WW CIENIU CIENIU CZEPKACZEPKA

NN I E Z A L E Ż N Y I E Z A L E Ż N Y M I E S I Ę C Z N I K M I E S I Ę C Z N I K

P I E L Ę G N I A R E K P I E L Ę G N I A R E K I P O Ł O Ż N YC H I P O Ł O Ż N YC H

O K R Ę G U O K R Ę G U W R O C Ł A W S K I E G O W R O C Ł A W S K I E G O

I L E G N I C K I E G OI L E G N I C K I E G O

NNUMER 3 UMER 3 ((222211)) MAR ZEC 2010 MAR ZEC 2010WROCŁAW LEGNICAWROCŁAW LEGNICA

ISS

N 1

42

5

65

84

ISS

N 1

42

5

65

84

ww

w.d

oip

ip.w

roc.

pl

ww

w.d

oip

ip.w

roc.

pl

W NUMERZE ................................................. str.

INFORMACJE

Pisma z NRPiP ................................................ 2

Zalecenia Konsultanta Krajowego w sprawie

prowadzenia profilaktyki

odleżyn ........................................................... 3

O p i n i a d o t y c z ą c a p e ł n i e n i a f u n k c j i

oddziałowej pionu położniczo-

ginekologicznego ......................................... 4

Tu warto zajrzeć – www? ............................ 4

Informacje DORPiP ....................................... 5

PREWENCJA

Gdy człowiek dowiaduje się. . . .................. 6

Śmierć mózgowa .......................................... 9

PTP

Mundur galowy ...........................................10

Jubileusz OSK ........................................ 10-11

PIELĘGNIARSTWO

Żelazo dla ludzi ..........................................12

Operacja tarczycy .......................................14

POŁOŻNICTWO

Jak urodzić zdrowe dziecko ....................16

PROBLEMY PRAWNE

Badania diagnostyczne .............................17

Próby uczuleniowe .....................................18

OGŁOSZENIA

Plan pracy DORPiP ................................ 19-21

Konferencja PTP w Sobótce .....................21

PAMIĘĆ I SERCE ......................... 2224

Ogłoszenia ............................................. 24-25

W C I E N I U C Z E P K A n ie z a le ż ny m ie s ię c z n i k

pie lę g n i a rek i p o łoż nyc h

ok rę g u w ro c ł aw s k ie go i l e g n ic k ie go .

(w w w.doipip.w ro c .p l)

W y d a w c a : Dol no ś l ą sk a Ok rę gow a I z ba

P ie lę g n i a rek i Po łoż nyc h

we Wro c ł a w iu .

R e d a g u j e P r e z y d i u m D O R P i P :Ursz u la Ole chow sk a

L e ok ad ia Ję d r z e je w sk a

A n na Sz a f r a n

Dorot a P ie t r z a k

Ma r iola G ór ny

W ło d z iwoj S aw ic k i

Włady s ława G łow acz

Gr a ż y na Maje w sk a-K a ź m iercz a k

B e at a Ł ab ow icz

Redakcja, redakcja techniczna, skład, korekta,

grafika i przygotowanie do druku

– Włodziwoj Sa wic ki

Konsultacja polonistyczna

mgr Katarzyna Sawicka

Materiałów nieza mó wio nych re dak cja nie

zwra ca, w tek stach pu bli ko wa nych za strze-

ga so bie pra wo skró tów, zmian ty tu łów oraz

po pra wek sty li stycz no–ję zy ko wych.

Artykuły, listy, uwagi i inną ko re spon den cję

prosimy nadsyłać na adres re dak cji:

Dolnośląska Okrę go wa Izba

Pielęgniarek i Położnych we Wro cła wiu, ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wro cław, fax. 373–20–56e–mail: info@doipip.wroc.pl

REDAKCJA NIE PONOSI

ODPOWIEDZIALNOŚCI

ZA TREŚĆ OGŁOSZEŃ I REKLAM

I TEK STÓW SPONSOROWANYCH

DOIPiP NIE PROWADZI POŚREDNICTWA

PRACY W KRAJU I ZA GRA NI CĄ

UWAGA: Nie przyjmujemy do pu bli ka cji

tekstów przekazywanych telefonicznie!

Nasza okładka: fot. arch.DOIPiP

Ossolineum Wrocław

Numer za mknię to 17.02.2010 r.

Do druku przygotowano 28.02.2010 r.

Nakład 3500 egz.

Pismo nie od płat nie roz pro wa dza ne

wśród człon ków Sa mo rzą du

Pielęgniarek i Po łoż nych.

Druk ABIS

Wszystkie artykuły (i nie tylko)

na str. www.doipip.wroc.pl

DDolnośląska Okręgowa Izba olnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych Pielęgniarek i Położnych

we Wrocławiuwe Wrocławiu,, ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław,

e–mail: info@doipip.wroc.pltel. 364–04–44, 364–04–35, tel/fax. 373–20–56

www.doipip.wroc.pl

KKoonnto Izbyto Izby:: (NOWE)Okręgowa Izba

Pielęgniarek i Położnych

NOWY NUMER KONTA BANKOWE

GO, na który należy przekazywać skład-

ki członkowskie:

Bank PEKAO S.A. O/Wrocław

63 1240 6670 1111 0000 5641 043563 1240 6670 1111 0000 5641 0435

G O D Z I N Y P R A C Y B I U R AG O D Z I N Y P R A C Y B I U R A D o l n o ś l ą s k i e j O k r ę g o w e j I z b y

P i e l ę g n i a r e k i P o ł o ż n y c h

SEKRETARIAT I KSIĘGOWOŚĆSEKRETARIAT I KSIĘGOWOŚĆ poniedziałek – czwartek – od 800 do 1600

z wyjątkiem wtorków i piątkówwtorek – od 800 do 1700 a w piątek do 1500

BIURO EWIDENCJIBIURO EWIDENCJI (wydaje, wymienia pra wo wykonywania zawodu) poniedziałek nieczynne dla petentów wtorek ......................................................10–17 środa ...........................................................8–16 czwartek ...................................................10–16 piątek ..........................................................815

KASAKASA poniedziałek .................................. 10–16 wtorek ............................................. 11–14 środa .................................................. 8–15 czwartek .......................................... 10–16 piątek ..................................... NIECZYNNA

BIBLIOTEKABIBLIOTEKA wtorki .............................................. od 14 do 17

piątki ................................................. od 9 do 14

DYŻURY RADCY PRAWNEGODYŻURY RADCY PRAWNEGO poniedziałki 14 – 16; środa 14 – 17 (mgr E. Stasiak);

OKRĘGOWY RZECZNIKOKRĘGOWY RZECZNIKODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJInformacja w Biurze Izby

PRZEWODNICZĄCA OKRĘGOWEGOPRZEWODNICZĄCA OKRĘGOWEGOSĄDU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCHSĄDU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

Informacja w Biurze Izby

K A S A P O Ż YC Z K O WAK A S A P O Ż YC Z K O WA

P R Z Y D O I P I P P R Z Y D O I P I P B a n k P KO B P I V O d d z i a ł Wr o c ł a w, u l . G e p p e r t a 4

Nr: 5 6 1 0 2 0 5 2 4 2 0 0 0 0 2 7 0 2 0 0 1 9 9 2 2 4

I n f o r m a c j e o s t a n i e s w o j e g o k o n t a w K a s i e P o ż y c z k o w e j

m o ż n a u z y s k a ć w c z a s i e d y ż u r u

w ś r o d y o d 1500 do 1630 telefonicznie lub osobiścieKSIĘGOWOŚĆ IZBY NIE PROWADZI K ASY POŻ YCZKOWE J

I NIE UDZIEL A INFORMAC JI

KARMELKOWY WIERSZKARMELKOWY WIERSZ

Bywało dawniej, przed laty,Bywało dawniej, przed laty,Sypałem wiersze i kwiatySypałem wiersze i kwiatyWszystkim dziewczątkom,Wszystkim dziewczątkom,Bom myślał, o piękne panie,Bom myślał, o piękne panie,Że kwiat lub słowo zostanieŻe kwiat lub słowo zostanieDla was pamiątką.Dla was pamiątką.

Wierzyłem – zwyczajnie młody,Wierzyłem – zwyczajnie młody,Że jeszcze nie wyszło z modyŻe jeszcze nie wyszło z modyMyśleć i czuć,Myśleć i czuć,Że trocha serca kobiecieŻe trocha serca kobiecieŚwietnej kariery na świecieŚwietnej kariery na świecieNie może psuć.Nie może psuć.

Aniołków brałem na serioAniołków brałem na serioI z śmieszną donkiszoteriąI z śmieszną donkiszoteriąWielbiłem lalki,Wielbiłem lalki,I gotów byłem, o zgrozo,I gotów byłem, o zgrozo,Za Dulcyneę z TobozoZa Dulcyneę z TobozoStanąć do walki!Stanąć do walki!

Lecz dziś komedię salonuLecz dziś komedię salonuJak człowiek dobrego tonuJak człowiek dobrego tonuNa wylot znam;Na wylot znam;Z serca pożytek niewielki,Z serca pożytek niewielki,Więc mam w zapasie karmelkiWięc mam w zapasie karmelkiDla dam.Dla dam.

Adam AsnykAdam Asnyk[przed latem 1868] [przed latem 1868]

Od redakcji.

Gdy spojrzeć na kalendarz, widać różne miesiące, a każdy z nich kojarzy się ludziom inaczej. Są jednak takie dni, które powodują, że nasze wyobrażenia łączą się z konkret-nym atrybutem, charakterystycznym dla danej uroczystości. Tak tez wygląda sprawa z „kwiatkiem dla Ewy”. Wielu osobom wydaje się, że to relikt dawnej epoki, lecz są i tacy, którzy przypominają, że każdej kobiecie należy się uznanie i szacunek i z przyjem-nością przynoszą swoim damom kwiaty, czekoladki i czy inne dowody sympatii. A ko-bieta, o której wiadomo, że jest zmienną – raz pragnie wyrazów czci, a raz ich unika. Dziewiętnastowieczny poeta w swoim żartobliwym wierszyku zwraca uwagę, że pań nie należy traktować serio, bo choć lubią nastrojowość i romantyzm, to nade wszystko przedkładają zwykłą codzienność i stabilizację. Asnyk dopowiada więc, iż można kobie-tom okazywać sympatię wręczając im piękne laurki i bukiety, ale o wiele więcej zyska się w ich oczach, gdy prezent okaże się nie tylko piękny, ale także użyteczny.

Jeśli rozejrzeć się dokoła, to wyraźnie widać, że cały świat składa się z rzeczy pięk-nych i użytecznych. Te pierwsze zaspokajają nasze potrzeby estetyczne, te drugie są wy-razem naszego pragmatyzmu. Tak więc do pierwszej grupy zaliczymy nie tylko piękno otaczającego nas świata, ale też imprezy, które pobudzają nasze zmysły jak np. Czar Nocy Betlejemskiej organizowany przez Zespół Szkół w Szczepanowie czy Powiatowy Festiwal Piosenki Religijnej „Te Deum” w Udaninie. Takie lokalne uroczystości miały miejsce w powiecie średzkim, który jest przedmiotem naszego zainteresowania w bie-żącym numerze biuletynu.

Powiat Średzki Śląski składa się z pięciu jednostek administracyjnych: miasta i gmi-ny Środa Śląska oraz gmin: Miękinia, Malczyce, Kostomłoty, Udanin.

Środa Śląska należy do jednego z najstarszych w Polsce ośrodków miejskich (prawo średzkie z 1235 r.). Już od średniowiecza była jednym z ważniejszych ośrodków miej-skich na terenie Dolnego Śląska, bowiem jest położona na skrzyżowaniu ważnych szla-ków komunikacyjnych, biegną też drogi krajowe łączące Szczecin ze Śląskim i między-narodowe (Drezno-Wrocław).

Głównym bogactwem naturalnym regionu są złoża kruszywa (piasku, żwiru).

Jednakże powiat zasłynął przede wszystkim ze swojego wspaniałego odkrycia, ja-kim jest wydobyty w 1985 r. Skarb Średzki. Prezentowany w Muzeum Regionalnym w Środzie Śląskiej uważany jest za jedno z najbardziej sensacyjnych odkryć ubiegłego ty-siąclecia. Składa się z prawie ośmiu tysięcy monet, zawiera gotycką koronę ślubną (na zdjęciu), złote pierścienie i inne elementy średniowiecznej biżuterii.

Przypomnieć warto, że największą medyczną jednostką na terenie powiatu jest NZOZ „Średzkie Centrum Medyczne”.

Na pewno warto w ramach wiosennych wędrówek zajrzeć do Muzeum Regionalnego w Środzie Śląskiej i pospacerować po okolicznych leśnych ostępach.

Zaprasza Redakcja

ZŁOTA KORONA Z ORŁAMI - to prawdziwe arcydzie-ło sztuki złotniczej. Wykonana jako korona ślubna w 2 poł. XIII w. lub na początku XIV mogła należeć do Blanki de Valois – drugiej żony Karola IV. Okoliczność tą potwier-dzają motywy pierścionków w dziobach orłów. Dziesięć segmentów korony ozdobiono granatami, szafirami, szma-ragdami i perłami.

(oryginalny tekst i ilustracja na stronie: www.powiat-sredzki.pl)

2 W CIENIU CZEPKA

Informacje – Pisma z Naczelnej Rady Pielęgniarek i PołożnychInformacje – Pisma z Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych

Informacje Dolnośląskiej Okręgowej Rady

Pielęgniarek i Położnych

Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych

Warszawa, dnia 1 lutego 2010 r.

Pan Senator Mieczysław Augustyn Przewodniczący Komisji Rodziny i Polityki Społecznej Senat RP

Szanowny Panie SenatorzeW nawiązaniu do pisma z dnia 21 stycznia

2010 roku (znak: BPS-KRPS-042-2/l0) wyraża-jącego opinię Komisji Polityki Społecznej i Ro-dziny w sprawie proponowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz Ministerstwo Zdrowia wa-runków kontraktowania świadczeń pielęgnacyj-nych i opiekuńczych w ramach opieki długoter-minowej, bardzo serdecznie dziękuję za wsparcie w tym zakresie działań Naczelnej Rady Pielęgnia-rek i Położnych.

Samorząd pielęgniarek i położnych, nie może pozostać bierny w obliczu zagrożeń jakie wynika-ją z narastającego problemu; związanego z ogra-niczaniem dostępności do świadczeń pielęgnacyj-nych i opiekuńczych w ramach opieki długotermi-nowej domowej, realizowanych przez pielęgniarki na rzecz osób przewlekle chorych, niepełnospraw-nych, niezdolnych do samoopieki, osób wyma-gających szczególnej i wzmożonej opieki pielę-gniarskiej przebywających w domu lub domach pomocy społecznej. Wskutek wadliwych regula-cji prawnych będących aktami wykonawczymi do tzw. ustawy koszykowej tj. rozporządzeń w spra-wie świadczeń gwarantowanych, między innymi: pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opie-ki długoterminowej oraz Zarządzeń Prezesa Na-rodowego Funduszu Zdrowia w przedmiotowym zakresie, jak też działań resortu pracy i polityki społecznej, dochodzi do sytuacji, w której świad-czeniobiorca obłożnie i przewlekle chory, wyma-gający systematycznej i intensywnej opieki pielę-gniarskiej w warunkach domowych pozostaje bez takiej formy opieki, która przynosi wymierne ko-rzyści zarówno zdrowotne jak i społeczne.

Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych stoi na stanowisku, że pielęgniarska opieka domo-wa długoterminowa jest niezbędna dla zapew-nienia bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów. Taką opiekę może dostarczać jedynie grupa za-wodowa pielęgniarek, przygotowanych meryto-rycznie do realizowania świadczeń zdrowotnych w tym zakresie.

Jednakże proponowana przez Narodowy Fun-

dusz Zdrowia zmiana w Zarządzeniu Nr 93/2009/DSOZ z dnia 30 grudnia 2009 roku Prezesa Na-rodowego Funduszu Zdrowia zmieniające zarzą-dzenie w sprawie określenia warunków zawiera-nia i realizacji umów w rodzaju świadczenia pie-lęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długo-terminowej (Załącznik nr I do zarządzenia – kata-log świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych dla świadczeń gwarantowanych, pielęgniarska opie-ka długoterminowa), polegająca na zastosowaniu wskaźnika 0,4 dla pacjentów, objętych skalą Bar-thel O-40. przebywających pod jednym adresem zamieszkania, nie gwarantuje pacjentom realiza-cji ww. świadczeń.

Świadczeniobiorcy objęci tą opieką muszą mieć zagwarantowane jakościowo i ilościowo świadczenia w zakresie opieki długoterminowej, lecz bez zabezpieczenia środków finansowych na odpowiednim poziomie oraz przy zmniejszanych nakładach proponowanych przez Narodowy Fun-dusz Zdrowia, tworzy się pozory zabezpieczenia tych świadczeń i wprowadza w błąd społeczeń-stwo oraz świadczeniodawców co destabilizu-je system gwarantowanych świadczeń zdrowot-nych i społecznych.

Szanowny Panie Senatorze, uznając za bardzo cenną Pana wieloletnią współpracę z samorządem pielęgniarek i położnych, jak też okazaną pomoc podczas wdrażania proponowanych przez NRPiP propozycji nowelizacji aktów prawnych między innymi do ustawy o pomocy społecznej, zwracam się z uprzejmą prośbą o możliwość spotkania się z przedstawicielami Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. Spotkanie miałoby na celu omówienie tej problematyki oraz wypracowanie wspólnego stanowiska w sprawie zagwarantowania obywate-lom w naszym kraju świadczeń zdrowotnych w ra-mach opieki długoterminowej domowej.

Proszę jednocześnie o ponowne zorganizowa-nie debaty w Senacie, z udziałem Ministra Pra-cy i Polityki Społecznej, Ministra Zdrowia, aby narastający problem zabezpieczenia omawianych świadczeń zdrowotnych i społecznych stał się priorytetem w polityce państwa, mając na uwa-dze, że ogłoszony został przez Międzynarodową Radę Pielęgniarek (ICN) rok 2010, rokiem opie-ki długoterminowej.

Z wyrazami szacunku

Prezes NRPiPElżbieta Buczkowska

Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych

Warszawa, 9 lutego 2010 r.

Pan Donald Tusk Prezes Rady Ministrów

Szanowny Panie Premierze!W imieniu Naczelnej Rady Pielęgniarek i Po-

łożnych, w związku z protestami pielęgniarek i położnych w szpitalach na Podbeskidziu i moż-liwością rozszerzenia się akcji protestacyjnych, których przyczyną jest bagatelizowanie postu-latów zgłaszanych od lat przez pielęgniarki i po-łożne, dotyczących m.in. warunków pracy i pła-cy, proszę o zainteresowanie problemem i pilną interwencję celem rozwiązania powyższej kwe-stii oraz doprowadzenia do konstruktywnych rozwiązań w zakresie poprawy warunków wy-konywania tych zawodów.

W naszej ocenie przyczyną obecnych straj-ków jest brak jasnej i jednolitej polityki państwa w zakresie zabezpieczenia pacjentom dostępno-ści do świadczeń zdrowotnych realizowanych przez pielęgniarki i położne.

Konieczne jest wprowadzenie rozwiązań prawnych gwarantujących prawidłową i dosta-teczną obsadę pielęgniarek i położnych w pla-cówkach ochrony zdrowia oraz wypracowanie rozwiązań pozwalających na bezpieczne i go-dziwe warunki pracy i płacy.

W interesie społecznym należy dołożyć wszelkich starań, aby zawody pielęgniarki i po-łożnej stały się atrakcyjne, aby zahamować ten-dencje stałego spadku liczby pielęgniarek i po-łożnych. Praca w systemie zmianowym, stałe narażenie na czynniki szkodliwe, jednoosobo-we obsady na dyżurach i nieprzestrzeganie norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych oraz ni-skie wynagrodzenia powodują stały odpływ z zawodu i systematyczne zmniejszanie liczby absolwentów na kierunku pielęgniarstwo i po-łożnictwo.

Strajk na Podbeskidziu to jedynie pozor-nie problem lokalny. Ponieważ wszystkie pie-lęgniarki w Polsce znajdują się w podobnej sy-tuacji fala protestów może objąć w najbliższym czasie cały kraj.

Szanowny Panie Premierze,Proszę o przychylność wobec tak pilnej dla

całego środowiska kwestii, jaką jest sprawa na-rastającego protestu pielęgniarek i położnych, lekceważenia ich postulatów i problemów, w ob-liczu których organy samorządu nie mogą pozo-stać obojętne. Ufam, iż podejmie Pan Premier szybkie i skuteczne działania, które pozwolą na rozwiązanie problemu i uniknięcie trudnych do przewidzenia konsekwencji.

