డద లు మల రచనలు

హతయ య లు (2001-2010 మధయ పరచు ం న ధ య ల సంకలనం)

డద లు మల

మ సన, క సన, USA

2010 © Author

షయసూ క

ఈసంకలనంగు ం మల

ఈసంకనంల య లగు ం . . మయ I. మన కవులూ, రచ తలూ .............................................................................................................................. 1

1. అ దము సూరక 1

2. ముల డ మక 6

3. త ండ ంగమంబ 9

4. డుద లు ంకట వు 13

5. కనుప త వరలకషమమమ 21

6. ఊటుకూ ల మకనతమమ 26

7. నట హమలత (లత) 32

8. మలల మకృషణ త 40

9. చకండ శవ థ త 47

10. బు చబబు 62

11. య కృషణకుమ 69

12. వ సుబబల మ 74

13. వ దుల ల 81

II. క కథనసం నం - హతయచ తర .......................................................................................................... 89

1. క. క. రంగ రుయలుః ట లుగు క కలుః దటనుం 1930వరకు. 89

2. త ల హతయ యసంగం - పూరవరంగం. 94

3. 1950, 60 దశకలల త లు సృ ట ం న క హతయం 101

III. పుసత క స కషలు......................................................................................................................................... 113

1. ఆరుదర ననకథలు 113

2. తుర జనక ణ ండు పుసతకలు 120

3. పర వ . లకమమ కథలు 124

4. TELUGU RESURGENCE: C. P. BROWN AND CULTURAL CONSOLIDATION IN NINETEENTH-CENTURY SOUTH INDIA. 126 5. REBECCA HARDING DAVIS. LIFE IN THE IRON MILLS 129

ii

IV. రచనలూ, కథ రు నునలూ ................................................................................................................ 135

1. నూ, రచనలూ 135

2. హతయదృకపథ వనదృకపథం 146

3. హతయపర జనం, ండు కథలు 152

4. కథకులక ఠకులక మధయ గల అ వసంబంధం 158

5. కథల నక కథలు 168

6. రచ తలు తర న ఎందుకు చంపు రు? 172

7. రచ , కథకుడూ 176

8. రచ , కథకుడూ - 2. 182

9. ఎలట అను లు క -1 185

10. ఎలట అను లు క -2 190

iii

ఈ సంకలనంగు ం య లు సంకలనం యఫ యయడంల . . మయ య ఉం . ను న పు మ క, “ యసం చ ను” అంటూ సుత ం తను కు. ఈమధయ

మూడు లకతం అల ండు య లు చ “ఇవ న యఫ యయం ” అం మయ. “ఇంక యవల న ఉ న . అ కూ అ క చూ త ను” అ నను. అ న క మ ల ఆల త , ను యడం ఎప డు అ తుం అనన సం హం క ం . త కలం ఉననంకలం త గుతూ

ఉంటుం . అం త ఇపపటక ఉనన ట ఒక సంకలనం యడం సబబ అ ం ం . , ఎవ ఒకరు ఈ య ల చూసుత నరు. క కూ కరయం - లల దురు ప ఉనన య ల నట కమపదధ ల ఒక ట చ . ఇల ఆల ం , ఈ కూరుప దలు టటను. ఇ ను గత ప ళుల సుత నన య లు. ఇ ఇం లషుతూ క, లుగు తూ క, పుసత కం. ట, రచన ప రకల ల పరచు ం న . 26 య లల కవులూ, రచ తల గు ం న చరచలూ, క హతయచ తర, క కథన సం నం ద అ ర యల టు 5 స కషలూ ఉ న . ండు య లు ( త , మలల మకృషణ త ) పుసతకస కషల అ కథలు సత ృతం చ చంచడం త రచ తలజ ల చను. అందుకు ననం ఆరుదరకథల ద స కష నన ప చయం కనక స కషలజ ల టటను. హతయచ తర దృ ట ఈ రచ తల ఎందుకు ఎంచుకు నరు, ఆ రచ తల ఎందుకు ఎంచుకలదు

అంట సమ లు లవు. ఈ ఎం కలు అ రుచుల వయకతం అనుకవచుచ. ననపపటనుం ను చ న హతయం, త నంత ర చురయం లదు అనుకునన రచ తలు, కు ఇప డు ఇకకడ

అందుబటుల ఉనన హతయం, కు ఇపపటక న చన హతయం - ఇల ఎ న క కు యల ం న ను. లుగు తూ కల ట లల ఉనన పునశచరణలూ, అసపషటతలూ, అనవసర పరసం లూ ల ం ,

అరథవంతం యయ క య శకత పరయ నం ను ఈసంకలనంల. మయ యువహసత ం ఇందుల ల ఉంద పను క . తను ఓ గ సంకలనం దట ర ుట చ లు ఎ త చూపడం త ప సుళువ ం . కంతకలం కతం ఎవ అ రు “ పుసత క క ముందుమట ఏ సుపర దధ రచ త ఎందుకు ంచరు?” అ . “సుపర దధ రచ ల ంచుకుంటు నను” అ నను ను.

iv

పర దధ అంట లమం క న ర అరథం. ఇంతవరకూ పుసత కలక ముందుమట న రు కలప ంటల, యస. యణ వ (కతత ), హ శ ధర, ఇప డు . . మయ - ఈ రల న అంత జ లంల సుపర దధ . కలప ంటల క సంకలనం, “ ను క ం రు”, అజం అ రడ అందుకుం . హ శ ధర క సంకలనం, “ రతనగరం”, ఇ మ ల అ రడ ం ం . ఇదదరూ లకలం రంట ఠకులక, జల ఠకులక సుప తులు. యణ వ కథలసంకలనం

“రంగుట ద లు” ద మం స కషల చ . వయరచనల కక, బల గులల అ కమం బల గరులక ఆ మయులు. మయ ల నన అమమ అ తనబల గుల యలచ పథం స నూ,

ధ య ల నూ, పుసత కం. ట సం దకదవయంల ఒకరు నూ మం రు చుచకుంద ను పపకక లదు. పుసత క పరచురణ తన ఆలసయం, ఠకులఆదరణక లపం ఉండదు. రందరూ దృ టల ఇ ట పర దధ రచ తలు. పట సుపర దధ రచ తలు. రు కు ముందుమట యడం కు పరమనంద కదు. రలమూలం ఈ-బుకుకక ఒకంత ఎకుకవ పర రం గలదనన నన ఆశ కూ ఉం . ఇంక, “మల రు ఇల అ నరు క ” అ మట లబటట క,

ఈ రచ తలు ఇ కం హతయకృ తవరల సుపర దుధ లు కగలరు అనన నమమకం కూ ఉం . మయ ముందుమట ఇంక కు అందలదు. తనసల పరసుత క ఈసంకలనం యఫ

ఇకకడ డుతు నను. ఆ ముందుమట అం నతర త, అ కూ చ మ ల అప లడ త ను. ఈ దసత ం న లడ సుకదలుచుకునన రు ఈ షయం గమ ంచవల ం కరుతు నను.

ఈ యఫ పుసత కరూపంల చదువుక క అను న కరయ లు అం ం న రు వలబ జయ . ఆ క ధనయ లు. డద లు మల

26 2010

1

I. మన కవులూ, రచ తలూ

1. అ దము సూరక

క. ఊ యయ ? పురుపలల

? సూరక ంట ర దము ర

? జయ మ మ

జ త సరసు ? డయ..

ననతనంల కు ల ఇషటమ న ప యలల ఇ కట. మనం అ వూరూ, రూ వంట అ మనయ న పరశనలూ జ బులూ ఇల ఒకపదయంల ందుపరచడం మనసున బ టుకుం .

అ దము సూరక తకలం 1729 - 1785 అ రణ ం రు పం తులు.

సూరన తం రదగగ ఛందసూస, అలంకర సత ం, సంసకృత యకరణం చదువుకు , తం రక ం న తనయుడు అ ంచుకు నడు. తం ర సకరయయ లకషణ రం డ ప కడ క ఇప డు అ రకదు. న జయ మ మహ డ ప కు న, సూరన ఆ థకం ల బధలు ప డ డు.

నన మ కక వు న పంటలు లక, ఆయన వూరూ ఆ వు క తవం ప ఆ పూటక భతయం సం ంచుకు డు. గ యక (24 ము లు) వంద ప యలు ఆ వు పపగల టటన త ప కు నడు. అటట జఞ నంల మరులకసం యడం త క షల టువులు డు

అంటరు ఆరుదర. సూరన న చలక ప యలు పపడం “ఇ చన ఇందుర డ చందుర డ చుచకడం, ఇవవ మ టటడం” డు. (సమ ంధర హతయం. 3 సం.) “సూరక టుట

కం టుట ” అ పర రంల ఉం అంటరు కరల ంకటవ ( లుగు హతయచ తర).

అ చం బదధ ం క తవంల ంత కడలు తూ చమ కరం, ఎ త డుపూ ళ ం యడంవలల ఈ టువులు మరజనరంజక కక పం తులఆదరణక కూ చుకు న . సం థ లు రుగుతూ, వనభృ సం ంచుకు లల జయనగరం వ చనప డు ద మ ఆయన

ఆద ంచలదు. ఆసమయంల సూరక పన పదయం -

. తత యునన య టకు దఁ క

మంట ఁదనుఁ జలుల ముంట

2

దలయునన మబంటల దఁ క

కల క వ బదులల ఖను ఁద.

ములుల సు నతమ న అ టకు ద తన చూ ం నటుట ప ద చూపలదు. కతతముళలలట పర పం బదులల ఖను ద చూపలక మలట ద ద చూపుతు నవు అంటూ ఎ త డు. ఈ ప య క తర క పథయం అ దము మ వు పుసత కంల చూడవచుచ.

ఒక సూరన జయ మ సభల క త చుచకుంటూ ఈపదయం చ డట.

ఉ. కళంకమూ త , ర అంగ హనుఁ డం క

గంబరుండు, మృగ గు ంతర మవ త ,

ర త పూస వజయ మ నృ ఁలు క,

లు ల నుత లు క ధ తలంబునన.

చందుర క మచచ, మనమథు క శ ర లదు, వు క బటటలల వు, ంహం సం గుహల, పర వంతుడ న పూస ట జమ మ జ క ఈ లు ల ట ఈ భు ల అంటడు సూరక .

సభల ఉనన ఇతర లు “ఈ లు” అననపదం తమ వు ద ం అ నడ కప ంచుకుంట, సూరక అ జం కద , ఈ లు అంట ను పదయంల కనన ల సమ థంచుకు నడు.

పదయం ఆ వు చ నప సూరన క ర మక చ జయ మ ఆయనక కనక కం ం రు. ఆ తర త, ఆ ట ఆన మ , సభల రు సూరన ఆ బం రు ణలను సుకుంటడ ఎదురుచూ రు. అ సూరన మతరం తనక జ న స క క సం షం బు చ

వూరుకు నడు. అపుడు రు ఆ ణములు అ సపషటం రు.

క సమ నం సూరన, “ దయవలల ఇంతవరకూ ననము న యుదకమును నము యలదు” అ జ చడు. న జయ మ సూరన వయకత వ క ముగుధ , ఆయనక ధనం పం ఇ చ సతక ం పం ం డు.

సూరన ఎంత దర ం అనుభ ం , ఆతమ రవం క డుకుంటూ వ చడు క అ క క తల వంచలదు. న జయ మ తర త, ఆయన సవ అనన రు, ద జయ మ , అ కరం బటట , సూరన ఉపూప, పపూపకసం కమటుల గడడం మనుకమ ఆంకష టట రు క సూరన ఆ

ఆజఞ టంచక, తన అ షటంపరకర వనసర ంచుకు నడు.

3

సూరనస తమమ ఒక “అంద ప యలు త రు, మనఅబబ ద య ం?” అ అ ం ట భరత .

అప డు సూరక

క. బ బూచుల లపల

బచ న దదబూ పళుల ం నున

బూచంట ర ఱతురు

బచననంట పటట పగల ఱతుర

అ చ డట. తన కుమరుడు రూప కడ వయంగయం. తమమ లల ం కళం అ ఆయ న మంద ం ం ట.

అల మ ఆయన పురుప లనుం అద కక ళుత ంట, ల ఒక ల నన క ం ం . ఆయ పలక ం రు ఎకక క అ . అద క అతత ంటక ళుత నన ప, “బబూ, ద ఒక పదయం పపం ” అ అ ం . ఆయన ంట ఆ వు పనపదయం ఇ .

క. అద క మ కులు

దుపు క సతరంట బ న ఁ

ముద పప కమరుకఁడు

అద క అతత రు ఔ .

ఇకకడ క మ కుల పరసకత వ క కరణం అద కల మ కులు నంత డలుపలక సతళుల కుటట క ప క వు అ ట.

ఎవ “నువువ” అ చుచ. ఎవ “ రు” అ అననచరచ పూరవం కూ ఉననటుట ం . ఈకం పదయం, ద జ న నన చరచ చూడం . న జయ మ రయపటమ పరశం సూత సూరన పన

పదయం.

ఉ. పంతమున కుఁజలుల క ట అ రుఁడు కు లకషయమ

కుంతము లు బూ ను లవ డు ధ రలన భూ

కంతుఁ కండు లడు కటకంబు దలక లకండ ప

రయంతము క జయ మన ందర! సు ందర భ .

4

కటకం ం లకండ వరకూ క త త పటట కు సలము యయ ఒకకడు కూ లడు, కు ట అ నడు సూరన. స కులు భ అంటూ కర ళధవనులు రు. రు కూ చుచకు నరు

క చుచకకుం వుండలక యరు. తనంతట పరభువు నువువ అంటూ ఏకవచనంల సంబ ంచడం బగులదు అ నరు.

సూరక ంట ,

క. ననప డు ర క

నుననప డు క తలనన యుదధములనన

వ నసు ‘ ’ కటుట ట

ననగు పూస ట మ!

లల ల షయంల, పడగగ ల, క తవం పనప డు, యుదధం సుత ననప డు ఏకవచనం తప లదు అంటూ సమ న ప డు. ఇంచు ంచు ఇ అ థ న చ ల కం సంసకృతంల వుం ట.

హతయం గల ళల రస ఞ లకసం మతర అనుకు లల మనుయల తన క మధు చమ కరం అల ం న క అ దము సూరక .

సూరక ర తములు పర దధమ న కృతులుః “ మ ం శవరశతకము” “ మ ం శ, మపుర లస” అనన మకుటం న సప యల శతకం. ఈ శతకంల ఆకలపు ల దుశచరయల నయు

వ ణంపబ . జయనగరసం థ నంల మం ర పూస ట మచందర గు ం కవచుచన ఒక దన. సూరనరచనలల ఉతతమగంథం “క జనరంజనము.” అ చందరమ ప ణయ థ. ఇందుల ల

ప యలు వసుచ తరల ప యలను ఉండడం త న లల వసుచ తర అ కూ అంటరు. “క సంశయ ఛదము” (లకషణగంథము), “ఆంధర చం ర లకము” (అలంకర సతము) జయ వుడు సంసకృతంల న చం ర లక క లుగు అను దం. “ఆంధర మ షము” ( లుగు ఘంటువు). ఇ ట లకషమణక కూ చన ఆంధర మసంగర క మ క న ప లు చ, పునరుదధ ం న గంథం.

( కరల ంకటవ . 107). సూరన మ క గంథం “ మదండకము”.

000

5

ఉపయుకత గం లుః అ దము మ వు. అ దము సూరక . http://www.archive.org/details/adidamusurakavi025641mbp.

మ ంకటరతనం. పూరవకవులకథలు

ఆరుదర. సమ ంధర హతయం.

కరల ంకటవ . ఆంధర హతయ చ తర. ( 2008.)

6

2. ముల డ మక

హయమ త తవసు పుఁ రయ వణుండు

శచయముగ ను ఘవుఁడ వహయజ మరుఁడంజ

రయతనయుండు లచచన షుణుఁ గు టట లంక

జయమును బతరకకసు వును డవ డు చూడు !

ఇ పూరవకవులల పరముఖుడ న ముల డ మక పన పదయం. మక కలం ధ రణ దు. ఆయన ఏ గం లు ర ం కూ దు. క ఆయనగు ం ప కు కథలు ల

వు న . ముఖయం ఆయన పుటుట కగు ం .

వ మండలంల ర మ శవ లయం ర ంతం డ ఒకకథనం. ఆయన త ల బల తంతువు. ట లుల క శవర వ దరశ క ల , క కలు ంటూ తనక కూ ఆయనవంట

పుతుర వవమ క ం ట. వ ఆ డ అ షటం ర చడు. ఆ డ తనముదుద డడ క మన అ రు టుట కు ంచుకుంటూం . వూ ల పరజలు మతరం ఆ మట నమమక, రు. ఆ లల ట లల లు రం పుతుర డ య , అతడు ఇంటక వ చ తనతం ర ఎవర త ల అ డు. ఆ

శవరు తం ర అ పం . మన ఆలయ క ల , “ననున వూ ల అందరూ తం ర ల డ సుత నరు. నువువ జం తం రవవు క పపక ఇకక తల పగల టుట కు చ త ను”

అ నడు. అప డు శవరుడు పరతయకషమ , అత త లమట జ న , తం రన ప, అందుకు దరశనం మన పలుకు సతయమవుతుంద వరం ఇ చడుట.

మక తన క భ న పరద శసూత శ లు సంద శసూత , గు టట ఆ థ క వ చడు. ఆ సం థ డ న మ త మనన ర ంచక, అత గు న కకంచుకు , అత త కటట డు. అప డు మక కపం ఈ యసం దటల నపదయం ఆ వు ప త శ ం డు. మనమట ఋ వ , త శతుర వుల ల ఓ యడు. అత జయసంపదలూ, ర ణలూ . మరణం న త కసం అత బంధువరగం సుత ండ , మన ఆ న తూ చూ , జ ప , మ క పదయం త బ కం డట. అ ,

7

ఁట రఘు ము తముమఁడు, టగ సం త బర కనభం న

టకఁ బ కటక, లటవరపు త జ లమమ, రమమ!

ఇల జ క ంగగంగు మన అవమ ం నప డు, ఆయన క ం , శ ం మ ల కపం త గక, మ కపదయం గంగు నకథ పర రంల వుం .

ఒక జ క ంగగంగు చూడ క మన జయనగరం ళ, ను వ చనటుట కబురం డు. క ంగగంగు ను ప ల వు నన మ క రమమ జ బు పం డు.

మన కనుక వహం , ముల ఁడ మక గ చూ క ంగగంగు మము మను కపమున సంద న రముమ మమన న

మును డ స ఁక ముపప ండు నంబు లవలం

జమున కరథమందత సంపద శతుర ల లు వుతన అ శ ం డు. పగసుత డ న ఆ సరవసవం కలప . చచ డ వూరూ రుగుతూ ముల డక వ చ అకకడ కటల ఒక ల ప డ డు. ఆ న తునన మక అ క ఎవర

అ అ , క ంగగంగు, “ ముల డ మక న జ ” అ జ బు పడు. అప డు మక అత గు తం , జయం కు ర త సుత ంద ం పం డట. కంతకల క క ంగగంగు నయములను సమకూరుచకు యల దక దండయతర ర తన జయం వ నం సుకు నడు. మక కుక జ ం . ఇలట కథలల జ జల తరకం కంత సమంజసం చదు. ఈకథల తురయం, భవం మన న అల త . ఆయన పర న నలుగు క యజ న సంఘటన ఒకటుం . అ టంట, ఒక

ఒక బర హమణుడు సమ ధన ఊ ల బర హమణులనంద ందుక డు క మన లవలదు. అప డు మన తన పర భ పరద శంచదల , ంటక ల

అపపముల న కపపలు వల అననమంత సుననము వల

అ చ డట. ంట అ పల న కపపల బకబకమంటూ ఆ సథలమం ంత . ఆ గృహసుథ తనతపూప, మన క భవమూ లుసుకు , తన కుక ఉపసంహ ంచుకమ మన ర థం డు.

8

ఆయన పరసనునడ , కపపల న అ పలగును సుననమం అననంబగును

అ పడు. అపపటనుం ఆ వూ పరజలు మక కుటుంబం ద ం ర సూత వ చరు. అల ఆయనమృ గు ం కూడ ఒక ంతకథ ప కుంటరు. త ల అత క అననం వ డసుత ండ , నక వునన మ ఆ కడుపుక త మ అ ం ట. మన అ చూ , “అమమ, కడుపు మ ఆ గ ” అ నడట. కడుపు మ అవడం అనన కయం మరణంచడం అనన అరథంల ఋ ఆయన పరమప ం రు అ ప కుంటరు.

టుప యల ఆయన అ వ యమ న క త గ ం న డు మన. ఆయన గం లు కలగ ల క వడం మన దురదృషటం. ఉపయుకత గంథం.

మ ంకటరతనం. పూరవ కవులకథలు. ( బరవ 2008)

9

3. త ండ ంగమంబ

త లల కవులు పర ధ కకకన రు అటట లక , లభయమ న కథలు ఎం ఆసకతకరం వుంట . రణం కు న చ ఆడ ల క మగ ల క రు పరద శం వయకత వలు. క ష లు తంల గం. ట అ గ ం తమ ల సూఫ త యకం , ఫలవంతం మలుచుకడంల వయకత వలు ఋ వవు . పూరవకవులల త ండ ంగమంబ షం రసవ మనుల ఆదరణ చూర నన కవ ర.

ంగమంబ కడప లల త ండల కృషణయమతుయ ఇంట 18వ శ బద ం ఉతత రథంల జ మం నటుట ప ధకులు బు రు. త ల మంగమంబ. ఆ క ంకమమ, ంకుమంబ అనన మంత లు.

ంగమంబ బల ర యంల ంకటశవరు భకుత ల స ంకటశవరు సమ సూత కలం గ ం . ఆ తం ర ఆ భకత ప తప ణమలక యగలద , ర పం కధ మల పు మ లంచ క, ఆ ఇంజట ంకటచలప క చ హం డు. క ంగమంబక సం క వనం మనసు లదు. ఆ తన ను సంపూరణం ంకటశవర వ క సమ పంచుకుం . ంగమంబ త రసక ంపబ న ంకటచలప మ య మరణం డు.

పూరవకలంల తంతువుల న త లు త లదండుర ల ఇంట కలం గడపడం, తం ర చదువు రపడం ఆన వుం . తంతువుల న బ కల హ ంఛలక లను కకుం ఆ య మకం, తత క ంతనల పు మ లం వుం ఆ దయ. ( సక రుయడు లవ క గణతం రపడం

అ రణం కవచుచ). ఈకథల కు ంత న షయం - దట ంగమంబ వభకతనుం మరలచ క ల రు. తంతువు అ నతరు త మ ల వ ంతన పు మ లంచ క పరయతనం రు.

ఏ , ంగమంబ రచనలక తం ర ర సహం వుననటట క సుత ం . తన అవ కలల తం ర గుణగణలూ, తర మలూ వ ణం ం పరశం పూరవకం . క తన త పర యకం ఎవరూ ఓనమలు ద ంచలద కూ ప కుం . రుత ర యంనుం ంకటశవరభకుత ల న ంగమంబ తన జ న

భరత ఆ ంకటశవరు న దృఢం శవ ం , కశముండనం వంట లకక ల కక ం ం . ంగమంబ తనను ను సుమంగ పరకటంచుకవటం వూ ల పరజలు ఆ కుటుంబ న రు. అపుడు తం ర ఆ స ం , ఊ ల ను తలతుత కు రగలకు నన , కశములను య క అం క ంచమ డుకు నడు. క ఆ , ′′శ రం టు వ చన కశములు

10

నంత మ ర న మ ల రగ ? తత ధ ముఖయము క ఈ బహయ హనలు కవు. అ తృ త కసం అం క త ను. మంగ ంచు′′ అ పం . అ , ఆ కశములు న ఉతత రకషణంలమ ల అ య తథం వ చ .

కంత ఠయ దం మ కకథ వుం . వుదంతం పుషప ప వ చనప డు జ నకథ త రు. ఏ అపపటనుం ంగమంబను మ భకుత లు గు తం రు ఆ వూ పరజలు. ఆ తర త ఆ ను పర వుయతపతుత లు గల కవ ర గు తం రు. బ యడంబ లు రు, క లువలు రు. ఈ న క న లసంవతస ల ఎ త చూపుతు న మనకథలు.

ంగమంబ పు ఇర గం లు ర ం రు. ఆ రచన నృ ంహశతకం. ఆ ఇతర రచనలల ంకటచల మ తమ ము సుపర దధమ న రచన. “ఇందుల సుడు ఎఱుక షంల

అంతఃపు క లనప డు ల మ సం దం, ఆయన ం హం సుకుననప డు ల మ అనుభ ం న దన వ ణంచడంలనూ రచ ర తహృదయ న గుమమ ం ం . శృం రరస వరణనలక ముఖు లు. యకరణ లు న, ఆతమజఞ నమునకూ, ఔ తయమునకూ ఆటపటుట లు. జఞ న షఠ మయణము వపదకవయము తరుణ యము ర న . గయపర వమును

ఆ మ తమ కమును లుపు కథలు, గూఢ ంత షయములను కూ ంకమంబ మృదుమధురముగను, సపషటముగను వ ం యునన . అల జ గ రముల జ గ షములు చకక వ ంపబ యునన ” అంటరు కరల ంకటవ .

ధ పరకయలల - కవయం, టకం, వపద, యకష నం, శతకం - ఆ సృ ట ం న హ య న పం తులు షటం ప గణ త రు. క న సవతంతరం ర ం న క , క న పూరవ క యలనుం సంగహం న ఇ వృ త ల ర ం న . ఇంతట ధయం త ల రచనలల 18వ శ బద ంల ర రంభ ందన క కషయం త ండ ంగమంబ కృతులు.

ఊటుకూ ల మకంతమమ రు “సరసవ మజయ భవము” అ ఒక రూపకం రు. కందరు పరముఖ కవ తుర ల ఒక ట చ, క యలల ర చురయం ం న ప యలను ఉటంకసూత , సూతర రుడు, కల ణవంట సము త తరల రసవతతరం ర ం రు. బజ డ ల డ క క ఆంధరరచ తుర ల పరజఞ ట లు లకులకు యజ ఉ ద శయం న రూపక .

అందుల ంగమంబ తర త పం న ండు ప యలు కంద ఇసుత నను. దట ంగమంబ ర ం న ంకటశవరమ తమ ంల . సు నత న చమ కరం, మ హర న ష చూ త ం ఇకకడ. వ వ రంల ను ల మ ఎదుటపడలను అంటడుట షుణ మూ త!

11

రుణ టన ము న కరణమున తుత కరయంబున

కరము చ

రూపము చూ ల చనగ ఖ ం ర ! ఆ కుంఠ పురముమన క ధమున వతుత ల మ క సకకము

వవడనుచు న న షుణ డనగ కు గగగు గరు !

“భూ టల ము నప డు న క ఎతతడంకసం ఈ రమ న వ రూపు ధ ం ను. ల మ ఈరూపం చూ నవవ ? కుంఠపు క ఎల వ త ను. ల మ హళన ను వవరు అ అ గుగ టు క ” అంటడట షుణ మూ త గరుడు . కంద ఇ చన ం పదయం ల మకంతమమ రచన క . ఆ డ ం అనుయ . ఈపదయంల ం పరసకత వుం .

బహు రథ ధక బర మండ ండంబు ల థ సలుప పరభు వండు వయ వకషముమ క చ

మహళ కునన గూరుచ మహతు వడు మ కృ ణ నూమ త న

ధ మదధరణ సలప ధరణ వడు దుషటశకుత ల మ దు తముమ ల ంప

త బ ంచు సుకృ వండు ం , నహంస, రమను, సతయ షఠ

భు , లువ ం య మ తుమ వడు అటట ంకట సమరచ జ

భకత త ంప క పరజలు రు! (సకల క కలు రచగల బర మం న సమరథవంతం ప ం డు, ల మక తన వకషం సం త లక ఉననత థ క పం న డూ, ముడూ, కృషణడులట అవ ల భూ ద

ధరమం లబటటన డూ, దు లచనల టట పం ం ముకత క ంచగల త బ ం డూ,

12

భూ మద ం , అహం పునః పర ఠ ంచ క ం పుటటన డూ అ న ంకట భకత పూ ం , త ంచం )

ంగమంబ గు ం కు అటట లు లభయం కలదు. కనంతల ఆ తమూ, రచనలూ షం క సుత న .

ఉపయుకత గం లుః

మ ంకటరతనం. పూరవకవులకథలు.

ఊటుకూ ల మకనతమమ. సరసవ మజయము.

కరల ంకటవ ఆంధర ఙమయ చ తరము, ( టల లబర ల లభయం)

13

4. డుద లు ంకట వు

యరతన, క పరపూరణ, ప ధనపర శవరులు, జంగమ జఞ నసరవసవము లట అ క రుదులు రథక మ యలు లన పం తులు డుద లు ంకట వు రు. వంశ రంపరయం దవదయ భూషణులు ల న వంశంల సుందరంపంతులు, జగమమ సం నం, ఎ మం ల

ముగుగ రు ఆడ లలల తర త, కుమరుడు జనవ 3వ , 1903ల జయనగరంల జ మం రు. పుతుర డ నందున బం ంచుకు నరు త లదండుర లు.

ఇంట రు గు ం ఒకమట ప . ంకట వు రు తమ ఇంట రు డుద లు అ ం అకషరం ‘డు’ సుకు రు. తం ర సుందరంపంతులు రు ‘ డదవూలు’ అ సుకుననటుట రుప ఓ యంటల కల లబర క ఆయన నం న పుసత కల ద ముదరల ఉం ట.

తం ర సుందరంపంతులు రు అ క ర నగం లు, ముఖయం వ హతయం, క ం ప కదగగ లబర సమకూరుచకు నరు. క పం ధయచ తర, బసవపు ణంవంట గం లు కం లుట. ంకట వు రు ననతనంల ఆ పుసతకలు చదవడం ర రం ం , ర న హతయంల కరమ న

జఞ నం సము జంచుకు నరు. తం ర రసతవంల పుసతకపఠనం అలవ , త లనుం ధ ట పుణక పుచుచకు నరు. త ల జగమమ ఏ షయం అ , కథలుకథలు అనరగళం ప ర పర . ంకట వు రు ననపపటనుం క తల ల కమమ కంఠంల డుతుం రు. అం త లమం , సుకు ల సభలల ంచుకు రుట. ఆయన హసూకలు, ఇంటరు చదువు ఖపటనంలనూ, .ఎ. జయనగరంలనూ పూ త రు. 1925ల .ఎ. పటటం అందుకు ఆ థకప థ తులవలల చదువులు

మనుకు , ఇం యల బంక (ఈ ట టట బంక) ల గుమ త రు 1926ల. ఒకసందరభంల రుమల మచందర రు “ ంకట వు రు కరణంత లవలల యం.ఏ. యయలదు” అంట సమ నం ంకట వు రు, “కరణంత లవలల యం.ఏ. ను,” అ సవ ం రుట.

1926 ం 1939 వరకూ బంకుల ప రు. ఆ లల పురం జ సూ య వుమహప రు న న డు కుమరసంభవం చదువుతూ, అందుల గమ ఆ లను వ ంచగల వ వు న అ కబు త , ఎవ ంకట వు రు సూ ం రు. పురం జ రు ంట ంకట వు క కబురు రు. ంకట వు రు వ చ జ క వ సంపర యల వ ం నతర త, ం గ మక జ రు ముగుధ ల . ము సంకలనం సుత నన

14

సూ య యంధర ఘంటువుల ప యమ ంకట వు ఆ వ ం రుట. ంకట వు క ఆ ఉ యగం హతయకృ క చబట ం .

ంకట వు రు ఆ థకప థతులమూలం గుమ త రు క అ క తృ త చన ఉ యగం కదు. తపన ఈ కం పదయంల లుసుత ం .

చ న వదశ యనంబుల ప న

షణమసకలంబు బయం

కునక హపుట థ చరమములు ం

డున ర బ

వనమున బుచుచచు వ జ మ కకయ కరమంబులన

ం దు పటమ వ నం చుచ ద లన

“ప నం ళల ద ఆరు లల ం , చరమమూ ఎముకలూ బంకుక రబ , బతుకు గడుపుకుంటు నను. మనసు, కుక, కరమ కూ బంకుక అ పం ను, క జ క టలు ఏప ల ణ త ” అంట యన.

పురం జ సహకరం , ంకట వు రు బంకువు యగంనుం బయటప , తమక అతయంత ర తరమ న హతయరంగంల పర ం రు. ఈసందరభంల ంకట వు రు, “ఈ డు శవ యలయములల నునన క కు కట దమునన . బయంకు అంకలమయము. హతయము

అకషరమయము. ను అంకలనుం అకషరములల క , ట శవ యలయమున నునన రు అకషరములనుం అంకలల క వ చ రు,” అ నరు చమతక సూత .

1944ల మ ర సుక మ నతర త, ంకట వు రు “ రపు ంతక హరణము”, పుల క , సవయం పరచు ంచుకు నరు. ఆ గంథం పం తులదృ ట క షం , హతయపర థ నంల

లు అ ం . ండువందలసంవతస లక పూరవ కవులు ఉ హరణ ఙమయం సృ ట ం , ఆధు కయుగంల న లుగులక చం ంకట వు . ఆతర త టూ పర కర త వంట

తుర ల ర సహం , వలంక శంభుపర దు రు తమ ఆంధర గంథమల వ పరచు త మ ద నం నతర త, “ఉ హరణ ఙమయం” అనన ఉదగ ంథం పం తుల మనననలు షం ం రు ంకట వు రు.

15

ఈసందరభంల శవ థ సతయ యణ రు ంకట వు క ఇ చన క బు చూ త ఉ హరణ హతయలకషణలు కూ లు త .

జగతత ంతయుఁ యరూపము. సరవకయయుఁ బర శవరునందుఁ బరయవ ంచును. తువు సరవ భకత శయము.

ఏ భకతక సంబంధము లక కయ లదు. అందు త న న భకుత ల ఁ బర శవరు

జ పనప డు భగవంతుడు సరవకయ థ న

భూతుడ వయంగయము. ఇ ఉ హరణ కవయ రహసయము. దృశకవయ చ తర ర న ప శమ

భవగ సవ యందు పరయవ ంచుచునన . రు ప ధన పర శవరులు.

- రమ

శవ థ సతయ యణ.

ంకట వు రు వ హ య క న వ అ రం, అపూరవం. హతయచ తరకరులక మరగదరశకం. కరణం ఆయన రకరణ ధ వ ధ ం న నమమడ కక, వ హతయం ఆ ట ంఘక వ క అదదం పటట ంద గహంచడం. హందవ హతయం పం తులక మతర ప తమ , కవలం ఆ ర వయవ ల మతర గంథసథం ం , క బసవపు ణం వంట వమత గం లు కధ మల పరజల వ క పర కల . అ సరళ షల మనయపరజలక ంతరహ యలు డమ ప అంటూ ంకట వు రు పు పర కలనూ, ను ప షక ం న గం లలనూ కక

వకకణం రు. ఆ ధం చూ త , ంకట వు రు పరజలపం తుడు.

ఈసందరభంల ఒక ఉదంతం ప క . ంకట వు రు సమక న పం తుల , ముఖయం ఆ ట యువరచ తల దురుసు మ శం రుట. క ఉ హరణ షఠ ల రు తమ ధ ంతగంథంల క న ఉ హరణ చరు. అందుల దృ ట ఆకటుట కునన ఆరుదర సమ ంధర హతయం ద ంకట వు మరశ.

16

“ ంకట వు రు సమ ంధర హ య న మ శం రు” అ షఠ ల రు. అపపటక ఇంక కుం ణయుగం, ఆధు కయుగం సంపుటలు లువడలదు. ఈ షయంల షఠ ల ంకట వు యఖయ “సమ ంధర హతయం రణ ప జఞ నం వునన రు కూ చదువుకు సులభ ల ర యబ ం . ... గంథకరత సవత క రు ం తర త ప ధన ర రం ం రు. అందువలల ల లు వడం సహజం. ంకట వు రు ప ధక సరులు రు ం న రు. కవులచ తర పూ త ర మణకం ర య సమరుథ లు. అటువంట రు సమ ంధర హతయకరతను ర తసహసూత మరశ త రచ తలమధయ

సదవ హన ఏరప ” అ . (ప లన. 46.). అ ఆ తర త ఆరుదర ంకట వు ంటక లనప డు, ంకట వు రు, “ య , మ దసత ం. ఏ సూత వుంటం. లంట రు హతయకృ య ”

అ ఆరుదర అ నర కూ షఠ ల రు, ( ప లన. పుట 125). మ దద మధయ స భవం ఏరప ం ల కు దు క ఈ యసం యడంకసం ను సమ ంధర హతయం కనప డు ంకట వు రు మమతరం క ంచలదు.

ంకట వు రు పం ధయచ తరక సత ృతమ న క టు న ప షక ంచడంల అసమనమ న ం య న పరద శం ర హ తత లు ల ఘం రు. జ క ఆయన ఏ పుసత క క క , కవలం పుసత కంల వసుత వుక ప తం కక, ఆ షయ క సంబం ం న అ క ఇతర షయలు సత ృతం చ చం రు. ఆయన న కలమూలం పుసత కం ర చురయంల క వ చన

సంద భలు కూ వు న ట. మ ఆరుదర సమ ంధర హతయంల ంకట వు కృ కనక వ క కరణం ఏ ట దు.

“సకల రము” క య క సు రఘమ న క సూత , క కలమూ, రచ తులూ చ చం రు ంకట వు రు. ఈ కల ఒకపదయం ను కస యబ , స గ లదు. తర త, రవభటల

క శవర వు రు స న ఠం, వరణ స కు అం ం రు. అ ఇకకడ ందుపరుసుత నను. మలబర ల ఉననపుసతకం ద “సకల రం” అ ఉం . పదయం సంఖయ 306. క క శవర వు రు ఆ గంథం రు “సకల సమమతము” అంటు నరు. బహు , ండు రల నూ పరచురణ జ ఉండవచుచ.

క శవర వు రు ఇ చన ఠం ఇ : నుకకుఁ బక యనక సట ందక బం బం ల నఁవక కన ం బరమ గల కంతయు మునున చూచుచున

గమక అకష కషరము కందువు దపపక క తుత ఁ యనుపమభకత ఁ జదువు త దకుఁడండుర సజజనుల.

17

ఈ పదయం వ వయయ ర ం న పురు రథ రము అ గంథం ల . న ంగన తన “సకల సమమతము”ల సంక ం డు. పూరవం కవులక ర యసకరులు ( టకుల ర ళుళ) ఉననటుట , కవుల గం ల చ ం వయకుత లు పర యకం ఉం రు. ళళ చకుడు అంటరనుకుంటను. ళుళ జసభలల ర తం ప యలు చ ం రు.

పు ణలు పటప డు చకుడు చదువుతూ ఉంట ణకుడు క వరణ ఇ చ ఆ రం కూ ఉం ద నను. ఇకకడ పదయం మం చకు క (ఇపపట షల “చదువ ” అనవ చ ) ఉండవల న లకషణలు వ త ం .

నపక – కలపక (కల పులగం యయక), బ గలక – బదరక, కనుక – జగురూకత , కందువ –

జడ చదువుతూ చదువుతూ మ ళ నకక ళళకుం , అ కుం , ఒక కయ న/ న మ కయం / దం కల పులగం యయకుం , స క ంచక వడం వలన ర ం ం బ కుం , ముందు వ చ న స గ చూసూత , జగతత అకష న జడ త ప కుం ఏకగతత , అనుపమ భకత చ సలన చకుడ సజజనులు అంటరు.

ఇ కు న అరథం. ఇప మం చదువ క కవల న లకషణలు ఇ క ! అం కదు. ఈప యలల పదుద యడంలట ధులు కూ లు త యంటరు. (195- 200). ( రవభటల క శవర వు)

“సకల రము”ల అ క ఖలు - జ , భూషణము, పంచతంతర కక సత గం లు - దయ సతము, గణతము, ంతం, ఆ గయ సతములనుం - ప యలు ఉదహ ం డ బుతూ,

“ఇంతవరకూ ంగనక ఙమయముల గల షట థ న గు తంచక వుట త ఇంత రఘము ర యవల వ చన ” అ నరు ంకట వు రు (పుట. 74). “సకల రము” చ , అపపటక మనక లుగుల ఎంత హతయం వుం అరథమవుతుందంట యన.

పర వంతుల న కవులు అప డప డూ క నప లు డుకలల అ థ లల డ రు తమక తలల . ఒక ఘంటువు కూ చనప డు, డుకల వునన ప ల టు ఈ పర యకమ న పర ల కూ ఉదహ ంచడం అల టు. క ట , ముఖయం సన ఙమయంల పర ల , కందరు పం తులు ఆ ంచలదు. అందుకు రుదధ ం ంకట వు రు స లల క తవత త న ఎ త చూ , నననయయక పూరవ లుగు క తవం స లల ల లల ంద యల చూ , సనక తలల పర లను కరకమ న వక ం రు. క పర ం డంట, అ డుకల వుంద క అరథం, అ

18

పరజల ష, అం కర గయ అ ము కూ చన ఘంటువులల చరు. లుగు కవులచ తరల సనకవులను చం ంకట వు అంటరు షఠ ల.

ంకట వు అ రణ రణశకత . ఏపుసతకమ ఏ చ న ప క క కక, మనసు టట చ రు. “ ంకట వు రు చదవ పుసత కంలదు. చ మ ం లదు” అ నరు రుమల మచందర రు. ఈ రణశకత , ఆయనక షయచరచల గల ఆసకత మూలం , ఎవరు ఏ అ ఆయన

తడుముకకుం పపగలరనన క త సం ంచుకు నరు. ఈయన ఏకసం హట. శవ థ సతయ యణ రు “ తుకయ మణ క” అనన పుసత కం నతర త, ఒక ంకట వు , “ ల క ను క ‘మన న ’ అనన ప క పర గము రకలదు” అ నరుట. అప డు ంకట వు రు, “ఎందుకు లదు. వంద పర గములు చూపగలను,” అ నరు. “స , చూపం ,” అ నరు శవ థ రు. ంకట వు రు నందనందన శతకంల ఒక పదయం చ , “ చకకదనంబు చూడ

మన న నందనంద ” అ వ దంల ఆ పర గం చూ ం రు. శవ థ రు వదలకుం “వంద చూపు న నరు క ” అ నరు. “అ శతకము క . వంద రుల వ చం క ” అ సయమ , తర త త తర పర గములు కూ చూ రుట.

ఆయనక అల పుసత కలక పుసత కల కంఠసథ ం కవడం త, ఎవరు ఎప డు ఎకకడ అ , ంట ఆపదం పుటుట పూ వతత ల స స సత రం పపగలగడం త, ఎవ ఆయన ’’పర గ మూ క మ జ ల’’ అ నరుట. ల ఎలుక క క పటుట కుననటుట ంకట వు రు ఎకక కకడునన పర ల ప గటట పటుట కు ర ! ఈ పర గమూ కమ జ ల రుదు ఎవరు ఎప డు పర ం దు క డుక అ ం మతరం జం అంటరు షఠ ల.

ంకట వు ద ను యసం ద మనుకు దలు టటనప డు రు సృ ట ం న హతయం ఇంత సత ృతంమ న అ కు దు. ంకట వు చతుర షణలు క న మచుచక -

జంట వుంట పంట

పంట వుంట వంట

- -

ప పకరం ఇదమ శ రమ - ఇ త లపటల వ తంచదు. - -

పూరవం మన ళుల కళలల ఏకసం హులు. ఇప డు అనుకరణలల ఏకదృశయ హులు

19

ఆంధుర లకకమతయం య ల క మ ల లదు. - -

బ , నం త అడుగున ప యడు. బ నం త టట ములు డు డు.

ంకట వు రు ఎంత ర న హతయ రయుల , అప డప డు ఆధు కక తలు కూ అలల రు. మచుచక ండు క తలు ( షఠ ల. 76- 77)

కు యయకు కులషట క ఎంత సంబంధ

టరుక ననయసూ క అం సంబంధం. - -

నచరయను ర వు పుటుట క మర వు (గురజడ) అ ప వు పప - -

మంటజమ, కల సజమ, య జం, స య జమ, ఇం రష జమ, ఎకస రష జమ

ర జమ, జమ

మ క జమ, ష జమ

కమూయ జమ, కమూయన జమ

ఇజములు ట నటల జ లుపం .

ంకట వు రు 1944 మ ర సు శవ యలయంల యర లకచరర ర రం ం , లుగు ఖ

అధయ లు 1964ల పద రమణ రు. ఈ షయంల “ననున ర ంపజ రు” అ ఆయన సుకు నరు. అంట యూ వ సట రు ఒ త ర అనుక . ఆతర త ఆయన హద బదు వ చ

పద రమణ న ర సరలకసం యు రు ఏ పటు న ంటుక అ జ టుట కుంట లుగు ఖ క ం షను ఇవవలదు క అపపటల ం వ టకస ర సరు ఉనన భ ర కృషటమూ త రు క ండ

20

రు. ఆంధరపర శ పరభుతవం, హతయ ఎకడ , లక క వందరూ యలు రవ తనం ఇ చ రుట. 1982ల గవరన ంటు 500 రూ యలక ం రు. అ సంవతసరం అకట బరు 15వ , వ ర న అరథ ర క పరపూరణ, యరతన డుద లు ంకట వు రు వ యుజయం ం రు. ఇంత సత ృతం హతయకృ న ంకట వు క జఞ న ఠ పుర కరం ఎందుకు ల కు దు క ఏ జఞ న ఠ గహతక ంకట వు రు ర మతరం ఖ చతం పపగలను. డుద లు ంకట వు హతయం ద షఠ ల ంకట వు ప ధన తమ ధ ంతగం న పరచు ం రు,

“ డుద లు ంకట వు రచనలు - ప లన” అనన షక . అందుల డుద లు ంకట వు రచనలపటటక 35 లు వుం . ఉపయుకతగం లు.

డుద లు ంకట వు రచనలు

షఠ ల ంకట వు. డుద లు ంకట వు రచనలుః ఒక ప లన. ఇ టల లబర ల లభయం. http://www.archive.org/details/NidudavoluVENKATARAOGariRachanaluParisilana (అకట బరు, నవంబరు, 2009)

21

5. కనుప త వరలకషమమమ

పరముఖ సంఘ తతపరు లూ, రచ ర అ న కనుప త వరలకషమమమ రు వతం ర దయమంల సత ృతం కృ న మ మ . శ ంగం ర రం ం న ఉదయమలూ, వతంతర సమరమూ మం

వూపు అందుకునన సమయం అ . వరలకషమమమ ద ఆవుదయమల పర వం ల వుం . ం యకతవంల వసతబహషకరణల లగ ఆ ఖదదరు ధ ంచడం ర రం ం రు. త ల యవంతులు నూ జఞ నవతులు నూ య క బపటల ల తహ ణ మండ థ ం రు. త లు

ఓటుహకుక ంచుక ల ఊరూ పర రం న ఆదరశ మహళ. ఆ మ క లువలూ, వయకతతవం ఆ రచనలల వయకతమవు .

వరలకషమమమ నవల వసుమ . ఆ క 14 సంవతస లప డు, తన త ల ఒక ను లు ప కునన హృదయ రక థ , మనసు దర ం ఆ కథ యల ఆ దప డ రుట. ఆతర త మ లు ళల క ఆకథ యడం జ ం క పరచు ంచ క ల అవసథలు పడవల వ చం . 1925ల పరచు ం రు. అపపటక ఆ వయసు 29.

వసుమ నవలల కథ రణమ న . వసుమ నన లల , అమయకు లు. ఆ ట సంపర యనననుస ం ననతనంల ల రు. భరత ఆనంద వు డు లక ల , గమణ అనన శయ సంపరకం టుట కు రయ హం సూత వుంటడు. గమణ ర సహం రయ వ , రంగూను ల డు. అకకడ గమణ అత రలకషయం ఇతర సంబం లు టుట కుంటుం . రంగూనుల ఒక లుగుపుసత క పరచురణకరత సుందర వు ప చయమవుతుం . ఆయన హచరయంల జఞ దయమ . సవ మం వ చ వసుమ సం రం త డు.

రచ ర కథన , సంద భను రం కథల ందుప న ంఘక ప థ తులూ, ట ఆ యఖయ లు మన ఆకటుట కుంట .

నవల ర రంభంల ఆ వయుజమసంల శరననవ తుర లూ, పూరవ భవమూ సూకషమం వ ణం “అకట ఆ ట భవము ప ” అంటూ నన రం బు చ, వసుమ ఇంట వరణం వ త రు రచ ర. అసురసంధయ ళ, వసుమ పుసత కం పటుట కు కూచుం . “అసురసంధయ ళ చదవ ద పపల ? కం మ , పము టటనతర త చదువుక”మంటుం త ల . వసుమ క ఆపుసతకం డవలనంత ఆసకతకరం వుం . త లకూతుళల సం షణ చదువుతుంట మనక ఆ ల దకర న

22

గృహ వరణం ప చయమవుతుం . అం కదు, ఈ డు లమం అమమ లక ఇ అనుభవ కవచుచ.

ఎవ తలుపు యమ రు. త ల వసుమ తలుపు యమంటుం . ఆఅమమ “దటటంపు లుగు కు చళల వ , రల కక , ఱుదుల కుతూ బ త డు లుజడ పున గు యడ,”

తలుపు య క ల ం ట. ఆ అమమ ల అ నతర త, భరతకసం ఎదురుచూసూత కూరుచననసమయంల కూ ఆ అందచం లు ఒకటననర లల వరణ త రు, ఆ “పుటుట క వ చన ందరయ క టుట ందరయం” కద పప క రచ ర (56- 57).

అ ఆ డ కయ నణం కవలం వరణనలక ప తం కదు. తన అ ర యలు సమ తం , నరమగరభం యజ త రు. ఉ హరణక లుగుపడుచులక రణ న నగల ద ఉం య హం వరలకషమమమ క టటదు. కంతవరకూ ఇ వతం ర దయమసమయంల త లు ఆ ఉదయమంకసం నగలు నం యడం కవచుచ. వరలకషమమమ రు కూ వ ం ర దయమంల ఉ సహం లగ నరు. అందుక

ఆ డ వసుమ యలన న నగలు ధ ంచలదు అ ఒక నన కయంల పూ త యలదు. చూడం .

“సుందరమనుక వుల ండ సందు లకుండ రంధరములు ధరూపములు త ంచుక ముతయముల కకయు బం రము కరణములు ముందుకు ర లుటయు. ఒక కప డు కుటుల గుటకు కరణ న నంద కరపు నగల ధ ంపక ఆ పూబ దృఢమ న కం త మలక మమ ంజలవంట కం వంతముల న కంపులను మతరము ర లంకరము లచను”.

ఈ కయం లు వరలకషమమమ త ప ల శకత , టవం, యకతక లువలు, సూతర ర యం వ ంచ క.

భరత న టక వసుమ త ల మహలకషమమమక కళుల . వసుమ క మూ ళుల . అనన మచందుర క ఆ ళుల . దదకూతురు జయల మ భరత అ షటం పరకరం ఆడ డడ కుమరు క ఇ చ ల జ సుత ం . మచందుర డు వసుమ క చదువు త డు. తర కం ఇ శ ంగం రు పర శ టటన త య

ఉదయమపర న సూ సుత ం . ఆ కలంల కవంతుల న అననదముమలూ, తండుర లూ త దయ సమ థసూత ఆడ లల లక ఇంటల చదువుకు అవక లు క పం రు. అ వసుమ క మచందుర డు పన చదువు శ ంగం అ ర యలక ననం. ఆ అనన రు లల క కవలం స ధ మల కక,

భూ ళం, చ తర, గణతం కూ రుప డు. వరలకషమమమ రు త దయ సమ థం దనలక మచందుర ,

23

వయ క దనలు పరవ ంచ క దు మరుగ డ న వసుమ భరత ఆనంద వు ఉ హరణలు డుకడం గమ రహం.

వసుమ యవ అ స తనధ మ న కూ టసుత ం . భరత ఎంత దు మరుగ డ ంతం అత సం ష టటడ తన ధరమమ న మ ఆచరణల టటన వ. ఇ కూ వరలకషమమమ వయకతతవంల గ . మచందుర మం గుణలు వ ణసూత , పూ వ లల మం సుకు ఆధు క ల సమనవయపరుచుకు , తనక ను ఒక రుద షటమ న మ గ న ఏరపరుచుకునన

తర త రు అత ఆ . త వ ఆ క స తనధ మలపటల గల రవం అ వయకతమవుతుం .

నవల వ గంల ఆనంద వుక జఞ దయం క ం న ఘటటం వరల మ రు ఎం కచకయం రం రు. ఆనంద వు తనక పపడు తన ప థ సుందర వు క. ఆయ గహం రయ

రంగూన చుచకమ అ క ల త రు. అ క పుసతకలు ఇ చ చదవమంటరు. అ ఆనంద వు ద ప యయవు. ఒక య లపం ఎదట బలల ద ఉనన “హ ” అనన పుసతకం చూ “అ ట?” అ అడుగు డు సుందర వు . ఆయన అత క ఆపుసత కం ఇ చ చదవమంటరు. ఆ నవల అత క జఞ దయం అవుతుం . రచ ర ఈసంఘటటనల “మనం అనుకుననటుట , పుసతకలూ సల లూ ఎలల ళల ప యయవు. ఎప డు ఏ కరణం వసుత ం పపడం కషటం” అ అ యప శం ప తుననటుట అ ం ం కు. తయ తంల జ అ క .

వరలకషమమమ రు ఆ ట హ తరం కూ తం ప సూత వుం రు అన క కణం ఆ 1940వ దశకంల పరచు ం న “కథ ఎటల వుం ల” అనన ననకథ. అందుల వరలకషమమమ రు ఆ ట మరశ రణుల వరం ఖం త రు. అసలు ఈకథ న ం న కు షం క ం ం . షక

చూ త కథ క అ సుత ం . కథం యభరతల మధయ సం షణ గుతుం .

భరత తన రచన ద “మం స కష వ చం ” అంటడు.

“అ ం ఎవరు?” అ అడుగుతుం రయ. ఇకకడ రచ ర చమ కరం చూడం . రయ పరశన “ఏమ రు?” అ కదు. “ఎవరు రు?” అ !

“ఎవ రు యలదు” అంటడు భరత .

“ నహతు , నహబృందంల అ వుంటడు” అంటుం ఆ .

24

ఈసం షణల, మరశకులు వసుత షఠ కక, వయకతగత న లు ర ప క - ఇ తనమమ నం, పుచుచకుంటనమమ యనం - అననపదధ ల స కషలు పరచు సుత నరనన యఖయనం ఉం . తర త మం కథ ఎల వుం ల, మం కథ లకషణల ట పుత ం రయ.

ఇకకడ దృ ట ఆకటుట కునన షయం ఆ ట మరశకుల రణ. పు అర ఏళలకతం ఆ వ ణం న రణ ఈ టక కూ అనవ ంచుకవచుచ కంతవరకూ. ం , యభరతలమధయ గల సంబంధం. రయ యవ . భరత ముఖముఖ “ నహతులు ఇలట రు, రచనల ద వసుత నన స కషలు ఇల

వుంటు న ” అ ససంకచం పపగల మంతు లు. ఆడ ళలబతుకులు హయం, హ హనం అనన పర దన ద ల కథలు వ చ . వసుత న . క క పర యమనయం ఇతర కణలు కూ ఆ షక ం నప , జ సంసకృ సంపూరణం అరథం కగలదు. ఆ ధం ఈకథక ఒక పర యక థ నం వుం .

క కథనసం నం ప ం లంట. ఈ డు ర చురయంల వునన కలమ లు ఈకథక నపపక వచుచ. అంట కతుక న క త ం ర రంభం, పటట ఊ సంఘరషణ, అనూహయమ న ము ంపూ ల కథ ఇ . అ ఇ క అ అ . కథక కవల న ఆవరణ, తర తరణ వు న ఇందుల.

“కుటరల మ” మం కథక ఉండవల న లకషణలు గలకథ మరశకుల మనననలందుకునన . పర న తర మల మ క లములు అ కం అనుభ ం , భరత నతర త, కవలం మ బలం తం డుతూ, లల ల కన నం రం రు రచ ర. ఆ లల లుగు శంల ఒక య తప ల త లక గల మ కసూఫ త క సుత ం ఈకథల. ఆ లల ఐ మ సం మంవలల మనుయల

మనుగడ, కుటరప శమల ద ఆ రప న లు ఎంత అలల కలల లం అ వ సుత ం ఈ కథ.

వరలకషమమమ రు ర ం న మ క వచనకవయం “ వ తర” (1963). వ తుర డు క ట అ ర చురయంల ఉనన అ ర యం. అందుకు ననం వరలకషమమమ రు ఆయన ధరమ ఠ గ షుఠ , బరహమ షపద ం న పరు ర త రు. ఆ ట ంఘకప థతులూ, ప బలం-ఆతమబలల రతమయలూ ఎ త

చూపుతూ, కులపర న చరచలు సూత , వ తుర మనవ ఆ షక త రు. మనవుడు పుటుట క త కక గుణకరమల త ఔననతయం ంచగలడ , క వ తుర అ పర త రు

ఇలటపుసతకలల ననున అ తం ఆక షం అచచ లుగు ను కరం. ను మ న పదక గురుత క చం ఈనవల. “కండంత తం రకనన ఏకులబుటటంత త ల లను లక మయమును రథకము న ” అంటరు రచ ర వసుమ త ల భరత నతర త సం న ఎల ఈదుక చం పుతూ.

25

ననపుసత క (158 లు) అ మనసు రం ంపజ జ యలు అ కం వు న . ఒకకమటల త ఆ ంతం డవకుం చ ం న పుసత కం ఇ .

వరలకషమమమ రు ం న స క లుః గృహల మ సవరణకంకణం, ఆంధరపర శ హతయ ఎకడ ఉతతమ రచ ర, గు డ రుల నుం క పర ణ.

వరల మ జననం 1896ల. మరణం 1978ల.

ఇకక మ క షయం పర త త ను. లపరగడ జయల మ క వరలకషమమమ రు స నహతులు. ఇదదరూ బపటల . జయల మ రు కు నవుతతరంల ప చయంగు ం పర త సూత , “ తర త పుసత కలు ఎవ క అకక లదు. నువువ సుక” అ నర రు. ఆమటక దరశన అననటుట ఈమధయ ఒక కయం క ం ం కు. వరలకషమమమ కుటుంబసభుయల నడుపుతునన ఒక టుల ఆ

1986 ల మరణం నటుట రు. వరలకషమమమ శతజయం సం కలనూ (సం. స రద) ఇంక ల ప రకలలనూ కూ 1978 అ ఉం .

ఉపయుకతగం లుః

కనుప త వరలకషమమమ. వసుమ . www.archives.org ల లభయం. ( కస యయడంల ఇబబందులవలల కవచుచ దటల ండు లు అలుకుక . ఆ తర త మతరం బ ఉం ).

... ... వ తర. ఇ కూ టల లబర ల లభయం.

http://www.archive.org/details/viswamitramahari026142mbp.

వరలకషమమమ కథలు, “ కథ ఎటల వుం ల” , “ కుటరల మ” ఇం లషు అను లు http://www.thuika.net ల లభయం. (ఈ యసం పుసత కం. ట ల పరచు తం. క కృతజఞతలు)

(జనవ 2009)

26

6. ఊటుకూ ల మకనతమమ

ఊటుకూ ల మకనతమమ “ హ రుదరమ” అ వులప ల మనుజ వు రు (ఆంధర పర శ హతయ ఎకడ అధయ లు) క య రు. క పరపూరణ, ఆంధరసరసవ , ధరమపర ర ర వంట రుదులు

అందుకునన ల మకనతమమ క హ రుదరమ అనన రుదు సవ కత . కక రుదరమ క త ఝ ం నటట ల మకనతమమ రు కలం ఝ ం రు అ మతర కదు. తరధ మల న క త మూ, కర మూ, గురపు వ వంట దయలు కూ చ రయమూ, థ రయమూ సంత ంచుకునన దు ఆ .

ల మకనతమమ రు పరముఖ క , బరహమసమజ మ వలం , మధురక రు ంకతులు ళం కృ ణ వు ండవసం నం 1917ల ంబరు 21 న జ మం రు. త ల ళం సు లమమ రు కధ మనురకత, సంఘ తతపరు లు. ఆంధర మహ నసభ థ పకు లు. బం రు కులు అ దన రుగననం, కుంకుమపువువ రంగ ం న లు ం యనమమ దగగర అలల రుముదుద రుట ఆ .

ఏడవ ఏట అనన టు తరం, ణ చన ల మకనతమమ రు ప ళుల ం ళక, క తలలుల తూ , కుటుట ప , ఎంబర డ , టయంవంట కళలు చ , వంట మతరం రవలదు. బపటల ల కపురం టటనతరు త భరత హయ వ గుపత రు పర సుకు నరు వయచ తరల.

బలయంల అననదముమల కయలూ, క కమమ చ అడుతూ వచఛ ఆరుబయట గ న ఆ క సభలల , ంఘక వల లగ న క కవల న తత థ రయం గ అలవ ం . ప నండవ ట వతం దయమంల లగ , ఉప య లు ఇవవడం, ఉ త జపూ తమ న శభకత యలు డడం రు. 13వ ట ఊటుకూ హయ వ గుపత ల మకనతమమ హం జ ం . బపటలల

కపురం టటరు. 18వ ఏట సం నం క ం క ఆరు లలు మతర బ కం ఆ ప. పదకండుమం లల లల ఇప డువునన రు ఇదదరు అమమ లూ, ముగుగ రు అబబ లూ. మం చదువులు చకక చ లల థ రప డ రు.

సంఘ కరయకమలల ఉ సహం లగ త లదండుర లూ, వరసక నత ల అ న బతుత ల కమకషమమ రూ (ఆరయ సదనం థ ం న మ మ ) - మధయ న ల మకనతమమ క, హతయం, సం తం, సంఘ అకష ల నన టటన దయలు అ . కమకషమమ ర సహం

ఆంధరయువ సంసకృత క లల (ఈ సంసథ రు దటల ఆరయ శయ సదనం) సంసకృతం చదువుకు నరు. 18వ ట ఉభయ పర ణ పటట టు “ లుగు లక”, దవతకవ ర”

27

రుదులు అందుకు నరు. పు ఆరుద బద ల టు హతయకృ ప నండు రుదులూ, ఇర ఘనస క లూ ం న కవ ర. ఆధు క లుగు రచ తుర లల కనక కం, గజ హణం వంట ఘనస మ లు ం న కవ ర కు నంతవరకూ ల మకనతమమ రు ఒకక .

ల మకనతమమ రు ననతనంనుం ఘ పం తులమధయ రు. ననవయసుల మనుచ తర, వసుచ తర, కుమరసంభవం వంట పరబం లూ, మ క యలు చ రు. అ అరథ వరణలక ఉ యయులు ఆశచరయ రట. ఆ స నవువతుంటరుట. ఒక లక గణప త రు, అపపటకంక నన రు, కల సుల ఆ నవువ చూ కమక ప డ రుట. తర త ఆ నవువ ద యఖయ సూత “ఆనవువల ను క స మ క పరద శం న గం థ లను, ంద యలనూ ఏరుక ఆ

అమమ టలను మనసుల ఆ రవ ం ణణ” అ న యన ఆ తం ర కృ ణ వు .

