter

• Vooral in grote steden hongersnood, door spoorwegstaking en strenge winter.

• Zo een 15.000 mensen sterven net voor Nederland bevrijd wordt.

• http://deoorlog.nps.nl/page/mappen/780414/Hongerwinter?afl=6&d=780409

Bevrijding

• 5 mei 1945 geven Duitse troepen zich over.• Nederlanders gingen zich afvragen wat er met

landverraders moest gebeurenVoor veel Nederlanders gaat de oorlog door in

Indonesië. • http://deoorlog.nps.nl/page/mappen/

780848/Kaalscheren+Moffenmeiden?afl=8&d=780845

§5 Gevolgen van de Tweede Wereldoorlog

• Slachtoffers:40 miljoen doden, 250.000 NederlandersNog veel herdenkingen en monumenten• Berechting oorlogsmisdadigers:Berechting collaborateurs was moeilijk, wat was de juiste straf?

Veel verdachte personen.Niemand was tevreden over de manier van berechting.• Plaats van Nederland in de wereld sterk verandert.Neutraliteitspolitiek keerde niet meer terug, Nederland ging

deel uitmaken van bondgenootschappen van Westerse staten. Er kwam een einde aan de overheersing van Indonesië.

Gevolgen van de Tweede Wereldoorlog

• In de Nederlandse politiek verandert weinig:Men bleek het niet eens over de manier waarop vernieuwd

moest worden. De meeste politieke partijen en verzuilde organisaties van voor de oorlog keerden terug.

• Grenzen verschuiven, landen verdwijnen.Er werden gedeeltelijk nieuwe grenzen getrokken in Europa.Polen verschoof naar het westen ten koste van Duitsland. 12

miljoen Duitsers uit polen en Sudetenland verdreven.Europa raakte in tweeën verdeeld.

Gevolgen van de Tweede Wereldoorlog

• Machtsverhoudingen veranderen:Vs en SU worden supermogendheden. Voor de West-Europese

staten nog maar bescheiden rol in de wereldpolitiek.• De dekolonisatie komt dichterbij:Sinds W.O I waren de nationalistische bewegingen in de koloniën

sterk gegroeid. Zij eisten onafhankelijkheid. Tijdens de tweede wereldoorlog hadden de koloniale mogendheden het druk met de oorlog en werde nationalistische bewegingen veel sterker.De VS en de SU waren anti-kolonialistisch.

Sommige nationalistische bewegingen slaagden er spoedig in onafhankelijkheid te verkrijgen, andere niet lang daarna.

TIPS voor het proefwerk:

• Maak zelf vragen tijdens het leren, en zorg dat je daar goede antwoorden op vindt.

• Stel jezelf steeds de vraag, wat gebeurde er? Waarom? Wat waren de gevolgen? Denk aan verschil tussen korte en lange termijn gevolgen.