Z poważaniem

Prezes NRPiP Elżbieta Buczkowska

33 (221) 2010

Informacje Informacje

Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych

Warszawa, 9 lutego 2010 r.

Pani Ewa Kopacz Minister Zdrowia

Szanowna Pani Minister!W imieniu Naczelnej Rady Pielęgniarek

i Położnych, w związku z protestami człon-ków naszego samorządu i możliwością roz-szerzenia się akcji protestacyjnych, których przyczyną jest bagatelizowanie problemów zgłaszanych od lat przez środowisko pielę-gniarek i położnych dotyczących m.in. wa-runków pracy i płacy, proszę o pilne spotka-nie z przedstawicielami samorządu i związ-ków zawodowych, w wyniku którego usta-lony zostanie harmonogram działań zmie-rzających do radykalnych zmian w warun-kach wykonywania zawodów pielęgniarek i położnych.

Przyczyną obecnych strajków jest, w na-szej ocenie, zagrożenie wynikające z braku jasnej polityki państwa dotyczącej zabez-pieczenia pacjentom godziwej opieki pielę-gniarskiej. Żeby powyższe zostało spełnione należy zrealizować oczekiwania środowiska w zakresie wynagrodzeń, wprowadzić roz-wiązania prawne gwarantujące prawidłową i dostateczną obsadę.

W interesie społecznym należy dołożyć wszelkich starań, aby zawody pielęgniarki i położnej stały się atrakcyjne, aby zahamo-wać tendencje stałego spadku liczby pielę-gniarek i położnych.

Strajk na Podbeskidziu to jedynie pozor-nie problem lokalny. Ponieważ wszystkie pie-lęgniarki w Polsce znajdują się w podobnej sytuacji fala protestów może objąć w najbliż-szym czasie cały kraj.

Wobec tak pilnej dla całego środowiska kwestii, jaką jest sprawa narastającego pro-testu pielęgniarek i położnych, lekceważenia ich postulatów i problemów, organy samorzą-du nie mogą pozostać obojętne, dlatego też oczekujemy, iż podejmie Pani Minister szyb-kie i skuteczne działania, które pozwolą na rozwiązanie problemu i uniknięcie trudnych do przewidzenia konsekwencji.

Z poważaniemPrezes NRPiP

Elżbieta Buczkowska

Konsultant Krajowy w dz. Pielęgniarstwa dr n. biol. Grażyna Kruk- Kupiec

ZALECENIA KONSULTANTA KRAJOWEGO W DZ. PIELĘGNIARSTWA W SPRAWIE PROWADZENIA PROFILAKTYKI ODLEŻYN U PACJENTÓW HOSPITALIZOWANYCH, WPROWADZONE DO PRAKTYKI PIELĘGNIARSKIEJ W ROKU 2001

Zalecenia obowiązują w lecznictwie stacjo-narnym, w oddziałach gdzie są hospitalizowa-ni pacjenci zagrożeni powstaniem odleżyn jak również z już powstałymi zmianami odleżyno-wymi, zalecenia są oparte na standardzie wyda-nym w roku 1995 przez NRPIP w Warszawie

Zalecenie I. W sprawie organizacji pracy jak również działań podejmowanych przez kadrę zarządzającą na poziomie szpitala –

Na poziomie szpitala jest powołana komisja lub zespół ds. profilaktyki odleżyn

Zadania komisji ( zespołu ) :1. Działalność edukacyjna nakierowana na pra-

cowników oraz pacjenta i jego rodzinę2. Opiniowanie wyników prowadzonej profi-

laktyki , na podstawie rejestru pacjentów za-grożonych oraz pacjentów u których wystą-piły zmiany odleżynowe

3. Opiniowanie wyposażenia oddziałów w środ-ki oraz sprzęt mające zastosowanie w zapo-bieganiu odleżynom

4. Wnioskowanie o zakup środków, sprzętu w ramach programu zapobiegania odleży-nom

5. Proponowanie zmian organizacyjnych z za-kresie realizacji programu zapobiegania od-leżynom

Zalecenie II. w sprawie rejestru pacjentów zagrożonych oraz pacjentów z powstałymi odleżynami –

Na poziomie oddziałów a następnie szpita-la jest prowadzona analiza pacjentów zagrożo-nych oraz pacjentów z odleżynami.

Rejestr służy do miesięcznej ewidencji pa-cjentów z odleżynami oraz pacjentów zagro-żonych powstaniem odleżyny.

Na poziomie szpitala jest prowadzona na bazie rejestrów z poszczególnych oddziałów. roczna ewidencja statystyczna

Zalecenie III. w sprawie oceny zagrożenia ryzyka wystąpienia odleżyny –

Każdy nowoprzyjęty pacjent w okresie pierwszych 2 godzin swojego pobytu w od-dziale zostaje oceniony pod kątem zagrożenia powstania odleżyn przy użyciu jednej ze skal (Norton, Waterlow, Douglas lub innej uzna-nej i mającej zastosowanie w ocenie stopnia zagrożenia)

Ocena jest powtarzana wg. przyjętego sche-matu w oddziale np. 2 lub 3 razy w tygodniu lub częściej gdy stan pacjenta wymaga intensyw-nej opieki pielęgniarskiej

Zalecenie IV. w sprawie dokumentacji –

Chorym, którzy uzyskują liczbę punktów klasyfikującą ich do grupy zagrożonych odle-żynami zakładana jest dokumentacja pacjenta zagrożonego powstaniem odleżyn

W sytuacji pacjentów z odleżynami zakła-dana jest dokumentacja pacjenta z odleżyna-mi oraz dokumentacja pacjenta zagrożonego powstaniem odleżyn

Zalecenie V. w sprawie stosowania środków o działaniu miejscowym na skórę pacjenta w ramach profilaktyki odleżyn –

Oddziały szpitalne w których są hospita-lizowani pacjenci z grupy ryzyka zagrożenia powstaniem odleżyn bądź pacjenci z powsta-łymi zmianami odleżynowymi, powinny być bezwzględnie zaopatrzone w środki do miej-scowego stosowania na skórę o działaniu: pie-lęgnacyjnym; antybakteryjnym; nawilżającym i natłuszczającym skórę; regeneracyjnym w sy-tuacji np. maceracji naskórka łagodzącym po-drażnienia; przywracającym pH skóry

Zalecenie VI. w sprawie stosowania mate-racy zmiennociśnieniowych stosowanych w profilaktyce odleżyn –

W oddziałach szpitalnych gdzie są hospi-talizowani pacjenci z grupy ryzyka powstania odleżyn bądź z powstałymi już odleżynami powinny znajdować się materace zmiennoci-śnieniowe .

Zalecenie VII. w zakresie stosowania udo-godnień –

W oddziałach szpitalnych gdzie są hospitali-zowani pacjenci z grupy ryzyka powstania od-leżyn bądź z już powstałymi powinny znajdo-wać się następujące udogodnienia:• Poduszki przeciwodleżynowe, zmiennoci-

śnieniowe• Specjalistyczne podkłady oraz pokrowce na

materace mające zastosowanie w profilak-tyce odleżyn

• Kółka z pianki• Maty i podkładki do bezpiecznego przemiesz-

czania chorych• Podnośniki oraz inny nowoczesny sprzęt ma-

jący zastosowanie w profilaktyce i leczeniu odleżyn

Zalecenie VII. w sprawie edukacji pacjenta – Każdy pacjent z grupy ryzyka zagrożenia po-

wstaniem odleżyn oraz w razie konieczności je-go rodzina lub opiekunowie przed wypisaniem z oddziału szpitalnego powinni posiadać wie-dzę z zakresu zapobiegania odleżynom.

4 W CIENIU CZEPKA

InformacjeInformacje

Zgodnie z Art. 44a ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o za-kładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, z późn. zm.) w publicznych zakładach opieki zdrowotnej na stanowisko oddziałowej przeprowadzane są konkursy. Szczegółowe regulacje dotyczące postępowania konkur-sowego zostały zawarte w rozpo-rządzeniu Ministra Zdrowia i Opie-ki Społecznej z dnia 19 sierpnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania konkur-su na niektóre stanowiska kierow-nicze w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, składu komi-sji konkursowej oraz ramowego regulaminu przeprowadzania konkursu (Dz. U. Nr 115, poz. 749). Ponadto postępowanie konkurso-we powinno być przeprowadzane zgodnie z zasadami oraz z zacho-waniem kolejności czynności wy-nikających z § 3 ust. tj.: 1) opracowanie i przyjęcie przez

komisję konkursową regula-minu konkursu, na podstawie ramowego regulaminu postę-powania konkursowego, sta-nowiącego załącznik do roz-porządzenia, oraz projektu ogłoszenia o konkursie,

2) ogłoszenie o konkursie, w ter-minie nie przekraczającym 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania konkursowe-go,

3) rozpatrzenie zgłoszonych kan-dydatur,

4) wybranie kandydata na stano-wisko objęte konkursem.

Wybór kandydata na dane stanowisko odbywa się w drodze tajnego głosowania, bezwzględ-ną liczbą głosów. Ponadto rozpo-rządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 1999 r. w sprawie kwali-fikacji wymaganych od pracow-

ników na poszczególnych rodza-jach stanowisk pracy w publicz-nych zakładach opieki zdrowot-nej (Dz. U. Nr 30, poz. 300 z późn. zm.) określa kwalifikacje wyma-gane od osób na określone sta-nowiska. Zgodnie z Taryfikato-rem kwalifikacyjnym cytowane-go rozporządzenia na stanowi-sko oddziałowej wymagane jest wykształcenie: - wyższe pielęgniarskie lub in-

ne wyższe mające zastosowa-nie przy udzielaniu świadczeń w działalności podstawowej i średnie medyczne oraz 3 lata stażu zawodowego w szpitalu; lub

- średnie medyczne i specjaliza-cja oraz 5 lat stażu zawodowe-go w szpitalu; lub

- średnie medyczne i kurs kwali-fikacyjny oraz 7 lat stażu zawo-dowego w szpitalu.

Należy podkreślić, iż zgodnie z Art. 44 ww. ustawy za zarządza-nie publicznym zakładem opie-ki zdrowotnej odpowiedzialność ponosi kierownik zakładu, który jest jednocześnie przełożonym wszystkich pracowników w nim zatrudnionych. Kierownik zakła-du podejmuje decyzję o sprawach kadrowych i on odpowiada za za-trudnienie na danym stanowisku pracy osoby posiadającej wyma-gane przepisami kwalifikacje.

Ponadto zgodnie ze stanowi-skiem Pani Leokadii Jędrzejew-skiej – Konsultanta Krajowego w dziedzinie pielęgniarstwa gi-nekologicznego i położniczego w przypadku konkursów prze-prowadzanych w celu wskazania osoby na stanowiska kierowni-cze w pionie opieki nad kobietą, matką i dzieckiem bardzo waż-nym jest, aby powołana w tym celu komisja uznała, że do orga-

nizowania i kierowania tym dzia-łem opieki powinna być powoła-na położna gdyż: - ustawowo upoważniona jest

do realizacji opieki nad kobietą, kobietą ciężarną, rodzącą i po-łożnicą oraz noworodkiem,

- jest osobą kompetentną do świadczenia ww. opieki, orga-nizowania jej oraz kierowania osobami ja wykonującą, gdyż odbyła specjalistyczne kształ-cenie podstawowe i podyplo-mowe oraz legitymuje się ukie-runkowaną praktyką zawodo-wą.

Jest to szczególnie ważne, gdyż osoba powołana na stano-wisko naczelnej, przełożonej i od-działowej w pionie opieki nad ko-bietą, matką i dzieckiem, powinna pełnić rolę lidera w dokonujących się zmianach, budować autorytet i siłę profesji.

Oddziałowa w każdej sytu-acji powinna udzielać wsparcia współpracownikom uczestnicząc w rozwiązywaniu bieżących pro-blemów oraz włączając się do re-alizacji zadań na zasadzie mistrz--uczeń.

Reasumując w opinii Depar-tamentu kierowanie pracą położ-nych na bloku porodowym, od-działach ginekologicznych i po-łożniczych zawsze w pierwszej kolejności powinno być prowa-dzone przez położną posiadającą ww. kwalifikacje. Komisja konkur-sowa dopiero w przypadku braku odpowiedniej kandydatury, win-na brać pod uwagę zgłoszenia pielęgniarek przystępujących do ogłoszonego konkursu.

(-)Jolanta Skolimowska Zastępca Dyrektora

Departamentu Pielęgniarek i Położnych

ADRESY PRZYDATNYCH STRON INTERNETOWYCH ZWIĄZANYCH

Z PIELĘGNIARSTWEM

Polska pielęgniarka i położna w Wielkiej Brytaniihttp://artur73.blogspot.comFundacja Roz woju Pielęgniarst wa Polskiegohttp://www.frpp.org.pl/Polskie Towarzystwo Pielęgniarskiehttp://www.ptp.na1.pl/Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Ratunkowegohttp://www.ptpr.org.pl/Ministerstwo Zdrowiahttp://www.mzios.gov.pl/Krajowa Rada Akredytacyjna Szkolnictwa Medycznegohttp://www.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=b2&ms=0&ml=pl&mi=0&mx=6&ma=162Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnychhttp://www.ckppip.edu.pl/Narodowy Fundusz Zdrowia - Centralahttp://www.nfz.gov.pl/new/Narodowy Fundusz Zdrowia - Oddziały Wojewódzkiehttp://www.nfz.gov.pl/new/index.php?katnr=3&dzialnr=8&artnr=34Ogólnopolsk i Związek Zawodow y Pielęgniarek i Położnychhttp://www.ozzpip.nazwa.pl/ ; http:/www.ozzpip.com.pl/ Samorząd Zawodowy Pielęgniarek i Położnych - Naczelna Izbahttp://www.izbapiel.org.pl/Samorząd Zawodowy Pielęgniarek i Położnych - Okręgowe Izbyh t t p : // w w w. i z b a p i e l . o r g . p l / i n d e x .php?id=21

Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych

www.doipip.wroc.plInne

http://www.pielegniarstwo.korzystne.info/ http://www.pielegniarki.info.pl/

Jeśli znasz jeszcze inne ciekawe strony napisz do redakcji - wlodziwoj@interia.pl

KONSULTANCI WOJEWÓDZCY W DZIEDZINACH:PIELPIELĘĘGNIARSTWA –GNIARSTWA – mgr JOLANTA KOLASIŃSKA,

AM Wydział Nauk o Zdrowiu, ul. Bartla 5, 51-618 Wrocław, e-mail: WP-7@am.wroc.pl, tel. 0-71/ 348-42-10; 348-42-19, fax: 343-20-86

PIELĘGNIARSTWA W GINEKOLOGII I POPIELĘGNIARSTWA W GINEKOLOGII I POŁŁOOŻŻNICTWIE NICTWIE – – mgr URSZULA ŻMIJEWSKA,

Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewicza, ul. Warszawska 2, 52-114 Wrocław, tel. 0-71/342-86-31 wew. 344, 604-93-94-55, 667-977-735

PIELPIELĘĘGNIARSTWA RODZINNEGOGNIARSTWA RODZINNEGO – – EWA CHLEBEK,

Caritas Archidiecezji Wrocławskiej, ul. Katedralna, 50-328 Wrocław, tel. 0-71/ 327-13-09, 668-021-032

PIELPIELĘĘGNIARSTWA W PEDIATRII –GNIARSTWA W PEDIATRII – mgr DOROTA MILECKA

Akademicki Szpital Kliniczny, ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław tel. 071/733-11-90, 733-11-95, 662-232-595

MINISTERSTWO ZDROWIA – DEPARTAMENT PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH Warszawa 31.12.2009 r.

Opinia dotycząca objęcia funkcji oddziałowej pionu położniczo-ginekologicznego

53 (221) 2010

InformacjeInformacje

Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu informuje,

że z dniem 1 marca 2010 r. dokonywane będą przelewy na konta bankowe

członków DOIPiP, którym przyznana została refundacja

kosztów kształcenia podyplomowego, zapomoga socjalna, losowa,

a którzy zwrócili się pisemnie o dokonanie transakcji na swoje konto

(niezależnie od miejsca zamieszkania).

ZAWIADOMIENIE O WYSOKOŚCI SKŁADEK CZŁONKOWSKICH

Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu informuje, że zgodnie z Uchwałą nr 13 IV Krajowego Zjazdu Pielęgnia-rek i Położnych z dnia 10 grudnia 2003 r. wydaną na podstawie art. 31 pkt 11 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położ-nych (Dz.U. nr 41 poz.178 z późno zmianami) określa się składkę człon-kowską na rzecz samorządu w wysokości:1. 1% wynagrodzenia zasadniczego od pielęgniarek i położnych wyko-

nujących zawód.2. 0,5% emerytury, renty lub świadczenia przedemerytalnego od emery-

tów i rencistów.3. 17,28zł (za rok 2010) zł od osób prowadzących praktykę indywidualną

na własny rachunek oraz osób nie wymienionych w punktach 1-2 .

Konto Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu:

Bank PEKAO S.A.O/WrocławNr konta:

63 1240 6670 1111 0000 5641 0435

Z obowiązku płacenia składki członkowskiej są zwolnione pielęgniar-ki i położne:• bezrobotne ,• przebywające na urlopach wychowawczych,• pobierające zasiłek rehabilitacyjny.

Art. 9 ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych w pkt 4 wyraża wprost obowiązek opłacania składki członkowskiej. Skutkiem nieopłaca-nia składki członkowskiej może być wszczęcie egzekucji administracyj-nej (art. 59 cytowanej ustawy).

Uwaga! Uchwała nr 13 IV Krajowego Zjazdu Pielęgniarek i Po-łożnych z dnia 10 grudnia 2003 r. obowiązuje również w V kadencji samorządu (lata 2007-2011)

KOLEKOLEŻŻANKI, KOLEDZY, KTANKI, KOLEDZY, KTÓÓRZY ZDOBYLI TYTURZY ZDOBYLI TYTUŁ Ł SPECJALISTY W DZIEDZINIE PIELSPECJALISTY W DZIEDZINIE PIELĘĘGNIARSTWA!GNIARSTWA!

Zwracamy się z prośbą o dopełnienie obowiązku i uzupełnie-nie wpisu w Dziale Ewidencji Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pie-lęgniarek i Położnych we Wrocławiu.

Zmiany stanu faktycznego winny być niezwłocznie zgłoszone w celu aktualizacji danych w rejestrach pielęgniarek i położnych.

Obowiązek aktualizowania danych nakłada na nas Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych z późn. zmianami , Art. 11 d

Aktualizacji danych możemy dokonać – osobiście w Dziale Ewi-dencji DIPiP - pokój nr 4

Lub korespondencyjnie na nasz adres przysyłając: 1. Oryginał Prawa Wykonywania Zawodu2. Kserokopia i oryginał do wglądu Dyplomu Pielęgniarki Spe-

cjalisty.W przypadku przesłania potrzebnej dokumentacji oryginały

dokumentów po dokonaniu wpisu należy odebrać osobiście.ZAPRASZAMY.

W 2009 r. Zespół do spraw refundacji kosztów kształcenia DOIPiP pracował w składzie;

- Bogumił Lucyna - Dudzie Iwona - Górny Mariola - Sikorka Urszula - Tuszyńska JadwigaZespół spotykał się w każdy pierwszy poniedziałek miesiąca

o godz. 15.00.• W ciągu całego roku do zespołu wpłynęło 1795 wniosków,

wszystkie zostały rozpatrzone. • Do 84 wnioskodawców wysłano pisma z prośbą o uzupełnie-

nie brakujących dokumentów. • Pozytywnie rozpatrzono 1726 wniosków. Zespół wnioskował

do DORPiP i Prezydium DORPiP o refundację kosztów kształ-cenia na łączna kwotę 921 225,50 zł. Negatywnie rozpatrzono 69 wniosków z przyczyn regulaminowych.

SKARBNIK DORPIP INFORMUJE.• Niektórzy wnioskodawcy złożyli odwołania, ich wnioski były przedstawia-

ne na posiedzeniu DORPiP lub Prezydium DORPiP. W 12 przypadkach od-wołania zostały rozpatrzone pozytywnie. Łączna kwota refundacji z odwo-łań to 8900,00zł.Podsumowując – w 2009 r DORPiP przyznała refundację kosztów kształ-

cenia 1738 członkom DOIPiP, na łączną kwotę 930 125,50 zł

6 W CIENIU CZEPKA

Informacje/ prewencja odpowiedzialności zawodowejInformacje/ prewencja odpowiedzialności zawodowej

Przypominam wysokość refundacji

kosztów kształcenia wg. regulaminu:

-specjalizacja 1500,00 zł- kurs dokształcający 150,00 zł- inne formy (zjazd, sympozjum ,kongres, konferencja ) 400,00zł- studia 800,00zł- kurs kwalifikacyjny 800,00zł- kurs specjalistyczny 300,00zł

W roku 2009 w budżecie zaplanowano na fundusz szkoleniowy 800 000,00 zł.