ళలసమయంల కూ భరత సహకరం కుటుంబం సం ంచుకుంటూ య వరకూ పరసం లు రు. వందలకల సభలల లగ నరు. ట సభయ వలూ, అధయకషపదవులూ వంట అ కం

అలంక ం రు. అ క ంఘక కరయకమలు పటట రవహం రు. ఆ హతయకృ జ ఎ లుం . ఆ న జ క ఎకక ఎ న!

ఆ వయచ తర, “ హ రుదరమ” పలుకుల “ న తత ం , తమందున జ న ఘటనల తత ం ” అ సుకు నరు. జ క ఈపుసత కం చ కవలం ఆ తంల జ న ఘటనలు మతర కదు, ఆ ట ంఘకదయమలల త ల ర , సమ కధ మలూ కూ మనక అరథమవు .

ల మకంతమమ సంపూరణగంధం, “ఆంధరరచ తుర లు”. అ ర ంచ క కరణం లుగు స , మ ర సు, రు 1953ల పరకటం న ట. దట ను ఆ పుసత కం య క సుముఖం లరట. కరణం - శ ంగం తమ “కవులచ తర”ల ఐ రువందలమం రచ తల కన , అందుల ఐ రుగురు మతర త లు. ప ం చూ త జం వందమం ఎననద న రుంటరు. అందుల ప కదగగ రచ ర ఒకక వుం చుచ. అల ఏ ఒకక సుకు ఒకగంథం యడం జం రచ తుర లు లర బయట టుట కడ అవుతుంద ఆ అ ర యప డ రు. అప డు బడుడ ప ల పురు తత ం రు “ రు ప ం మ ప మం వు న చూడవచుచ క ” అంట, స న పూనుకు ప ధన దలు టటరు. త గం లయం ( జమం ర), రసవత కతనం ( ట లం), ఓ యంటల లబర (మ ర సు), సరసవ మహల (తంజవూరు) లట లబర లు , ఆ ట ధ ప రకలు, గృహల మ, ర , హందూసుంద వంట ప రకలు వందలక ద ర , 264 మం రచ తుర ల కను ,

28

గంథసథం రు. లుగు హతయచ తరల క కం ఇంతమం రచ తుర ల లు క ం ందుప న ఘనత ల మకనతమమ . ఆ డ ర ం న గంథ పరథమబహుమ లుచుకవటం

మ క షం. ఇకక మ మట కూ ప . ఆ కుమరుడు జఞ న కుమర కు ’ఆంధరకవ తుర లు’ పర ల 86 మం రచ తుర లు వు నర రు. ల మకనతమమ రు తమ ముందుమటల ండవ ముదరణక ప తం న పరచురణ ఖరుచలూ, క తం ధరలగు ం రు. ప ధనక ఎం ఉప గకర న ఇటువంట గం న ఖరుచలక ర 264మం

రచ తుర లనుం 86మం క కు ంచడం ంచవల న షయం. హతయ ఎకడ వంట సంసథలు ఇ గు తం , సంపూరణగంథం పరచు ంచ క ఏ పటు త బగుంటుం .

ఆరుదర రు సమ ంధర హతయంల హ ం , లల వంట రచ తుర లగు ం న సమ రం ల మకనతమమ “ఆంధరకవ తుర లు” గంథంనుం వక ం రు. ఆధు కయుగం సంపుటం వర ఉపయుకత గం ల జ ల ల మకనతమమ రూ, గంథం రూ క నరు ఆయన. క సమ ంధర హతయం ఆధు కయుగం సంపుటల ల మకనతమమ హతయకృ గు ం , “ఆంధరరచ తుర లు” గంథం గు ం పర త ంచలదు. ను ఆరుదర తప పటటడం లదు. కరణలు క వుంట . క ను ఈ యసం య క మతరం అ ఒక కరణమ ం .

ఆరుదర ల మకనతమమ “సంసమృ ” సం కల “సం త దుర మ హ రుదరమ” అనన యసంల “ఈతరం ఆంధరరచ తుర లంద క ఇషటమ న అతత రు” అ పరశం ం , ఆ వయచ తర “ఈశ బదపు దశకలంల సం త హ య రుచుల జ దయమపు తనయంగల వుననతవ గ ల ల ళలల

ఆడ లల లు ఎల దద శ వకు, సంఘ వకు హ వకు అంకతమయయ శదం సుత న ” అంటరు. ఇ ఆ యందు ఆయనక గల ర న సూ సుత ం .

ల మకనతమమ మక తంగు ం కం ం పర త ం . దటల తం ర అనుస సూత బరహమమతం అ మ ం రు. అతత ంట క ఆ లను ట త రు. ఒక ంటక అ వ చన షణవభకుత డు ఆ వ రుయల బధనల ల మకనతమమగూరు కూ క మ లను టంచటం ర రం ం ర ఆ కుమ త సు “సంసమృ ” సం కల రు. ల మకనతమమ రు ను క న యమల కూ న పూజలూ వర లూ ఆచ ం న , వ క లు ం న వయచ తరల ప కు నరు. 1988ల గుపత రు చ నతర త, భరతృ గం లూకు

దురభర దన అనుభ సూత కూ , హ తుర ల మట కదనక, సభలక జర ఉ తజకర న ఉప య లు ఇసూత వ చరు. కన , అ క, జ న, జక ల కయ వంట అ క లు సంద శం ,

29

పరముఖ పం తుల హతయ చరచలు, “వ చ ఇం లషు”ల జ , మనననలు ం న ప కు నరు వయచ తరల.

ల మకనతమమ తంల మనుయలక తం తటసథప ఘటట లు ఒకట ండు ఉ న . టల ఒకట - ఆంధరయువ సంసకృత క లల పర తనక పరధమ థ నం వడం టట యరుథ లు కందరు కమకషమమ క ఆ ద లు పరు. అ కమకషమమ రు ల మకనతమమ ద కపం చుచకు నరు. ఇల దల న మనసఫరథ వ వరకూ కన గడం రకరం. అల , కనుప త

వరలకషమమమ రు తన మహ హ క మండ ల ఒక సభుయ లు సమయ క చం కటటలద , ఆ సభయతవం రదుద నప డు, ల మకనతమమ రు అ అ యయమ ఉదయమం లవ , వరలకషమమమ ద

వస హతయ మనం పర ం వరకూ ం . ఊ ల దదలందరూ క పంచుకు దద మధయ స ధయ క ంచ క పరయ నం రు క పూరవమునన ఆ మయత మ ల ఎననటక లద

రు ల మకనతమమ రు.

షటవయకతతవంగల మ తుమలల కరయం ం లనన కష టు, పటుట దలలు కూ “మంకుపటుట దల” థ ల వుంట ఒకకప డు. “పటూట డుపూ వుం ” వంట మటలు మనలట మనుయలక

క దదలక వ తంచ న సుత ం ఇలట కధలు ననపుడు. క ఇలట కథల మూలం , ఒకరక న తృ త కూ కలుగుతుం . మనవ జం అనుకు ంతవన ందు ం. (ఇలట కూ అనుభవ మ ).

పరముఖ క కరుడు, క సం వ వ ఒక ల మకనతమమ మటడుతూ, “ దృకప లల రు సమ థంచ ఒకట, ండు పపమ” అ రట. అప డు కూ ల మకనతమమ రు “గం రత కూడుకునననవువ” న వరుట. సం వ వ క కూ న వ చం . అల లదదరూ కం ం పు నవువలు నవువకునన తర త, “ రు క దుల, అంతరుమఖ దుల లుసుక ల వుం ” అ ల మకనతమమ రు ఆయ న అ రు. ఆయన వ ం న తర త, “ఇప డు అరథం అ ం , రు ఉభయ దులు” అ నరుట ఆ . (“సంసమృ ” సం క పుటలు 143- 45 ఈచరచ వరం ఉం ).

ల మకనతమమ రు న గం లల కతతదనం చూ న రచన సరసవ మజయ భవము. ఇ ల మకనతమమ ఊ జ త టక. ధ కలలల పరముఖ కవ తుర ల న లల , మమకక,

హ ం , రం జమమ, త ండ ంగమంబ, కనుప త వరలకషమమమ, ల మకంతమమ ఒక ట జ న సభ. ఆ ం య పర రమ న ఈ టకల ల మకనతమమ రు సరసవ తర ధ ం రు.

30

ఆ ర ం న “కనయకమమ ” షకల ంపర యక రచన అ ం , జ క ఇందుల ఈ ట మ క రణు ద సురల కూ న వయంగయం ల ఉం . క సూఫ త ఆరుదర కూనలమమప లు

అ పర కల రు ఆ .

పదయక తలు బూ పదక తవ కథలు ర త ఓ కనయకమమ. ం లక ష షకసం ష ఎందుకు కంఠ ష ఓ కనయకమమ గు డు హ గు డు తమ ను హం ఓ కనయకమమ ల మకనతమమ కృతులగు ం యవల ం ఎం వుం . ఆ డ వయచ తర చ పకకన టటన తర త కు న వుదహ ం న ఆరుదర యఖయనం మ క సుఫరణక వ చం . పుటట లూల

టట లూల కూ జ ం రులు. అం రచనక, వనసర క కూ ఒక పర యకత ఉం . ల మకనతమమ హతయకృ , సంఘ వలల ంపర యక భవం టు ఆధు క న వజలం కూ క సుత ం .

“ హ రుదరమ” చ తనక ను ఆ షక ంచుకునన ల మకనతమమ రు చరమవు రు. “సంసమృ ” సం క చ బంధువరగం, హతయంల, సంఘంల ఆపుత లు తమ మనసులల సృ ట ంచుకునన ల మకనతమమ రు చ త రు. ల మకనతమమ కృతులు చ ల మకనతమమ ప పూరణ వయకతతవం అవగతమవుతుం .

ల మకనతమమ సహచరయంల య కృషణకుమ వంట పరముఖులు ఎం మం హతయ వ రు. ఆ ప చయం గయం కు 1968, 1969లల ఆంధరరచ తుర ల సభలల క ం . ఇల

స వమూరుత ల గు ం ఆల ం నప డు మన హతయం, సంసకృ రంతరం పరవహం ఏరు

31

అనన కయం అరథవంతమ సుత ం . ( కు న క న క న క న రు … అ ప కుంటం చూడం అలగననమట). చ తర లల శ ంగం యుగం, ఆధు క యుగం అంటూ

న ననం , అతుకులబంతల క ం సంసకృ , ఇల ఒకకక వయకత గు ం లుసుకుననప డు, అనుసూయతమ స వసరవం య గలగల ల ర సుఫ సుత ం .

ల మకనతమమ రు ంబరు 1, 1996ల పరమప ం రు.

ఆ రచనలపటటక క య.కంల చూడవచుచ.

(ఈ యసం య క ల మకనతమమ పుసత కలు అం ం న ఊటుకూ జఞ న కుమర క కృతజఞతలు). ( ట ంబరు, 2008. )

32

7. నట హమలత (లత)

1953ల “ పడగలూ, టబుడగలూ” అనన 98 ల ననవల లుగు ట తు ను లుగు ఠకుల ను దుద ర వ సూత తనసూఫ త పరముఖం పరకటంచుకుననరచ ర ండకష ల టట రుగల లత. పూ త రు జనకరమకషణ ణ హమలత. ఈ డు లమం ఠకులక నట

హమలత సుప తం.

పుటట ం జయ డల 1935ల నవంబరు 15వ న. త లదండుర లు నుపూ ల , యణ వు. మ ళల వయసుల పద ళల నట అచుయత మయయ హమ ం . ఇదదరు

కుమరులు (1956, 1963ల). సూకలు చదువు అ కల సువరక అ ఇంటల తం ర కషణల లుగు, సంసకృతం, ఇం లషు గం లు చకక చదువుకుం . తం ర మరణం సమయ క లతవయసు 32. త ల గరభవ . తం ర ద రవం తముమ చ ం ను అ సుకుం . ఆ లల రచ యసంగం ప కదగగ ఆ యం గల క దమం రచ తుర లల లత ఒకరు.

లత తం లకషణమ న . ఆ రచనలు లకషణ వజలం సుసంపననమ న . ఆ రచనలల , ఆలచ నంల అ రణమ న ధయం వుం . లత నవలలల , యసపరంపరల ఆ ఆలచ పటమ అవ హన క లంట ఆ న కూ తం ప ం చూ . మూడు పుసత కలు - ఆ రచనలు ండు, “అంతరంగ తరం”, “ హనవం ”, ఘటట ఆంజ యశరమ న “ హ లత” ( తచ తర) - లవరకూ ఉప గపడ ఆ వయకత వ న, వజల న అరథం సుక క.

లతక ల ననతనంల ర రంభమ న త క ంతన, అంతరంగసం భం “అంతరంగ తరం”ల యతకమవు కంతవరకూ. “ హనవం ”ల అలకక రమకసం ఆ ప న తపన చూ త ం. ఇందుల

క న కయలు కల పులగం క ం ఠకు గందర ళపరు త . కయలు అసంపూరణం, యకరణం అ మయం. అ క తనయశవం ల తుం . న మనం ఆ మనసుల క నఅలజ , అంతః భ అరథం సుక . “ హ లత”ల ఆ త లూ, ఆ క పరముఖులు న ఉతత లూ, ఆ ఇ చన జ బులూ బలడు న . ఈపుసతకంల రచ త అవ హన లదు క raw data మతరం ల వుం .

తం ర జ ం ల హతయచరచల నూ, మధు యల నూ న గడపడం లత ననతనంల చూ ం . భరత అచుయత మయయ అ గయం, తన అ గయం, ఆ థకబధలూ -

33

టననట నూ ఆ క ఒక ధమ న గయం, క అరథం ఏ ట అనన త క ంతన ఏరప డ అ రకలంల . బధ పడడ క బధ అరథమవుతుం అనుకుంటను. “అంతరంగ తరం”ల లత ఇల అంటరు, “ ఈ నన తంల ఎ న బధలు అనుభ ం ను - క ట లూ, క నళూల , బ , సం షం. రమ, బధయతలూ ... మ కలయం, క కలూ. తం నూ, ఆ థకబధల నూ కు త - ట నటమ య మనంల ఇంక దటతరగ ల పరయణం సూత ... వ ణంచల ఆనం న, మటలల పపల కృ న-ఎ న రుల చూడలదు ఈ తంల? తం నన అ అనుభ ల , రుపుల

బలూనుల ం . బహు ఏ ఒక ఇ ప తుం ” (అంతరంగ తరం. 13).

ఇటువంట ఆతమసం భం గమ ం నప ఆ నవలలల సం భం అరథమవుతుం మనక. ఆ రచనలల శృంఖలతవం ఆ మ దనలల ం పుటట ం . ఆ న ఠకులూ, పం తులూ న బధయతల యఖయల లకం ద రుగుబటు పరకటం నటుట క సుత ం ఒక ధ న ం రయం (living with

abandon). త వ లుగు హ య క ల జ ం .

తనరచనలగు ం , “ కు తం జం. ఒక య రథం. ఆ జ న రంచ క కలం ఒక బరష. ంట న. అకష ల తరక ణ . ర లు ఏ రంగుల సమ వ ల, సూఫ తమం లవు క రణ ం కలం” అంటుం . (కండము మచందరమూ త . “చల క, అరుణచల క మధయ లత”,

ఆంధరజయ 24, 1982. హతయ క.)

“ పడగలూ, టబుడగలూ” నవలల లత సుకునన అం క ఒక పర యకత వుం . లంట అరుగు ద లబ తమ వర వునన యగృహంలక వ చ , ఆ ంటల ఆడ లల న చూ , “ పడగలూ, టబుడగలూ” న ప “అంతరంగ తరం”ల.

ఇకకడ మనం కసత చ తర గురుత సుక . శ ంగం క పూరవం, మనకవులూ, పం తులూ శయల సం తం, టయం, శృం రం ం క మతలుల లు రం రు. శయల కుటుంబలు శనం సంఘ రహులు రంచడం శ ంగం దల ం . ఈ ండు దృకప లక ననం , లత లుగు హతయచ తరల , ఆ శయలు, రూ క అరథక శ ల పణం టట , టుల

కూరహంసలు భ ం , ల ల , డుడ ర హయం కుకక వులు చ చ ఆడ ళల లు పుల పులం రం రు. మగ ళుల బధయతలు సమ ం ల శృంఖలం పడగలల ట ర , వలల త ల లు టబుడగలల క య ఈనవలల ఆ షక ం రు.

నవల పరభుతవం ంచలదు క షటజనులు తమఇళలలల క వవలదు. లమం ఇళలలల ఆడ లల న లతనవలలు చదవ చ రు కరు ఆ లల . మరశకులూ, ఠకులూ లతక చల క మయం

34

చూపడం సరవ రణమ ం కూ ఆ లల . జ క దద రచనలల వయ యసం వుం . చలంరచనలు శృం రంల త లు ందగల ఆనందంగు ం చతయ ధ ం లు ర ప క న . లత కృత మనసత త లు గల మగ ళుల శృం రం రున త ల జ అ య లూ, కూ కూరమ న

హం రం రు. లత న కస చలంనవలలల లగ ఠకు క ఉ రకం క ంచదు స క గటు క సుత ం . దం క సుత ం . చలంనవలలు తం. లతనవలలల వసుత ధయం జన మ య న ఇ కం ఆకటుట క క కరణం ఆనవలల సత కత.

అం కదు. ను కస ం ఒకక “ పడగలూ, టబుడగలూ”ల మతర అంట . క ఆ న మ క నవల, “రకతపంకం”ల కూ పర ంశం అ . ఇంక పలంట దటనవల అంతకు లు ంతలక ం న నవల ం . క ఆ తర త ఆ సృ ట ం న తత ం హతయం సుకు

చూ త మతరం ఈఅంశం ఒక నన గం అ ఒప కక తపపదు.

లత సృ ట ం న తత ం హతయం, 1982 టక పరచు ం న రచనలు - 100 నవలలు, 700 టకలు, 10 ట టకలు, ఊ నం 5 సంపుటలు (ఇ తర త ఒక సంపుటం , 499 లు, పరచు ంచడం జ ం ), హతయ మరశ 2 సంపుటలు ( మయణ షవృకషఖండన, లత మయణం), లత య లు ఒక సంపుటం, 25 చ తరకంద తరకథలు, క తలు. (లత ఆగసుట 17, 1982ల కు న వుతత రం ఈపటటకక ఆ రం.). ఇంత హతయం సృ ట ం న లత ఒకట, ండు నవలలు ఆ రం , కస రచ ర అ ముదర యటం తగదు.

సహజం మనక కుళుల చూడడం నచచదు. సంఘంల ఇంత కుళుల వుంద ఒప క క మన పపదు. ఈ రణ ంద య ధకులల మ ఎకుకవ. ఆశచరయం ఏ టంట, కుళుల క మట పకకన టట , ఆ చపుండు బహరంగం ఆ న రచ ర ద రుచుకుప డ రు మరశకులు. రు పర నం

లవ న పరశనలు ండు - మధయతరగ కుల త క ఇలట షయలు ఎల ? త అ న లత ఇంత పులం కస గు ం ఎల యగ ం ? ఈ ంటక లత సమ నం - “చూ ను కనక ను. ం , కలం తరకరు ల కుం వంట . ను చూ నదృ య న కలం రం ం . కల క కుస

ఏ ట?” అ . అం కదు. ను న కస గటు క ం క ఉ రకమూ, ఉ సహమూ క ం కదు,” అ కూ అంట (“అంతరంగ తరం”. 147).

ఆచంట జనక ం రు అల దద పరట లతక. “బహు ఆయనక ‘ పడగలూ, టబుడగలూ’ గటు క ం వుండవచుచ. ను “ హనవం ”, “ఉమర ఖయం,” పరచు ం నతర త

కూ ఆయన ననున కష ం నటుట లదు. ఆయన రచనలల (“ గుతునన యతర”, “ సమృ పథంల”)

35

సతవంకంట క తవ ఎకుకవ అ నను. దృ టల క తవంకంట సతవ ఎకుకవ అందమ న .... ందరయం షయంల ఆయన ధ ం లల ల కృ రమత వుం . కు కృ రమత అంట అసహయం” అంటరు లత. (అంతరంగ తరం 147).

ఆ తనరచనలల చ చం న ధ అం లు ఆ దృకపథం ఎంత సత ృతమ న యజ త . “బర హమణ లల ”ల ఆ థకం హన థ ల వు న, బర హమణపుటుట క కరణం ఉ యగం ఇవవక వడం యయ అ పర న త రు. “ వనసరవం ”ల తన తం ర మ ఫన డకం, జ ం తం

మూలన క న ఆ థకబధలూ, “ క”ల ఒక రయక ఒక భరత అనన యమ న పర నంచడం, “పథ హన”ల వరతయంగు ం న చరచ. (ఈనవల ఆంధరపరభల యల వ చనప డు ఆ డక 7000 ఉతత లు వ చ ట ఠకుల ం ) - ఇవ న లతల క న అంతరమథ క యల. అం కదు. ఇలట పరశనలు మనక కూ ఏ సందరభంల కలగకమనవు. అందుక లతనవలలు అంతట ర చురయం.

ఆ డల ఒక పు రుగుబటుతతత మూ, మ వంక ంపర యంపటల రవమూ క ంచడం కంతమం క కమక చవచుచ. క , తం ప ం చూ త , ఆ మనమూ కూ తయ తంల ఎదు క

అ క సంఘరషణలు, పరసపర రుదధమ న , కలషటతరమ న ఆ తననవల వ చరచక డు ం అ అరథమవుతుం .

ను న పర నవలక ఆ రం ఆనవలక ముందుమటల రు. ను సవయం చూ న సంఘట , చ న పరముఖనవల, ల పరముఖరచ త సం షణ రరణ అ అంట . ఉ హరణక, “ రగబ న వతలు”క సూఫ త చం హచ. . లస న “టం న”, మమ తరలు “భగవంతు పం ”క హదం . ఒక చంద క గుతుండ , ఒక త తమక

ం న క “తుల వనం.” ఆయన లత ఆకథ యమంట, “ యం ” అ నరుట లత. క ఆయన అ యకుం మరణంచడం ను యడం జ ం ట.

లతనవలలల వసుత ధయం మతర కదు అ రణమ న వుకత వుం . ఎందుకు ఇల జర అనన దన వుం . జం ఎవ క క అరథం ఏ ట దు. పప త కులు అ మనం ఎవ అంటు న రు కూ తమఅనుభ న ఆలచనల అనుభూతుల మ ం తమక న యఖయ లు మతర రు. అ ద కుక సుకు రుంట వుం చుచ క ట పర నం రు

కూ వుండకూడద య లదు క . లత నప అ దృ టల.

లత రమకథలూ, టకటవ కథలూ (ఆరుదర నవలల సూఫ త ), తరలఖనం కూ పరయ నం వ ల న ప కు నరు. తరలఖనంల ఆ ఆసకత లూకు యలు ఆ నవలలల క త . లత హతయంల

36

అ కమం ఠకుల ఆకటుట కునన పద ర లూ, వయంగయం కూ న సయం, తయ తంల మనక ఎదుర సంఘరషణలూ.

లత మ లగులు రు. 1980ల సననజ అనన మల కటర లత నట త ర పరుల చ ను ఎప . ఆ మ డుదల అ ం ల కు దు. లతరచనల ఆ ం , ఆ అ మ ం , బు చబబు, ఆచంట జనక ం, బజ డ ల డ వంట పరముఖులు ఎంద ఆ ఉతత రపరతుయతత లు జ రు. హ ం వ, , మమ వంట రచ తల మయలు ఎ త చూ రు ఆ రచనలల . (ఆంజ యశరమ, హ లత)

1958 ం 1963వరకూ ఆంధరపరభ రప రకల హకం అ ళల టు పరచు ం న ఊ నం య లు షం ఠకులఆదరణ ం . టలల వయంగయం, సయం, సంఘంల అ కల ల ద

చురకతుత లల ట సురల టు ఆ ం తయపరకరష కూ క సుత ం . లవరకూ ర నక యలల ం ఒక పదయం సుకు , న ల సూత , సమక నసమజంల ల ల , అవకతవకల ఎ తచూపడంవలల ఆ సు తమ న ప ల దృ ట అ వయకతం అవుతుం .

1978ల పరచు ం న ఊ నం ండవముదరణల (600 లు) 197 య లు న . ఇందుల అం లు - మ రచ తలు (ట ర, కస యర, టలస టయ, , కృషణ త రచనలల ం కటషనుల ), చలం,

వంట వజలం, ఇంక బం , హం , త ళం, రషయన, షయన రచ తల వజలం సుకు ట ద చురకతుత లల ంట యఖయలు సురుతూ, సయం వయంగయం, హళన జ ం తం ద తన

అ ర యలు అ వయకతక ం రు.

ఇంక, మరంగంలనూ, ఇతర రం లల క న నహతయం నూ క న అ క దృకప లను ఈ ఊ నం వ లుగు ఠకులముందు టట రు. సూకషమం పలంట యవత పంచంల ఎవ క క పరశనలు -సమజం అంట ఏ ట? క మూలం ఎకకడుం ? మ క సమజ క ఏ ట సంబంధం? - వంట పరశనల ఆ కూ సుత నరు. పర జ బు పపలక వచుచ. నూ లట న. కు క నసం లల ట కూ కలుగుతు న అంటరు లత. అందు త ఆ రచనలు శవజ నత సంత ంచుకగ .

ఊ నంల ఒక ట “ననున తయరు నప డు ఆ జగ శవరు హసత ం ం క వుంటుం . మనంతరం ననున దదబ న ఆ ణూమ తక ( కు) హృదయం ఏరపరచబ న మటట

క ంచక వటంవలన అందుబటుల వునన అర ందపు ప న అ న ఖ న క ముదద ల టట క

37

చ ంచమ జనమ చడు కబలు” (154) అంటరు. ఈ కయలల ఆ ల అంత ంత ల గూడు కటుట కునన దం చూ త ం.

అననపదం లత ఘంటువుల లదు. తన నవల ద ల న దుమరం ఆ హతయకృ క అంత యం కలదు. ఘటం అర ళల టు ను యదలుచుకునన తన హతయ వయవ యం కన ంచుకు నరు ఆజ మంతం.

శవ థ సతయ యణ రు 1962ల “ మ ర మయణకలపవృకషం” పరచు ం క, ఆక య న వరం మ శసూత 1974ల రంగ యకమమ “ మయణ షవృకషం” (3 సంపుటలు) నసంగ లమం క న . ఆ గం న ఖం సూత , లత 1977ల “ మయణ షవృకష ఖండన” రు. ఈ ండు

పుసత కల ద చరచలు జ . ఆ ట పరముఖ రచ తలూ, ఠకులూ - ండు జండరుల రూ - ఇరుపరకకల ంచుకు నరు. కడవటగంట కుటుంబ వు రు “ లల ఏముం మ యు రంగ యకమమ మయణ షవృకషం, ఒక ప లన” అనన రు మ పుసత కం పరచు ం రు 1977ల . ఇదదరు రచ తుర లు న ండు పుసతకలు కరణం ఇంతమం రచ తలూ, ఠకులూ వరం ప లు ంచడం లుగు హతయంల ఒక చ ర తమక సంఘటన.

1955ల 56ల ఆ ం య జయ డకందరంల ఎ నసర దలు టటన లత టకలు రు, ఆ టకలల తరలు ధ ం రు. ఈసందరభంల నటనగు ం ఆ అ ర యలు

ప మ శంచడం సమంజసం. ఆ ఒక చ న కడుకుకసం ఏడవవల న త ల తర ధ ంచవల వ త ఒప కలదుట. ఈసందరభంల కు మ క కథ కూ గురుత క త ం . డుద లు ంకట వు రు ననతనంల లహ సుయ షం యబ , త ల చ న షం యయ క లల ద అభయంతర టట రుట. అపపట రు నటనక సత క గమ ంచలద

అనుక ల . ఏ లత తన అ ర యలు అంతరంగ తరంల పులం చ చం రు.

అల రచ యసంగంగు ం కూ ఆ అ ర యలు ప కదగగ . పపరచ త సర క, రుకస యడు. నగు ం న అవ హన క ంచుకవడం, న మ ంత సత ృతపరుచుకడ అత యయం. ... రచ త అంతరమథ న అంత లనం సుక రచన అంటూ లదు, వుండదు కూ అంటరు.

నవల దలు టటడ తనవంతు, తర త తరలు తన న త అ ఆ వసం. ఇల తరలు న ంచడం అందరు రచ తల షయంలనూ జరుగుతుంద ఆ అ ర యం.

38

“భగవంతు పం ”క మ సట మమ నవల ఒకట సూఫ త చం ట. “అందుల టబట ఆ లూ, హమలయపర శం వరణం ల పరయ నం ను” అ రు ముందుమటల. “భూ ళం వ లల ఏమ ర టుల వుంట కషంతవుయ ” అ కూ మన సుకు నరు.

చ తరల ర లు - హతయంల చ తరహనుల క యకుల యయడం సరవ రణం. క కరణం “ యమలక, బంధనలక అ త న ఒక తర గమయమధురయం మనవు ఆంత య న అనుకషణమూ ఆవహం వుండటం” అంటరు లత. శరత తరలలట తన “చ తర షులు”ల ధమమ తర. ఈనవలల ను ప న శమక పర ఫలం ందక వడం పర ంశం అంటుం రచ ర.

“శతుర బంధం”నవలక ముందుమటల తనరచనల ద తనఅ ర యం ఇల బు చరుః “నవలరచన దలు టటన కతత లల ఒక ధమ న రమకథ ద వుం , “ తరణ రం”లట నవలలు ను.

అనంతరం ఇం లషు ఇన ూల యనుసనుం త పంచుకు నన ప . ... ఇప డు ద మణులు అ క ఇం లషుకథ న య తథం లుగులక ంచటం చూ ంతర త ఆమతరం ఘనకరయం ను మతరం ఎందుకు యయకూడదు అ ఆలచన వ చనమట జ !” అ . ఈనవలక అంకు రపణ జ ం ఎవ ఇం లషు నవలలు చ “యంగర జన షన” యమ అడగడంట. తర త మ ల ల “అలట యకం , ఒకట మతరం యం ” అ కూ పరుట. “ లమం రచ తుర లకు యలస యక తమ పరజలు ఎకకడ మ చ అ భయం వుం . కు అలటభయం ఎంతమతరం

లదు” అ కూ అ ముందుమటల.

ఆ నమమకలు వముమ కలదు అనుక క కషయం 1997ల లత మరణ రత , అ కల వ సుత నన జ. క. హన వు రు (క , ఇ మ ల మరక పుర కర గహత), “రచచబండ” కల

ఇల రుః I am saddened to hear the demise of Tenneti HemaLATA. In the golden days, in the late fifties and early sixties, I was introduced to Lata through Andhra Prabha. She used to contribute a column called UhaagaanaM. It used to be down-to-earth and yet poetic. … I can call her a mix of Bucchi Babu and Chalam. She fought for the one half of the oppressed in society, viz., the women. … She always used to write with a certain enchantment and elan that is not easy to surpass or imitate. Lata reminds me of my youth, my return to Telugu literature (particularly novels) after a break, and my rethinking about women, relationships and a sense of poetry in many activities of our daily lives.

లత 1963ల గృహల మసవరణకంకణం, 1977ల ఆం ర యూ వ సట ం క పరపూరణ రుదు, ఆంధరపర శ పరభుతవం “extraordinary woman of the year” award 1981ల అందుకు నరు. ఆంధరపర శ హతయ ఎకడ ల రవసభయతవం పు 20 సంవతస ల టు రవహం రు. “I was the only

39

elected woman member of the academy” అ నరు కు న వుతత రంల. “I was the first

sensational woman writer of the present age of Telugu literature” అ సగరవం ప కగ న లుగు రచ ర నట హమలత. లుగు హతయంల లతక కక పర యక థ నం వుం .

మన రచ తల వజలం ఎంత పటషఠమ న లుసుక లంట నట హమలత రచనలు కూ చద . ఉపయుకతగం లుః

ఈ యసంల కనన లత రచనలు

ఘటట ఆంజ య శరమ. హ లత

40

8. మలల మకృషణ త

చలం రం న శృంఖలతక కడవట కుటుంబ వుకథలల ఆ థక, సమ క అవ హనక నడుమ రువుల కథల క తలల మ న కథకుడు మలల మకృషణ త .

త పురుషులమధయ ఆకరషణ పరకృ దధ ం. అ పర క సహజ న ఆకరషణమూల ల రు దు ఎ న అ య లు జరుగుతు న చలం, కడవటగంట ఎ త చూ , మకృషణ త

అనూ నం వసుత నన మ కకణ న ఆ షక ం రు తమకథలల .

మకృషణ త కథలల ముఖయం ప కవల ం కథన . అందుల దట - ఠకు సంబ సూత మధయమపురుషల కథ పపడం. ం ఆకథకు ల ండురకల వయకత వలు. ఒక కథకుడు పు ణలూ, ఇ లూ చ ఆక ంచుకునన పం తుడు. ం రు సమక న సమజ న

తదృ ట ప ం యఖయ సుత నన తయయవనుడు. క న కథలు చదువుతుంట, ష ర నలు ఆర ం , ంబూలం సూత నం కథనం ం ణకుడు దరశన త డు. అటువంట ఇ వృ త లుగల కథలు పటప డు తదనుగుణం కటట చటుట క ం - సరస షణలు, కులకంతలక టు గల రకంతలు, చుటూట భరమరములవల సంచ ం ఆబల లం. ఇ “వనమల”,

“సవర ళ”, “రంగవ ల”, “డు, ము, వు, లు” వంట కథలల చూ త ం. ం రకం కథలల ఏ టషనుల , డుడ లబ , రుకబం ద కూరుచ , “ఉండు, త , కరథం క న ... ” అంటూ

అనునయం పలక సూత రణదుసుత లల ఆధు కయువకుడు చ త డు. ఉ హరణక “ క”, “జను టకటుట ” ప కవచుచ.

కథక ంఘకపర జనం ఉం ల , అంట సంఘంల కుళుల ఎ త చూ , పర ళన యగలకథల మం కథల అలటకథలు న మం కథకుల ఈ ట స కషలూ మరశలూ పుత న . అం త, మలల కథల ఆదృ ట ప ం చూ ద ం.

త కథలక ర ప క లమటుకు త , పురుషసంబం ల. త , పురుషులు ఒక కకరు ఆలంబన. ఎవ క ఎవరు ఆలంబన, ఎవరు ఎవ ఆకటుట కు ఆ సుత నరు అనన దద కుకపరశన. మకృషణ త కథలల ఈ సమసయ అ క కణలనుం ఆ షక ంచడం జ ం . మగ ల త లచుటూట

భరమరములవల రు నరు. ఆ పరవృ త ఆ ం న ఆడ రు నరు. గంపడుచులకు క న కం టటడం తమకక రవం ం పరభువులు నరు. క ళులు పటట అ థ ంగులు నరు. “ఎవరూ

పలక ంచకుం ఉంట, పం లల లు ఏమ పూప” అంటూ గగ అ

41

మ ను వులు నరు (గురుపర దం). అటువంట మగ రు న, “ ందుకు ల ? కవ త రం దగగ క” అంటూ స ల యగల రవ తలు నరు (కనక జనక). మగ తమకంగున

కటుట కు , ఆ ం . ల ం , బ లం , జ ప క క ం న జణలు నరు. అ అసలన అ ట ఆడపడుచులక బధ న ముదద ళుల నరు.

క నకథలల త గవసుత వు అ మ క నకథలల షటమ న లకషణమ న త తరలు చరమవు ఠకు క. రణం ఒక ధ ం క క కటుట బ రచనలు నప డు, ఆ

రచనల న ఏకనుమఖం పరమదం ఉం . త భననం మకృషణ త కథలల అ మనయమ న ధయం టు సుకు సమయక దృ ట ం ం . అందుక క నకథలల రకంతల అననమటలు

మన కలవరప , ఒక తర కస య న కూ పరసుఫటం త . రకంతల , వృ త రం నప డు కూ శృం రకథ లల సరవ రణమ న అం ంగవరణనలు క ంచక వడం

(క యలనుం పరబం లనుం ఉ హరణలు ఎ త చూ నప డు త ప త ) కథకు సూఫ తక, సమయక దృ టక కణం.

“మ యకకర” “ఆ థయం” కథలు పకకపకకన టట చ , ండుత ల మన క పరవృతుత లల గల అంతరం, ఆంతరయం సపషటమవుతుం . దటకథల త రు అమమమమక, మనవ క కూ పలయందు తమకునన అ మ న వయకతం త రు. క ంతంల ం రమమ సమ ంచుకడంల గతంల రసహృదయులు సరవ రణం ఉదహ సూత వ చన ధరమసూకషమం క సుత ం . ం కథల మనవ అ వన అంప క పరయ న త రు. భరతు నుం లవమంగళు వరకూ గంథ ర మణయలు పునరు ఘ టం , అ వల “అ ” అమ చల , ట, గ టల లగ త కూ సరవ రణం అ పరవ ం , అతత రుపూతల కతత లకూతు భనంగ లక నటుట డక , ఆ యువకుడు నప ఈ డు మనక యయసమమతం క ఆ త క, లట స తునులక యసపదం. ను

(మనవడు) ఇంటక వ చలపున ఎ న రుల నవువకు న త రు అంటడు కథకుడు. ఆ సంగ ఆ యువకు క లుసు. ఇ కూ మలల కథలల పర యక . ఏ సందరభంలనూ ఏ తరక కపం దు. వ చ , హదుద ఆగ లక గరు. కథలల అందరూ మం . కటుట కథలు ప తనదగగర డబుబలు వ కన డు కూ ఆపుత . కంగు నన డు కూ సుపరసనున . ( మంస).

నకటత లల మగ దృ టల క వంతులు సంఘంల ఆద ంచదగగ గం అ , తర తరం యువకులదృ టల రు సంఘదూరులు. పూరవం త ల గవసుత వు ప గణ త , ఆతర రు అంట తర కం ఇరవ శ బద ం దశ టక అ తప ంచడం దలు టట రు. కలనుగతం

42

వ చన ఈమరుప మకృషణ త కథలల పరసుఫటం చూ త ం. “ ర ప వ త పహరణం”, “ఆ థయం” లట కథలల అమమ లల రుగుబటుతనం, అబబ లల ఒకరకం అ మయం క త . అబబ లు ం బగంఇళలక ళలలరు. అలగ టమనుషులు గు తంచనూ లరు.

“ ర ప వ త పహరణం”ల చందరంత లక లకం తమక రకంతలు, వ లు అంటూ ఎ న రుల టట , ము శయలము అనన సపషటం లుసు. అందుక, ఆ డ తన సుకుం . ఈ చరయల

సంఘంల గూడు కటుట కు ఉనన కుహ లువల ఎ త డుపు ఉం . ట మటడుతూ, సలు కక ంచడంవంట ఈ రుల టటడం. ఆతమ రవం ఉనన ఏ వయకతక ంతవన క ంచదు ఈ పరవృ త .

ంఘక యయం రు గం షయంల తరగ రు సుత నన ఆ భటలక, ఆ ఆ భటలల కృ రమతక రూపకలపన “ ర ప వ త పహరణం.”

కల ల యువకులు మ సహం ర ప వ త పహరణం టకం య క శచ ంచుకునన తర త చం ర న ర ప షం యయమ అడ . అసలు ఆ అమమ దృ టల టుట కు ఆ టకం ఎంచుకు నరనన కథకుడు పపడు క ఠకు క సుసపషట . మ చం ర న ఎవరు అడుగు రు? అ ల ల గంట కటటడంలట . ర స లు త చం ర న అ ంచడంల లు త ళల ఓటుగుం లు. తన ట యరుథ లు బగం చూ రు, తను ఏ టక లల సమం కదు అ చందరంక అరథమవుతుం . క బు ధ పల రణ ంచుకుంటుం . అ ఆ పథకం మతరం అంత చచదగగ క ంచలదు కు. తనపరువు లబటుట క క మ క త ఎర యడం యయ అననపరశన ఠకు ల ఉద ంచకమనదు. ఇదం కురకరు ఆక తనం అ

స టుట క ల .

“మంతరపుషపం” కథల పర న తర, య. “అ దదబల కష” అంటడు కథకుడు. “కడు ఉంగ బటటక , జ జతం ఆకట అలమటం తుం ,” అంటుం య. ఆ తనకు యుదధ క ల , కుల సుఖ టట , జ ఉదధ ం న పుణయతుమ లు. య ల మ లకషణమ న తర “ తరరథం”ల గరతనం.

గరతనం “ తరరథం”ల పర న ర అ , ఆ ట జకయలూ, జకయ యకుల చపరవృతుత లూ సత ృతం చ చం రు రచ త. అ న రంద ఎ ం , తత ధ శ వక తన ను అంకతం సుకునన శయ గరతనం. వరక “ఎందుకల ము యలు దజలల డం” (పం ముందు

అనదు క కథకు అ ర యం అ ) అనుకు , నకట భవంలక ఒ త ం . కథం వయం యతమకం నడుసుత ం . మకృషణ త రు ఈసంకల క న ముందుమటల ( నూ, కతలూ), “ కథల

43

ఏ ట?” అ అ ళలక, తనజ బు “ కునన జ ” అ నరు. కథలల జ పదు న సురుల ల ఉ న .

“ ”ల మంజ , “సరవమంగళ”ల అకక తమక ము దద కం వహం కథలక రథయం త రు. ఈ ండుకథలల నూ సం శం ఒకట. ఆడ ళుల అవసరమ నప డు క ల లు తమ తులల క సుకు బం

న ంచగలర . అ “ ”ల మంజ కునన ఆతమ థ రయం “సరవమంగళ”ల అకకక లదు. “ ”ల తు జయం మంజ . “సరవమంగళ”ల అకక తన ను బ ఇచుచకు నననడం ఆ తరక ఏమతరమూ బలం ఇ చ లదు. ఆ డ న యగం అరథరహతం, ఆ డబతుకు గంగ లు. రచ త ముందుమటల ఈ షకక ఇ చన యఖయనం చ నతర త కూ కు ఔ తయం బధపడలదు. .

“గృహణపదం”ల ఇంటంట ఉం గవత . మకృషణ త కథలల మ ధృతమ న సంఘరషణలు చూడం. ఈకథ వయంగయం , సయం కూ న సం షణల , తగుమతరం ఎ త డుపుల తుం . “మనుషమునన ఏ ఆడ గ ణణ ల సుక క ఒప కుంటుం ” అనన

ఆ దన. “ జ . నూ మ నతతకడుకు సుకు ఉంట బగుం అనుకు ఉంట బగుం ” అ అత జ బు. “ త ందం ం ల ం నక య న తగుదునమమ అ తన ర టట ంచుకు నడు జయ వుడు” అంటుం ఆ . అతను నవువ డు.

మకృషణ త కథలల పప ధయం ఉం . మ ల పలంట, ఈ తరల నట ఒక ట చ చూ త , మన ంఘక ప ణమం యమతరం గమ ంచగలం. త , పురుషసంబం లగు ం , త లల, పురుషులల ఈతరం క, ముందుత ల క మధయ వ చనమరుపలక, అ ర య లక అదదం పడ ఈకథలు.

“డు-ము-వు-లు” కథల ఇ వృతత ం ఐ క అ సం శం ఆధు కం సుత ం . దదలు తమ మూరఖతవం యభరతల ఒక క క రచ చచ ంచక , ఆ నన క లక ఞ డ న ఓ త సల ఆ దదల కక ంచమ . “తం ర రసక ం నకుమరు క ఉతతమగతులుండవ త లు

సుత న ట గ ” అంట, “తప పటటన తం రక యు , ఆ ఉసురు టట గ అం నంటు న య ” అ సమ నం. అల , “ఏష ధరమ స తనః”ల కూ దు మరుగ డ న తం ర కంటకంచుకు , త ల ప వరత కక నూ, ను ఆ తం రక పుటటఉండక నూ తనక సం ష నంటూ కడుకు తం ర ఎ ద యడ ఇ వృతత ం. కరణం ఆ తం ర త ల హంస టటడం, క త ల తల ఒగగడం. ఉతతమపురుషల న ఈకథ ఒక నన సవగతంల గుతుం తపప తు

44

దలూ క ంచవు. కథకు క కవ ందలల ఆ తం ర “ దధ ధవ” అ ఠకు న మంచడ అ సుత ం . ఈ ండు కథలల నూ త లపటల పురుషుల అమనుషచరయల గ హంచడం చూ త ం. అ , ఈ ండు కథలక క కలం రు కవడం త, ండు కథలూ జ చ ఒక తర కసతయం

ఎ తచూపుతుననటుట క సుత ం .

త ల హం ం మూరుఖ లు అ నకలలల నూ ఉ నరు. దటకథల ఈ హంస పర ంశమ , ం కథల కవలం సంద భను రం న యఖయనం కథల టు సుకుం . తరల నట , అ న

తరగతులల నూ ప ం చూ నప డు మ క తనల తనక ఉనన నమమకం, అ జతయం పర ంశం క త . క వంతులు, వ లు - సంఘం పర ం న మ యల నట తృణక ం , చందరంత ల తన ను సుకుం . ఆ డ ంపకంల ను ంచుకుననచం ర క కూ అ తతత ం అలవ ం . “ధరమపననం”, “ఆ థయం” కథలల గృహసుథ రయ అ థుల వల య ంచడం యయం అంటూ త త పంచడం, త లు ఆ ధ మ న పర నంచక వడం ఈ ట లువలదృ ట హయం. ఈ షయం

ఎ తచూపడ రచ త ఆశయమ ఈకథలల ? మ ఈ డు వచఛ రున, నవ గ కం రున ఇ జరగడం (wife swapping, swinging లట ) గమ త , ఈకథలు వకకత అ చుచ. అ యప శం వరతమనంల కూ ఈ ఆ రం కన గుతూ ఉందనన హచచ క కవచుచ. వరతమ న చ దుద క క గ న గూ చన అవ హన అవుసరం. ఇ రచ త ఆశయం కవచుచ. బహు ఞ ల న ఠకుల రణ ంచుక .

“ఇ మ ర సు” మ నగరంల కల క కలమనం సృ ట ంచబ న గ యరం కథ. “ కు టం పపడ మప ?” అ ఎ ద మనుషు న పర నసుత ం గ యరం. ఈపరశన ఠకు క నవువ కమనదు. అ కథ కడకంట చ నతర త కథకు ఆంతరయం బధపడుతుం . టము లదూ, టము

లదూ అంటూ కరకరల ళల ందరూ గమనంల ఉంచుకవల ం ఆ కలమ ల , త వ అ క క ప థుల మంచుకునన మనవులన . గ య కముం , క చ, ముళల ఎకకడ అమ త , అకక నుం రుగుతూ తుం . మనుషుల రణ ంచుక తమ వనసర .

“పలల ” కథల “కడుపు మడచడం క న ంపడం మ తకం” అంటడు చచ డు. ఇంతమం ఇంత సుత ంట మ చచ ళలసంఖయ తగగ ం? అంట సమ నం ఏ ?

ఈకథల న ఒక ఎతత , ర న థలల తరల తన న ల కథ మలచడం మ ఎతుత . “వనమ ”, “రంగవ ల ,” “ర చం రక” ఈకవల . ఈకథల షం మకృషణ త కథన . టల

45

జం ఎంత, కలపన ఎంత, సం శం ఏ ట లట చరచలక ఆ కరం లదు. ఒక సుందర సురు రకవయం చ న తృ త కలుగుతుం ఇ చ నప డు. అం .

మలల కథలల కటట చనటుట క ం టవం. ఇప డు లుగుల ఇం లషు ఎంత ఉం ఆ లల సంసకృతం అం ఉం . మలల మకృషణ త కథలల జను నుగూ, కలషటసంసకృత

సమ లూ కూ కల పులగం టు సుకు న . షం ఏ టంట ఈ ండు యల ఒక టక కటట కథ న ం న ఆయన రచ కశలం.

ఒకపరకకన అసలు సలన నుగు జ యలు “మం మట సుకు ?” ( జనంఏ పటుల సుకు అనన అరథంల), “ లల లజడడ ” ( లల క జవరం వ చం ) వంట కయలు లుగు ష ద మమకరం ఉనన మనసుల అల త . “కక డ పరగణ ళుల డుతుననప డు ట ంట ంత చకక జను నుగు గుతుంద ...” అంటరు రచ త “పలల ” కథల. అలట జను నుగు , ఆక ంచుకు , హకుకభుకతం సుకు , పర వంతం తనకథలల ంచుకు న యన.

కడుపు మం నప డు ట ంట వ చ అచచ లు నన క దరశనం “ఖ ష”, “సరవమంగళ” కథలల ష పుతుం . “ఖ ష” కథం అదుభతమ న మండ కంల పర న తర వ ంటం. త ల తన ఒక తలమ న క అంటగటటబ కద , తం ర ఎ ం , తన ఆద ం న మ దగగర , ఆయన మటట అ , లుసుకునన తసతయం “ఆడకూతు క ఓకంట నలుం , ఓకంట

కతుత లుం - ంతుల క లుం . కర ఉం ... గుబుల త ప నరమనవుడు మనక గుల .. .. మ క క ? కర నయ. - ఇ యదుంచుకు బతుకు,” అంటుం క క.

మం కథక ఒక ముఖయలకషణం ఠకు ల ఉతుసకత లపగలగడం. త కథలల ఉతుసకత టు కచతురయం కూ స సమనం తులతూగుతూ ఠకు క ఉలల సం క సుత ం . అం త ఠకు దృ ట

ఒకకకథ ద ఉండడ కక - అంట ముం ం జరుగుతుందనన కతుకం ఒకకట కక - ఆ పదరమయతక మనసు పరవ సుత ం కూ .

హతయం పర తమకం. కథనంల ధవ ఒక ముఖయమ న అంశం. చయం య క మన పప ఆలచనలక, ఠకుల ధ న టట క ప క చ ధనం ధవ . మకృషణ త కథలల ఈ ధవ అ రం. క తు ఠకు కమక డుతుం కూ . ఒక స న శంల , సంఘటనల ఏంజ ం అనన వరణ కంట ఆయ సమయలల తరలఅనుభూ క - తరలు ఎల సపం ం అనన షయ క ఎకుకవ ర నయ త యన. రచ త కూ తరల తమ ం ం సుత న అ సుత ం . ఆ పర హంల ఒకకప డు ఏ మటలు ఎవరు అంటు న కూ సపషటం కక

46

ఠకు కమక డ . ఈ క సం క కరణం మనక అనూ నం వసుత నన జనపద హతయ కథన కవచుచ.

క న కథలల కటషన మరుకలు అసందరభం అ కథ గందర ళం త . మ నకట లల ఇలట షయలు ఠకుల బ ంచల క ఈ లల మతరం ఠకు కు టటడం తథయం. ఉ హరణక “గృహణపదం” చూడం . ఇ పునరుమదరణల సవ ం ఉం .

వ మట , ష షయంల ఒకమట పపకతపపదు. మనులక మృ ట ననంవల పరమనందం క ం ఈకథలల బట మనయ ఠకులక అరథంక ను క లు ఉ న . క న సంద భ నబటట గహంచుకు న, క న సంద భలల ఈయ ట అంటు నరు అ ంచక మనదు. “అ కచకకం ”, “ ళుల సూత ” వంట పదబం లు తమ త . క న టల అచుచతప ల అ ం ం .

జ క ఈ ట లుగుల డుకల ల , ల లమం క ను క లు మకృషణ త కథలల ల క త . లుగు షల ఇలట జను లుగు ను క న, జ యల లబటుట క క, ట క ం ఒక ఘంటువు తయరు త బగుండున త ం . ఈమట ను మకృషణ త

కథలు మతర దృ టల టుట కు పపడంలదు.

లపం షయంల మకృషణ త అ ర యం - కథక తల, క ఉం ల అంట అ తరల షటం. కథ దలు టటడంవరక రచ త బధయత. ఆతర త తరల కథ న త (రచ త. నూ, కతలు) అ .

క హతయం జ చ తర బుతుం . మలల మకృషణ త కథలు అందుల హృదయంగమ న గం అ ఒప కక తపపదు.

ఇందుల చ చం న కథలు మలల మకృషణ త కథలు. ండవ సంపుటంల . avkf.org ల లభయం.

( avkf.org ల ంబరు 2005ల పరచు ం న యసం క న మరుపలూ, రుపల ఇకకడ టటను. అజ ం షన క కృతజఞతలు.)

47

9. చకండ శవ థ త

చకండ శవ థ త రు ఎ న పుసతకలు పరచు ం అంతకం ఆయన ఆయనరచనల పుసత కలు ఉ న . అం త మ ల ను ప ఏంవుం అ ం , ఒక రణ ఠకు ఆయనకథలు చ నప డు ఎల సపం ం , కు క న ఆలచనల ట త ను.

త ఒక ఒక ఖ హ సమ శంల 1963ల చూ ను. ఆ ఆయన ల ద కూరుచ , తలంచుకు తనల తను మటడుకుంటుననటుట మమ “ ందుకు సుత నను” అనన షయం పర త ం రు (తర త అ షక వ చన ధరచ తలసంకలనంల ఇ చరు.)

త ఉప యసంల ముఖయమ న అం లు మూడు న .

దట అంశం - పర మ క తనక న , అరథమ న రుగు క పల ఉంటుం . అ కథలవు . ం - క వ క (అల కథలక) మనుషు న ఎట అటు మ లం శకత ఉం . మూ - ఏ రచ కూ మం క క ం , డుక ఉపకరం క ం రచనలు యయకూడదు.

ఈమూడు అం లూ శవ థ త రచనలల సపషటం క త . అంట క న రచనలల ను గమ ం న పపడం మతర జరుగుతుం . క నకథలల ఠకుల ఎట అటు మ లం లనన తపన క సుత ం . మూ అంశం గూఢం పర ధవ సుత ం క నకథలల .

మటుకు ను, ఏ కథ అ ఠకు ల ఒక మం కథ చ ననన తృ త , ఒక మం నహతు నహతయంల కలం గ నప డు క తృ త క ంచడ ఎకుకవ సుత ందనుకుంటను.

“ లు రుల ” సంకలనంల కథల న 1950, 60 దశకలల న . ఇందుల క న కథలు ను అప కతత కథలు చదవడం దలు టటన లల (అంట 1950 దశకం లు) వ చన . అందుల క న కథలు కు ఈ టక సపషటం అదదంల డల గురుత ం న కథలు - కరుట క లు, కరనరు టు, కటక, మగ డూ-ఆడమ , జ అంచు లల లట . అం త అ ముందు చ చ త ను.

“కరుట క లు” కథల చదువుక , డబుబల ఆడమ - “అ న ల ను న. అ దగగ క . ఉం ”

అంటడు ఒక ఆ . - అ అత కసు.

48

ఇ లు ఏ ఠకు ఆకటుట క క. ఎవ కరుట ల రుప చ, మ కమ ఇంటకడుచక చ కపు లు లబటుట కగల ? “ దదరూ కపురం యయ . అ చటటం” అంట ఆ లల కూ కు అసందరభం ం . జ క, సూకషమం ఆల త , మన శంల, “అ ంజ డు ”లల అంతరగతం ఉనన రుప కూ అ . క , కథలల అ కయం పనప డు కటట చనటుట క సుత ం ఇల రూలుస మటడడంల ఉనన మూరఖతవం.

జ జ క ఆశచరయం ఉం క కరణం మతరం న పం కదు. “ఎందుకు ల న” అ ఆయన స తూ ఉంటరు తన ల ంగు ం . ల ం అ డ ఎంత రం త అంత మం ద ఆయన చ ర యం (పుట 233).

పర అరథబలం ల ఆడ క ఆతమబలంల ఆడ కదు. జ క ఆ డ తర తరణల రచ త యఖయ లు ండు క త - ఒకట, మన హవయవసథ , ం మ క గల గుం బలం

గు ం ను.

మమూలు మధయతరగ సూ ర లక అనుగుణం ఉంట మనకథలల ంఘక తులు కూ ను. ఈ కథల పర దన, “తనక ల కవ న అవుసరం లదు. తను ఫల వుకరు షణల ఉం . తనక పూటక కణ ఉననటుట క ంచ ఈ ల డవల న అవుసరంలదు.” (పుట 236). - అ ఆ డ కసు.

ఆ డ అంత బ టం తన పరకటంచడంల పప వయంగయం ఉం . ఆ డక మన హవయవసథ ద ఏమతరమూ రవం ఉననటుట క ంచదు. అం కదు. ఒక ఆడమ ంచగల

త మతగల వుకరు ఆ ఆడమ ఒ యయ క ఇంత టకం ఎందుకు ఆ రు అంట, ఆ వుకరు కతన అ కూ అరథమవుతుం . మధయతరగ , తరగ జ లల గల లల గుం లక వుకరు పప

నమూ . పర దు యధును సభల ర ప గురుత చ తర. టట ఉ న గటట అరవగల ఆడ .

టరు లబ గ కకన హం సుజ నల , ల డరుబబు న ఝమ ం ల సుత ం , “ఇకకడ మ డనన వ ఉంట ( ) చమడ లగర టటం . అప డు ను కూ మగత క సం ం నవువ ను” అంటూ మంద ం , ర తసహం , లం ం .

మడ లగర టట , తమమగతనం రూ ంచుకుం క కరుట యవనమం ల ఏ ఒకకడూ దధపడలదు (పు. 235).

49

ఈ వ కయంల పప గసుం . “అల” యయ క ఎవరూ ముందుక లదు అనడం రు. తత ం కయం మ క రగ , అందుకు ఏ ఒకకడూ దధపడలదు అ జ ంచడంల పదును రు.

త కథలల ఇలట కయ యసం ల చూ త ం. పర కరుట ల లవలదు క తంల ల కుకకు , లబ నటట అ సుత ం మటుకు కు. ఈకథ చ ంతర త ఆ డలట ఆడ

కరుట రుప మ నం కపురం యయ క ళుత ంద ంచదు. జ క కూ అందుకు దధ ం లడనుకం . అ సంగ . ఈకథల ఆ షక ం న అంశం - కరుట ల అందరూ లవలరు. క

తమ ము కంచపరుచుకరు ఆతమ రవం ఉనన ళుల అనన .

అందుక ఈకథ కు ల ఇషటం. ఇందుల యయ యయల చకషణకంట ఒకకకకరు ఒకకకక సందరభంల ఎల లబడ రు అనన పర నం క సుత ం . ఆటలల winning is not everything

అననటట తంల కూ ల కుకకు డడ ంల ఎకుకవ ఘనత క సుత ం .

“కరనర టు”ల క ంశం లల పరయణం పర క అనుభవ . లకక కటకపకక టుకసం మనకళుల తుకు . కటకదగగర కూరుచనన డు ఎప డు గు అనన ఆలచన, డు గ మ కడు ఆక ం త ననన ఆదు ద , కటకదగగర కక మధయ టుల కూరుచంట ఇరుపకకల ఊసు క కబురలల ఇరుకక లనన కూ - ఇవ న క లమం కరనరు టుకసం కుల ల త . అ , ఇ కవలం పథయం మతర . కథల పర ంశం వు.

మ క వంట భయం. తను చ త ననన భయం. చ చనతర త తన ఆ త సుత లు ఏమ ననన భయం. మ కడు చ త , ఆ త సుత లు (ఇకకడ కరనరు టు) మనక దకక బగుండుననన ఆశ, దకక ననన భయం - ఇలట మథనలక రూపకలపన ఈకథ. ఈభయలక, కత క, ఆశలక అరథంలదు. క అ క మనసతతత ం. అం . ఈ మనసత త న అదుభతం ర త రు త రు ఈకథల. పచచకటు పర యకత పచచకట. ం ట . ఆకటూ, ట కూ పు తరల

ఈకథల. మ క రు అ త వ నసుత ం . ఈకథల పచచకటు అ తతత ం కటు నూ, ట నూ ము ప ఉం . కటు తుం . గ క హనం ట తుం టు ద.

టుదగగర టకట కలకటరు పచచకటు టకటుట అడగడు. ఎందు త అనన కథ ఆ ంతం చ అరథం కదు. ఒకకప డు అల జరుగు , కరణలు క ంచవు అ ప క . పర న తర మతరం ట. . టకట అడగడ కక, లు కదల క ఇంక ల టముంద భ ఇ త డు. క కూ ట ఆ పచచకటు టకట అడగలదననబధ లదు. లకక క టముందననమట లు. అత బధ అం

దల ం లు ఎకకక. ఆ పచచకటు డు తన సుకు ముందుకు ల తను ఆ ం న

50

కరనరు టు ఆక ంచుకడం దల ం . డు “ ంగ ధవ” అ ం ఆ కషణంల . ఆ కరనరు టు ద తనకంత హకుకం ఆ పచచకటు క కూ అం హకుకందనన ఆలచన క చదు. అకక నుం డు ఆ న పర మట, మటడ మట కూ క కు క త . ఇకకడ ఆలచనలు కూ లమం క అనుభవ . కరనరు టుకసం జంత తపన పడక , ల కం రట ంటుల ఉనన ళల గు ం ఆల ంచడం, ల వరు, ఎకక క ళుత నరు,

ఎందుకళుత నరు లట ఆలచనలు వడం, ళల గు ం కథలలుల కడం లమం వుంటరు. అ , ఆశచరయకరమ న షయం పచచకటు డు లుకంద ప చ చ న తర త పరయణకులు పరద శం న మనసత త లు.

పచచకటు డు బ కుండ ంగ ధవ. “ఏవూ ళుత నరు?” అన జ బు పపనందున.

“ఏ ట, గరూ!

ఏ ట, కలం!

ఎంత గులు ఉం భగయపు ధవక!”

ఆ భగయపు ధవ పు కరకర చూ డు (పు. 241). ఆ చూడడంల ను అంతకుముందు గమ ంచ అ క అం లు - ఆ పచచకటు ఆకర లు - గమ త డు. అప మనక కూ లు త డు క అంత భగుయడు ఎందుకు క ం . డు చ చ నతర త మతరం తను

మట న మ క వ అంట అతను సహంచలడు. మ ల కపం వసుత ం . జ క, త క ముందు మట ం , ఆ క త తనక దకక . ఈ షయంల రణ నవువ పసుత ం మనక అంత

దంలనూ. అల ఏవంక చుటటం క ఆడమ ఆ చ చన కసం ఏడవడం కూ . ఇ కూ త పర యక . ఈ దంలనుం వ చ నవువ సయరసం కక వచుచ. క ఇలట స న లు ఠకుల మనసున తవర టు .

ఈకథల కలకంశం ఆ పచచకటు డు వ టట న కరనరు టు. ఆ టుకసం అంత పతరయప న , అపప బం లకకకన మ క పరయణకుడు కూరుచంట అంత బధ పడడు. క, ఆమటక త

అంద క సంశయ న టుల కూ చ క అ ల ప నటుట . మనుషులల ఉం భయల కక వ లు కూ పరవరతనల ద ఎల ప త ఇకకడ క సుత ం . న డు కూచునన టుల కూరుచంట భగయం తమక అంటుతుం ననన కతనమూ, మూఢ వసమూను. వంట ఎందుకంత భయం అ అంద నగు ం ఆల సుత నన ను కూ అలట భయ క లన ఉ నడ గహంచలదు.

51

ఆతర త, ను సృ టల అం లు గమ సూత , అ య, పచచకటు క ఇవ న చూ గం లక ం అ గులుపడ డు. ద కపం ల ంక, నుభూ క . అ ఈ నుభూ ఎందుకు ప కసుత ం ?

