1. Wykonaa : Aleksandra Daekuczennica klasy IIa

2. Cz IGimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 2 3. Rzeka Mroga bierze swjpocztek nieopodal Brzezinna wysokoci 195 m n.p.m. wgranicach wsi Gakwek-Kolonia skd wijc sispywa stromo w d przezPark KrajobrazowyWzniesie dzkich. Niegdydolina ta odprowadzaawody z topniejcegolodowca warciaskiego, dzijej wyrany spadek igboko wcite koryto3Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 4. Wody rzeki Mrogi woj. Skierniewickiego winny spenia wymagania II klasy czystoci.Charakterystyka stanu zanieczyszczenia wody Mrogi w Dmosinie oraz Bielawachwykazaa, e rzeka nie odpowiadaa normom III klasy czystoci. O wyniku klasyfikacjioglnej zadecydoway gwnie zwizki biogenne, stan sanitarny oraz saprobowo.Zainstniay fakt niewielkiego pogorszenia si jakoci wd rzeki Mrogi w jej dolnym biegubadanym okresie 1995/1996, jest spowodowany gownie zanieczyszczeniamiodprowadzanymi z tereny woj. dzkiego (miasto Gowno) oraz okresowymi (g.jesiennymi) zrzutami wd z duego kompleksu stawowego PG Ryb.4Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w BielawachPunkt pomiarowo-kontrolnyPlanowana klasaczystociOsignita klasaczystociWskanik decydujcy oklasie czystoci wodyDmosin II n.o.n Tlen rozpuszczony, azotazotynowyBielawy II n.o.n Tlen rozpuszczony, chlorofila, miano Coli 5. Najwikszy wskanik przekroczenia dopuszczalnych ste wynosi:*W grupie zanieczyszcze fizyko-chemicznych: 1,700 w fosforze oglnym (70% wynikw w normie) w Dmosinie 1,953 w azocie azotynowym (25% wynikw w normie) w Bielawach*W grupie bakteriologii ze wzgldu na Miano Coli:w Dmosinie 1,250 (91% wynikw w normie) III klasa czystociw Bielawach 50,0 (16% wynikw w normie) n.o.n*W grupie sapropowoci ze wzgldu na chlorofil a oraz indeks saprobowysestonu wkanika przekroczenia by zrnicowany i wynosi odpowiednio :w Dmosinie 4,173( 62% wynikw w normie) klasa n.o.nW Bielawach 0,924(75% wynikw w normie) II klasa czystociGimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 5 6. rdo: Gakwka Kolonia nawysokoci ok.195m n.p.m Dugo rzeki : 60,9 km Powierzchnia dorzecza : 523 km W rejonie Gowna szeroko koryta: 8m Gboko: 0,5-0,7m redni roczny przepyw w dolnym biegu(Bielawy) : 2,47m Najwiksze dopywy: Mroyca, Brzunia Waniejsze miejscowoci nad Mrog :Tworzyjanki, Mroga, Koacin, Gowno,Bielawy, Walewice. Zbiorniki zaporowe: Rochna, Lisowice,Rogw, Koacin, Huta Jzefw, Mroyczka.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 6 7. Na swoim dolnym odcinku Mroga przemierza Rwnin owicko Bosk,zbudowan z osadw. Wyksztaciy si tu niezwykle yzne gleby czarneziemie, wystpujce w zaledwie piciu jeszcze innych regionach Polski. Regionprzez ktry pynie Mroga jest intensywnie uytkowany rolniczo, a co za tymidzie zachowao si tu niewiele lasw.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 7 8. Pojedyncze wiksze paty laswwystpuj w okolicy Koacina, Dmosina i Gownai s to gwnie sosnowe bory z domieszk dba.Grdy czyli lasy liciaste z duym udziaem grabwwystpuj w pooonym ok. 1,5 km od rzeki zaGownem rezerwacie Zabrzenia. Chronione s tute jody bdce gatunkiem poudniowymi tu wanie majce pnocn graniczasigu swego wystpowania.Na dolnym odcinku rzeka pynie wrd pl i k.