Według zestawienia księgowego na dzień 31 grudnia 2009 r. wypłacono 854 839,57zł.

W tej kwocie zawarte są również koszty szko-leń organizowanych przez DORPiP w ciągu 2009 roku.

W okresie rozliczeniowym nastąpiły niewiel-

kie opóźnienia w wypłacie przyznanych refun-dacji kosztów kształcenia dla naszych członków, spowodowane konieczną kontrolą wydatków Izby i bieżącymi wpływami składek na konto.

ZESTAWIENIE KWOTOWE FORM WYPŁACONYCH REFUNDACJI 2009 ROKU

Żyjemy w czasach, w których ceni się mło-dość, urodę, sprawność, sukces, a zdrowie trak-tuje się tak jakby było „odgórnie przynależne.” Ludzie pozbawieni tych cech przestają się liczyć w ocenie społecznej, a nawet własnej. Nieule-czalna choroba, śmierć to zjawiska nieakcepto-wane. Żyjemy, pędzimy, staramy się myśleć tak jakby ich nie było. Stąd też osoby chore i umie-rające swą obecnością kłócą się z takim wizerun-kiem życia. Nader często wprowadzają nas w za-kłopotanie. Często odczuwamy lęk przed utoż-samianiem się z chorym i jego rodziną boimy się pytań o rokowanie, pytań co będzie później, gdyż uświadamiają nam one ludzką bezradność. Nasze postawy w różnych sytuacjach, postawy do ludzi kształtuje wychowanie, system warto-ści, norm, otoczenie, ale przede wszystkim my sami. Podejmując pracę z człowiekiem chorym, a szczególnie z chorym nieuleczalnie powinni-śmy się zastanowić co chcemy i co możemy dać od siebie osobie, która stoi u kresu swojego ży-cia. Zrozumienie sytuacji tego człowieka może pomóc skuteczniej mu pomagać bez negatyw-

nych emocji w stosunku do niego. W kontakcie z pacjentem nieuleczalnie cho-

rym ważne są: – postawa nacechowana skupie-niem nad problemami pacjenta i jego rodziny, empatia, zrozumienie; – podmiotowe podejście do chorego z uwzględnieniem jego indywidual-ności; – szczerość w komunikacji z pacjentem; – umiejętne posługiwanie się ciszą

Pacjenci przechodzą transformację w myśle-niu, przeżywaniu siebie i swojej choroby w ce-lu jej zrozumienia i przygotowania się do odej-ścia. Kluczowy problem ludzi stojących w obli-czu śmierci stanowi samotność, na którą skazu-je ich otoczenie. Bliscy skrępowani nadchodzą-cą śmiercią odwracają się „tyłem” od człowie-ka, który być może jak nigdy dotąd potrzebuje ich obecności, zrozumienia i szczerej rozmowy. Kłamstwo powoduje pogłębianie izolacji cho-rego umierającego. Właśnie w momencie kiedy człowiek wkracza w chwilę prawdy, gdy chciał-by szczerze spojrzeć na całe życie, dokonać roz-rachunku ze światem i ludźmi wszyscy „zakła-dają maski,” niszcząc więzi odgrywają optymi-

styczną komedię rodzinną – i z lekarzami, pie-lęgniarkami – kłamstwo skazuje go na samot-ność. W imię podtrzymywania jakichkolwiek kontaktów z otoczeniem umierający podejmuje tę grę, choć zdaje sobie sprawę lub przeczuwa, że nie ma już nadziei, to udaje jednak, że wie-rzy w swoje wyzdrowienie.

OBRAZ CHOROBY. Nowotwory są zjawiskiem obejmującym

swym zasięgiem coraz większą liczbę osób. Ry-zyko zachorowania ciągle wzrasta. Trzeba pa-miętać, że najważniejszym czynnikiem potęgu-jącym ryzyko zachorowania na raka jest proces starzenia się organizmu. Rozpoznanie raka po-woduje zawsze wiele złych emocji, niepokoju, leku. Prawda jest taka, że na początku XXI wie-ku słowo rak jest jeszcze ciągle mitycznym poję-ciem zarówno dla dotkniętych chorobą jak i dla osób opiekujących się nimi. Pokonywanie raka zależy w znacznym stopniu od nas samych. Wal-czyć z rakiem to znaczy walczyć o skuteczne za-pobieganie. Istotny udział ma w tym każdy czło-wiek przez samokontrolę swego zdrowia łącz-

Dorota Zierkiewicz Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu.

„Nigdy nie musisz - zawsze możesz. Ale gdy możesz, wiesz, że możesz - wybierasz i zaczynasz rozumieć.”

Józef Tischner (MPP 556) „Między Panem a Plebanem.” Kraków 1995 r

GDY CZŁOWIEK DOWIADUJE SIĘ O CHOROBIE ...

73 (221) 2010

PPrewencja odpowiedzialności zawodowejrewencja odpowiedzialności zawodowej

nie z własnoręcznym badaniem oraz wczesnym zgłaszaniem się do lekarza w razie stwierdzenia u siebie niepokojących objawów, sygnałów. Rak pozostaje najgroźniejszą chorobą społeczeństwa, które najczęściej woli o tym nie wiedzieć. Cho-rzy umierający na raka są ofiarami własnej igno-rancji: niedostatecznie poinformowani nie ma-ją możności skorzystania ze środków stojących obecnie do dyspozycji, a mogących ich wyleczyć lub nawet zapobiec ich chorobie. Choroby nowo-tworowe zajmują drugie miejsce pod względem przyczyn śmiertelności ogółem. Częstość za-chorowań stale rośnie m.in. w związku ze sta-rzeniem się populacji, postępującą urbanizacją, przyrostem liczby mieszkańców dużych miast, gdzie rejestruje się choroby nowotworowe czę-ściej niż na wsi, a także z powodu zwiększania się narażenia na czynniki kancerogenne. Para-doksalnie można powiedzieć, że do zwiększenia się zachorowalności na nowotwory przyczyniła się walnie medycyna przedłużając średni wiek życia. Pomimo postępu w diagnostyce i lecze-niu umieralność nie zmalała, a niebezpieczeń-stwo zachorowań niestety wzrosło. Niezmiernie ważnym czynnikiem w zwalczaniu chorób jest podniesienie świadomości społecznej w zagad-nieniach onkologicznych. Wielką rolę dla polep-szenia sytuacji odgrywają kompetentne publika-cje w środkach masowego przekazu i wydawnic-twa popularno-naukowe. W naszym społeczeń-stwie przeważają negatywne przekonania na te-mat raka i wpływają niekorzystnie na chorych. Negatywne oczekiwania wyczerpują nas emo-cjonalnie i stają się tzw. samospełniającym się proroctwem. Rak oznacza straszną chorobę. Wy-wiera ona silny wpływ na psychikę człowieka. Symbolizuje nie tylko śmierć, ale także powol-ną i bolesną agonię jak również kalectwo zwią-zane z chorobą, z leczeniem. Człowiek odczu-wa lęk spowodowany niepewnością przyszłości. U chorych na raka poczucie lęku przed bólem, śmiercią, poczucie beznadziejności, utrata pozy-cji socjalnej, utrata pozycji w rodzinie, niepokój o finanse rodziny, obawa o rodzinę, niepewność o przyszłość, bezradność, zeszpecenie wpływa na pogorszenie samopoczucia. Duże znaczenie dla kształtowania się reakcji na zachorowanie posiada emocjonalne radzenie sobie ze świado-mością wystąpienia ciężkiej choroby. U zdrowe-go psychicznie dorosłego człowieka myśl o za-chorowaniu na nowotwór złośliwy wyzwala na-byte w dzieciństwie mechanizmy psychiczne tj.: negacja, racjonalizacja, przeniesienie. Me-chanizmy te tłumaczą opóźnienie w zgłoszeniu się do lekarza oraz motywację tego opóźnienia.

Reakcja na diagnozę zależy od wieku, sytuacji rodzinnej, społecznej, struktury osobowości, dotychczasowych doświadczeń życiowych, od-porności na stres, umiejętności rozwiązywania trudnych problemów życiowych, wiedzy o cho-robie, poglądów religijnych, filozoficznych, po-czucia sukcesu czy niepowodzenia zawodowe-go. Gdy człowiek dowiaduje się, że jest chory na raka jest wstrząśnięty, przestraszony. W szoku w jakim jest wydaje mu się, że świat wymknął się mu spod kontroli. Nie rozumie dlaczego tak się stało. Nie wie co ma robić. Rak postrzegany jest jako coś niebezpiecznego, strasznego. Re-akcjom towarzyszy groza, strach, które nie są dobrym doradcą – mogą upośledzić, zaburzyć zdolność do walki z chorobą. Obraz stworzony na podstawie uprzedzeń i przesądów wpływa niekorzystnie na świadomość i wolę życia. By organizm mógł się bronić, pobudzać siły obron-ne, wspomagać proces zdrowienia należy oprzeć się na rzetelnej wiedzy medycznej. Leczenie jest drastyczne, kaleczące, pociąga za sobą wiele nie-pożądanych efektów ubocznych. Kiedy mówi się o chorym na raka to ton konwersacji ulega zmia-nie, zapada niezręczna cisza, odwraca się wzrok, obok czuje się przemykającą śmierć. Ludzie cho-rzy na raka są bardzo wrażliwi na negatywne przekazy. Zdarzają się przypadki, że przyjacie-le dowiedziawszy się o chorobie stronią od nich, nie wiedzą jak z nimi rozmawiać, obawiają, że się zarażą. Takie zachowanie wiąże się z niewie-dzą na temat raka, odsuwaniem myślenia na te-mat śmierci. Prosić ludzi chorych na raka, aby zmienili swoje przekonania, zrozumieli, że mo-gą wyzdrowieć i żyć pełnią dającego satysfak-cję życia – niezależnie od ich własnych lęków związanych z chorobą i negatywnych oczeki-wań otaczających ich ludzi – to znaczy doma-gać się niezliczonych aktów odwagi i siły oso-bistej. Dlatego dla chorego na raka nadzieja jest ważnym elementem przeżycia. W naszej kultu-rze funkcjonują mocno zakorzenione poglądy na temat raka jak i jego leczenia oraz zdolności organizmu do samoleczenia. Istnieje także nie-uzasadniony wstyd z powodu zachorowania na raka. Rak wywołuje wiele emocji. Jest tematem tabu. Wiąże się z przesądami. Znane są stwier-dzenia wypowiadane powszechnie przez ludzi: raka lepiej nie ruszać, rak boi się noża, itp. Słowo rak kojarzy się zazwyczaj z ciężką, nieuleczal-ną chorobą będącą przekleństwem cywilizacji i prowadzącą w krótkim czasie do śmierci. Re-akcja na wiadomość o chorobie nowotworowej jest szokiem zarówno dla chorego jak i jego ro-dziny. Człowiek posiada swoje życie, które zo-

staje nagle i dramatycznie przerwane przez cho-robę. Następuje wówczas przytłoczenie jednost-ki przez nieoczekiwane wydarzenia brzemienne w skutkach – w wyniku czego traci on panowa-nie nad swoim życiem. REAKCJE EMOCJONALNE NA CHOROBĘ.

Coraz głośniej mówi się o epidemii cho-rób nowotworowych. Jednocześnie w związku z ograniczonymi zwłaszcza w zaawansowanych stadiach możliwościami leczenia jest to choro-ba budząca wiele negatywnych emocji: strach, niechęć, depresję, poczucie bezradności. Słowo „RAK” dla wielu osób brzmi jak jednoznacz-nie sprecyzowany wyrok śmierci. Na szczęście minęły już czasy, gdy pacjenci woleli „nie ru-szać” rosnącego guza, albo czekali „aż samo przejdzie” i obecnie coraz więcej chorych zgła-sza się przy pojawieniu się niepokojących dole-gliwości, co daje szansę na wczesne wykrywa-nie nowotworów i skuteczniejsze ich leczenie. Wiadomość o chorobie wywołuje szok, poczu-cie nierealności. Później następuje mobilizacja organizmu, chaotyczne działanie. Przyczyną negatywnych reakcji emocjonalnych jest stres związany z diagnozą, niepewnością rokowania, dolegliwościami związanymi z chorobą, z lecze-niem. Przyczyną negatywnych reakcji jest brak wsparcia i dobrych kontaktów z rodziną, nie-dostateczny kontakt z personelem medycznym, a także cechy osobowości. Choroba nowotwo-rowa stanowi silne obciążenie psychiczne, a re-akcje emocjonalne mają przeważnie negatywne zabarwienie. Dominują tutaj: lęk, gniew, poczu-cie winy, przygnębienie, depresja, agresja (K. de Walden-Gałuszko).

Lęk – jest to przykry stan pobudzenia emo-cjonalnego spowodowany poczuciem zagroże-nia, możliwością utraty wartości – zdrowia, ży-cia. Może mieć różne przyczyny: obawa przed chorobą, nawrotem choroby, bólem, śmiercią, przed odrzuceniem przez bliskich, troską o nich, niepewnością przyszłości, brakiem akceptacji w środowisku rodzinnym, zawodowym, towa-rzyskim. Lęk wyrażany jest poprzez: nadmierne objawy somatyczne – przyśpieszone tętno, od-dech, trudności w zasypianiu, koszmary senne, wzrost ciśnienia tętniczego oraz przez zachowa-nie – unikanie spojrzeń, ostrożne wypowiedzi, posługiwanie się symbolami, demonstrowanie rzekomej beztroski, nonszalancji.

Gniew – reakcja uczuciowa na przeszkodę w realizacji celów, na pojawienie się nieprawi-dłowości. Może on przybierać różne formy: – ogólny – na niesprawiedliwość losu, pretensje do Boga; – przeniesiony – np. na personel me-

8 W CIENIU CZEPKA

PPrewencja odpowiedzialności zawodowejrewencja odpowiedzialności zawodowej

dyczny, właściwą przyczyną jest własny lęk, po-czucie winy, – usprawiedliwiony – choroba, ob-jawy choroby wynikają z winy lekarza, – ukry-ty – wyraża się negatywną postawą, odmową współpracy, przygnębieniem, przesadnym ak-centowaniem dolegliwości somatycznych, – stłu-miony – nie akceptowany przez chorego, ujaw-nienie budzi poczucie winy.

Przygnębienie – przykra reakcja uczucio-wa, która jest odpowiedzią na pewność utraty – przewidywaną lub dokonaną Występuje, gdy u chorego dominuje przekonanie o własnej bezsil-ności i beznadziejności sytuacji. Szok emocjo-nalny i silne przygnębienie może prowadzić do depresji. Depresja wiąże się z reakcją na zmia-ny powstałe na skutek leczenia – formy i funkcji ciała. Czas trwania stanów przygnębienia i de-presji jest zindywidualizowany i zależy od wielu czynników: od osobowości, możliwości adapta-cyjnych w trudnych sytuacjach życiowych, zna-czenia choroby, od przebiegu leczenia, od postaw osób znaczących w środowisku. W przygnębie-niu możemy wyróżnić żal – wywołany utratą określonej wartości np. sprawności ruchowej i właściwe przygnębienie – będące długotrwa-łym stanem smutku z powodu wielu przyczyn. W zależności od czasu trwania i stopnia nasile-nia przygnębienie może przybierać formy jawne – płacz, skargi lub utajone – zgarbienie ramion, spuszczone oczy, smutna mina.

Poczucie winy – następstwo myślenia ma-gicznego – choroba jest karą za grzechy, itp. Ma formę samooskarżeń, tendencji oskarżycielskich pod adresem środowiska rodzinnego, medyczne-go, związanych z przyczynami choroby. Pacjen-ci dopatrują się przyczyn choroby we własnym postępowaniu, oskarżają się o zaniedbanie zdro-wia, brak znajomości objawów raka.

Agresja – na początku ujawnia się bunt „dla-czego mnie to spotkało” następnie różne sytu-acje związane z chorobą i leczeniem mogą stać się źródłem wzmożonej drażliwości, zniecier-pliwienia, wrogości skierowanych do persone-lu, rodziny.

Nadzieja – zmniejsza następstwa negatyw-nych uczuć, stan oczekiwania od przyszłości czegoś dobrego np. powrotu do zdrowia, skoja-rzony z uczuciem zadowolenia lub radości. Na-dzieja leży u podstaw optymistycznego stosun-ku do życia, mobilizuje do działania.

Reakcje emocjonalne na chorobę nowotwo-rowa zmieniają się pod wpływem nowych in-formacji, nasilających się objawów, dolegliwo-ści, stosowanych metod leczenia. H.J. Matern wyróżnia trzy etapy reakcji na zachorowanie:

1. nadzieja i wiara w wyleczenie i przeżycie; 2. załamanie się mechanizmów obronnych nara-stanie rezygnacji, apatii, depresji, utrudniają-cej komunikację z pacjentem; 3. bierność i re-zygnacja z walki.

Do tych reakcji dołącza się złość, protest, płacz, aby ostatecznie przejść w stan przygnę-bienia, po którym następuje „odbicie się od dna” i stopniowy powrót do równowagi. Następstwem zachorowania na raka jest unikanie kontaktów z ludźmi, zmniejszenie aktywności fizycznej, społecznej i zawodowej. Wśród przeżyć emo-cjonalnych dominują reakcje depresyjne i wro-gość do otoczenia powodowane poczuciem nie-odwracalnej straty, trwałego uszkodzenia ciała, utratą zaufania do własnego organizmu, przykro odczuwalnym kalectwem. Bezradność, poczu-cie beznadziejności poprzedza chorobę. Istotna jest poprawa jakości życia, pomoc w zachowa-niu godności chorego.

Przystosowanie do choroby. Adaptacja odbywa się na dwóch płaszczy-

znach: emocjonalnej i poznawczo – behawio-ralnej, w której dostrzec można działania świa-dome i podświadome. Zachowania podświa-dome to mechanizmy obronne, które człowiek uruchamia aby uniknąć przykrych emocji. Mo-żemy je podzielić na represywne i sensytyw-ne.(E. Köbler-Ross)

Mechanizmy represywne to: – zaprzeczanie – nie mam raka; – tłumienie, częściowo świa-dome – nie boję się, jestem przygotowana na wszystko; – wypieranie, unikanie – nie chcę o swojej chorobie nic wiedzieć, chcę o niej za-pomnieć; – projekcja – czyli przerzucenie lę-ku na inny obiekt – boję się o serce, bo raka nie mam; – racjonalizacja, szukanie rozsądnych ar-gumentów dla spostrzeganych objawów w celu ukrycia przed sobą ich prawdziwej przyczyny - mam wprawdzie raka, ale ból jest korzonkowy, nie nowotworowy.

Mechanizmy sensytywne to: – selektywne przetwarzanie informacji – wyszukiwanie po-myślnych, pomniejszanie i pomijanie niepomyśl-nych; – zachowanie magiczne – stosowanie cu-downych „uzdrawiających” leków zabiegów ze ślepą wiarą w ich skuteczność, targowanie się z Bogiem; – rozszczepienie obrazu choroby – na ogół to choroba niebezpieczna i złośliwa, moja natomiast jest łagodna; – zabezpieczenie się ra-dykalne wobec niebezpieczeństwa ponowne-go zachorowania usunę drugą pierś; – ucieczka w marzenia – jak wyzdrowieję to ... ; – obrona tzw. falliczna – nie potrzebuję niczyjej pomocy, jestem silna, dam sobie radę z chorobą

Zachowania świadome oznaczają pytania o przyczynę choroby i jej znaczenie dla osobiste-go życia, możliwości kierowania swoim życiem oraz próbę przetworzenia informacji o sobie, o innych, o świecie. Zmieniona hierarchia war-tości powoduje zmianę w działaniu. Wiele przy-czyn składa się na to, że mechanizmy przysto-sowawcze są nieskuteczne. Idealną formą dzia-łania jest pomoc psychologiczna uzupełniona w miarę potrzeby środkami psychofarmakolo-gicznymi. Profesjonalna pomoc psychologicz-na powinna odbywać się na dwóch poziomach. Pierwszy – to plan informacyjny. Dotyczy on przekazu wiadomości w prawidłowy, dostoso-wany do potrzeb sposób. Natomiast w planie emocjonalnym należy nawiązać dobry, empa-tyczny kontakt z chorym człowiekiem, rozła-dować nadmiernie nasilone emocje.