ఈకథ ననతనంల చ న ల ఈ గం కు గురుత లదు. ఇప డు మ ల చ , ఈ గంవలల కథక అ కం క నబలం ఏ ఉం అనన సం హం కలుగు ం . బహు రచ తక టవ సం శం ఇ వలనన ఆకంకష కవచుచ. ల , చ చన కళుల డు అనన త గు త చ ఉం చుచ. సకలంల చూపల నుభూ అంట కు రవంలదు. మ త క ఉం . ల ఆయన కూ అలట అరథంల నుభూ హళన సుత న .

“కటక” కథ వచనక త అ చుచ. ఎవ ముసలతను? ఎందుకు ఆ కటకక చూ త డు? అల చూడడంకసం ఎండనక, ననక, చలనక, కటనక, ఎందుకు ఆ పర క త డు అననపరశనలు క గమ క సంబం ం న . క , ఒకకకక పదం, అతను పటుట కునన తకరల నం , కమబదధం ముందుక గుతూ, అం మమ ంటు డుడ నకక జరుగుతూండ , ఠకు కూ న ంచుకు తుం . అత వరు? అత క, ఆ కటకల క ం వతలల ట జంటక ఏ ట సంబంధం అననపరశనలు కడవరకూ ఠకు ఉతుసకత లప క ధకం అవు . కథ అం ము నతర త కూ ఠకు క ళలమధయ ఏ సంబంధం ఉం అనన మనక దు. జ క అ అవసరం లద రచ త అ ర యం అనుకుంటను. ళలమధయ ఏ ఒకరకమ న సంబంధం అంటగ అ త కథ కక ను. ఆయనకథలల అ క పర యకత.

త మూడు ంటల ల దట - ను గమ ం నసతయం రుగు క పలనన తపన - ఈకథల క సుత ం . ఈకథక జం రరణ ఏ ట కు దు. ఇ ఒక తస య న ఆ షక సుత ననటల క సుత ం క మనుషు న, సంఘ న “ఎట అటు మ లం ” కథ సుఫ ంచదు.

పర మ క ఏ ఒక ఆలంబన క ఈకషణంనుం మరుకషణ క, ఇ ళ ం పటక గ క. అ లక బతుకు లదు. అందుక ఈకథల డడ ళుల లరు. ఉనన మూడు తరలూ కూ కూ కూ ఎకక అకకడ ఎదురుప ల . “ ను అ పదం కక అ న భకుత ల నూ కూ న ల ” అందరూ.

అంతకు ం అత నగు ం అత క దు. మనక న కం ం (అద కంత కథ చ నతర త) మం డడల రణయలు యయ క ప క చ కదు. అత క మ అ మతర లుసుక క ప కసుత ం . అతను తయం చూసుత నన వత అత గమ సుత ం . “ పం, ఆముసల వ ” అంటూ నుభూ చూ సుత ం . వ క చ క క మనక వు పూ త ఆ వృదుధ ఆకర లు.

52

కథకు క ఆ తరయందు గల నుభూ ఇకకడ సపషటమవుతుం . “ ర ణ క కరకుడ న ఆ సూరుయ కరణలు అత ద పడడం అరథరహతం వుం ” అంటడు కథకుడు వ ల . ముందుకథలల ఇకకడ కూ జనం చూ ం సందరభ ధల నుభూ ఎ త డుసుత ననటుట అ సుత ం .

“మగ డూ, ఆడమ ” rite of passageక సంబం ం న కథ.

మూ తల యవనం పర ం ం .

క , ఇంక బలయం లదు అత లం (పు. 247)

తంల లుగు డల కూడ ల లుచనన మూ త రూపమూ, ప థ కూ ఈ ండు కయలల నూ ఉం . సమజంల క చన పర నక ఒక ఆడమ ఉంటుంద ఒక ఇం లషు ను . ఇ ఇ వృతత ం మ ల ఇంతకంట పులం ఆతర త న “అలప ” నవ కల ఆ షకృతమ ం . దట కథ త రు య క కరణం ఆయన రయ ల మ మమ రు “ఒక కథ యకూడదూ?” అ అడగడంట.

మ ర సునగరంల, నమమ ఇంటల న మూ త ఉ యగంకసం ఊరం రుగుతుననప డు ఓ హ అత నున తటట , అత ల మగత న లుకలపడం క ంశం. కథల ఆ నన అమయక వ న అదుభతం వయకతం త రు రచ త. కథ ఎతుత గడల “ లుగు డలజంకషన దగగ క వ చ ఎటు ల ఎరకక అటూ ఇటూ చూసుత నన” మూ త మ ర సుల లపూర ల బ ట ండుల లుచ ఠకు క రప తు ల దరశన త డు. మ ర సు మ పటటణం. న ళలక గందర ళం ఉంటుం . అప తంల పర సుత నన కు క తమూ, లకమూ కూ అ మయం ఉంట ఆ కరణం

ననతనంల ఈ ఎతుత గడ మనసున టం ఇప డు ఈ ప ల ం కల అం లు ఆకటుట కుంటు న . ఎల చూ మం ఎతుత గడ అ త ం కు.

అలల ంత దూరంల తన నడుతునన ఇదదరు ధవ న తననమ ముదుద ముదుద అ న హ ఆతర త ఓ ము ద చ అత న మ ణణ ం . అల కతత అ బన ఉ సహం , మరద ంగు పుచుచకు లగగల గుం బల న చం . “కు అ లవకు మమయయ!” (పు.262) అ నమమ క ంచగల మ చం .

షక బటట చూ త , ఇ జండర కథ అ ం , టమ శ ష అంట ఏమ క ఎంత ఉ సహం పుం కుంటుం పుత ం అనుకుంటను. అందులనూ ఒక అమమ ఒక అబబ చుచకుందంట మ ంత ర సహం.

53

“జ అంచు లల ”ల ప కదగగ కథ లదు ఒకరకం చూ త . ఒక క న లల క ల ద ఉం సర ఆ షక ంచడం జ ం . జ అంచు అం లు ం రుపు. ల క ఆ ళలప డు క ం లల క లనన క క. మ ప ళల క, అంట పద రు, ప హ ళలపుడు, గటటక క థ రప ం

ఆ లలమనసుల. రణం ఆ వయసు ఆడ లలలక రంగురంగుల లు కటుట క ల ఉంటుం . క అ రణ షయలు క సుకు వడం రచ తల ప . త క లల లంట ఇషటం అవడం మ కరణం (ఆయ పరు ఈమట తయంల అనుకుంట). అం త కథం లల చుటూట అలుల కుం . ల ఆ ళలప అడుగుతుం త ల తనకలట క టటమ . లల క లక అనుబంధం. ఆమట అంటుం త ల , “బవు న త ల క కలు. కంటంల ల డు” (పు. 187).

కథల లల అంద క కక పర క. లల ల కనక వు కూ ఒకరకం మగ ళలక పర క. సంఘరషణ ల క గల ర క క. అంతకంట బల న సంఘటటన కనక వు ఆఅమమ ద జ న

అ య రం. జం ఏం జ ం అనన వ ం వ ణంచలదు రచ త. బహు ల క లల ద ఉనన మతర పర ంశం అ కవచుచ. మసుత డబుబగల కనక వు అననయయక నహతు అ నహమ యదలరగ డు. ఆ అమమ ద రజనయం త డు. అతర త ఆ క తన అవమ ం న రందరూ కనక వుల. కరనరు టుల “ ధవ” అననంత సురు నూ రు త రు కనక వు అనన మ య న ఇకకడ! ఈకథల మనం ప కరం చూడం. ల క క ం ల దు. అ , మధయతరగ వన ట క సంబం ం న సమసయ అ , అం త ఇ కూ త

అ నకథలల ర క సంబం ం నకథ అ కంద దన. ల క క రడం సంఘంల అసమనతలు నప అనన దన కంత బలం క ంచడంలదు. ఈకథ కందుకు నచచలదంట ఇ వృతత ం అ మనయం. ప కరం లదు. ము ంపుల పర రకం ం లదు. క పన రుల చమ కరం ఉం . క న టల కథ య క వు వు పటట న ఒకక కయం పుత ం .

“జ అంచు లల !

ల క ఏడుపు వ త ం . ... ... జ అంచు లల

ఎప డు కనడం? ఎప డు కటుట కడం? (పు. 186) ఇల గుతుం కథ. ఈ టట టట కయల ఒక తకల క స ప క కల దుగు రు రచ త.

54

లల ర జఞ త క వ చనప డలల అమమ ప లమట జఞ త క వసుత ం . లమట తలపుక వ చనప డలల ఆ ధవ కనక వు తలపుక కుం ఉండడు.

కనక వు. అననయయ కల స టు.

ధవ.

ఇ కథక కలక న సంఘటన. క , సు రఘం , గటు పుటటల వ లు వ ణంచరు శవ థ త రు. అ ఠకుల ధక వ ల రు ఆయన. శకలప థతులదృ ట ఠకులు గ ఊహంచుకవచుచ.

త ల కు అ తం న చన షయం ధవ (సజషన). కథ అరటపండు ఒ ల టటనటుట అ సూత , మ పకక ఠకులు ఆల ంచుకవ ం బలడు ఉంటుం . కథ చదవడం

అ నతర త ఠకుల దడుక ప టట ఇ . ఈమధయ ను క.క. రంగ రుయలు పుసత కం, “ తరం లుగు క క” చదువుతుంట కు . ఎ. నర ంహం అ ర యం ఒకట క ం ం . ఆయన ననకథక ఉండవల న ఆరు సూ ర లు వ సూత , “రచ త ఠకులక చ ల తకుకవ. చన కంట ప టల కుకవ ప ఠకు క క పం డ డు”” అ నరు. అ 1920వ దశకంల. ఈమధయ ంకటసుబబయయ రు కూ “ ధ శంకం కథలంట” తనక ఇషటంలద నరు. త రు కూ ఆకవల అ సుత ం కథలు చదువుతుంట.

జ క, “జ అంచు లల ర” కథ వరథమనరచ తలక ఒక యంశం అనుకవచుచ. క ంశం అ ంచ ఒక అ మనయమ న వసుత వు సుకు కథలల అలల డ రుచక లంట ఈకథ ప కష చ లుసుత ం .

“మయ” పపకథ లమం మరశకుల త ప ం నకథ. ఇందుల నూకలమమ ఉప యసం పరపంచ హతయచ తరల ఎననద న అ అననటుట ఎకక చ ను. “మగ డూ, ఆడమ ”కథల మూ తల , ఈకథల మూ త కూ ల అమయకుడు. రుల ఒకట కవడం యదృ ఛకం కక వచుచ.. ండుకథలల నూ మయలు ల ఉ న . “మగ డూ, ఆడమ ” కథల పర న తరక తనగు ం

తనక ఒక అవ హన ఏరప , “మయ” కథల మూ తక లక గు ం న జఞ దయం అవుతుం . సూకషమం పలంట లకంల యయ యయల గు ం న చకషణజఞ నం. దటకథల “ గు ం

కు దు” అంటడు మమయయ మూ త . ం కథల క యకుడు “ఇదననమట లకం రు” అనుకుంటడు తనల ను. “ కం అం సనమ ” నూకలమమ డబుబకసం “ కంవం పడుచుకుంటం ” (పుట 28) అ పవరకూ చలదు కల చదువులు చదువుకునన మూ తక.

55

నూకలమమక డబుబ లక వచుచ క లల లక సంబం ం నంతవరకూ అందరు తలుల లట ఆ మనసు కూ . డబుబ లక వడం త ( సు)కుకకలనుం తన , తన య న క డుక క ఆ లల వర కపల డుతుం . “అమమ, కుకకల” అంటూ త లన సకలంల హచచ ంచడం ఆ లల

ఉ యగం (పుట 30). ఆ ఉపమ క కరణం కూతు టల కవచుచ. అ ఆ కూతు వుక కూ కరణం అవుతుం . “కందటరం స స గగ ఇ ల న కూతు న మటట జ స ను” అంటూ బధప న ఆ త ల దన గుం లల సూట కుతుం ఏ ఠకు క .

రణం ఆడ లల లు పు షం యరు క నూకలమమకూతురు పు షం సుత ం . “ఆ ళల లల పులశకం త , ఆడ లల ట? పులశకం యయడం ట? అ చ ప ఊరు ఊరం రగబ రు” (పుట 20-30). ఈకథ పర యకం ననున ఆకటుట క క కరణం టకజ లల ఇలట పర భ గు తంచడం. ళూల మనుషుల, ళలల కూ శకత మ థ లు ఉంట , ళల కళల ంట కూ క అ ఎ త చూ కథలు కషటం. దద ల డరు రు లక గు ం ల పులం ప , మూ తక జఞ దయం అ ం

నూకలమమ పన యయం ననతర త .

అం కదు. నూకలమమ తన కష త పంచుక క కటనలు చ ంచుకుం . ఎందుకంట కరుట జం జం. ఆ డ మూ తక “ఆ కరుట జం” వరం బధ ంతర త అతడు ననబుచుచకకుం

“నువువ కూ బ అ వు బబూ. క త వ బయప డ ను బ అ వు. .... గటట బ అ వు” అ మూ త చుచకడంల పప చమ కరం ఉం . మన య నంల ల లు, మన కల చదువులు ఎంత ప కమ న పప క ఆ ఒకక కయం లు. అ ప క చదువులు అవడ కదు. ఆ షయం ఏ చదువూ ల నూకలమమక అవగతమవడం మ ంత అం న చ టట ం .

“పువువలు” కథల తర తరణ పప ఉం . లల లమనసులు పువువలంత సుకుమరమ న . ట బం పువువలల వ ల రుగు . గుల లల ఎం శదధ సుకు వలు రుగు . అవుట హస ల ఉనన ళుల బం కకలవంట ళుల . న హస ల ళుల గుల లల సుకుమరం ఉంటరు ముళలలట మనసత త ల . ఈకథ కూ లమం మరశకులు మ క జం టక కటటరు క కు మతరం ఈకథల న చన గం లల లమనసతతత ం ఆ షక ం న రు.

“మయ” కథల య రుల సూ ర ల టు ళల మత వ లు కూ క త . ఒక మ ల ఉండగల పరసపర రుదధ లక పర క మ సు. జ క ఇలట రుధయం అంద లనూ ఉంటుం . ంగలక, క ళల క, జకయము లక, ంగ ంబరలక కూ ళల సూ ర లు

56

ళల కుంట . ళలసమజం ళలకుంటుం . మ సు తనలకకపరకరం ను మంతుడు. వణబరహమ అంత వభకుత డు. లయయ మ న డు. అందుక లయయ వ ర డు చ చ వడం మ సుక పప కుక పరశన అ ం .

త రు పరజల భకత వ ల తమకథలల డుకునన రు పర యకం ప క . మత వ లు మూరఖతవ కవచుచ. అ ఆ వ న ర ంచకుం , ఆ ంచకుం , పర కలు , ఆ నమమకలల మూల ల మతర డుకడం వ తనసం శం ఠకులక అం ంచవచుచ అనన వసం ఆయనకథలల అంత లనం క సుత ం . పరజల వ ల ఇంతసూకషమం ప ం , సూఫ త ట ఉప ంచుకునన రచ తలు అరుదు.

లయయ తన జయంల పర ం ధరమం త పడు. అత న ంచ క మ సు తనసభల రణయం డు. క ఈ కష అమలు య క వ ర అ డ చం . అం త కష మ నటక డు. మ సు తలపుక వం తలపుక మధయ స ధయ లక ం . మ సు తన రణయం అమలు యయ క లల కుం , అత ల ను భగనం సూత , లయయ వ ర చ చ డు. ఇ - కట

త న వ కట తలుచు అనన - క న ల సంవతస లు జనులల తుకు న వసం. “మర ఆ ల న ఏట నటూట ?” అంటూ వుకక పర నం డు మ సు (పుట 22-23). ఆ పరశనక సమ నం ఎవ దగగ లదు. జం న న మ ళలక కూ ఇలట సం హం తంల ఏ ఓ సమయంల కల అవకశం లక లదు. ళుల ఇలటసమయలల ఎల సమ థంచుకుంట ఇకక అం త రు. నమమకలు ల ళలక ఆ కయంల హళన క సుత ం . కథ కథకస అనుకు క మం మలుపు, కస రుపు క సుత ం . ఇ నరకల ఆలచనలు ఒకక కయంల ఆ షక ంచగలగడం రచ తపర భక కణం. ఈ వ ల కథల పర ంశం కక , కథ నడవ క కవ న అంశం.

“పుణయం” కథల మతరం పపుణయల చ చ పర ంశం. కథకుడు నమమకలు ల డు, ల న మ ళల ందరూ మూరుఖ ల న మ డు. ళల ముఖముఖ క , ల పర నం , తుత ఆనం ంచడం అత క అల టు. ఇందుల ప కదగగ కథ లదు. కవలం రచ త యయ ద పరవృ త క సుత ం . పుణయం, పం మనం అనుకడంల ఉం క వసుత తః టక అ తతవం లద అత దన. ఎందుక మం అనుకుంటూ , అమమకసం అ , మ వ బధ టటలక అ - ఇల ఏ ఒక కరణం ప “ల వు ”క ఓ నమ కరం ళుల మనక తయ తంల రసపడుతూ ఉంటరు. కథల

ఆ సంఘరషణ కథక బల న చం .

57

“అ క ” కథ ఒక క గల అ కరంగు ం కదు. “అ కరం” గు ం . ల అ కరం ఉనన ళుల తమక కవ ం గ ంచుకగలరు. రు క ప ప సమరుథ లు. బకకలక గలుర , మ ల అంత గ నూ యయం ం క లగనూగలుర . క గ అం ల లక గరతనం ద ంచుకు నడు. గరతనం ంచుక చం . క ల అ కరం ఉనన డు సుజ ను

రవవలకండ. తన నన ట నహతుడు. నన డు రవవలకండ టటలజంట డ ట ఉసురు సుకు నడు. ఆ డు నూక ఆ టట న ర ంచలక డు దు మరగంనుం . మ ల ఇప డు గర న న కూ బ నుం త పంచలక డు. అ ఏ టంట, ఆ డు రవవలకండ ల టట ఏమనుకుం మనక దు ఈ డు గరతనం ం నటుట క ంచదు. నూక గర న న “తన ముమ” ంచడం వ చం మడత . క సం ఈకథ చ క కు క న

అ ర యం ఇ .

“క ట జతం”, “ల మ” కథలల తమరుక క ఉం . క ట జతం అన మ గ లల ఆ జం న ఆ యం మనక సుఫ సుత ం . అల ల మ అను రుగల అమమ మనసులక వసుత ం . క త రు ఆ ండు రలక వరణలు ఇ త రు. దట షక వయం యతమకం, ం షక ధనల మ

( వత) సవరూ న ఆ షక ం .

“క ట జతం”ల ముసలయన అషటక ట లూ ప మట చ సం ం డు. డ కటటడు. బం రం కూడబటటడు. ఇంక అ కరకల ఆసుత లు సం ం డు. అల మ కతను ఇనపగజలు వం , ఇన పటటలల ట గదులల దూ , న నటర ఎతుత కు డు. కథకు దృ టల ఇదద కషటమూ ఒకకలట . “ ంగతనం ఎందుకు యయ ఆ ముసలయనక అవ హన అవలదు” అంటడు కథకుడు. ంగ ముమ ంగల ల అ రచ త అ ర యం అనుకుంటను. లక, అవత డు ంగతనం తన ముమ చుకు న తర త ఆయనక తను నతప లద కవచుచ. ము ంపుమట ఎల ఉ న మతరం అ నకథలల ల షటమ న .

“ల మ” కథల పర న తర ల మ థుడు. ధన వత తన అ నంలక చుచకు జబుల బమమ మరుచకునన డు యర ల మ థ యలుం రు. మనవడు యర ల మ థ వు కూ అం . కల క ల మ రకతంల ఉంటుం . ధ రజనశకత క థ త ల రసతవం వసుత ం . కథకుడు త గు ం అటట పపక వ క ఇ కరణం కవచుచ. ఆ షయలు యర ల మల ఎల టుకు వృ ధ ం పపడం వ ప కషం యర తతత ం మనక బధపడుతుం .

58

ననప డు స త దగగర “జలల లు పుచుచకునన” యర ల మ థుడు “ఒ , ఇ ళ జలల ఇ చవు క ం?” అ పర నం నప డు మనక కంత కమక ఉంటుం . క ను ఇచుచకునన సమ నం - ఉనన ళుల ల ళల ఎల కమక టట , ల హకుకలు సృ ట ంచుకు , తమ క కూ ఎల వసూలు సుకుంట మనక యజపపడ అ .

స త స త కలపు డు. “జలల ఇవవడం” అంట త జలల నడం. మయ కథల మయలట ఇకకడ రకసు కూ . అల జలలలు వసూలు సుకడం దలు టటన యర ల మ, స త త ల యలక పులలలల క కలకట సు రు న తుత క లు ఏ చుచకుంట, అ కూ చుకునన

ఘటకుడు. “న దకుకల క త పర షఠ లు సం ం రు,” “కరు క నరు”, “ డలు కటట ం రు”, “ రుమ కటటకకరు” - ఇల కథకుడు ఆయనఘనత క తంచడం స తుం క స త ఏమయయడంట జ బు లదంటరు. స త లట రు మరూ లు లకుం రు, ఊరూ, రూ ల భరషుట లల క రు అంటడు కథకుడు. అలట కునన ఆసతలల జలల లు న క ఒళూల , ఏరుక క ఊ రు న తత క లూనూ. అ కూ చుకుంటరు కలల బ ల కబురల ంగ న ల ల మ థు వంట పర జకులు.

“ఆఖ దశ”, “మూడు సథలలల ” - ఈ ండు కథలల నూ రు రు స న లు సుకు ఒక ట టట , అందులం ప త కయలం రం ల నటుట కథ లగడం క సుత ం .

“మూడు సథలలల ” రు రు స న లు సుకు న అందుల ఒక అంతరగత న సూతరం ఉం . పర న తర జబులు కటట పడు. దటస న శం క కరుట ల కష పడడం. ఆ పడు కరుట లం , మ ల క , గుండు బబలు నడం త ఆసప రల పడడం, అకకడ కటరు అత న

బ కంచడం ం స న శం. మూ స న శంల మ ల ఆ కట ప ఉ క, డు సంపూరణం చ చ ల తణఖ యడం. అ ఆ కటరు డూయట మూ స న శంల. ఈ ండు స న లల నూ మన యయ ఖ, రకషణ ఖ ఎంత అసతవయసత ం , అసంబదధం తమ రవ త త అవుతుం

మనక.

ఈసంకలనంల అటట పదునుల కథ “ఆఖ దశ.” కథనంల త క ంచదు. ఇ వృతత ంల కతతదనం లదు. వపరయుగంల కృషుణ నుం ఆధు కయుగంల ఆం లయుల లన అంత ం న టవరకూ సత లన ఈకథల ఏ ఒక రం జ నప డలల మనం పరళయం వ చ ందనుకుంటం అనన

అ ర య న ఎ తచూపడం మతర చూ త ం. “కుకక గుంటల పడుకుననంత ”, “శమ న గయం” వంట నుడుల గురుత సుత ం కథ.

59

“వరషం” కథల “మయ”లల కం తరగ లకజఞ నం, ంపూ ఆ షక ంచడం జ ం . త కథలల కు అతయంత ఆసకత క ం షయలల ఇ కట. “చదువు ళుల ”

గు తంపబ న ల ఉం టలూ, ఆతమ వసంవంట సుగుణలు చదువుకునన ళుల రుచకవల న ల వు నయ శదం యయడం.

త రు తరల వ ణంచడంల ప ల దుపు డుకుంటరు. ఒడూడ , డుగూ, కను ముకుక రూ - ఏ తరల పర యకత ఎ తచూపు , కథక ఎంతవరకూ ప క త అంతవరక త రు. త తరలల కవల నంత ధయం ఉం . అబలలూ, సబలలూ, ఆరుత లూ, అమయకులూ, రుగల రూ, టల లుక ల రూ - అందరూ ఉంటరు ఆయనకథలల . ఆడ తరలనుం లు రుచకునన

మగ తరలు ఉ న .

త రు జ తంల “ఆడ క సము త న ర దరణలు ఇ చనటుట క ంచదు” అంటరు క. . ఘ రయ ( త తమూ, రచనలు. పుట. 65). కంతవరకూ అ ర యం కూ అ . తమ

రచనలల ఉతతమ లువలు పర ం రు జ తంల కూ ఆ లువల ర ం నపు ఆ రచనలు తత ధ నరచనలు అ ంచుకుంట అ కూక అ సుత ం . బహు త సమ థంచవల వ త , ను పపగ న మట - రచ త జ తంల ను ంచలక న ఆద శల ఒక ఆదరశ ర యమ న తర తనక పర సృ ట ంచుకుంట .

త రు “ ల ఉంట, ఉండగ బగుండు” అనుకునన మ మ ఆయనకథకుడు. ఆయన తంల ఉనన అ మయం, గందర ళం, అవకతవకలక అ తం మ కవయకత కథకు సృ ట ం రు. ఈ కథకు రచ త అనుకడం ర టు. సూకషమం పలంట, కథల కథకసం లువ ం న అ ర యలు కథక, తరక త నటుట త రు. ఆ అ ర యలు రచ త కనకక లదు.

మనం అల డ యలక అ కమం మ రచ తలు తత ధ యలదు అనుకవల వసుత ం .

త తర తరణక ననం , చదువుకునన తరలూ, చదువుక తరల షయంల మతరం ఏక ర యం క సుత ం . ఈ ండు రకల తరలల సంఘరషణ వ చనప డలల “సదూక ” తరలు , లవక వయకత వలు మతరం ఎననద న యతకమవు .

త ష పర యకం ప క . ఆయన ష స వం. ప ల ఎ న లు డుకవ చ ఆయనకథలు చూ మనం రుచకవచుచ. ఆయన కతత తలు సృ ట త రు. ఉ హరణక బం రుపువువక పురుగు పటటనటుట (పుట 84). మటలల అకష లు డ టట యడం మ పర గం. కర టు, క , ఉన - వంటప లు అల డ టట యడం ఆప లక పర యకం ఒక ఊ క చ,

60

ఠకులమనసుల ముదర యడంకసం. ఆప లు చ నప డు తపప స ఠకు కళుల కషణంల సగం పు ఆ ర, క లట హలుల లదగగర ఆగు . ఠకు దృ ట కటుట కడంల అ క పదధ . తూరుపయస క మ క యస క డడంల ఉనన లభయం కూ అ . , మయం , మందక ం కథనం సుగు క సుత ం . అలటప డు కథన మ చ, ఠకు తటట ల పదధతులల ఒకట

రచ త ప ల రు.

“అ క ” కథల కథలల యల ప హళన సూత , ను కూ ఆమ గ న అనుస ంచడం ఒక కళ. మన ద మనం సుకు జకు. త క హందూధరమం, సంపర యల ననపపటనుం మం ప చయం ఉం . అ ఆయన తనకథలల పర వంతం డుకు నరు.

క నకథలు ఉతతమపురుషల నడు త . అల యడంల క న ల యలు ఉ న . దట అ కరకల యస, మండ కల డకం. సయం. ఎ త డుపూ, ంక రుగుడు సమ లూ - ఇవ న మ ఎదురు ఉననప డు డుకడం సుళువు. “ ” ఠకు క ంట అరథమవు . త కథలల ఈ “ నబ ” పద నణం అదుభతం. ఇ మన జనపద ఙమయం లూకు యలు కవచుచ.

త రు ఒకకప డు ర సకసం, య కసం అ నటుట కూ క సుత ం . “క ట జతం” కథల “ క అరజంటుప ద కకల ల ... కుప ... కుకల న య తథం ఉండడంవలల ....” లట కయ మణం ఒక ఉ హరణ (91).

డుక షల దవం వ థ ల డుకడంల కూ ఆయన ప తనం క సుత ం . “అ దయ యం . అ న యన. లక ఇంటల క కరథం కలదు” అంటరు “క ట జతం”ల (89).

మ క పర యకత డుకల ఉనన కథల , ఉపమ ల సంద భ తం డుకడం, ల సృ ట ంచడం. “ ” కథల లయయ చ చ డ కట పనతర త, “ ద కూరుచనన ఆడమ మమ ల , పం మంచం ద కూరుచ , కప ముడుచుకుం ” అ పపడంల చమ కరం

“అల ట ర ప ల” అ చయం యయక వడంల ఉం . మం కథ లకషణలల అ కట. పపక పపడం. ఠకుల దడు కూ కథనంల లగ ల యయడం. జన మ య క న నుడుల ,

నమమకల , లకజఞ న కథలల పంచడం మన జనపద హతయంల ఉం . ఠకులమనసులల ర ప తర ప కషం పర శ టటడం రచ త పర భక కణం.

ఒకకప డు కతత క ప త రు కూ ఆయన. “కలపన కం ం అ ల కసు పృ వల లదు”లట (పుట 36). చందుర డూ, చుకకలూ, చలల , ట పూ లట పుషకలం కథలల . “ క త లటంతట

61

కకట కట (పుట 181) “ఆ కటక, ఆ క క, ఆ అనుభూ అ సత క అ సత క సవరగం” (పుట 182) “పరళయ కర న ట బుల నంగు” (పుట 113) లట పదబంధనలు త తుత ,

కయ మణంల కరత కరమ , రగ యడం ఆయన మ గమమతుత . “కటుట కునన లల ర,” “కప ల టుట కునన మం రపువువ” లట .

తూరుపయస ద ఆ పతయం క ఉండడం ఒక ఎతత , న కథక మ ంత పు ట కూరచడంకసం ఉప ంచుకడం మ క ఎతుత , “కటక” కథల మనం ఆ వయ యసం సపషటం గమ ంచగలం. కథకు ష షటజన యవ కం. కథల పర న తర వృదుధ సవగ లు తూరుపయసల ఉంట .

“స త న సుకం” ఇ సవగతం. “చ త బగుణుణ ” అ అనుకు ంతవరకూ (పుట 179) అంటూ ఆసవగ న కథకుడు మ ల తనసవరంల త డు.

చకండ శవ థ త కథలు ల ల మం కథలు. అ న మం కథలల , కథ చ , కథ ం అనుకు వ ల కథలు కవు. ఆకథలల కయలు నడుతూ ఉంట . కథల

సం శంకస కదు, కథలు ఎల యల కూ బుతుం ఆయన .

ఈ లు రుల కథలల త రచ భవం తత ం చూ త ం. వసుత ధయం, తర తరణల తర ర లు, కథనంల అంద సుందర ఈ ఒకకపుసత కంలనూ చూ యగలం. పుసత కం వ లుః చకండ శవ థ త . “ లు రుల ”. చకండ పరచురణలు, ఖపటనం. న దయ ప ల షరస, హద బదులనూ, avkf.org లనూ రుకుతుం . (avkf.org క క ననుస ం న ఈ యసం టుల 21 2005 ల పరచు ం రు. ఇకకడ క న మరుపలూ, రుపల మ ల పరచు సుత నను అజ జనయం .) (జనవ 10, 2010)

62

10. బు చబబు

వరకు ల (పున వలకనం)

లుగు నవలచ తరల పరముఖ హ తతలు శవత థ నం గల గు తం న నవల బు చబబు

“ వరకు ల ”. గత 10-15 సంవతస లలనూ ఠకులలనూ, మరశ రణులలనూ గణ య న మరుపలు వ చ . ఆమరుప దృ ట క న పర దధ నవలలు పున వలకనం యలనన సంకలపం ఈ య క ం . మ క కరణం, బ టు, తూ క ట ట ల లబధ పర షుఠ ల న లుగు రచ తల ఆంగల ఠకులక ప చయం యడం.

వరకు ల సమగ న మ జఞ క నవల ష న మనననలు ం న . ముందు రచ త ఉ ఘ తంల బు చన అ ర యలు క న ఇకకడ త ను.

1. పర రచ తక తన అంతరం న నలుగు పంచుకుననప రచ తక సంతృ త కలుగుతుం . ... కక మూలయం, మ క పర జనం ఏరపడుతుం .

2, ఠకులకు తం ఒక దృకప న కలగజయల ఉ దశం ఈరచన ం .

3. త ల న అప రం డల అత న ంట , సంఘ మరశ వ , న కలు తం ం . ఈదు గ న ఎదు కడంల అతను క న లువ న త డు. ఆ లువల ఈనవలక తత ం వుం అంటరు రచ త తన పలుకుల.

4. రచ తక తం వునన జఞ స , సమగం జ అనుభ ంచగ టటుల రత న ల అనన ఠకు క కవల ం .

5. బరట రండ న “A Freeman’s Worship” అనన యసం తన , తం తనకు గల దృకప న మ చ ం . అ ను ఈనవల సుత ననప డు ర ల క ఆ యసం తన దృ టల లద ఠకులు గమ ం ల నరు. ( పూ త యసం, “ననున మ చన పుసతకం” ఈ-ప రకల లభయం..

http://www.geocities.com/Athens/Crete/3223/sept-2001/nmp.pdf.)

పరచురణకరతలు (ఎ క, 1970) ప చయం కయంల దదల త ప లు ననల లు క ంచకుం ఎల డు స సతరం లుపుతుంద వ ం రు.

63

ఈనవలక ఖయ జం టటన లు ండు - ఒకట ( క ఎ టకల అ ర చ). ం రచ తక తంగు ం న అ ర యల ద ం కరణ.

వరకు ల రచన 1943ల దలు టట రుట రచ త. 1946ల దల 16 మ ల టు న దయ ప రకల యల పరచు ంపబ ం . లక గణప త , ఆచంట ర వంట వుల మనననలందుకుం . 1952ల క మండ రు పుసతకరూపంల పరచు ం రు. ఎ క రు 1970ల ండు సంపుటలు పరచు ం రు.

షయంల 40వ దశకంల లుగు శంల ర చురయం గ ంచుకునన లుగు మంటక క యలు (కృషణ త , వశంకర త వంట ) క త దయ దనలల . ఇ వృతత ం షయంల ల ము సుత ననటుట అ సుత ం .

ఈనవలల పర ం లు - దట త లదండుర ల క పరవరతన. దయ క తన త లగు ం లకంల వునన అప లమూలన తన తం శనమ ంద నమమకం. ం ననసమజలల - స కరు, యల మ సుల మధయ - వయకతమ పరసపర వషం వయకుత ల ద కూ వుంటుం . ఒక మ రమ ందలక వ క కరణం సమజం, సమజంల ధకశకుత లు అంటరు బు చబబు. ఈ ంటక అనుబంధం రమ అలకకం, మ ననతం అనన ధవ కూ వుం .

కథం దయ అనబ ఒక త కు కణంల నడుసుత ం . ఇ అత వ లకపు కరుడ . తన తంల రసప న పర వయకత మన క లషణ సుకుంటూ డు ఆదయంతం. అత తంల ర ముఖయత వహం న వయకుత లు - అత త ల , కమ , అమృతం, సు ల, తర త కంతవరకూ ఇం , గమణ, క య .

దయ క త ల అంట అ త రవం. ఆ డ గహం ం పర ఠ త డు. క త ల తన దురనడత తనక అప రం ందనన షయం మ పకక అత న బ సూత ంటుం . రచ త పలుకుల ఆ త ల అప క సంబం ం న సంఘటనలు అనవసరమ వ యడం జ ం అ నరు. సంఘటనలు అవసరమవు క అనన దన అటుం , జఞ సువు అ న దయ ల ఆ దుష వరతనక నక వునన కరణలు ఏ ట అ , ఆ అరథం సుక లనన తపన , ట అ గ ం ను సము జం న జఞ నం వ తన న చకక దుద కుం ం అనన ఆశయం క క ంచవు. లకం ట తనూ ప డుమటలు ఓ ధ రణక వ చ త డు అంతట జఞ సువూను. ఇ క మనసతతత ం

అనుకు స పుచుచక ఠకుడు. తను అబ ధ ల డ క కరణం త (సం. 1. పు. 73). తనబతుకు

64

నరక ర యం కవ క కరణం త ల అ (సం.1 పు. 142). తన క తను బధుయడు కడు అనన రణ క సుత ం కథ డుగు ఈ మ లషకు ల.

అమృతంల త ల కలు చూసుకుంటూ ఆ క దగగరవు డు. ఆ ల అ నతర త ఆ అనుభవం కరణం అమృ క అత త లక మయం మ ంత ధృవప ం . అమృతం తనకు వ చం . ఇదదరూ క క న ఉ రక క ల క క రుచకు నరు. దయ తప పటట క ల క దద చరయ మూలం అమృతం కూ తనత ల న ర ం , అందుల తనక లుం . తను

పడుతునన దురవ థ ఆ కూతు క కూ పటటవచుచననన సపృహ అత క లదు. అం కక, అత యసం అమృతం కనన కూతురు తనదవు క అనన మంస (సం.1. పు.182-83). లంటక త డు క ఎదురుప అడగలడు. ఈపరవరతన అత జ ఠకులు శంకంచ క ఆ కరం

అవుతుం . అమృ క ఆ ల అ నప డు ఏ ల ఎల లుసుత ం (సం. 1. పు.106) అ కటర న దయ సం హం బుచచడం నవువ పసుత ం .

త ల తర త అత న షం ఆకటుట కునన కమ . కమ దయ దృ టల త కదు (సం.1 పు.139). పచచగ డ , ఆకశంలగ పరకృ ల గం. అం త ఆ ర నూ కడ పం డ ను అంట, ఆమటపుచుచకు త డు క ఆ ద యయ యయకుం ను డు. కమ అత దృ టల క కులు పువువ. ను ఆ పువువ అప తరం యయలడు. ఆ క కవ న కకం మతరం తలగడకంద టట ల డు.

ను ఆ ం ం డు క ర ంచలదు. ంఛ హకం, రమ మన కం. ంఛల వరథం వుం . రమల యగం వుం . కమ తన ర త ం . ఇ దయ మ లషణల క న అ ర యలు. తత ం నవల చదవడం అ నతర త కమ అమయకు ల నమమడం కషటం. జ క ఆ

ర మటక అ ర చ అ ం ం కు. అ జణతనం. తనకు గల సులుబటు బ సుకు న దుద కునన లకయం.

కమ పచచగ డ , పువువలల ట అంటడు. బ వుం . క ఈ కచ ల క న ఒంపు ంపులు కూ రచడం దయ జఞ స కవలం వయకత వ క సంబం ం న కద సుత ం . ఒకక కమ షయంల కదు, ఎకకడ ఏ త పరసకత వ చ (త ల తపప) అత మ జఞ క లషణ ఒక ట కళుల మ క ట వుంట . అతను న అంగవరణనలూ, బు చ అ ర యల వ మనక ఆ తరలగు ం కంట దయ మనసతతత ం పరసుఫటం యట రచ త అ ర యం అ ఆయన

కృతకృతుయల ర ప .

65

సు ల అత క మరదలు వర క ఆ తం ర ఆ దయ క చ ల యయ క అం క ంచడు. కరణం దయ త ల దురనడత. తం ర మటపరకరం ఇం ర ల కడ డు. ఇ దయ వయకతతవంల లపం. అత మ లషణ అత క సదస వ చ , కరయ ల రపలదు. ఏట డుడ న కూచు ఈత ద ఉప య చనటుట ఎదట పరవరతనల ద యఖయ లు సుకుంటూ వడ అతనక వ చన దయ.

తనచుటూట వునన అమమ లందరూ తనకసం త ం తు నర , తన స ఉచుచలు పనునతు నర ము తూ లు గడుపుకుంట తపప తన నమమకల ప కషక టట టల సతయ ం లుసుక ల జఞ స క ంచదు ఈ వకు ల. అత అంచ పరకరం, కమ పరకృ ల గం. సు ల బ తల నవ గ కంల గం. అమృతం త లల లబరు మ , వంటంట కుం లు. ళల ందరూ తన టడుతూ తనక ం లకుం సుత నరు. అసలు సృ టల వుంద . ఆడ ళుల

మగ ళల ట త రు (సం.1. పు. 28).

సు ల అమృతం ల సుకు కపు లు సుకు నరు. కమ తనక దయ వలల సుఖంలద లుసుకు , ఓజ ం రు ల , అత దగగర వు బబలు పడలక మ ల దయ దగగ క

వ చ ం . కరణం దయ అనుకుననటుట వరథరహత న ర అంట సం హ . కు మటుకు దయ ఏం యయలడు కనక అత వలల తనక బధలుండవు కనక అ ం ం . అ అమయకతవం కవచుచ, అమయకు ల నటం పబబం గడుపుకడం కవచుచ క దయ క ఈరకం ఆలచనల క వడం ఆశచరయం.

జకయలు కరణం మమ రు కరయం యయ వవరు. ఇం ర కపు క దు. అప డు కూ దయ పూనుకు కయ న ఘనకరయం ఏ లదు. చదువుకునన డు, బధయతల న డు మనక అ వయకతం కడు. ఇం ం ననున ంటక సుకు అ అ నప డు కూ వు నుడు వుం డు.

చదువు ము ంచుకు , యల మల ర కటసు దలు డ డు క అకకడ కూ త ల దునన అప దులమూలం నూ, అత కూక ఇతర వయస లు నయనన అప దులమూలం నూ, మన శం లదు. దుయడు రు చుచకుననటుట క ంచదు. అయ తం కన వజరం అముమకు పప డవు డు.

66

బు చబబు శల చనటుట , మతం, మూఢ వ లమట వ ల ద ం. తం అంట కషటం, సుఖం, మం , డూ, బధలూ, క నళూల , అ క అనుభ ల శమం క . ఆదృ ట చూ త న జం అనుభ ం న ళుల కమ , సు ల, అమృత . పర ఒకకరూ తమ న క నపదధ ల దుద కు ం రు.

దయ బు చ అ ర యలు చూ త ఠకుల నుభూ కసం ఆ టపడుతునన ల క త డు. అత మ లషణం తనల ల నటక కరణం ఎవ అ తకడం నూ, ఆ ల ల ఎవ త న రుదుద మ అనన పతరయం నూ స తుం . అ క పరముఖుల రచనలు చ అతను సము జం న దయ అం ఈ కప టల క టట క ప క చం . దసత ం ఎదట పర చ య, పర కయం గ ధ ం క ంచడం, ల నంతవరకూ దదలసూకుత లు ఉదహ ంచడం మతర మనక క సుత ం .

ఇలట తయ తంల అ బ మనుషులంటం. తన అ ప కతగగ అ ర యలు లక ఇల కట సుకుంటూ న అనుమనం.

దయ క డు, . . . త సుబబయయల (అలప ), కుటుంబ వు తపపల (భయం?). ఎట చ సుబబయయ, తపపల భయం తయ తంల ళల పరవరతనల మనక చరమవుతుం . క దయ ధ ం కుడు. అత బతుకు కవలం తన న ఒక కలప క జగతుత ల ఓలలడుతూ వుంటుం ఎలల ళల. మనక తమ అత ఆలచనలు మతర . అత క తంల కయ త . రణలల జనసం హంల జనం టు కటుట కు సగటుమ అతను.

నవల తత ం మ లషణ - ఒక త క ంతన నందు సూకతముకత వ ల సు షణ ర నవ ల అ ం ం కు. జం జ నకథ కంట నగు ం న అత ఆలచనలూ, ధ ం కరణ పుషకలం వు న . (ఈ షయం బు చబబు కూ పలుకుల పర త ం రు

పర క వుం బలహనత ల లకషణం అ ).

తం పుటటనకషణంనుం ఆమరణంతం పరయణం. మరణం క ము ంపు. ఈనవల క అరథంలదు వరక ల ఏ లదనన దయ ద ంతం ముగుసుత ం తపప అత

మరణం కదు. అతను ఇంక ం వుండ . ఇంక ఏ లదు అనుకడం దం. జ క అతను తంల అనుభ ం ం కూ ఏ లదు.

ఇకకడ లత న మ క నవల, ం ట, గు ం బు చబబు బు చన అ ర యలు సూకషమం పర త ంచడం అవసరం. వరకు ల వ చన ండు ద బద లతర త ం ట నవల లువ ం . ఆ నవల యఖయ సూత బు చబబు లతక న వుతతరంల అ ర యలు చూడం .

67

1. క న లు కప సూత పూ త రు. తనకు ఉ సహమూ, ఆశచరయమూ, కంత రక న sensuous అనుభూ కలగడమూ జ .

2. నవలల ఆయనక అభయంతరకరం న - పర న తర, శయవ త అ న దయ తనత ల కుల త కనన ప తరమూ త అనన అనవసరం అ . కథక ఆ ప తరత ముఖయం కదు, ఆ ( దయ) అటల ంట ఆ క పుటట , ఒక కదృకపథం అలవరుచకునన ముఖయం అ . అం త ఆ కయం falsetto note అ అ నరు. ఆదృ ట చూ త దయ అబసషన- తనత ల గు ం న అప దులు - మ ంత లవం త .

ఇ ఇర ళల తర త కనక బు చబబు తన అ ర యలు మరుచకు నరనుక ల . లక దయ ఒక తర, దయ మ క తర అ స టుట క .

3. లత నవలల రమగు ం కూ సు రఘం చ చం రు క కు అ అరథం కలదు. అం త ఆ రమ జ క ను. క , అ ల తత ంనవల ఉతతమపురుషల కక మధయమ పురుషల త హుం తనం, సమనవయం కూ దనన అ ర యం మతరం కసత అ మయం అ ం ం . “ పటల ల దయ న “దురంతం” ( జ ) మ కరు పవుంట, పదును త గ వుం . సభయత హ చ వుం . తంలల హతయంల కసత ంత అసభయత, అ లలత అవసరమనుకు ల కణణ . క మన సంఘం

అంతదూరం ళల క లకలం పడుతుం ” అంట యన. (ఆంజ యశరమ. హ లత. పు. 86). జ క య, జల “దురంతం”క (బు చబబు షల) దయ , అమృతంల అనుభ క(సం.2 పు.

90) మధయ గల ఏ ట కు డంలదు. ండు సంఘటనలలనూ ఒక వసుత వు. ఒక త , ఒక పురుషుడూ, దధ సమగమం. ఇదదరు రచ తలూ ఒక ష రు. మ బు చబబు ఎందుకు ప గటుట కు ఆ సందరభం ఎ త చూ నటుట ? బహు ఇలట సంద భలల ఆడరచనలూ మగరచనలూ అంటూ కథలక ంగబధం క పసుత నరనన దనక బలం కూ .

వరకు ల పరధమపురుషల , పర న తర ఆంతరం క తరణ కవడం త ఉతతమపురుషల నటట వుంటుం చదువ క. ఉతతమపురుషల కథ పనప డు క న వసతులుం మట జ . క

ఈ ండు నవలలల వసుత వు ప ం నప డు, రచ తలు ఆవసుత వు రం న రు గమ ం నప డు, ఈ మరు అనవసరం అ ం ం కు.

సూకషమం పలంట బు చబబు రచ త వరకు ల ల ం న క, ఠకు ఆయన వుతత రంల బు చన అ ర యలక సమనవయం కుదరడంలదు.

హతయపర జనంల ముఖయ గం ఠకు ఆల ంప యడం అ బు చబబు అ నరు. నవల చదవడం ము ం న తర త ఈ నవలల సం శం ఏ ట అ ల ఆల ంచవల వ చం . మగ

68

మ లు కవలం ఇంత సంకు తం తమప ల వుంటయ ? మగ ల క సం దయ ల ఆల ం రు వుండ క అవకశం వుంద ? ఇల తం ల సూత కూచుంట తం జం ఆనుభ ంచడం , తంల ం ఏ వుండద ?

ఈ నవలక పర తమకమ న ఒక హతయపరకయ లుగు హతయంల సు థరమ న థ నం వుం చుచ. క పర గం ఫ తం లుసుకు వరక. ఆతర త మ ల మ ల అ పర గం యయం. అల కక మనసుకు హతుత కగల రచన, మనసు రం ంపజయగల రచన అ మ ల మ ల చదువు ం. ఈనవల ను య ఏళలకందట చ ను, అపపటల అందరూ చదువుతు నర , కక ఎవ చదవమ నర . ఇప డు మ ల ఈ యసంకసం చ ను. మ ల చదువు అంట ఏ . ఉపయుకత గం లు.

ఆంజ యశరమ, ఘటట . హ లత. ణ పరచురణలయం, 1962.

బు చబబు. వరకు ల . ఎ క బుకస. 2 సం. 1970.

--- ననున మ చ పుసతకం. 1953. పునరుమదరణ. http://www.geocities.com/Athens/Crete/3223/sept-

2001/nmp.pdf.

లత. అంతరంగ తరం. వం పరచురణలు, 1963.

-- ం ట. జయం ప ల కషనస, 1971.

69

11. య కృషణకుమ

కృషణకుమ రు జనపద హతయం, త ల హతయంల షకృ న ల ఆదుయలు. ఆ రంగంల పర ం టక, జనపద ఙమయ క హతయ థ లదు. ఆ ట పం తులదృ టల అ కవలం మరులు ఎవ క నటుట రు డుకు టలూ, ప కు కథలూ మతర . యూ వ సటలల

పం తులఆదరణక చుక ఒక హతయపరకయ పటట , క హతయ థ క పం న దు కృషణకుమ రు.

జనపద ఙమయ అధయయ న కృషణకుమ రు మూడు లు భ ం రు. దట జనపద ఙమయ న హతయం గు తంచ లు, ం దశల జనపదుల టలూ కథలూ క ంచడ మతర జ ం . మూ దశ కృషణకుమ రు రంగంల పర ం నతర త ఆ అధయయ న పటట , జనపద ఙమయ క హతయ లువలు ఆ ం , కరం రూ ం నదశ. జనపద హ య న

లహం నంల నూతనపదధతులు పర శ టటన ఘనత కృషణకుమ . గణత సత సూ ర లు ర ప క జనపద హతయం ల ం ల స తయం రూ ం చూ ం రు.

ఈ హతయపరకయ అధయయనం య క మడతకు చ అధయయనం (armchair research) ప క దంటరు కృషణకుమ రు. ఆ సుల లబర ల కూరుచ పుసతకలు చ జనపద హ య న అవ హన సుకడం జరగదు. జనప లక ల , ఆ కథలు ప నూ, టలు నూ మట . క ఎం ఓ క క . జనపదుల మటడుతుననప డు క అరథమ షల మట . రు పం వ నం , తం ప ం , ఒక అవ హన ఏరపరుచుక .

ల ం నంల క న పర యకసూ ర లు టం అంట .

ను సవయం అ క పలల క ల లకక లన న త ల టలూ, కథలూ క ం రు. టపు కరుడ లవంట ప క లు ల లల , పరయణ క యలూ అంతంత మతర అ న ఆ లల ఆ ఎంత సమ రం క ం చూ త ఆ షఠ ఎంత పటషఠమ న లుసుత ం మనక.

కృషణకుమ రు సవత ధు . ఆ క తలల, మరశలల ఆ త త న ఆ వ త రు. ను కవ ర కన ఎం నయం ప కు నరు క మర పక క ముందుమటల. ఆ లకచరరు ప సుత నన లల యరుథ ల క మర రయతరక లనపపట అనుభూతులు “క మర పక క”ల

ఆ షక ం , య ర రచనక కతతబట రు. “అ కవలం ఒక య ర కథనం కదు, అ ఒక వచన కవయం” అంటరు ర సర కూ మ వు రు ఈ పుసత క క ముందుమటల. ఇందుల క మర శపు

70

ల టు రచ ర క తమ కూ అదుభతం ఆ షక ంచడం జ ం అంటరు . హ శ ధర కృషణకుమ క త ద న యసంల ( thulika.net ).

ఉ హరణక, ఈ కయలు చూడం .

ల న నంల ఎకకడ చూ కళుళ త ంత పచచ గ డపరుపు చుటూట చూపు ర దూ న అ న ఖ లూ ఇంచు ంచు హమవకుంఠనంవలల లల రుసుత న . సూరయకం పర ఫలనం వలల తళతళల ఆ ఖ న చూసుత ంట అందగ తలం ఒక భుజ న మ కరు చుకుంటూ వరస , ప ప నవువతునన వన కలుగ ం . మంచు ల ట నలల

పరవతశ రం బ తు నునుపు నూ దూ రు గ న ఇనుపముకకల ఉం . పరముఖ క య సుబబ వు, హనుమయమమ దంపతుల జయషఠ పు రక కృషణకుమ రు. జననం గుంటూరుల 1930ల. ఒక తముమడు, ముగుగ రు లల ళుల . కృషణకుమ రు అకష ల ఉగుగ బల క తవతతత ం ఆక ంచుకునన కవ ర. సుబబ వు రు పరముఖ హ తత ల జరుపుతునన చరచలు ంటూ ననతనంల నలుగు ల రభయం లగడం, మటడడం చరు ఆ .

సూకలుచదువు నర పురం, కకుళం, ఇంట మ యట గుంటూరులనూ, అ నతర త లుగు యం. . యయ క ఖపటనం ల రు 1948ల. అకకడ ఉనన మూ ళూల ఆ హ య లష చ దద క ఎంత డప . అంతకుముం , ఆ . . చదువుతునన లల ఆంధుర లచ తర

కల సుల సుకునన టుస ఆ రం “ఆంధుర లకథ” అనన పుసత కం పరచు ం రు. అపపటక ఆ వయసు 18 ఏళుల . ఆపుసత కం ఆ డు సూకళలల ఠయపుసత కం సుకుం ఆంధరపరభుతవం.

ఖల ఉననప డు ఆ క అ కమం పరముఖ రచ తల ప చయం అ ం . కృషణకుమ రు షం హతయసభలల, టకలల లగ ంటూ, తన హతయ కృ క బల న పు దులు

సుకు నరు.

కృషణకుమ క ఖపటనం క న అ వసంబంధం, ఖపటనం అంట ఆ ఏరపరుచకునన ఆ మయ “ ఖ, చ ” అనన క తల కరమవు మనక. ఖపటనం ఏమతరమ ప చయం వునన ఆరదం కుతుం ఈ క త.

ఉతుత ంగ తరంగ త

పృథు ల సంకు త

కత న

ఈ ఖల

71

అడుగుల ముదరలు ఎ న న ఏళల నుక!

ను న న ర ఖల

సుత ల ందరయ కంతులు ండు తూ

ఇపపటక ల! ... ... ... కరూపర గంధసథ త

రభర మరు వ కల చలల చుటుట కు

రప సమృ ఖ

కూ ఈగడడకూ మధయ కలం ం న రలు భవ ల జ మ గ ల కటకటల

అ ష జనసం హ సంభరమల ... .... .... ఆతమను లుచక య

అ కక మయవరణంల కూ ఈ ఖకూ మధయ టక గర వన ఖ (1978)

కృషణకుమ రు వ ణం న ఆ “ గర వన ఖ ” ఈ డు ఖల కూ కటక జం. ఈక త ఆ సంకలనం, “అ నపు ర” (1978) ల .

ఆ ఖల “ యగం న కక అలదుకుంటునన ళ”లల , “కల తవయకుత లు” రచ ర, . . ప చయం అ ం ఆ క. ఆ తర త ఆ త ల అసవసుథ లు క , ఆ క కతస

72

రట. అకలమరణం ఆ బలం కల ం . ఆ మ ద “ఏం పపను, సత ం” అనన క త అ పరభ ం ం .

ఆదయం లకందకుం ఆ శక ల రంగులు పటట

అ ఛతమ సవరూప న సత ం ఏం పపను నున గు ం ... ... ... ఆపదల పడవల ఎకక

ఆలకపు టంచు న టటబ న అమమను ఆ మ ల మమధయ వ న

మృతుయంజవ పప నున సత ం? ... .. ...

అంటూ తన చ తలుచుకుంటూ, ఎప ఒకప డు మ ల కలు త ం అనన ఆ వం బుచుచ రు.

ఎప ఒక డు ండు లకలు క స హదుద త ద నువువ నవువతూ కదురు వ చనప డు అంతరంగంల నువవంట కంత షట

అం జం త ను సత ం! (1962)

తర త అ రు అ తన ండవ క సంకలం 1988ల లువ ం రు.

కృషణకుమ రు లుగు యం.ఏ. అ నతర త, మ ర సుల ఒక ఏ లకచరరు ప , తర త హద బదు వ చ థ రప డ రు. ఉ మ య యూ వ సటల లకచరరు దలు టట , డర , ర సర , ఆతర త, లుగు యూ వ సట స నసలర టర రు 1999ల.

ఉ మ య యూ వ సటల కకన క భవం ద .హచ. దలు టట రు క పూ త యయలదు. ఆతర త, ఆ భరత మధునసూదన వు రూ, తుర లు అంతట నర ంహం రూ ర తసహంచ , లుగు జనపద హతయంల ప ధన , .హచ. . పటట అందుకు నరు. ఆ ధ ంతగంథం, “జనపద య థలు” అనన షక 1977ల పరచు ం రు. (ఆ ధ ంత యసం పులం thulika.net

73

ల ఇం లషు యసంల చ చం ను). ఆ తర త ఆ తన దృ ట అం జనపద హతయం కం రక ంచడం లుగు హ య క జ న లు అ వ యం.

కృషణకుమ రు సవ వతః ఎం ఔ తయం టం వయకత . న ద అనన వకషత లకుం ఎవరు హతయసభలక ఆ వ ం అం క ం తృ తపరచడం ఆ క ఆనందం. ఒక , అంతట

నర ంహం రు, “ఇల టంగులంటూ కలం వయరథపుచచక పుసత కపరచురణలక చంచవచుచ క “ అ నరట. క జ బు , “ పం, ళుల ఎం ఉ సహం ను ఒప కుంటననన ఆశ వ త రు. రసక ంచడం ఏంబగుంటుం ?“ అ జ చరుట.

మ చ 14వ టక ఆ రయ య కృషణకుమ రు ఎన వసం లు ం న పం తు లు. హద బదుల భరత ర న మధుసూదన వు , ననకుమరు కుటుంబం కలం గడుపుతు నరు. క ఇదదరు అబబ లూ, ఒక అమమ .

గృహల మ సవరణకంకణం, టట ములు లుగు యూ వ సట ఉతతమరచ ర బహుమ వంట ఎ న పుర క లు అందుకు నరు. శ లు పరయటం రు. లకకలన న సభలల లగ నరు. ఆంధరపర శ హతయ ఎకడ అఖల రత ఆంధరరచ తుర ల సభలు 1963ల ర రం ం రు. ఆ లల ఊటుకూ

ల మకంతమమ టు కరయ వహకవరగంల పరముఖ తర వహం రు కృషణకుమ రు.

అ ట శవ లంట ఏ ట కు దు క పుటట ంట, టట ంట సకల ల సంపూరణసహకరం ందుతూ, లుగు హతయంల అనరఘమ నకృ న య కృషణకుమ రు ధనయ వులు అ ను అనుకుంటు నను.

ఆ thulika.net ల ఇం లషుల య లూ, అను లు కంద ఇ చను. చూడం . Dr. Nayani /Krishnakumari: A Distinguished Scholar in Folklore and Women’s Literature (Essay).

Dr. Nayani Krishna Kumari’s Poetry: An Overview (Essay), by Dr. Vaidehi Sasidhar. Poet’s Wife (Story) by Dr. Nayani Krishnakumari. The Muse (Poetry) by Dr. Nayani Krishnakumari. Dr. Nayani Krishnakumari. en.wikipedia.

74

12. వ సుబబల మ

వ సుబబల మ రు కథలు త ర కు లకలం లుసు క ను చ న ల తకుకవ. అ కూ ఎప క న ద బద లకతం. జ క బు చబబు కంట ఆ బ త ర కూ అ న వ . అం త, మూ ళలకతం ఇం య వ చనప డు, హద బదు ం ను ను కథ ఏ పం అను దం తూ క. ట ల సుకుంటన . ఆ డ “అల మమనవ త ను” అ నరు. ఆతర త మ ల ఇప , అ ముఖముఖ కలవడం. అం త కం వు సహం వుం . మయ ప, నువువ కూ వ త అంట వ త నం .

ఆగసుట 23, 2009 శ రం ఉదయం నూ, మఅననయయ, మయ బంగుళూరుల సుబబల మ ంటక ల ం. ం ంట వునన గంటననర పూ ఆ డ నవువతూ, హు రు ఇలల ం

కలయ రుగుతూ ఎ న కబురుల పరు. ను న ంటంగస చూ ం రు. ఆపకకనునన బపు ట చూ ం తమక బంధువుల పరు.

“ఆ బపూక బమమలయయడం పం ” అ నరు సుబబ వు.

సవయం టటన ట, కటూల , చ, బలల ద టట , టలక లకులు లుసూత కబురుల బుతుంట ఎంత ముచచట అ ం ం పపలను.

“ కు ఎన లు ళుల ” అ నరు మమూలు (ఇప డు 85. ట ంబరుల పుటటన ). ఆ డ దతతత సుకునన మనవడు, సుబబ వు, “వంట ఆ యయ . ట ఆ టట ” అంటూ ఆ యయం

ఆ డకథల , బు చబబు కథల తన అ ర యలు పరు. ను ఇంటరూవ అనుకుంటూ ళలలదు క ఆ డ సవ వతః రచ ర కనక మసం షణ అం హతయం న ం .

తనపుసత కలు అ న ళల ంద క ఇ చ న , తనదగగర అటట లవ ప, తనదగగర వునన లుగు పుసత కలు మతరం చ చూ ం రు. మూడు క సంకల లూ (కవయసుంద కథ, మగత వ చూపు, ఒడుడ క న కరటం), ఒక నవల ( లం టు అయయ రు). తనక బ న చన నవల “ రుప” అనన తరుణ మసప రకల హకం వ చం ట. క ఇప డు ఆ డదగగర క లదు.

జలసూతరం రుకమణ థ త రు లంటల చనువు పరముఖరచ తలల ఒకరు. ఆ డ కథల “మనసులం వ చన ” అ చుచకు నరుట. వయసుక ద అ , “ననున న అ ల చ” అ అ రు. ఎందుకంట బపు అల లుసుత నడ . “ కంవుం అల లవమ నను” అ నరు నవువతూ. ఆయ ఒక “ఆ నవలకంట కు కథల బగు న ” అ కూ అ నరుట.

75

“ఏ నవలం ?” అ అ ను.

“అపపటక ‘ వరకు ల ’ వ చ ం ’ “ అ ఆ డ నన నవువ పుత ంట మకంద క న వ చం .

“మట చం అడుగుతు నను. ఆనవల ను ఈమధయ మ ల చ ను. మయ కూ చ ం . ముందు రు అ ర యం పపం . తర త ం మఅ ర యలు త ం” అ నను ను.

ద నన చరచ జ ం . సుబబల మ రు, “అందుల వరణనలూ, వ రంల మనుషుల రం న రు బగు న . కందరు తర తరణ బగులదు అంటరు క అందుల ఆయన రం ం

ఒకక దయ మనసతతత ం మతర . అ బ రు,” అ నరు.

“ క కవల ద ం అనుకు న ?” అ అ ం మయ.

“ఆయన ఏం యలనుకు న అ రు. దయ మనసుల సంఘరషణ యలనుకు నరు. రు” అ న డ.

సుబబల మ దట నవల “ లం టు అయయ రు” ఎ క రు 1964ల పరచు ం రు. “ గ కులం, మ గ కత అనుకు ళల బతుకులల కట, కటల బతుకుతు నననుకు న కళల వ చూ ం కతతపదధ నవల” అ నరు పరచురణకరతలు ఈనవల .

ప మ నకణంనుం అయయ ంట జ తం వ ం న కథ. “ప మ కణంలనుం ఆ షక ం ల ఎందుకు ం కు?” అ అ ను.