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 8 9. Dolina Mrogi pooona jest w caoci w gminie Bielawy. W dolnej czci czy si zdolin Bzury. W jej najniszym miejscu znajduje si koryto rzeki, ktrego trasa bardzomeandruje, tworzc zakola utrudniajce przepyw. We wsi Bielawy znajduje si jedyny naterenie powiatu czynny posterunek wodowskazowy. Dolina jest stosunkowo wska,zajmuje tereny niezabudowane (oprcz Bielaw). Wod z rzeki Mrogi zasilane s stawy,nalece do gospodarstwa rybackiego Psary, pooone na poudnie od Bielaw orazWalewice pooone w dolinie Bzury. W przypadku wystpienia stanw powodziowychnastpi zalanie doliny na powierzchni ok. 450 ha.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 9Posterunek wodowskazowy 10. Instytut Ochrony rodowiska w Warszawie po przeprowadzonych analizachuzna, e spad i redni roczny przepyw rzek w odniesieniu do istniejcej zabudowyhydrotechnicznej (jazy, stopnie) rzek w Powiecie owickim pozwalaj przyjciezaoenia , e istnieje moliwo zainstalowania 26 maych elektrowni wodnych ocznej mocy rzdu 465 kW. W tym 4 obiektw na rzece Mrodze o mocy 80 kW.Aktualnie energia jest uzyskiwana w piciu m.e.w narzece Mrodze w tym w dwch w gminie Bielawy o mocy25 kW.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 10Miejscowo GminaZiewanice Gowno2xGowno GownoPsary BielawyJaninw Bielawy 11. Woda jest nazywana biaym wglem, bo jej energia daje prd i do tego niezanieczyszcza rodowiska. Elektrownia wodna to puapka, w ktr chwyta si czenergii uwalnianej przez spywajc wod. Posuszna grawitacji, zawsze prbuje spynniej fizyk powiedziaby, e ma energipotencjaln. Jeli na drodze pyncej wodypostawi si turbin, mona przechwycicz tej energii. Poruszana przez wodturbina napdza wwczas generator,a ten wytwarza elektryczno.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 11 12. Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 12Most w Bielawach.Most w GownieMost w ZiewanicachMost w Walewicach 13. Rzeka Mroga uchodzi koo Soboty do Bzury, lecz nie jestto takie proste. W Walewicach rzeka dzieli si na dwieczci. Jedna z nich wpada do kanau na tzw. kachGajeskich po prawej stronie w kierunku Soboty, adruga cz rwnie do kanau lecz po lewej. Adopiero kana wpada do Bzury. Przed laty byoinaczej, gdy nie byo kanau tak i w ten sposbMroga wpadaa prosto do Bzury za SzkoPodstawow w Sobocie .Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 13 14. Koniec czciIZapraszamna cz II 15. Cz IINie daleko myna rzeczka siwije, jest to Mroga, pikna,kolorowa, mynw na niejmnstwo, tote i nie jestpusto..Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 15 16. Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 16Rzeka jest bardzo malownicza. Jej walory nietylko krajobrazowe docenili nasi pradziadowie,prowadzc myny wodne. O znaczeniugospodarczym Mrogi i umiejtnymwykorzystaniu potgi wody wiadczy due ichskupisko w naszej okolicy. Trudno uwierzy, ena tak krtkim odcinku z Gowna do Sobotybyo ich a dziesi:Myn Gowno (2), Myn Patyki, Myn Sopel,Myn Boczki Domaradzkie, Myn Skubiki,Myn Psary, Myn Gosawice obecnieJaninw, Myn Walewice, Myn Przymus 17. Bardzo ciekawie przedstawia si historia niektrychz nich . Cho myny wodne prawie znikny z naszegokrajobrazu, w przeszoci stanowiy nieodczny element zabudowy. Te,ktre zachoway si do dzi s jedn z wielu atrakcji turystycznychGowna i okolicy.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 17HERB POWIATUOWICKIEGOHERB GOWNAHERB GMINY BIELAWY 18. Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 18. 