Nowotwory są jedną z najczęstszych przy-czyn zgonów. Częstość występowania nowotwo-rów waha się od 1000 do 4000 nowych przypad-ków rocznie na 1 mln. mieszkańców. W Polsce od lat 90 – tych notuje się stały wzrost zacho-rowalności. Badania statystyczne oraz szacun-ki epidemiologiczne wskazują, że liczba zacho-rowań i zgonów z powodu nowotworów będzie w Polsce prawdopodobnie rosła w najbliższych latach. Składa się na to: zwiększenie ludności, starzenie się społeczeństwa, zwiększenie ekspo-zycji na czynniki rakotwórcze. Czynnikiem de-cydującym o znacznym wzroście zagrożenia jest rozpowszechnienie zachowań torujących drogę procesowi nowotworowemu. Umieralność z po-wodu nowotworów jest na drugim miejscu przy-czyn zgonów w Polsce. Choroba nowotworowa tworzy nową rzeczywistość, wpływa na relacje jednostki ze światem zewnętrznym – może do-prowadzić do ograniczenia lub utraty kontaktu ze światem zewnętrznym oraz zmienia odbiór i postrzeganie świata. Zmienia jego widzenie, ponieważ osoba chora postrzega wszystko przez pryzmat własnych dolegliwości – bólu, cierpie-nia. Choroba powoduje, że skupiamy swą uwa-gę na ciele, zaczynamy się w nie wsłuchiwać, to ono wyznacza ramy nowej rzeczywistości. Cho-roba modyfikuje lub uniemożliwia człowiekowi realizację różnych działań związanych z pracą, szkołą, łączących ją ze światem zewnętrznym. Doświadczenie choroby nie jest tak naprawdę dostępne innym. Nie można się nią podzielić odczuwanym bólem czy innymi dolegliwościa-mi. Człowiek jest zamknięty w świecie własnych doznań. Choroba nowotworowa na trwałe zmie-nia tok życia, jego rytm, plany, zamierzenia. Wy-znacza ramy czasowe życia.

93 (221) 2010

PPrewencja odpowiedzialności zawodowejrewencja odpowiedzialności zawodowej

1. MECHANIZM ŚMIERCI MÓZGUTkanka mózgowa reaguje obrzękiem na

wszelkie urazy. Obrzęk tkanki mózgowej po-woduje zwiększenie ciśnienia śródczaszkowe-go. Jeżeli obrzęk mózgu nie zostanie na czas opanowany, wzrost ciśnienia śródczaszkowego powoduje zmniejszenie przepływu mózgowe-go, a w skrajnych przypadkach ostateczne je-go ustanie. Zatrzymanie krążenia mózgowego krwi w wyniku nadciśnienia śródczaszkowego jest nieodwracalne i w krótkim czasie prowa-dzi do śmierci mózgu.[1]

Zgodnie z obowiązującymi przepisami stwierdzenie śmierci mózgu jest równoznacz-ne ze stwierdzeniem zgonu, pomimo zachowa-nej czynności serca.

Rozpoznanie śmierci mózgu pozwala na za-przestanie dalszego, niecelowego leczenia oraz na pobranie ze zwłok narządów do celów trans-plantacyjnych.

2. ROZPOZNAWANIE ŚMIERCI MÓZGU.Procedura rozpoznawania śmierci mózgu

ma na celu udowodnienie trwałego i nieod-wracalnego zaniku czynności mózgu, ustalo-ne przez specjalistów z dziedziny medycyny: anestezjologii i intensywnej terapii, neurolo-gii, neurochirurgii oraz medycyny sądowej. W przypadku jakiejkolwiek wątpliwości doty-czącej śmierci mózgu komisja odstępuje od jej stwierdzenia.[2]

Przed rozpoczęciem procedury orzekania o śmierci mózgu, konieczny jest odpowiednio długi okres obserwacji wstępnej. Za jego po-czątek przyjmuje się moment, w którym odno-towano pojawienie się klinicznych cech śmierci mózgu. Trwa on co najmniej 6 godzin w pier-wotnym uszkodzeniu mózgu i co najmniej 12 w uszkodzeniach wtórnych; u dzieci do 2 roku życia zawsze powyżej 12 godzin.

ETAP I – stwierdzenie, że chory jest w śpiączce– stwierdzenie, że chory jest sztucznie wen-

tylowany – rozpoznanie przyczyny śpiączki– uszkodzenie mózgu jest nieodwracalne wo-

bec wyczerpania się możliwości terapeutycz-nych i upływu czasu

– wykluczenie: chorych zatrutych i pod wpły-wem działania niektórych środków farma-kologicznych (narkotyki, neuroleptyki, środ-ki nasenne, usypiające, środki zwiotczające

mięśnie poprzecznie prążkowane), chorych w stanie hipotermii, chorych z zaburzeniami metabolicznymi lub endokrynologicznymi, noworodków donoszonych mających mniej niż 7 dni życia

ETAP II Dwukrotnie, w odstępach 3-godzinnych na-

leży potwierdzić brak:– reakcji źrenic na światło – odruchu rogówkowego– spontanicznych ruchów gałek ocznych– ruchów gałek ocznych przy próbie kalo-

rycznej – jakichkolwiek reakcji ruchowych na bodź-

ce bólowe w obszarze unerwienia nerwów czaszkowych

– odruchów wymiotnych i kaszlowych– odruchu oczno-mózgowego– oddechu (trwały bezdech)[3]

3. OPIEKA NAD DAWCĄ NARZĄDÓWOd momentu rozpoznania śmierci mózgu

i stwierdzenia zgonu respirator wentyluje zwło-ki. Stwierdzeni zgonu upoważnia do rozpoczę-cia przygotowań do pobrania narządów lub wy-łączenia respiratora, w przypadku gdy takie po-stępowanie nie jest przewidziane.

Opieka pielęgniarska nie różni się od opie-ki nad chorymi wentylowanymi mechanicznie przebywającymi na OIT.

Problem pielęgnacyjny: Utrzymanie podsta-wowych funkcji życiowych dawcy.

Cel: Zapewnienie jakości narządów do przeszczepu i ich funkcjonowanie po prze-szczepie.

Działania pielęgniarskie: 1. Pobieranie krwi do badań2. Monitorowanie (EKG, ciśnienia tętniczego

metodą krwawą, OCŻ, temperatury, diure-zy godzinowej, SpO2)

3. Utrzymanie prawidłowych parametrów wen-tylacji mechanicznej

4. Utrzymanie skóry w czystości5. Zapewnienie rodzinie warunków do poże-

gnania się z bliskim w ciszy i spokoju6. Zadbanie o kontakt z osobą duchowną,

a w szczególnych przypadkach z psycho-logiem

Ocena: Dawca z utrzymanymi podstawo-wymi funkcjami życiowymi przewieziony na blok operacyjny.

ETYKA ZAWODOWA PIELĘGNIARKI W OIT

Działalność zawodowa pielęgniarek i położ-nych to świadoma i dobrowolna służba zdro-wiu i życiu człowieka spełniana jako przejaw pielęgniarskiej troski niezależnie od wszelkich względów takich, jak: rasa, religia, narodowość, pozycja społeczna i majątkowa, płeć, wiek i stan zdrowotny podopiecznych.[4]

Pacjent zagrożony utratą życia najczęściej nieprzytomny, staje się tylko odbiorcą świad-czeń ze strony personelu medycznego. Odbiór wrażeń przez pacjenta na OIT i komunikacja z nim są ograniczone, co powoduje, że jego pra-wa schodzą na drugi plan. Nie pyta się chore-go o zgodę stosowanie procedury medycznej, bo w stanie zagrożenia życia można działać bez takiej zgody.

Polskie przepisy prawne i etyczne wymaga-ją, by chory wskazał osobę lub osoby, którym należy udzielać informacji o jego stanie. W wa-runkach OIT nie ma takiej możliwości. Dlate-go też personel musi w tym względzie działać niejako intuicyjnie. [1]

Pielęgniarka zapewnia opiekę duchową oraz umożliwia wizyty osób bliskich, nie zapomina o poszanowaniu intymności pacjenta w czasie badania lub wykonywania czynności higienicz-nych; to, że pacjent nie widzi bo jest nieprzy-tomny lub uśpiony, nie oznacza, że można go traktować w niewłaściwy sposób.

Paternalizm medyczny, który nie uwzględ-nia podmiotowości pacjenta i jego autonomii, jest postawą wysoce negatywną, ale wobec cho-rego nieprzytomnego działanie paternalistycz-ne jest uzasadnione.

Źródła:[1]Wołowicka L., Dyk D. : Anestezjologia i intensyw-na opieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warsza-wa 2007,2008[2] Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 17 lip-ca 2007r w sprawie kryteriów i sposobu stwier-dzania trwałego nieodwracalnego ustania czynno-ści mózgu. [3]Bohatyrewicz R. i wsp. : Kwalifikacja i opieka nad potencjalnymi dawcami narządów w oddzia-łach intensywnej opieki medycznej. Anest. Intens. Ter. 1992, 24[4]Wyboru dokonały: Garwacka-Czachor E., Hacz-kowska A., stan prawny na 31.01.2002r : Prawo w praktyce pielęgniarki i położnej. Wydawca ,,Wizard’’ Agencja reklamowa, Wrocław

Urszula JędrzejczakAkademicki Szpital Kliniczny we Wrocławiu – fragment pracy dyplomowej

ŚMIERĆ MÓZGOWA

10 W CIENIU CZEPKA

PTPPTP

STA NOW ISKO X V K R A JOW EGO ZJA ZDUPOLSK I EGO TOWA R Z YSTWA PIELĘGN I A RSK IEGO

w sprawie ustalenia wzoru munduru galowego pielęgniarki i pielęgniarza

Szanowne Koleżanki i Koledzy!1. uwzględniając tradycje kształtowania wizerunku pielęgniarki2. uwzględniając oczekiwania pielęgniarek i pielęgniarzy3. uwzględniając konieczność ujednolicenia wizerunku pielęgniarki podczas uroczystości, w któ-

rych pielęgniarki i położne reprezentują środowisko w umundurowaniu galowym4. wychodząc naprzeciw zmianom systemu kształcenia pielęgniarek i położnych w Polsce,

które spowodowały zróżnicowanie formułę ceremoniału uroczystości zawodowych. Pol-skie Towarzystwo Pielęgniarskie uznaje, że zaistniała potrzeba ujednolicenia ceremoniału jak i symboli zawodowych, podkreślających rangę tych uroczystości oraz tożsamość pielę-gniarek i położnych.

Odwołując się do tradycji i oczekiwań środowiska ustalamy następujące elementy mundu-ru galowego:

Tło:Reaktywowanie munduru galowego warunkują następujące przesłanki:

• społeczno-prestiżowe, bowiem przedstawi ciele zawodów zdefiniowanych, posiadający galo-wy mundur, cieszą się większym prestiżem społecznym; górnik, sędzia, adwokat,

• historyczno-symboliczne, nawiązujące do korzeni pielęgniarstwa, zakonnego i świeckiego w Polsce i na świecie;

• informacyjno-tożsamościowe; pielęgniarka w czepku wyraża społeczny wizerunek zawodu, mundur jest bardzo ważnym czynnikiem w komunikacji ze społeczeństwem. W opinii sa-mych pielęgniarek, demonstruje grupową przynależność i jedność.* Źródła opisu munduru galowego stanowią następujące opracowania:1. I Wersja wnioskowanego projektu: D. Zarzycka i B. Ślusarska. AM Lublin2. Uzupełnienia i uwagi: K. Łukasz-Paluch. Członek Komisji Historycznej przy Zarządzie Oddziału PTP w Ka-

towicach,3. K. Wolska-Lipiec Przewodnicząca Głównej Komisji Historycznej przy ZG PTP, IwonaKowalkowska Członek Komisji Historycznej przy ZG PTP, Wanda Marszał Członek Koła Liderów3. Jadwiga Kaniewska-Iżycka. Rozwój pielęgniarstwa w Polsce do roku 1950 cz. II. CentrumMetodyczne Doskonalenia Nauczycieli Średniego Szkolnictwa Medycznego. Warszawa 1989, s. 9-10.4. Krystyna Łukasz-Paluch. Biuletyn ZG PTP 5/IX/89.Warszawa 1989, s.14-15.Warszawa 28 listopada 2009 r.

Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie Zarząd Główny www.ptp.na1.plAl. Reymonta 8 lok 12 tel +48 (0) 22 663 63 45; fax: + 48 (0) 22 398 18 51; email: zgptpiel@gmail.com

osoba do kontaktu: Dorota Kilańska Przewodnicząca ZGPTP email: zgptpiel@gmail.comOPP 1% KRS 0000065610

Mundur galowy pielęgniarki i położnej.1. czepek biały z czarnym /dla pielęgniarek/

lub czerwonym /dla położnych/, pozio-mym paskiem o szerokości 2,5 cm

2. garsonka w kolorze popielatym spódnica prosta o długości 2 cm poniżej zgięcia ko-lanowego żakiet lekko dopasowany, zapi-nany na guziki, rękaw długi, prosty, 3 kie-szenie wszywane, kołnierz i mankiety pro-ste, nakładane szerokość 10 cm z usztyw-nionego materiału w kolorze białym.

3. rajstopy beżowe4. obuwie czarne, stabilne, kryte, eleganckie,

obcas do 5 cm wysokości5. peleryna granatowa, dłuższa od spódni-

cy o 2 cm6. rękawiczki białe

Mundur galowy męski1. garnitur w kolorze popielatym2. koszula biała3. krawat granatowy4. obuwie - półbuty, czarne, eleganckie5. peleryna granatowa, długości do poło-

wy łydki6. rękawiczki białe

W styczniu przeżywaliśmy niecodzienny Jubileusz Okręgowego Szpitala Kolejowego we Wrocławiu. Niecodzienny, bo obchodzony w obliczu likwidacji tej medycznej jednostki. Akurat w roku jubileuszowym rozpoczął się dla Szpitala proces tzw. zmian restruktury-zacyjnych. Mając jednak na uwadze olbrzymi wkład i dorobek ludzi tworzących ten Szpi-tal i pracujących w nim na przestrzeni 40 lat, podjęto trud przygotowania uroczystości ju-bileuszowych.

W roku 2010 mija dokładnie 40 lat, kiedy w nowo wybudowanym szpitalu pojawił się pierwszy pacjent.

Uroczystości jubileuszowe rozpoczęły się 17 stycznia o godz. 12:30 Mszą św. w kościele OO. Kapucynów, której przewodniczył ks. bp Andrzej Siemieniewski. We Mszy św. wzięli udział głównie byli i obecni pracownicy Szpitala wraz z rodzinami, a także przedstawiciele Urzę-du marszałkowskiego, Dolnośląskiej Izby Pielę-gniarek i Położnych, Dolnośląskiej Izby Lekar-skiej. Wśród księży koncelebrujących znaleźli się także kapelani: o. Dominik M. Orczykowski OFMCap., o. Zbigniew Kasperczak OFMCap. i o. Grzegorz Skoczylas OFMCap. Ojcowie Ka-pucyni od początku istnienia Szpitala sprawowa-li duchową opiekę nie tylko nad pacjentami, ale także nad jego personelem. Z ogromnym wzru-szeniem wspomniano nieżyjących już o. Ada-ma Jakóbka OFMCap., o. Aleksandra Smerec-kiego OFMCap. i broniącego przed próbą likwi-dacji Szpitala w 1998 roku o. Juliusza Miku-szewskiego OFMCap. Ten dzień dziękczynie-nia był także okazją do wspólnych modlitw za

Mariola Marynicz-Hyla

113 (221) 2010

PTPPTP

Serdecznie zapraszamy na posiedzenia naukowe Serdecznie zapraszamy na posiedzenia naukowe Polskiego Towarzystwa PielPolskiego Towarzystwa Pielęęgniarskiego, ktgniarskiego, któóre organizowane sre organizowane są ą

w Sali Konferencyjnej Okrw Sali Konferencyjnej Okręęgowego Szpitala Kolejowego gowego Szpitala Kolejowego we Wrocwe Wrocłławiu przy ul. Wiawiu przy ul. Wiśśniowej 36.niowej 36.

18.03.2010 g. 1300 – dr hab. I. Całkosiński Wpływ środowiska i stresu na wskaźniki diagnostyczne

15.04.2010 g. 1300 – mgr Teresa Fichtner-Jeruzel Etos pielęgniarski

tych wszystkich, którzy uczyli nas zawodu, sza-cunku do człowieka, a także budowania więzi, które dla wielu były jak sznur alpinistyczny, ra-tunkiem w przetrwaniu. Nadzieją na takie cza-sy była przede wszystkim Ewangelia mówiąca o Cudzie w Kanie Galilejskiej i obecności tam Maryi. W procesji z darami, pracownicy Szpitala zanieśli chleb, którym po skończonej Euchary-stii podzielili się ze wszystkimi biorącymi udział w tej uroczystości. Padający śnieg uniemożliwił dłuższe spotkanie przed kościołem, ale radości i powitań nie było końca.

Tym bardziej z tym większą przyjemnością spotkaliśmy się na drugiej części Jubileuszu

w dniu 23 stycznia w barokowej Auli Leopol-dyńskiej. Tutaj spotkanie prowadzili: pani Te-resa Godzwon i pan dr Jerzy Pacholski. Wśród zaproszonych gości byli obecni: Przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego, dyr. Departamen-tu Polityki Zdrowotnej pan Jarosław Maroszek; Przedstawiciel Urzędu Wojewódzkiego, kier. ds. Zdrowia Wydziału Polityki Społecznej, pan Jan Suszek; V-ice Przewodnicząca Rady Miejskiej miasta Wrocławia, pani Maria Zawartko; Jego Ekscelencja ks. bp Andrzej Siemieniewski oraz dyr. Oddziału Regionalnego Polskich Linii Kole-jowych PKP, pan Jerzy Dul. Ponadto na spotka-nie przybyli Rektorzy Wyższych Uczelni miasta Wrocławia, Przedstawiciele samorządów Zawo-dowych i Towarzystw Naukowych, Dyrektorzy szpitali. W imieniu zaproszonych gości głos za-brała przedstawicielka Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych , pani Leokadia Jędrzejewska. Ksiądz bp Andrzej Siemieniewski wręczył ostatniemu dyr. Szpitala, panu Michało-

wi Ratajowi specjalne błogosławieństwo papie-skie, które wszyscy goście przyjęli gromkimi oklaskami. Po tej części inaugurującej głos za-brał pierwszy i wieloletni dyrektor Szpitala Ko-lejowego dr Andrzej Ochlewski, który w kilku słowach przypomniał czasy świetności, kiedy to Szpital nasz należał do czołowych i najlepiej wy-posażonych jednostek nie tylko na Dolnym Ślą-sku, ale i w Polsce, ze świetnie przygotowanym i dobranym personelem medycznym. Nie bez znaczenia były słowa uznania skierowane pod adresem pani Teresy Fichtner-Jeruzel, która od samego początku czuwała nad średnim persone-lem medycznym, do 2004 roku pełniąc funkcję

dyr. ds. Pielęgniarstwa. We wspomnienia wpi-sał się również obecny na Sali prof. H. Witkie-wicz, który złożył dostojnemu Jubilatowi najser-deczniejsze życzenia. Wszystkim pracownikom, którzy przez wiele lat tworzyli i ofiarnie służyli temu Szpitalowi wręczono specjalne podzięko-wania. Z wielką uwagą i łzą wzruszenia oglą-daliśmy film-migawkę, będącą impresją szpital-ną, która zawierała rys historyczny tej placów-ki. Część artystyczną poprowadziła pani Maria Zawartko z rodziną i przyjaciółmi, dostarczając wszystkim zebranym wielu duchowych przeżyć. Mogliśmy wszyscy wysłuchać arii ze „Skrzypka na dachu” oraz tych utworów, które zostały wpi-sane w program obchodów Roku Chopinowskie-

NIEZWYKŁY JUBILEUSZ

go. Na zakończenie pojawił się nieco spóźniony, zmarznięty, tuż z pociągu, niestrudzony podróż-nik i wieloletni kapelan Szpitala – o. Dominik M. Orczykowski OFMCap., który swoim gorą-cym sercem przypomniał i wskazał prawdziwe źródło naszych przyjaźni i wzruszających wspo-mnień, udzielając na koniec wszystkim uroczy-stego błogosławieństwa.