“ ను చూ ను. మనం ప ళల ఏ అనుకుంటం క ళుల ల షయలూ గమ త రు.” అ నరు సుబబల మ రు. ఇ కు కూ ఇషటమ న కణం. చదువుకునన ల కంట చదువుక ల లకజఞ నం ఎకుకవ. ళలకునన టలు తరగ ళలల లమం ల తకుక అ ను కూ అనుకుంటను.

అ క వ చక, లబర క ల చూ త సుబబల మ పుసత కల న వు న . కు అటట టము లక వడంవలల అ న చదవలక ను.

“ లం టు అయయ రు” నవల ర రంభంల ఆసకతకరం అ ం ం కు. దట ల రచ ర వుకత లల డవుతుం .

“ లంరంగు టులం గుతుత లు పూ న లల గుల గుబురు చూడముచచట క ం న కషణమ లబడుతుం . దూరం నం వర గు ల వునన ననమమ

76

కూతుళల ంటసుకు ఇంటపనులకసం రుగు ం . అసల ల సగం ఇళుల తన నంటుం . తను సుకు బ కన .”

దట కయంల ఒక లల గుల పర యకత వ ం రు. న కూ లల గుల ల పర యకత సంత ంచుకునన వయకత . ను పర ం న లం టు అయయ తంల కషణం కదు శవతం

న ప ఖ. ఇంటప కసం రుగుతునన న “ఆ ల సగం ఇళుల తన నంటుం ”. తన న ప కగల ఆతమ థ రయం వుం ఆ క. ఆతర ల “అసలు సంగ పపదు” అంటూ రచ ర న పూరవకథ క క ం అసలుకథలక వ చ త రు.

న టు లప క అడు టటబతూంట ఇంట కుకక ఆ క ం ం . ఎముక నం చ మ న రు ం . ఇంతల క చం . కరులం న ఎరట, లవు ట లల బటటల దదమ స వవబ పుచుచకదు. ఆయన “అ ఛ త ఆ వుసురు మనక” అ ధరమగుణం చూ ం , ప కటరుదగగ క కళలమ ప లప క డు. ఆతర త న ంటల ప మ కుదురుతుం . ళుల “అ ” కండలక ఆ గయంకసం ళూత , న కూ సుక త రు. ళల హతుక తగగటుట ఆ క

కటూట , బటూట మప రు. అ రకలంల అయయ క న నహతు ల తుం . తనబధలు ప కుంటరు క. కషటసుఖలు కనుకుకంటరు. ఆయన మనసు చ ం నప డు “తమరు ములరంటరు” అంటూ తప కుంటుం మ యద . అమమ రు, కడలు, ... అంద కథలూ న ంటూ

వుంటుం . ఆఖ క, ఇంటల కడుకూ, కడలూ, య ... అందరూ తల అ నతర త, అయయ రు వనస యలను మననం సుకుంటుననప డు ఆయనక మరగదరశకు లు ం న. ఎంద

ప మనుషులు వ చ యరు క నలట ప మ ఆయనక మ ల రకదు. న గహంచుకునన తస యలు ఆయనక అరథమవు . ఇ మనుషులగు ం రచ రక గల సూకషమప ల శకతక

దరశనం.

సుబబల మ “మగత వ చూపు” సంకల క ఆ రవచనము (ముందుమట) సూత , సుపర దధ క ఆ రయ ంగ ల మకంతం రు ఆ గు ం ఇల అంటరు, “ఈ డు వసుత నన కథలు ఇ త లు న , ఇ పురుషులు న అ లుచక క లు లకుం వుంటునన . సుబబల మ

కథలల షటత ఏ టంట టల ల గం ఇ త మతర యగలదు అ ంచడం. పురుషుడు త పరకృ రం నప డు అత ంత పుణరచ త అ పురుష ర లల పర ఫ ం న దృ యలను

మతర అతడు రంచగలడు. త లసవ న ట త వ ణం నప డు ఆ వరణన అనూయ కతం నూ, సత కతకు స నహతం నూ వుండడంల ఆశచరయం లదు. ... ... ఈరష ల నూ, ఆసూయల నూ,

77

సంకు త న వరథదృ ట కూ న ఈ ట మనజ క అదదం చూ ం త ద సంసక ంప డడం ఈకథల లకషయం అ పపవచుచ.” ముందు ముందు సుబబల మ రు “భరతకంట మం కథలు యల ను ఆ రవ సుత నను” అంటూ ము ం యన.

ఈసందరభంల కు మ క షయం సుఫరణక త ం . దంపతు దదరూ రచ తల నప డు రకరకల యఖయ లు ంటుంటం. భరతమూలం రయరచనలు ఆదరణ ందుతు నయ , అసలు భ త రయ రు ద పరచు సుత నర అనడం సరవ రణం. ఈ దన ఖం ంచ క పరయ నంచడం డ

యుదధం యయడంలట . అ మనసుల సుఫ ం ం అననటుట సుబబల మ రు, “ ను వరణనలు మ ను. ఎందుకంట ఆయ న చూ క కటటనంటర ” అ నరు. జ క ఆ కథనంల సవత సదధమ న వుకత పుషకలం వుం .

తనకథలగు ం మటడుతూ, “అందరూ ‘మ య క మందుం ’ అంటరు క కు ల న చనకథ ‘ఒడుడ క న ఒంటకరటం’” అ నరు. ఆకథ ఏ టంట “ఆ డ . ఇంటల ం బయటక త ం ళూల , ఎదు సుత ంద .. అలంటప డు అనన రు తన లల న అపప త డు. ఆ డ అ ఘనం అనుకు , యగం లదద న ంచుతుం . ఉనన ఆ త ఇంపువ ం ... లలు బగు ం . క ళుల కూ ఆ డ స గ చూడరు. క ఆ డ ఏ ఆ ం యలదు. తనఅనన తనక అపప పడు.

అ తనకరతవయం. అం .” అ నరు.

ఆ డ జఞ పకశకతక మతరం జ రు అనకతపపదు. కంట 12 ఏళుల దద అ న సుబబల మ రు పర కథల ఇ వృతత ం, నకకథ పుత ంట ను అ కక ను. ( న కందటడు నకథ కూ మ చూడకుం పపలను).

సంఘంల త థ నం పటల ఆ క రుద షటమ న అ ర యలు న .

“ త వంటంటల వుం అంటరు క వంటలుల ఇంటల ల ముఖయమ న థ నం. భరత బధ డుతు నడ త ఇలుల వ ల కూడదు. ముఖయం లల లునన త లు వ ళల కూడదు. బయటక త మతరం సుఖపడుతుం ? అ లదు. భరత వ ల ందంటరు. లల లు అ యయం అ రు.

పుటట ంట ళుల ఆదుకడం మన ంపర యంల వుం క అకక సుఖంలదు. అకకడ మరద క యయ . డబుబంట, ఆడబుబ ళలక . ఎందుకు టట ందంటరు. డబుబ లక , ం సుత నం

అంటరు”.

1998ల ద ంబబు పరచు ం న “ వ సుబబల మ కథలు” సంకల క ముందుమటల కూ ఇ అ ర య న బు చరు.

78

“ఏ జ ల ఆలచన కూడదు. అ కటుట బటల కక ం ... హం అ ప క అరథం లకుం సుత ం . అమమ అమమ ఆ మహు క పర ంబం తనద పర యకత అమమ అ ప క అలంక ం ” ”

ఇలటఅ ర యలు మనక ఇప డ క రం త క సంద భ నబటట అరథం సుక అనుకుంటను. య , అరవ యళలకతం త ల ప థ క అనుగుణం ఆ అ ర యలు బుచుచతుననటుట అ ం ం కు. అ పరసుత తప థతులు గమ ం తదనుగుణం ఆ

అ ర యలు మరుచకుననటుట క ంచలదు. కు అవతల మ టంగు వుం కనక ం ఈ షయం అటట చ చంచలదు. మ ఇంటరూవ జ , ఈ షయం మ ంత సపషటం చ చం .

ఇటవల రచ త రు ప రకల క ంచక . “ రు యడం మ ం” అ అడగడం మనక ఆన అ ం . మటుకు కు ఈపరశన యయం చదు. సవతః దధ ం సూఫ తగల రచ తలప డూ యడం మనరు. మనసుల కథలూ, క తలూ పచనం అవుతూ వుంట . ఒకకప డు క తం ద టట క టం పటట చుచ. ఒకకప డు పరచురణక పంపక వచుచ. సుబబల మ రు ఈ వ కవలక వ త రు.

“ట ల నూయస చూ నప డు ద ఓకథ త రు. అలట ల వు న ” అ నరు అబబ సుబబ వు.

“ ను ఇప డు జఞ పకలు సుత నను. అప డు ఆవూ ల వు నం. ఇప డు ఈవూ ల వు నం అ కక జ న షయలు సుత నను” అ సుబబల మ రు ను సవదసూత సుత నన క లు చ చూ ం రు. ఇపపటక 10- 12 లవరకూ రుట. అ చూసుత ంట మనసు పరవ ం ం . ఆ లల

ం అందరం క తం ద కలం టట త ళల ం. తుడుపులూ, కటట తలూ లవు. కట ఎండ సట లదు. పల కర లదు.

“ రు మ ల రగ త ?” అ అ , “లదు, ఎల త అల సుకుంటూ వడ !. మ ల య క బదధకం,” అ నరు నవువతూ.

“అ కవవం . తూ కల డ ను” అ అ ను.

“అను దం డ ?” అ అ ం మయ.

“ఎల టట క కు అభయంతరం లదు. వునన వుననటుట ఆ దసూత నూ, ఆంగలంలక అనువ ం కూ టటగలను. కు అలట కథలు క ,” అ నను.

79

సుబబ వు కన పంపు న నరు.

“ త డు. ఏ క లంట త డు.” అ నరు చుచకలు , తను సుక క డుతునన క లగు ం పూత . “ డు ఆ సుప కసం చుచకుననక ల ద త ను నన లలల . ను నన లల . పుసత కంల యడం అ ఏంలదు,” అంటూ షకలమషం నవువతుంట, న

ఆ వ ంచడం ణణం అరథం సుకునన మ అ ం ం కు.

సుబబల మ రు రణం సూరయపరకశ వు, సతయవ దంపతులకు ండవపు రక ట ంబరు 17, 1925 న జననం. ముగుగ రననదముమలూ, ముగుగ రపప ల లుల .

సుబబల మ రు తం రదగగర సంసకృతక యలు చదువుకు నరు. ఆ హం ప నండవ ట, వ ంకటసుబబ వు జ ం . ఆయన పూ త సుకు యం. . చదవ క మ ర సు ల రు.

మ ర సుల ఆదంపతు దద క అ కమం పరముఖ రచ తలూ, తరకరులూ, కవుల ప చయం అ ం .

“ వ సుబబల మ కథలు” (28 కథలు) సంకలనం ముందుమటల సుబబల మ రు తనక, బు చబబుకమధయ గల బంధ య న హృదయమం , మ కథ మ రు.

కథలు ఎందుకు త రంట,

“ఉనన సమ నప మనసునన ళలక ఇ క , అ క అనన క కలు తకుక వుంట . ... క ళలమనసు కూ తనక పర యకత క ల ప త సుత ం . తనభరత తన వు క గు తం లనన తపన ...” అంటూ, గ న గురుత సుకుంటరు. వ గటుట కూరుచ ఈకథ ఇటల పూ త త ఎటల వుంటుం . అటల అ , తనక ఎం రవం ఇసుత నన అనుభూ మనసుల ముదర సుకు ... (అ ) ఓకథ. ...

ఇల తన తం ము టుట కు ఆసంకలనంల కథలు ఎల మ పన రు చూ త ండూ మ కమ నటుట ఉం క ఏ సవ షయ , ఏ కలప సపషటం కదు.

బు చబబు క తనక గల ఆ మయత, అనుబంధం ఎల ప చూడం ,

“ రు కథలు త ను కథలు ను. రు బమమలు త ను బమమలు ను. .. మమ న గురువుల తల ను. స నహతు ల అరమ కలు లకుం మనసు ప ప కు న. ..”

అంటూ రమపూరవకం తనసంకల న ఆయనసమృ క అంకత చరు. సుబబల మ హృదయంల బు చబబు రు రం .

80

జ క సుబబల మ కథలూ, తమూ కషణణం ప ం , సమగమ న అవ హన యవల న అవసరం వుం .

గంటననర పు కషణల ద గ ం . కు అవతల టంగుక టమ ంద బయలద ం. “మ ల ఎప డు చూ త .. “ అ ను అంటుంట, “చూడం అనకం ” అ న డ.!

ళలబబ ఆట ట ండుక సుక చ గబటటడు మమమ న.

రచ ర, తరక ణ, అ మనయగృహణ అ న వ సుబబల మ ఓపూటల సగం పు - ఏ టక మ ల అనుభవం. వ సుబబల మరచనలుః నవలలు. అదృషట ఖ, లం టు అయయ రు, రుప

క సంకల లుః కవయసుంద కథ, ఒడుడ కు న కరటం, మ య క మందుం , మగత వ చూపు.

వ సుబబల మ కథలు (సంకలనం.)

(15 నవంబరు 2009)

81

13. వ దుల ల

1960వ దశకంల లుగుకథ, నవల జజవలయమనం పరక ం ంద అంద క ం . అందు రచ తుర లు ం న జయం అననయ మనయం. ఆ భ క పర ధులల వ దుల ల రు ఒకరు.

1963ల ల నవల “ కుంఠ ” ఆంధరపరభ రప రక నవలల టల పరథమబహుమ ం ఠకులదృ ట షం కటుట కుం . ల రు ఈ ట యువత క కతత కవచుచ క

ముందుతరం క, అంట నల ళలవయసు టన క ఆ రచనలు సుప తమూ ర తరమూను. లత అంట ఊ నం, మల చందూర అంట పరశనలూ-జ బులూ, సులచ ణ అంట జ ఖరం ...క

ల క అలట “మరుక” అంటూ ఒకట లదు. ఆ డ రచనల న మూహకం ఒక పర యకమ న అ ర య న క త ఠకు ల. వ దులు ల క సంబం ం నంతవరకూ ఏ నవలక ఆ నవల, ఏ కథక ఆక థ - క .

ఆ ఎంచుకునన వసుత వులూ, ఆ ఆ క అలటక త చ టట . ల క తన న వుం . కంతవరకూ ష - జయనగరం మండ కం. ఆ డ శ లు న అ కథలల ఆ తూరుపయస అల లబటుట కు నరు. సం షణలల నూ, కథనంలనూ కూ ఆ అచచ లుగు ను కరం డుతూ ఒక లకషణమ నఅం న సమకూరుచకు నరు తమకథలక.

ను తూ క. ట దలు టటనతర త, కందరు ఠకులు ల కథలు “ ందుకు అను దం యయరు?” అ అ రు. ను అ క ల పరయ నం ను క ఆ ఆచూక కు రకనందున, ఆ

నవల “ కుంఠ ” ద స కష ను.

గత ఆగసుట ల ను ఖపటనం లనప డు ఆ కలవడం జ ం . ను నుల “ మమలన కల లనుం ” అ అ , ఆ డ, “తపపకుం రం , క ను ఇంటరూవ ఇవవను. ఇవవ క దగగర పుసతకలు లవు,” అ నరు.

ఆ డ తనపుసత కలన నట సరవహకుకభుకతములు ఖ రగం లయ క చ రు. తనదగగర ల పుసతకలు క ంచ క ల ంకటపపయయ స యం రట. ఆయన తన ప రక “గం లయసరవసవం” ల పరకట త , క సపం సూత అ కమం ఠకులు తమ దగగరునన క లు పం రుట కస సుకు చ షరతు ద.

82

ను కథలు అను దం యయ క అనుమ అ ను. క ఆ “ఇ త ను అ చుచ క ను రగం లయం క సరవహకుకల ఇ చ ను కనక రు అడ . భ ట మ లం నూ, వర ల టట నూ మటల డం ” అ పరు. ను మ నడు భ ట మ లం , ఆతర త వర ల టట కూ క మటల ను. ఇదదరూ కూ స న నరు.

వర ల టట రు నన క తం ద ఒక నన కయం ఇ చరు అను దం వర టటమ .

తర కం ల రు రచన ర రం ం టక కథలక వసుత వులు ఆ ట ంఘకసమసయలు. శపునరుదదరణల గం త లక అ నరం లల నూ ల సుత నన ర సహం, చతయ గ క పర వం

మరుతునన లువలు, చదువుకునన అమమ లక కతత వ చన ంఘక థ , కుటుంబలల కతత పుటటన ఒ దుడుకులూ, చదువులమూలం లళల షయంల ఎదు న కతత సమసయలూ - ఇవ న ఆ ట త లు సృ ట ం న హ య క వసుత వుల. ల రు ఆవసుత వుల వక ం , ఆ

ఆ షక ం న నం ఒక పర యకత సంత ంచుకు ఠకుల అ మ న షం చూర నన .

రణం రచ తలు తమరచనలల వసుత వు ఆ షక ం నం ండు రకలు ఉంటుం . ఒకతరగ రచ తలు ఉనన ఉననటుట , చూ ం చూ నటుట త రు. ఈ రచనల యయం - సంఘంల కటటదుట క సుత నన దు ల , అ యయల మ ఎ త చూపడం, త వ ఠకులు, ముఖయం ఆ దు లక, అ యయలక గురన న రు సపం ం , జఞ దయమ , తమ దు థ నుం బయటపడ క పరయ నం ల ఆ ంచడం. మ కతరగ రచ తలు తమప స లల జరుగుతునన సంఘటనల , ప థతుల , పరజల సూకషమం ప ం చూ . ఆ వయకుత ల , ప థతుల రసూత

లషణతమకం త రు. త వ ఠకుల ధక మ ంత ప క ప త రు. ల ఈ ం కవక ందు రు. ఆ కథలు నవలలు చదువుతుంట రచ ర ఒక సమసయ , తరల , తరలమధయ

సంఘరషణ తం ప ం , అరథం సుకు ఆ షక ం న సపృహ కలుగుతుం ఠకు క.

“ కుంఠ ” (1965) ల ఇ వృతత ం ంపకం. రణం ంపకం అన , వ ములల ంత అనుమనం మనసుల అ రళం కలుకుతూ ఉంటుం . ఏ ఒక కరణం ఒక ప ఇంటక చుచకుంట, చటట య దతతత సుకనక క న కుకలు. ఆ తర త తమక ఒక లల డు క ప థ

మ ంత కలషటం అవుతుం .

సూకలు టచరు అవ రు ఒక ప ఇంటక సుకువ చరు రయ రవతమమక మటమతరం పపకుం . ఆ అబబ ఎం రమ చూసుకుంటరు క చటట య దతతత సుకరు. ఒకట, ండు రుల అనుకు నరు క పర ఏ అ ంతరం. ఎం తంట రు ప కునన

83

కరణం - సుకక ం, మనం కం తకుకవ సుత నం అ . పంచుక క దద ఆసుత లూ లవు అంటరు. సతవంల మతరం అల ఆ దతతత చటటబదధ ం యక వడంల కుకలు ఉ న . దట ఆ అబబ , రంగ న సూకలల పసుత ననప డు “ఇంట ట“ అంట ఏ పపలక, అవ రు “ఎ” అంటూ ఓ అకషరం స డ రు. సూకలల ఉ యగం సుత నన అవ క తల క ల ఈ అకషరంమూలం భ షయతుత ల వ చ సమసయలు ? అ మన కం రంగ క ఎంత సుత ం అననపరశనలక కకం జ బు లదు. అల అవ రు మటమతరమ రయ పపకుం ఒక లల ఇంటక సుక చయ క కూ నమమదగగ సమ నం లదు. ఇలట

సంఘటనల ఎల సమ థ త ం?

పపగ ందలల - మనసంసకృ ల ల షయలు యస సుకం. నంతట అ సరుద కుంటుందనన కరమ ధ ంతం, రంగ థ అవసరం వ చనప డు లుచకుంటడనన పలయన దం ఇల ఎ న ఆలచనలు. ఎపపటకప డు ఏ ఒక కరణం ప అ ముఖయమ న షయ న ట యడం మన క ల ం . ఈకథల బహు రచ ర పపదలుచకునన , ఈసంఘటనలక

సంబం ం నంత వరకూ అ మ .

రంగ థం ను దతతపుతుర కద , ఆ దంపతులు తన సవంతకడుకుల ఆద ం రు కనక పుతుర ల తన ధుయకతధరమం ను ర రు త డు. తముమ చ త డు. తనచదువు స టుట కు . త లదండుర ల చరమదశల ఆదుకుంటడు.

ఈనవలల కు లకషణం అ ం న గం అవ , రవతమమ కుంఠ ఆడుతుండ రవతమమ ఓ నఘటటం. ఆ కళల ళుల టుట కు , యభరతల ల ద, ఎవ క ఎవరు ఆలంబన

అననఅంశం ద యఖయ సుత ం . ఇ కు సంద భ తం అ ంచలదు. వృదధదంపతులు ఒక కకరు ఆలంబన క లనన సతయం పర ంశం సంబంధం లదు. కథల పర న తర రంగ థం. అత తంల ములూ, చనలూ ల చూ డు. అత పరం కుంఠ ద యఖయనం ఉంట, షకక బలం

ఎకుకవ అ అనుకుంటను.

తర తరణక సంబం ం నంతవరకూ అవ , రవతమమ, కడుకు , నతత ంత... ళల ంద మనసత త లూ మనసుక హతుత కు ల ఆ షక ం రు రచ ర. మనసంసకృ ల ఉనన షటత , అవకతవకల కూ ఎ తచూపుతుం ఈనవల. ంపకంగు ం ఆల ం క మం ఠం ఇ .

84

“మ న లువలు” (1966) నవలల పర ంశం ఆ డు మరుతునన సమజంల చదువుకునన అమమ థ నం. ఇంట బయట కూ పర న తర జనక ఎదు కనన సమసయలూ, క ఆ ఎంచుకునన ప కరం.

జనక అ దుగురు లల లల సం నం. ం కూతురు ంత ప కష స న పరకటంచడం నవల ర రంభమవుతుం . త లక ంత స ందనన సం షం లదు. మూ కడుకు ంబు అ ప కష ల డ ఎకుకవ బధ పడుతుం . ఆ దృ టల చదువు మగ లల లక మతర ముఖయం. ఇకకడ

ఐర - అపపటక, దదకూతురు జనక తనకునన క ద చదువు ఉ యగం సం త ం . ఆ ఆ య ఆ కుటుంబ క ఆ రం. అ , ఆ త లక ఆడ లలల చదువుల ద రవం లదు. సంఘంల త లు పు గ ం ల తుత కు రు ఒకపరకకన లమం ఉ న, మ పరకకన ఇల నకక ల రు కూ ఉ నరన క దృ ట ంతం ఆ డ.

మ క షయం కూ గురుత చుచక కకడ. పూరవం ంపర యకులు త ధ న ఆ త తపప ఇతరులు అనుభ ంచడం హయం ం రు. ఆడ లల సం దన ద బతకడం ఇరవయయవశ బద ం ం గంల ర రంభమ ం . ఆడ లల ల చదువులూ, ఉ య లూ దల క, ఆ యం కూ

మగ లల ల ఆ యం సమనం అ ం . క ఈ సమనతవం ఆ యలవరక. సం సుత నన ఆడ లల లక తమ ఆ యల ద కూ అ కరం లదు!

జనక ఉ యగంల ర క కరణం ల టల ద ఆ న ల . కటనం తకుకవ ంద తం ర లకడుకు ల టల ం లవ సుకు డు. లకూతురు జనకక అ అమనుషం అ ం ,

అరథ ర టషనుక ళుత ం లకడుకు సవతం రం బధయ యుతం పరవ తంచమ అడగ క. అతను ఆ హళన , నకక పం త డు. ఆతర త జనక ఒక అ శమంల ప సూత , తముమళల , లల ఆదుకుంటుం . అనన సూ య వు నముక ల డు. ఇంటల ం న ంత త ,

సంఘ క భయప ఆ ఇంటల క వవడు. తముమడు పరకశం పరుల అముమతుంట అ పరువు తకుకవ అ , అత త ఆప మ ంచ క శత ల పరయ న త డు. ననతముమడు ంబు కూ తనల తయరు య క చూ త తపప, అత మరథ ం ఏ ట అనన జఞ నం లదు.

జనక ఒక ధం సూ య వుక “పర యకుడు”. ప థ తులు అరథం సుకు , సవతం రం తముమళలక, లల క యం సుత ం . అనన ళల గ టటన ంత ర సుత ం . పరకశం పుసత కల పు టుట కుంటనంట ర సహసుత ం . వ న కనకం తకలపు అమయకు ల క ం పరక న మన సుత ం .

85

ంబు ఒకక ఆ ంట casualty. సూ య వు మూరఖ వ క బ అ డు. అత కూ ఉదధ ంచ క జనక శత ల పరయ నసుత ం క ఫ తం ఉండదు.

ఈనవలక ము ంపు - జనక అ శమంల ఉండ , తన ల టల ద వ ల న భరత వ చ తన ం రయ చ ంద , అం త జనక వ చ తన , తన లల ల చూసుక ల అడగడం. జనక

అత క క క సుత ం . అ థశరణలయంల ఉం అకకడ లల ల చూసుకడంల తనక ఎకుకవ ఆనందం, తృ త ఉ నయ సమ న సుత ం .

త ల ఆతమ రవం, తత థ రయం కల రు నూ, మగ క రూ, దురబలులు నూ రంచడం క సుత ం ఈనవలల. ఇంటల ం న ంత చదువు రలకషయం , కకం తప అ , తనక ఏం క ల గు తం . అ ంచుక క న పరయతనం ఉం . పరకశం చదువు అబబక , య రంల ళుకువలు రుచకు పుసత కలకటుట టుట కుంటడు. అ అత జయ క కరణం

ఇంటక మగ కుక అ న సూ య వు కదు. తన అనుభ లమూలం జనక, అమయకతవం అ కనకం పరక క యప డ రు. ంబు మతరం సూ య వు తనల క అత వుక కరణం అవు డు. ంబు షయంల జనకపరయ నలు ఫ ంచక వ క కరణం అత ద సూ య వుపర వం.

ఈకథల ండు సంఘటనలగు ం చ చంచడం అవసరం. దట జనక అరథ ర ఒంట లవ టషనుక లనఘటటం. అ ఆ లల సతవం జరగగల సంఘట ? ఆడ లల లక అంత రయం వుం ? అ ఒక

పరశన. జ క ఈ పరశన ఆ లల ఎవరూ అ నటుట లదు. ఇప , ఈమధయ నను.

ఇంతక ఈపరశనక సమ నం క లంట ఆ ట ంఘకప థ తులు గమ ం . చదువుకమ , తమక ము ఆల ంచుకడం రుచక ల ఆడ సంసకరతలు ర తసహసుత నన కలం అ . అం త

ఆ టకథలల ండు షయలు బలం టు సుకు న . దట - రచ తలు తమకథలల త ల భ య న, దురభర థ ఉననదుననటుట రం రు. త వ , త లు సూఫ త ం , ఉ త తుల .

తమ ల మ క త చూసుకు , ఆల ంచుకు , చకక దుద కు పరయతనం త ర .

మ కరకం కథలు రశ కం లక సం తమకం - అంట సూఫ తగల రచ త భ షయతుత ల ఇల జరగగలద , అ అ లష యం అ సం శం ఇవవడం. అలటకథలల త అబల కదు అ రూ ంచ క ఇలట స న లు క పంచడం జ ం . జ క ఈ స న శం జనక తర తరణక ఆయువుపటుట . ఆతర త ఆ సుకబ రణయలక బట సుత ం . . నవల “కల త వయకుత లు” ల ఇం ర తర కూ అలట . ఆనవల అంత ర చురయం ంద క కరణం కూ అ . మలల రమల ,

86

కథలల త లు తమ వయకత వల రూ ంచుకు తరలు పర శ టటడం వ సంఘంల త లక కంత ంతవన క ంచడం, కంత ర సహం ఇవవడం కూ జ ం . అ క తర క సతయం.

ం ము ంపు - తన వ ల న భరత వ చ, “ ” అంట, రయ క ంచడం. జ క ఇ కూ ఆ లల అరు . ఈస న శం సృ ట ంచ క కరణం కూ ను న పన అనుకుంటను.

ఇకకడ చరచ ల రు పన మ టటకథ - ఈనవల మ త న దరశకుడు .యస. వు ల అనుమ క , టు ము ంపు మ చల సూ ం రుట. ఆయన సూచన - వరల జనక భరత కష ంచమ డుకు , అత లనటుట చూ ంచమ .

ల రు ఆ సూచనక అం క ంచలదు. అం త ఆ మ యడం జరగలదు! ఇకకడ మ క షయం గమ రహం. - జనక అరథ ర టషనుక ళలడం ఆయనక అభయంతరం కలదనన సంగ .

మ నవల “గహణం ం ”(1967). రల ంకటశవర వు రు ఆంధరజయ క నవల వవమ అ నప డు ఇ న ముందుమటల రచ ర పరు. ఇందుల ండు క ం లు ఉ న . ఒకట భరత ఆక మకమరణం వ చన ఐశవరయం, తనూమలం బంధువరగంల వ చ మరుపలు క బధలు క ఎల ఉంటయనన . రణం డబుబంట అందరూ అ మ లూ, ఆ యయతలూ చూ త రు. అ లక . అ ఆ డబుబ గల రు కూ కవలం ఆ ఒకక తలపు తలమునకల తూ ం టుట కుంట ఆతప ఎవ ?

ర తన ళల ందరూ, తంతువ న తన ల సుక క ముందుకు వ చన జగ శ స , తనడబుబ ంచడంగు ం ఆల సుత నర , అంద న వ ల , హృ కష త అకకడ బబ కూ ఆడబుబ పర త వన త , ర మనసు ఎల ఉంటుం ? తనడబుబకసం ఆ టప నుం ఆగకుం పరుగులు డుతునన ర క మ ల ఆ బబ ఆ ఆలచనల, ఆంతరయంల ఉనన ల న ఎ త చూపడం షం. ధ క, బంధు వలక సంబంధం ఉ న, ఆ సంబంధంల అనుబం లక, ఆ మయతలక కూ టుంటుంద రచ త సం శం.

ఈనవలల ం అంశం తంతు హం. ఈ షయం పర త సూత రచ ర తన అ ర యం ముందుమటల ఇల అ నరు. “ తంతువులం తపప స హం సుక లనన కదు సం శం. ఎవ క రు ఆల ంచుకు తమ వయకత క క అవుసరం అనుకుంట తప లదు” అ .

“ మ ” నవల నన ట రమణయం రం న రసఖండం అంటరు కండము మచందరమూ త (ఆంధరజయ . వ దుల ల . 31 1981.). ఇ ను చదవలదు.

87

ననకథలల కూ ల ను ద శం న ఒక పర యకకణ న ఆ షక ంచడం క సుత ం . డబుబగల మనసత త లు ండుకథలల క ం కు. “ఇతత ం ” కథల ఒక ధనవంతు లు ఖ ద నకరుల బజరుక ల ఆరు లు ఖ దు కలస కనుకుక , మల షం నటుట , సర క బసుస ఎకక , బసుసల ఓ నన ము పరూ యలక కనన ఇతత ం గు ం ట పరయణకులు ముచచట ప తుంట, ఆ ధనవంతు మన ల ఉంటుం ? ఇ కథల ఒక గం మతర . ఆతర త, ఆ అమమ లంటల ప రయ అ , లదద న తమఇంటల ఉండమంటుం , అను క ముచచటప . క ఆ ఔ రయం ఎంతకలం లుసుత ం ? లవక , నక కరణలు ఏ ట అనన అసలు కథ. అలట ఔ య క మ కణం “ ర క క”ల కూ చూ త ం. వు బహదదర రంగ మరణం కథ దలవుతుం . రంగ రు కముకల త. ఎవవ ం అ లదనకుం ఇ త రు. క ఇందుల నన రకసుం . అవత రు వ చ అడ . అడకుకం ఇవవలరు.

ఆయన రనక క చ రు. రంగ అంతట పరభువులక ర క క ఏ ట అంట ఆ ఊ క కతత వ చన టటపంతులు ఎంత అవసరంలనూ రంగ దగగరక చ హ అ య చక వడ . అ లనటుట , అయ తం ఆ టటపంతు క లట ల దద తత ం క చం . అ లదూ

ఆయన ర ణ క? ల , ర ణం య క? మనసు అటటడుగు రలల వతకరష ఎంత బలం ప సుత ం లుసుత ం ఈకథ చ .

“కద క”ల పర న తర ఉ యగంకసం క స పరయతనమ యకుం , అ నవ నలు సూత ంట షూప కలం గ పుతునన యువకుడు. “అచుచ న ఆబతు”క తనక “ కలు” న

అ ఆ తర పంచడం ఒక చమ కరం. అతడు సుకునన అదృషటం ననతనంల తం ర వడం. ఎదుద ల యడ అల ట న ఆ యువకుడు అరథమనసకం అ యదృ ఛకం , మ క క యం యడం అత ల మరుప వ చ అత క జఞ దయం కవడం ఈకథ. ఆక యకు ల చలనం

క ం , మ న సంఘటన రం న నం ల ఘ యం. అంతకంట బలం పన మన య లువలు. ఆ యువకుడు అచుచ న ఆబతుల రుగుతుననంత కలం గటట బు ధ పప

అనన రు, ఆ తముమ ల మనవతవ యలు పరభ ం అ ధ రతసం కరం ఇంటక చనతర త, జనమల దట , తముమ ద య సుకుంటడు. తముమడు న స కరయం అత క దు. క ఏ శకత అత ర ం ం తముమ మ గు తంచమ . మ గు తంచడం అంట బధయతలు గురుత యయడం. అంట మం త చుచకడం, డు త దం ంచడం. ఇ ఆ షక ం న రు పర యకం ప క .

88

“బణబరం” కథల కటకప డు తరం ఒకకబరమ త , ఆసప రల ఉనన టటక మందు క చచ ఆ టపడ డు. వ క ల ల రుతూ ఉండ , దూ న ఓమ క త డు. మూట ప , క ం న శవం ఆ టట . అ కషణంల డూయటలక న రబహు “ దుద న మం బణబరం” అ ము డు ఆ శవం చూ . ఎదుద పుండు కకక రు . ఒక ప మ క క ందు. ఈ ననకథక వలల కట పథయం ఎనునకడం, ఇదదరు కపరుల రూల డూ, రబహు కవడం రచ ర సూకషమదృ ట క దరశ లు. డబుబల వుక అ క కణలు.

ను ల రచనల న చదవలదు. చ న దృ టల టుట కు న ఈ యసం అసమగ అ ఠకులక కంతవరక ల రచ కశల న ప చయం కగలద ఆ సుత నను.

వ మట , ఈమధయ జ న మ క ఉదంతం కూ ఇకకడ ప . న పను ఆ కథ అనువ ంచ క అనుమ క న షయం. ను వ చక, రగం లయంతరఫున వర ల టట రు అనుమ ఇ చరు అనన భ “కద క కథ” అను ం ను. మ యదక ల క క పం ం ను. ఆ ఆకథ అను దం తనక సమమతం కద , పరచు ంచవదద . ఇ కు ఆశచరయం నూ, అ మయం నూ ఉం . ఆ క క మ నం ను అను దం పరచు ంచడం మనుకు నను క ఈ చరయ సమంజస అనన కు యడంలదు. అను దం నచచలదంట మ చూడగలను క అసలు ఆ క ప క దంట ఏం పపను? ం ముఖముఖ మటడుకుననప డు హకుకలు రగం లయ క ఇ చన , ఈ షయంల ను జకయం కలుగజసుకడం సమంజసం కద పరు

క మ .

ల జననం 1929ల జయనగరంల. 13 నవలలూ, 3 క సంకల లూ, ఒక యససంకలనం (మల య - డూ, డూ) పరచు ం రు. పు 200 పుసతకలక “సుమన” అనన కలం రు స కషలు రు. క న నవలలు కననడలక అనువ ంపబ . “ ర ” ఇతర ర య షలలక అనువ ం కరయకమం షనల బుక టరసుట పటట రు.

గృహల మసవరణకంకణం (1966), ఆంధరపర శ హతయఎకడ అ రుడ (1982) వంట అ క ఘన పుర క లు, టట ములు యూ వ సట రవ . ట. పటట (1998) అందుకు నరు.

ఆ రచనల ద చ అ కులు యం. ల, హచ లు ం రు.

ఇతర వ లుః “ కుంఠ ” ద స కష ఇం లషుల thulika.net ల ఉం .

ఇంక క న నవలలు క న http://dli.iiit.ac.in/ ల లభయం. (1 ఏ రల 2010)

89

II. క కథనసం నం - హతయచ తర

1. క. క. రంగ రుయలుః ట లుగు క కలుః దటనుం 1930వరకు.

క.క. రంగ రుయలు “ ట లుగు క కలుః దటనుం 1930ల వరకు. లుగు క కలు. ఒక ప లన” అనన పుసతకం కతు శవ థ డ రు కు ఇ చరు. ను ఇం యల ఉండ చ న పుసతకలల ఇ కట. ను ఆశచరయ యను ఇందుల షయ సత ృ క. దటటం కూ టటనటుట 120 లల ఇంత సమ రం ఉండగలద ను ఊహంచలదు. ఆతర త ర ందర ర ల

రంగ రుయలు చూ నప డు, ఆ “పుసత కం అం అనువ ంచలను క సం పత రూపంల ఇం లషుల టట క అనుమ క ల” అ ను. రు అం క ం రు ంట .

ఇప డు ం మ ల ఈ పుసత కం చదువుతుంట, ఈమధయ బల గులనూ, ఇతర ర వసుత నన చరచలదృ ట ఈపుసతకం లుగుల కూ చ చంచడం అవసరం అ ం ం . అం త, ఆ చరచలు దృ టల ఉంచుకు , టక సంబం ం న షయలను సపృ సూత , ఈపుసత కం ఇకకడ స సుత నను.

అసలు ఈపుసత క క టటన రుల రచ త షయచరచల సుకునన జగతత క సుత ం . “ ట లుగు క కలు” అనన షక. క ఉప షక “ దటనుం 1930 వరకూ” అ . ఆ దట

ఏ ట పపరు. ఏ కథ అనన షయంల జరుగుతునన ప లు ఒక కరణం కవచుచ. ప ధన జరుగుతుననంత కలం కతత షయలు లుసూత ఉంట . రచ త ఈ షయలను కూలంకషం ఈ పుసత కంల చ చం రు.

అసలు కథ అంట ఏ ట, మఖక హతయంల పర రంల ఉననకథలక, ఈ డు మనం ముదరణల చూసుత నన కథలక ఏ ట , ఆ న కథలు ఎకక నుం సుకు నరు వంట చ చం రు.

క.శ. ఒకట, ండు శ బుద లల బృహతకథ రచన జ వుండవచుచన పం తుల అ ర యం. బృహతకథ ఆ రం సృ ట ం న క స సగరం అ క అంత జ య షలలక అనువ ంపబ ం .

లుగుకథ ఎప డు ఎల ఉదభ ం ం అంట రుద షటమ న అ ర యం లదు. లుగుల దల న కథలక టకలక ఆ రం గుణఢుయడు షల న బృహతకథ.

సంసకృతకథలల క న ఉప తమకం అ , క న తమకం. తమకం అంట సయం, అదుభతంవంట ర లను ఆ షక ం . ఉప తమకంల కసపత , పంచతంతరం వంట ఇతర శ షలల క కూ అను దం అ . ఈ “ఆ నపర ల”క ండు సహ ర బద లచ తర ఉం ట. తమకకథలల

90

మఖక హతయం వ సం ర పతమ న క న కవలం లుగుక ప తం అ క న ఇతర దర డ షలల కూ క త .

ఇం లషు short storyక సమ రథకం లుగుల కథ, క క, క క, క నకంలట రకరకల రల పర గం , ఇపపటక కథ, క క అ డడం థ రప ం . టకటవ కథల రూపకకథల , టకటవ రూపకుడు అ కంతకలం రుట.

సూథ లం క క నన , కథ దద అ ప కు న, జ క డుకల ఈ ంటమధయ ఎవరూ అటట పటట ంచుకుననటుట క ంచదు. రంగ రుయలు రు వరం చ చం రు ఈ అంశం.

.ఏ. నర ంహం రు ననకథ ఎల ఉం లనన షయంల ఆరు సూ ర లు ఉటంకం రు. అందుల దృ ట కటుట కునన కయం - “నవలరచ తల కకుం , క రచ త ఠకులక చ ల తకుకవ. చన కంట ప టల కుకవ ప ఠకు క క పం డ డు.”

ననకథ కుల పత ం , వ త కయత క ఉం లన న ఇ ధృ క సుత ం . ననకథల లవలుపలవలు సకల షయలూ అం వవడం జరగదు. ఠకులు ఊహంచుకవల న ల ఉంట . అల ఊహంచుకడంల ఠకుడు మ క కతతకణ న చూ త అ అ లషణయ . ఇల ఠకులపరం న మరశ రంగ రుయలు “ ఠక త మరశ” అంటు నరు.

1913-14ల ర ఙగ ప రకల అకక ఉమకనతమ ప రకలగు ం , ననకథలకషణలగు ం హ ర హడసన రచనల పథయం అ క య లు రు. ఆ లల ఏ ప రకలల ఏ రచ తలు కథలు లుసుత ం .

తర త ఎవరు ఏం సుత నరు అ చ చసూత , ఇరవయయవ శ బద ం దశల పు 200 మం రచ తలు, అందుల 15మం రచ తుర లు క ం రు. అ దువందల క కథలు క . ఆకథలల వసుత ధయం, ల ధయం క త . 1911 టక క సంకల లు కూ వడం దల ం . ఒక రచ త కనన , ధరచ తల క న.

ఈకలంల ఇం లష, రంచ, రషయన కథలు, బం , హం , ఉరూద , మ కథలు కూ లుగులక అనువ ం రు. మూలరచ త రుల ఇవవలదు దశల. ఈ లల అను దం, అనుసరణ, ఎ త న , కథనుం గహంపబ న - అననప లు డుకలక వ చ .

ఈమూడు ద బుద లల వసుత ధయం, లప య న సంత ంచుకుం లుగు కథ. త కందరక న అం లూ, సంసకరణలూ కథలల ఎకుకవ క త . అందులనూ తంతుసమసయలు ఎకుకవ. తర త ప కవల న అం లల ంపతయ తం, త లమధయ అంత లూ, ఘరషణలూ, త దయ, ఇ యదులు.

91

రమకథలూ, పరణయకథలూ కూ ఎకుక . టల ఎకుకవ ం లు. భగన రమలూ, అ ర పత రమలూ, అ క రమలూ. అల వక తవ ల క తమక రమలు కూ క త .

ఆ థకపర న సమసయలు మధయతరగ క ప తమ క త . హతయ ష కవసుత వు ల పరసకత ను రం హతయ షయల చరచలూ కూ ఈకథలల దరశన త . మయణం, పంచక యలూ చదువునన త లు ఉ నరు. లుగు మనం, హం ష ఆ కయత షయంల రసన, ం క, యవ క లు - ఇవ న కూ కథలల టు సుకు న .

మ క అంశం ఆతమవంచన. మూఢ వ లక సంబం ం న చరచ. ద తసమసయలూ, జకయసమసయలూ, జనసమసయలూ ల తకుకవ. మనవ క సంబం ం న సు నతమ న కణలు, లతులు,

సం దనలు సుమరు మృగయమ ప అంటరు రచ త.

హంస ంశ , కసపత వంట కథలలనూ ఆధు కకథల యలు న, ఆధు కకథ ర న క హ య క ప ణమరూపం కద , క మణం, రచయతక తన న పర యక , వసుత ధయం వంట అ క అం ల దృ టల ఉంచుకు ఆధు కకథక ర నకథక మధయ ప కదగగ వయ యసం ఉంద మరశకుల అ ర యం. తకథలు మూహకరూపంల అదభతం, ఆశచరంవంట ర న ంచడ బధ యడ త , ఆధు కకథలు ఆలచనలు క త ంచడం, తస యల షయ ఒక అవ హన

క గంచడం సుత న .

ఆ ల సంఘసంసకరణదృ ట నకథల కందరు మరశకులు గ హం రు. కలూల రు ధ మ వు పరకయపరం , పర జనపరం ఆధు కకథల ఉనన గు తం ర ప . పూరవకథల టమటల పపడం అ టకథలను ట మటల పపడ ఆధు క క క అంటరు

రంగ రుయలు.

కథ అనన రు హతయలకషణకరుల ం వ చం . గదయక యలను అ దు లు ఆఖయ క, కథ, ఖండకథ, ప కథ, క క అ భ ం రు పూరువలు. టలకషణలు -

భయనకం, సుఖతరం, గ భచ కరుణ రసః అదుభ త సుకుల త థ (అ) త క క

ఈ సంపర యలకషణలను ఆధు క ల స క సూత రంగ రుయలు న యఖయ ఇకకడ రగ యలను క ఆసకత గల రు తపపక చదవవల న వరణ అ .

లుగుల కథ ఏ అంట అ ప వు “ దుద బటు” అ లమం థ రణ , ఆ దన ఖం సూత పర దనలు కూ ఉ న . రంగ రుయలు ఈ దనల ప ం , “ ఆ లు

92

మ ల ం వరకు భం రు అచచమంబ (1874-1905) కథల లుగుల కథల పపవల ఉంటుం ” అ నరు (24). అం కదు. “ఆ టక త పర న సంసకరణదయమలు న త , అచచమంబ రచనలు త వయకత వ న పరక ంపజ రచనలు” అ ఆ రచనల ద తమ అ ర యం బు చరు (31). ఇ సందరభంల ఇతర ర య షలల వ చన కథలు కూ పర త ం రు.

ననకథలు లక క కల పరపరథమం ల ం న రు అకక ఉమకనతమ. ఆయనక ఆంగల మరశకుల ప చయం ఉం . అనుస సూత , హడసన ననకథ వ క చదువరులక క లక వడం అ నటట . “ లుగు శమున ఈ ముషమ న క ల థ ఇంకను లదు” అ న యన 1918ల. అల ననకథల “కథ అం చ నతర త ఒక షయము ధవ ంచును. ధవ పర నము.” అంటరు.

ఆతర త ఆండర ష వు రు ననకథలను ల సూత , “పుసత కపఠ ల య రయుడగు ఆంధుర డు వరతమనమున పటటణములందు వ ం తవర వనము యుచు నడు. అత క క తకుకవ” ... అం త ననకథల ఆద సుత నరంటరు 1925ల. సుమరు ఆరుసంవతస లల అ ర యలు మ య అనడం కంట, ండురకల అ ర యలు ఆ లల దల అనుకడం ఉతతమం అనుకుంటను ను.

.ఎ. నర ంహం రు ననకథల ముఖయసూతరం “క ంశం చదువ మనసుల దృఢం టుక ల , చ నంత పూ మనసుసను ఈ ఒకక అంశ ఉతకంఠ ం ల ” వ ం రు. ఆయన ననకథక, నవలక ఎ త చూపుతూ ఆరు అం లు సూ రక ం రు. అందుల దృ ట క షం న అంశం “రచ త ఠకులక చ ల తకుకవ. చన కంట ప టల కుకవ ప ఠకు క క పం డ డు”

అనన . ఇ ననకథక ముఖయలకషణలల ఒకట మనం ప కుంటునన వ త కయతక మూలం. వసుత వుక అతయంత పర నం క ఏ కూ ననకథల పపకూడదు. ఠకుడు ఆల ంచుక క వ య . న రంగ రుయలు “ ఠక త మరశ” అంటు నరు.

ఠకుల ఆకటుట కడ పర నం కనుక షల అంట యవ క షల పలనన కూ మరశకులు ఆ వ ం రు. ప రకలు ననకథల ర తసహం . దశల పరముఖప రకలు రలఙగ ,

ఆంధర ర , హ ( హ స ఆధవరయంల), ర , కృ ణ ప రక, సుజత, గృహల మ, రద లట ఎ నప రకలు ననకథల అచుచ యడం ర రం ం . ఆ టరచ తలల ఆచంట ంఖయయనశరమ, గురజడ అ ప వు, మడ ట హనుమంత వు, కనుప త వరలకషమమమ, చలం, ము మణకయం నర ం వు వంట పరముఖులు ఉ నరు. ఈప రకలు య ల కూ ఇ కం ఆద ం .

93

రంగ రుయలు రు ఈప లనక సుమరు ండువందలమం క రచ తలను గు తంచ క లు క ంద , ల ప హనుమం రచ తుర ల అ నరు. అ దువందలవరకూ కధలు ల ం . ఆ ట ప రకలు క ఇంక రచ తలూ, కథలూ కను నగల అవకశం ఉంటుం అంటరు. ఎవరు ఏకథలు రు, వసుత వుల ట, ఆకథలల రు బు చన అ ర యల ట లుసుక లంట రంగ రుయలు పుసత కం చద . ఆకరషణయ న రచ త . చదువుతుంట ఉ సహం ఉంటుం .

000

ఇ 2008ల . మడభూ రం రయ మరకసంఘం, హద బదు, పరచు ం రు. పరతులకు, యం. ల , 7-79 తనయపు , ల సుఖ నగర, హద బదు 500660. 75.00 రూ యలు.

www.avkf.org ల కూ రుకుతుం .

94

2. త ల హతయ యసంగం - పూరవరంగం. 1950- 1975 మధయ కలంల రచ తుర లు క క, నవల హతయంల పరముఖ తర వహం రనన అందరూ ఒప కుంటరు. ఆ ర ముఖయతక కరణలు సూథ లం ఆ ట ంఘకప థ తులూ, జకయ ప థతులూ అ కూ అందరూ అం క ం ం .

గత పదకండు శ బద లు సూథ లం కక, ఒకకకక తంల ఒకకకక సంఘటన సుకు ప త బధప స యలను ప మ శంచడం ఈ యసం లకషయం.

జనపద హతయం, బ ర చురయంల వునన ఙమయంమట అటుం , కల క కలం పుచుచకు రచనలు న త లు ఎవ లుసుక లంట ఊటుకూ ల మకంతమమ “ఆంధర కవ తుర లు” చూ . ఆ 264 మహళలు సృ ట ం న హతయకృ గంథసథం రు. రందరూ క తవ రు. బహు ఆ ట ంపర యం కరణం కవచుచ.

త లక తరత లు యసదు యలు లవ ప ప ప కుంటు నం సూథ లం . క అ అంద పటల జం కద గ లు త ం . ల మకంతమమ రు ఉలల ఖం న 264మం కవ తుర ల గమ త . రందరూ ఉననతకుటుంబలక ం న రు. లూ, బర హమణులూ, ఇతర ధ కవ గ లు. 13- 19

శ బద లమధయ, నమమనుం అచచమంబ వరకూ క తవం పపగల . ఆకలంల దయ వుననతకుటుంబలల క ప తమ ం .

ఈ వరణ క కరణం సంపర యం. ఇ త ప ఒ ప అనన కదు చరచ. జ నకథ అరథం సుక లనన యతనంల గం మతర ఇ . ఆ ట ంఘకప థతులల - చపుటుట క అ

కక - జరుగుబటుగల అ న కుటుంబలలనూ త లక ణ సం వుం . త వ క ఓపలనంత క. రచన ఒక కల పం. క వసుత వులు వ ంత , మక ంత , ల ర థలూ, క తు శృం రం. ఆ కరయకమంల వయవసథ పర ఘటం తతత ం లక వడం గమ రహం. అం అపపటల త ల రచ యసం క మగ రు అభయంతర టటలదు.

ఉ హరణక కృషణ వ యలు కుమ త, రచ ర అ న హ ం కథల సం శం చూడం .

కనుబమలు ము ఆలచనల ఉననకుమ తను చూ యలు, “ఎటట గటట సమసయ పటుట కంట”వ అ రు.

95

ఆ సమ నం ఇ ,

తం ర, సమసయపూ తక దం దల యుటలదు రల మం ర ! మ య హసము ర , కవయ నరపబూ న

“ ండరక బకముండగ, గ తవపు బకము ల?” యంచు

లల ండరను యు జనులందఱు చడునటట . ( ను ఏ సమసయ పూ త యలనుకవడం లదు. మంట క ను హ ం కవయం ద మనుకుంటు నను. ళలక వంటలు న క , హతయం ఎందుకు అ ఆడ ళల హళన రందరూ చుచకు ల.)

“ జనులు చుచకు ల” అంట, ఆ డు రచ తుర ల రు ఉ నర అనుక .

హ ం రణయ క యలు ఆనందం బుచుచ రు.

“పలుకవమమ మ కక తఱ బరబంధ

నరుప ంతకలమున కూహ న చ ? ంత పనన నకయ యుంట ంతదనుక నుల ందుగ దుకబబ

తనయ, నంగ నబుబను క య తయమ కష యుదున. ఇంతకలం పుత ంట నలదు. ఇపపటక కు ఆ ఊహ క ం . నుల ందు క తవం అవకశం కలగబ అవకశంకసం ఎదురు చూ త ను అంటరు. అం కదు.

చదువుల సరసవ , మృదు క త లక యన ల తుదకుం ముమలు న

మదవతక పుంగవులకు మహ ఁ గలుగు . త లననంత చులక యుటకు కుమ మఢయ సుముమ లకంబున ము యుతలు ల పూరవ ం టకన. (ల మకంతమమ. పు.30- 31).

( మృదుక కముమలు న, గ వషుఠ ల న కవులక కూ లవు, త ల చులకన యడం మూరఖతవం,. అం ందుకూ, త లల వులు ఇంతకు పూరవం మతరం ల ?)

ను ఇం య వ చనప డు య కృషణకుమ , కల నున మలయ కలవడం జ ం . దద రూ కూ కృషణ వ యలుక హ ం అనన కుమ త ఉం అన క త న ఆ లు లవ , ఆ ం అ ప కుంటునన మ ప ణయం గం క కరత ఎవ ధ రణ యద

96

అ నరు. ఇదదరూ కూ హతయరంగంల ష న కృ న దు మణులు కనక మట ర ం .

హ ం కథ కటుట క అనుకు న, ఇలట కథలు క పంచ క కరణం ఏ ట అ మనం ఆల ం . ఆ ట మ కప థతుల అనుక క ఆ కరం ఉం . అ ర యం - ఒక రచ త క రచ ర క ఒక రణకుటుంబంల తం ర కూతుళలమధయ జ న సం షణ పరభువులకథ మ వుండవచుచ అ . ముఖయం ఆ కలంల త లరచనల రుంట, ఆ కథ ఉననతవ గ లక ఆ ంచడం వ హతయ థ క పంచడంకసం ఇల ఉండవచుచ. ఇ ప ధకులు పటటవల న అంశం.

ఇ 16వ శ బదపు కథ ప కుంటరు. అంతకు పూరవం 11వ శ బద ంల సక రుయడు తనకుమ త లవ తంతువు కగలద గహం , ఆ గణత సత రద నకథ లమం క ం . లవ ఆయనకుమ త కద , రయ అ , ఆయ ఆ గంథం , రయ రు టట ర కూ ఒకకథ

పర రంల వుం . నక గల చ తర ఎవ ప ం ల కు దు.

తర కం మనక ఆటట దూరం క కథ భం రు అచచమంబకథ. ఆ తముమడు కమ లకషమణ వు శ ంగం రచనలవలల పర తు న సంఘసంసకరత , పరముఖ రకయుడు. ఆయన ననతనంల

అకక ంట ఉం చదువుకు నర , ఆయన చదువుకుంటుంట, ఆయనపకకన కూరుచ ఆ కూ ధ షయలు అభయ ం ర ఒక కథనం. ల మకంతమమ కథనం కం ం రు ఉం . అచచమంబ దటల చదువుయందు ఆసకత చూపలద , తర త లకషమణ వు ర సహం చదువు ర రం ం ర ,

కుటుంబసభుయలు అభయంతరం త అచచమంబ ఒ పం . చదువు కన ం ర ల మకంతమమ రు రు (105- 06). ఏకథ జమ , అచచమంబ లుగుల కక సంసకృతంలనూ ఇం లషులనూ కూ ణ తు ల, అబలసచచ తర రతనమల వంట గం లూ, కథలూ చ తరల సు థర న థ నం సం ంచుకడం కదనల సతయం.

20వ శ బద ం దశకంల బంగుళూరు గరతనమమ రు ముదుద పళ న క వంతనం పరచు ంచ క పరయ నం నపుడు, పరభుతవం (అ రటష రు!) ం ర , తర త, కందరు లుగు పం తులు పూనుకు , పరభుతవం తలప ఆ జఞను ల ం ర ఆరుదర క వంతనం కల రు. (పు.20- 21).

ఈకథల నటలనూ సూతర ర యం సపషటమవుతునన షయం ఉననతకుటుంబలల మగ రు ఆడ యరజనక రచ యసం క యూత వవడం. ఇందుల ప తులు ను కదనడం లదు. ఇ కల

97

కుటుంబలల గడం ఒకట. ం త లు ఇంటల వుం చదువుకడం. అం త కుటుంబసభుయలక అభయంతరం లక వడం. ఈప థ మనం పు ఇరవయ శ బద ం ఉతత రథంల కూ చూ ం. అం కదు. లు గ డలమధయ ఉం చదువుకవడ కదు సుకుననప డు కూ అభయంతరం లక ం ఈదశల.

ఈ సందరభంల శ ంగం కృ పర త ంచక తపపదు. ఆయనకలంల త పున వ హ చరచలల ండు ప ల ఆడ రూ మగ రూ కూ ఉ నరు. అంట మన శంల ఇ జండర సమసయ కక ంఘకసమసయ గు తంచబ ం . మ కం ఆయన కృ హ షం న త లల త తర షయలల

ఆయ న పర ఘటం న కూ రు నరు. శ ంగం రు పర రం న త పున వ లను ర సూత పులుగురత ల మనరసమంబ రు “ ర” అ మసప రక థ ం న రు కంతకలం. (లకషమణ డ . లుగుల ప రకరచన. పు.121).

పులుగురత ల మనరసమంబ మనుమ లు తన హ షయంల సవతం రం రణయం సుకుననప డు కుటుంబసభుయలు అభయంతరం పర (అబబ కమూయ సుట కవడం ఒక అభయంతరం), యనమమ ల మనరసమంబ రు మతరం మన ం , ల సుకమ ప పం ం రట. అంట

సూథ లం మనం ప కు ంఘక యయలక, ధ మలక, తయ తంల మన క కలక, కరయ ధనక అనుగుణం మనం సుకు రణయలక మధయ ల వుంటుం . ఆ గు తం నపుడు, ంఘకప థతుల అవ హన మ ంత సపషటం అవుతుం . ఖ తరంల పర ఒకక ఖ మ క కణ న

అం ం నటట .

ఇటువంట మ క కథ. శ ంగం వ దశల బతుత ల కమకషమమ రు ండు పదులు ండ బ క. తంతువు. ఆ న “అనుభ లూ - జఞ పకలూ” అనన నన యసం ( లుగు లు) చదువుతుంట కనులు మమ లల . ఆ ట ంఘకప థతులల ను ఏ ధం గుగ క చ వ ం రు ఆ ఆ యసంల.

ఆ యసంల ఆ కష, సూఫ త , కరయదకషత, ఆ క ఎదు న పర బంధకలూ, ను ట ఎదు క తన వయకత వ న లబటుట కనన రూ సూట , డంబరం వ ం రు ఆ . (యుగపురుషుడు శ ంగం.

శ ంగం మరకతసవముల సం క. హద బదు. పు. 69- 72). అ చదువుతుంట “చూడం , ంత క ట లు ప డ ” అననటుట ండదు. “ కునన ప ల ల మలుచుకు నను తం” అంటూ అ మనయసవరంల పుత నన వన కలుగుతుం మనక. ఉ హరణక, ఆ ల ,

శ ంగం అనుయ అ న కటకలపూ తమమ రు కమకషమమ పున వ హం

98

సుకమమ కసత గటట ఒ త చరట. క కమకషమమ క పున వ హచఛ లదు. అలగ ఆ పున వ లక వయ క కూ కరు. ను సుకలదు క పున వ హం కరుకునన త లక అ న ల స య, సహక లు అం ం రు. అ ఆ వయకత వ క టు . (ఈ యసం అను దం తూ క. ట ల ఉం .)

శ ంగం రు ఉ ద ం న దయక, కమకషమమ రు చ దుద కునన వనసర క ల వయ యసం ఉననటుట సపషటం ఉ హరణలు చూ త . యరజన ఒక ఎతుత . న తమ దృకప లక అనుగుణం చ దుద కడం మ క ఎతుత .

1950ల ట లుగు పడుచులు ఈస య న సంపూరణం గహం ంచుకు నరు. ఈ ంఘక

వరణం - అంట క న ళల ఆడ రు లు గ డలమ య వుంటూ - చదువుకు , కథలు సుకడం, ఇంట బయట యసం క అభయంతరం లక వడం - 1950, 60 దశకలల కూ

జ ం . అ కం , ఆ ట ప రకలు క పుషకలం ర సహ చ . అ ఆస ఇంట కూరుచ రచ తుర లు (ఈ డు బూల న నక బూచుల నటట ) తమ ఇ ట ట ల , క కల , సంపర య రుదధ న అ ర యల వచఛ రు. ఠకుల మనననలను ం రు.

అ ఈ ప ల టు అప యలూ, అప ందలూ కూ త సుకు నరు ఆ ట రచ తుర లల క సం కందరు. బహు అనూ నం మన సంపర యంల వుం టుట క తవపు కడలు కవచుచ. 1970వ దశకం స క, రచ తుర ల ద కరూట నులూ, జకులూ బ పుం కు న . ఇందుల హతయ లువ ఎంత? ంఘపర న క లూ, యలూ, ఎ త డుపులూ ఎంత అనన

చరచ యంశం.

మకృషుణ డు లష లల పర నంచడం, లల కూ త నటుట లష జ బు ప తన పరువు లబటుట కడ కక అత ర న కూ ందడం లమం క న క . అసలు దద రూ

సమక నులు కరు అ నరు ల మకంతమమ రు తన ఆంధరకవ తుర లు గంథంల. అం త ఇ కటుట క అనుకు న అలట కథ క పంచ క కరణభూతులు ఎవరు, కరణలు ఏమ వుంట అ ఆల ం నప డు మనక ఆ ట ఆ లూ, అల టూల , దృకకణలూ అరథమవు .

మ కథ లల పర ప ంహు ఆ థ క ల తన మయణం కవయ నం ందనన . చ తరకరుడు ఏకమ థు కథనం పరకరం లల పర ప ంహు ఆ థ నంల తన మయణం నం , ఆ మహ క అంకతం ఇవవబ ం . ఆ సభల పం తులు అ దరక తవం కనక దధమ ,

99

అంకతం పుచుచక వవలదు. మట కదనలక, పర ప ంహుడు లల మయణం అంకతం పుచుచకకుం , సతక ం ణ క అం డుట. (ఆరుదర. సమ ంధర హతయం. సం.8. పు. 113- 114)

ఈకథ చ నతర త కు క న సం లుః దరవ త అ న లల క అసలు ఆ థ నపర శం ఎల క ం ? కవయ నం ఎల యగ ం ? కవయ నం అ నతర త క అ దరక తవమ యల ఆ పం తవరులకు? రు పం తులమట కదనలక అనన కూ యసపదం

వుం కు. మ క కణం, లల క తవం దధ ం అన క కరణం ంగ వకషత కదు, ం తయల కదు. ఆ కులం కుమమ కవడం. ఈకథ కూ కటుట క కవచుచ. క హతయచ తరకరులు క రరణ ఏమ వుంటుందనన ప ం .