19. Jest to drugi myn w Gownie, coprawda nie na Mrodze, ale jejdopywie Mroycy to myn natzw. Pile, wacicielem byhr. Rzewuski. Jest to myn wodny. Wprzeszoci tak jak i teraz rolnicyprzerabiaj tam zboe na mk i itd.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 19 20. Myn na Patykach by zbudowany napalach wbitych w dno rzeki,std wywodzi si jego nazwa, naleado rodziny Mirowskich- Ignacego,nastpnie do jego syna, Jerzego.Myn ten funkcjonowa do 1977roku, w 1988 na podstawie nakazuzosta rozebrany.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 15Miejsce po mynie. 21. Dzisiaj niestety pozosta tylko wpamici starszego pokolenia, nafotografiach i obrazach. By tomyn wodny. Robiono w nim jakw wikszoci mynw mk zboow alerwnie pasze dla zwierzt.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 21 22. W 1825 roku grunty skarbowe naby wwieczyst dzieraw Wacaw Thraumerkatolik niemiecki, ktry przyby ze lskaAustryjackiego. Wybudowa w Soplu narzek Mroga nowoczesn manufakturzajmujc si produkcj papieru. W 1844roku powsta budynek spichlerza, ktrystoi do dnia dzisiejszego.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 22 23. .Papier czerpany by wysokiej jakoci .Papier ze znakami wodnymi monabyo znale w aktach miast : odzi,Warszawy, Pocka oraz na Kujawach.Wacaw Thraumer mia picioro dzieci,zmar w 1855 roku i zosta pochowanyna zaoonym przez siebie, cmentarzuw Starym Waliszewie.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 23Myn Sopel 24. Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 24W 1889 roku Sopel zosta zakupiony w drodzelicytacji przez pradziadka obecnegowaciciela Lesawa Jarzbowskiego. OsadaSopel Myn pozostaje w rodzinie przezwszystkie lata produkujc mk w myniewodnym. Obecnie znajduje si tuelektrownia wodna.Ciekawostka:Waciciele Osady Sopel Myn rozkroczniezapewniaj kwaterunek uanomTowarzystwa byych onierzy i Przyjaci15. Puku Uanw Poznaskich orazorganizuj spotkanie z mieszkacami.Skd uani przejedaj konno na msze doWalewic.Stara papiernia. 25. Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 25W bliskim ssiedztwie Sopla znajduje siKolejny myn w Boczkach. Jegowacicielem do dnia dzisiejszego-mimo Licznych problemw wpierwszych latach Wadzy ludowej-jest rodzina pastwa Marksw. Boczkito miejsce, gdzie zaczyna sw karierwczeniej wspomniany W. Traeumerjako wspdzierawca mynapapierniczego w latach 1816-1825. 26. W przeciwiestwie do papierni wSoplu, w Boczkach nie maadnych ladw wiadczcych owpisaniu si tego miejsca whistori polskiego papiernictwa.Myn w Boczkach to mynwodny.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 26 27. Rodzina Mirowskich to wacicielemyna w Skubikach. FranciszekMirowski naby go w II poowie XIXwieku ok. 1863 roku. Po jego miercimyn przejli synowie Aleksander i Jzef(bardziej znany jako Lucjan)- braciaIgnacego z Patyk. Jako przemiauzboa na mk bya wysoka dzikizastosowaniu bardzo dobrych maszyni urzdze cz z nich Mirowscy sprowadzilize Szwajcarii.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 27 28. Myn w Skubikach cieszy si dupopularnoci wrd gospodarzy.Przybywali oni ze zboem nawet zokolic Kutna. W czasie II wojnywiatowej siedliska myskie stawaysi ostoj dla wielu rodzin z wojennej,a szczeglnie powstaczej tuaczki.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 28 29. Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 29W Skubikach i na Patykach rodzinaMirowskich daa schronieniewysiedlonym z odzi, Kutna isamej Warszawy. Myn wSkubikach to myn wodno-elektryczny, myn ten dziaa dodnia dzisiejszego, lecz tyko napotrzeby waciciela. 30. Zaledwie kilka kilometrw dalej odSkubik znajdowa si kolejny mynwodny w Psarach. Pocztkowo bywykorzystywany na potrzebymajtku, pniej wiadczy usugiokolicznej ludnoci. Ostatni wacicielTadeusz Znaniecki zosta pozbawionycaego majtku wiosna 1945 w trybienatychmiastowym . By to mynwodny, w ktrym robiono mkoraz inne pasze.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 30 31. Myn Janinw powsta w 1849roku. By do myn nalecy dorodziny Marksw, lecz w roku1950 odkupi go ojciec obecnegowaciciela Stanisawa Gajdy jakoprezent lubny. Myn tenfunkcjonuje i produkujemk od pocztku swegoistnienia. Jest to myn wodny.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 31 32. Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 32 33. Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 33W mynie jest duorozsypanej mki. 34. Myn ten zosta przekazanyAnastazemu Walewskiemu oddziadka Jzefa KolumnyWalewskiego aktemtestamentu z 20 lipca 1759roku. Nastpnie po mierciAnastazego wacicielami mynastali si Grabiscy od ktrych w1860 roku wydzierawi owy mynKazimierz Rosiski.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 34Pozostaoci po mynie 35. Przerabiano w nim mk,rut wszystko na potrzebyludnoci. Przy mynie istniaaelektrownia wodna, z ktrejprd zasila Stadnin Koni.Ciekawostka:Czeladnikiem tego myna by sp.Jzef Jaowiecki mieszkaniecPiotrowicGimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 35 36. Myn ten jak i poprzedni naleanajpierw do Jzefa KolumnyWalewskiego, nastpnie doAnastazego Walewskiego, pojego mierci pozyskali goGrabiskich, a potem zostawydzierawiony przez TadeuszRosiskiego brata ostatniegowaciciela myna w Walewicach.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 36Miejscepomynie.DompastwaRosiskich. 37. Produkowano w nim : mk,rut na potrzeby rolnikwMynarzami w tym mynie by :Bolesaw Menes - mieszkaniecHelina Wojtalik mieszkaniecSeligCiekawostka:Dziadkowie owy myn nazywali:myn na widrowskimGimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 37 38. Wspomniane myny wodne funkcjonujc przez wieledziesitek lat wpisay si w histori naszego regionu.Poznawanienaszych lokalnych dziejw i tradycji pozwalazrozumie idoceni wasne dziedzictwo kulturowe. Buduje onotrwaewizy midzypokoleniowe oraz wizy z miejscemurodzeniai zamieszkania.Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 38 39. DZIKUJ ZAUWAGE !!! 40. Ksika Midzy Pitkiem a Sobot tom I, rozdzia IV Raport o stanie rodowiska wojewdztwa skierniewickiego z1995 roku. Raport o stanie rodowiska w wojewdztwie skierniewickim w1993 roku Program ochrony rodowiska powiatu owickiego 2004 rok. Sownik geograficzno-krajoznawczy Polski WydawnictwoNaukowe PWN, W-wa 2000, s.469 http://www.focus.pl/jak-to-dziala/zobacz/publikacje/elektrownia-wodna/Gimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 40 41. Informacje od wacicieli mynw. Materiay o mynach od pani mgr. Anny Lewandowskiej Wywiad z panem Warszawskim, Maciejewskim,Pietraszewskim Informacje od pana Wielemborka z Przymusu i paniJaowieckiej z Piotrowic Informacje od mojego dziadka Stanisawa Koaczyskiego Agroenergetyka.pl Wikipedia.pl Zdjcia mojego autorstwaGimnazjum im. Jzefa Chemoskiego w Bielawach 41