Kolejnym etapem jubileuszowych uroczysto-ści był bal pracowników Szpitala. Jeszcze na po-czątku grudnia chętnych było ok. 50 osób. Wid-mo likwidacji kładło się cieniem na samą myśl o zabawie, jednak chęć spotkania się po raz ko-lejny i pogłębienia wieloletniej przyjaźni i wza-jemnych relacji przezwyciężyła wszelkie opory. Na parkiecie, przy głośno grającej orkiestrze Ho-telu Jasek bawiło się do białego rana ponad 200

osób. Atmosfera była gorąca, co potwierdził kankan wykonany przez męską część nasze-go personelu szpitalnego, mimo dwudziesto stopniowego mrozu na zewnątrz.

W planach jest jeszcze spotkanie w Urzę-dzie Wojewódzkim, gdyż pan dyr. Michał Rataj wystąpił z wnioskami do Prezydenta RP o przyznanie odznaczeń państwowych

dla długoletnich, wyróżniających się pracowni-ków. Pozostaje w sercu trudne pytanie: komu za wszelką cenę zależy na niszczycielskiej, wro-giej działalności wobec Szpitala i człowieka?

dyr. Michał Rataj dyr. Michał Rataj

12 W CIENIU CZEPKA

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

Żelazo zaliczane jest do mikro-elementów niezbędnych dla orga-nizmu człowieka. Pełni ono wiele funkcji metabolicznych. Jednym ze skutków jego niedoboru może być anemia.

Składniki mineralne dostarcza-ne są organizmowi z pożywienia, jednak forma w jakiej one wystę-pują w żywności często jest słabo przyswajalna przez organizm. Z te-go powodu warto tak dobierać pro-dukty, aby były one nie tylko źró-dłem danego pierwiastka , ale rów-nież źródłem jego dobrze przyswa-jalnych form.

Bladość, zmęczenie, osłabienie, wy-czerpanie, chroniczne bóle głowy, brak koncentracji, kłopoty ze snem, skłon-ność do omdleń, marznięcie nawet, kie-dy jest w otoczeniu ciepło, wypadanie włosów, łamliwość paznokci to obja-wy choroby, którą kiedyś określano ja-ko blednica (chloresis), dawniej nazy-wano ją także chorobą dziewic. Dopie-ro w XX wieku dowiedziono, że jest to jedna z postaci niedokrwistości, która wynika z niedoboru żelaza. Szacuje się, że w Polsce niedokrwistość ta występuje u populacji 40% procent kobiet

Trzeba jednak pamiętać, że u kobiet stężenie żelaza w surowicy ulega wa-haniom w ciągu cyklu miesiączkowego, ma to ścisły związek z pracą systemu hormonalnego. Badania poziomu żelaza w surowicy nie powinno się wykonywać w trakcie miesiączki lub bezpośrednio po niej. Wyniki wówczas mogą być za-fałszowane. Badanie należy wykonać na czczo. Prawidłowe wartości pozio-mu żelaza w surowicy krwi wynoszą 12-27µmol/L (70-150µg/dl). W niektó-rych wypadkach wykonuje się badania oceniające gospodarkę żelaza. Ocenie podlegają wskaźniki takie jak: całko-wita zdolność wiązania żelaza (TIBC), procent wysycenia transferyny (TSAT),

Gabriela Podrygajło, Wiesława SiejaWojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Gromkowskiego we Wrocławiu

ŻELAZO DLA LUDZIa także stężenie ferrytyny w surowicy krwi. W przypadku wystąpienia jakie-gokolwiek objawu sugerującego niedo-bór żelaza należy zgłosić się do lekarza. Preparaty zawierające żelazo dostępne w aptekach powinny być zalecane przez lekarza, ze względu na fakt, że dawka żelaza zawarta w poszczególnych pre-paratach jest różna. Lekarz powinien zdiagnozować przyczynę niedoboru, gdyż może ona wynikać nie z błędnej diety lecz towarzyszyć innym chorobom współistniejącym – chorobom nerek, czy zakażeniom bakteryjnym itd.

Żelazo jest ważnym pierwiastkiem, niezbędnym dla prawidłowego funkcjo-nowania organizmu. U człowieka wa-żącego około 70 kg jest go około 4 g. 70% żelaza określa się jako niezbędne do życia, a 30% – magazynowane jest w tkankach.

Pierwiastek ten jest ściśle związany z bardzo ważnymi funkcjami organi-zmu: zwiększa odporność organizmu, wpływa na proces wzrostu, stanowi niezastąpioną część hemoglobiny i mio-globiny, wchodzi w skład cytochromów biorących udział w transporcie elektro-nów w łańcuchu oddechowym mito-chondrii oraz oksygenacyjno-redukcyj-nych enzymów katalazy i peroksydazy. We wszystkich tych białkach, zalicza-nych do hemoproteidów, żelazo włączo-ne jest do porfirynowej struktury hemu. W komórkach jest aktywne czynnościo-wo niehemowe żelazo, biorące udział w transporcie elektronów. 75% żelaza znajdującego się w organizmie zawarta jest w związkach metabolicznie aktyw-nych, tj. hemoglobinie mioglobinie, en-zymach i transferynie. Pozostała część tworzy zapas zlokalizowany w wątrobie i śledzionie (ferrytyna, hemosyderyna). Większość żelaza związana jest z porfi-rynami, nieco mniejsza część ze związ-kami nieporfirynowymi i nieznaczny odsetek ze związkami dotąd niepozna-

nymi. Dobowe straty żelaza wynoszą około 1mg: wydalanie z moczem, złusz-czanie się nabłonka skóry i pocenia się, złuszczanie się nabłonka jelitowego, w wyniku fizjologicznej utraty krwi w przewodzie pokarmowym.

Pokarmy spożywane w ciągu doby zawierają 10-20 mg żelaza, ale tylko około 10% tej ilości ulega wchłanianiu w jelitach. Przewód pokarmowy jest je-dynym czynnym regulatorem gospodar-ki żelazem. Wchłanianie żelaza z prze-wodu pokarmowego zależy od :• Łącznej zawartości żelaza w pokar-

mach• Postaci żelaza zawartego w pokar-

mach• Aktywności wchłaniającej błony ślu-

zowej jelita Wchłanianie żelaza w przewodzie

pokarmowym zależne jest od posta-ci w jakiej występuje w pokarmach. Mechanizmy wchłaniania są różne dla obecnego w pożywieniu żelaza hemo-wego i niehemowego.

Wchłanianie żelaza hemowego tj. wchodzącego w skład hemu hemo-globiny i mioglobiny, nie wymaga za-pewnienia jakichkolwiek warunków wstępnych. Żelazo hemowe znajdu-je się głównie w produktach zwierzę-cych. Kompleks hemowy jest absorbo-wany w całości przez komórki śluzów-ki jelita cienkiego. W przyswajaniu że-laza znaczną rolę pełni sok żołądkowy i kwas solny, sprzyjając tworzeniu się rozpuszczalnych postaci zjonizowane-go żelaza.

Niehemowe (zjonizowane) żelazo re-prezentowane jest w organizmie przez sole i kompleksy trójwartościowego (utlenionego) żelaza z białkami i kwa-sami organicznymi. Warunkiem wchła-niania żelaza niehemowego jest jego wcześniejsze przekształcenie do posta-ci rozpuszczalnej i zredukowanej do po-staci dwuwartościowej. Głównym ma-

133 (221) 2010

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

gazynem żelaza niehemowego są pro-dukty roślinne. 2/3 żelaza w tkankach stanowi żelazo niehemowe. 30% żela-za wchłoniętego w ciągu doby jest po-chodzenia hemowego, a jego przyswa-janie nie podlega większym wahaniom. Ta sama dostępność biologiczna dla że-laza niehemowego zawarta w codzien-nych pokarmach jest znacznie mniejsza i wynosi około 5%. Jest ona bardziej zależna od różnych czynników. Ulega ona zwiększeniu pod wpływem kwasu askorbinowego (Vitamina C) i cysteiny. Kwas askorbinowy tworzy z żelazem związek chelatowy, dobrze rozpuszczal-ny, przy niskich wartościach ph. Stopień wchłaniania żelaza niehemowego z po-żywienia można podwyższyć poprzez spożycie produktów, będących źródłem witaminy C, które to wykazują działa-nie w tym kierunku. Zalicza się do nich takie produkty jak: pomarańcze, grusz-ki, jabłka, ananasy, śliwki, banany, man-go, melony, kiszona kapusta, ziemniaki, dynie, brokuły.

Bardzo istotny wpływ na zwiększe-nie wchłanianie żelaza w przewodzie pokarmowym wywiera kwas solny za-warty w soku żołądkowym. Zapobiega on powstaniu pewnych kompleksów że-laza, trudno wchłanialnego przez prze-wód pokarmowy.

Wchłanianie żelaza niehemowego ulega zmniejszeniu pod wpływem wę-glanów, szczawianów, fosforanów, fity-nianów, garbników (zawartych w herba-cie), kazeiny, wapnia, polifenoli, fosfo-protein żółtka jaj. Do produktów zawie-rających wymienione substancje należą: otręby pszenne, białko sojowe, herbata, kawa, czekolada mleczna, mleko i sery. Fityniany tworzą z żelazem nierozpusz-czalne sole. W związku z tym zboża, bo-gate w te związki nie stanowią źródła dostępnego żelaza podlegającego utyli-zacji. Włókna spożywcze i taniny her-baty także wiążą żelazo, tworząc z nim nierozpuszczalne kompleksy.

Chociaż żelazo jest rozpowszechnio-ne w produktach roślinnych i zwierzę-cych, to obecnie jego niedobór stał się zjawiskiem powszechnym. Wynika to z faktu, że żelazo w wielu produktach występuje w formie trudno przyswaja-nej. Niedobory żelaza mogą być spowo-

dowane spożywaniem produktów wyso-ko przetworzonych, które na skutek pro-cesów technologicznych utraciły wita-miny i składniki mineralne. Istotną ro-lę negatywną odgrywa także nieodpo-wiedni dobór produktów, który może powodować zmniejszenie wchłaniania żelaza, mimo jego występowania w die-cie w wystarczającej ilości.

Bardzo często niedobory żelaza doty-czą kobiet w wieku rozrodczym, które tracą żelazo w czasie menstruacji oraz stosują diety odchudzające o niedoboro-wym poziomie żelaza i innych składni-ków odgrywających istotną rolę w pra-widłowym jego wchłanianiu.

Ze względu na zawartość żelaza ar-tykuły spożywcze możemy podzielić na produkty:• O niskiej zawartości żelaza około po-

niżej 1mg/100g – mleko i produkty mleczne, ziemniaki, owoce (więk-szość), ryż.

• Produkty o średniej zawartości żela-za 1-4mg/100g – pieczywo i inne pro-dukty zbożowe, groszek zielony, bo-ćwina i buraki, drób, kasze, mięso.

• Produkty o wysokiej zawartości żelaza powyżej 4mg/100g – podroby (wątro-ba, nerki), suche nasiona strączkowe, natka pietruszki.Leczenie dietetyczne niedokrwisto-

ści z niedoboru żelaza ma znaczenie wspomagające.

Decyzję o terapii preparatami żela-za i innymi preparatami witaminowo--mineralnymi podejmuje lekarz. Dieta powinna uwzględniać głównie produk-ty, które zapewniają odpowiednią po-daż białka, żelaza, witaminy B6,B12,C i wielu mikroelementów takich jak: miedź, kobalt, mangan.

Należy pamiętać, że zbyt duża za-wartość żelaza w organizmie może od-kładać się w wątrobie, trzustce i innych narządach powodując hemochromatozę. Przedawkowanie żelaza prowadzi do wzrostu ryzyka zachorowania na cho-roby serca i choroby nowotworowe.

Najważniejsze zasady diety• Wybierać produkty pełnowartościo-

we, które oprócz kalorii dostarczają również białko, węglowodany złożo-ne, witaminy, składniki mineralne.

Doskonałym źródłem węglowoda-nów złożonych i wartościowego biał-ka są produkty zbożowe wytworzo-ne z całych ziaren (kasze) lub mąk grubego przemiału, a także warzywa strączkowe.

• Unikać słodyczy, białego pieczywa, cukru – są źródłem pustych kalorii.

• Jeść więcej chudego mięsa, wątroby, chudych wędlin. Jest to źródło do-brze przyswajalnego żelaza przez or-ganizm. Należy pamiętać, że produk-ty te zwierają jednak zbyt dużą ilość tłuszczu.

• W każdym posiłku uwzględniać wa-rzywa i owoce o dużej zwartości wita-miny C. Witamina C zwiększa wchła-nianie żelaza nawet 2-3 krotnie. Wi-tamina C jest bardzo wrażliwa na działanie wysokiej temperatury, dla-tego należy spożywać świeże warzy-wa i owoce. Szczególnie cennym źró-dłem witaminy C są: papryka czerwo-na, natka zielonej pietruszki, broku-ły, pomidory, truskawki, czarna po-rzeczka, aronia, soki: pomarańczowy i grejfrutowy.

• Ograniczyć picie kawy i herbaty. Pro-dukty te zawierają taniny – związki hamujące wchłanianie żelaza z prze-wodu pokarmowego. Niekorzystne ich działanie możemy ograniczyć, pijąc te napoje nie w czasie lub bezpośred-nio po posiłku, ale w przerwie mie-dzy posiłkami. Literatura;

Gertig H., Przysławski J., Bromatologia Za-rys nauki o żywności i żywieniu, Wydaw. Lekarskie PZWL 2007;Kokot Franciszek (red.),Choroby wewnętrz-ne ,PZWL 2006;Kostkowski W.(red.),Herman Z.S., Farmako-logia. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, Wydaw. Lekarskie PZWL 2005;Kunachowicz H.,Czarnowska-Misztal E, Turlejska H., Zasady żywienia człowie-ka, 2009;Kunachowicz H. Nadolna I., Iwanow K. Przygoda B. Tabele składu i wartości od-żywczych, PZWL 2005; Sa’eed Bawa, Gajewska D.,Lange L.,Mysz-kowska-Ryciak J.,Dietoterapia1,Wydawnic-two SGGW 2009;

14 W CIENIU CZEPKA

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

W okresie przygotowania przed-operacyjnego, operacji rola zespołu pielęgniarskiego z oddziału chirur-gicznego, intensywnego nadzoru, a także pielęgniarki anestezjologicz-nej oraz instrumentariuszki jest klu-czowa w procesie prawidłowego le-czenia i decyduje o jego końcowym sukcesie.

Naczelną zasadą przygotowania jest stan eu-tyreozy u pacjenta , który gwarantuje bezpie-czeństwo zabiegu. Wskazana jest konsultacja przedoperacyjna przez lekarza endokrynologa, okulistę i laryngologa.

Do operacji chory winien być optymalnie przygotowany zarówno fizycznie jak i psy-chicznie.

Dlatego też nie można nie docenić znaczenia roli pielęgniarki zarówno w przygotowaniu cho-rego do operacji, jak i w opiece pooperacyjnej. Operacje tarczycy są z reguły zabiegami plano-wymi, za wyjątkiem bardzo rzadkich ratujących życie operacji nagłych, ze wskazań życiowych, są to przeważnie wczesne powikłania poopera-cyjne (krwotok, porażenie obu strun głosowych, uszkodzenie i zapadnięcie tchawicy). Przygoto-wanie przebiega więc spokojnie, planowo i ma na celu minimalizację wszystkich zagrożeń i stre-su. Wszelki pośpiech i działania nie planowane mogą spowodować tragiczne w skutkach powi-kłania takie jak przełom tarczycowy lub nawrót nadczynności.

Wszyscy pacjenci odczuwają lęk i niepokój przed zabiegiem operacyjnym. Profesjonalna rozmowa i zebranie wywiadu przez pielęgniarkę jest jednym z najważniejszych sposobów przy-

gotowujących psychicznie pacjenta. Taktowne, spokojne, rzeczowe i co najważniejsze zgodne z prawdą wyjaśnienie kwestii dotyczących opera-cji, znieczulenia, procesu zdrowienia czy ewen-tualnych powikłań budują zaufanie pacjenta do zespołu leczącego i działają terapeutycznie i uspokajająco. Pielęgniarka prowadzi oczywi-ście edukację chorego w ramach swojej wiedzy i kompetencji. Należy pamiętać , że obowiązu-je ją tajemnica medyczna.

Bardzo ważna jest zgoda chorego na opera-cję wyrażona w formie pisemnej zgody i ustne-go potwierdzenia woli.

Przygotowanie pola operacyjnego nie nastrę-cza trudności. Na szyi w miejscu planowanego cięcia nie ma zarostu, mężczyźni winni rano ogolić się. W wyjątkowych przypadkach – wo-le zamostkowe, należy ogolić klatkę piersiową. Pacjent może jeść i przyjmować płyny do 22.00, a następnie należy mu wykonać lewatywę, któ-rą można powtórzyć rano. Absolutnie konieczne jest powstrzymanie się na 6 godzin przed ope-racją od przyjmowania posiłków oraz na 2 go-dziny od przyjmowania napojów.

Wykonujemy podstawowe badania: Rtg. klat-ki piersiowej i szyi, oznaczamy grupę krwi, oraz wykonujemy próbę krzyżowa i zamawiamy 2 jednostki masy erytrocytarnej w przypadku spo-dziewanego krwawienia w czasie operacji. Na-leży także u pacjenta dokonać pomiaru tempe-ratury, wagi i wzrostu. Prowadzimy profilakty-kę p/zakrzepową zgodną z doktryną przyjętą na oddziale ( heparyna, kompresoterapia- bandażo-wanie nóg, pończochy uciskowe itd.).

Na dzień przed planowaną operacją tarczycy anestezjolog przeprowadza rozmowę z chorym.

Ustala rodzaj znieczulenia i odbiera podpisaną zgodę pacjenta na proponowaną procedurę ane-stezjologiczną. Ma ona również na celu stwier-dzenie stanu chorego a zwłaszcza potwierdzić eutyreozę, oraz rozpoznać inne zagrożenia we-dług skali ASA (American Society of Anesthe-siologists), która umożliwia klasyfikację sta-nu fizycznego pacjenta i ustalenie rokowania u chorego poddawanego znieczuleniu i operacji a zwłaszcza ryzyka śmiertelności . ASA I- zdrowy pacjent, śmiertelność 0,1%; ASA II- pacjent obciążony niewielką lub śred-

nio ciężką chorobą ogólnoustrojową bez zaburzeń czynnościowych, śmier-telność 0,2%;

ASA III- pacjent obciążony poważną chorobą ogólnoustrojową z wyraźnymi ogra-niczeniami czynnościowymi, śmier-telność 1,8%;

ASA IV- pacjent obciążony poważną chorobą ogólnoustrojową stale zagrażającą ży-ciu, śmiertelność 7,8%;

ASA V- pacjent umierający, bez szans przeżycia 24 godzin, niezależnie od sposobu le-czenia operacyjnego lub nieoperacyj-nego, śmiertelność 9,4%;

dodatek litery E oznacza operację w trybie nagłym. W ośrodkach transplantacyjnych można spotkać termin ASA VI- oznacza pacjenta u któ-rego stwierdzono śmierć mózgową (dawca na-rządów). Inne skale np. NYHA (New York Heart Assotiation) jest używana do oceny wydolności układu krążenia; czy CCS ( Canadian Cardiova-scular Society ) wieloczynnikowy zmodyfikowa-ny wskaźnik ryzyka w przypadku operacji tar-czycy mają wartość jedynie pomocniczą.

Olga Cicha piel. dypl. – Szpital MSWiA Wrocław.Aleksandra Lisowska piel. dypl. – IV Wojskowy Szpital Kliniczny Wrocław.

ROLA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD CHORYM PRZYGOTOWYWANYM DO OPERACJI

NA TARCZYCY W ODDZIALE CHIRURGICZNYM, SALI OPERACYJNEJ

I ODDZIALE INTENSYWNEJ OPIEKI.

153 (221) 2010

PielęgniarstwoPielęgniarstwo

Zostaje ustalone, które leki należy odstawić zwłaszcza kwas acetylosalicylowy, pochodne di-kumarolu czy leki psychotropowe , a które kon-tynuować zwracając uwagę na profilaktykę p/za-krzepowo-zatorową. Następnie anestezjolog zle-ca premedykację tj. podanie leków na 1-2 godz. przed operacją i wpisuje do karty premedyka-cyjno- konsultacyjnej. Ma to na celu uspokojenie pacjenta, zniesienie reakcji lękowych, ułatwie-nie wprowadzenia do narkozy oraz zapobiega nawrotowi nadczynności tarczycy.