ఇంతట చ తర నకసుకు , 1960 దశకంల పర యకం క రచ తుర లు, తమ పూరువలకంట ననం ం న ఏ వుం అంట ల వుం అంటను ను.

చ తర స వం. పర తరంలనూ కతతదనం వుంటూ వుం . ఏ హతయ ఆ శ, కల, ప థతుల ద ఆ రప తన న పర యక వరణంల పుటట వృ ధ ందుతుం . ఆదృ ట చూ త , 1950, 60 దశకలల మన త లు సృ ట ం న హతయం ఆ ట ంఘకప థతుల పర ఫ ంచడంల సఫ కృతమ ంద ప .

క మన మరశకులు రచ తుర లు ం ం ఏ లద అంటు నరు. “ లుగుల ఉతతమ ణ రచ తుర లు - , సర , పవ రమలపర వ , డ , తుర జనక ణ, కలయణసుంద జగ నథ, డ , ఆచంట ర , పవ రమలపర వ , డద లు మల , రంగ యకమమ వంట రు కూ కథ న మనస లడ ల క లపంల ం న పర యకత ఏ లదు” అ నరు కతు శవ థ డ “దృ ట”ల (పు. 73, 1998.).

మన రచ తుర లు మనస లడ ల యలదు. మన వరణ క, సంసకృ క అను న “మనం” రు. మన పలుకుబ , మన ఠకలకం, మన వరణం, మన మ క, ంసకృ కదృకప లక

అనుగుణం మన కథలు రు ( ం) అ అ ర యం. క లపంల పర యకత వుండబటట అంతట ఘన న ఠకలక న సృ ట ంచగ రు. ఆ లపం ఏ ట అంట మన హతయచ తరల తుకక ఇతరసంసకృతుల చ కదనుకుంటను.

అల కంతకలం కతం ఇంట నట ల “మన లుగు రచ తుర లు బల క తగుదు తగ ” అ ఒక చరచ దలు టట అసలు రు జఞ న ఠ అ రుడ క కూ తగర లచరు. ఈ పుర క లు ఏ ర ప క ద ఇ త కు దు. పుర క లు ం న రచ తల , రచ తుర ల చూ త కూ కు

100

అరథం కవడం లదు. అం త అ రుడ ల పరశన పకకన టట , ఈ రచ తుర లు న హతయకృ లువ కటట క సహతుకమ న పరయతనం యయమ ననపం.

ఇ లుగు రచ తుర ల ద ను న పుసత కంల దట అ యయం. పుసతకం Telugu Women’s

Writing, 1950-1975 (2008) అనన మకుటం amazon.com ల అ కలనూ, Quiet and Quaint,

Telugu Women’s writing, (2009) అనన మకుటం టట ములు లుగు యూ వ సట పులనూ రుకుతుం .

(ఆగసట 2008. )

101

3. 1950, 60 దశకలల త లు సృ టం న క హతయం

Dog wondered Why there are so many poems about him Pink chalk wondered why there are none about him Here, pink chalk, One more poem about dog.

ఒక ను డ క ద చూ ను ఈపదయం. ఎవ లల లు ంక క రు. 60వ దశకం లుగురచ తుర ల ద ను పుసత కం సుత నన ల . కందుక ఈప య క లుగురచ తుర లక

మన హతయచ తరల గల థ క మయం క ం ం . అందుక ఇ ఇకకడ కట సుత నను.

ఈ యసం యయం 50, 60 ద బద లల క , నవలరచ తుర ల వజల న సూకషమం వ ంచడం.

20వ శ బద ం ఉతత రథంల త ల రచనలు ర చురయంలక వ క కరణలు ండు - దట ఆ ట శ పున న మణ కరయకమలల గం ఆడ క చదవ క, య క దద ఎతుత న ర సహం ల ం డం. ం కరణం మన జనపద హతయం. ఆడ రు అ కథలు పూత ఉ నరు. ఈ పథయంల 1950, 60 దశకలల రచ తుర ల పర యకతగు ం , సూథ లం రు సుకునన వసుత వూ, సృజ తమకత, ద ల ద వ చన మరశలూ పర త త ను.

వసుత వు, సృజ తమకత.

క వసుత వులు సూథ లం ండు తరగతులు భ ంచవచుచ. సృజ తమకం, రశ కం అ . దటతరగ రచనలల రచ త ను కనన నన ఆ షక ంచడం జరుగుతుం . సమజంలనూ,

కుటుంబంలనూ తయం వనసర ద ల వన టం ద రచ త యఖయనం ల రచ తక క న అవ హన అ . ఈతరగ కథలను మ ల ండు ఉప లు డ సుకవచుచ. ప థ ఇల ఉం అ ప క న అ , ఇల ఉంట బగుంటుం అ ఒక ధమ న ఆశను రూ ం క న. దటరకం కథలల ంఘకసమసయలు, సయం, వయంగయం టు సుకుంట . ం రకం కథలల ఆకరషణయమ న ఆశల కక, భ షయతుత ల గల ప ణమ న కూ సూ త .

1950వ దశకంల తయ తంల నటట ంట జ అ రణమ న షయలు రచ తుర లక ము సరుకు అ .

102

“ఏ యల ం ను” అ నరు . క శవ , “ రు కథలు యడం ఎల దల ం ” అ అ . “ఓపూట కూరక ఆ కరకయలు తరుగుతుంట, ద కథ ఎందుకు యకూడదూ?” అ ం ం . అ ను.” అ నరు ఆ డ. కథ రు “ఆనంద వూ, ఆ కరకయలూ”ట.

“ఏం రు?” అ అ , “ఏముం , మమూలు షయల” అ నరు. అంట, సం శం అంటూ ఏ లదు. ఏ కల క నకథ అ కవచుచ. ఇల అ రణ షయల ద లసంఖయల కథలు వ చ . క , ఒక మనసత త న, ఒక ంఘకప థ సుకు శకతవంతం రం నకథలు కూ ల వ చ . టగు ం చరచ.

త లక జరుగుతునన అ యయల , అకమల అ క కణలల ఆ షక ంచడం 50లల దల ం . రంగ యకమమ న “ఆరత దం” కథల వసుత వు త క సంఘంల భదరత లక వడం. ముఖయ తర కననమమ ఒక కూ . లల ల త , న బ తపప గడవ మ . ఆ క ఎదు న పర

గ డూ ఆ ద రజనయం య క పరయ నం . ఆ మధయతరగ ఇలల లు ధ ఆద ం ఇంటల టుట కుంటుం . ధక తనభరత ద పప నమమకం. “ ముడంతట” పరుడ మన న మ, అత న, కననమమ ఇంటల వ పుటట ంటక ళుత ం . వ చక, కననమమ “ ట అదుపుల టుట కం . ఒక క న చూసుకం ” అ పనప డు ధక జఞ దయం అవుతుం .

ఈకథల సృజ తమకత ప ద ం. సంఘంల త క గల అభదరత ఎ త చూప క కూ మ కననమమ తర సృ ట ం రు రచ ర. అ ము ంపుల ఆరత దం లువ ం కననమమ ట కదు. అ

మధయతరగ ఇలల లు ధహృదయంనుం వ చం . మధయతరగ త ల లల అభదరత ఆ షక ంచ క కం తరగ త డుకడం ఎందుకు జ ం ? ఈకథ ను అను దం సుత ననసమయంల రంగ యకమమ కు నలఖ పరకరం, కననమమకథ జం. ఆ తన తంల

కథల పన బధల న అనుభ ం నతర త, కంతకలం ఒక య ర పకంల ఉం , ఆ తర త బ ల ప ర ణం సుకుం . అ , ఇ కననమమకథ ఉంచక మధయతరగ త తం ఎందుకు ము టటవల వ చం ? అంట కు న కరణం - ఈకథల రం నంత కూరం ఒక త ద జ న, జరగగల అ య లక త న వరణం మధయతరగ కుటుంబలల లక వడం కవచుచ. ల , మన ఠకులు అ క తం మధయతరగ కనక sensibilitiesక ఘతం క ంచకూడదు అనుకు

ఉండవచుచ. క , అ సమయంల అభదరత ఎ త చూ లంట, ఆరత దం తరగ త నుం . ల మధయతరగ త క మతర అలట సపృహ ఉండగలద రచ ర ఉ దశయం క . ఈకథల

నడుసుత నన చ తర ఆ షక ంచడం జ ం .

103

శయల లు, ంఘక సమసయలు.

లత రచనలల ప కదగగ “ పడగలూ, టబుడగలూ”, “రకతపంకం” అనన ండు నవలలు. ఈ ండునవలలల నూ లత శయలబధలూ, లూ, పరమక తకం మగ రు జ అ య లూ ఠకులముందు టటరు. కు నంతవరకూ, తత ం లుగు హతయచ తరల ఈకణ న రం న రచ త ల . లుగు హతయంల లకలం శయలను క క ణులు నూ, ఆ తర కలంల కుటుంబ రహులు నూ రసూత వ చరు. క , ళుల కూ మనుషుల, ళల బధలు కూ బధల అననకణ న ఆ షక ం ం లత. ఈ షయంల లతక త న థ నం హతయచ తరల చ తరకరులవరూ ఇ చనటుట క ంచదు.

ఆ థకసమసయ తుత ల త దయ.

త లు చదువుక క, ఉ య లు యయ క ఇంటల నూ సంఘంలనూ మదదతు ల ం , త లక జ న ఆ థకపర ప త లదు. త లు కుటుంబంనుం ంచడం ధయం కదు మనసంఘంల. వ దుల

ల నవల “మ న లువలు” కథల మధయతరగ లల ఒ దుడుకులూ, చదువుకునన అమమ లసూఫ త చూ త ం.

క యక జనక ఎంతవరకు చదువుకుం దు క చదువుకుం . కటనల షయంల ల చ, లకడుకు, తం రమట ద, టల ం ల డు. అత ల పర నంచ క అరథ ర లు టషనుక ళుత ం జనక. అకకడ అత క వయకతతవంలట అణుమతరమ లద లుసుకు ,

ఇంటక వ చసుత ం . ఈసంఘటన జనకక right of passageలట . లకంగు ం ఆ క సపషట న అవ హన క ం న ఉదంతం. ఆ తర త ఆ తన క, బుటుట వుల లక కూ రధయం వహసుత ం . ఈకథల ప కదగగ అంశం తర తరణ. కప లూ, పటుట డుపుల టు, ఆ మయతలూ, అంతఃకరణలూ, కూ పర వంతం రం నందున, తరలు రకతమం లునన మనుషులు సుఫ ం ఠకులమనసున థ ర థ లు త రు. కుటుంబంల, లు గ డలమధయ మనుషులు ఏం

మటడుకుంటరు, ఎల పరవ త త రు వంట షయలు ఆ ట రచ తుర లకథలు చ లుసుత ం .

ఆ థక వతంతర ం, వయకత వచఛ, ంఘకధరమం - టమధయ సంఘరషణ

1953ల . న “ ళుల న భూ ల గం”, ఆతర త గంట తుల న “ నన ” కథలల పర ంశం ఆరజన గల ఇదదరు త లు సవచఛందం రయ కపురం సుత నన మగ ల సుకడం. ఎవ కరణలు కుంట . ండు కథలల నూ గ డు న సమూ లదు. ఆడ ళుల

104

అమయకం తపపటడుగు యడమూ లదు. , అ , ధ మధ మలచరచ లదు. కవలం ఒక ంఘక సంఘటన రంచడం మతరం జ ం .

కథల ల సుకునన వ కంత వరణ ఇ పం రు రచ ర. కు మతరం ఆ వరణ రసం అ ం ం . జ క ందుకు ఒప కు న త డు క యకుడు క ఆ ఎందుకు

అత వ ం ం మనక దు.

తుల కథల నన సమ నంల కంత వ ం పరయతనం జ ం . “ఎందుకల సుత నవు?” అ ఇంటల ళుల అ , ఆ ఇ చన జ బు, “ డబుటటన ళలక, ళల లల లక ఊ గం త స వతతమమూ, ంతం ఎంచుకు త ద టుట కునన స క, ఎంచుకునన లల లక ఊ గం త

హయమూ ?” అ . ఈ జ బు మనక అరథమ ఆ ను ఎంచుకునన ంటల కూ ఊ గ . మ ఆ పర యకం ం న వతంతర ం లువ ఏ ట అనన పరశన ఉద ంచకతపపదు మనక. ండుకథలల నూ అ క త దకణం చూపలదు. మటుకు కు ఈ ండుకథలల నూ అ క covnenient arrangement ల క ం ం . కతత మనసత త లగు ం ం లదు. ఇ క వసుత వు ఈ టక ల కథలు వసుత న .

తమ అ త తత ం లూకు సపృహ ఉ న ఆచరణల కయ నుయల న త తరలు

ఈకలంల వ చనకథలల తమ అ త తవం లూకు సపృహ క న త తరలు క త . అ ళుల కయరూపంల ఏ యలక వడం కూ చూ త ం.

ఈదృకకణం పర వంతం రం నకథ . సర “ఎదురు చూ న ముహూరతం”. ఆ ళలనుం ఆజ మంతం పర న తర దురగ ఎదురు చూ ం ఒకక కయంకసం “ఇ కసం ను చను”, అల అనగల మ క మ కసం. దటనుం వ వరకూ పప కచకయం గు తంపుకసం తపన

రం రు రచ ర. అ ఈకథల ఆ తపన మతర చూ త ం. గు తంపబడ క ఆ పర యకం ం ఏ లదు. ఆ తర త వ చన “మడంత మబుబ” (కలయణసుంద జగ నథ) కథల సమసయ

గు తం , ప కరంకసం పరయ నంచడం క సుత ం అ కం . సవత మం అ తయశంకతు న భరత రయ అనుమ ల హం త డు. అత న అరథం సుకునన రయ అనుకషణం

అత క జ బులు ప కుంటూ, కపురం లబటుట క క పతరయపడుతుం . ఇకకడ ఠకులు గహంచవల ం ఆ ట ంఘకప థ అ అ . ఈ టక లకథలల ఈ రణ క ంచడం షం.

105

త తర అ యయలూ, అకమలూ, కృ రమ లువలు

సమజంల ఇతర రకల అసమనతల , అకమల కూ రచ తుర లు రం రు. ఆచంట ర న “పగ లు” కథల మధయతరగ కుహ లువలు పర నవసుత వు. తన కూతురు ల

పగ ల లుసు క ంచక , ఓ ద క ంగతనం అంటగటట , అత క ట జతం, ర ణపదం చుకునన ప రూ యలు సుకవడం పర ంశం. ఆ లుసు తన ంటల కనతర త కూ ఆ జం ఒప కలక వడం ఆ త ల బలహనత. “ త పగ లు కయ ప ?” అనన సం క

త ల జ బు “ , ముమ ఇంటల ఉంచుకు ఉ త హంస టట మ నలుగురూ అనుకరూ? ఎంత అపర షఠ ” అ . మధయతరగ కృ రమ లువలు ననతనంల వ కం వనన ధవ ఉం ఇకకడ.

సు నత న మనసత త లు రం నకథలు

ల తల తమ న లు క త క నకథలల . మనవ సహజ న సపందనలూ, పర సపందనలూ వయకతం నంతమ ర న ఆడ అ త త క, వయకత వ క లపం లదనన వనక రూపకలపన “జగ మత” (తుర జనక ణ). అ హత అ న ఒక యువ మతృమూ త అ లకం ఆ హనం చూసుత ం . మంతులన ఇదదరు నహతులు ఆ ట ంఘక లువలక పర ధులు. ఇదద దృ టలనూ ఆ త ల ం త ప. ఒక క నుభూ , ం క రసన వం. అ ఆ త లఅ ర యం మతరం దద క పూ త ననం. అ ర యలక ననం తన న మూ కణం ఎ త చూపుతుం ఆ త ల .

అందు , లుల కబురల కక, కవలం తన అనుభూ - పు ర స న - వయకతం యడం వ . అ ఈకథల పర యకత. జనక ణ ఠకులు ఈకథ షం ఆద ం ర అ నరు . పరముఖ సంఘసంసకరత మలల సుబబమమ భరత ఈకథ చ సుబబమమ , “నువువ వందలక ద లు సుత నవు. అ క ఉప య లు ఇసుత నవు. చూడు. తత ం త దం అం ఈ లుగు లల టట రు

జనక ణ” అ నరుట. మం కథ లకషణలల ఇ కట. మనం గమ ంచ , ల , గమ ం రలకషయం న కణ న లుగులక చ ఠకుల క ంచడం. ఠకుల త “అవును సుమ, జ సుమ” అ ంప త డు మం రచ త తనరచన వ .

“ఇ కథ కదు” ( . క శవ ) షకల కంత అమయకతవం క ం , రచ ర సూఫ తక దరశనం ఇ . కథల పర ంశం ఆక . క ఠకు క అంతకంట బలం త ల సం శం - వంతులూ, సంసకరతలూ చూడల కటక జలు. ఇ మధయతరగ షజల ద బరు న సురు.

ఆక బధ రుచక క అ కమ గ లు. ఎ ళల కూతురు ఆపూటక స ప పులల లరుక త తపప గం యను అ త ల ఉంటుం ? భుకతక లపం ల ఇలటపరశనలు గ యగలరు. బతుకు

106

న నగండం , తుకు తుకక ర టం తం గ మ క ఇలట మకచరచలు క, ఓ క ఉండవు. పం తులు చ చం క లువలు రూ, బతుకుబరువు రూ. ఆ కూ మ

మతృ వ న పర నం న కథకు లు, లల డు బ నుం మ యననం జనం ళక క , ఆక క ఆగలక, లల డు కముం అననం , తన ను అ క ల సమ థంచుకుంటుం అల

నందుకు. కథ వరల పదు న పరశన ంటం. “ఇంటపటుట న డల సుఖం కూరుచనన ను, ఆక క ఒంటగంట ట ఆగలక, లల క టటకుం , కడుపు ంపుకునన ను, మతృతవంగు ం , మమతలు, అనుబం లగు ం మటల డడంక న యసపదం ఏముం ?” అంటుం కథకు లు. ఆదయంతం చకకట, కకట ఆలచ సర పరద శ త రు ఈకథల రచ ర.

ముందు ఉదహ ం న “ఆరత దం”లనూ, “ఇ కథ కదు”లనూ పర ంశం కం తరగ త ద అ , ఉప ంచుకునన పదధ ల దం ఉం . “ఆరత దం”ల కం తరగ త దన మధయతరగ త దనక, క పర క డుకడం జ ం . ం ఆ బధక కందరం త అభదరత. “ఇ కథ కదు” కథల

పర ంశం ఆక . ఇ రవజ నకం, అనుభ క దయం. అ కం , కరలముమకు త ల దన, ఆక , ఆ షక ంచడం వ మధయతరగ మనుషుల మనసత త లల లువలల లపం ఎ త చూపడం జ ం ఇకకడ. ఇ “ఆరత దం”లలగ పర మకం కదు.

మనస, సయం

మనస నవలల శృం రరచనలు అ చ ల కు దు. రు మటల ఉ న, ఈ ంటలకషయం మతరం తయ తంల మనం ఎదు కంటునన ఈ బధలనుం మ ల యయడం, క కం

ఉపశమనం క ంచడం. యదదనపూ సులచ ణకథలల తత యకులూ, బలల న కవయ కలూ పుషకలం ఉ నరు. ఆధు క మనుసనవల ఒక హతయపరకయ లుగు ట ప చయం న ఘనత సులచ ణ అనుకుంటను. అంతకుముందు కడూ కసలయ రు క ఈపరకయక గణ య న ర చురయం చం సులచ ణ అ ప .

నుమ మకృషణ న అతత కథలు ఇంటంట ఉం సయం మనక మ గురుత రచనలు. అమయకు లన అతత రు సదు దశయం పనులూ, ప సల లూ, కడుకూ, కడ జనయం చూ

నవువకుంటం. మనం ఇంటల ఇలట సయం చూసూత ఉ న, న అకషరగతం న రు నుమ . ఇంతవరకూ హతయంల ఆరళుల టట తర పర దధమ న అతత తర సయం, కరుణ,

మనవతవం ళ ం న మూ త చ ద న సూఫ త నుమ . గ రచ తుర లు అప డప డు సయం పం , లవరకూ కథల న పర నం యస ఉంటూ వ చ ఆకలంల.

107

కథలల రశ కత లక త కత

రశ కకథలల పర ంశం అంతరమథనం. క అరథం ఏ ట, మ లమ జసవరూపం ఏ ట వంట పరశనలు ఆ షక ం న రచ తుర లు తకుక అ ప కదగగ కథలు రు. తమ అనుభూతులక, అనుభ లక, ము పడుతునన అంతరమథ క రూపకలపనలు ఈకథలు. ఇటువంట ఇ వృ త లు ఆచంట ర , ఆర. వసుంధ కథలల సత ృతం నూ, లత మ దశ రచనలల కంతవరకూ క త . ఈకథలల జ బులుండవు. రచ త టు ఠకుడు కూ కకచరచలక మథనపడడ జరుగుతుం .

ఆర. వసుంధ న “ ం కటకవవల” ల ర చురయం ం నకథ. తంల ఏ ముఖయం, అసలు ఎందుకు ంచడం అనన పరశన సతమతవుతుం పర న తర జయల మ. అ న ఉ న ఏ లదననఆ త , ఆ ల ట లుసుక లనన తపన క సుత ం ఈకథల. వసుంధ కథలల కు ఎకుకవ న చనకథ “మచచలు”. మనయగృహణ ధక కుషుఠ య వసుత ం న భయం. జ క ఆ అల భయపడ క కరణం లదు. “ కు సగం గం ళల ( లల ల)నుం పుటుట క త ం . క (కడుకక) పూ త ఎటనషన క . క (కూతు క) పూ త ఎటనషన ఇ వ . ... వంటక పూ త ఎటనషన ఇ వ . ను ఒకక న మూడు పూ త ఎటనషనుల ఎటల గ స ల త ను? అ గం,” అ ధక కూ లుసు (173). అనుకషణం మ ననన భయం, తనక అ లల లమవు ననన భయం, ట నటమధయ మచచలభయం. అంతూ ంతూ ల క మూలం ఈ భయల న తన భ డుతు నయనన సపృహ అంత ంత ల ఉ న, ఆ భయల ం థ రయం కూరుచకల త ధ.

మచచలు మ ల భయలక పర క ఆ షక ం న ఉతతమకథ ఇ .

ఆచంట ర కథలల ఒకరకమ న హ, వదన అంత లనం పరవహసూత ఉంట . “ న లక”ల ధనవంతుడ న సుందర వు మనయకుటుంబంల పుటటన కమకషమమ హం

జరుగుతుం . ఉరుకులూ, పరుగులూ, అంతూ ంతూల ఆ టల ం న బ త క దూరం , పర ంతం బతకల సుందర వు ఆకంకష. అం త ఊ క దూరం ఇలుల కటట , ఆ ఇంటల ఒక ఆడమ ఉంట బగుంటుంద ల సుకుంటడు. ఎట చ ఆ పర ంతత మటలల . కట బ త క ల ర కట పడడతర త ఇంటక వ చ, ం , పరు చదువుకుంటూ గడుపు డు. ను ఏవ ంచుకునన బ త ల జం గడుపుతు నననన సపృహ అత క లదు. యభరతలమధయ ండు మటలు తపప

మ ధమ న నహతయం లదు. అతను ఎం ఘనం పర ంతత కమకషమమక జలుల ఉంటుం . ఆ ఇరుకు వరణంలక వ చపడడ ఓ లక ర సుత ం ఆ డ. ఆ లక నకలు నయం

108

అ క, ఎ నప డు క కమకషమమక సపషటం అరథం కదు ను తంల ందలక న , సుందర వుక అరథం క ఏ ట. అ వచఛ. త లక కవల న, ఇవవవల న వచఛగు ం ల కథల వ చ క ఇంత బలం పనకథ కు లవు. ఈకథల ఎకక వచఛగు ం న చరచలూ, ఉప య లూ లవు. లక ముందు “బలడు నగల”కసం ఆ టప న కమకషమమక జం తంల కవల న ట లక పంజరంలనుం త పంచుకు వరకూ దు. అప డూ, ఆతర , ఎపపటక సుందర వుక క వడం రచ ర చమ క క కషయం.

దద ల కవలం త కరచనల యక , కందరు రచ తుర లు ఒకట, ండు కథలల అలట లషణ రు. కు కన కథలల డ న “తమ మ జయ రగమయ” ఒకట. ఇందుల

అ త - త లు క వసుత వు. ఒక ఉప షత కయ న షక సుకునన ఈకథల ఒకరు ఆ త కుడు మ కరు త కుడు. మధయ తరుచూ జ ప లక పర యమనయం సతవ తంల ఒక

రపరమదం జ నప డు, అ ద ఎలట పర వం చూపుతుం అతయంత పర వంతం రం రు రచ ర. ను ల టసట ఐ యల ఆ త న ఒక ఇంటరూవల పరు.

పర యకం ఆదృ ట చూ నపుడు, ఈకథల రచ ర సంయమనం క సుత ం . కు నంతవరకూ, ఇలట రచన మ ల నటుట లదు.

వసుత వు తర త ప కవల ం ష. రచ తుర లు ం న జయ క మ ముఖయకరణం రు డుక ష శకతవంతం డుకడం. ఈసందరభంల పరముఖ ఖరచ త యం. మకట యఖయనం గమ రహం. ఆయన ఒక రంగ యకమమ మటడుతూ, “ కు ఆ పర హం ఎల

వ చంద” అ రట. క సమ నం , ఆ , “ కు ఇం లషు బ దం . అం త అంద లు మటడ ను. అంద నూ మటడ ను కబటట ను కరం కు పటుట బ ం ” అ జ చరుట.

జ క మం కథకుల లకషణలల ఇ కట. తయ తంల మనుషులు ఎల మటడ జగతత నడం. రచ తుర లంత షం లుగు ను కరం ద పటుట ం న మగరచ తలు తకుక అనుకుంటను. రు ఎకకవ పుసతకల ద, అందులనూ ఇం లషుపుసత కల ద దృ ట ఉం నటుట క సుత ం . లుగు

పలుకుబ ల ఉననబలం ఆ ట రచ తుర లు బ ంచుకు నరు. ఎందుకంట, అపపటల లమం ఠకులల కతత చదవడం యడం రుచకుంటునన అ నందున రచ తుర ల డుక ష బ ప క చం .

మూ అంశం వరణం. రచ తుర లు పరకృ చకక డుకు నరు తమకథలల . క, దృశయ తరణలల ఒక గం ననలూ, గడలూ, జ లూ, మబుబలూ, నలూ సు నతమ న

109

మనసత త క పర క ర , కలయణసుంద జగ నథ కథలల క త . అంతకుమునున ర చురయంల ఉనన ర న క తవం, వక తవ పర వం కవచుచ ఇ .

కథ తరస మతం. ఇ ఆ ట రచ తుర లకథలల క ం మ క లకషణం. యఖయ లూ, యలూ ల తకుకవ కథలల . కథకులు ర నకవులల రంకు లు క ంచరు. ధరమప నలు, పరవకతలకషణలు

ంచవు. తరల ట అ ర యలు వయకతం త . తు రణయం ఠకు .

“ ందుకు సుత నరంట?” గ “ఏ యల ం ం , న”నన రచ తుర లు ఎకుక . ఆ కరణం కవచుచ రచ తుర లక అవ హన లదు అనన మరశ ంచడం దల ం . ఆతమనూయన వం అనన రు కూ లక లదు. ఈ ండు మరశలూ కూ కదృ ట న అ అ ర యం. ను ఇలట సమ న సంసకృ పరం ఆల ంచవల న షయం అంటను. 50,

60ల టక మనక పూరవంనుం వసుత నన ంసకృ క లువలు ఇంక బలం ఉ న . మన ర న హతయంల కవులు, పం తులు అకరతృతవ రణ (intuitive writing) ర ం రు. (ఉ . తన

ప కం డు డు మభదుర డట). అంట ఇ అ ర యం, ను పుత నను అననకణంనుం కక, ఇ వసుత వు, ఇ సం శం, ఈకథక ఇ పర జనం అంటూ క నప కటుట ల , కండగురుత ల దృ టల టుట కు ఆ ఒరవ ల వడం కక, ము చూ ం చూ నటుట , తమక ం నటుట తమక న షల సుకుంటూ వడం రు నప . అ అ అవ హన లకుం అంట, ను

అం క ంచలను. అవ హన ఉండబటట అ ప మం క యజయల క ం . ఆ రచనలు క ఎరగ థ ల ఠకుల ఆకటుట క క కరణం ఠకులు ఆకథలల తమ ము చూసుకు ంతవన ందగలగడం. అల ఠకులు సపం ంచగలర క ం కనక అకషరగతం యడం

జ ం అ ను అనుకుంటు నను.

ఆ లల త లరచనలు చ పర తులమ మ ఠకులు రచ తుర లక ఉతత లు రు. తమ సమసయలక ప క లు తుకుక నరు ఆకథలల .

ంఘకపర జం, మరశలు.

ఈకథలక ంఘకపర జనం ఉం అంట, అసలు ంఘకపర జనం అననప క రవచనం క . క మరశచ తరల ంఘకపర జనం ఒక ముఖయమ న అంశం గహంచడం 1970ల ర రంభమ ంద నరు క యయ దమహ. ఆ ఉదహ ం న కథలు ప ం చూ త , సమజంల

జరుగుతునన హం కండ ఆ షక ం నకథలు మతర ంఘకపర జనం గల కథలు అ సుత ం . ఈ డు పపరచ తలు ప గణంపబడుతునన , మం రచనలు రు ం న కథలూ,

110

బహుమతులు ం నకథలూ చూ త , ఆడ ట జరుగుతునన అ యయలూ, అకమలూ, అడుగుతరగ బడుగు లూ, పటల జరుగుతునన షట ం - మతర మరశకులదృ టల ంఘకపర జనం గల కథలు అ త ం .

అం కదు. సమజం తత ం ఒక యూ ట సుకు , క న షయలు రణక ం , ధ ం లు త అవ హన ఉననటుట అ కూ ఈ మరశకుల అ ర య కు దు. అ ర యంల -

వయకుత లు ల కుటుంబం లనటట , కుటుంబం ల సమజం లదు. ఈ ధ ం ల న వయకుత ల, కుటుంబల యసుస ఆ ం క . రచ తుర లు కుటుంబ వ న ఎనునకు నరు. ఆ ప ల కుటుంబసభుయలమధయ

ఉం పరసపర సంబం లూ, సంఘరషణలూ, ఆ థకప థ తులూ, సమక నసమజంల అ యయలూ, అకమలూ, మధయతరగ మనసత త లూ, అవకతవకలూ, త క ంత కూ ఆ షకృతం రు. రు

రం న తరలూ, సంఘరషణలూ, మనసత త లూ మనసమజంల గ . కందరు తత ం సమజ న సుకు ధ ం లు త , అందుకు ననం సతవ తంల ఒకకకక బతుకు ఎల ఉం రచ తుర లు

ఎ త చూ ం రు. అం త రచనలు మ శం లంట, కూలంకషం ప ం లంట, గమ ంచవల న షయం రు సుకునన వసుత వు ఉ తత ం ఆ షకృతమ ం ల అ మతర .

రచ తుర లక మ కసపృహ లదనన దన సమరథ యం కదు. ఇంతవరకూ ను సూచన ర యం ల ం నకథల లు రచ తుర లక మ కసపృహ ఉందన క. ఆ ట రచ తుర లు ర చురయంల

ఉనన ట టప ఆడ వల ప థ తుల అం క ంచలదు. లు గ డలమధయ జరుగుతునన సంఘటనల , మనసత త ల , క వసుత వులు సుకు శకతవంతం రంచడం, మ కరు ద శంచ కణల హృదయ క హతుత కు ఆ షక ంచడం రు. ఔదధతయం కక, మృదువు అ దృఢం మనుషులల ఉనన కుళుల ను ఎ త చూపగ రు. హతయంల అ ప కదగగ పు గమనం అ అ ర యం.

సుపర దుధ లన మరశకులు కందరు పరశంస న యఖయనం - “రచ తుర లు ఠకులసంఖయ ం రు” అ . జ క ఇ ండు థ లల జ ం . దట ఠకులల చద ల ఆసకత క ంచడం, తర త ఆ ఆసకత ంచడం. ఇ ఎల జ ం ? ఠకుల కటుట కు , ఆసకత ంచ క హదం న అం లు ఏ ట? అనన మనం ప ం .

గమ ంచవల న మ క షయం - ఆ ట రచ తుర లల లమం వరుక పులక ల , శవ యలయలల కరుసలు సుకు , ఇం లషు పుసత కలు చ యలదు. రచనలు మనక

అల ట న జనపద హతయ తులల న . ఆ కరణం చతయ మరశ పదధతుల దృ టల

111

టుట కు మరశలచటరంల రచనలు పటటక వచుచ. లుగు మరశకులు ఈ హ య క త న ధ లు సమకూరుచకు , అవసర కతత సృ ట ంచుకు రచ తుర లరచనలల ఠకుల ఆకటుట కునన

అం లు ఏ ట, రచనలక ఆ బలం ఎల వ చం అనన షయం సమగం ప ం నప మన హతయచ తర సంపూరణం కగలదు. ఇంతవరకూ వ చన మరశగం లల ఈ చరచ స సత రం లదు. థ పులక యయం , ఓ నలుగురు త ల రుల ప, రు కూ ర కక, శమ సుకు మన

రచ తుర లు ఎంచుకునన వసుత వులు ప ం నప , హ తత లు సహతుక న మరస అం ం అవకశం ఉం .

ఈదృ ట చూ త , ను ఇంతవరకూ ఉదహ ం న కథలు ంఘకపర జనం గల కథల అ ఒప కక తప దు. కంత ఔదధతయం ఈ అకమల , అ యయల , హంస రం న రు ల , రంగ యకమమ. లత నవల “ పడగలూ, టబుడగలు” పరచు ం నప డు, ఆ ధమ న మరశ లదు స క ఆడ అంత ప చ ఎల యగ ం , ఆ క ఈ షయలు ఎల లట పరశనలు వ చ . ఇ వసుత షఠ న మరశలు అనలం. అల సులచ ణ ద వ చన మరశలల ప ప ం న - ఆ హరలడ యల టల క కటట రనన . సులచ ణ నవల ను ఒకకట మతర చ ను. ఆ వరణనలూ, తర తరణ మన రుకమణకలయణం, అ జఞ న కుంతలం వంట క యలల కూ ఉ న . సులచ ణ సుకునన హతయపరకయ మనస. ఆ రచనలు మ శం ప డు మనస ఖక ం న మరశ ప క లు (టూలస) లక కలమ లు ఉప సూత మ శంచడం యయం.

ఆ ఖక ం న పర ం లు సమగం ఆ షక ంచడం జ ం ల అ ప ం నప అ స వమరశ అవుతుం . ఠకులహృదయలల టుక క రచ త ఉప ం న ధ లు (ఉపకరణలు) ఏ ట? క కథనసం నం తదనుగుణం ం ? లట స వమరశకుడు సుకవల న పరశనలు.

ండవ అ గం ఈకథలు సతయదూర న రంగులకలలు రం యువత డ రులు పటట ం ల ఉ నయ . ఇ కూ రూపణక లవ అ గ . కవలం సంఘంల జరుగుతునన అ యయలూ, అకమలూ మతర ర త , అ క అవుతుం . ఇంక దూరం ల , అ మతర చ యువత సపృహ ం , గుం ప ల, ఆతమహతయ సుకు చ త ర కూ ంచవచుచ. (“ ఠకులక

రచ తలక మధయ గల అ వ సంబంధం” యసంల క. వసుంధ కథనం చూడం .). సం శం షయంల కూ అం . పర కథలనూ ఏ ఒక సం శం ఉం అ ను నమమను. అ మనయమ న షయం సుకు కూ షమ న త త న దృకకణ న ఆ షక ంచవచుచ.

112

తం నవరసభ తం. ట పర జనం టక ఉంటుం . అ న కణలనుం ద శం నప మనక తంగు ం , జ సంసకృ గు ం సమగమ న అవ హన ఏరప అవకశం ఉంటుం .

70వ దశకంల కరూట నుల

ఆ ల పర త ం నటుట ఆడ ర తసహంచడం దల న మన హతయచ తర 70వ దశకంల అవహళనల దశక రుకుం . రచ తుర లు తమ న పర యకత ంచుకునన తర త ఇ దలవడం గమ రహం. ఆ లల త ల హళన సూత వ చన కరూట నల ప రకలు ర తసహం . ఉ హరణక ఒక పరచురణకరత ఒక రచ ర అంటడు, “అమమ, ఎం ఈ నవల అముమడు లదు” అ . క ఆ డ జ బు, “ఎల అముమడు తుం ? పర రు అచుచ యండ పను. రు నలదు.”

ఇ రచ తుర ల వతకరష ద జకు. ను లబర క ల చూ త , అ క లుగుపుసత కలల రచ త రు పర క ం ం . ఒకక ఆడ కదు, మగ పుసత కలల కూ . అం త, అ జకు అనుకడ దద జకు.

జ క మన తయ తంల య క థ నం ఉం . చతయసంపర యంల ల , మనక ఉనన , నవర లల ఒకరసం గు తంపబ న సయం. , ను ఇకకడ పర యకం ఎ త చూపదలుచుకునన ండు షయలు. 1. రచ తుర లక అననయ మనయమ న రు వ చనతర త ఈ కరూట నులు దల అనన . 2. ఈ కరూట నూల , జకులమూలం , రచ తుర లు యడం మ యలదు అనన .

అల అప సయం లు కగలమనన భయం త లు గ రుల టుట కు యడం చతయ లల జ ం క మన శంల జరగలదు. ఇ గురుత టుట కు చూ త మనరచ తుర లు తమరచనలల చూ ం న వయకత వలూ, జ తంల రు ం న జయం సపషటమవు .

ను లుగు రచ తుర ల ద న పుసత కంల ఈ అం లన నట సమగం చ చం ను. పుసతకం అ జన.కం ల Telugu Women’s Writing, 1950-1975 (2008) అనన మకుటం నూ, టట ములు లుగు యూ వ సట పుసత కల పుల Quiet and Quaint, Telugu Women’s Writing, 1950-1975

(2009) అనన మకుటం నూ రుకుతుం .

113

III. పుసతక స కషలు

1. ఆరుదర ననకథలు

″సుబబ వుననరగంటల పు″ - చూడ అచుచతప కబలు అ ం ఈపదబంధం ఆరుదర కథలసంకలనంల ″ఇంద ః డలదు″ అననకథల . “సమ ంధర హతయం” , “తవ హం” , టకటవ నవలలూ, మ టలూ, లగులరచ త లమం క గురుత ం న ఆరుదర ననకధలు కూ రు. హతయంల ధపరకయలల మతర కదు, ఆయనక జయ షం, ర , టయ సత ంవంట దయల కూ ప చయం వుం .

1966ల పరచు ం న ″ఆరుదరకథలు″ ననపుసతకం. . 175 లు. 25 కథలు న . మూడు కథలు త ప త , పర క అ రు లల అ తుం . దలు టట ం అనుకు లపున ము తుం . క న అ మూడు ల. ఒక ఒక సంఘటన చుటూట అలుల కుననకథల ఎకుకవ. క నకథలల ఓ తకలం కథ వుం . ఒక తకల న మూడు లల ము ంచ క ల కచకయం క . అ ఆరుదరక పుషకలం వుం . ఎకుకవ గం మధయమపురుషల ఠకు ఎదురు కూరుచ మటడుతుననటుట పన .

ఆరుదర కథనం - కథలు క వవం , క తలు క వవం , మటలూ టలూ క వవం - చదువుతుననంత పూ, ంటుననంత పూ “ఆరుదరననరగంటల పు” మన తనమయు న త . వ క ″ ను పపదలుచకునన ప ను, గ రు ఆల ంచుకం ″ అంటూ ఠకులక కథ ఒపప ప త రు ఆరుదర.

సూథ లం క వసుత వులు ల రణ షయలు - లల ల ఆట టలు, ళలపరవృతుత లూ, మధయతరగ యువత రమలూ, కబ ఆ న లళూల (అ నటల నూ కటక జలు), తలుల ల పతరయలూ, డబుబ బధలు, ఈ బధలూ, కటకద దరం - ఇ . క ట సుకు మ క వనస య న ఆ షక త డు పర భగల రచ త. ఆరుదర త రు అల.

E. M. Forster కబలు అ నడు తత ం హతయంల ఇ వృ త ల నట ఓపుం క కు ం యవచచ . సూథ లం చూ త అ ఆడ క డబుబ - లకంల అ నబధలక ఈ ం మూలకరణం. ఇంకం ం ప కష చూ త , ఒక మ మ మ ద తన ఆ కయం పరద శంచుక క ప అవసథలు, అంత ంత ల ఏమూల నకక నస డుతునన అహంకరం (ఈ ) అ సుత ం . మ క తన ఆ కయ న పరద శంచుక క దరవయ ఎదుట మ మ క . అకకడ దలవుతుం కథ.

114

ఈసంకలనంల లల లమనసత త ల రం ః ″ఊషణ త బగుణుణ ″ దట . అల ఓ నన డు ఊషణ త బగుణుణ అ కరుక క కరణం అననక ఊషణ చనప డు జ న ఉప లు. చ మరచ కళుల ండ అననంత సహజం ర త డు లల లమనసత త ల కథకుడు.

″ లకూన″ల ల లల క న ర న నన క మధయ న అనుబంధం. లకూన ద లల క మమకరం ఏరపడడంల షం లదు. క ఆ లకూన త సరకస టుల ం లనన క క క ఎందుకు క ం ? ఎందుకంట ట స ళలల తన పర యకత రూ ంచుక క. న లకూనకసం లల డు బధపడ డు క ఎందుకు ం అరథం కదు ఆ ననబురక. దద ళలల

ఎంతమం లరు ఎదటమ పసుత నం అ గహంచల ళుల !

లల లు ఆడుకు ఆటలల కూ ఆ థకసంబంధమ న వజలం యతకమవుతుం సుళువు . దదలు క చ న గ టుట టటలక లకటట , తన ఆ కయత చూపుకుంట కు డు. ద న లల లు ధవజ తుత రు ″ము ఫలకషల పం ం″ అననకథల. కథ గ టుట టటల ఆట. అ కల బస బల కరుడ లక ఉనన లువలట ఆ లల మన శంల దదలు క చ న ఖ గ ట టటలక లల లదృ టల. టక లల లు ఆ థక లువ ం ండరబతుత ( నన చదరపు పలక ) ఆ ఆట, ఆ ఆట

ఆడుతుననప డు లల లు పరద శం టలు చూ . లక ఆరుదరకథల చ .

అల ″ డకలు″ కథల లల ల ఆ థక సత ం తమక అను న ల డుకడం క సుత ం . ననతనంల లల లక ఆ థకబధయత యజయలనుకునన కథకుడు అ మ చ న షయం వరల మనక ఆశచరయం క ంచదు. అవును సుమ జ అ సుత ం మన త.

″ చుచకగూళుల ″ మ లల లకథ. పలకపులల లదగగ నం , దర కం , లల ల టలూ, ఆటలూ ఆరుదర ఈకథల ఎంతచకక రంట అ య అలట లు వుం అ మ చ అ బధ ప డ ను. ముఖయం ఖపటనం లు. ఆకశపు చ దకుండ, నలతర ణల ఉనన కకట డచ అంటూ మ ల డుక ల ం ం .

దర ంవలల ను క న సకుమ లకక వ క డబబ, తనకంట మ ంత కలజ వుననమగ కరణం. అబబ , అమమ ల , లక లక యగల రమ, భగన రమ - అ వసుత నన క ం ల. అ పర మ కతత కణం చూపు రు రచ తలు. ల కతత పర లు ఠకుల మనననలందుకుంటరు. క తు ఠకుల ధక త డ రు. లం త రు. ఈ ం కవలక వసుత ం ″ పకంద రు″ అననకథ. చయం క వ లమూలన చదువ దడుక

115

పుషకలం ప డుతుం కథ. ండు రుల చ వర కథకుడు ఏం చ ప కు లదు. అం త ఆ కథ కు నచచలదు అ పపలను కూ . ఎందుకంట కథ న న రు ననున న ం ం .

″వూరు వూరుకం ″ల రు య క యకుడు ″ డుడ పటటడు. ... ను డుకుకనన శ కక ప డు. ... ఆ కకజబులల వునన ఆ , ఆశయం ంట మతరం సుకు బయలద డు ...″

ఇల గుతుం కథ. వరక అతడు జననమరణ ట రు ఆ సుల లత డు. రచ త ఎ తచూ ఆ యువకు శ కదు, అ గ ంచగ న అత ఆతమబల న.

అల తర న కయల కూ చనకథ, ″మ బు లుతురు″. ఈకథల ″ ట కక పం లుగుతుం అనన సంగ మూడుగంటలక గురుత ంచుకంట ఇంత కట ఉండక ను అననసంగ ఏడుగంటలక తటట ం మ వుక.″ కయలల చమ కరం ఒకకట కదు మనక తక ం . అను నం, కషణకషణం ఎ న నన షయలు మన కళలముం వు న మనం అమయకం గమ ంచం. అ ఈకథలల మనక .

″ లు″ రుక తగగటుట కథం ల ( , జళూల , కళలజడు) వ పం , ″వూరు వూరుకం ″లలగ మ మధయతరగ యువకు కథ. ″ బదులుకసం″ సం షణలల పనకథ. ఇందుల షం అ . పర యకం సంఘటన అంటూ ఏ లదు. తరల ఠకులు ఊహంచుక సం షణల బటట అం క తర తరణ రు అర వరణనలుండవు. ఠకుల సం షణలు చదువుతూ (మనసుల ంటూ) ఎవరు ఎవ , సుమరు ఎల వుంట గహ త రు. గహంచగలరు. అ రచ త ం న జయం.

″సవ గ ద ″ల క యకుడు వూ ల జరుగుబటు లక, వూరు వ ల , మ ల వ చనప డు గ న తలబసుకునన సవగత కథ. వ చంతర త తన గు తం ం ఆ ట జన ల ఒకక . ఈకథ ఆరుదరకథలల కసత త గనకథ అ ం ం కు. ము ంపు గహంచ క అటట పు పటటక వడం త .

″త ల వూఁ అం ″ కథల క యక ఆం ల ఇం యను అమమ . శ రం అముమకు భుకత జరుపుకుంటునన యువ . వర కథకుడు అంటడు, ″ కు ఈకథ పం క ల రం సుత నన ...

బతుకుతునన . అందుకు త ల వూఁ అనన ″ అంటరు. ఇంతట డంబర న షల అంతట న ంపడం ఆరుదరలట క దమం యయగలరు. సహృదయుడ న కథకుడు కథల

నమ డు. ఆకథ సుత ననంత పూ అత క ఆ తరలు జం, ఆ సంఘటనలు జం. హతయంల ఉ తతత అంట ఇ .

116

″ఇంద : డలదు″ అననకథల సుబబ వుకసం ఎదురుచూసుత నన త దన ఎంత పు అంట ″సుబబ వుననరగంటల పు″. అ ఆరుదరమరుక కయ నణం అ అరథం కవ క అర చ లు. అ ఇ మటల ర కదు. సయకథ కదు. సుబబ వు న మ తన ను

అ పంచుకునన తక కలమనం కలమనం, ఆ న ఆ వనహల అం ″సుబబ వు″లకకలల - మ తుం . త తనచుటూట సుబబ వు అలుల కుం . ఆ సుబబ వుల కుకకునన తక సుబబ వుక ం నలకం లదు. త తక ఏం జ బు ప కుం , త త త ఏం ం ం కకడ పపలను. ″ఇక దట సుబబ వుక తం వుగంటలుండవు″ అంటడు కథకుడు. ఇలట కయలల కవలం చమ కర కక ఒకతర మనసతతత ం కూ సుఫ సుత ం .

కు కఎ స దు, ఏ పరముఖ కఎ సస పుసత కలూ చదవలదు క కు న -ఒక దద బబ త నప డు క న ప తటుట క క మ తననుం ను రు సుకు , ఆ ప

అనుభ సుత నన వయకత వుననటూట , ను రకషకుడ నటూట ఒక వరణం సృ ట ంచుకుంటడు. అలట దృకపథం ఈ ండు తరలు రంచబ డ అ అనుకుంటు నను ను.

కథ పరధమపురుషల , ″కడ ″ అననకథ సవగతంల గుతుం . ంటలనూ యయం, ల జ న అ యయం ఒకట. అ ండు కథలు ఎందుకు రు అంట ండు కణలల ం చూడమ పప క అ ప కవ వసుత ం .

″సవపన సతవదతత ″ల కూ ను కలగనన నన తనక కకుం న నం. క యకుడు సుబబ వుక త ″ఇ చన సతవం″ ము ంపు. సుబబ వు ప వరతన శలం ఆశలక, రు సహంల ం ఉ సహంలక, ద ల లకంలక అడుగు టటడం క ంశం. బురదలపడడ

సుబబ వు ″బురద కక టు తన శ , సపృహ ″ హు రు లకంలక అడుగు డ డు. అం కథ. పన రు మన న పసుత ం .

ఈ ండు కథలల నూ, ″ఇంద ః డలదు″, ″సవపన సతవదతత ″లనూ తర రుల ఒకట అ ండూ రు రు కథలు. రచ త ఈ రుల డ క కరణం సగటు మనుషుల ల న ఒకకల

వుంటయ పప క .

″ న″ దదకథ ఈసంకలనంల. ఆరుదర లల చ మం ర లూ, ఆ లల లకడుకు తనకడుకు కనందుకు సుత నన త ల ద వరణ - జడుగు ల వ ల కథ ఆరదం ముగుసుత ం . కథ వరల త ల ప వరతన అదుభతం రం రు. కు బ న చనకథలల ఇ కట.

117

ర కంశం పథయంల నకథ ″ జము రక″. జము రక ళ ండయ ల మధయ దం, గమ య రుప. వసుత వుక తగగటట రచ త ష కనక ఇ చదువుతుననప డు మనం కూ

పరసుత తం వ గతంలక ం చూ త ం. ఇందుల ముఖయ తరలు ండయ, ళ, యక లు, గమ య ( యక ) స యంకసం వ చన ండయ, ళ ల తనచమ కరం లుచుకునన కథ. అ జ న చతురత గమ య కదు.

మ కథ ″ప షటం″ మ అంత నకక ళల క , ఇప డు మనక తకలం క . అందుల నటుట వ లు, యకు లూవంట తరలు - లకముందు లకడుకక ప లు, తయయము లూ... ంపర య తులక పడ . అ ఆరుదర మ అంత ంపర య కరు. అందుక

ము ంపు సపషటం యయలదు. మలల మకృషట త కథలల కూ ఇలట పూరవ సనలు క త . అ క ంపర యం. అ లుసుక లంట ఇలటకథల ఆ రం మ . పూరవం లకముందూ లలనూ నటుట వ క ర నయత వుం . ల అనుభ ల కటుకులు తయయలు కురకరుక ప రు నకట లల . ఆ సంపర యలు లుసుక క ఈ కథ ఉపక సుత ం .

″ ంత గురు″ల ల . మనసు పటట వూ కథ. ఎముకలగూడుల కనవూ కటుట కుంటునన వు లుపుక క ం క . అ ఆఖ క ంత గుర ఘన . ండు అ థపంజ లకథ. ళల అ త తవం ఎంత త తవ పప క ఆరుదర న కయప లు చూడం . ″ఆక రంగు చ మలల ం ముకలగూళుల రజన న మడుతునన డుడ ద రంట తూలుతూ నడుసుత న . ...

ఎముకలగూళుల ఎకక నుం ఎకక క ఎందుకు పరయణం సుత న ...″. కక న ంత టట ఎం న టక క న వూరట ఎంత? అ కూ త నంత దు. డు హం ప ల ళుల అత హం ద చలల బ , వదద ప ఆ ఆడమ గమంటడు అతను. ఒక నన

స న శం ఎంత కక కథ అలల చ ఇ చ లుసుత ం .

పర ఒకకకథలనూ ఆరుదరమరుక కయలు అడుగడుగు ఎదు ఠకులదృ ట ఒక టన న త . మటుకు కు ఇ ల ఆసకతకర న షయం. ఏకథ అ చద ల ం నప పూ త

చదువు ం. అల అ ంచ క కయ మణం అ ముఖయ న ధనం. సుబబ వుననరగంటల పు- లట కయలు ననున ఆకటుట కుంట .

ఆరుదర ఎ ర రుస అనుభ లు ఆ రం కవచుచ ″మనవతవం″ లట కథక. ఒక కుడు కకన యుదధఖ క చ ముందు, అత ల ల న సదసతసంశయం. చంపబ కుడు వబ కు క ఇ చ ల కల లకచరు. మనం తప సుత ననప డు, సుత నం అ , తపప స అ

118

సుత ననప డు, ఆచంపబ క క మన కం ళన అ ల . మం డడల మంస ఈకథ. ందుకు చంపుతు న , ఎదట డు చ నతర త ఏంఅవు గ ఓ గ వ ం కుడు

వుంట అ అడకకం . ఆసంఘటన జమ క అనన కదు కకవల ం . ఈకథల పనలట సదస వ చన పర క ఎప అప డు కలకకమనదు, అప డు మనం ఇల ఆల త మ అ ను ఆల సుత నను.

ఈకథక ం పు అ ం కథ ″ పకంద రు.″ నల ళల అపపల వ ″ యననర నలు చూ న ళలబంటర తు.″ అత క టట కమ క మధయ న నకథల కథకుడు సపషటం సూట పప వు న . ఓకథ చ ఏంజ ం , ఏంజ వుంటుం , కథకుడు ఏం పలనుకు నడులట

పరశనలు సుకడం సర గల ఠకులక బగుంటుం . ఇ ఠకులక ఒక స లు.

ఈ సంకలనంల ఇకకడ క ముం అ ం ″ ప !″ అనన . మనం తయ తంల వూతప ల వుప ంచుకు రు సయ ఫరకం , వయంగయం ఆ షక ం రు రచ త.

మం కథల లకషణం ఏ ట అంట ఠకుల త చ ం వుం , ఆల ంపజ వుం అంటరు ఞ లు.

కథ ″చ ంపజయగలగడం″ అనన సత ృ రథంల ఠకుడు మనసు టట , కళుల టట పరమతతత చద జరుగుతుం . ఉ హరణక ఈ షకలు చూడం . ″ఇంద ః డలదు″. ను దట కలన గమ ంచలదు. ఆ కలన త అరథం మ తుం క . అల ″సవపన సతవదతత ″. ఇ కూ

దట సవపన సవదతత అ చ ను. “ సవ” క “ సతవ” క ఠకులు జగతత చూ నప గమ ంచగలరు మ !

ఇక , ″ఆల ంపజయడం″ ఎలట అనన షయంల ఈ డు అ ర య లు న . నకట లల ఆల ంపజయడం అంట ఏ ట ఈ కథలు చ లుసుత ం . ను వరణ ఇవవకక లదు.

అందుకు ననం , ఈ లల ఆల ంపజయడం అంట కథల సపషటం పర నన షయ న వ ం పపడం, చయం యయడం అ కందరు ఠకులూ మరశకులూ అంటు నరు. క , ఆరుదర కథలల

ఆయన సపషటం యయ , చయం యయ అ కం ఉ న . ము ంపుల లచయయరు ఆయన. పర కథక డ ప కరం ఇవవరు. ″ ను పపగ ం , పపదలుచకునన పను, ఇంక

రు ఆల ంచుకం ″ అ పపక త రు. ఇలట కథలు చ ఆనం ం లంట తమక ము ఆల ంచుక క ఠకులు దధప .

119

ఉ హరణక ″ఊషణ త బగుణుణ ″ లటకథలల వు సూచన ర యం వ యడం జ ం . ( చకండ శవ థ త ఇదదరు లల లు కథల కూ ఇం ). కుర డు చ యడ పపరు. ఆ సందరభంల ఇతర తరలు ఆ సంఘటనక ఎల సపం ం , ఆ క ట న ఎల ఎదు క న పపడం వ మనక శదం త రు.

ను పపగ ం ఇం . రు చ లుసుక జ న ఆరుదరకథలల ంద యలు. (ఏ రల 2008.)

120

2. తుర జనక ణ ండు పుసతకలు మ తయయ చలం ( యసం), తక నట (క తలు)

50, 60 దశకలల పర దుధ ల న రచ తుర లల తుర జనక ణ ఒకరు. రుగుబటు రచ త ం న గు ట ంకటచలం లల మనుమ లు. పరముఖజరన సుట తుర కృషణ హన వు ఇలల లు. ండు పుసత కలూ ను ఒక యసంల ప చయం యయ క కరణం వుం .

జనక ణ ను 2002ల కలుసుకు నను. ఇంటరూవకసం మ అననయయ ంటక ల ను. ను ల ళక ఆ డ ఇంటల లరు. మ వుగంటక కబలు హ వు పడుతూ వ చరు. అతయవసరప ద

బయటక ళలవల వ చంద ప కబురలక దధ ం అ రు.

అ ను ఆ చూడడం. మ కదు క కళగల ముఖం, కంచుకంఠం. ను ల ఇంటరూవల ను క అంత సపషటం , అంత ధృఢ న న మక తన అ ర యలు వయకతం న రు ల తకుకవ. కు ల తృ త చన బహుక ద ఇంటరూవలల అ ఒకట. అకకడ వునన నూ, మ

అననయయ - ఇదదర అ , ఆ ం య ల మటల డుతుననంత ఉ వగం ఆ పూత ంట ను టపు కరడరు ఆన , ఆశచరయం ఆ పు చూసూత కూరుచ నను. ఆ అ ర యల నట నూ ను ఏకభ ంచలను క ఆ లల న రు మతరం తపపకుం ర త ను. (ఈ ఇంటరూవ తూ క. ట ల చూడవచుచ).

“మ తయయ చలం”ల జనక ణ తనక ఆయన ఏరప న అనుబంధం ఎంత లకషణమ న సపషటం రు. ఇ గమ రహం. ఎందుకంట ఆ లల చలం గ ం న దు క త మూలం ఆయనంట

కుటుంబంల లమం క పడదు. సంపర య దుల ద రుగుబటు పరకటం న చలం ఒకపకక, పరమ ందసుడ న మ తయయ (మ మహుడు, చలం బవమ , దులల పటట మయయ) మ పకక జనక ణక మనసంసకృ ల పరసపర వయ కల న ధ ం ల అరథం సుక క డప డ రు. ఆ ధం ఆ క ండు ంపర యలు తూ చూసుక క, తన వయకతతవం

రూ ం ంచుక క అవకశం కం . ఆ ధ ం లపరవళలల ప కటుట కు కుం , ల కుకకు తనక పర యకమ న వయకత వ న సంత ంచుకు రచ ర ణం న రచ తర జనక ణ.

ఈ పుసతకంల తనక చలం సవదసూత న వుతత లూ, ఆయనక ఆ యందు గల అ మనం టు, ఆయన రణ , ల ను వరం పర నం న స న లు కూ ందుప రు. జనక ణ ఈపుసతకం య క ముఖయకరణం ఠకులక, చలం అ మనులక, ఆయ న గ హం క కూ తన

121

సం శం అం ంచడం అంటు న . ఆ సం శం - చల న అరథం సుక లంట, ఆయ న, ఆయన బధల త న టుట కడ కదు, ఆయనల ఏ ల లు అనుకుంటు న ట కూ సూకషమదృ ట ప ం ట ప య న కూ గమ కలక సుకుననప ఆయన సంపూరణం అరథం సుకడం ధయం అ .

ఒకప డు రుగుబటు పరద శం న చలం వ లల ఈశవర వల ము వడం. తన య, లల ల లు అసతవయసతమవడంల ఆయన తర - ఇ చల న మ శం రు ప ప ఎ తచూపు రు.

జనక ణ ఈ షయ న సంపూరణ తరంల ఒక గం అం క ంచమంటరు.

ఈపుసతకం చ తర త కు క న అ ర యం బహు జనక ణ ఆ ంచక వచుచ. మటుకు కు ఆ “ తయయ అంద ల తత ం మన ల ఒక మనవుడు” అంటుననటుట అ త ం . సత ృతప ల ఆల త మనవ తం శవం, బలయం, కమరయం, యవనం, రథకయం - ఇల ఒక కమంల తుం క . పుటటడం ం టటవరకూ పరయణం ఇ . ఇందుల అమయకతవం, కతుకం, పర గం,

అనుభవం, అనుభూ , వ క మహం కూ న ము ంపు - ఇవ న పర ఒకక తంలనూ ఆ షకృతమ థ లు. అందుక చల న “అప డల ఎందుకు వు?” అ అ , “అప డల అ ం ం .” అంట యన. “ఇప గయం ఏ ట?” అంట “ఇప డు ఇల అ త ం ” అంటరు ఆయ . ఇ వనసతయం.

రచ ర వరల “ఎందుకంత రఘం సుత ననంట చలం రు ద, కలుసుకుంటూ, క, మ .. చలం చూటూట వునన ప స లు, టల నవయత ... ప ప ప కంటునన భకుత లందరూ, మ మటల ఉ మదులందరూ - గు తంచవల న ఒకటుం . ఆ మనుసను ం , ఆయన తతత ం, ధ ంతం, బధన, వన వు న ” అంటూ ట గు తం , ట తమక అనవ ంచుకు ముందు ఆతమ చన సుక అంటరు ఆ .

తయయ ను అరథం సుకు నన పర ఢం న మన ఈ రచ ర వరల “ఆయన రమ కందు , మటలూ అంటుననందుకు” కష ంచమనడంల ఔ తయం కు క ంచలదు. బహు అ

మనరకతంల ణంచుకు న సంపర యపు య కవచుచ. నయం ఒక యకతక లువ. “అప డల అ ం ం ” “ఇప డు ఇల అ త ం ” అనన చలం మటల ఆ తనక ను అనవ ంచుకు వుంట, ఆ డు ను ఆ పరశనలు యబటట , ఆ జ బులు బటటగ రు అ అనుక క లుం క . ఆ జ బులు ందబటట ఇప డు ఈ సదస వ చన ల ం అ కూ త ం కు. ఇప డు చలం

122

వుం వుంట, “కష ంచు తయయ” అ ఈ మనుమ లు అ వుంట, ఆయన జ బు ఏ ట అ వుం ? ఇలట చరచ కవలం లకషఠ బంధన !

తుర కృషణ హన వు జనక ణ క దదలు అభయంతరం ప ల జ ం , చలం ర సహం రు. 16 సంవతస ల ం క వనం ఆక మకం ర న లుపరమదం

తలల కందుల ం . అపపటక అమమ దదరు నన ళుల . ళలక ఎల పపడం “అమమ, నన ఎప డు వ త రు?” అంట? ఎవ న పటట కు యగల ఈ దురభర దన అకషరగతం రు జనక ణ “ తక నట” అనన క సంపుటల.

ఈ షకల “ తక ” అనన కవలం దుఃఖ శయం అనన క జనక ణ “ తక ” వయకత కరు. లుగు ము ల టు రంగసథలం ద ఏ లు నటం తనప అ ందనుకు “నట”

అసల కరు. కషణల ద ఒక లుపరమదం కరణం రుమర న తన న అం పుచుచకు , తనవయధ తనల చుకు , ఇదదరు ప ళల ఆల ల చూసుకుంటూ, హతయ వ కన సుత నన సలు లుగు త ఆ .

“ నన వ చక కంచం టట ల?” అ అ న న పరశన “ రున కడుపుల చుచ సుడుల క నరు చూపు మూయ , లకక యక

ఒకట తకుకవ అ న కం లు టట ను” అననపపట వయథ,

ను వకక క ఎప త వు?” అంటూ వుతత రం వ చం ట. క సు రఘమ న జ బు

“వ త ను .. క తవర వ ద మంట కుదరడం లదు” అంటరు. కరణం “ఎ న పనులు”, “జంట కలువలు ండు కంటకగు ం ”. “ఇ ముదుద , ఏపు ఎ ప ”, ... అంతవరకూ వుం . ఇ మనక తయం ఎదుర య క నస యలు.

“ఈ టషనుల ంత దద జబుబ ప డ చూ ?”

చూ డ క ల ? రక లకక రు ల యరు ?”

అంటూ దన ప , ప , ఆకశ ణ ద తన క ళలబసుకుంటరు. ఆకశ ణల లకలం ఉ యగం న ఈ రచ రక ఆ సంసథ రవహం కరయకమలల ఒకరకమ న కృతక రణ కూ సుఫ ంచడంల

ఆశచరయంలదు. అందుక న క ణ అంటరు.

123

“ తకల క అ ”, “క కం వుందం ”, “ నన రణ ల ంద మ ” వంట అరథవంతమ న షకల 18 క తలూ నన అ పపలనంత బరువు ంపుకునన ద శకలలు వు న ఈ నపుసత కంల. పర క తక అనుబంధం జతప న తరం (family

album ం ) ఆ క తల వుకత ఘనతరం , ఠకుల మనసుల ద బల న ముదర సుత ం .

నట అననపదం ఆ బహు భరత టయం చన ట సూఫ త కవచుచ. “ తం టకం, మనమందరం నటనటులం” అనన సత ృ రథంల కవచుచ. ఈ ం అరథంల ఆల త , రణం పర అ న నటుడు ను తన తర ఎం సమరథవంతం రవహం నతర త కూ , ఇంక బ యయగల అనుకుంటూ రవంత ం ంచక మనడు. రచ ర ఈ పుసత కంల అ ధమ న సం హ , అనుభూ వయకతం సుత న అ ం ం కు.

ఇప డు త ను ండు పుసతకలు ఒక యసంల దగ క కరణం. దటపుసత కం చ న తర త, కు చలంగు ం కంట జనక ణగు ం ఎకుకవ ం . ఎవ డ?, ఈ య యసంగం

ఎటువంట ? తనకుటుంబం ల ఎవ ఎటవంట నహతయం వుం ? ఆ ల ఏ ఆలచ రణక ఎవరు కరకులు? - ఇలట షయలు ఎ న లు త మనక “మ తయయ చలం” చ .

ం పుసత కం, “ తక నట”ల ఆ క భరత , ఆపత తుర డు అ న కృషణ హన వు గల నహతయం, మన కం ఆ ఎదుగుదల, బల న వయకతతవం దృ గ చరమవు . పద రు సంవతస ల టు ఎంత చకక బంధవయం దద రూ కల సంత ంచుకు న లుసుత ం . జనక ణవయకతతవం రూపు కటట క, అందుకు కరకుల న వయకుత లక ఈ ండు పుసత కలూ అదుభతమ న అదదం పడు .

ఆరునన ళలకతం ఆ కు ఈ ండు పుసత కలూ ఇ చరు ఆ యయం . ట గు ం అవకశం కు ఇప చం . ఇపపటక యగ న తృ త కు.

పుసత కల వ లు.

పరతూయష పరచురణలు

29 జరన సట కల , డ ంబర 3

బంజ హలస, హద బదు 500 034

( పుసత కం. ట ల పరచు తం.)

124

3. పర వ . లకమమ కథలు

. పర వ రు న 15 కథలల త, కతత సంపర యల లుకల క గుబ సుత ం . ఇందుల క న కథలు గ ం తునన వయవసథలగు ం త . క న కథలు మధయతరగ కుటుంబలల ఎదుర ధకబధకలు చ చ త . క నకథలల ఈ ట పరగ రణ టు సుకుంటుం .

“ దద” మ . పపడం ఒక వృ త మతర కదు, కళ కూ . అందుల ఒక ధమ న మ కత కూ వుం . కల ఇళలల త ల కషటసుఖలు పంచుకడం వుం . ప టట ంచుకు ఈ త ల మనవతవం మన ఆకటుట కుంటుం . దయపటల ఆ కునన ఆసకత , తన

తదనంతరం న ఎవరు లబడ రనన తపన, రసతవం కడ క ఒపపజ పలనన ఆకంకష - ఇవ న మ సవయం చూ న క మతర అరథమవుతుం . పర వ క అరథమ ం .

అల గ ం తునన మ వయవసథ - వునన ట వుండకుం , నన ట నకుం , గంపలతుత కు ఊరూ లంబ తం లు. “చుకక” కధల మరుతుననకలంల మ తునన ంపర యల టు, ఒక లంబ త ల ఆలచ రణల వ చన మరుప మన మనసు న పటట

కు ల ఆ షక ంచడం జ ం . త ల రమ ఎలట య క ఒడబడగల రంచడం బగుం .

“ పనన ల ం సదువుకుందంట. ఆ డబబం ఆ గు ందంట” అంటూ ఊ త ప లు ం న లకమమ “ లు క సు స న” అ సంబరప తూ ప కగల ఇలల లు. ఆచదువు

ఆ భ త , అతత లల గ న మరుప ఎవ త శ ష అ సుత ం . కవల ం లు కదు, తన సం నచకక దుద కడంల క వుం .

ఆ రయపురంపలల ల పుటట గయనగరం టటన రచ రక పలల ల డుకలు ఎం పటనంల సర లూ అం .

“ స. మ థం”, “కలం ంట మ ” లట కథలల గ కత సుత నన మరుపలు పర ం లు. 40వ దశకంల వట వు దల నటుట ం రయలు భరతల రుల త ంచుకడం గ కం . క సూకషమం ఆల త అవగతమ తనూమలం రయల అ త వ క క నషటం. కథల పర న తరక తన రు పనప డు స మ థం హం ఎందుకు కళ త పం , ఆ క త లదండుర లు మకుకవ టుట కునన ట యలంట ఈకథ చ సం .

125

“సంధయల న ంగలవ” పర ంశం మనయ న . ర రయ వ టట , లల నతర త చ కషమపణలు ప కు భరత . అ యజమను లు ఆ యభరతల వయకత వలల అలకకమ న వనమధు య న చూడగలగడం షం. అందుక కథక క తమకమ న షక ఇవవడం జ ం .

“ న కరు క ల” అంట అరథం ఈకథ చ వరకూ లదు కు. జ క ఇందుక ను ఈ ట యువత క తకథలు చదవం అ పుత ంటను. లుగు ష ప, పపను క అందుల అం లు లుసుక లంట, ముందుతరం రు న కథలు ఒకకట మరగం. కల ల చ లుగు లకంట, ఈకథల ఎకుకవ చవులూరు ను కరం అం ంచ క తగును. పర వ రు

సంసకృ ంధర షలల ణ తు లు. ఆ ఈకథలనూ, ఇలట మ ండు కథలల నూ చూడగలం.

“కలం ంట మ ” షకల ఒక చమ కరం వుం . మనసంసకృ ల కల క ఒక పర యకమ న కరయం వుం . కయ నయతక, కయ లతక కూ డుకగలం ఆ ప న. “ఏం త ం, కలం

క వడంలదు” అంటూ తమ కయ నయత సమ థంచుకు రు కందర , “కలం మన తులల వుం . మన న న ం ” అంటూ పరగ పథం పు రు కందరు. ఆ ధం ఈకథ

ఆదరశగ భతమ న కథ. క యక కుంతలక ధవయం ర త ం నపుడు జ కరమకండ వ ంచడం జ ం . ఈ లల ఇంక ఇ టసుత న కు దు క ఆసంఘటన పర తమకం అరథం సుకు నను ను. అంట ఆసమయంల ఆ త అనుభ ం న దురభర ద , ట ఆడ రు ఆ మటల హం ంచడం ఎకకడ జ కవచుచ.

ట నటలనూ ఇసుమంత రు వుననకథ ఆవకయ జ . ఈకథల రచ ర సయచతురత కూ యతకమవుతుం మనక. అయయ రు ననం సుత ంట, ఆయన జ డు లక త ం ల , మ ండు ంబులు యయ అంటునన ప లల మటలు చదువుతుంట, మనముం ళలల అరమ కలు ల

లు మ గు త చ కు.

ను ఆ న ప కు పర వ పరగ లత పు అ న కథలల నూ క సుత ం . టకజనం, మధయతరగ లుగు లను చకక ఆ షక ం న కథలసంకలనం ఇ . పుసత కం వ లు. J. Meenakshi

Municipal Colony, Malakpet, Hyderabad 500 036

( పుసత కం. ట ల పరచు తం)

126

4. Telugu Resurgence: C. P. Brown and Cultural Consolidation in Nineteenth-

century South India. By Dr. Peter Schmitthenner

ఈమధయ ను ఇం లషు పుసతకలు చదవడం లదు క ఇ చ ను. కరణం తర త త ను.

19వ శ బద ంల రటష పం తులు లుగు ష రుచక క కరణలు మతపర రమూ, ల దకషతకసం అ అంద క న . ఆ ట చతయపం తులల ఘనత వహం న డు లస ప బర ను. బర న క ఆ ట ఇతర చతయపం తులక (ఓ యంట సుట లు) బర న పరజల

మటడ క డుక ష రుచకవడంఅవసరం అ గు తంచడం.

. . బర న తంల బలయంనుం వ వరకూ సంఘటనలు వరుసకమంల సుకు , ఆయన పర తం న వయకుత లూ, సంఘటనలూ ల ం డు టర మట హనర ఈపుసతకంల. లుగు ష ర చు య క మతర కక, లుగు సంసకృ అరథం సుక క బర న ప న ఆ టం, ఆతపనల

ఆయన ఎదు కనన దురఘటనలూ, ట ఓ యంట సుట ల న లూ, లూ, అ హలూ, ఉ య క సంబం ం న ధులు రలకషయం యడం, తనూమలం ఆ థక ఇబబందులకు లను కవడం వంట ఎ న షయలను సూకషమం ప ం , ఆ క ం డు ఈపుసత కంల.

ఆ లల ఎవరు లుగు రుచక ల న బర హమణ పం తులు పరబం ల దలు టట రట. బర న ఆ చదువు తయ తంల ఉప గపడద గహం , తనకు సవయంకృ లుగు రుచకు నడు. తనక ఉప గప ష మనప యలలట మఖక హతయంల వుంద గహం , మనప యలు

తం ప ంచడం దలు టట డు. ఆ ధం డుక షక హతయ థ క పంచ క బర న హదం డ పచుచ. ఆసందరభంల డుక షక యకరణం కూ యడం దలు టటడు. దటల ఆయన ం లుగు రుచకదల న చతుయలకస .

ఓ యంట సుట లూ, అధవరయంల లుగుపం తులూ తయరు న అను లూ, లుగు పుసత కలూ కూ తయ తంల మనయజనులక అరథంక ం కంల వుండడం త బర ను సవయం లుగు రుచక క శచ ంచుకు నడు. అను దం అంట మటక మట అరథం యడం కదు, ఆజ

సంసకృ , వనసర ణణం అవ హన సుక అ బర న గహం , లకుడు కక నహతుడు , ఆపత తుర డు ను థ రపడ క కృ డు అంటడు టర. “In 1825, I found Telugu literature

was dead. In thirty years I raised it to life” అ ప కదగగ థ ల లుగు హ య న ఉదధ ంచ క పూనుకు నడు.

127

ం క ష పం తుల ర ం న బర న ల యవ క ష షయంల అకషర లూ, యకరణ లగు ం అంత పటుట దల చూపడం ఆశచరయం ం కు. బర న కూ మ ల ను ర ం న ఆ బర హమణక న వక ం నటుట క సుత ం .

బర న దట న ప డుక షక యకరణసూ ర లు యడం. ఆయన చ న, డుక షల న దట పుసత కం ఏనుగుల వ న క యతర చ తర కవచుచనట. క బర న క ఆపుసత కంల

నచచ షయం రచ త వ ఇం లషూ, త ళప లు డడం. బర న క సంకరం సమమతం కదు. లుగు ళుల “మం లుగు” యల బర ను ల టుప డ డు.

ఆయన లుగు ష ప దధ ం [purify], ఒక కమపదధ ల చ దద క న పరయ నలల శవతం థ రప న - రంటుల ‘ఱ’ ల ంచడం, రకరం ‘L’ లగ యడం అంటడు టర.

బర ను లుగు-ఇం లషు ఘంటువు, తర త ఇం లషు- లుగు ఘంటువు ర చురయంల వుననగం లు. లుగు యకరణం, అ క పరతులు క ం , స క ం , ప షక ం పరచు ం న మన ప యలు క సం

యూ వ సటలల కందరు లుగు హ తత ల గమ కల న పుసత కలు. ఇ కక, ఇంక రల కథలు వంట ఎ న క ం , ఇం లషులక అనువ ం డు.

అ , లమం లుగు దృ టక షయలు - అసలు లుగు రంట, లుగు ష అంట బర న క అంత ఆసకత ఎందుకు క ం ? ఆయన కసత వ వ లక లుగు హ య క మధయ ఏరప న అ భవసంబంధం ఎలట ? మూహకం , ష ర ప క లుగు రు ఒక పర యక జ తనయం ందడంల బర న తర ఏ ట? ఆయనక లుగు రంట వునన అ ర యల ట? కలకమంల ఆ

అ ర యలు ఎలట మరుపలు ం ? ఆయన సమకూ చన ఘంటువులక, ప షక ం పరచు ం న పుసత కలక నక ఆయన ప న శమ, ఆ కమంల ఆయన షయ కరణక సుత ననకలంల రూ ం న అ ర యలు ఏ ట? ... ఇలట ఎ న ఆసకతకర న షయలు అ కం టర తం ప ం గంథసథం డు. బర న పం తుడు కక, ఉపూప పులుసూ మమూలుమ కూ దరశన త డు

ఈపుసతకంల. తనక లుగు లు పన బర హమణపం తులు ంపర యలను వదలలక, ఒకకప డు క న షయలు గుపత ం చుకు నరుట. అల పుసత కలు ఎరువు అ కూ లుగు రు ఇవవ క ఇషటపడరు అంటడు. అలటప డు ఆయన లుగుల మ యద మట సం ం తమ పుసత కలు ఇ చ రట.

బర న వ మ కృ ల ప కదగగ మ క షం ఆయన ఎప డూ ఒక ఎ షన తృ త పడక వడం. పర పుసత కం పరచు ంపబ నతర త కూ మ ల మ ల సంసక సూత వుం డట.

128

మ క లుగు-ఇం లషు ఘంటువు కూ చన జ. .యల. వన టర పుసత క క ప చయ కయలు సూత , మమూలు బర న గు ం ర చురయంల వునన పరసపర ననమ న ండు అ ర యలనూ (అ వ య న వ న ఘనుడ కందరు , కవలం చతుయలక సరవ రణ న కపటదృ ట డ మ కందరు గడడం) టర కలయం ప ం ఆ దనల నక గల కరణలూ, అ ఏరపడ క డప న ప థ తుల సమగం చ చం డు అ చుచకు నరు. ఆమటలల ఎం జం వుంద ం ం కు పుసతకం చ న తర త.

మట - ఇటవల గత ండు ద బద లు లుగు ష గు ం గుతునన చరచలు చూ త , ఒక ధం ఆ ట ప థ ఇప డు కూ అనన అనుమనం కలుగు ం . ఆ డు లుగు రు రటష అనుస త , ఇప డు అ న అనుస ంచడం క త ం . క , అ సమయంల

బల గులల నూ, ప రకలలనూ లుగు పునరుదధ ం లనన ఆ శం కూ యతకమవు ం . ణ త ం అనుకుంట క పునరు ధ ం అ దం తల త . కందరు లుగు షయందు తమకు గల అ మనం లుగుల యల , లుగుకథలు చద ల , మట ల ష న ఆసకత చూపుతుంట, మ కందరు మకు లుగు ద పు ఆనం ం థ ల వు నరు. ఇ ఒక కరణం ను ఇప డు ఈపుసతకం ప చయం యయ క.

ం కరణం - ఈపుసత కం కు ఆ యయం అం ం న టర యల. మట హనర మ సన, క సన ల హచ డు. పరసుత తం వ జ య టకనక ఇనస టటూయట, చ తర గం ర ప సుత నడు. టర క లుగు లు పన గురువులల ను కూ వు నను. టర తన ముందుమటల

ఈ షయం కనడం కు ము వహం. ☺.

పుసత క క సంబం ం న వ లుః Publisher & distributor: Manohar Publishers and Distributors 4753/23 Ansari Road, Daryaganj New Delhi 11002.

(అకట బరు 2008.)

129

5. Rebecca Harding Davis. Life in the Iron Mills

Rebecca Harding Davis (1831-1910) మజంల త ల థ గతులూ, లుల కూ లూ, బ సల ల పర వంతం రం మనవ గణు కకకన అ కన రచ ర.

కు గురుత ననంతల ను ం చ న ఇం లషు కథ “Life in the Iron Mills” ఒకకట. ను 1980వ దశకంల లుగురచ తుర లగు ం య క పూనుకుననప డు, అ కన రచ తుర లచ తర లుసుక క ఈకథ చ ను. ఇప డు మ ల ట ల ఓలసన ఈ రచ ర న ల సూత

సు రఘం న పుసత కం చూడడం తట థ ం ం . కథ మ ల చ ను. అందుకు కరణలు ండు. దట బక డగ టవం. ఈ రచనల వుకత వుం . సూఫ త వుం . సూకషమ ప ల దృ ట వుం . టకవులల చరమ ఆ దన వుం . అ నటక ం ను రణ త అనగల నయం వుం .

Life in the Iron Mills కథ బక డంగ అ కన క హ య న మంటజమ, ంట ంటల కథలనుం సత కత పుక మ లం న రచ త గు తంపబ ం . త లు మ క అవ హన కథలూ, నవలలూ యగలర రూ ం న అ కన రచ ర బక డంగ.

బక డంగ రచనల , న సూకషమదృ ట తం ప ం ఎం పులం చ చం న ట ల ఓలసన ఈకథ కను నన నం కూ ప కదగగ . ఈ షయం తర త త ను.

బక ంగటన, సలవ యల 1930ల చరడ, ల డంగ దపంతులకు జ మం ం . అ దుగురు లల లల సం నం. తం ర ఐరలండ ం వలస వ చన డు. య రద డు. సంపనునడు. అ కల

అప దల అ వృ ధ ందుతునన ణజయం, యం రక సంసకృతులు ఆయనక నచచక “వలగ ర అ క” అ టట , టక దూరం తం దలు టటడుట వ దశల. ఆయనక ఇం లషు హతయం మతర హతయం. అత హతయపఠనం కస యర వరక. బక త ల మ యదలూ మనననలూ ఎ న ఉతతము లు (genteel woman). బకక ఐ ళలవయసుల సట వ జ యల ంగ క మ రు ళుల .

ంగ ఒక ఉకుక క మ రంచుటూట అలుల కునన నన వూరు.

బకచదువు ననతనంల త లదగగ , తర త తముమళలకసం టటన టూయటరల వ ను ం . ప నలు ళుల వ చక, ంగటన ల త ల న క పం ం రు. ఆకల ల యం లు త ల త లు

చ దద క మన కం ఎదగ క జఞ నసము రజనక ప క చ కవు. ఆ డ కల సుల ల కట యన. పుచుచకు కల వ ల టక ఆ వయసు ప హడు.

130

త ల ంపకంల ననతనంల ట చర ట , క నస రచనలమూలం పర తు ల ం . తర కలంల జమస ట. లడ , రన, ఎమరసన, ఆలకట వంట పరముఖరచ తల మనననలూ, నహమూ ం ం .

సంపనునల అ , లు వు న, ఇంక ఇంటల యయవల న పనులు ల వుం . తం ర చరడ డంగ క అ జతయం. యజమ తన ఆ ప య క ఇంటల అందరూ తల ఒ గ . రయ ల, దదకూతురు

బక వ వరకూ ఆయనక అల జ ం రు.

బక డంగ క ననపపటనుం నగు ం అ కపరశనలు. తనపరశనలక సమ లు కల పుసత కలల లవు. త ల తన త చ ం న మూడు రల ట స ఆ పర తం న దట కథలు. అ రన డ అపపటల దు. ఆతర త ల యన తం ర చ చం న షయలు ంటూ అ కన సమజంల గల అసమనతలూ, బ సబతుకులగు ం లుసుకుం .

ఇంటపనులూ, తం ర వలూ ము ంచుకు , కటకలం చూసూత నూ, యం ర లూ కరు నడుసూత నూ బయటపరపంచంల లగు ం న త క ంతన ల మధనప ం అంటుం ట ల ఓలసన. ధుల వ చ ఉకుక క ఖ కూ ల గమ ం , యం ర లు కరు ళూత ళలమటలు

ం నంతవరకూ , ఆ న తన ధ ఊహంచుకు అతయంత సత కం కథలు అ లన దరషట ఆ . (ఇకకడ మనం ప కు నృ ః కురు కవయం అనన ను వ తసుత ం ). “ సత క రచన అంట వుననదుననటుట , చూ ం చూ నటుట యడం కదు. ఒక ధ న అంతరదృ ట (Vision) క . ఇ అంద క ధయం కదు. బకక వుం కనక తనక పరతయకషం ప చయం ల కూ ల బతుకులూ, కూ అ అంకంచుకు అంత పర వంతం ఆ షక ంచగ ం ” అంటుం ట ల ఓలసన.

బక డంగ తన కథ లఫ ఇన ద ఐరన లస పరచురణక పం టక ఆ వయసు ము పఒకట. తనకథ మమూలు అ న ప రకలూ పరచు ం ంట ంటల కథలకంట ననమ న . అటల ంటక మం ల ఒకకట అటువంట అ రణమ న కథ పరచు ంచగలదు. క ఆప రక అంత గ ట అం క ంచదు - ఇలట ఆలచనల సతమతమవుతూ క పం ం బక డంగ తనకథ. దగగ నుం కవరు వ చనప డు, ఆ డ ఆ ఉతత రం సుకు , క క బయలద ం . అ తపప స ర కర అ వుంటుంద ఓపూటం కవరు ప చూడలదుట.

అటల ంటక మం ల సం దకుడు జమస ట. లడ ఆకథ చుచకు , తపపకుం సుకుంటమ , అ , నన సల , కథ రు మరచమ డు. బక డంగ తను టటన తనక ల న చంద , కవ త

కల వుమన అ మరచవచచ జ చం . కల అనన ఉకుకక మ రంల టలు తయ ల ల

131

ప- బంకమటటలట ము ప రథం. కథల పర న తర హూయ వులఫ మసమయలల ఆ కల బమమలు సూత ంటడు. అతను న ఒక త బమమ యజమ నహతులదృ ట క షంచడం కథల ఒక ముఖయమ న అంశం. అ ఆ సూచనక కరణం.

జమస లడ దట షక అం క ం , య లరుల కం కూ పంపుతూ, పర ల లకకట ప న యమ , కథక వంద లరుల ప న ఇ త మ డు. ఆ లల ప రకలు రచ తల రుల

పరచు ం కవు. బక డంగ కథ లమం మగ డు న కథ అ అనుకు నరు లకలం.

రచ ర ఈకథల ఒక కూ , హూయ వులఫ న రసూత , ఆ ట లుల కూ ల లు - ఆ , మ కూ - ఎంత దురభరమ న చూ సుత ం . అం కదు. ల, ఉననతవ గ లల వుం త క ంతన - క అరథం ఏ ట, తమబతుకులు ఎందుకు ఇంత దురభరం వు న అనన ఆం ళన

కూ ఎంత వరం వుంటుం ఎ త చూపడం ఈకథల రచ ర ం న పర కత.

ఆ ఠకుల బలం ఆకటుట కగలద దటల పను. ఆ కయలు అనువ ంచడం కంట, ఆ షల చూపడం యయం. (ఇకకడ ష, ప లంగ, మ నలు మూలంల వుననటుట ఇ చను).

A cloudy day: do you know what is in a town of iron-works? The sun sank down before dawn, muddy, flat, immovable. The air is thick, clammy with the breath of crowded human beings. It stifles me, I open the window, and looking out, can scarcely see through the rain the grocer’s shop opposite, where a crowd of drunken Irishmen are puffing Lynchburg tobacco in their pipes …

అంటూ దలవుతుం నవల. కటకదగగర కూరుచ లక చూసుత నన రచ రక క ఘ క ళుత నన క మకులు క త రు. ళుల ఎల వు నరంట -

When I was a child, I used to fancy a look of weary, dumb appeal upon the face of the negro-like river slavishly bearing its burden day after day. Some of the same idle notion comes to me to-day, when from the street-window I look on the slow stream of human life creeping feet, night and morning, to the great mills. Masses of men, with dull, besotted faces bent to the ground, sharpened here and there by pain or cunning, skin and muscle and flesh begrimed with smoke and ashes; stooping all nigh over boiling caldrons of metal, laired by day in dens of drunkenness and infamy, breathig from infancy to death an air saturated with form and grease and soot, vileness for soul and body. What do you make of a case like that, amateur psychologist?

పూ త కథ http://digital.library.cornell.edu/ టుల చూ చుచ.

హూయ క కలం టక ప హడు, ప ధ వుం చుచ (ఓలసన). క ల కలుతునన ఉకుక ఎగ యడం అత ప . మధయల కూటకసం ఇ చన మసమయంల కల బమమలు సుత ంటడు. హూయక క న బ (ఇం లషుల అ క సంబం లక క న అనన పదం డ రు కనక మధయ అసలు

132

సంబంధం ఏ ట మనక దు) అరథ ర బ హూయక కూడు చ, అతను వరకూ ఆపకకన ఓమూల పడుకుంటుం . ఆ సమయంల యజమ కడుకు మ ముగుగ సుక త డు క ఘ చూ ంచ క. ల ఒకరు హూయ కల న త బమమ చూ , చుచకు ఉప యసం ఇ త డు. ంశం - హూయదగగర మం కళ వుం . ఇల కూ ల ప వుండడం కంట బయటక ల తన పర భ తన

న రుగు సుకవచుచ. ... మరుప అనన తరగ లుల కబురల దు. కం తరగ నుం . బధలు ప కరత యనుమఖుల మరుప గలరు. లకంల ఆ త ద గ కంత హకుక వుం హూయక కూ అంత హకూక వుం . ఇ అత క ట జతం. .

ఈమటలు బ ంటుం . ఆ క అరథమ నంతవరకూ ఆ లుల ద వ చ ఆ యం ద తమక హకుక వుం . ఒకరకమ న అమయకతవం ళలల ఒక జబులనం పరుస ం ం , ఆడబుబ

అంటూ హూయక ఇసుత ం . హూయ అ క ల మథనపడ డు. ఒకవంక , మ కవంక తనహకుకలగు ం నన ఉప యసం. వరక సు టషనుక ల ఆడబుబ పసు ఇ చ త డు. ంగతనం డనన రం , 19 సంవతస లు జ లు కష త రు. ండు రుల క పరయ నం ,

పటుట బ , ఆతమహతయ సుకడం కథ ముగుసుత ం .

Atlantic monthly ఏ రల 1961ల ఈకథ పరచురణ బక డంగ క అ షమ న క త చ టట ం . ంట టరసనస గ న అ మ ప రక రు కూ తమక కథలు పంపమ ఆ క రు. ఆప రకల

పరచు ం కథలక బక డంగ కథలక మ క న లు న . ఆ షయ ఎ త చూపుతూ “ ను కు యల ” అనన సం హం బు చం ఆ . క సమ నం ఆ ప రక రు “ఫర లదు. రు యం , ం సుకుంటం,” అ నరు.

అటల ంటక ప రకల ఆ రచనలు చూ , రన ఆ క ఉతతరం డు చుచకుంటూ. మధయ మం నహం ఏరప ం . ఈ ప దలగు ం మనం పర యకం ప క . ఎం తంట, ఈ న

అంతకుముందు ఒక ప ల షర క న వుతత రంల రచ తుర ల ద ఆయనక సపషటం డు. "America is now wholly given over to a d****d mob of scribbling women, and I should have no chance of success while the public taste is occupied with their trash--and should be ashamed of myself if I did succeed. What is the mystery of these innumberable editions of The Lamplighter and other books neither better nor worse? Worse they could not be, and better they need not be, when they sell by the hundred thousand." - Hawthorne's 1855 letter to his publisher William D. Ticknor, quoted in Pattee, Fred L. The Feminine Fifties. NY: Appleton-Century Co., 1940. p. 110.

బక డంగ క జమస ట. లడ మ క రచ త లముయ ల కల రక స ప చయం డు. ప చయం ప ణయ క ం అ రకలంల . మ చ 1963ల హం జ ం . కల రక స రయ

133

బక డంగ అత ద క ఇంట కపురం టట రు. అకకడ కల రక క, అత బుటుట వుక, ఆ డ లల లక వలు సూత సం రం ం బక డంగ స.

“In marriage and childbearing women find their true calling” అ న మబ టం పరకటం న బక డంగ అంత ంత ల ర అంతససంఘరషనక కూ లన ం ఆ లల . ను యయవల ం

ఏ వుం , క పరమరథం మ వుం , అ ఏ ట? ఎల ంచుకవడం? అ మ తపన ప ం . ఇ హూయ వులఫ తర వ అ కథల క త అంటుం ఓలసన. ఉ హరణక, “want to

know”, “A true life is one of full development of faculties” వంట కయలు బక డంగ స క వ త త , ఆ ఊహలు ఆ వరమ న మ దనక గు అ ఓలసన అ ర యం.

ముఖయం ఆడబడుచు క ఇంటల గలగలల డుతూ ఇంట ం లల లూ, స attention క భ త , ఆ న తన ముగుగ రు లల లూ - ఇంతమం మధయ తనక, కల రక స క నూ, జంట నూ కూ ఏకంతం అనన లకుం ం . (మనఇళలల ఉమమ కుటుంబలల దద కడ ప థ గు త చం కు ఈ గం చదువుతుంట). బక డంగ తన ధక త న థ ల తనమనసుక తృ త వవగల కథ మ ల యలక తుననందుకు బధ పడుతూ టరసనస గజను ఇ చ డబుబ కదనలక కల పంకథలు

(మన శంల లవ హతయం) అ ంచుకు కథలు ం 1961 ం 1993 వరకూ. ఇలూల , లల ల త క పరమధరమం అ దృఢం న మన బక స హతయ లువలు ల చవకబరు (potboiler) కథల ధ రజన సూత సం న ఈదడం ఆ తంల ఒక దద కంటర కషన. జ క ఆ టట దట న “లఫ ఇన ద ఐరన లస”లట కథ మ ల ఆ తంల యలక ం . ఆ పర భ ఆ తకలంల కుంటువ ం .

1910ల ఆ దద కడుకు, చరడ డంగ స ఇంట ఆ చ , ఆ మరణ రత New York Times, ట ంబరు 30, 1910 న ఇల పరచు ం రుః “రచ త, రకయుడు, టకకరత అ న చరడ డంగ

త ల , సవయం నవలక త , సూఫ త యక న సం దకయలు ర ం న రచ ర, ఈ ర కస డస రమ ల కుమరు ఇంట హృ రగం మరణం ం ” అ . ఈ మరణ రతల బక డంగ స రు

లక వడం గమ రహం.

ట ల ఓలసన ఈ రచ ర కనుకకవడం యదృ ఛకం జ ం . ఓలసన క ప హ ళల వయసప డు Omahaల ఒక తపుసత కల పుల ట కల , ణ వసథల వునన మూడు అటల ంటక ప రకలు క చుచకుం . ఏ రల 1961 ప రకల లఫ ఇన ద ఐరన లస కథ క ం ం . అపపటల ప రకలు

రచ తల రుల పరకటం రు కదు కనక ఎవరు లదు.

134

కంతకలం అ క 1958ల న ర స క ప ల క లబర ల ఎ కనసన ఉతత లు చూసుత ంట, ఫుట ట ల ఆ క రచ ర బక డంగ అ ం . 1962ల డ కలఫ ఇనస టటూయట ల న తర త, ఇంతట ధ, శకత , ందరయం, అవ హన గల రచ ర మరూ లు లకుం అంత ం వడం ఎల జ ందనన జఞ స , అ క ర జకుట వక ం , పం మదవ శ బద ం ఉతత రథంల అ కల ంఘక, జకయ, క పథయంల బక ఢంగ స రచనల టు ఆ తచ తర తం

ప ం సత ృతమ న ఖయ ల 1972 పరచు ం ం . పరచు ం న రు అపపటల నన సంసథ అ న సట రస. ఈపుసత కంల అసలు కథ 56 ల , ట ల ఓలసన authobiographical interpretation 87 లు. మ ఇర లు టస.

జ క ఆకథ తనక పప సూఫ త యకమ ం అంటుం ఓలసన. “హ హనమ న లనుం హతయం సృ ట ంచవచుచ” అ , “నువువ కూ తపపకుం య ” అ తనక ప కు ,

కంతకలం అ క కథలు యడం దలు టట ం ట ఆ .

ఓలసన న ఈ తకథమూలం , బక డంగ మూలకథల సపషటం క ఎ న షయలు మనక లు త . ఒక ననఉ హరణ - బక డంగ స కథల హూయక 19 సంవతస లు కష, “అంట తంల అరథ గం” అ కథల ఒక కయం. ఒకమ తంల 19 ఏళుల అరథ గం ఎల అ ం అంట

1850 గణ ంకలపరకరం లుల కూ ల సగటు తం 37 ఏళుల . అందుల సగం 19 అ ఓలసన యఖయనం. ఇలట ంఘక పథయం కవలం కథ చ కదు. అందుక బక డంగ స కథ ఎంత మనసుక హతుత కుం ట ల ఓలసన లషణ కూ అంత నూ టుకుం . జ క ఈ లషణ చ

కథ ఎల ల ం ల కూ లుసుత ం .

ఈ పరచురణ తర , బక డంగ స రచనలు అ కల యూ వ సటలల నూ, కల లల నూ ఠయగం లు అ . ట ల ఓలసన ర ం న బక డంగ స త లషణ కూ న ఈపుసత కం

ఎ జన.కంల రుకుతుం .

( పుసత కం. ట ల పరచు తం.)

135

IV. రచనలూ, కథ రు నునలూ

1. నూ, రచనలూ

రచ యసం క ఆ ట ంఘక వరణం, మ ంటల వరణం ల హదం . మఇంట వరణం మనసత త న, రచ త వయకత వ న చ దుద క క ఇ కం ఉపక ం .

కుటుంబం, మ క పథయం. కు ప ళుల వ చవరకూ ం అడయరుల వుం ళల ం. మ నన రు య కల ట హసూకలల లకకలమ ట రు ప రు. ఆ ట ంఘకప థ తులదృ ట చూ త

మ అమమ నన రూ కూ ahead of their times అ అనుక . మ నన రు పుసతకలు క ప రు. అపపటల లమం ఇళలలలగ “ఇ చదవకూడదు, అ చ ” వంట ఆంకషలు ఎప డూ లవు కు. అల “ఆడ లల కలు కక దు, జమ టటకక దు, నలుగు ల నవవ దు”లట ఆంకషలు కూ లవు మ ంటల . అందు త కు ఆడ ళల ంద క మగ ళల ందరూ పరమశతుర వులు అ త దం అంత ఒంట బటటలదు.

చదువు. మ నన రు అడయరుల వు యగం వ ల న తర త ల వూళుల ం. దట ,

అంట కు ప ళలప డు, సూకలల ఎ మషన గడువు ం వడం త ను ఫసుట రంల ర క లల క ం . వూ క ఇంటల కూ చడం ఎందుకు అంటూ మఅమమ ననున ఓ దుంపలబ క ం .

ఆతర త మ ల అలటప థ తులల S.S.L.C ప కష ం యలస చం . ఆతర త మ ల కల ల వరకూ ఆట డు కనక కు ప రకల కథల రగడం, చదువుల ద నమమకం

త వడం జ . ఈ ట చదువుల ద కునన అ ర యం “అ యలు” అననకథల క సుత ం . ఇంక క న కథలల కూ ఈ కల చదువులు ల ధ ఎ త చూ ంచడం వ వయకతం ను. కు ఆ నుం మన యసంసథల ద అటట రవం లదు. క మఅమమక, నన క వుననందున,

ను యం.ఏ. ఇం లషు ను. ఈ డు అందరూ అంటుననటుట ఆ లల ను కూ ఇం లషు హతయం ఎంచుక క కరణం ఉ య ల. అపపటల కు దు లుగు హతయం ద రచ అ కల త ర !

తర త యం.ఏ. లబర నుస కూ ను పుసత కలంట ఇషటమ . రుప లబర ల మ ళుల ప ను. అ క వ చంతర త ను న వు య ల న చదువు టల

సంబంధం ల . అ కు ర ం .

136

య స లల ను మఅమమ ట, మఅమమ నక రుగుతూం న పు ణలక,

ఉప య లక. మఅమమ సల ద భకత జయం చదవడం కు ఇపపటక గు త. అందుల కథలు కు ల న చ . లుగుల కథలు యలంట ఇం లషు పుసత కల చద లననఅ ర యం కు

సమంజసం చదు. క సం నం లుగుకథలల నూ వుం .

ంభటల ల మ యణ త రు ఎ. .యన. కల ల లుగు లకచరరు. ఆయన మ ల వునన మకృషణ షన లుల రతం, బగవతంలట గం లు చ అరథం ప రు. దట ఆయన

ఒప కలదు “పు ణలు ప కడం” హనం అ . క హ య లష గల కందరు దదలు ఆయ న హమట టట ఒ పం రు. ఆయన మం పం తుడు కనక చకక వ ం ప రు. అ

పు ణకల పంల కక హతయ ఠ ల వుం . కథ పపడం ఎల గవతం చ లుసుత ం . పంచతంతరం చ లుసుత ం . లుసుక ల ఇచఛ వుం క …

ఏ సూకలు బురల వుం కు నమమకం ఏరప ం . కు రంతరం ఎడ గ ఆలచనలు. అ న పరశనల. పర షయ క - న ద -అ నటక అనుమ ల. “బగు న ” అంట ఎందుకడుగుతు నరు, అడకక ఎందుకడగలదు - ఇల అ ప ఆల సుత ంట ఎంత నన షయ క అ క కణలు సుఫ ం . ఇల మటలల త తకుకవ క ంచవచుచ క ఇ

కథలు య క బ ప క చ గుణం.

మ ంటల కబురూల , క లూ, లకజజ లూ.. లట లవు. పరమ శశబద ం. అందుక మ ళుల కు ఎలట ర సహం చ అపపటల కు లదు. ఇప డు నకక చూసుకుంట క సుత న - ఇదు “ కు కథలు య క ప కసుత ం ” అ హ మద పపక , క త న వరణం కంతవరకూ క పం రు. మ అకకయయ ఓ పుటటన క డరస జసట చం కటట ం రు ద. అల మ నన రు ఓ జయ డల ఆంధరపరభ ఆ సుక సుక ల రు. అప డు లం ంకట షయయ రు ఎ టర. ఎందుకు అకక క ల , వలల కం ం ఇపపటక పపలను.

ఇంక రు నునలు, వయకతతవంగు ం ండు ముకకలు ప . టలు, సంద త త క స పడవు. ప మం ల గలగలల డుతూ కబురుల పపలను. యడం అంట గ ఆల ంచుకు బలడు పుట లు తయరు సుకవచుచ. ం ముందు ఎ న కయలు తలల మ ల మ ల సుకు న. ఆ లల అం త య స వుండడం త . అపపటల కట ఎండ సుట లట

వసతులు లవు క . ం , తత ధ ఒక ముఖయ న లువ త ను తంలనూ రచనలల నూ

137

కూ . కవలం రుకసం, పర రంకసం ఏ ప యయను. త ను, త నంటూ మట ఇ చ యయక వడం,

కుకబ కసం ఏ నటుట అకట కటం పూ త యడం కు హనం అ త .

కు ఆల ంచుక లనన రణయ క ను ననతనంల వ చ ను మ నన కషణల. ఒక ను సూకలల చదువుతునన లల ఆయన మ కు సవయం సూక క సుకు ల రు అత త కటట ంచ క. “ క త రు, కందుకు యయరు?” అ అ ను ఆ . “ క సవయం సుకు టలు లవు, నువువ సుకగలవు” అ నరు ఆయన. అపపటల అ కు నున తటటనటట అ ం , లకలం తర త అరథం అ ం , ఆటకనక మనసంసకృ ల ఎంత బలవతత ర న ధన అనన .

“అబభ నువువ ఎంతబ త వు ” అంటూ గడతల ఎదట త అరవ క ంచుకడం మన సమజంల పప వయసనం. ఇ ఆడ ళుల కూ త రు. “ ళలలను. కసత ఎ రసు ఈ వుతతరం సుట ల ప దుద రూ, కు పుణయముంటుం ” అ పుణయవతులు ఎంతమం లరు మన ళలల. అ

ఇ రమ, కుటర అనన గ రణ ంచలం. ఒక ద ఒకరు ఆ రపడడం మనవ జం. అ ఆ మయత కవచుచ, వరథం కవచుచ. మనం ముఖయం గమ ంచవల ం మతరం ఏ ఒకక సంఘటన సుకు ఓమ త త న సంపూరణం అరథం సుకలం అ . ఒక ననసంఘటన, ఒక కణం

మతరం సుకు ఒకమ పరమ దుషుట డు షుట డు రం ధ ం లు పర ం యడం లమం ర టు.

ఇంటల రలకషయం వూ బధలూ, సమసయలూ త సుకు తమఔనన య న పరద శంచుకడం సంఘసంసకరతలూ, మ కవులూ ప . కల పం కం , వతకరష కం క , రుగు క యం యయడ తపరమవ కంద క. ళల తమక ఏ కసత అ కరయం క , తతణ

అకక ం ల వచుచ. అ సవంతఇంటల అ అల కుదరదు క . ఆ కషణ క ల ల యంతరం జనం ళక వ చ త రు. ఇలల కషట షూఠ రమ భ ం . క ఆ

మ బలం వుండదు. అందుక ఇంట ం వడం. అ వయకతతవంల లప న అ ర యం. ఈసంగ కు అవగతం కవ క ల సంవతస లు పటట ం . ఈ షయం అరథమ క న క “ఆనం బర మ”.

ఇలట రు త లల కూ వు నరు కనక ను సమసయల జండర దృ ట కక, మన య దృ ట చూ అంటను ను. ఇ కూ సుట లక మధయ గల, ప కదగగ లల ఒకట.

138

రచ యసంగం. ను కథలు యడం ఎప డు దలు టట కు బ జఞ పకం లదు. ఈమధయ ుత రంల నహతు లు అ న ంత అ క వ చం . అర ఏళల ఇపపటక ను ఆ లల నకథలు తనక జఞ పకం వు న ట. తను ప కు జఞ పకం వడం లదు! త “ దసత ం” అనన

ఓకథ ప, ఆకథ నందుకు మమ ట క కపం వ చందనన సంగ కూ పం . కథల జ ల కకు టటడం ననతనంల దల ంద కప ం ! తను పన మ షయం ఆ రం న క జబు.

దగగరునన త క ల కటట చూసుకుంట 1953ల లుగుసవతంతరల వ చన కథలు క సుత న . ప రకలు చదవడం, మఅమమ పు ణలు నడం కూ యల ం ఏ న. దట నన - ఈ ట కరుడ కథలలట ను. అప చూ ను లుగుసవతంతర టక టటన రుల - గ పక, కచ, క క, కథ అ . అంట బటట ఇల రుల డ రు కబలు అనుకు నను.

అంతకు ం కథక క కక ఏ ట లదు. కు ం ను పం యడం, అ ఏబుటటల పడుతుం ప రకల ల చూసుకడం జరుగుతూ వ చం .

ఆతర త కథల ంచుకగల యడం దలు టటనతర త ఆంధరప రక, ఆంధరపరభ, ఆంధరజయ , తరుణ, వ లట ర, మస ప రకలక కూ పంపడం దలు టటను. అ న ప రకలూ పం న పం నటుట సుకు రు. ఒకక ర మతరం సుకలదు. ం మూ ర గ టటనతర త ళలక పంపడం

మ ను. ఆ యం - దట కథక ఐదు రూ యలు వ చ . తర త ఇర రూ యలు వ చ . రచనల ద ను పప ప కు ఆ యం అ . ఆకథల ట కు ఇప డు గురుత లదు. రు ద మ యరడరు వడ గురుత .

కథలు యడం లుగుకథలు చ , రుచకవచుచ అన క దరశనం “క రతనం” కథ. మ ంటల క రతనం ద టు దక ఎగబక కనునలపండుగ సూత వుం . చకక ఎరుపురంగు ముఖమల రుమలు ప నటుట ల ల నన పువువలు, అ సుకుమరం. ఇల తుంప అల . న గు ం కథ య , పు ణకథల ష అనుకు నను. ఆ లల

ఖపటనం న డ ద న కనకమహల మ గహంగు ం ం న కథ ఒకట పర రంల వుం .

న డ మధయన న కనకమహల మ గ న మ క టక మరచ క పరయ నంచ , వూరం కల , మసూ య ం ట. కనకమహల మ ఎవ క కలల క ం , తనక న ల వుండడ సమమతమ క ంచవదద ఆ ం ం ట. ఆ గహం ఇపపటక అకక , డుడ మధయల వుం .

139

ఈ షయలు మనసుల టుట కు “క రతనం” కథ ను. క కు అలట నమమకలు వు నయ అంట ఇపపటక పపలను. బహు ఆసం హం మూలం కవచుచ ము ంపుల న కసత క ప ను.

ను రప ల ప సుత నన లల ఒక ఎటండరు తకలపు పలకసరల ట చ కు అమమ డు. ను సుక క గుగ చూపలదు నగల ద ల కరణన. అతను “ రు సుకుంట

బగుంటుందమమ రూ” అననప డు మతరం ఆశచరయ ను. కు ఒకరకం మనసతతవం అరథం అ ం . తనవసుత వు తనదగగర కక ను ర ం దగగర వుం ల అత క క. అ “ఓ లుసుకథ”

అ ం . ఓహ ర కథలు చ న సూఫ త న కథ అ . క తగగటుట కథ కలు ప , అందుల సంఘటనలూ, సం షణలూ నూటక నూరు ళూల లుగుదనం దజ లన క . ఎకక సం కరం క సనలు క లవు.

అపపటల ం “తృషణ” కూ . రుప లబర ల ఎటండరూల , ఆ సుబయ లూ పుసతకలు చ రు. అందుల ముఖయం షణుమగం అ ఓ ఎటండరు వుం డు. అత క తత ం లబర డంగుస, లకష పుసత కలు, కరతలమలకం. ఏసబజ కుట , ఏపుసత కం అ కషణల ద చ ఇ చ డు. (ఇ అకష ల జం). షణుమగం కల స 4 కదు క కథకసం బలయయ కల స 4 ఎం ల ను. కథం క పత క

అందుల ను ఆ షక ంచలుచుకునన చద ల తృషణ అంద క వుంటుంద , క ఉ య లల తరగ అరహతలు రణ ంచడం యయం కద ను. జ న చదువు ద కునన అ మనం ఆకథల వయకతం అవుతుం .

రప ల వుననప న మ కథ “ షప రుగు”. మలబర కండచ యల వుం . ఎం కలం లబర ల టరుకూలరుకంద ములు . లబర ల ఒక పూయను, ముల డు, ట పటట బయట డు. “అ ం యయవు అమమ రూ” అంటూ ఓ దగగ క చ చూ ం డు. జం జ ం

అం . ఆకథల నదం క పత . అందుల ముఖయ న అంశం అకరణం మనక మన క పంచుకు భయలు. ం ఎదుట క ల గుణలు అంటగటట కకషలూ, కరపణయలూ ంచుకడం. చదువుకునన ల క న చదువుక ల మన య లువలు ఎకుకవ అ కూ ను ఆ లల గహం ను.

“ రుచకం”, “ ర పత ం”లట కథల నటలనూ ను “చదువు” ల , “డబుబల ” రం , రయం, థ రయం చూపడ యయం. అల “ నరహసత ం”ల ముతతయయ. రంట జ కదు మనం

140

చూపవల ం . తమ ప ల రు తమ ల ఎల చకక దుద కు న చూడగల మనం. ఎదటవయకత ర ంచడం అంట అ ఉ ద శయంల.

కథలల మనసత త లు రంచ క పరయ న త ను. మ మ గు తంచడం ఒక క లువ. అ కథలక ఆలంబన. కథలల త తరల వయకతతవంగల మనుషులు ర త ను. ళుల పడుతునన బధల

కక, ట ఎదు క తమ వయకత వల లుపుకునన రు చూప నక పరయ న త ను. “నవవ దు”ల కమ , “ రణతృణం”ల కనకవ ల, “ రుచకం”ల ం చలం, “ జ క జ క మధయ”ల త - ళల ందరూ జ లల ం వ చన మనుషులు. త లువ న అరథం సుకునన రు.

మనసంసకృ ల మనం చుచకదగగ లువ. మూగ ము అందుక పడ రు. ”మంచు బబ”ల వకుళ మనం వ తన స ం న తరహంస డుతుం . కథ 1964లరచన ప రకల ప ం . ఆ ఆరుక లు ం చుకు నను. 1966 ర ం లల ఆచంట జనక ం ప చయమ ం . ఆయన మ ంటక వ చనప డు. చూ ం ను. ఆయన ఆ ఆరుక లూ ఇంటక సుక ల, చ ,

మ నడు మం ఆరం రంగు అటట , బండు చరు..”కథ అం ల బగుం క వకుళ ఆతమహతయ సుకడం బగులదు” అ నరు. జ క ను ఆతమహతయ అనలదు. హ తుత చ న రు ఎంతమం లరు. అల ఇ నూ అనుకు నను. అసలు కథలల వు ము ంపు ఎప డు డ ం అనన షయం ద యసం య ఎప . ఆతర త మ కందరు పరముఖ రచ తలు కూ ఆకథ పరసకత చనతర త కు నమమకం క ం ను మం క న . ఈకథ ల అ నతర త త మన ప రచ తుర లు ఇంక ఎ న కథలు అలల అ కూ అ త ం ప డు. ఆ లల ఎవరూ నకథక రచ త తం ము టటలదు.

అ క వ చక హతయ వ. 1973ల అ క వ చను. ఆతర త న కథలక పథయం కు అ కన సంసకృ గు ం ఏరప న అవ హనగు ం కం ం ప . అ కనులు ననున అ పరశనలమూలం సంసకృ , ష, మ క న వజలం, వనసర గు ం న ఆలచనలు క కు. సూకషమం ప ం చూ త , క మనక మ కం లువలల వయ యసం తకుక అ ం ం .

ఒక క మ క క వునన కంట ఒక త క మ క త క వునన ఎకుకవ. ఈ అం న “దృకకణలు” అనన కథల రం ను.

అ కల మ క, కటుం క లువల సవరూపం ర క దృ ట ప ంచ కు అవ హన అ ం ఏ టంట - రటనల కందరు మతపరవకతలు తమ మత వ లక రకషణ ల కరణం అ కక వలస వ చరు. ఇకకడ రు దర ం, లవంట అ క ఈ బధలు ఎదు కవల వ చం దటల . ఆ

141

కలషటప థతులల ఎవ క రు తమ గ మలు చూసుకవల న అగతయం ఏరప ం . లల లక ననతనంనుం ప ల నక వునన యకతక లువలు, సవశకత ద ఆ రపడడం, అకక నుం

వ చన . ఎవ కరమక కరతలు. ఈ లువ కట త , దు న క సుత ం . కవలం తన వరథ చూసుకు , అడుడ వ చన నంద అణగ కకయడ రలకషయం యయడ జరుగుతుం . ఈమనసతతత ం అ న లల నూ క సుత ం . (ఈ షయం ద కథ త ను ఎప .)

ం , ఏ సమజంల క లువలు ఆ ప స లనుం , జ నుం పుటుట క త . అ కల జ ఎకుక జ తకుక కనక, గ , ఇలుల అంటూ సుకు కూ క పర ఒకక క ల ం . కుటుంబం అంట, య, భ త , నన లల లూ అనన వరణ ఏరప ం . (అ కన ఇం యనులక

అల కదు). అందుకు ననం మనక కుటుంబం అంట మూడు త లు – అటు వృదుధ ల న త లదండుర లూ, ఇటు లల లూ కూ , లల లు దద ళల ంతర త కూ ఒక కుటుంబంల గం.. ఎవ గ , ఎవ మంచం అంటూ ముడుచుకు గల గయం మనక లదు. ఒక గ ల ప మం

వుంటం, ఒక మంచం ద నలుగురం పడుకుంటం. అందుల మనక “ నగధమధురయం” చ సుత ం .

ఆ యయతల క త . క మనక మధయ గల ఈవయ య లు కమ న క మ క న కవు అ సుత ం ఇల చూ త .

అల ష, ను కరంల కూ ఈ వయ యసం క సుత ం . మనమటలల మతపరమ న ప లు సరవ రణం- కరమ, ఋణం రుచకడం, న వడం లట . అందుకు రుదధ ం అ కల య రసంబంధ న ప లు తయ తంల, I am not buying ( మట నమమను) లట కయలు డుకల క త . అంతమతరం త ళల క మనవసంబం లు లవ కదు. ష రు లుసుత ం ,

అం .

ఇల ంఘక లువలల ధయం ఎ త చూపుతూ న కథలు “క మ ”, “జమఖరుచలపటటక”. టల ను ఇ మం , అ డూ అ కక, రల మనం ఇల అ మతర చూప క పరయ నం ను. లకలం లల థ రప న మన ల మన ళల కతత రంగు కళల ద లలం చూడడం “ లరుక

గు పడు రూకలు” కథల క సుత ం .

షగు ం - తరలక త నటుట షక ర నయం ఇ త ను. కు ప చయంల తరలు ను సుకను. అందుక కథలల అటటమం అ కనులు క ంచరు. ఇంతకలం వు న ను ష పూ త ఆక ంచుకలక యన అనకుంటు నను.

142

అ కక వ చన మన ళుల ఇకక వనసర క ందర అల టు పడ రు. ఉ య లు లబటుట క క అ అవసరం. సర లకసం సమజంల నమవడంకసం అ క . థ నబ అంట

ఏ ట అ క వ చక కు బధప ం . మన ళుల ఏరంగంల ఎంత పప ర ఇకక క others. మన ళుల ఉ య లల ల కుకక క యవచఛకత ర య .. ంట వ చన ఇలల ళల క కూ ప కషం అ బధ. ముఖయం 60, 70 దశకలల ఇ జ ం . ఒక ళ రయలు కల పంకసం ఉ య లు , మ ల వంట ప , ఇంటప , క ప లట అల టుల క అం క “మ పరపంచం”ల (ప మం లు కూ చూడల లకం), అ మ వసథల ప . ఆకరణం ళల వయకత వలూ, ఆలచ రణల ప త న మరుప వ చం . ఇ ను అ క వ చంతర త నకథలల - “ పూజ”, “ జ క, జ క మధయ”, “ఆనం బర మ”ల- ఆ షక ం ను.

గు తంపు. మ మనుగడక గు తంపు వ . రచ తక కూ అవరస న పపకక లదు. 1970ల “తృషణ” కథ ఆంధరజయ క మమూలు పం త , న ఆ ప రక రు ఉ కథల టలకుపపల ప ,

ల కట ఒకట సృ ట ం , పర యక బహుమ పరకటం రు. మం కథ గు తంచడం అంట అ అనుకుంటను. అల 1971ల “ రుచకం”క పరథమబహుమ వ చం . 2002ల సఖయ హ , 2006ల లఖ హతయసభలల అనూహయ న ఆద మ లు ం ను. 50వ దశకంనుం సూత లబధపర షుఠ ల న రచ తల దలు ఇప ప కలం పటటన యువరచ తలవరకూ 200 మం క ఆసభలక చ ననున చకతు ల రు. ము పలల రనుకుంట “ లుగుసవతంతరల కథలు, ‘మ టల’ అ మకు గు తనం ” అంటూ షకల స త ంత ం మటలల పపలను. ఇకకడ ను ప కవల న ముఖయ న షం కు ఏమతరమూ ప చయంల కటర పర వ రు పూనుకు ఈసభలు రవహంచడం. ను వసుత నన మఅననయయ ఆ డక పప ,

ఆ డ నుల ఆ వ లు దలు టట , ండు లల అంత దద సభ ఏ పటు యయడం. కటర య కృషణకుమ రూ, కటర కూ మ వు వంట పరముఖ హ తతలు అ కులు

ఆసభలక జర , సభ జయపరదం యడం జనమల మరుపు అనుభవం కు.

ఆధు క సమజంల మన అ త వ న క ండు - ఒకట ఆ థక థ . ండు టవ కంగ వ ంచుకగల గు తంపు. కు దట లదు. ం తకలదు.

తూ క http://www.thulika.net ర రం ం ఏ ళల ం . ఒకక దు నడుసుత నన కవలం లుగు కథలక, కథల ద య లక మతర ప త న ఏకక బ ప రక ఇ . తూ క ర రం ంచ క కరణలు: 1. రచ త మన క కు అ క వరణం అనువు కక వడం, 2. న పనటుట

143

“మన ళూల ” “మనపదధతుల”ల క ం న మరుపలు. టక ను తటుట కలక యను. అం త అ న పరపంచం ఒకట సృ ట ంచుకవల వ చం , 3. నన సంసకృతుల మధయ లూ, మయలూ సపషటం కవడం. అందుల గ అ కలనూ ఇం యలనూ వునన ట టపు అ ర యల దర టట లనన తపన. అందుక ను మన సంసకృ పర ం ం కథలు మతర అను లక వక సుత నను క ఈ డు శంల పరబలుతునన నూతన కడలు కదు. అంట టక లువ లద

కదు. పరసుత తం అమలులవునన వనసర అ నరకల యలూ బ పర రం సుత న . దృ ట ఆ యలు రలకషయం న ద. 4. మన శంల క న షలక ఇసుత నన ర ముఖయత లుగుక లదు. లల అంతక న లదు. అం త కూ లుగుకథల అను లు మతర ను సుకుంటు నను. ఇతర బ టులు, లుగు దలు టటన కూ , ఇతర షలక ర చురయం

ఇసుత నరు. అ కథలూ, అ రచ తలూ కక ఇంక లమం వు నరు అ చూపడం అ మతం.

తూ కల ను పరచు సుత నన ప ల తమక య లక ష న ఆదరణ ల త ం . వందక అను లు పరచు ం ను ఇపపటక. అందుల 80 తం ను న అను ల. ఇతర అను దకులల పర యకం ప కవల ం రద (ఆ ట య). చకక కథలు సవయం సూత , ను అ నప డలల కదనకుం , ఓ గ అను లు అం సుత నన పర , జనయమూ త .

లుగుతూ క, http://www.tethulika.wordpress.com . ననున ఉకక కక సుత నన ఈ వరణంల కు ర ణం ం అను ల తూ క అ , మ జనమ చం లుగుతూ క.

ఇ కవలం ను లుగుల న, సుత నన రచనలక ప తం. ఈ లుగుతూ క, ర రం ం క,

ను గహం న స యలు - కథలు ఈ ట యువ ఠకుల ఆక షం ఆకటుట కడం. ల లమం క వ దు. వయసు దు. రచనల వ ప చయం అ , నహతుల న రచ తలు లమం ఉ నరు. చరచలు ఆసకతకరం వుంటు న . కలపన నహం, చరచలూ బల గు దలు టటక ముం ఏరప ం . కు పుసతకలగు ం ప ల మయ ప క .

రందరూ వయసుల సగ , మూ వం కనక, కథలు “కల క నటట” అనుకుంటు నను.

తకథలల కంట ఈమధయ సుత నన కథలల సయం, వయంగయం లు ఎకుకవ అ అ నరు ఒక దదరు. క కరణం కంతవరకూ అనుభ లమూలం క న అసంతృ త కవచుచ. ఎకుకవమం ఠకుల ఈవయంగయం, సయం ఆక షంచడం కూ కవచుచ.

144

రచనల వ ఆపుత ల న మ యువరచ ర హ. కథ రంగు లు ఈమట.కంల చ , తర త లుగు తూ కల “ఊసు క” య లు చూ , తమ లుగుజయ (నూయజ స) ప రకక గుయలర యమ కరడం కం ఆనందం క ం ం .

ట ట ట కస. దటల ఇం లషు తూ కల ను మూడు లలక ఒక యసమూ, ం మూ అను లూ డుతూ వ చను. ఈమధయ ఆ పదధ మ చ, ండు లలక ఒక యసమూ, ఒక అను దం మతర డుతు నను. హటస క 350-450 వుంటు న . లుగుతూ క దలు టటనతర త ఈ సంఖయ 700-800 క ం . అ బల గు ఠకులఅ మనం, త వ రు ఇసుత నన

మదదతు అనుకుంటను. తూ కల దటనుం ప ల తమక య లక ఆదరణ ఎకుకవ క త ం . క కరణం లుగు చదవడం అల టు లక , లుగు ద అ మనం చూపుతునన యువతరం

క చుచ. ఇంతకుముందు పర త ం న, లుగురచ తుర ల ద ను న పుసతకంల దట అ యయం 2002ల (ఈ సంకలనంల “ త ల హతయ యసంగం పూరవరంగం“) తూ కల ఆ ఒకక య క ండు లక హటస త ల . కందరు అ , ఇంక క న య లు క తమ టులల టుట కు నరు కూ . లుగుతూ కల కూ హటుట లు ( టుట లు ఏ వుంట క లదు. శ కం వుంటు న . ముఖయం కూడ , జలల డలల న దు అ ంతర త సంఖయ చూ త కు కళుల లమ న . ఆయ అ తలక ధనయ లు.

తూ కక గు తంపు మట పలంట. గత ఏ ళలలనూ అ కల లుగు హతయం ఏమతర ప చయంవునన ల క సం ము ప కమం తూ క రు వుంటరు. అ తూ క గు ం న పర త వన ఏ హతయ య లల నూ క ంచదు. ఏ హతయసభలల నూ ంచదు. కరణం టవ కంగ కలస లపం కవచుచ. ల , క మ వయకతగతకరణలు ఉం ఉం చుచ.

తూ క ఠకులనుం క న వందల అ నందన ళుల వ చ గత ఏ ళలలనూ. తమంత ము వ చ కు ప చయం సుకునన ఉదధతులు డజనుమం క వు నరు అ కల . తూ కల అను ల పుసత కం యయమ సల చన రు నరు క యం అ గ ముందుక వ చన రు ఇదద . రు ఇ త ం అనన తత ం పరచురణక లదు కనక ను సుకలదు క సహృదయతక ధనయ లు ప కుంటు నను.

లుగు జంగు ం అ ర యం- కలం రచ తలల కందరు “ ం సుట లం” అ పపలు తూంట, మ కందరు “ ం సుట లం కము” అ పర యకం ప కుంటు నరు. ఈ ం తరగ

జ ల ను వు నను కనక అ ర యం త ను.