Pielęgniarka oddziału chirurgicznego winna dopilnować wyjęcia protez zębowych, zdjęcia protez ortopedycznych, okularów, szkieł kon-taktowych, biżuterii i innych przedmiotów me-talowych. Należy je umieścić w dobrze oznaczo-nym pojemniku w bezpiecznym miejscu np. de-pozyt, sejf. Kobiety w dniu operacji winny być bez makijażu i nie malować paznokci. Nie nale-ży operować w czasie menstruacji ze względu na ryzyko zwiększonego krwawienia.

Prawidłowa opieka pielęgnacyjna zapewni bowiem choremu bezpieczeństwo oraz komfort całego okresu terapeutycznego a szczególnie okołooperacyjnego i zapobieganie panicznym reakcjom ze strony chorego- psychozy. Pacjen-towi wyjaśniamy, że może on mieć w okresie po-operacyjnym trudności w połykaniu i mówieniu, może pojawić się przejściowa chrypka, że może mieć trudności w poruszaniu głową.

Przed zabiegiem dopilnowujemy, aby chory opróżnił pęcherz moczowy. Generalną zasadą jest przewiezienie pacjenta bezpośrednio przed operacją. Dołączamy dokumentację medyczną oraz odpowiedni identyfikator na nadgarstku. Pacjenta w przypadku operacji planowanej nie należy wieźć bez uprzedniej premedykacji.

W śluzie sali operacyjnej pielęgniarka z od-działu przekazuje chorego pielęgniarce aneste-zjologicznej i anestezjologowi. Po przełożeniu na transportowy system operacyjny chory jest przewożony na stół operacyjny, gdzie pielęgniar-ka anestezjologiczna zakłada pełne monitorowa-nie, oraz wykonuje wkłucie do żyły obwodowej. Intubację wykonujemy najczęściej tzw. rurką zbrojoną na prowadnicy odporną na przypad-kowe zgięcia czy ucisk przez zespół operujący. Nad głową pacjenta przymocowujemy do stołu pałąk w celu dodatkowego zabezpieczenia rury intubacyjnej, przymocowania bielizny operacyj-nej i zapewnienia dostępu do głowy zespołowi anestezjologicznemu. Jest to szczególnie istot-ne z powodu specyficznego ustawienia zespo-łu operującego. Operator stoi po prawej stronie operowanego na wysokości szyi a naprzeciwko I

asysta, powyżej odwiedzionych ramion od stro-ny głowy II i III asysta.

Pomoc pielęgniarki anestezjologicznej i in-strumentariuszki w prawidłowym ułożeniu cho-rego na stole operacyjnym z odwiedzionymi ra-mionami i prawidłowo odchyloną i zabezpie-czoną głową jest jednym z czynników decydu-jących o prawidłowym dostępie operacyjnym i „komforcie” chirurga w czasie operacji. Zapo-biega groźnym powikłaniom często lekcewa-żonym jakim jest jatrogenna dyskopatia szyjna, a nawet jatrogenne podwichnięcie kręgów szyj-nych prowadzące do zaburzeń ruchomości czu-cia w obrębie kończyn górnych , niedowładów, długotrwałej rehabilitacji a nawet inwalidztwa. Pomoc pielęgniarki w ułożeniu głowy chorego po operacji bez nadmiernego odwiedzenia zapo-biega uczuciu „ odrywania głowy” i zmniejsza ból w ranie pooperacyjnej.

Po operacji obowiązkowo pacjent powinien przebywać na sali pooperacyjnej, gdzie zespół anestezjologiczny ma możliwość bezpiecznego wybudzenia i monitorowania stanu operowane-go. Można także wykryć zaistniałe lub zagraża-jące powikłania pooperacyjne takie jak: krwo-tok, przełom chirurgiczny, uszkodzenie lub za-padnięcie tchawicy, porażenie strun głosowych, obrzęk krtani i nagłośni i bez problemu natych-miast interweniować – reoperacja lub decyzja o przekazaniu na oddział intensywnej terapii. Może też zaistnieć konieczność tzw. przedłużo-nej intubacji z powodu podejrzenia niedrożności dróg oddechowych lub wykonania tracheosto-mii. Następnie chory w śluzie przekazywany jest pielęgniarce oraz lekarzowi z oddziału chirur-gicznego wraz z całą dokumentacją uzupełnio-ną przez konsultacje anestezjologiczną z określe-niem ilości płynów infuzyjnych, leków, badań, oraz sposobu obserwacji i pielęgnacji operowa-nego i opisem zabiegu przez chirurga.

Na oddziale chirurgicznym we wczesnym okresie pooperacyjnym tj. do 24 godz. należy szczegółowo monitorować i dokumentować: a) temperaturę, b)SaO2, c) tętno, d) oddechy, e) ciśnienie tętnicze krwi, f) stan przytomności, g) poziom lęku, h) wykonać badania podsta-wowe krwi : pełna gazometria, morfologia, po-ziom cukru, mocznik, elektrolity z Ca i Mg , i) wykonać EKG lub podłączyć pacjenta do mo-nitora, j) kontrola diurezy z bilansem płynów, k) obserwować wilgotność oraz barwę skóry i błon śluzowych.

Pielęgniarka na sali budzeń, sali pooperacyj-nej, oddziale chirurgicznym winna obserwować okolicę szyi, ranę pooperacyjną, dreny Redona,

obwód szyi, napięcie skóry szyi, objawy ucisko-we na tchawicę, naczynia krwionośne, przełyk. Doraźnie stosujemy tlenoterapię.

Należy o każdych zaburzeniach czy pato-logiach a nawet podejrzeniach informować le-karza prowadzącego i dyżurnego.

Opieka i pielęgnacja rany pooperacyjnej naj-częściej prowadzona jest na oddziale przez pie-lęgniarkę opatrunkową specjalnie przeszkolo-ną do tego celu. Rany na szyi goją się w więk-szości przez rychłozrost i bardzo szybko do 5 dni. Opatrunek zmieniamy codziennie lub czę-ściej w zależności od wskazań (np. wyciek tre-ści krwistej) z zachowaniem zasad aseptyki. Na-leży zapisywać obserwacje i zgłaszać wszystkie zmiany w obrębie rany. W pierwszej dobie na-leży sprawdzić czy drenaż działa, rejestrować ilość treści i jej wygląd oraz upewnić się czy rur-ka jest drożna i czy ssanie odpowiednie. Dreny usuwamy wówczas, gdy ilość drenowanej treści jest minimalna, ułatwi to gojenie przez rychło-zrost. Szwy usuwamy, gdy rana zagoiła się lub na wyraźne polecenie chirurga najczęściej 3-5 doby pooperacyjnej.

Ból po operacji tarczycy nie jest szczegól-nie nasilony. Najczęściej wymaga leczenia far-makologicznego przez dwie doby po zabiegu. Ból pooperacyjny jest spowodowany działania-mi chirurgicznymi i pojawia się po ustąpieniu śródoperacyjnej analgezji. Należy pamiętać, że prawidłowe ułożenie głowy bez nadmiernego odwiedzenia zmniejsza ból.

W tym celu układamy chorego w pozycji półwysokiej lub wysokiej na grzbiecie, z głową oparta o poduszkę aby chory nadmiernie nie na-pinał ani nie zginał szyi oraz informujemy o spo-sobie podtrzymywania głowy.

Pionizacja pacjenta może nastąpić w zależno-ści od ogólnego samopoczucia chorego od 6- 12 godzin od wybudzenia chorego. Jeżeli powróci-ła efektywna czynność połykania zwykle 6- 12 godzin po operacji przystępujemy do podawania płynów obojętnych raczej chłodnych. W pierw-szej dobie powracamy do diety normalnej.

Przypominamy o stosowaniu ćwiczeń szyi w pełnym zakresie ruchów pod kontrolą fizyko-terapeuty, oraz wykonywaniu inhalacji.

Zakończenie: Rozwój nauk medycznych i takich specjal-

ności lekarskich jak endokrynologia i tyreologia wymusiły szereg zmian w doktrynie pielęgniar-skiej. W niniejszej pracy pragnę podkreślić sze-reg zagadnień istotnych dla każdej z nas.

Bibliografia: (na następnej stronie)

16 W CIENIU CZEPKA

PołożnictwoPołożnictwo

W Dolnośląskim Centrum Zdrowia Publicznego we Wrocławiu powstał program ,,Jak urodzić zdrowe dziec-ko”, którego celem jest objęcie edu-kacją przedporodową jak najwięk-szej liczby kobiet ciężarnych na Dol-nym Śląsku .

Liczne badania wykazały, że edukacja przed-porodowa kobiet ciężarnych wpływa korzyst-nie na przebieg ciąży, porodu i stan noworodka. Edukacja przedporodowa ma ogromne znaczenie dla rodziców, którzy oczekują narodzin swojego dziecka. Dla wielu rodziców jest ona pierwszym i często jedynym źródłem aktualnej, fachowej wiedzy, przekazywanej przez profesjonalistów. Wiedza i umiejętności nabyta w szeroko pojętej edukacji okołoporodowej, uświadamiają potrze-bę dbałości o stan własnego zdrowia i zdrowia dziecka, co ma wpływ na zmniejszenie patolo-gii położniczych i wcześniactwa.

Kobiety ciężarne mogą być edukowane indy-widualnie przez położne rodzinne lub grupowo na zorganizowanych kursach, które prowadzo-ne są w szkołach rodzenia.

Program ,,Jak urodzić zdrowe dziecko” za-kłada, że na terenie województwa dolnośląskie-go powstaną szkoły rodzenia w miastach powia-towych, wspierane finansowo przez samorządy terytorialne, by zwiększyć kobietom ciężarnym dostępność do szkół rodzenia. Docelowo każda kobieta będąca po raz pierwszy w ciąży powinna brać udział w zajęciach szkoły rodzenia.

Mirosława Ryba-Romanowska Dolnośląskie Centrum Zdrowia Publicznego we Wrocławiu

JAK URODZIĆ ZDROWE DZIECKODostępność szkół rodzenia w województwie

dolnośląskim jest ograniczona, gdyż są nielicz-ne i odpłatne. Wyjątek stanowi Miasto Wro-cław, gdzie jest kilkanaście szkół rodzenia i bezpłatne Ośrodki Edukacyjno-Informacyjne, w których kobiety ciężarne mogą przygotować się do porodu.

Szkoły rodzenia na Dolnym Śląsku nie za-wsze organizowane są w pomieszczeniach przy-stosowanych do prowadzenia zajęć z kobietami ciężarnymi. Ich programy różnią się ilością i spo-sobem ujęcia tematów, liczbą zajęć w jednym cy-klu, wielkością grup i wielkością opłat.

Programy szkół rodzenia powinny zapew-niać ciężarnej takie przygotowanie do porodu, by przebiegał on możliwie szybko i pozwalał unik-nąć urazów okołoporodowych. (Kliniczna Per-inatologia i Ginekologia 1996 ; supl. 13).

W ramach programu ,,Jak urodzić zdrowe dziecko” został opracowany ,,Standard eduka-cja przedporodowa szkoła rodzenia” w którym wykorzystano materiały WCZ SP ZOZ Insty-tutu Zdrowia Publicznego we Wrocławiu, ,,Ra-mowy program zajęć” oraz procedura REKO-MENDACJI.

Opracowany ,,Standard edukacja przedpo-rodowa szkoła rodzenia” jednoznacznie okre-śla, w jaki sposób powinny być organizowane i prowadzone szkoły rodzenia. Lokale w któ-rych odbywają się zajęcia, powinny spełniać wymogi bezpieczeństwa i sanitarne potwierdzo-ne pozytywną opinią Sanepidu. Pomieszczenia

powinny być odpowiednio duże, z możliwością wietrzenia, bez zbędnych sprzętów, dostosowa-ne do prowadzenia zajęć z kobietami ciężarnymi z wyposażeniem umożliwiającym prowadzenie zajęć teoretycznych i ćwiczeń gimnastycznych. ,,Standard edukacja przedporodowa szkoła ro-dzenia” określa ogólną liczbę godzin zajęć teo-retycznych zawartych w blokach tematycznych dotyczących ciąży, porodu, połogu, noworodka/niemowlęcia i ćwiczeń gimnastycznych podczas trwania kursu, oraz wielkość grupy. Kurs szko-ły rodzenia powinien trwać odpowiednio długo, aby wszechstronnie przygotować kobiety i osoby towarzyszące do porodu, oraz do podstawowych czynności pielęgnacyjnych. Zajęcia teoretycz-ne w szkołach rodzenia prowadzone są w 70% przez położne, a 30% zajęć prowadzonych jest przez: lekarza ginekologa, pediatrę i psycholo-ga lub pedagoga lub socjologa.

,,Ramowy program zajęć” określa treści ja-kie powinny być zawarte w blokach tematycz-nych. Przekazywana wiedza w szkołach rodze-nia powinna być aktualna, rzetelna, prowadzona różnymi metodami z wykorzystaniem różnych środków dydaktycznych: prezentacji, filmów, plansz, fantomów itp., przygotowująca kobiety (pary) do odbycia porodu naturalnego w warun-kach szpitalnych.

Ćwiczenia gimnastyczne w szkołach rodze-nia prowadzone są przez położne lub przez reha-bilitantów. Odpowiednio przygotowane zestawy ćwiczeń gimnastycznych poprawiają sprawność

BIBLIOGRAFIA ze str.15Cashman J.N. i in.: Ocena przedoperacyjna. Pod-stawy znieczulenia i medycyny stanów ostrych. D.W.Publishing Co. Szczecin 2002 r.Cicha O.: Powikłania po operacji tarczycy, wcze-sne, późne ze szczególnym uwzględnieniem przełomu w nadczynności i niedoczynności oraz zaburzeń elektrolitowych wapń i magnez. Wro-cław. AM. Praca licencjacka. 2009 r. Promotor dr n. med. Paweł Wróblewski.Ciechanowicz W., red.: Pielęgniarstwo ćwi-czenia. T. 1 i 2. Wyd. III. PZWL, Warszawa 2006r. Ciuruś M. : Pielęgniarstwo operacyjne. Wyd. III, Makmed, Lublin 2007 r Grzebieniak Z. red.: Zarys chirurgii. Wyd. AM

we Wrocławiu, 2002 r. Kamiński B., Kübler A. red.: Anestezjologia i in-tensywna terapia. Warszawa. PZWL. 2000r. Kapała W.: Pielęgniarstwo w chirurgii. Wydaw-nictwo Czelej. Lublin 2006r.Rosenberg P., Kanto J., Nuttinen L., red.: Ane-stezjologia. Wyd. III. Gdańsk. Nouvs Orbis. 1995 r.Zahradniczek K. red.: Pielęgniarstwo. PZWL, Warszawa 2004 r.

SPROSTOWANIEW moim artykule pt.„ Kalendarium ba-

dań nad chorobami tarczycy” zakradł się błąd . W numerze 7 / 213 / 2009 str. 12, 3 szpalta,

18 wiersz od dołu jest Reyeverdin a powinno być Reverdin. Przepraszam. Pragnę nadmie-nić , że Jaques Louis Reverdin był twórcą no-woczesnej chirurgii, położył także podwaliny pod nowoczesną chirurgię plastyczną - zasły-nął udanymi przeszczepami skóry u pacjentów z rozległymi obrażeniami powłok. Ulepszał tech-nikę chirurgiczną wynalazł między innymi szew „Reverdina” używany przez chirurgów do dnia dzisiejszego. Jeszcze raz przepraszam.

Olga Cicha. (wg. „Kronika medycyny” wydawnictwo

„Kronika” Marian B. Michalik Warszawa 1994r.)

173 (221) 2010

Położnictwo/ Problemy prawnePołożnictwo/ Problemy prawne

fizyczną i stan psychiczny u kobiet ciężarnych. Poród jest dużym wysiłkiem fizycznym do któ-rego kobieta musi zostać odpowiednio przygo-towana. Umiejętność oddychania torem prze-ponowym w pierwszym okresie porodu zgod-nie z przebiegiem fali skurczowej i relaksacji w przerwach między skurczami, daje gwaran-cję dowozu tlenu, ograniczenia zmęczenia do minimum oraz pozwala zachować siły na dru-gi okres porodu. Badania wykazały, że u kobiet wykonujących ćwiczenia gimnastyczne podczas ciąży jest większy odsetek ciąż o prawidłowym przebiegu, mniejszy zaś odsetek porodów przed-wczesnych i po terminie. Kobiety te rodzą kró-cej, rzadziej występują u nich zaburzenia czyn-ności skurczowej macicy, rzadziej także wyko-nuje się zabiegi nacięcia krocza. Mniej wystę-puje urazów okołoporodowych, rzadziej docho-dzi do uszkodzeń szyjki macicy podczas porodu. Rzadziej też zachodzi konieczność zastosowania operacji położniczych, w tym cięcia cesarskie-go, a utrata krwi w czasie wydalania łożyska jest znacznie ograniczona. Po porodzie kobieta jest

w lepszym stanie psychicznym (Położna Nauka i Praktyka nr 2 2008).

Szkoły rodzenia to ,,szkoły rodzicielstwa”, gdyż uczestnikami zajęć są nie tylko kobiety cię-żarne ale także przyszli ojcowie, którzy wspólnie przygotowują się do odbycia porodu naturalnego, rodzinnego i opieki nad dzieckiem. Z obserwa-cji wynika, że kobiety (pary), które zostały od-powiednio przygotowane, częściej rodzą dzie-ci w terminie z wysoką oceną stanu noworodka w skali Apgar, mniej występuje depresji popo-rodowych, dłużej kobiety karmią dzieci piersią, mają mniej problemów laktacyjnych, rodzice le-piej radzą sobie z opieką nad dzieckiem.

Zachęcam koleżanki położne do zakładania szkół rodzenia, aby jak najwięcej kobiet ciężar-nych zostało wyedukowanych na Dolnym Ślą-sku. Im większa wiedza i wyższa świadomość kobiety ciężarnej tym większe prawdopodo-bieństwo urodzenia żywego, zdrowego dziecka. W konsekwencji obniży się wskaźnik umieral-ności okołoporodowej, który od lat sytuuje Dol-ny Śląsk na ostatnim miejscu w kraju.

Każda szkoła rodzenia na Dolnym Śląsku może ubiegać się o REKOMENDACJĘ jeśli pro-wadzona jest zgodnie z warunkami określonymi przez ,,Standard edukacja przedporodowa szkoła rodzenia„ i ,,Ramowy program zajęć” .

Szkoła Rodzenia która uzyska REKOMEN-DACJĘ zostanie wpisana na listę ,,Rekomen-dowanych szkół rodzenia na Dolnym Śląsku”, otrzyma Bocianka i tytuł ,,Wyróżniająca się szkoła rodzenia na Dolnym Śląsku”.

Procedurę REKOMENDACJI rozpoczęto w Szkołach Rodzenia w Głogowie, Wałbrzy-chu i Wrocławiu.

Informacje dotyczące standardu, procedury rekomendacji oraz szkół rodzenia ubiegających się o REKOMENDACJĘ, znajdują się na stronie internetowej Dolnośląskiego Centrum Zdrowia Publicznego we Wrocławiu www.dczp.wroc.pl Informacja telefoniczna 71 340 61 07.

W ramach programu ,,Jak urodzić zdrowe dziecko” Okręgowe Izby Pielęgniarek i Położ-nych organizują szkolenia, na które serdecznie zapraszam wszystkie koleżanki położne.

Wrocław 14.01.2010 r.

Zawód pielęgniarki należy do zawodów re-gulowanych, czyli takich, którego wykonywa-nie zależy od spełnienia wymagań kwalifika-cyjnych i warunków określanych w odrębnych przepisach państwowych i korporacyjnych. Pod-stawowym aktem prawnym regulującym wyko-nywanie zawodu pielęgniarki jest Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położ-nej (Dz.U. Nr 57, poz.602 z 2001 r.).

W ustawie określone zostały kompetencje pielęgniarki. Art. 4.1. mówi, że „Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, po-twierdzone odpowiednimi dokumentami, świad-czeń zdrowotnych, a w szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagno-stycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz z zakresu promocji zdrowia.

Zawód pielęgniarki jest zgodnie z Art. 2 usta-wy jest zawodem samodzielnym jednak na rolę

zawodową pielęgniarki składają się oprócz funk-cji zawodowych niezależnych, funkcje współ-zależne oraz funkcje zależne. Do funkcji zależ-nych, czyli takich o których realizacji nie decy-duje pielęgniarka zaliczamy funkcję terapeutycz-ną. Pracownia hemodynamiki serca jest miej-scem w którym wykonywane są wysokospecja-listyczne procedury diagnostyczne i lecznicze. Lekarz wykonujący kardiografię czy angiopla-stykę zgodnie z wytycznymi PTK (Polskie To-warzystwo Kardiologiczne) musi posiadać do-

Konsultant Wojewódzki w dz. Pielęgniarstwa mgr Jolanta KolasińskaAkademia Medyczna Wrocław, Wydział Nauk o Zdrowi, Zakład Nauki Zawodu,

ul. K. Bartla 5, 50-367 Wrocław, tel. (071)3484219, fax. (071) 3432086.