145

ఈ డు జం అనన ప క అ క వరణలు పర రంల వు న . లుగు శంల ర చురయంల వునన వరణ పురు పతయం, పురు హంకరంలట ప కటుట ళల పు ం . కంతమం ఈ జం రు దు వరథం కుహ లువల సమజ క సుత నరు. జ క ఈ డు

అ కల ర చురయంల వునన థరడ వ జ క, క క లదు.

ఆడ న కటట వూరకుకక కటట హంస హం . ఇ కవలం జండర సమ య కదు. మనచుటూట తయం అ కరకల హంసలు జరుగుతు న - వునన డు ల , దద డు నన , ఆ నన డు ఇంక నన , ఒకరంగు డు మ రంగు … ఇల ఎవరు ఎవ కటటగ రు ఎల ల అల హం ంచడ జరుగు ం . ట నక పరముఖం వునన వరథం, అహంకరం. ను

ఎదుట మ కనన ననఅ ఋ వు సుక క బృహత యతనం. ఒకకమటల జం హూయమ జంల ఒక గం. ల నన గం. మగ రు ఆడ హం ంచడం మ త లకంల బధల న యనుకడం భరమ. మరుప వల ం ర థ కం మనుషుల త త లల. వయకత కసం రు , సకసస రు , individuality రు మన య లువలు మ చ తు నరు.

వ మట , సంకలనం తల టట , ననున గురుత ంచుకు , యసం యమ క న హ ద ,

ఆ మయు లు కటర పర వ క మనఃపూరవకం కృతజఞతలు..

(31 ల 2008.)

146

2. హతయదృకపథ వనదృకపథం

వనదృకపథం యమ ఈభూ రప రకకసం కతు శవ థ డ రు అ ంతర త ల ను ఆల ంచవల వ చం . ఎందుకంట ను తంగు ం అంత లతు ఆల ంచను ఆ గయంకద .

తం యస సుకను. ల నన “ ను ర”నన అ ర యం మనసుల థ రప ం . అంట హచుచతగుగ లమట కదు ను పుత నన . కుకవ అ ప డూ అనుకలదు క ర మతరం అనుకషణం అ సుత ం . ప మం న ప గటుట కు తప కు జ .

ఐదుగురు లల లల లు న. కు జఞ నం వ చందగగ నం (ఆలసయం లం ) ను మఅమమ ట ఎకుకవ రుగుతూం న అంట పు ణలక ఉప య లకను. అం కసత

హ( మహం?)లట అల ట , కసం వులడడం కరవ ం . కలడు కలడ డు కల ల , కు మతరం ఎవ నకుం న నదుకుంటు నర ం న సంద భల కం. అ చ రయం మూలన గటర వ , నక వు మ స వు నడనుకడం సుఖం అ లుసుకు నను. వలల నషటం లక లదు. అ టమనసతతత ం బ త లక వడం. కు

ఏం షనుంద లమం అంటరు. కు మతరం కగ టట తుకుక న క ంచలదు. దృ టల ను సుత నన నము గడుపుకడం. అం .

మ ఖయం భ . ముందు చూసుకకుం పూ చుచకునన కనుల లక దూక త ను. ఇపపటక తలుచకుంట అంత మూరఖతవ ట అ ం సంఘటన 1953ల, పర యకంధరకసం టం జరుగుతునన లల . అప డు కు పద రు, ఇపపట లల ల త ఆరనుకవచుచ. ఖపటనంల మ ంటముందు

కలకట సు-అర లు గల కటటడం. జ లు ఆ ఆ సు ద ప డ రు. సులు తు కల వ చరు ళల త కటట క. ను మ బ ద లబ చూసుత నను. బ , తునన జ లు, బదర డుతునన సులూ క ం రు క జం ఏం జరుగు ం ం కదు. అం త ను నం టుల , టు సుకు , మ ంటముందునన మటట బబచుటుట కలకట సు పు నడక ం ను ల కరు కడుతుననంత కుల . కలకట సు వందగజలు దూరం వుందన , ఆగడం సుత నన జ లు ఎదుటునం ననున టుకు ఉరకలూ పరుగులత తుండ . ఓజ ను ననున చూ , “ఏయ, ఏడక” అ నడు. ను కలకట సు పు చూసూత , “ఏంజరుగు ం ”న అ నను. అతను, “ , , ఇంటక ”, అ నడు. “స ”, అ ను వ చ ను. ఇ ం దురవ సనం – ఎవరు ఏం ప నడ . ఏ కతం “కపం” కథ నప డు ఓ ఠకుడు

147

“ఆ కంతం తర ఏ ట – కూ మంట కూ డం, లచమంట లచడం, ఆ డక ఎ నళుల ?” అ సుకుక నడు. ఏం త ం, ఉంటరు అలట ళుల కూ . తం ఇంచు ంచు ము ప క ము

రకతంల అల ట ంపర యలు అల ఉం య మరకలల . ఎవ ం ప ంట పపటక న, ద అనన వకషత లకుం . మఅమమ ననున జబబ పుచుచకు పకకక ల , mom, we need

to talk అంట స నంటను క దనలక గను.

ననతనంల లువ న ప రకల పుసత కల చదవడం, ట గు ం ఆల సూత బ ద కూ చడం కు అలవ న మ వయసనం. మఅమమ “ఎందుకల ఆల సూత కూరుచంటవు, బర ను తుం ” అంటూ టల కూ ను.

ప కథలు చ ఓకథ చుచ అ ం ం ఆ లల . ఎలగంట, ఒకకథ చ నప డు, ఆకథగు ం ఆల త ం క . ఇప డ ఠకులు గబగబ తమ అ ర యలు సం దకులక ం తు నరు క ఆ లల తమల ము ఆల ంచుకు ఠకుల ఎకుకవ. క సం అ అల టు. ఉ హరణక ఒకకథల ఒకయన బుక ంపుల పుటట అనుకం . టట క త ఒకక జం

క ంచదు. మ ఆయన అబ ధ లు పపక కథ లకుం తుం ? కథ పూజ చ ఒక

యువరచ ర “ఆయన రయ అసలు సంగ త తగువు లక ను” అ నరు. అ జ , ఆ భరత తయసతయవరతు అ స సతయ కుకల పరవ ంచుతుంట ఏమవుతుం ? కథ ఆ తుం ? వచుచ. క వచుచ. ఆయన తన జల అ ప వూదర టట మ కథక కరం చుటట చుచ. “ఈకూర

బగులదు, ఆ ర బగులదు, కంట లల మకళలడ కు ఎకుకవ ఇషటం” అంటూ ఏక ర కటకస యలు ప డనుకం . అపుడు మ రకం సంఘరషణ పుడుతుం . “అల కక ఇల అ చుచ” అనన ఊహ మ కథక టుట .

స గ 20 ఏళలకందట 1987ల ను న, ఇపపటక తయనూతనం సంకల లల నూ ప రకలలనూ ( పర యం లకుం ) పునః పునః పరతయకషమతునన “ జ క, జ క మధయ” కథక కూ ఇ

ర ప క – రుపర షఠ లకసం కుహ లువల కకభజన. ఆరుదర న “ కక లకలు” టకల ఈ మనసతతత ం అదుభతం రం రు, కూ గురుత ం వుం చుచ.

జ క “ జం పపడం” ఒక యకతక లువ. అల జం, జం, జం, అంటూ సం కటటన ల ల లల డుతూ కంప దక చుచకు నను. లమం సుహృ మతుర లు అనుకునన క ళల ర

అ ం ఈకరణం . అం త కూ వనదృకపథం ఏ ట ఎందుకు ఇల రూ ం ం క దు.

148

ఓహ ర చ నతర త అలటకథ యలనన ఉ సహం ను ఓ లుసు కథ. అపపటల ను ప సుత నన లబర ల ఒక ఎటండరు ఒక తకలపు లుసు అముమక క దగగరక సుకువ చక, అ కథ రూపు దుద కుం . కప డూ నగల ద సర లదు, ఇ కూ పు ణకల ల ఫ త కవచుచ. ఆ అతను “ రు సుకుంట బవుంటదమమ రూ” అననమట ను జనమల మరవలను. తనదగగర కక , తనక ఆపుత ల న దగగర తనవసుత వు వుంటుంద అతను తృ త పడడం చూ

అ కక యను. అ క అదుభత న అనుభవం. ఒకరకం మనసతతత ం సూచన ర యం ఆ న శదమ ం కు.

కథలల ననున ఆకటుట కు మ లకషణం చమ కరం. ఈ డు కందరు అ పరశనలు అసందరభం క ం ఈకరణం . అ టపండు ల , ఏపకక ం దలటట , ఇనస టరకషన మనూయల ఏ అ అ నటుట అ ఠకులక ను పపగల సల ఏ లదు. కధలు రుముదదలు ం నటుట ఉంట కు కటటదు. ఒక సమసయ , సంద భ న సుకు సూచన ర యం ఓకణ న ఆ షక సుత ం మం కథ. ఠకుల దడుక త డుతుం . జ క ననకథ ఏసమసయ సంపూరణం చ చం లచయ అనుకడం ఒకరకం అమయకతవ ననన .

శంల వుననప డు ప రకలు, పుసత కలు త ల , అ క వ చక ట , కంపూయటరూ కు ఆపత తృల . ఇకకడ (మ స ల ) లుగు ళుల అటట మం లక , వునన ళలక నంట పర యక మన అ , ళల క కూ అంతసుథ లల , అ రుచులల , యపకలల సహ ర ంతం వుండడం మూల , దటునం ఒంటతుత గుణం అవడం మూల , … ఇల ల ల మూలల మూలన ను గూటల ప వుంట ప డూను. కు బసుట రండు , కటకు , కనప ంటు .

ఇంతక ప చ టంట అలట లల కంపూయటరు ద ప బ టు తయరు యడం చసుకు నను. క కరణలుః దట ఎదురుప న పర అ కనూ ప ప దంపుళల టల అ ట టపు పరశనలు. మనసంసకృ లుసుక లనుకు క కవలం రకటుట , ఎరబటుట , అ ం డు లు, కులవయవసథలూ మతర కద యలంట ళుల మనకథలు చద అనుకు నను.

అపపటక కందరు అ కన నహతులు అలట అను లు వ త బగుంటయ అ నరు. ం లుగుకథలక అను లు వసూత న అ కల ఇంక లుగు అంట “ వర హ డ ట” అ ల

ఎకుకవ. అం త కు అను లు యయలనన సర దలం . ఆతర త బ టు యయడం వ చం . ండూ త తూ క వ చం . అ , అ రకలంల టు లుగు ళల కూ ఆక ష త ంద అరథమ ం . క కరణం లల థ రప న ళలక, ఇం లషు అల ట న ళల క

149

ం ం ల అనుభవం — కతత అల టన షల ము అ మ ం తకథలు చదవగలగడం. ఇకకడ

మ మట కూ ప . ను పర యకం ఇతర టులూ, యలల అపురూపం అ న రచనలక అంట 50, 60ల ట రచనలక ర నయం ఇవవడం మ ంత బల న చం . మ కరణం ఇం లషు

యంసూకళలల చదువుకునన ళుల లుగు ద అ మనం వు న లుగు చదవలక వడం. క తూ క ఒక మం వనరు అ ం .

తూ కక ను అనుకనంత షం ఆదరణ ల ం ం . 1950, 60ల ట రచ తుర ల రచనలక హదం న ంఘకప థతుల ద ను న య క త న హటుల చూ నప డు కు ఆశచరయం ఆనందం

కూ క . ఒక ర సరు టుల తత ం యసం క టుట కు నరు. కృ క అరథం వుంద ం న కషణం అ . 2002ల ను హద బదు వ చనప డు అపపటక ఏమతరం ప చయంల పర వ రు పూనుకు ఎతుత న సభలు రవహం నప డూ, ఖల రకల తుర లు గణప నర ంహ రు, సభలు టటనప డు కూ కు అల అ ం ం . తత ం ద అ కులు అ క ల ర తసహం , తూ క నడపడం వృ కదు, ఒక సతసంకలప

అ ం ల రు.

తూ కల తరం రచ తల, పర ఒకక కథ క సం ఒకట పరచు ం లనన ఆశయం. అ లమం ఎకకడు న యక వడం త ళల కథలు యయడం జరగలదు. క పరయతనం ను సూత వు నను. ఇంతవరకూ పరచు ంపబడ రచ తల కథల వ లు కు త కు పంపం .

తపపకుం అనువ ం సుకుంటను.

ఈమధయ ను అను ల రచ త థ రప నటుట యఖయలు వసుత ంట, ను సుత నన ఒ నల కథలు లకక చూసుకు నను. ను అ క వ చన తర త, అంట 1973-2007 మధయ, న ఒ నల

రచనలపటటక చూ త . ఇ పూరవపు “ టంగు ఏవ ”క టు వుం . అంట యసంగం ఎప డూ ఒకకల వుందననమట. అ మ , రచనలకంట అను లక ఎకుకవ గు తంపు వ క కరణం ఏ ట అంట ఠకుల ప . బహు ంబరస మ కవచుచ. అను లు నప డు మ కరచ త రు కూ రుతుం . ను ఎవ కథలు అనువ ం రు కూ ప కుంటరు క .!

అను ల కకుం , రచనల షయ క త కూ ఎవ ఒకరు భుజం తటటనటుట అ ం న సమయలు సవలపం అ లకుం లదు. ఒక ఇకకడ ఒక సూట ంటు మ శం అబబ క ఇం లషు రుపతుననప డు (ఒక ర జకుట ) తను పడడ శమగు ం పం . ఆ

150

అమమ మట రు చూ , కడుపమం న కథ bilingual kid ( లుగుల ఉభయ పర ణ). కడుపమం నప డు కథల త యన క ఇ క దరశనం.

కథ పరచు ం క ఒక దద రు ఆం ర ల ఇం లషు యంసూకళలల తమ అనుభ లు కు రు. ద Is bilingualism in Andhra Pradesh an impossible concept? అ మ క యసం ను.

అ కూ మ టుల క టుట కు నరు. అరథముగలమట పనటుట నను అ ం న మ క ఘటటం ఇ .

ననతనంల లల లు ండు షలు రుచకవడం కషటం అ ఎవరూ అనుకలదు. ం లల లం కూ అనుకలదు. మకలంరచ తలల మూడు లుగు షలు చ , అరథం సుకు , అను లు న ళుల అ కులు వు నరు. ను ఇం యక వ చనప డు లుగు మట , “ రు లుగు

మటడుతుంట బవుందం ” అంటు నరు ఇప డు!

ఒకకకపుడు క సుత ం – మన రపూజల శం. మన హృదయలు ల లం. మనకునన లబటుట కుం ం అనన పతరయం క న రుగు అనుక ం ము వడ ఎకుకవ . రు కదంట రభయంతరం ఒ పసుకుంటను. ఈ ష ఇపపటక ము త ను క రందరూ కసత

ఆల ంచుక నునన యువత లుగుకథలు లుగుల చదవగలప థ ల వుంట అనన .

చూడ చూడ హ వయవ య వనసర ల వుం . అం త వ మట మ ండు షయలు కూ రచనలపరం పర త త ను. “అ క !”అనన ఒకట – కదు పు

పర రచ ఎప అప డు ఎకక అకకడ వుంట మట. ం కథక పర జనం ఏ ట అనన . ఎవ కథ అనన దట చూ ద ం. ఏ రచ వుననదుననటుట , అం తనకథ యరు. తన అనుభవ ల ను నన కనన అనుభవ , కథ మ నప డు, లవలూ, పలవలూ చ “చ ం గుణం” కూ చ టట , ం మూ తరలూ, సంద భలూ సుకు ఒక కథ తయరు త రు. అల యయక కథ చపప వుంటుం . ఎవరూ చదవరు. సమరుథ డ న రచ తకలంనుం లువ నకథల ఏ జం ఏ కలపన అనన డమ చ పపలం. జ క కథక అ యయం కదు

కూ . అల సహృదయులన ఠకులు కూ ఈ కథల మ ఫల ఆయ ఆ అ కక, కథల ఏం పుత నడు అ చూ త రు.

ం కథక పర జనం ఏ ట అనన . మ న పనటుట మరుపలూ, రుపలూ నందున అ హతయపర జనం గల కథ కక తుం ?

151

హతయపర జనం ద కటట నమమకం లదు. ఎం తంట ఒకకథ చ మనుషులు మ ర కు చదు. “అబబ, అ కథ కదు, నల అనలదు, నల యయలదు” అంటూ తమ ము

సమ థంచుకునన ల ఎకుకవ క ం రు కు. దృ ట ష మ . అం క ఈకథ “ గు ం ,

క ఈసం శం, ంక మం ణణ ను” అనన ల వరూ తటసథపడలదు. క న లసంవతస లు మనక కథలు వసూత వు న , మం ంచమ , డు రసక ంచమ బ సూత . అ , మనుషులల దుషటగుణలు లదు కద. అందుక ను టము సుట సుక క సుత నను అ

అనుకుంటు నను.

కడవటగంట కుటుంబ వు రు 80వ దశకంల ఒక అ ర యం బు చరు. ఆంధరజయ రప రకల జనక ముకత వసుత నన లల అనుకుంటను. ఆయన మట వుననదుననటుట గురుత లదు క ఆయన బు చన అ ర యం, ఎవరూ ఒక కథ చ వటం జరగదు. ఆ తునన లక దలుచకునన రు ఆకథ ఆస డుకుంటరు తమ షటలు సమ థంచుక క అ . అంట ఒక

మ క , బగుపడ క ఒక కథ, ఒక మ, ఒక లకచరూ లవు. ఆమ యయదలుచకునన ప క కంత దనున ఇవవడం జర చుచ.

ఈ యసం “ఈభూ రప రక” క పం నతర త, ఇంక ఆల సుత ంట మ క షయం కు ం . కు కపం ఎకుకవ. అసలు మ ంటల అంద క కపం ఎకుక . ను ఆకథ య క ఆ ప థ కంత

కరణం. ఇంతక అసలు షయం–ఆకథ నతర త కపం ఉధృతం త గం ! ను క న అదుపుల టుట కగలుగుతు నను క సం కంతవరకూ. అంట కథ ఠకులల మరుప గ , లక , క సం మటుకు కు ప క చం . అ ంత కదు!

000 (ఆగసట 2007)

152

3. హతయపర జనం, ండు కథలు

ర లంక కులు క సరషట అ దరషట అ అ నరు. జ క ఈ ండు ప లూ రచ తలంద క వ త త . ఒక మం పదయం , ఒక మం కథ యయం ఒకట. రవజ నకత. ఆ న ంఘకపర జనం.

రచ త ఒక సంఘటన ఒక వయకత కథక వసుత వు వక ంచవచుచ. ఒకవయకత వసుత వు సుకుననప డు ఠకు ల క లు ఆ తరవయకతతవం ఎలట , అనుభ ల ట, ఆకథల సంఘరషణ

ఏ షయంల, వలల తంగు ం తనక కతత ం ఏ ట అ ఆ తర నక జం ఉననమ ఎవరు, అతను ఎకకడ ఉ నడు, ఏం సుత నడు అ కదు. అంట అలట ఆలచనలు గల రు లర కదు. అ సుహృలలకషణం కద అ ర యం. అలట మరశలవలల ంఘకపర జనం ధ ంచదు. అ ర యంల అ రచ తక, మరశకు క కూ అ రవ .

కథల మనయ ఠకు ఆకటుట కు ముఖయమ న అం లు మూ - క వసుత వు, సంఘరషణ, ము ంపు. ఇతర షయలు - ఎతుత గ , , క గమనం, రచ త టవం, ఔ తయం, మండ కం - ఇవ న ఠకుడు ప గటుట కు చూడడు క అ బగులక చద ల ంచదు. కథ ము యకుం కం క ల తుం .

ఓ కథ చ ంతర త, “అవును సుమ, తంల ల కు న తంల ఇల జ ం ” అ “ఇ అనుభవం కూ ను, నూ ఇల అనుకు నను. కూక ఇలట ఆలచనల వ త ” అ ఠకు త అ ంచగల కథ మం కథ. “ కూక ఇలట ప క ం ” అ ఠకు క ంచగల కథక రథకత. ఆ రచ తకృ క రథకత. అంట ఠకుడు కథ , కథల ఒక తర తమ ం ందడం. రవజ నకతక అ టు .

మరశకులు అంతకంట కం ం ముందుక ల , , క కథన నం లట కకుం ఇందుల సం శం ఏ ట, ఇ ఎవ కసం డు, ఇ ఠకులహృదయలల శవతమ న ముదర యగల వంట అం లు ప ం చూ త రు.

ఆ మరశకు క ఉండవల న లకషణలు ండు - దట ప కదృ ట (objectivity). ం కథక పథయమ న శ కలప థతుల షయంల ణణమ న అవ హన. అంట కల నబటట , వరణ బటట కథ లషణ మరుతుం . క ఉ హరణ కథల చూ ద ం.

153

1964 ర ంతంల మంచు బబ అననకథ ను. అ రచన మసప రకల పరచు ంపబ ం . ఈకథక 1987ల ను న “ జ క, జ క మధయ” అననకథక వసుత వుల మయలు న . శకలప థ తుల

దృ ట చూ త అంత లు క త ఈ ండు కథలూ పకకపకకన టట చ నప డు.

ముందు మయలు చూ ద ం. ండుకథలల నూ పర న తరలు, త లు, అమయకులు. ఆంధర శంల వకుళలక తలక కరువు లదు, అప డూ ఇప డూ కూ . లకషల ఆడ లల లల ల అమయకం లకంల

అందరూ మం ల న , ఎవరూ ఎవ న బధ టటర నముమతూ మలల నూ కథలల నూ మతర కలతలూ, క ట లూ, క నళూల , దు మ గ లూ ఉంటయ దృఢం న మ ళుల . అలట రు ఇపపటక ఉ నరు. ముఖయం ఇలట అమయకతవం మధయతరగ సం లల సరవ మనయం.

“మంచు బబ” టక వయసు ము ఫలపు. ఆ లల లమం ఆడ లలలల లకజఞ నం పూ త నయం.

కథల పర ంశం లల వ న లన న మ అమయకు లు భనం ర ను స యన లుసుకుంట ఏమవుతుం ? మపకక ల ఓ కతతకడ గు ం నన మట అ . ఎవ ఇదదరు ఆడ రు

మటడుకుంటుననమట కథ క జం ఏంజ ం కు దు. ఆ లల అమమ లక రయ హ లు తకుకవ. క సం కు ం అ . అం త ఏం యయల క, ఆ తర చం ను వరల. “వకుళ చ చ ం ” అ కథల కయం. ఆతర త మ ం ళలక కబలు ఆచంట

జనక ం రు ఆ కథ చ , “వకుళ ఆతమహతయ సుకడం బగులదు.” అ నరు. ను లల బ . “ఆతమహతయ అ ను యల ” అ నను. ఎంత ఆల ం , కు ఈ టక సర న సమ నం రకడంలదు.

ఇక ం కథ. 23ఏళల తర త, మ ల ఒక మయకు ల న ఆడ లల భరత ప శంల ను ఊహంచ ప థతులల కుకకుననప డు ఏం సుత ం ? ఈ చ దు. వకుళల మూగ ము పటటదు. ఇలుల తుం . 20 ఏళలల రచ త కు క న అవ హన, సంఘంల మరుపలు, వయకతగత తంల, ప స లల మరుపలూ - అ న క త మ ము ంపు ం . ఇ శకలప థతుల పర లక ఒక ఉ హరణ.

మమూలు త లుగు శంల ఉంట ఇల జ ఉండు ఉండ కు దు. జరగద అ ర యం. గత కళలలనూ లుగు శం ల మ ంద కమధయ ం . అ షయం.

154

ను ం కథల ఆ షక ంచ క పరయ నం న అంశం, పుటట ంటక ప ల ళల దూరంల, భరత తపప అనన ళుల ల ప థ తులల , అల టుల అంటల నలూ, క వూ, ఇన పటటలట ఇళూల , మమతరం ప క చ షనూల - న నగండం ఉంటుం త క అ . గ ళుల తమ ఉ య లు లబటుట కు తపన ఆ సులల నూ, నహతుల నూ కల పం సూత ఉంటరు. ండుత లముందు

అ కల ప థ ఇ . లుగు ళల లుగు కుటుంబలు ఒక ట , ఎవ లూకు ఎవ కూ దు! ఆడ ళల ం ఒకగ లనూ గ ళల ం మ కగ లనూ రు. గ ళలక, ఆడ ళలక

కూ ఆ జ ముందు జ రు ఎదు కనన కషటసుఖల చరచ యం లు. అంట ఎవరు ఏం మటడ సుళువు ఊహంచుకవచుచ.

ఒక ఒక లు డ మటడుతూ, “ఈ శంల అందరం కుకమ న ళల ” అ నరు. జ క కూతు ఇంట అ ట శవ యలూ అనుభ సుత నన ఆ డక ఆమట అనవల న అవుసరం లదు - అకష ల లంకంత ఇలూల , లుగు కరూల , లట ల నుసనన అలుల డూ, 36 ఇం ల ట లమధయ రంగరంగ భవం

తం. ఆ డ అల అన క కరణం ఆల త అరథమవుతుం . ఈ శంల మనక ల , క ల న రక మన జనం. పండుగలక, పుటటన లక కలు త ం క అటట తృ త వవదు ఆ కల క. పర రూ

అ మ యదలు ట త రు. మన శంలల ఇరుగు రుగూ, త లదండుర లూ, బుటుట వులూ, అల ట లులూ ఎలల ళల మనచుటూట రుగుతూ క ంచరు. లకుం ఎప డు ప అప డు

ఎవ ంటక ప ంటక ళలలం. ను త కూ ప ల ఉ నం, తర త లు త ం అ చుచ. ఇలట మ యదలు కతత ఒంటబటటవు. ఇ నటమధయ త అసంతృ త . ఇ 70వ దశకం ట చ తర. 90వ దశకంల వ చన యువ దంపతులల ల మరుప ఉం .

త మమూలుమటలల పలంట ఉతత అమయకు లు. లుగు శంల లకషల ఆడ లల లల ఒక అమమ . తనవయకతతవం ద తనక నమమకం ఉ న భరత న మంచడం ఎల మ . తనల అందరూ ఎదట కషటసుఖలగు ం ఆల త రనుకు అమయకతవం. ఇంటల ఉం తన వయకతతవం లబటుట కడం ధయం కద అరథమ నతర త ఇలుల ల తుం .

రంగ యకమమ మ నవల ద ఓ మరశ గంథం రు. అందుల కథ చ చం రు ను దటల పన స వమరశక ఉ హరణ ! కథ చ చసూత , కథల ల కయలు పం

యఖయ ంచడం అసమంజసం. “ లడ వరక యయకుం మరుకల ంచుక క” వంట కయలు చూ త , ఆ డ ఒక తర తనక ప చయం ఉనన ఒకవయకత గు తం . తదనుగుణం న యఖయ అనన ఎవ క లుసుత ం గ . అ స వమరశకుల లకషణం అ ంచుకదు.

155

ఆ న మ యఖయ “ త అల ఆతమవంచన సుకుంటూ... ”అనన . ఇ కూ ప కషక లవదు. క ట లల ఉననమ ను సవరగసుఖలు అనుభ సుత నన భర ంచడం, తన ను న మంచుకడం ఆతమవంచన. క , ఒక సమసయ ఉంద గు తంచడం, క కరణలు తుకకడం, ఎదటమ ల పర నంచడం, ప కరం తుకకడం - ఇ ఆతమవంచన కదు. ప ం చూ క త తరల రయం, థ రయం సపషటం ఉ న .

అ త భరత మ క క న ఉతతరం చూ న ంట ఎందుకు ఇలుల వ లదు? క కూక ద . ల క ఉ యగం క , మ కట క , ఎవ ఒక కరయకమం పటటనతర త ముందు ల

ల లు స దుద క క పరయ న త రు. సకలపరయ నలూ ఫలమ న తర , బయటక రు. అం క , కూర బవులద ఆయ , బవులద ఆ తతణం ంపుకు రు. జ క అల రు అంత తవర నూ చ త రు కూ ను. కథల త సమసయ గు తం నతర త సుకుననవయవ తయ తంల సరవ రణం. రంగ యకమమక ఆమతరం దు అనుకను. ఆ సుత నన మ మరశ సమ థంచుక క కథ ద ఈ యఖయనం నటుట ం .

త చదువుకుం ల కథల లదు. క చదువుకునన ద రస వం క సుత ం . బు చబబు “ కథ యవూ”ల కుముదంలట తర త. మన శంల కటనుకటల అమమమమలూ, యనమమలూ ఇల లుచక త రు తంల. లమం తమ టవం నూ, ం తయపరకరష నూ కక అ మనయమ న ండు, మూడు ప ల తమ వయకత వ న రూ ంచుకగలరు. వయకత వలక వ న కూ చ ఆ త తవ !

కథల అ క స న లు ప కదశ నప డు, సంద భను రం తర ఆ దన చూప క ఔదధతయం కూ న ఒక కయం, “ ముండలల ఒక ముండ ఉండను”లట యడం జరుగుతుం . క , అ ఆ క సహజం కదు. అందుక అంతట పరుష కయం “ మయం ” ప కన త మ ల స దుద కుంటుం కూ “అంత మట ప డూ ఎవ న అనలదు. ఇ ళ నంతట అ వ చ ం ” అ . ను అనుభ సుత నన భ టు, ను అ మనుయ న యజయడం కూ జ ం అకకడ. “మల కయ న కం ం మ చ డుకు నను” అ నరు రంగ యకమమ. జ క అ సరవ రణం అందరూ కయ . పర యకం ఆ రు ఉటంకంచడం ఔ రయ మ .

ఇల సూకషమం ప ం చూ త , రంగ యకమమ మరశ కథక సంబం ం నంతవరకూ సమరథ యం కదు అ అనుకుంటు నను.

156

కథల ను న సూ ం న అ క కణలు ఆ షక ంచ క పరయ నం ను. టలం బయట పడడ పలల ట మనుషులు, అ క వనంల అవకతవకలు, ప కటుట ళలలట మటల నూ, హతయచరచల రు నూ ఊకదంపుడు ఉప య లూ, నముక ల కుహ పం తులూ (ఆ ,

) - ఇవ న ముఖయ న అం ల ఈకథక. త దరచనలల ఉననటుట ఈకథల బధ కవలం ళుల ఆ ళల హం ంచడ కదు. ఇందుల బధక ఆ లదు. ఎవ క ట లు . ఎదట కషటసుఖల క దృ ట దు. గ ళలబధ ఉ యగంల ల కుకకు లబడడం, ఆడ ళలబద అల టుల టట క , అరణయ దన. కలులతు టల ఈతల రుగుల ంఘకమ యదలు.

తత మద ఇదద లు ఒకకల తలకందుల , ట ద ము మరు .

అ క అంట భూతలసవరగం అనన అ ర యం మన శంల లమం క. క మన కం ఎంతట దకర చూప క పరయ నం ను కథల. అందుక కథ అం త అంత థ లు తుకకడ .

ఒక నవలక స ప సరుకుం యదలుచుకుంట.

ను అ కల 27ఏళల ఉ నను. లమం లుగుకుటుంబలు చూ ను. ఆ త చూ ను. అందరూ తల ఇలుల వ లదు. ఇంటల ఉం తమసమసయల ప షక ంచుకునన రు లమం ఉ నరు. బహు మ 20 ఏళలతర త మ కథ త ము ంపు మంచు బబలలగ వూ కక వచుచ. ఈ ం కథలలగ ఇలుల వ ల వడమూ కక వచుచ. అందుక, కథలు ఏ క ప తం కవు అంటు నను.

“ జ క జ క మధయ” కథ “ త దకథలు” సంకలనంల పరచు ంచుకు నరు సం దకులు. కు మటమతరం పపకుం అల సంకలనంల రుచకడం షం!

ను కథ త ద కథ అ అనను. ఏ ఓ రు టట లంట, డయసఫ కథ అంటను. ఆ పం తులు ననున అ ఆమట ప వుం న. త దంలట ఘ చదువులు ను చదువుకలదు. ను చూ న త దులల లమం క కూశరతవ క కరయ రతవం లదు. మం ఉ హరణ “ త దకథలు” పుసత కం పరచు ం న . కథ నననడకుకం తమసంకలనంల రుచకడం అంట హకుకలు ర ంచలద అరథం. త దంలనూ మ దంలనూ ట మనుషులహకుకలు ర ంచడ క పర ంశం. అందుక అంటు నను. ఆ భటం మటలల క తలల క ంచదు.

మ క అంశం - ఈ లను సూకషమం ప త మనక అరథమ ఏ దమూ కూ శవతం కద . అ కలట ఘనత వహం న లల త న ర రం ం న బట ర న, ల య టనమ వంట రు కూ ద ల మనసు మ చసుకు త ద చ తర రగ రు. ఆమధయ కలంల ళలమటలు న మ

157

అ కమం తమ ల అలల కలల లం సుకు నరు. చ తరహనుల ఆన లు లకుం రు. ఈ ధ ం లు రు ఇలట షయలు గమ ంచ , పటట ంచుక కు దు.

ఇలట దృ టల టుట కు , ను ఏ ల ఆ ంచను. కు టల నమమకంలదు. కథలు తయ తంల ను చూసుత నన మమూలు మనుషులకథలు. ఠకులు అల ట సుక ల

అ లష. కథలక హతయపర జనం అంటూ ఏ ఉంట, “ నూ ఇల అనుకు నను,” అ “ ను అనుకలదు క ఇల జరగ క కూ అవకశం ఉందననమట” అ ఠకులు అనుకుంట లు. అల జ నప డు ను కథక హతయపర జనం ధ ం ంద అనుకుంటను. ( ల 2001)

158

4. కథకులక ఠకులక మధయ గల అ వసంబంధం

1950, 60 దశకలల ను చ న ఠకులఅ ర యల ఇప డు ఠకులు బుచుచతునన అ ర యలు చ చూ నప డు కు క న మరుపలు క ం . మనయ ఠకులు కథ చ నప డు తమఅనుభ లు ఆ రం సపం ం బు చ అ ర యలు ఈ టకథ ఎల

చ దుద అ ఆల ం , ను గమ ం న క న షయలు ఇకకడ ముందుంచుతు నను.

వతం ర నంతరం, ప రకలసంఖయ టు ఠకులసంఖయ క ఎరగనంత సత ృతం ం . ఠకుల య థ ం . కథల, కథనంలల ఠకులల, దృకపథంల, రు సపం ం నంల

అ క మరుపలు వ చ . ననకణలూ, నన తులూ వయకతమ నటట , ఠకులదృ టల కూ ప ణమతమకమ న మరుపలు క సుత న . ఠకులు కథ ఎల ల సుత నరు, తమక ఎల అనవ ంచుకుంటు నరు, రచ తనుం , రచననుం ఏ ట ఆ సుత నరు అనన అం లను ప ం క క ంచ న అం లు ఇ .

తమఅ ర యలను బు చ ఠకుల సూథ లం మూడు వ గ లు భ ంచవచుచ. 1. ఒక కథ చ తమ అనుభ లప ల తతణ సపం ం రు. 2. కథల న , కథల ఒక తర , ఒక స న న, సంఘరషణ తమక అనవ ంచుకు , తదనుగుణం సపం ం రు. 3. వరణన, సత కత, షలక సంబం ం కథ శలయప కష రు.

ల దటవరగం ఠకులు కథ థ పులక యయం అకకడకకడ చ , కథల ముఖయమ న అం న సూచన ర యం గహం త రు. అల కపప టు చదవడంల క న షయలు యక దృ ట క ఆనవు. రు బు చ అ ర యలల అ క సుత ం . తమ అ ర యం బు చ

క క క క ంచడ ఆ కథ ం న జయం రచ త ంచుక .

ఇలట అ ర యలల ఒకకప డు దూషణ, భూషణ, ర క లు రవంత ఉ న ఆశచరయంలదు. ఇకక మనం మ మట కూ ప క . వయకతగత మరశ మనక కతత కదు.

నక అలల దదన “అమవ ” అ నందుకు, మకృషుణ డు

ఎ క తము బమ ప పుచకయ ఉ తః అమవస యనుచు అలస దన

159

ఏ పవు క తవం? మ అ న , పుచచకయ ప , ఉ మతతకయ ? అమవస అ ఎందుకు అ నవు? అంటూ, ఒతుత లూ, ఘ లూ హళన త డు. ఈమధయ య కృషణకుమ యసం ఒకట చ ను. శ ంగం రూ, కకకండ ంకటరతనం పంతులు రూ ఒక కరు తమతమ ప రకలల హళన సుకడంగు ం కృషణకుమ రు “ లట మ ను వులక ల ం ” అంటరు అ యప శం , అంట అ మంత అ లషణయం కదనన అరథంల (యుగపురుషుఢు శ ంగం ష సం క.)

మనక సయం లు ఎకుకవ. మన వయవసథల బవమరుదులూ, వ మరద ల కక యభరతలు కూ క లడుకుంటరు. చతయ లల అభయంతరకరమ న యలు మనక యతస లు. ఈ డు

ఎ న లల కూ అలట చనువు ఏరప ం . (పరసుత తం బల గరలల కూ కంతవరకూ క త ం .) ఇ మ కరకం కుటుంబవయవసథ అనుకవచుచ. రు కథ , కథకు వ ల , సవకయమ న యలలక వడం చూసుత నం. ఇలటఊహల బు చన అ ర యల రచ తలు యస సుకక వచుచ.

ం రకం ఠకులు, కథల నమ , కథల క తర అ నటుట యఖయ లు త రు. ఫల తర అల కదు, ఇల అ , అల యయకుం ఇల ఉండవల ం , ఇల జ ఉంట బగుండును

వంట అ ర యలు పరకటంచడంల ఆంతరయం ఇ - కథల నమ , అ కథ అ మ రు. ఆ ఠకుడు తన అనుభ లు ఆ రం యఖయల . మ ల పలంట, కథకుడు కథ టల సరడంలట . ఆ క క ల రుతరగలవంట ఠకు ల క సపందనలు. అంట, ఠకు ల క సపందనలక రచ త జ బు కడు. ఎలట సపందనలు గల రచ త

ఊహంచలడు. ఠకుడు తన అనుభ లూ, ప థ తుల ప ల తన అ ర యలు బు చనప డు, అ రచ త యయ క ననం ఉంట, ఆ ఠకుడు మ కకథ తయరు సుకుంటు నడు అనుకవచుచ. ఠకుడు ఎప డ , “ఇల కదు, అల జ ఉంట బగుంటుం ” అంట , అప మ కథ దలవుతుం . దటకథక సంబం ం నంతవరకూ, ఆకథ ం న అ . ఠకు ల అలట

ఆలచనలు క త ంచడం. ఏడు పలకథల “ , , ఎందుకు ఎండలదు?” అ అ క కథ ముందుకు . ప అ ట, ఎండ ఉనన ట ప త స తుం అంట, మ ంక కథ లదు!

మూ రకం ఠకులు ఇంకం ం ముందుక ల , కథ శలయప కష త రు. కథల , , తర తరణ, సత కత వంట అం ల లషణ త రు. ఒకకప డు ము చ న చతయ రచ తల లుచకు , మరశల ఆ రం సుకు యఖయ లు త రు.

160

ఈమూడు వ గ లల ఏ ఒకకవక పర ఠకుడూ తపప స ందు డ ను అనడంలదు. సుమరు ఇలట భజనక ఆ కరం ఉం అ పపడ ఉ ద శయం. ఠకులందరూ ప రకముఖం తమఅ ర యలు బుచచరు క . అం త, సపందనల ట మనక అవకశం లదు.

ననప డు, అంట 50, 60 దశకలల కథలు లమటుకు కల ప అ , కథల ఒక తర సంఘటన తమ అనుభ లు లుచకు , ఆకథ “తమకథ” మలుచుకడం, ఆకథల సంఘరషణలక తమ బధల అనవ ంచుకు , ప క లు తుకకడం జ ం .

క. వసుంధ “ లుగుకథ రు నునలు” అనన యసంల ఒకసంఘటనగు ం రు. ఆ డ ఒక కషయ గు ం కథ రు. కథల పర న తర కంతకలం కషయ బధ ప వరక చ డు. ఆ క , అలట మ ండు కథలూ చ న ఒక ఠకుడు, కషయ , ఆ కలుసుకు , ను చ న మూడు కథలల నూ పర న తర చ డ ప, “కషయ గులందరూ చ , క బ క అవకశం ల ?” అ అ డట. వసుంధ లల బ , జ న తప గహం , రచ తలంద తరఫు అత క కషమపణలు ప కు , మ ల జనమల వు ప కరం యకూడద శచ ంచుకు నరట. అ ఆ ఠకు పరశన తన సూత ఉంద రు. ఈకథ ఇకకడ ఉదహ ంచ క కరణం ఆ డు ఠకులక కథలంటనూ, రచ తలంటనూ ఉనన నమమకం ఎ తచూప క. అనూ నం మనం జఞ క

ఇసుత నన రవం అ . రచ తలక ఏ లుస న మ, రు నకథల ను కతత లుకగ న ఏ ఉందననఆశ కథ చ డు ఠకుడు. అ గురు షయసంబంధం. ఈ డు ఈ సంబంధంల మరుప వ చం . ఆ డు ఎదట మట వక ంచడం అ , ఈ డు పర నంచడం . ఈమ ప ఈ ట ఠకులల చూసుత నం.

ఈ డు ఠకులఅ ర యలు చూ త , షం ఆక షసుత నన వసుత వు, సంఘరషణ, ప కరం అ త ం . ఆ న కంతవరకూ ష. టక అనుబంధం సత కత, పర జనంగు ం న పరశనలు కూ తలతుత తు న .

కథక ముఖయమ న పర జనం ఒక దృకకణ న జనబహు య క అం ంచడమ పు అందరం గు తం ం. అ ఎవరూ గమ ంచ , గమ ం పటట ంచుక కణం కవచుచ. మ కపర జనం అంట సమజంల ల లు గ హం , ప క లను సూ ం అ ప కు నం. జ క ఈ వరణ పరమణం అ నటుట క త ం ఇప డు ర చురయం ందుతునన, బహుమతులు ందుతునన, మరశకుల మనననలు ందుతునన కథలు చూసుత ంట. ఇ కూ ఠకులదృ టల వ చన మరుపక హన .

161

వసుత వుక ఈ ట ఠకులు ఇసుత నన ర నయతక మం ఉ హరణ ఈమధయ ఆంధరజయ ల (ఆంధరజయ ఆ రం జనవ 16, 2005) వ చన “కడలూరు ల ఒక మకసం” అనన కథ. సు భ స క సమసత పరపంచం సపం ం ం , అనన వకషత లకుం . ఆ కథల షం వసుత వు. రచ త న మనవసంబం మలచడం. లమం ఠకులు ఆ క ఎకుకవ సపం ం రు. అ , కథల ఒక స న శం - ర న తర న యయలనుకునన సందరభం సపషటం లదు. ఎవ క, ఏమ న యయలనుకు నడు, , ల అనన వ లు లవు. ఇ ఠకులవ బ ం నటుట కూ లదు

పరచు ం న అ ర యలు చూ నప డు.

కథ, వసుత వు, సత కత

1970 దశకంల లుగుకథల ంఘకపర జనం పర ంశం దరణ ం ం . ఈచరచక 1950దశక క పూరవం వ చన మూడు కథలు సుకుం ం ఆ డు ఠకులు అడగ పరశనలు ఎల ఉంట చూడ క.

ఏ సత కత, ఏ సత కత కదు అననపరశనక ఉ హరణ ఒక కథ. ఒకయన డల రుగుతుంటడు. ఆయన ల టట లనుకుంటుం రయ. ఒక ఆయన అల టుపరకరం ం ర యణం ము ంచుకు ఇంటక వ త డు. అమమ అ ప అడుగు డు. ఆ పుటట ంటక ల యర బు డు ప డు. ం ఆయన కం రు ప , బు ధ చసుకుంటడు. ఠకులు

గహం ఉంటరు. ఇ దుద బటు కథ. ఇ లుగుల కథ , అంట మం కథక ఉండవల న సకల సలల కషణలు క ఉననకథ గు తం రు వలల ం ట ంకటసుబబయయ రూ, ఇంక లమం మరశకులూను. ఇ ంఘకసమసయ రం నకథ అ కూ అ నరు. ఇ కథ ఈ లల అటట రు

ల రచ త త , ఈ ట ఠకులు సంఘరషణక త నబలం ము ంపుల లదు అన ? రయ పుటట ంటక త లలుడ న మగ క అంత తవర బు ధ వ చసుత ం అ అడగ ? సతవదృ ట చూ త , త లలుత అల కషణల ద వ గుణమ?

ఆతర త వ చన కథలల కుటుంబ వు కథ, ఆడజనమ చూడం . ఇందుల ల మ పర న తర. ఆ తం ర చ నతర త, అత అనన రు ల మ , త ల ర , ఆఅమమ ం ల ముసలయనక చ తులు దులుపుకుంటడు. ముసలయనక అనుమనం ల మ సవ కడుకు సంబంధం టుట కుం న . ఆ బధలమధయ ల మ ఒక కూతు కంటుం . ఆ కూతురు దదద న తర త ఎవ ల వడం, గరభవ అ వడం - ఇం కథ. ము ఫ ఏళుల ండ ల మక మూడుత ల బధలు అనుభవమ . ఆ న ఇంక ఏం జరగనునన అనుకుంటుం ఏడుసూత .

162

ఈకథల ప కరం లదు. ఆ లల ఒక కుకమ న ఆడ ంఘకదు థ రంచడం మతర జ ం . జ క ఈకథ చదువుతుననప డు కు అ క కథల అ ంచలదు. మటవరసక తరలక రుల టట ఒక ంఘకసమసయ వ సుత ననటుట అ సుత ం . ఇందుల ఇదదరు త లు ఎటట హ క లపడరు. హ ం న నన స మ ల ఇంటక రుతుం . ఈక ఈ డు ప రకల క త ,

ఈ ట ఠకులు పరశనలు సుళువు ఊహంచుకవచుచ, ల మ ఎందుకు రగబడలదూ? తనక సవ కడుకు సంబంధం లద ఎందుకు పపలదూ? క సం అల య క ఎందుకు పరయ నంచలదూ? హ ం న నన అ సుఖప నటుట రచ త ఎందుకు

రంచలదూ? (ఈపరశనలు ను ఇకకడ ఊ క యడంలదు. ఇలట యఖయలు కథల ద వ చ .)

క కుటుంబ వు కథ కనక, ఈకథ ఠకులల మ కసపృహ క ంచ క మతర అ జ బు ప క . అంట సంఘంల జరుగుతునన అ య లు చూ చూడనటుట టుకు క

హచచ క మ క ఎ త చూ , జన మనయంల ఆలచనలు క త ంచ క అ . అం కక ర క క లువలక మధయ గల అనుబంధం కూ య సుత ం ఈకథ.

కనుప త వరలకషమమమ కుటరల మ ఇంచు ంచు అ ప థ ల ఉనన మ క త పరవృ త , మ క దృకకణ న ఆ షక సుత ం . ఆకథల పర న తర మల మ క లములు అనుభ ం , భరత నతర త, కవలం మ బలం త టం సలుపుతూ, లల ల కుతుం . ఈకథ కూ

ముం ల జరుగుతుం అ ఆ ల ంచడం ముగుసుత ం . ఇందుల కూ ఆ త ం న ఘన జయ లదు. ఠకుడు కథ అ నతర త హమమయయ సుఖప ం అనుకు ఆనం ం అవకశంలదు. వరంట ఆ క న నగండ . క , ముందుకథల ల మక ఈకథల మల మక ఏ టంట, మల మ కరత యనుమఖు లు. గుం బలం గల ఆడ ఖరమ అంటూ తులు ముడుచుకు కూ దు అ సం శం.

రచ రక ంఘకప థతులపటల గల అవ హన, అ కథ మలచగల పుణయం చూ త ం ఈకథల. ఇందుల ఆ దసత ం ఉప య లు జ పంచలదు. అ మం కథ గు తం రు ఆ ట మరశకులు. ఇ కథ ఈ ట రచ త త ఉప య లు ల ఉం . లక , రచ రక ంఘకపరమ న అవ హన లద కథ పకకన టట అవకశం కూ ఉం . ఈకథల రచ త పపకుం వ ల న అం లు - పర న తర మల మ కడుకులు దద రయ , చదువుకు న , ల , ఆతర త త ల ఆదుకు న ల అనన . మల మ సుఖప వ చం , ల ? క , ఈకథ ంతం అనుక ల? ంతం అ , ఎందుకు ఇలటకథలు యడం - ఇలట పరశనలు ఈ ట ఠకులు

163

అడగవచుచ. క , ఆ డు (ఇంక కందరు లట రచ తలు ఈ టకను) కథ ఎంతవరకూ పలనన రణయం రచ త ం రు. ఇ వృ త క, కథ నడవ క ప క చ స న లు, తరలు

ఎంచుకడం మతర జరుగుతుం . మ న వ లు ఎందుకు ఇవవలదు అననపరశన లదు అపపటల .

వరణలు, సపషటత, poetic license.

వ లు, సపషటత షయలల ఈ డు ఠకులు చూపుతుననశదధ అపూరవం. కు వసుత నన పరశనలల ప ప క ం సథల, కల రణయలూ, తరలపరవృ త .

రచ తలూ, ఠకులూ కూ తమ అనుభ లు, అవ హన (perception) ప ల యడం చదవడం, ల ంచడం జరుగుతుంద మనంద క లుసు. బ పంతులు కథలు పంతుళల లల లదృ ట ఆకటుట కుంట,

ుట ర ఇం రలకథలు ుట ర ఇం రలక బవుంట సూథ లం . , రచ తక సంబం ం నంత వరకూ ఏకథల పర ంశం రణం ను గమ ం న ఒక ంఘక లక మన క పరవృ త అ వుంటుం . ఆ అం క అనుగుణం తరలూ, సథల, కలలు ఎంచుకుంటడు అతను. అంట ను గమ ం న షయ న తనసూఫ తక ఆ నంతవరకూ ను పపదలుచుకునన షయ క ఎంత అవసర అం ఎంచుకడం జరుగుతుం .

ఒక మన కపరవృ త ఆ షక ంచదలుచుకుననప డు, ఏ ఊ ల అనన పర త వన అనవసరం చవచుచ. ఒక మూహక పరవృ త ఆ షక సుత ననప డు, మ రమ, క రమ అనన అసపషటం వ లయవచుచ. ల , ర టు , మ రం తర క రం అ చుచ. ఇ ఒకరకం మలల దట నుల ప బలుడు మూ నుల నవయువకు తక ంచడంలట . మలల కథ కూ సథల, కలలల నన నన కపప టుల చుచ. ఇటువంట ల లను పూరవం ఠకులు పటట ంచుకలదు. ఆ టకథలల ఇలట ర టుల ఉ నయ ఈమధయ గమ ం ను.

ఈ ట ఠకులు, మ క క క మధయ మూడు లు న కదం అ ఎ త చూపుతు నరు. అ తపప అనడంలదు ను. ఠకులు ఎంత సూకషమం ప సుత న చూపుతు నను. ఈ సూకషమప లనమూలం రచ తలు సత కత షయంల మ ంత శదధ చూపవల న అగతయం ఏరప ం . ఇ ఒక కణం.

సథల, కల షయలలల వసుత వు షయంల వరణలు కరడం కూ . కథ కథ కక, అందుల సథలంగు ం , ఇతర వ లు లుసుక క చదువుతుననటుట క సుత ం క న అ ర యలు చదువుతుంట. కందరు రచ తలు ఆ ఠకుల థ క ఎ , సు రఘం షయచరచ యయడం కూ కథలల క త ం . ఒకకథల ఒక జబుబ పరసకత వ త , ఆ జబుబ లకషణలూ, టక మందులూ,

164

దులూ, సత లక దుషఫ లూ వంట ండు ల డవున చ చంచడం కంద క నచుచతుం క , ను మటుకు అల త ననకథక ఉండవల న కుల పతత బబ ంటుంద అనుకుంటను. అ ఆకథల పర ంశం అ తపప. సు గ కూ అ ంచవచుచ. అల డయ ఫ కథలల , అ కకథలల , అ కల వనసర ద సత ృతం చ చంచడం. కథ అంట క . అ కకథలు చ అ కల వన నం కంత చుచ క అ జగ ఠ , ంఘకచ తర ఠ కదు. కవలం షయసంగహణకసం ఎవరూ కూ కథల ద ఆ రపడకూడదు. కథల వరణ దు

ం అ కథ ఫలమ పరమదం ఉం .

క రచ తక వచఛ అవుసరం. అంట అకష ల ఉననదుననటుట , చూ ం చూ నటుట కక, కథ కక నడవ క అనువు కలపన సుకుంటడు రచ త. కథక కందరం క ంశ . ఇతర వ లు పర ం న యకూడదు. ఇటు రచ తక వ ఛ, అటు ఠకు ఆకటుట క క త నటుట సపషట , సత క - టమధయ తుత కూరచగల మ యమరగం రచ త సంత ంచుక . అ ర యలు బు చ ఠకులూ, ఆ అ ర యల ర ం రచ తలూ కూ గమ ంచవల న షయం ఇ .

అసలు ఠకులదృ టల ఈమరుప - పర నన షయం రచ త చయం యయ అ కరుకడం అ లషణయ ? మ అంత దసత ం పర నన షయం రుముదదలు ం నటుట వ ంచుకుంటూ జం ఠకు క తృ త కలుగుతుం ? అనన ఆల ంచవల న షయం.

వలల ం ట ంకటసుబబయయ “రచ త ఠకులవూహక ఏ వ టటకుం , పర నన షయం వ ంచుకుంటూ , అ ఠకు ధసుస అవమ ం నటట” అంటరు. (“కథ చదవడం ఎల?” లుగు లుగు. ట.ఎ. . . షకసం క, 2004). క ఈ డు వసుత నన యఖయలు చూ త , క సం కందరు

వలల ం ట అ ర య న అం క ం నటుట క ంచదు.

ను మతరం ఇ కథక య క మధయగల ఒక ముఖయమ న వయ యసం గు త త ను. ఠకు ల ఆలచనలూ, ఉతకంఠ క త ం గుణం కథక అవసరం. ఋ వులూ, యల ఠకు న మంచవల న అవుసరం య క మతర ఉం క కథక కదు.

వరణనల షయంల కూ ఇటువంట సందరభ తటసథపడు ం ఈ డు. కథక త న వరణం, తర తరణ ఠకు మనసుల రూపు కటట క కవల న వ లు లక వరణనలు కథల పంచడం

సహజం. మన ముందుత ల కథలల , ఉ హరణక మధు ంతకం జ ం, క పటనం మ వుకథలల , ఇల వరణం సు రఘం వ ణంచడం చూ త ం. క , ను ను కథల కవలం

వసుత వు లక సం క ర ముఖయత వడంవలల , ఒకకప డు ద ప రకలు డుతునన

165

ఆంకషలవలల ఈ వ లు త గ తు న . ఇకక మ క కంటర కషన. దదకథలు చదవ క ఠకులక కలదు. లమం గబగబ ము ననకథల గుగ చూపుతు నరు. ఐ రు లు

లంటు నరు. మ వ లు క లంట కథ ంచకతపపదు. అల ంచడంమూలం కంద క సంతృ త కల చుచ మ కంద క సు గ అ ంచవచుచ. ఎల చూ ఎంత వరం య అనన క త ద ము అ త ం .

కథలల ఇలట ల లక కంతవరకూ కరణం మన మఖక హతయం కవచుచ. 60వ దశకం ఠకుల, రచ తలమధయసంబంధం ఈ అల టుక సంబం ం న క త ం . కథ ఎదురు ఉనన క పటప డు ముఖకవ కలను బటట మరుపలూ, రుపలూ సూత అవ హనక డపడ డు

కథకుడు. క క తం ద సుత ననప డు ఆ సులుబటు లదు. రచ తక తన ఠకులు ఎదురు లరనన సపృహ ఒకక ఉండదు . అసలు ధయం కూ కదు. ఈ డు ఠకులు పరపంచ యపత ం. అ రుచులూ, అవ హన థ అనంతం. ఇ యఖయలు చూ త లుసుత ం . ఒకరు లబగుందనన కథ మ కరు గందర ళం ఉందనడం చూసూత ఉ నం క .

ఇ న ప తులమధయ ఈ ట రచ త తనకు క న ప ధులు మంచుకు , తనక అరథమ న ల ఠకులఅ రుచుల ఊహంచుకు సుత నడు. అత వరణనలూ, వరణలూ ఆ ప ల

ఉంట . క ఇందుల పరమదం ఏ టంట ఎప డు ఆ ప ధులు రు , ఎప డు కథ మ తుం అననబధ రచ తక.

1960ల వ చన “మ న లువలు” ( వ దుల ల ) నవలల వర “జనక త ల , అనన రు, త తరుల లు ఏమ పపలదు కనక ఆ నవల అసంపూరణం ఉం ” అ ఒక ఠకుడు రచ రక ఉతత రం డుట. క సమ నం , ఆ డ “ఈనవల ఒక వయకతకథ కదు. ఇ ఒక కుటుంబచ తర. ఎంత అసమగ ” అ జ చరు (మ న లువలు. ముందుమట.)

జ క ఈ వరణ అ న కథలక, నవలలక వ తసుత ం . రచ త ను ఆ షక ం న సం క త నంతవరక తరలూ, స న లూ సమకూరుచకడం జరుగుతుం . అంతకంట ఎకుకవ త , కథ పకక పటట , అసలు షయం ర ం అవకశం ఉం . అల అ రణసంఘటనలూ, స న లూ సృ ట ంచడం కూ . ఒక మ కపం “ తుత న ల డు” అ “ ట త డు” అ అంట జం అల డ కదు క . ఆ కయలల సత కతలట కథలల సత కత కూ .

మ క ఉ హరణ చూ ద ం. నవల “ తకప లు“ల నూయయరక ఎ ర రుట ల న కతత లకూతురు క వయర బలట ద సూట కసు అందుకబతుం ఆతురత . పకకనునన అ కన ఆ

166

సూట కస అందుకు , ఆ క ఇ త డు. ద ఒక ఠకు యఖయ “కతతవయకత అ కన లనుం ఆ తన టట ఎల అందుకుం ?” అ . అంట ఆ అ కన పరపురుషుడ ? కు అరథం

కలదు. ఇ ను క ఎరగ సూ కలచరల క సపుట అను ం ం . ఇ స న శం ద మ క ఠకుడు బు చన అ ర యం “నూయయరక ఎ ర రట ల హ వు ఉంటుం . మన రంద క ళల ళల లల , క చూసుకడం స తుం . ం అంశం, మన శంల అ నులగు ం ఉనన

అ ర యం - ళుల ంతలభం ల రుగు క యపడరననమట - నూటక నూరు ళూల జం కద పప క, నవలల ద ల వ చ సంఘటనలక సూచన ర యం నూ క త ం ” అ . ఈ ఠకుడు కథల పర ంశం ద దృ ట టటనటుట క ం ం కు. ను ఈ స న శం సృ ట ం నప డు ఆలచన కూ ఈ ం ఠకుడు పం . దటఅ ర యంల ఠకుడు తన వయకతగత, లుగు ంపర యక లువల కథల తరలక ఆ ం యఖయ ం డు.

ఠకుడు తనక ను ఆల ంచుకడం మ , వరణలకసం పూ త రచ త ఆ రప ఆకథ కథ రకత కటటద ను నముమ ను. ను ఆల ంచుక క అవకశం క పం కథల కు నచుచ . కథ ఠకు ల సత కతక సంబం ం న అలప షయలు కక మ కం రచ త ఆ షక ం న అం క సంబం ం న ఆలచనలు ఠకు ల క త ంచగ నప అ మం కథ అవుతుం .

కథలల ష.

కథనంలనూ, మరశలల నూ కూ క ఎరగ మరుపల చ . గత ఇర ఏళలలనూ ఇం లషు లుగు ప తం ఆక ం ం . డయ ఫ కథలల నూ, లుగు శంల బ తలూ, ఆ సులూ పథయం గల కథలల నూ అ స క సగం ఇం లషు మటల. టక అను లంట, డు, ము, వు, లు

లట తువులు మ చ, ఇం లషుల యడ .

మనక ధ ర ం ల, కులల, వృతుత లక సంబం ం న పదసము యం, ఒకక ప క ధ రూ లూ ల ఉ న . 80వ దశకంల వ చన మండ కం కథలు, టకజనం మటడుకు షలల

వసుత ననకథలమూలం కవలం థ కులక మతర న డుకప లు లక ద కథలల టు సుకుంటు న . టకులక ష గు ం న ఆలచన ఉండడం ఎం హ షంచదగగ షయం. క రు ఈ ల కూ గమ ం . జ క ను లుగుల సుత ననప డు కంత శమ పడవల

వ త ం అ కల నునన ట లుగు అవకశం లనందున, ష మ చ తు నను. అల ఏ ఒక మండ కంల నకథ అరథం సుక క కూ అవసథ ప సవ త ం . లుగు

167

లబటుట క లంటనూ, సత ృతపరుచుక లంటనూ అ కకట మరగం కు. మ ఈ ట ఠకులక ఆ ఓ క ల ? లక, అసలదృ ట ల ?

వ మట , జంగు ం ఒకమట ప ము త ను. ఈమధయ ఏకథల ఒక త తర ఏ అ ర యం బు చ , అదు జం అ , ఆ రచ త సట అ ముదర యడం ప ట

అ ం . ఉ హరణక, ఒక కథల భరత “ రయ నలు డుతుం లం ” అంటడు. ఆమటగు ం మ క తర “ ను త ను” అన క “మఆ డ సుత ందన క” మధయగల గు ం న రణల పడుతుం . మ ఈ కయంమూలం తత ం కథ అం సట కథ

అ తుం ? అ ఆ య, “మఆయన త డులం ” అంట బగుండు ? ఇ ఒక సం హం. ఇప డు మ కథ, “గు డ గవవ” ( రత . జనవ 9, 2005) చూడం . అ కల ఉనన అనన రు ంతు పూడుకు న తముమ ఆప షను ంచ క అ క సుకువ త డు. లంటక, నహతులు వ చనప డు, కరులం సూట కసులు సుకు . “ ను త లం ” అంటడు అనన రు, లుచనన టునుం కదలకుం . తముమ క “ సుకు ” అ పపడు. తముమ ల అందుకుంటడు.

ఈ ండు స న లల నూ రచ త ను యదలుచుకునన ప ఒకట - ఒక మ మ కమ ఎంత గ ట పపకుం వల డ ఎ త చూపడం. ఇ జండరు పరశన మతర కదు. ఎవరు ఎవ ఎల డుకగ అల డుకుంటరనన మనసతతత ం చూప క పరయ నం ను. ఈ ఆ రం మనఇళలల క అ కన ంపర యంల లదు. ఇకకడ ఎ న మనసత త లూ, మరుతునన కుటుంబ లువల షయంల ఈ అ మయం క సుత ం .

మ క షం. మ క సం క రు ఇ కథ పరచు ంచుకుననప డు రు “ ను త ను” అనన కయ న “ముతయం (తముమడు) త డులం ” అ మ చ రు, సంపర ంచకుం ! అల

మరచడం త కథల వం మ ం . ఒకరు ఎంత గ మ క త పనులు ంచుకుంట చూ ంచడం యయం. అ ఆ సం దకులక అరథం కలదు!