OPINIA W SPRAWIE ASYSTOWANIA PIELĘGNIARKI PRZY BADANIACH

DIAGNOSTYCZNYCH OBRAZOWYCH SERCA: ANGIOGRAFII SERCA, KORONAROGRAFII,

WENTRYKULOGRAFII, ANGIOPLASTYKI

18 W CIENIU CZEPKA

Problemy prawneProblemy prawne

datkowe uprawnienia do wykonywania tych za-biegów. Pielęgniarka pełni w tej pracowni rolę osoby asystującej lekarzowi.

Asystowanie lekarzowi oznacza: ułożenie chorego na stole rentgenowskim; poinformowa-nie chorego z zasadach współpracy z zespołem wykonującym zabieg; asystowanie lekarzowi w trakcie oczyszczania miejsca nakłucia; przy-gotowanie i podanie na zlecenia lekarza leków w zależności od wskazań (np. uspokajających, przeciwalergicznych, przeciwbólowych, atro-piny) oraz płynów infuzyjnych; przygotowanie na zlecenie lekarza środka podawanego przez le-karza (np.: środka miejscowo znieczulającego, środka kontrastowego, nitrogliceryny lub innych leków, heparyny); stałe monitorowanie stanu he-modynamicznego chorego; ocena miejsca kaniu-lizacji; ocena stanu nasilenia bólu; ocena reakcji

chorego na podawany środek kontrastowy; oce-na stanu psychicznego chorego.

Po zakończeniu przez lekarza podawania środka kontrastowego przygotowanie jałowe-go opatrunku; asystowanie w trakcie usuwa-nia kaniuli naczyniowej i zakładania opatrun-ku uciskowego.

Następnie poinformowanie chorego o pozo-staniu po zabiegu w pozycji leżącej bez zgina-nia kończyny przez 24 godziny; poinformowa-nie personelu z oddziału o ewentualnych zale-ceniach dotyczących opieki.

Procedury wykonywane w pracowni hemo-dynamik serca są badaniami inwazyjnymi a więc obarczonymi pewnym ryzykiem. Pielęgniarka zatem pracująca w pracowni powinna być do-datkowo przeszkolona w ramach kształcenia podyplomowego. Powinna w mojej ocenie do-

skonalić umiejętności z zakresu np.: resuscyta-cji krążeniowo-oddechowej, wykonywania i in-terpretacji zapisu elektrokardiograficznego, po-stępowania we wstrząsie, profilaktyki zakażeń. Powinna legitymować się przynajmniej ukoń-czeniem kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii. Najbardziej oczekiwane kwalifikacje to tytuł pielęgniarki specjalistki w dziedzinie anestezjologii i inten-sywnej opieki.

Pracownia hemodynamiki powinna być wy-posażona w zestaw przeciw wstrząsowy.

W pracowni powinny funkcjonować proce-dury postępowania określające zakresy zadań wszystkich członków zespołu zgodnych z ich kompetencjami.

Wrocław 10.02.2010 r.

Podstawowym aktem prawnym regulu-jącym wykonywanie zawodu pielęgniarki jest Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawo-dach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 151, poz.1217 z 2009 r.) oraz Rozporządzenie Mi-nistra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 września 1997 roku w sprawie zakresu i ro-dzaju świadczeń zapobiegawczych, diagno-stycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, wy-konywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego, oraz zakres i rodzaj takich świadczeń wykonywanych przez położ-ną samodzielnie sprawie (Dz. U. z 1997r., Nr 116, poz. 750).

W ustawie określone zostały kompetencje pielęgniarki.

Art. 4.1. mówi, że „Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwier-dzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, a w szczególności świadczeń pie-lęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycz-

nych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz z za-kresu promocji zdrowia. Wskazane w cytowa-nym artykule funkcje zawodowe pielęgniarki realizowane w ramach fachowej opieki są za-daniami samodzielnymi, współzależnymi ale również zależnymi od decyzji innych członków zespołu terapeutycznego. Udział pielęgniarki w leczeniu, funkcja terapeutyczna jest, zgod-nie z polskim prawodawstwem, zależna od de-cyzji lekarza.

Wskazane powyżej Rozporządzenie nie uprawnia pielęgniarki do samodzielnego wy-konywania prób uczuleniowych. W związku z tym, należy stwierdzić, że pielęgniarka mo-że wykonać próbę uczuleniową, wyłącznie na wyraźne zlecenie lekarza.

Zlecenie lekarskie powinno precyzować spo-sób wykonania próby a w szczególności powinno określać drogę podania, wskazywać lek określać objętość i dawkę tego leku.

Zgodnie z art. 45 Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. Nr 21 poz. 204 ze zm. z 2002 r.), lekarz ponosi odpowiedzialność za powyższe czynno-

ści, natomiast pielęgniarka zobligowana jest do prawidłowego wykonania zlecenia lekarskiego. Jednocześnie art. 22 punkt 5 ustawy o zawo-dach pielęgniarki i położnej daje pielęgniarce prawną możliwość odmowy wykonania zlece-nia lekarskiego, pod warunkiem podania przy-czyny na piśmie.

W obowiązujących resortowych aktach praw-nych (Dz. Urz. MZiOS Nr 4, poz. 26 z dnia 5 sierpnia 1997 roku) brak jest szczegółowych wy-tycznych w sprawie wykonywania prób uczu-leniowych. Zawarte zostały jedynie, jako obo-wiązujące wytyczne Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 23 marca 1977 roku w spra-wie stosowania penicyliny i wykonywania skór-nych prób uczuleniowych, mogą one stanowić pomoc w przypadku stosowania penicyliny, jej pochodnych oraz wykonywania próby przed ich podaniem.

Reasumując: pielęgniarka może wykonać, na wyraźne zlecenie lekarskie, próbę uczu-leniową zgodnie ze wskazówkami zawarty-mi w zleceniu.

Konsultant Wojewódzki w dz. Pielęgniarstwa mgr Jolanta Kolasińska:

OPINIA W SPRAWIE WYKONYWANIA PRZEZ PIELĘGNIARKI PRÓB UCZULENIOWYCH.

193 (221) 2010

Informacje Informacje – Plan pracy DORPiP we Wrocławiu– Plan pracy DORPiP we Wrocławiu

Załącznik nr 1 do Uchwały nr 18/2010/V DORPiP z dnia 23 stycznia 2010 r. PLAN PRACY DOLNOŚLĄSKIEJ OKRĘGOWEJ RADY PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH WE WROCŁAWIU NA ROK 2010.

I. CEL OGÓLNY: PROMOWANIE SAMORZĄDU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH, INTEGROWANIE ŚRODOWISKA ZAWODOWEGO

Lp Cele szczegółowe - zadania Formy realizacji Termin realizacji

Realizatorzy

1. Wizytacje zoz-ów na terenie okręgu, spotkania z pielęgniarkami i położny-mi, dyrektorami jednostek i organami założycielskimi, zapoznanie się z wa-runkami pracy i płacy pielęgniarek i położnych.

• wizytacje zoz-ów,• omawianie problemów nurtujących środowisko,• prowadzenie szkoleń z zakresu etyki i prawa zawodowego,• prezentowanie jednostek i sprawozdań z wizytacji w biuletynie.

cały rok Przewodnicząca DORPiP SekretarzRedakcja biuletynu

2. Uroczyste obchody Dnia Pielęgniarki i Dnia Położnej.

• ustalenie daty obchodów Dnia Pielęgniarki i Dnia Położnej oraz Mszy św.• zorganizowanie konferencji naukowo-szkoleniowej z tej okazji,• ustalenie tematyki wykładów na konferencję,• zaproszenie gości i wykładowców

maj 2010 DORPiP

3. Reprezentowanie samorządu i zawo-dów pielęgniarki i położnej

• współpraca z przedstawicielami władz lokalnych, wpływanie na politykę regionu dol-nośląskiego względem zawodów pielęgniarki i położnej,

• zabieganie u Wojewody Dolnośląskiego o powołanie konsultantów Wojewódzkich w dziedzinach pielęgniarstw: epidemiologicznego, onkologicznego, anestezjologii i in-tensywnej terapii, przewlekle chorych i niepełnosprawnych

• współpraca z samorządami innych zawodów medycznych,• promowanie Ogólnopolskiego Plebiscytu Konkursu na Pielęgniarkę, Pielęgniarza ro-ku 2009, organizowanego przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Pielęgniar-skiego,

• współpraca z towarzystwami i stowarzyszeniami skupiającymi pielęgniarki i położne,• podejmowanie wspólnych działań ze Związkami Zawodowymi zrzeszającymi pielę-gniarki i położne w sprawie poprawy warunków pracy i płacy.

cały rok DORPiPRedakcja biuletynuKomisje i Zespoły Proble-mowe

II. CEL OGÓLNY: POPRAWA JAKOŚCI PROWADZONEGO CENTRALNEGO REJESTRU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

1. Uaktualnianie danych gromadzonych w CRPiP

• zbieranie informacji na temat ukończonych form kształcenia podyplomowego przez pielęgniarki i położne do celów statystycznych oraz aktualizacji danych CRPiP,

• zamieszczanie ogłoszeń o konieczności aktualizacji danych na łamach biuletynu, na tablicy ogłoszeń, stronie www, przesyłanie informacji do zoz-ów,

• aktualizacja danych o osobach zmarłych poprzez pozyskiwanie informacji od MSWiA na podstawie nr PESEL

cały rok Dział Ewidencji

2. Prowadzenie działalności ewiden-cyjnej

• wpisywanie i skreślanie pielęgniarek i położnych z rejestru DOIPiP,• stwierdzanie prawa wykonywania zawodu,• wymiana prawa wykonywania zawodu,• wydawanie zaświadczeń na wniosek pielęgniarek i położnych zarejestrowanych w DOIPiP.

cały rok Dział Ewidencji

III. CEL OGÓLNY: SYSTEMATYCZNY NADZÓR NAD WYKONYWANIEM INDYWIDUALNEJ, GRUPOWEJ I SPECJALISTYCZNEJ PRAKTYKI PIELĘGNIARKI , POŁOŻNEJ

1. Kontynuacja kontroli praktyk • kontrola indywidualnych i grupowych praktyk pielęgniarek i położnych zgodnie z za-planowanym harmonogramem, oraz wg procedury przeprowadzania kontroli praktyk pielęgniarek i położnych

cały rok DORPiP; Zespół Wizyta-cyjny Praktyk Pielęgniarek i PołożnychPracownicy Biura DOIPiP

2. Pomoc członkom DOIPiP w zakładaniu praktyk indywidualnych i grupowych

• kierowanie się stanowiskiem DORPiP dotyczącym wykonywania zawodu pielęgniar-ki, położnej w formie indywidualnej praktyki w zakładach opieki zdrowotnej z dnia 25.11.09 r.

• udzielanie wskazówek ułatwiających przygotowanie się do prowadzenia indywidu-alnej praktyki

• informowanie o procedurze rejestracji i przepisach prawnych w tym zakresie oraz obo-wiązującej dokumentacji.

• udostępnianie potrzebnych aktów prawnych

cały rok DORPiPPracownicy Biura DOIPiP

3. Wydawanie zaświadczeń o wpisie do rejestru indywidualnych, grupowych i specjalistycznych praktyk pielęgniar-ki/położnej

• rozpatrywanie wniosków o wpisanie do rejestru indywidualnych, grupowych, specjali-stycznych praktyk pielęgniarki/ położnej, podejmowanie uchwał w tej sprawie

• wydawanie zaświadczeń o wpisie do rejestru

cały rok D O R P i P, P r e z y d i u m DORPiPPracownicy Biura DOIPiP

IV. CEL OGÓLNY: KSZTAŁCENIE PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

1. Monitorowanie jakości kształcenia do zawodu pielęgniarki i położnej

• ocena zgodności kształcenia z wymogami prawa przy stwierdzaniu prawa wykonywa-nia zawodu,

cały rokcały rokzgodnie z po-trzebami

DORPiPKomisja Kształcenia i Do-skonalenia zawodowego

2. Sprawowanie nadzoru i funkcji właści-cielskich wobec Dolnośląskiego Ośrod-ka Kształcenia Podyplomowego Kadr Medycznych – Sp. z o. o.

• analizowanie zapotrzebowania na kształcenie podyplomowe - organizowanie kursów w jednostkach oddalonych od Wrocławia, zgodnie ze zgłaszanym zapotrzebowaniem,

• ocena jakości funkcjonowania DOKPKM,• promowanie DOKPKM • wspieranie DOKPKM zgodnie z potrzebami.

cały rok DORPiPRedakcja biuletynu

3. Prowadzenie działalności szkoleniowej przez DOIPiP

• pozyskanie środków z Unii Europejskiej na szkolenia dla pielęgniarek i położnych 9za-wodowe i językowe).

• zorganizowanie szkoleń dla pielęgniarek i położnych zawierających treści kliniczne oraz psychologiczne i socjologiczne

• zorganizowanie III Akademii Pielęgniarstwa• zorganizowanie konferencji szkoleniowej w przedmiocie pielęgniarstw i położnictwa

cały rok D O R P i P P r e z y d i u m DORPiPKomisja Kształcenia i Do-skonalenia ZawodowegoPracownicy Biura DOIPiP

20 W CIENIU CZEPKA

Informacje Informacje – Plan pracy DORPiP we Wrocławiu– Plan pracy DORPiP we Wrocławiu

V. CEL OGÓLNY: PROWADZENIE OŚRODKA INORMACYJNO - EDUKACYJNEGO

Lp. Cele szczegółowe - zadania Formy realizacji Termin reali-zacji

Realizatorzy

1. Stwierdzanie kwalifikacji zawodowych polskich pielęgniarek i położnych

• wydawanie na wniosek pielęgniarek lub położnych zaświadczeń:• kwalifikacjach zgodnych z wymaganiami przepisów prawa,• zaświadczeń o przebiegu pracy zawodowej,• innych zaświadczeń wymaganych przez odpowiednie władze lub organizacje państw członkowskich UE

• prowadzenie rejestru wydanych zaświadczeń,• konsultacje indywidualne dotyczące przepisów prawa UE

cały rok DORPiPDział Ewidencji

2. Uznawanie kwalifikacji pielęgniarek i położnych będących obywatelami państw członkowskich UE zamierza-jących wykonywać te zawody na ob-szarze RP

• ocenianie złożonych dokumentów w celu uznania kwalifikacji zawodowych,• stwierdzanie prawa wykonywania zawodu,• informowanie na temat wykonywania zawodu pielęgniarki, położnej RP

cały rok Radca PrawnyD O R P i P P r e z y d i u m DORPiPDział Ewidencji

3. Uznawanie kwalifikacji pielęgniarek i położnych – cudzoziemców

• oceniane złożonych dokumentów w celu uznania kwalifikacji zawodowych,• stwierdzanie prawa wykonywania zawodu,• udzielanie informacji na temat wykonywania zawodu pielęgniarki, położnej na terenie RP

cały rok Radca Prawny DORPiP Dział Ewidencji

4. Prowadzenie działalności edukacyjno – informacyjnej dla pielęgniarek i położ-nych, obywateli państw członkowskich UE, zamierzającym wykonywać lub wy-konującym zawody na obszarze RP.

• informowanie i edukowanie w zakresie: uznawania formalnych kwalifikacji pielęgniar-ki, położnej oraz uzyskania prawa wykonywania zawodu,

• wykonywania zawodu pielęgniarki, położnej oraz przepisów wdrażających postano-wienia Dyrektyw UE

• uregulowań prawnych dotyczących ochrony zdrowia i ubezpieczeń społecznych w za-kresie niezbędnym do wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej.

• opiniowanie projektów aktów prawnych

cały rok DORPiPDział Ewidencji

VI. CEL OGÓLNY : REALIZOWANIE INNYCH ZADAŃ USTAWOWYCH SAMORZĄDU

1. Upowszechnianie zasad etyki zawo-dowej

• publikowanie materiałów związanych z etyką i odpowiedzialnością zawodową w biu-letynie „W Cieniu Czepka”,

• propagowanie zasad etyki zawodowej na spotkaniach z pielęgniarkami i położnymi,• delegowanie członków DOIPiP na szkolenia dotyczące etyki.

cały rok DORPiP we współpracy z Okręgowym Rzeczni-kiem Odpowiedzialności Zawodowej, Okręgowym Sądem Pielęgniarek i Po-łożnych; Redakcja biuletynu

2. Realizowanie samodzielności zawodo-wej pielęgniarek i położnych

• organizacja XXIV Okręgowego Zjazdu Delegatów DOIPiP we Wrocławiu.• wspieranie pielęgniarek i położnych w podejmowaniu samodzielnej praktyki,• konsultacje prawne dla osób indywidualnie praktykujących,• organizowanie szkoleń tematycznych,• pomoc we wdrażaniu zapisów rozporządzeń w sprawie rodzaju i sposobów prowadze-nia dokumentacji medycznej.

I kwartał

cały rok

DORPiPPracownicy Biura DOIPiPRadca Prawny

3. Kierowanie pielęgniarek i położnych na przeszkolenia po przerwie w wykony-waniu zawodu

• Wprowadzenie zmian do uchwały w sprawie zasad i programu przeszkolenia pielęgnia-rek i położnych podejmujących wykonywanie zawodu po przerwie w wykonywaniu zawodu

• informowanie zainteresowanych o zasadach odbywania przeszkolenia po ponad 5 let-niej przerwie w wykonywaniu zawodu,

• współpraca z placówkami przyjmującymi pielęgniarki i położne na przeszkolenia po przerwie w wykonywaniu zawodu,

• wydawanie zaświadczeń pielęgniarkom i położnym po odbytym przeszkoleniu.

cały rok DORPiPDział Ewidencji

4. Prowadzenie i uczestniczenie w kon-kursach na stanowiska kierownicze w publicznych zakładach opieki zdro-wotnej

• wskazywanie przedstawicieli DORPiP do komisji konkursowych,• szkolenie członków DORPiP w zakresie przewodniczenia komisjom konkursowym .• współpraca z organizatorami konkursów.

cały rok D O R P i P P r e z y d i u m DORPiPkadra kierownicza zoz--ów Pracownicy Biura DOIPiP

5. Monitorowanie kształcenia podyplo-mowego pielęgniarek i położnych

• współpraca z organizatorami kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych,• współpraca z Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych w War-szawie,

• prowadzenie rejestru podmiotów kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położ-nych,

• kontrola organizatorów kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych wpisa-nych do rejestru DORPiP,

• udział przedstawicieli Okręgowej Rady w komisjach kwalifikacyjnych i egzaminacyj-nych kształcenia podyplomowego

cały rok DORPiP

Komisja Kształcenia i Do-skonalenia Zawodowego

VII. CEL OGÓLNY: UDZIELANIE POMOCY DLA CZŁONKÓW DOIPIP

1. Udzielanie pomocy finansowej człon-kom DOIPiP

• refundacja kosztów kształcenia członków DOIPiP zgodnie z regulaminem,• przyznawanie zapomóg losowych zgodnie z regulaminem,• przyznawanie finansów pielęgniarkom i położnym odchodzącym na emeryturę,• prowadzenie Kasy Pożyczkowej przy DOIPiP.

cały rok DORPiPZespó ł ds . Refundacj i Kosztów KształceniaKomisja SocjalnaZarząd Kasy Pożyczkowej

2. Pomoc w negocjacjach warunków pra-cy i płacy

• udzielanie informacji o sposobie przeprowadzania negocjacji płacowych,• interweniowanie w organach założycielskich,• współdziałanie ze związkami zawodowymi,• bieżące monitorowanie warunków pracy i płacy pielęgniarek i położnych na terenie działania DOIPiP .

cały rok DORPiPKomisja Pracy i PłacyRadca PrawnyPełnomocni Przedstawi-ciele DORPiP

213 (221) 2010

Informacje Informacje – Plan pracy DORPiP we Wrocławiu– Plan pracy DORPiP we Wrocławiu

Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie we Wrocławiuserdecznie zaprasza na Konferencję Naukową

z okazji Międzynarodowego Dnia Pielęgniarki,która odbędzie się w dniach 28-29 maja 2010 roku.

VIII. CEL OGÓLNY: USPRAWNIANIE PRACY MERYTORYCZNO-ORGANIZACYJNEJ BIURA DOIPIP

Lp. Cele szczegółowe - zadania Formy realizacji Termin reali-zacji

Realizatorzy

1. Podnoszenie jakości prac y biura DOIPiP

• załatwianie wszystkich spraw i rozwiązywanie problemów zgłaszanych przez petentów z należytą starannością i w terminie,

• dalsza modernizacja sprzętu komputerowego według indywidualnych potrzeb stano-wiskowych,

• doposażenie w sprzęt biurowy i komputerowy ORzOZ i OSPiP, księgowości i kasy• szkolenie pracowników – kierowanie na kursy i szkolenia,• modernizacja strony internetowej DOIPiP.

cały rok Dyrektor Biura DOIPiP Pracownicy Biura DOIPiP

2. Usprawnienie wypłaty przyznanych re-fundacji kosztów kształcenia, zapomóg socjalnych i losowych

• dokonywanie przelewów na konta członków DOIPiP, którym została przyznana refun-dacja kosztów kształcenia podyplomowego, zapomoga socjalna, zapomoga losowa, na pisemną ich prośbę o dokonanie transakcji na swoje konto.

cały rok Pracownicy Biura DOIPiP

3. Zwiększenie dostępności do literatu-ry fachowej w Punkcie Bibliotecznym DOIPiP

• kasacja przestarzałych pozycji książkowych w w Punkcie Bibliotecznym DOIPiP • zakup aktualnej, nowej literatury

cały rok Pracownicy Biura DOIPiP

4. Modernizacja sali konferencyjnej • zainstalowanie na sali konferencyjnej klimatyzacji. II kwartał Firma zakładająca klima-tyzacjęDyrektor Biura DOIPiP

5. Remont pomieszczeń biura: • odświeżenie ścian w kolejnych pomieszczeniach biura DOIPiP (nr 2, nr 3, nr 4)• wymiana okien w pomieszczeniu nr 11 i nr 12

II/III kwartał Dyrektor Biura i pracowni-cy DOIPiP.

6. Przekształcenie własności lokalu DOIPiP

• przeniesienie własności lokalu ze spółdzielczego własnościowego prawa na prawo od-rębnej własności lokalu

• złożenie księgi wieczystej dla lokalu DOIPiP

7. Zwiększenie dostępności do poradnic-twa prawnego dla potrzeb działalności DOIPiP, ORzOZ

• zwiększenie wymiaru zatrudnienia Radcy Prawnego• zatrudnienie adwokata dla potrzeb rozpatrywanych spraw przez Okręgowego Rzecz-nika Odpowiedzialności zawodowej i jego zastępców.

I kwartał DORPiP

Miejsce: Sobótka koło Wrocławia, schronisko „Pod Wieżycą”, ul. Armii Krajowej 13.Całkowity koszt udziału w konferencji wynosi – 100 złotych. Dla osób nie korzystających z noclegu – 70 złotych. W ramach opłaty: udział w konferencji, wyżywienie, nocleg, wieczorem spotkanie towarzyskie przy ognisku. Członkom PTP przysługuje zniżka. Opłata z noclegiem wynosi – 50 złotych. Bez noclegu – 40 złotych. (Różnicę do pełnej kwoty dopłaca Zarząd Oddziału PTP we Wrocławiu). Zniżka dotyczy członków PTP, którzy opłacili składkę członkowską za cały 2009 rok. Wpłaty należy dokonać na konto PTP na hasło: KONFERENCJA oraz podać imię, nazwisko, miejsce pracy i adres do korespondencji. Kserokopię wpłaty należy przesłać do dnia 15 maja 2010 roku na adres: Mariola Marynicz-Hyla, ul. Wiśniowa 36, 53-137 Wrocław, Okręgowy Szpital Kolejowy, Oddział Chirurgii Ogólnej. Konto: Zarząd Oddziału Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego we Wrocławiu, ul. Powstańców Śl. 50, ING Bank Śląski SA 72 1050 1575 1000 0022 8822 3890

PROGRAM28 maja 2010 roku11:00-11:30 otwarcie konferencji11:30-11:45 wręczenie odznaczeń11:45-12:00 wystąpienia Gości12:00-12:15 przerwa na kawę12:15-13:00 referat naukowy: „Ratownictwo medyczne” – dr hab. Igor Chęciński13:00-13:45 prezentacja firm medycznych1400:15:00 obiad16:00 spotkanie towarzyskie 29 maja 2010 roku08:00-09:00 śniadanie09:00 zakończenie konferencji

Informacji na temat konferencji udzielają: Mariola Marynicz-Hyla, tel. 71 360 21 29. Teresa Fichtner-Jeruzel, tel. 509 046 725.

22 W CIENIU CZEPKA

Pamięć i sercePamięć i serce

AGNIESZCE BOLEŚCIE wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy

z powodu śmierci Taty,

składają pracownicy Oddziału Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Szpitala Kolejowego we Wrocławiu.

Odeszłaś cicho i bez pożegnaniaJak ten, co nie chce swym odejściem smucić,Jak ten, co wierzy w chwili rozstaniaŻe ma niebawem z dobrą wieścią wrócić

Naszej Drogiej Koleżance MONICE KUJEL

wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchyz powodu śmierci Mamy

składają koleżanki z Oddziału XI wewnętrznego

Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznegoim. J. Gromkowskiego we Wrocławiu

„Życie w swojej pełni jest relacją z Tym, Który jest Źródłem życia. Jeśli pozostajemy w relacji z Tym, Który nie umiera, który jest sam Życiem i Miłością, wówczas mamy życie”.

Benedykt XVI

PANI TERESIE FICHTNER-JERUZEL, Naszej emerytowanej Dyrektor do Spraw Pielęgniarstwa wyrazy głębokiego współczucia, słowa otuchy i wsparcia

z powodu nagłej śmierci Męża

składają pielęgniarki z Okręgowego Szpitala Kolejowego we Wrocławiu

Wyrazy szczerego współczuciaTERESIE FICHTNER - JERUZEL

z powodu nagłej śmierci Męża

składają przyjaciele i współpracownicy z Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych

we Wrocławiu

Z głębokim żalem i smutkiem pożegnaliśmy Naszą Koleżankę i Pielęgniarkę Anestezjologiczną

GRAŻYNĘ KRZYŻANOWSKĄ. Pozostanie w naszej pamięci.

Pielęgniarki Bloku Operacyjnego i Pracownicy NZOZ Średzkie Centrum Medyczne w Środzie Śląskiej.

Drogiej Koleżance JOANNIE BORTKIEWICZ wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci Taty

koleżanki z Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii WSS im J. Gromkowskiego

PANI TERESIE FICHTNER JERUZEL wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci Męża

Składają pielęgniarki Oddziału Urologii Okręgowego Szpitala Kolejowego

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych

Pani TERESIE FICHTNER-JERUZELWyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy

z powodu śmierci Męża

składa Zarząd Oddziału Polskiego Towarzystwa Położnych we Wrocławiu

Pani JOLANCIE WESTWALEWICZ wyrazy szczerego współczucia z powodu śmierci Matki

składają pielęgniarki Oddziału Urologii Okręgowego Szpitala Kolejowego

Wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy naszej koleżance BOŻENIE PIEPRZ

z powodu śmierci Taty

składają koleżanki z poradni Nefrologii i Transplantologii z ul. Traugutta 57/59

Zamknęły się ukochane oczySpoczęły spracowane ręcePrzestało bić kochane serce

Koleżance HENI PRZYBYLSKIEJ wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy

z powodu śmierci Babci

składają współpracownicy Oddziału Intensywnej Terapii Dziecięcej

Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 1

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.

Naszej Koleżance BASI NICIŃSKIEJ wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy

z powodu śmierci Mamy

składają pracownicy przychodni przy Okręgowym Szpitalu Kolejowym

233 (221) 2010

Pamieć i sercePamieć i serce

Podziękowanie

Pragniemy wyrazić ogromną wdzięczność całemu personelowi Oddziału Internistycznego szpitala w Jeleniej Górze za wspaniałą opiekę nad naszym Ojcem – Janem Daszkiewiczem. Profesjonalizm, oddanie, zrozumienie, życzliwość i przede wszystkim bycie CZŁOWIEKIEM to cechy charakteryzujące każdą pracującą na tym oddziale osobę. Jesteśmy pod ogromnym wrażeniem – zapewniliście warunki umożliwiające rodzinie god-ne pożegnanie Taty.

Z wyrazami uznania i szacunkuRodzina

Podziękowanie

Pełne wdzięczności podziękowania dla lekarzy i pielęgniarek Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im. T Marciniaka Centrum Medycyny RatunkowejOddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii orazOddziału Chirurgii Ogólnejza wspaniałą, troskliwa opiekę w czasie ciężkiej choroby mojego szwagraKazimierza Siwkaz życzeniami wielu radości , sukcesów w życiu osobistym i zawodowym

składa Wanda Kucharska z rodziną

…Ty, która kochasz –której bez znaczenia

jak się modlitwarodzi ma sierocabądź mi ucieczkąMatko Ocalenia –

I łzę mą ocal…M. S. Hermaszewski

Naszej koleżance,

Przewodniczącej Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego, TERESIE FICHTNER-JERUZEL,

wyrazy szczerego współczucia z powodu śmierci Męża,

składają koleżanki z Zarządu Oddziału Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego we Wrocławiu

POMÓŻMY KOLEŻANCE!

Dla 37-letniej oleśniczanki pielęgniarki Marty Urbańskiej nowy rok zaczął się nieszczę-śliwie. Wypadek sprawił, że doznała ciężkiego urazu krę-gosłupa i teraz walczy o nor-malne życie.

9. stycznia mieszkanka Oleśnicy i matka trójki dzieci – Marta Urbańska uległa nie-szczęśliwemu wypadkowi

Kiedy wraz z mężem wybierała się na zakupy, chcąc pomóc wy-jechać mu z zaspy, pchnęła auto, poślizgnęła się i upadła. Nie mogła poruszać kończynami.

Po pewnym czasie przyjechała karetka pogotowia i zabrano ją do oleśnickiego szpitala. Po rutynowym prześwietleniu zadecydowa-no o przetransportowaniu pacjentki do Wrocławia. Niedługo potem znalazła się na stole operacyjnym. Okazało się, że doszło do ciężkich uszkodzeń rdzenia kręgowego. Mimo stabilizacji w zakresie oddycha-nia i krążenia ma niedowład czterokończynowy.

Przed nią długa i ciężka rehabilitacja, która ciągnie za sobą ogrom-ne koszty. Niestety, jest ona tylko częściowo refundowana przez Na-rodowy Fundusz Zdrowia. Rehabilitacja ma zacząć się na początku lutego.

– Niestety stała się tragedia. Będziemy wdzięczni wszystkim ludziom dobrej woli za każdą złotówkę - powiedział portalowi MojaOlesnica.pl Piotr Urbański, mąż potrzebującej oleśniczanki.

Pieniądze można wpłacać na konto:Piotr Urbański - PKO BP/O Oleśnica 02 1020 5297 0000 1102 0023 0938

Z dopiskiem: darowizna na cele ochrony zdrowia „Marta”

Rodzina Marty Urbańskiej poprosiła nas o publikację numeru konta fundacji i danych dotyczących przekazania 1% podatku.

Dolnośląska Fundacja Rozwoju Ochrony Zdrowia Bank Pekao S.A. I Oddział Wrocław45 1240 1994 1111 0000 2495 6839Z dopiskiem: darowizna na cele ochrony zdrowia „Marta”1 % - Dolnośląska Fundacja Rozwoju Ochrony Zdrowia nr KRS:

0000050135 (PIT 28 - blok M; PIT 36 – blok O; PIT 36L – blok N; PIT 37 – blok H)

W zeznaniu należy podać hasło subkonta, na które mają być wpła-cone pieniądze: 1% dla „Marta” w rubryce „informacje dodatkowe”, znajdującej się bezpośrednio pod wnioskiem o przekazanie 1% po-datku należnego, (– PIT 28 – nr rubryki 133; PIT 36 nr rubryki 309; PIT 36L nr rubryki 109; PIT 37 nr rubryki 128.)

24 W CIENIU CZEPKA

Pamięć i serce/ Pamięć i serce/ OOgłoszeniagłoszenia

PODZIĘKOWANIE

Pani Bożenie GajewiczPielęgniarce Przychodni SpecjalistycznejZP ZOZ w Miliczu W związku z przejściem na emeryturęNAJSERDECZNIEJSZE PODZIĘKOWANIAza wieloletnią współpracę i zaangażowanie,za życzliwość,cierpliwość i wyrozumiałość,za czas, serce i umiejętności poświęcone chorym wraz z życzeniami zdrowia, pogody ducha i wszelkiej pomyślności na długie lata

składająPielęgniarka Naczelna

Pielęgniarki Oddziałowe i Koordynującepielęgniarki, położne ZP ZOZ w Miliczu

PODZIĘKOWANIE PaniKrystynie StojeckiejPielęgniarce epidemiologicznejZP ZOZ w Miliczu W związku z przejściem na emeryturęNAJSERDECZNIEJSZE PODZIĘKOWANIAza wieloletnią, życzliwą współpracę pełną osobistego zaangażowania, za serdeczność,koleżeńskość i umiejętność służenia radąi doświadczeniem wraz z życzeniamizdrowia, pogody ducha i wszelkiej pomyślności na długie lata

składająPielęgniarka Naczelna

Pielęgniarki Oddziałowe i Koordynującepielęgniarki, położne ZP ZOZ w Miliczu

G.B. MANAGEMENT DZIAŁ DOSKONALENIA ŚREDNICH KADR MEDYCZNYCH

Biuro / szkoła/adres do korespondencji: 50-230 Wrocław, ul. Trzebnicka 42

tel/fax (071) 78 33 285; (071) 78 36 911

e-mail: gbm@ddskm.pl; www.ddskm.pl

PLAN SZKOLEŃLp. Rodzaje szkolenia Czas trwania Termin realizacji Cena PLN

KURS DOKSZTAŁCAJĄCY

1.Zarządzanie jakością w usługach medycznych: Certyfikacja ISO, akredytacja CMJ

2 dni 27-28.IV 200 zł

KURS SPECJALISTYCZNY

1. Endoskopia dla pielęgniarekteoria: 12 dni

praktyka: 91 h*

11-13,18-20.III

15-17,22-24.IV730 zł**

2. Pielęgnowanie w chorobach narządu wzroku dla pielęgniarekteoria: 8 dni

praktyka: 91 h*

20-22,27-29.V

11-12.VI540 zł**

3. Podstawy dializoterapii dla pielęgniarek (Nr 08/07)teoria: 3 dni praktyka: 56 h*

3-5.VI 390 zł**

4.Wykonanie konikopunkcji, odbarczenie odmy prężnej oraz wykonanie dojścia doszpikowego ( nr 05/08 ) dla pielęgniarek systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego

teoria: 2 dni ćwiczenia: 25h*

12-13.IV

26-27.IV390zł**

KURS SPECJALIZACYJNY- SPECJALIZACJA W DZIEDZINIE PIELEGNIARSTWA:

1. EPIDEMIOLOGICZNEGO w e-learningu 3 dni raz w m-cu rozpoczęcie

IV.20105100zł***

2. RATUNKOWEGO dla pielęgniarek 3 dni raz w m-cu II kwartał 2010 NABÓR***

* UWAGA!!! 1h dydaktyczna = 45 minut , 35 h dydaktycznych ≈ 27 h zegarowych ** możliwość opłaty w 2-3 ratach ***comiesięczne raty po 300zł• Zgłoszenia należy dokonywać na załączonym formularzu listownie lub elektronicznie. O przyjęciu na dany kurs dokształcający oraz specjalistyczny decyduje kolej-

ność zgłoszeń. Osoby, które nie zakwalifikowały się na bieżące szkolenie będą przyjęte w kolejnym terminie.• Kandydat zakwalifikowany na kurs otrzymuje zawiadomienie w formie pisemnej. W sytuacji dużego zainteresowania danym kursem dokształcającym, może być on

realizowany również na życzenie w Państwa placówce, tylko dla jej pracowników. Termin, miejsce i organizacja kursu ustalone będą wówczas indywidualnie.• Zajęcia teoretyczne odbywają się w siedzibie firmy G.M. Management, przy ul. Trzebnickiej 42 we Wrocławiu• Organizator informuje, iż podane terminy rozpoczęcia i zakończenia planowanych szkoleń mogą ulec przesunięciom spowodowanym przez brak kompletu osób na

dany rodzaj kursu. więcej informacji na www.ddskm.pl

253 (221) 2010

InformacjeInformacjeZapraszamy 9 kwietnia 2010 r.do Audytorium Jana Pawła II

w ASK im. Jana Mikulicza-Radeckiego

we Wrocławiu przy ul Borowskiej 213

www.sknpielint.am.wroc.pl

Do

lno

Do

lno

śślląąsk

a Ok

rsk

a O

kręęg

ow

a Izba P

ielg

ow

a Izba

Pielęęg

nia

rek i P

og

nia

rek i P

ołłoo

żżnych

we W

roc

nych

we W

rocłław

iu serd

ecznie za

prasza

awiu

serdeczn

ie zap

rasza

na u

roczysto

na u

roczysto

śści zwi

ci zwiąą

zan

e z ob

cho

da

mi M

iza

ne z o

bch

od

am

i Mięęd

zyn

aro

do

weg

o D

nia

Piel

dzy

na

rod

ow

ego

Dn

ia Pielęęg

nia

rki i D

nia P

og

nia

rki i D

nia

Po

łłoożżn

ej, n

ej, k

tk

tóóre o

db

re od

bęędd

ą ą sisię ę 12 m

aja 2010

r. i rozp

oczn

12 m

aja 2010

r. i rozp

oczn

ą ą sisię ę o g

od

zinie 10

:00

w K

atedrze W

roc

o g

od

zinie 10

:00

w K

atedrze W

rocłław

skiej.

awsk

iej. B

ezpo

Bezp

ośśred

nio

po

Mszy

redn

io p

o M

szy śśw. za

prasza

my d

o A

uli P

ap

ieskieg

o W

ydzia

w. za

prasza

my d

o A

uli P

ap

ieskieg

o W

ydzia

łłu Teo

log

iczneg

o n

a szk

olen

ie, u

Teolo

giczn

ego

na

szko

lenie,

kt

któó

re przep

row

adzi d

r Ma

re przep

row

adzi d

r Ma

łłgo

rzata Serw

ach z U

niw

ersytetu

g

orzata S

erwach

z Un

iwersy

tetu ŁóŁó

dzk

iego

na tem

at:d

zkieg

o n

a temat:

POZYCJA PRAWNA PIEL

POZYCJA PRAWNA PIELĘĘGNIARKI W

POLSKIM

SGNIARKI W

POLSKIM

SYSTEMIE OCHRO

NY ZDROWIA

YSTEMIE OCHRO

NY ZDROWIA

ODPOW

IEDZIALNOO

DPOWIEDZIALNOŚĆ

ŚĆ CYWILNA ZA SZKO

DCYW

ILNA ZA SZKODĘ Ę W

YRZW

YRZĄĄDZON

DZONĄ Ą

PRZY UDZIELANIU PRZY UDZIELANIU ŚŚW

IADCZEW

IADCZEŃ Ń OPIEKI ZDROW

OTNEJO

PIEKI ZDROWOTNEJ

Po

zak

oń

czen

iu szk

ole

nia

i wy

da

niu

zaśw

iad

czeń

zap

rasza

my

ucze

stnik

ów

na

ok

oliczn

ościo

wy

po

częstu

ne

k.

I. Pozycja praw

na piel

I. Pozycja praw

na pielęęgniarki w

polskim

systemie ochrony zdrow

iagniarki w

polskim

systemie ochrony zdrow

ia

II. Odp

owied

zialnoII. O

dpow

iedzialnośćść za szkod

za szkodę ę w

yrzw

yrząądzon

dzonąą p

acjentowi p

rzy udzielaniu

pacjentow

i przy udzielaniu śśw

iadcze

wiad

czeń ń

zdrowotnych

zdrowotnych

III. Roszczenia przys

III. Roszczenia przysłługuj

ugująące pacjentow

i oraz innym osob

om w

razie jego ce p

acjentowi oraz innym

osobom

w razie jego śśm

ierci w

mierci w

śświetle

wietle

orzecznictwa s

orzecznictwa sąądd

óów p

olskich w

polskich

– – zagadnienia wyb

ranezagadnienia w

ybrane

mgr U

rszula Olechow

skaPrzew

odnicząca DO

RPiP