, సం లు - ఈ ఇజలముదర యడంల ఠకులు ందర టు చూపుతు న ? లక, రచ తల ము ఆ షక ంచదలుచుకునన షయ న సపషటం యలక తు న ? అ అల ఉం , అసలు ఈ లక అ తం “కథకసం కథ” (art for art’s sake) చదువుకడం ధయం క ? తన మన ఎవ ప కస , ఏ ంఘకపర జనం ఆ ం యలదు క . క రచ తలు, క సం

కందరు, కూ అం అనుక క అవకశం ఉం ? ల ?

( బరవ , 2005)

168

5. కథల నక కథలు

ఏకథ అ ఎకకడ దలవుతుం ? ఒక కథక రరణగు ం ను ముందు న, నూ, రచనలూ యసం ద కతత యఖయ ం రు, కథలక రరణ ఏ ట లుసుకుంట కథ మ ంత బ

అరథమవుతుంద . ను ఆయన యఖయక సమ నం , రరణ ద య క ల వుం అ నను అ ల తం . “అ యం ” అ పూ ణమ అననతర త కు చం . ☺ ఏం యల అ ఆల సూత క క బయలద , త ప రుగుతూంట లుగుముకకలు . ఇ పరశనక సమ నం అవు క ప .

జ క సుత నన రందరూ రరణ కలగబటట క సుత నరు. అందుకు సం హం లదు. అ ఏకథ ఏ రరణ వ చం అంట అప డు బలడు కథల నక కథలు లు త . క కు న టక ఏ టంట - ననకథలక ఒక ముఖయలకషణం కుల పతత. అంట, అటు ఆరుత లూ, ఇటు మూడు త లూ, లకంల గల సమసత జనుల సమసయలూ, ఎన కల యలగ సుకుంటూ క నవలల అ గుతుం క ననకథల గదు. కథల పర ంశం ద మతర కం రక ం కథ నడ . లుగు ళలల అల య క త టట ం రు. ఆయన కథ లపం కకనటుట

ఒకకకకమట కుక ర పర ధ . అల కుల పత ం పనప డు సహజం పపకుం వుం న సంగతులు ల వుంట .

పర భగల రచ త కథల తత ం పపగల అంటరు క ప ఉంటుం . ల మం కథల రచ త ను పపదలుచుకునన షయం అం కుల పత ం , సపషటం ప వుం చుచ. క , ఆ కథ నక కథ ఏ ట లుసుకుననప డు, ఆకథక పర జనం వగుణకృతమవుతుం . అంట ఒకకథ ప పూరణం ఆ షక ంచడం జ , క నక వునన రరణ ఏ ట నప డు మ క థ అ థ న సంత ంచుకుంటుం అ .

ఉ హరణక, ను య కథ ఒకట, అంట జం జ ం , త ను. ఒక ను మఅమమ చూ డ క ల ంజలస ల ను. తన గ ల డ ద ఒక ఇం లషు క త వుం . మమూలు మనం అనుకు మటల - పు ఏంఅవుతుం దు, అం త ఈ హ లుల చూ ఆనం ంచు ... అ . కంద తన నహతు రు చూ , “ట క తలు సుత ంద కు ” అ నను.

“అ ట కదు, ం ” అం మ అమమ . ( ను రు తప చ ను.).

ను గతుకుకమ నను. ఎందుకంట -

169

ఇంక ననమమ . మ ళుల .

అంత ననమమ క అంత లస ఏ ట అ .

మ క షయం ఆక త న ండు లలక

డుడ టుతూ, కరుకంద ప ఆ అమమ చ ం .

చూ . ఈ వ కయం రు ఉ కకప డ రు. కూ ల , ల బధ అ ం ం . అం కదు, ఇతర ఆలచనలు - అంత ననమమ క అంత గం ర న షయం ఎందుకు యల ం ం , ను అటట కలం బతకన తనక లు , కక యమ? ...

ఇకకడ ను ఉ హరణ ఇవవ క కరణం, కయం తర త కయం చదువుతుంట, ఆలచనలు మరుతూ వ చ క . అల ఆలచనలు మరుతూ గ క అనువు కయలు ను కూ అనుకం . కథలల కూ అం జరుగుతుం . కు ఒకకక షయం లుసుత ంట, కథ పువువ నటుట ల రుసుత ం . కథ అంతకం అరథవంతమవుతుం .

“ రచనలు” యసంల ల టల ను ఒక నన కయం ఇ చ, ఇ ఈకథక రరణ అ పను. అంట ఆ ఒకక కయం కథ తయర ంద కదు. అ రరణల టుట మతర . అంతకుముందూ, ఆతర జ న ల సంఘటనలు - నన , కనన , చ న - ల షయలు బురల పురుగులల లుసూత వుంట కు ఎప డూను. అందుల కధక ప క చ ఏరుకు , కూరుచకు కథ ఓక కక త ను.

ఈ యసంల, ఏ ఒకకథ దలు టటనతర త ఆ రరణ ఎల మలుచుకు న త ను. రూ కథల ఎల మలుచుకుంటు న త మం చరచ అ , మ న ప క చ షయలు లు త .

ఒకకకప డు ఏ ఒక కయం ఠకమ తగులుతుం అ నను. “నవవ దు” కథక మూలం కూ ఒకక కయ . అ 1968ల ను. క క మూలకరణ న కయం నన 1957 ర ం లల . ఆ ఒకక కయం ద కథ య క అంతకలం పటట ం కు.

ఆ కయం - మ ళలల , ఒకయన. ఆయనక సం తం ల ఇషటం. నలుగురు ఆడ లలలక ణ పం రు. దదమమ నతత త క కడలు సుకుం . న కం అంట ఈ లల ఏం రుచకుం

వుం కద. ల అ ంతర త, ఆఅమమ ణ త , “సం తం ఏ ట కంపల” అం ట అతత రు. ఆమట మఅమమ ఎవ పుత ంట నను. ఆతర త కంతకల క. ననతనంల ఒక రక న

170

మసుక లర ట ఆ చ ం . అ కు దద క అ వుం . అందుక కు నగు ం య క అ నళుల పటట ం .

అ , లంటల సంగతులు కు పూ త వు. జం ఏంజ ం , వుననదుననటుట య క లదు. కు అరథం అ ందలల తన ల అంత క న న మట అ నరు అనన . అచచం ఆ క యల దలు టటలదు ను కథ. కు ననప టనుం నవువ న , న వ త న రుం .

అం త, “నవవడం” ద సర ద ం అ దలు టటను. అందుక ఆమధయకలంల, 1957- 68, అప డప డు ంటుననమటలు, చూసుత నన షయలు - ల క ఆడ లల లు అనన రల ఇంటల కల పం యయడం, కల ల యలూ, మకబురూల ... ఇవ న ఆకథల టు సుకు న . సయం

మట , మ పు జ ల తప కు రగడం కూ లకషణ . నంట పర యకం అ మనం చూ ం నహతు ళుల కూ వు నరు ఆ ప ళల కలంలనూ. అల అ క షయలు, రు రు సథలలల రు రు

కలలల జ న అ కం క ఓకథ రూపు సంత ంచుకు న . అ అందుల ందరయం ఏ టంట టనననట ఒకగూటల క రచడం. అ సమరథవంతం ల అనన ప .

ఇంతట దకర న షయ అకక లదు కథ య క. “ రణతృణం” కథ య క ఆ రం అకష ల గ క చల. ను 1961- 62ల లబర నుసల ను. అ సంవతసరం కతతలబర భవ క ర రం తసవం అ ం . ఇప డునన లబర అ . అప డు లబర యన, క రు మకృషణ వు రు

లబర చుటూట ట త బగుంటుంద , అంద న కకలు సుకురమమ ర తసహం రు. ను జం అ గ డపరకలు సుకు ల ను. ఎకక నుం కప డు జఞ పకంలదు క గ డ ఇ చన మట జం. ఆతర త కంతకలం తర త చూ త , జం ఆ గ క చలు పచచ ల కనునలపండుగ . ఇ అ కలలగ క త ంపుల గసు కదు. లువు , సహజ న కనల రు లులక ఊ సల గసు.

అ పచచగ డ ద కథ ఏం యగలం, పలల ప లు చుచ క . అం త మ ల ఖజ లం కథ ల సవ చం ప తలం రం ల నటుట . పను క మ నన రు సూకలుటచరు కనక, సూకళలల జ టర నసఫరులూ, నషనుకసం ప అగ టూల కు అవగత . అం త, గ క చలక ఓ టచరమమ క యక ను. వూ బయట బంగ , తు క ర రూ - కంత త కథలు చదవ పటుట బడడ (ల పటుట క క పరయ నం న) ను కరం, ఖ రబరుల

అప డప డు క ం లల రలూ.

171

అంట ననడం రరణ అంట ట కకనటుట ఏ ఒక మట, ఒక సంఘట , ఒక వసుత వూ .. వూపు వవడం మతర కదు. కథ మలచడం దలు టటనతర త ఇతర మ ల డుకడం జరుగుతుం .. రరణ చ ఒకట కవచుచ, కథ మ కట కవచుచ.

పర కథక ఓమ ఓసంఘట మతర క ల ఏం లదు. “ఫలర దుల గు య దపములూ”, “ నరహసత ం” లట కథలు ముందు షక టటసుకు , తర త కథలు ఆల ం ను. “ నరహసత ం” అనన

షక ఎందుకు టటన ఎవ అడుగు న చూసుత న క ఇంతవరకూ ఒకకరూ అడగలదు. ఇంక స పనుస భ ంచలక పసుత నను.

ను ఆం ర యూ వ సటల ఆనరుస చ లల నరహసత ం అనన రషక ఒక టక చూ ను ర మసప రకల. క మూలం w.w. Jacobs న “Monkey’s paw” అనన ఓ ననకథ. కు టకలంట సర లదు క ఆ షక, నక కం పూట ల న చ . ఈకథ షయంల కూ

“నవవ దు”లల , షక రరణ అ , కథక క మ సంబంధమూ లదు. మ ల సంఘటనలకసం ణం తకక లస చం . అంతకుముందు, అంట ఇంట మ యట చ లల మ అ పయమమ

కడుకు ప ళల కు డు కు కల క క చ డు. ండు లలు అ ంతర త అ పయమమ పం “ డు కల క క సుకు నంటు నడు” అ . ట లల లు హళన సుత నరట క లు

సుత నడ . అ తలుచుకుననప డు కు ం అత వయకతతవం. కథల ముతతయయ అల ద ను. అల ను లబర ల ప లల ఒకమమ వుం యల. . కలరుక. ఇంట ం ప మం ద , న. తన ఆ యం ఒకకట అంద క ఆ రం. అలట కందరు కలరుకల చూ న తర త

తయర న తర ర.

ఆ అమమ క క నరు న పలుకు త ల . ఆ షయం ను య క డుకవచుచ, దం సృ ట ంచ క డుకవచుచ. ”ఆకళుల , ... ట ం ళుల ” లట కయలు డుక లంట, కథకు బలహనత చూ . అల ముతతయయ త ల “కలూల ఒలూల ప కుంటూ ఊసులడ ద ఆయమమ గ కడుకు టట కటట డు” లట కయలు య క కూ కథకు రక పర యమనయం లబటట ను. అం , కథకు అబబ ను.

జ క యడం ఫుల టం ఉజజగ . రు క కథ యకక లదు క ఆ యవ వుం స . క ం న పర వసుత వూ, పర సంఘట , పర మ కథ ంట మ రు. ప లం చుకుంట ఎప ప క త . రరణ షయంల కు ం ఇం .

(ఆగసట . 1008.)

172

6. రచ తలు తర న ఎందుకు చంపు రు?

కథలల వుగు ం లకలం యలనుకుంటు నను. కు దట ఈ ఆలచన వ చం లుగు రచ తుర ల ద పుసతకం యడంకసం కథలూ, నవలలూ చదువుతుననప డు. ఆ లల కథలల ఎంతమం హతయ కూ చూసుకు నను. అదృషటవ తుత అటట లవు. పర న తరల

చ న మూడు కథలు.

ను 2002ల తుర జ క ణ క నప డు, మటలసందరభంల, “ఒక రుగల రచ ర ‘సుబబయయ చ చ యడు’ అంటూ దలు టట రు. చ చ ంతర త కథ ఏముంటుం ? కథ అల

దల టటకూడదు,” అ న డ. ను అప డు ఆ డ ంచలదు క తర త ఆల త మనవసమజంల వు కథక ము ంపు మతర కనకకరలదు అ ం ం . ఒక ను ఇ లందల సరసవ సంకలనం చూసుత ంట ఒక కథ క ం ం ‘రంగయయ చ చ యడు’ అనన కయం కథ

దలవుతుం . ఒకకుంటుంబంల ఒక వయకత చ నతర త, ఆ త కసం కుటుంబంల వ చ కల ల ద కథ అ . అంట ఆ వు జ ఆకథ నడుసుత ం . లక కథ లదు.

అల క పటనం మ వు రు న “ వు” కథల ఒక కటకద దుర ల కుటుంబంల ఓ ముసలమమ చ , శ న తగల టట క కటటలకసం ప అవసథలు. ఇకకడ కూ వు లక కథ లదు. బం యణ వ కథ “ వుకూడు”, పు ణం సూరయపరకశ వు కథ “కకులు” కూ ఒక మ నతర త జ , జరగవల న కరమకండ. ఒకకపుడు కథలల ‘ వు’ పర ంశం కక ,

ముఖయ గం కవచుచ.

కథలు “మంచు బబ”ల వకుళ, “నవవ దు”ల కమ చ రు. ఈ తరల ఎందుకు చం ను అంట రుద షటం ఇ కరణం అ పపలను క ఇప డు నకక చూసుకుంట న త ను.

“మంచు బబ” కథల పర న తరక ఆ రమ న అమమ జ తంల చ లదు. ఆతర త డడత ల అ ంద కూ నను. ఆ షయంల ఆ అమమ అవమ ం సం షణలు క న నను. జం ఏంజ ం కు దు. కవలం పుకరుల ఆ రం ఒక మ కంచపరచడం కు

ఇషటం లక ం . అ ఒక కరణం కవచుచ. ను సృ ట ం న తర ద కు క న రవం, అ మనం కవచుచ. , వరస క న సంఘటనలల సరమ న న చూ ం న తర త కథ ఎల ము ంచడం? ఆ తర గడుపుతునన తం దృ ట చూ త ఆ వచఛవం. బ కు న చ చనమ సమనం. ఇకకడ వు ఒక ము ంపు చూపడం ఒక పర క మతర అ ప క . న

173

“ ంఘకపర జనం“ కథ యయలంట, వకుళ భరత తన తప గహం , ఆ అమమ క కు చ, ఇంక క లంట త మ ల కూ ం చుచ. సుమరు అ అరథం వ చ కథ ఒకట ను ఈమధయ చ ను. అందుల కు న లపం ఏ టంట వకుళ తరలట తర వయకత ర ం ఆ అ ర యం అడకక వడం. సంఘసంసకరణ రు సంసక త రణయలు యడం. ఇంతక కథల అల యయక వ క కరణం 60వ దశకంల అ సతవం కదు ను చూ న పరపంచంల.

“నవవ దు” కథలనూ అం . కమ ను అంద న న వంచడ క తన న వం ళుల ఎవరూ లరు అ లుసుకునన తర త కథ ఎల నడపడం? ఎంతదూరం నడపగలం? ఎంత అ సం శం. అలట సంఘటనల మ ల మ ల య . వకుళ ల , కమ కూ బ కు న చ చన సమనం. మ కరణం ఆ తరసృ టక ఆ రమ న వయకత జ తంల చ వడం. అం ఆము ంపు ఇవవడం జ ం అనుకుంటను. డ జ బు వుండడం త ను ఎకుకవ ఆల ంచల .

మ క కణం ఆ లల అంట 50, 60 దశకలల ల కథలల వు క సుత ం . ఒకకప డు అనవసరం . ఆ టక ఈ టక కలగ ల ప కదగగ మరుప వ చం . సంఘంల, త తనయంల అ పరసుఫటం క త ం . ఆ మరుప కథల చ దదడంల, ము ంపులు ఇవవడంల కూ క సుత ం .

ఒకకపుడు “ ” పర నఘటటం కక , కథల ఒక ముఖయమ న సంఘటన అవుతుం . అంట ఆ తర చ కథ ఓ ల నడుసుత ం . చ క మ రకం నడుసుత ం అననమట.

“ వు జఞ కథ” చూడం . వు ఒక ము ంపు ద ం అనన ఆలచన కు దటనుం వుం . ఠకులం అంట చూ ద ం అ అ ను. చదువ రు అతతయయ మరణం సూ ం , అ టక వుంటుం అ సం హం కూ బు చరు ంట . ల కరుపరమదం జ సుమన

అతతయయ చూడడం పడక వుం చుచ అ ఒక క సూ ం రు. ఇ దట కథక అనుగుణం వుం . ఒక స న శం - కథల సుమన అతతయయ రల సమ శం - జరగక వ క కరణలు అ కం. అ కల పరమ లు సరవ రణం.

“ వు జఞ” ం కథల అతతయయ రు చ నటట “ లుగుజయ ” సం దకవరగంల ఒక న హక పం ం ను. తను ంట ను , ”అ ంటం అతతయయ న అల రు? చదవ కం ం

బ ం " అం . ఆ న ఇంక కరణం కూ పం , “అతతయయ రు ఇంక వుననటట చూ త , ఆ డ ఇంక ల కథలు చుచ క . ఇప ము ం త తర ం త రు?” అ .

“ ను స యలనుకడంలదు. క ఒక ళ యలనుకుంట, సుమన గ న మరు సుకుంటుననటుట ల ష బక ల చుచ క ” అ నను.

174

“అవుననుకం . అ కు బ ం ,“ అం తను.

సమ నం ఇ చ క కు ఒక అ మన ఠకు పంచడం ఇషటం లక ం . అం త అతతయయ ఆసప రల టట ను. కర రకుకం , ము వకుం .

లుగు లతర త మ ల మటడుకుంటు నం. హ మటలసందరభంల "మ నన నతత ల బ కధలు ప రు, ముఖయం క మ లు, బమమలు పన కధలూ. ఆ డ పర నన షయ న వరం వ ణసూత ,కధల కధ ,కధల కధ ఎ న కధలు ప రు. ం అఁదరం వులు కకంచుకు

కదలకుం బమమలల కూచు ళళం" అంటూ ఒకక కషణం ఆ ం .

“అందుక కు అతతయయ రంట అంత ఇషటం అ ం ,“ అ నను ను.

“ఓ, అవును, రంట లు త ం .“ అం తను.

కథల అతతయయ తర వ Unconscious కవచుచ తనక ఆ నతత లూకూ జఞ పకలు మనసుల ల . అం త కథల తర తనక రమ తుర ల ం . రణం ఠకులు తరలక రువ కవడం, తరల ద అ మ లు ంచుకడం, ఇల క జరుగుతుం .

ఇహ , ను ఎందుకు అతతయయ రు చ నటుట చూ లనుకు న కూ సూకషమం త ను. మనవ జం ఒకటుం . కథలు చదువుతుననప డు ఠకులసపందన ఏ థ ల వుంటుందనన సంఘటన బటట వుంటుం . సంఘటన ఎంత బలం వుంట, ముదర అంత బలం పడుతుం . అందుక మలల , ట ల హంస ం . మ ంత భయనకం , మ ంత భతసం నులు సృ టసుత నరు.

ఒక తర వు కూ అలట . కవలం చరచకస అనుకం . ం “ వు జఞ”కథల ఇదదరూ కలుసుకు నరు, సం షం ఆపూట గ రు అంట బ వుంటుం . మ యఖయత తృ త పరచ క అతతయయ రు సుమన పం పరశనల అడగలద కూ యగలను. క దృ టల అ కథ కదు. బ లగ అవుతుం . ఠకుల వు క ం నటుట అ క ంచదు. అందుల కథ అ ంతర త ఠకుల క ం గుణం, “పటుట కు వదల ” గుణం వుండదు.

కథల సుమ , అతతయయ రూ ప ప కలుసుకు ప థతులు లవు. తంల క న సంఘటనలు ఒక మతర జరుగు . ఒక ళ అతతయయ రు న కరుడ చుచకు అ కల థ రప , ద ల ఇకక గ క క కూ ఆ డ అల టు ప రు. మ రకం దద మ య అ మ లు దల చుచ క అచచం అల ట ఆ యయతలు పునరుదధ ంచడం జరగదు. ఆ ట నహం శవతం ము ం అతతయయ మరణం అ పపడం అ ర యం.

175

“ వు ఒక ము ంపు” అనన షయ క పరతయకషం సంబంధం లక మ షయం కూ ప .

ను కథ ఎందుకు త నంట ండు కరణలు. దట - అంద క న షయ అ లమం పటట ంచుక ఠకులదృ టక మ సుకు అనుకుననప డు.

ం - ఒక కతత కణం ఆ షక ం లనుకుననప డు. అంట, ఈ ట మనసతత త ల దృ ట ఒక షయం ఎవరూ గమ ంచడంలదు అ అ ం నప డు.

ఉ హరణక, ఈ ట గ కతల మ నం మటడుకు రుల లమరుప వ చం . ఎవరు ఏం మట ల ఎల మట ల ట గురువులు పుత నరు. పరస ట వల మంటు పుసతకలు రుపతు న . ండు త లక ముందులగ, అమయకం , షకలమషం మనసు ప మటడుకడం

త గ ం . క ఇంక అకక అకక అలట రు వు నరు. రు తమక న షయలు తమక న షల మటడ రు. ళల పరపంచం నన కవచుచ. ష నవ గ కం కక వచుచ.

అంతమతరం త ళల పరమదు మరుగ ల మూరుఖ ల అనుకడం యయం కదు అ పల అ ం నప డు త ను.

కథల జ ం అ . సుమన అ అరథం సుకుం అ పను అతతయయ రు “ వుండగల” ఉతతరం త యడం వ .

( ంబరు 2008.)

176

7. రచ , కథకుడూ

రచ కథకు అనన షయం ద యల ను లకలం ఆల సుత నను. ముఖయం ఈ లల పర రచ త అదు ఆకథల అ గురుత టట యఖయ లు ఎకుకవ వడం త అసలు ఏ రచ త అ ఒక అంశంగు ం ఎందుకు త డు అంట ఒక సంఘటన అత క లక క ననం క ం నప డు, ల అంద క నగు ం ఎవరూ గటట ఆల ంచనప డు, అల

ఆల ంచవల న అవుసరం వుంద పప క త డు. ఆ సంఘటన తన అనుభవం కవచుచ, తను చూ న అనుభవం కవచుచ. “ దదతనం”, “జబు” కథలల అనుభ లు వు న . జ క కథల నటలనూ అనుభ లు న . అ కథం ఒకక అనుభవం మతర అంట కదు

అ త ను. ఈ ంటుక మ ల వ త ను.

ఒకకథ ఎవ క ఎందుకు నచుచతుం అంట. ఆకథల ఒక ర ఒక సంఘట క ప చయమ న నప క . ఆ తర క సంఘటన క ఠకు క అనుకూలం ఉంట అనుకూలం సపం త డు. అత క య సంగతులూ, తనఅ ర యలక రుదధమ న అ , వయ కం సపం త డు. ండు ప థతులల నూ జరుగుతునన ఒకట. ఆ తరలూ, సంఘటనలూ సతవమ న ఠకుడు గహంచడం. జ క రచ త కూ ఠకు ఆకథ ర రంభదశల. అంట

ఒక తరక సంఘటనక (అ అనుభవం) టట దట సపం ం రచ త. ఆతర త అ కథ అ ఠకులముందుక వసుత ం స వలంకరభూ తయ .

కథ రచ తక ఠకు క ఉభయ మనయం. క ంశం మ న ఒక అనుభవం. ఇందుకు ననం వుం అదుభత, భయనక, భతస - కథలు. టలల ఊహ ఎకుకవ కనక అ రచ త అనుభవంల కదు అ త . క సూకషమం ఆల త , టల కూ అంతరగతం వునన సం శం దుషట కషణ, షటరకషణ లవరకూ. టకటవ కథలు కవలం ధక సంబం ం న . టల ఎల జ ం అనన పరశనక సమ నం క ఎందుకు జ ం అనన పరశన లదు.

ఈచరచ ంఘకకథలక ప తం. రచ త ఓంపరథమం ఒక అం న దట అత కణంలనుం చూడడం, ఆ షక ంచడం జరుగుతుం . అ , అ కవలం ఒకక తన కణంలం , ఒకక తన అ ర య అ క శవజ నత దు. చ న ప మం కూ ఆ అనుభ క సపం ం నప శవజ నత. లక , ఆకథక బలం లదు. ఇకక మ కణం కూ ప క . ముందు పన సపందనలక పర యమనయం , “ఇల ఎకక జరగదు” అ ఠకుడు కూ ఆ కథ

177

సతవదృ ట చూసుత నడు. అ , నమమలక వడం అతను సుత నన - పరపంచంల తనక మనసత త లు ఉంట . ఇంతట సత ృత పరపంచంల ను ఊహంచల సంఘటనలు జరగ క అవకశం వుంద అం క ంచలక డం. ల రచ త ఠకు న మంచడంల ఫలుడు అవడం.

రచ త కూ మ . ఎవ వసుత నరంట, ఇలుల టు సరుద ం, మనం టు ము త బవు ం. అల , రచ త కూ తన ప డూ బషరతు బటటబయలు సుకడు. కథలల తనరూపం ం చూ నప డు జగతత పడ డు. కథకుడు రచ త కక ఆలటర ఈ అనుకవచుచ. తన జసవరూపం కంట, ను ఎల వుంట బగుండును అనుకుంట అలట రూపం రంచుక క

పరయ న త డు, , యక.

ఉ హరణక క ఒకట సుకు చూ ద ం. రచ తక కపం ఎకకవ కనక కపంకథ యడం జ ం . అ , అందుల కూ రచ త జగతత పడడం - ఠకులక నుభూ క ల యడం - క సుత ం . ఇంక పలంట, రచ తక కథ పపడంల కూ “అబభ ఎంత తత ధ , ఎంత జ ” అ అ ంచుక లనన రహసయక క కూ వుం చుచ. అల ను కథలల డు గ , హుం వునన త ల సృ ట ం ను. అంతమ ర న ను డు గ , హుం వు నన రు అనుకరు క . (గమ క - ఇ ను అ క బృహదగ ం లు చ , త చూ లుసుకనన ఘనతర వనసతయం కద మన సుకుంటు నను. ఇ టు కల అనుకం .)

మనం సుకవల న పరశనలు.

1. మమూలు ఒక కథ, మం కథ అనుకునన , చదవ ఠకు క రచ త కథల పరతయకషం ప కషం క త ?

2. పరథమ పురుషల , ఉతతమపురుషల కథ పుతుననప డు కథనంల వుంటుం ? రచ త తన కథక ఏ అనుకూలం అ ఎంచుకవల వ చనప డు, ఆ ఎంచుక క కరణలు ఏమ వుంట ?

3. రచ త తన క ల పరసపర న ర యలు, బు చనప డు తత ధ ల డ , ఆయనక confusion అ అ చ?

దట పరశన సుకుం ం. సూథ లం షయం చరచక వ చనప డు రచ త రూ, కథకుడు రూ అనన అం క ంచడం క. క కథ చదువుతుననపుడు మతరం “ఇదు ఇకకడ ఆ ”, “అదు అకకడ ఆయ ” అ ఠకు క అ సుత ం . అ ఎందుకు, ఎల జరుగుతుం అనన సం హం.

178

“యజఞం” కథల ముడు కడుకు కూరం న క త డు. ఆ కథ చ నతర త ఠకులల ఎంతమం రచ త పరమకూరుడు అనుకు నరు? కు నంతవరకూ మ వు ఎవరూ అల అనలదు. సంఘటనగు ం మతరం ల చరచ వ చం . అంతట భతసం అవుసరమ అ లమం అ రు. అంట ఇకకడ రచ త రూ కథకుడు రూ అ అం క ం నటట క .

పర కథలనూ అనుభవ , కు న అనుభవ , ను నన షయ వుం . “ ంపకం”ల లు ళల కడుకు ఒక తం ర సముదరం అంట భయం టట క, లల అలలదగగరక బలవంతం ఈడుచకళలడం ను జం చూ నసంఘటన 45 ఏళలకందట. గ దం క పత . “ ర పత ం” కథల ప లల మ టుట సం ంగపూలు అడగడం జం జ ం . నకథ అం కటుట క . ఇల అ న కథలక పపగలను. అ , మనం ఇకకడ గమ ంచవల న - పర ఒక అనుభవం ఒకకథక ం అ ం క ఏ కథలనూ ఆ ఒకక అనుభవ కథ అ లదు. ఇంక ల సంగతులు - ఊహం న , మ సందరభంల జ న క కథ అ ం .

రచ త వయకతగతం ఠకు క ప చయమ వుంట “ కు లుసు, ఇ జ ” అ ంచడం సహజం. ననున న ళల క లమం క “ దదతనం”కథ చదవ గు త చను. క , అందుల కూ జం క ల చను కథ మలచడంకసం. అ మ ల పపవల వడం దురదృషటం.

ండు లకందట Flannery O’Conner కథలపుసతకం చ ను. ముందుమటల ఓ’కనర తనరచనలగు ం పన కయం ఇకకడ గమ రహం - “ ను ఎందుకు సుత ననంట, కు అరథం క షయలు కు ను సపషటం సుక క” అంటుం . కు ఇ ల న చన కణం.

“ దదతనం” కథ అలట . కు సపషటం క క న షయలు అరథం సుకు పరయతనం అ . పునరుకత ష అ మ ల త ను. ఏక ఎప డూ నూటక నూరు ళూల రచ త క అవదు. అఖ క

ఆతమకథలల కూ ళుల ఏఅంశం ఆ షక ంచదలుచకు న క తగగటుట సంఘటనలూ, స న లూ, తరలూ పర శ టటడం జరుగుతుం క అనుకషణం ం పపరు. త అ చదవ క ల గ వుంటుం .

ప లకతం బక డంగ స న “Life in the Iron Mills” అనన కథ చ ను. ఆ సంపననకుటుంబంల పుటట ం . సవయం కూ ల ఎలట ప చయమూ లదు. అ , బతుకులు ఎంత కృషటమ న హృదయ క హతుత కు ల ఆ షక ంచగ ం ఆకథల. అల య క రచ తక అంతరదృ ట వుం అంటుం ఆకథ ద యఖయ సూత ట ల ఓలసన అనన మ క పరముఖ రచ ర.

179

ఇంతక ప చ టంట, రచ త న పర షయం అత పరతయకష అనుభవ కనకక లదు. కథనం ఠకుల క ం ల వుం . అంట కక క కక, మ ప మం క కూ అత క నటట ,

త భననం ఏ రకం క ం వుం . ఠకుడు క ం న తనక, తనక న మ క క అనవ ంచుకగ అ కథ ణసుత ం . అల కథ పపగ నప ఆకథక ఫలయం.

ఇకక రచ , కథకుడూ రు పడడం జరుగుతుం . అంట ఏ కథ రచ త అనుభవం , అనుభూ దలవుతుం . ఆ తర త కథ మ రుల ఇతర తరల టు కథకు కూ

చ దదడం జరుగుతుం .

కథకుడు కథల ఒక తర. అతను కథల తన ఇషటం వ చనటుట వదరవచుచ. ఒక తర సమ థంచవచుచ. మ తర దూ ంచవచుచ. ఏ తర కథకు క నుభూ వుంటుందనన రచ త రణ త డు. క రచ తక కూ అ నుభూ వుంటుం అంట వుం లనన యమ లదు.

అ కథ మ న రుల లుసుత ం సూకషమం ప త . అంట ఒక కథల రచ తక ండుకణలూ ఆ షక ంచగల లభయం వుం . కథకు క లదు. అలట సంద భలల , రచ త అ రథం సుకు అవకశం వుం . అంట కథల ఒక కయం సుకు , ఇ రచ త అ ర యం అనడం. తరల త ప కం న పలుకుల న రచ తపలుకులు కవు. ఆ మటలు ఆయ తరలక ప తం.

ఇకక పరథమ, ఉతతమపురుషలగు ం కం ం ప . రచ త ఉతతమపురుషల యలనన రణయం ఎప డు సుకుంటడు? ఆ రణయ క కరణలు ఏమ వుంట ?

ను క న కథలు ఉతతమపురుషల ను. క నకథలల కథకుడు పురుషుడు, క నటల త . రణం కథలు ఆ ట వరణ న పర ఫ త క . 60వ దశకంల న కథలు రు నునలు చూ ద ం.

“ నరహసత ం” కథల ండు కయలు న . ఒకట - “ఆ కళుల , ఆ కళల ం ళుల ” అనుకుంటడు పర న తర ఆ సుల తనకంద ప సుత నన రగు ం . ం , “కలూల ఒలూల ప కుంటూ కబురుల ప ఆడకూతుర ఆయమమ గ , ఆ ఆ సరుబబు కడుకు టట కటట డు” అంటుం ఉ యగం న ప త ల . ఈ ండు కయలల నూ ఆ సరుబబు ఆ ఒక గుమ త కక త

చూసుత నడు అ కథకు యఖయనం. రణం గ ళల గు ం జన మనయంల వుం అ ర యలు అ . ( కససుట అ ర యల) ఆ కయలు ననప డు ఎలట సపందన ఠకు మనసుల కలుగుతుం ఆ సపందనకసం రచ త ట డుకడం జ ం . ఆ కరణం తత ం కథ అం

గ డు పర న తర రంచడం జ ం . ఈకథ ఉతతమపురుషల యడంవలల అత అంతరమథనం అ షక ంచ క ధయం అ ం .

180

అల , “ వనమధురయం”ల ఒక ట “ఆడ ల అంత ప టర కు అంటుం అమమ. మగ క గ వ లుండవు కబలు” అంటడు పర న తర. అంట మగ క కూ వ లు వుంటయ

కథకు యఖయనం. ఇ కూ కససట యఖయన మ . ఇల డుకల వునన అ ర యల ర తం రచ త డుకడం తర తరణకస అ క అవ న రచ త వయకతగత అ ర యల

అనడం సమంజసం కదు. ఠకులు ఈచటరంలనుం బయటపడక మం కథలు వు.

“క రతనం” కథల ఆ టచదువుల ద యఖయ ప కషం వుం . “కల చదువులు చదువుకునన త” “ఓనమలు దద డు కజలు ం డు” లట కయలల. ఆ లల ఆడ లలలక అటట

చదువులల వు క చదువుక లనన తృషణ వుం . అ జరగనప డు చదువుకునన ళల హళన యడం జరుగుతుం . ఆ షయం పప క, అంత నన షయంకసం, అంత దద కథ అలల వల వ చం ! ఈకథల కూ జం వునన ఖపటనంల మ టు నుకు కనునలపండు ఎ న క రతనం ద ఒకకట.

గ దం కలప . అంట ననడం ఒకక రచ త అ ర యలు అ కక , జన మనయంల డుకల వునన అ ర యల కథలకసం డుకడం జరుగుతుం అ . అం త అవ న రచ త అనడం తగదు. (ఇల పప క లుంటుంద కథల ఎంచుకుంటు నను ఉ హరణలక.)

“ షప రుగు” ఉతతమపురుషల య క కరణం ను లబర ల ప లల అకకడ ప ఒక పూయన ములు పటట డు కవడం కవచుచ. ఒక దద రు ములు పటట డ కం ం గ మటల డడం కవచుచ, మమూలు ఆ సులల నూ, సూకళలలనూ లమం రూళుల టంచరు. బ ప ళుల కూ సమయ క క వడం, ఒకప త మ ప యయడంలట అనుభవంల ల రుల జ . లు పటట ంచుక ళల లమం చూ ను. ఇ కు వయకతగతం బధ వుం . ఒక పకక బ ప సుత నన ళుల మ పకక రూళలదగగరక చస క మతరం ట గ యడం - అ ఎల చకకబటట ల క, కథ యబ ఉతతమపురుష వ చందనుకుంటను. క డు మ నన రు హసూకల హడ మసటరు కనక పూయనల “ గడం”, బ లు, ఇవ న కు సు త . అం తపప గ కథం క పత .

ఇపపటవరకూ చ చం న షయలు లనుకుంటను మూ పరశనక సమ నం పప క. రచ త తనకథలల పరసపర న ర యలు బు చనంతమ ర న జ ల రచ త ముదర యయడం తగ ప ననన . వసుత ధయం రచ త పర భక కణం. ఏ అ ర య న సుకు న న నమమదగగటుట ఆ షక ంచగలగడం అంత క కదు. సమరుథ డూ, వుకుడూ అ న రచ తక

181

మతర అ ధయం. అ కరకల ఇ వృ త ల సుకు , అ క రకల వయకత వలు సృ ట ం , టక యయం కూ చనప రచ త పర భ లల అవుతుం .

ఇ దృ ట టుట కు కథ చ నప డు, ఆకథల రచ త వయకత వ న “చదవడం” అపరమతతత యయల అరథమవుతుం . లక క, ండ చూ ఏనుగుబమమ యడంలట కథ చ

రచ త త త న అంచ యడం. (19 ంబరు 2009)

182

8. రచ , కథకుడూ - 2.

ముందు యసంల “రచ , కధకుడూ” నప డు అ ం లనుకలదు క కతత “ కథలు కూ ఉప ంచుకం ” అననతర త కు మ పరశన వ చం . కథ కక క కథ సుకుంట ఆలచనలు ఎల వుంటయ అ . ఇ ఠకులంద క, రచ తలంద క సరవ మనయం

అనడం లదు. ఇకకడ కవలం దృకపథం మతర వ సుత నను.

ను కథల ఉ హరణ సుకుననప డు రచ త కనక, ం , ఎందుకు , అందుల జ జల ట కు లుసు. రచ త తరఫున వకలత పుచుచకు ంచగలను. ఇంక రచ తకథ సుకు రచ త , కథకు రు రు గు తంచడం లవుతుం ? ల , ఎల త ం?

ఎకక చ ను మ క మూడు కణలుంటయ - ఒకట లక క క ం వయకత , ండు తనక క ం తను (తన ను ఎల ఊహంచుకుంట అ ), మూడు అత జసవరూపం. ఈమూ కణంల త త వసథలల ను ఒప క అం లు వుంటయంటరు పం తులు. రచ తక మ కణం

వుంద త ం కు. తన ఎల ఠకులు గు తం ల కరుకుంట ఆ అవ రం - కథలల క ం లు ముఖం.

కథల నక, కలం నక, రల నక బూచులడుతునన ఈ త గు ం అ ఠకులక కుతూహలం కలగడం సహజం. కూ అం . మమూలు ను ఏ ప రక, ట చూ త , ముందు రచ త రు చూ త ను. తర త ఏం అ . ఆ తర త షక చూ త ను. అ దృ ట ఆకటుట కగ

చదువు ను.

కతత అనుమ ం రు కనక ఆయనక “తు క” సుకు నను. హచచ కః ఇకకడ చరచ కవలం కథల రచ , కథకుడూ అనన షయ క ప తం. “తు క” మం లక పపకథ అవు క అ ను చ చంచడంలదు.

ముందు రచ తగు ం త ను. కతత కు ముఖముఖ ప చయం లదు. ఆయన కథలు ండు చ ను. బల గుల వ కంత లుసుకు నను. అ కల వు నరు. “బల గులందు లుగుబల గులు రయ”, “ఇం లషుల న యఖయలు పరచు ంచను” లట కయలవలల లుగంట ఆయనక ల

అ మనం అనుకుంటు నను. బల గులకంల షం ఆద మ లు సం ంచుకు నరు. వరథమనబల గరులక సల లు ఇసుత ంటరు. అం త లుగుకథ రు నునలంట ఆయనక మం అవ హన

183

వుం అనుకుంటు నను. ఆయన ఇం రు అ కూ లుసు. ఆయన కథ చదువుతుననప డు కు యం రకం ఈ సపృహ మనసుల దులుతుం . ఇక కథ చూ ద ం.

కథల పర నంశం ఒక నన లల డు తు క అడగడం.

“ న! కు తు క క ” అ నడు కరణ.

ఇ చదవ రచ తక నన అబబ వు నడు కబలు అనుకు నను. తర త ం ఆయనక వునన అమమ ల , ళల వయసు మ కద . అ “తప ల కల న” కషణం.

, ఇలట స న శం - లల లు తు కలు క లనడం - అ కల వునన ఏ లుగు కుటుంబంల జరగ క అవకశం వుం . క రచ తక మ ళల అబబ లడు కనక, ఈ అనుభవం మ క అనుక . ల , య ంటునన, చదువుతునన రతలు చూ , ఊహం వుం చుచ. అల తం రకడుకులమధయ సం షణలు కూ ఊహం , ఇతరకుటుంబలల నన అ వుం . అంట ఇకకడ రచ కథకుడు అనుక క లదు.

ఈకథల తు క టు ఇతర ఉపఅం లు కూ టు సుకు న . - నన లలల తులల తు కల నక సంసకృ , లల లల “need to fit in, జ , వరణ వకషతలు - ఇవ న కూ చ చంచడం జ ం . అ కల తు కల గు ం ఎతుత న చరచలు జరుగుతు న . జ క చరచ అనడం కంట సంఘరషణ అనడం యయం.

టలల ఏ రచ త అనుభ లు? ఏ కథకు అ ర యలు? రచ త కథకు వ తనఅ ర యలు బుచుచతు న అనన త , రచ త కథకు క అనన లుసుత ం . టుట ముం , తుత

ముం అననటట వుం ఈచరచ అనకం .

తు క కథ నన లల కణంలనుం మతర వుంట, కథకు మనసుల సంఘరషణక వు లదు. జగతత ఆల త , టన కసం తపన జ క ఒకక లల లక కదు దదలక వుం . ఉ య లకసం అ క వ చన రంద క వునన బ , భరతల ంట వ చన రయలు కూ భరతల ఉ యగం లబటుట క క ఆ టన ల యప . ఇల చూ నప డు, రచ త కథకు వ తన బ సుత నన పరశనలు కూ పుత న , రచ , కథకుడూ ఒకక అనుక క ఆ కరం వుం . క , ందరప , ఇకకడ

కథకుడు రచ అ గటట అనలను. రచ త పర కథలనూ అ అ ర యలు బు చ , అల అనుకవచుచ క ఒకకకథ సుకు ఒక రణయ క వడం తగదు. రణం ఒక న పర రం యయ క నకథలల అల జరుగుతుం .

184

మ క చరచ యంశం ష. దటల పనటుట , కతత క లుగంట ఇషటం అ ఆయనబల గు చూ అనుకు నను. క ఈకథ చ నప డు కు కసత రు సహం క ం . ఎం తంట ను లుగుకథలు చదవడం లుగు ను కరంకస . తు కకథల ఇం లషుమటలు, కయలూ కకలలలు. ఇం లషు అససలు డకూడద కదు క దృ ట ఇం లషుమటలు డ క ఒక కరణం వుం . సందరభ ధ

క . ఒక దన “ఇప డు అందరూ అల మటడుతు నరు” అ . క కు అ సమరథ యం క ంచదు. అదృ టల లుగు ను క న అం ం లుగుకథ.

ను ఇం లషు సంద భలు ండు. దట - మససంసకృ ల ల ఆ లు పర త ం నప డు- ఉ హరణక, ంకస, కక ళలడం ( య య అ చుచ క పలకడమూ, యడమూ కూ కషట ), బటటలు ష యయడం ( షర ల). ం సయం, వయంగయం, ల మ ఎ కట కసం (ఇకకడ ఎ కట అననమటక లుగుమట వుంట కు గురుత వడంలదు. చూ !. ఇలటమటలు ఏకథల క త న కూ లుగుకథలు చదువు ను.).

స , మ ల కథక వ త ను. తు కకథల శంకర కరణ మట నప డు లవరకూ ఇం ల , మటల కదు పూ త కయల డ డు. క జయల మ మట నప డు లు ఎకుకవ. క న టల మం జ యలూ, అచచ లుగు టుల కూ ఉ న . అంట తరలక త నటుట కథకుడు పలుకుతు నడు అననమట. అప డు మ తపప స మనం రచ త కథకు క ష ఏ పటు డు అ ప క .

వ మట , కథకుడూ, రచ అ ఒకకప డు డమ చ పపలనంత మ కయం కవచుచ ఇదదరూ. ఠకుడు తనమన క థ , ప థతుల , ను ఊహంచుకునన రచ తసవ నబటట కథల రచ త చూడవచుచ. అలటప రచ తక ల అ ర యల అంటగటట పరమదం వుం . అల , ఠకు క రచ త పరతయకషం ప చయం ఉననప డు కూ అవ హన థ ల లుంట .

(30 ంబరు 2009)

185

9. ఎలట అను లు క -1

గత ఏ (2009) ను ఇం య లనప డు ఊరూ హతయ సభలు అ నతర త,

అను లగు ం మ కసత పల త ం కప డు. తూ క. ట ల ను న య క (Transcultural transference)క ఇ అనుబంధం అనుకవచుచ. కు ఎలట అను లు ఎందుకు క ల మ క వ ంచ క పరయ న త ను. ముఖయం కథల ఎం క, కయ మణం, యకరణ క సంబం ం న వ లు పులం చ చ త ను.

తూ క ఎందుకు దలు టట ఇంతవరకూ ల ల పర త సూత వసుత నను. ఒకకమటల – మన

లుగుసంసకృ క పర యకమ న, మన న వనసర , యకతక లువలూ య క యజపపడం యయం. ఉ రహణక ను పరచు ం నకథలల క న – దద ( మ ), లబబ ( లు సుకు ంపర యం. క శవ తనకథక కలబయ అ రు టట రు క కు ఆ షక బగులదు. అ

మన సంపర య న స వ ంచద నమమకం), 30 లకషలపం ం ( గ ట టటల అటటముకకల ఆ బ చలట) , కబ డ –ఇలటకథలల మన వన నం వుం . ఇలటకథలు మనప రకలల నూ, ట లనూ అటట క ంచవు. అలటకథలు నలుగు ముందూ టట ల ఆశయం.

మమూలు (ముఖయం అ కల) “ ం ఎలటకథలు సుకుంటు న య క మ తసం కలు చూడం ” అంటరు. షయంల అ కుదరదు. ఎందుకంట, క న కథల షయంల ను

కంపర అ ను. కథ చూడకుం సుకుంటన మట ఇవవడ , సుపర దుధ ల , ఇలట కథలు మకూక వు నయ మచుచక చూప క - కరణం ఏ కు అటట నచచ కథలు క న ఉ న తూ కల. ఉ హరణక, సం ంగలు ( చంద), సమృ ( స) సుకం . ఇటువంట ఇ వృ త ల సుకు నకథలు మ ల మ ల సుకడం కు సమమతం కదు. అ మం కథలు అవు , క అ కదు.

ఇ వృ త లల ధయం కసం చూసుత నను. మన వన నంల ల న న నన కణలు చూ ల పరయతనం.

ం , సమక న తంల జరుగుతునన అ యయలూ, అకమలూ, రజ యలూ, లూ, త లక ట లూ – టగు ం కథలు కూ ను ఎకుకవ సుకడంలదు. అంట టక హతయంల థ నం లద కదు. అ ర యంల ఇతరప రకలూ, బ టులూ టక కవల నంత, ఒకక కవ న కంట ఎకుక ర నయం ఇసుత నరు. అం త టుల అందుకు ననమ న కణలు ఎ త చూప క

186

పరయ నసుత నను. , శవ యపత ం మనజ గు ం మ కజ క పటపపడు, మనగు ం క గల ట టప అ ర యలక ననమ న కణలు కూ చూ నప క మన గు ం సమగమ న అవ హన ఏరపడడం ధయం. అంట, కు కవ న వసుత వుదృ ట , దృ ట కూ మం కథల అ ఇతర యలల క ంచ , తపప స లుగులక వల న కూ అ ఉం .

పరసుత తం తూ కక మం literary resource గు తంపు వ చం . సుమరు మూ ళలకతం ట ల ఏ తుకుతుంట, ఒక టుల తూ కగు ం ఇ చన వ లు ను గమ ంచడం జ ం . అ రటన ల మ యూ వ సటలు క , చ కలరుసకసం టటన ఒక రుస ంటర (intuit.org). అందుల

తూ కగు ం ం చూ త , తూ కక అంత జ యం ల ం న ఆదరణ అరథమవుతుం . అందు ,

ఇప డు కథల ఎం క షయంలనూ, ష షయంలనూ కూ ఇంత కక, కక పపడం.

, లుగు క, లుగుసంసకృ గు ం క అను లు ఎల వుం ?

ను న సు రఘమ న యసం బగుంద లమం అ న, ఠకుల దృ టల టుట కు అను లు యయలనన అ ర య న ఒక దదరు అం క ంచలదు. మ కందరు “ఎందుకంత బధ,

అను లు యయక ం” అ నరు. అల మూలకథలల గల గసు అను దంల దు కక దు అ కక వకకణం రు కూ వు నరు.

జ క, అను లు అకక లదు అనుకునన క ను ప లదు. మూలకథల గసు అను దంల క వచుచ క మం అను దకు ల అను దం మ క ధమ న గసు సంత ంచుకుంటుం . అందుకు దరశనం క లంట ఇతర షలల ం లుగులక వ చన అను లు చూడం . ట మనం ఎందుకు ఆద సుత నం? అ చ నప డు “ఈ అను దంల మూలకథల గసం ం , ల ?” అ ఆల సుత నమ? లక అ చదువుతుననప డు మనక ఇంక

చద ల త ంద చదువుతు నమ? మటుకు కు ం ద సర న అ త ం . ను ననప డు యల వ చన “ ండు మ నగ లూ,” “ఘంట వం”లట అను లు ఎందుకు

చ నంట బగు న అ ంచబటట చ ను. అ అను లు అనన సపృహ కూ లదు అపపటల . అల శరత నవలలు పు ఆయ న లుగు . బం మూలంలగల గసు లుగుల వ చం ల అ యూ వ సటలల నూ, హతయసభలల నూ చరచలు జ క లట మనుయలవరూ పటట ంచుకునన ఖలలల వు. అల ఆల త , మనఅను దం ఎవ కసం సుత న ఆకటుట కు ల వుం అ పపగలం. అం త, లుగుకథ ఇం లషులక అనువ ం టప డు,

187

ఇం లషు ను కరం చకక ఆక ంపు సుకడం అవుసరం. ఇం లషుల కూ ఇం య ం లషూ, రటష ఇం లషూ, అ క ం లషూ, ఆ ట య ం లషూ – ఇల వు న , జ . ఇవ న కు దు కనక, ను అ కల వు నను కనక, టు అ క ం నడుపుతు నను కనక, అ క ను కర కు పటుట బ ం కంతవరక అ . అం త అ కు పరమణం. ఆ దృ ట క న సూచనలు ఇసుత న కకడ.

గమ క. ఇకకడ ను ఇసుత నన ఉ హరణలు ఎవ న హళన య క, ఎ త చూప క కదు. అను లు టప డు ఈ షయలు గమ ంచడం ల అవుసరం అ పప క మతర .

ను కరం.

ఒక ఎవ ఆ సు టుట క క ఇలుల చూసుత ంట, ను కూ ల ను. ఆ డ ఒకగ చూ ం , this can

be break room అం . కు break అననమట న నమట break dance. ఆ సుల break

dance ఏ ట అనుకు నను. జ క ఆ డ అంటునన coffee break. అ అరథమవ క కు కం ం పు పటట ం . అల Shorthand అంట కట లు ష. టట తుల కక అంట short sleeve

shirt, అం క shorthand shirt కదు. క నమటలు ండు మటలు అ , ఇం లషుల క త ఒకరథం, త మ అరథం వ త . ఉ హణక 1. Any body rots in one day. 2. Anybody can come to my home. – ఈ ండు కయలల లు త ం క . Anybody, anywhere లట మటలు క య .

అల , loose, lose – టల దట షణం, ం కయపదం. ఇలట లు గమ ం అను దం సుత ననప డు. Examples: 1. This shirt is loose for me. 2. Don’t lose your pen.

కయ మణం కూ అం . లుగు కయ క, ఇం లషు కయ క ల వుం . ముఖయం షణల కూ న దద కయలు అనువ ం టప డు, ఎల దలు టటడం అనన ఇం లషు కయ న నమూ సుక క లుగు కయ న కదు.

ఉ హరణకః అ ం కకుం , కు ం త ఎల? – అనన కయం సుకం .

Instead of not bringing what is asked for, if you bring what you think, how? – ఇ లుగు కయ క దగగర వుం క చదవ క ఇంపు లదు. అరథం కవడం అనన అసల లదు. న ,

ఇల అనువ త ను. What is the point of bringing what you feel like, instead of bringing what I have asked you to bring. ఈ కయంల గమ ంచవల న అం లు.

1. “ఎల” అననమటక “how” అంట లదు. సందరభం చూసుకు , తదనుగుణం వుం అను దం.

188

2.. కయం ం గంల, కరతలు I and you, లుగుల లక రచవల వ చం . లక , ఇం లషు కయం సంపూరణం కదు. కరత, కరమ సపషటం ల లుగు కయలు అనువ సుత ననప డు ఇం లషుల

సంద భ నబటట అను దకుడు కరత , కరమ చ .

ఇ కకట క కుట అను దం అ ను అనడంలదు. ఇం లషుల ఎల ధవ సుత ం చూసుకు య అంటు నను.

3. టనస. దట లుగు కయం డ చూ ద ం.

“ఆయన అ నవసుత వు సుకు లదు. పు త ను అంటు నవు. ఎల (అ లవదు అ ధవ )?” అ వసుత ం . ఇల కయం చూ నప డు, ఆఒకక కయంలనూ మూడు కలలూ క సుత న . ఇం లషుల ఒక కయంల ఇల మూడుకలలు ఇమడచ క వునన పదధ రు.

అను దంల, దట కయంల is వరతమనకల న యజ త ం . అం త ం గంల asked అ కక, have asked అనవల వ చం . అప డు, తత ం కయం అం వరతమనకలం అవుతుం . అ కయం ఒకకథల అ , తత ం కథ అం కథకుడు వరతమనంల పుత న , భూతకలంల పుత న అనన నబటట కూ వుంటుం కయ మణం.

కథ అం భూతకలంల పుత ంట, what would be the point of you bringing whatever you felt like

instead of what I had asked to bring. అ వరతమనకలం అ , What is the point of you bringing whatever you feel like, instead of

what I have asked you to bring. ఈ షయం ఒక సుకు చూ త , మ ంత సపషటం కగలదు. చూడం .

ర సూకల క బయలద డు. ళలమమ ల ఆటలడకుం నన ళలమ పం . క ర క కపం వుం , ముందు కలు క టటమ అ , ళల నన కనను అ నడ . అం త డు నన సూక క ళలకుం ల డుడ పకకన లడుతూ కూరుచ నడు. అటు ళుత నన ళల నన అ చూ , కకలయ డు..

కథం భూతకలంల పపదలుచకుంట, ఇం లషు అను దం ఇల వుంటుం . Ravi started for school. His mother told him not to play on the street but go straight to the school. But Ravi was angry. On the previous day, he had asked his father to buy a bike for him, and father said he would not buy. Therefore, Ravi, instead of going to the school, stopped on the

roadside, and started playing marbles with Gopi. His father was going that way, saw that, and started yelling at him.

189

అ కథం వరతమనకలంల పటటల , Ravi starts for school. His mother tells him not to play on the street but go straight to school. But Ravi is angry. The day before, he asked his father to buy a bike and father said that he will not buy. Therefore, Ravi, instead of going to school straight, stops on the roadside, and starts

playing marbles with Gopi His father is going that way. He sees him, and starts yelling at him. ండు లల నూ, టనస కయప లు చూ త , కంత అవ హన ఏరపడగలదు. అం కదు. వ కయం

కూ లభయంకసం ండు కయలు మ చను.

ఇకకడ గమ ంచవల న మ అంశం కరత . లుగుల డు ఆయన అ అబబ క, తం రక , గందర ళం లదు. ఇం లషుల ఆ ండు ప లూ “ డు”, “ఆయన” కూ he అ అవుతుం . అం త,

మనం అను దంల ండు రూల , he అనకుం , ఎవరు ఎవ సపషటం యయ . న మూ లనుల ను, “ డు” అనకుం “ర ” అ య క కరణం ఇ .

మనకథలల ముందుక నకక, ఇంక క న త లు నకక ళలడం తరుచూ జరుగుతుం . అవ న ఇకకడ ను వ ంచలను. క మనం కథలు అను లక ఎంచుకుంటుననప డు ఈకణం కూ మనసుల టుట కడం అవసయం త ను. ఎందుకంట, మ ఎకుకవ ఇల ముందుక నకక కథనంల జ ,

మనసంసకృ క గందర ళం వుంటుం . అనుకషణం ఎవరు ఏం అంటు న అరథం సుక క కు తపటుల పటట లంట, కథ ఆ వ ంచడం ఎల పపం ఎవ క . ండు, మూడు లు ఇల నకట కథ వ ం టటల మ కషటం. ను ఒకకకప డు అలట ఉపకథలక ఆ లనూ, అంతలనూ మ కయం రు త ను, ఫల రు మనసుల అనుకుంటు నరు, అల అనుకడం అ ం అ .

తరుచూ కక , మనకథలల క ం మ అంశం – కథల కథకు క ఉతతమపురుష, పరథమపురుష కల పులగం మ చయడం. అంట మూ మ పుత ననటుట దలు టట , ఆ తర మనసుల ఇల అనుకుంటు నడు అ చయం యయకుం , ఉతతమపురుషలక మ చయడం, మ ల కంత పు అ నతర త పరథమపురుష డడం. ఇ ఒకకప డు క గందర ళం వుంటం . ఇంక మనకథన తులు క ఎల వుంటుం ఆల ంచం . అలట సంద భలల కూ ఇ ఆ తర సవగతం అ ఏ ధం యజయడం అవసరం.

ఇంక క న సంగతులు తదుప యసంల.

190

10. ఎలట అను లు క - 2

ముందుట ల టనస గు ం పను. ఉ హరణక Escaped Parrot (Acanta Saradadevi)

వరతమనకలంల పనకథ, Entangled in the Creeper, Kasiratnam (Malathi) భూతకలంల పనకథ.

ఇం లషుల టనస పటట ంపులు ఎకుకవ. అం త అను లు సుత ననపుడు జగతత చూసుక , ఉపకథ అంట ఒకకథల నక జ న మ సంఘటన పుత ననప డు, అ ం మూ లు నప డు, అను దకు క కషటతరం అవుతుం . Redeemer కథల అలట సందరభం వుం . చూడం . ఉపకథల సం షణలు కూ వుంట, అను దకు క కుంజరయూధంబు మకుతుత క చనటల !.

తూ క. ట ల అను లు సంకల లు సమకూరచ క గత మూడు లు మ ల చూసుత ంట క ం ఈ గందర లు. వలల ం ట ంకటసుబబయయ రు అనువ ం న progress or retreat ( నమూ త) సుకం ఉ హరణక. అందుల భరత రయక నక జ న వుదంతం పుత ం . మధయ మధయల భరత సవగ లు న . రయ పుతునన స న శంల ఆ డక, స య క జ న సం షణలు న . కథం గం రం నడుసుత ం . ఇలట చదువుతుననప డు, ఏ ఆలచన ఎవ , ఎవరు ఎప డు ఏ ట అంటు నరులట గురుత టుట కడం కషటం. అం త, అను దంల ల నంతవరకూ, సపషటం యయడం మం .

అ కన తుర లు కు ఇ చన సల - ంట మరచడం, ల ఇం ంట యయడం. ను ఈ పదధ ల నంతవరకూ అవ ం ం , లవరకూ, ఆ ఉపకథక ఆ లనూ, అంతంలనూ మ transition line కూ రు త ను. ఠకులక మ మరు హచచ క అననమట మ ల మనం దటక చం అ . ఆఉపకథ ఆదయం ల మూడు *** డ ను కూ .

ఆ న మ షయం. కథం భూతకలంల పుత నం అనుకం . అప డు నక జ న కథ past

perfectల ప . మ ఆకథల అంతకు పూరవం జ న సంఘటన పనప డు ఏం త ం? ఈ షయంల ఇం లషుల క న చరచలు జరుగుతు న . పర కయ క had అ త , ముఖయం ఉపకథ దద అ నప డు, చదవ క సుకరం కద ఒప కు , మ సల పరు. ఉపకథల

దట సంఘటన point of reference సుకు కల రణయం యచచ . ఉ హరణక ఉపకథ ఇల వుందనుకం .

191

ంత, “ ను ప తరగ చదు లల ఏమ ందంట” అంటూ దలటట ం . ***

మ నన రు కు కతత క టట రు. అ టుట కు సూక క ల ను. అంతకుముందు మధ ళల నన కనన కండ ండ కు చూ ం ం . అం త కతత తనక చూ ం ల మ ఆ టప తు నను.

క అను దం (భూతకలంల) Santa started telling her story, “You know what happened when I was studying tenth grade.” *** My father had bought me a new watch. I wore it and went to school. The day before, Madhavi had shown me the secondhand watch her father had bought for her. Therefore, I was anxious to show my new watch to her.

అంట ఇకకడ ంతక ళల నన కనడం, మధ తన చూ ంచడం, ంత తన చూ ంచ క తహతహలడడం ఏవరసల జ , ఇం లషుల టనస వ లుసుత ందననమట.

ఒకకప డు సం షణలు కరక కయయలవు . ఇ రచ తలూ, పరచురణకరతలూ కూ పటట ంచుక షయం. మన మఖక హతయ యలల ఇ ఒకట కవచుచ. ఎదుట వునన తలక కథ పుత ననప డు,

(హ కథలల ట ) కథకుడు తల ముఖకవ కలు గమ సూత తదనుగుణం మరుపలూ, రుపలూ సుకగలడు. క ల ద క రచ తక ఆ కరయం లదు క “ తలు ఎదుట లరు” అ

రచ తక చదు కనక ఆ షయం పటట ంచుకరు అనుకుంటను.

ను Pawning the Sacred Thread (కలకలూ ఇ క కథ) అను దం సుత ననప డు, ఎవరు ఏమట అంటు న అరథంకలదు. ఇ క అ , ఆయన, “పరచురణకరతలు తమ కరయంకసం మరుపలు రు ( మటంగ ల)” అ నరు!

అల ఒకకప డు, కయల రుపు కూ . అంట ఒక తర మటలు ండులనులల క త . కటషన మరుకలండవు. ఎల లుసుత ం ఎవరు ఏమంటు న ? ఇదం ఎందుకు పుత ననంట, మనం అను క కథలు ఎంచుకుంటుననప డు, ఆకథల ఇలట అవకతవకలు నయ? ట కు త పటట , కథ అరథం సుకు , అను దం యయగలమ? మనసం లు రచ క రచ త అందుబటుల వు న -లట షయలు చూసుకుంట మం ద పప క.

He is I (Malladi Ramakrishna Sastry) కథల కథకుడు ండు తరల పర శ డ డు. కం ం పు ఒక తర ఉతతమపురుషల కథ న త డు. మ ల కథకుడు పర ం . తను అంటూ పరథమపురుషల

192

ప త డు. అల Revisiting Childhood (కందుకూ ంకట మహల మ) కథ పరథమపురుషల దల , మధయల ం అంటూ ఉతతమపురుషల- సవగతంలట , సవగతం అ పపకుం -

గుతుం . ఇలట అను దం సుత ననప డు, కథ య క రచ , కథకుడూ మతర కక, అను దకుడు కూ ఒక ముఖయ తర వహ త డు. అను దకుడు తనసృజ తమకశకత తపప స ఉప ంచవల న సమయలల ఇ కట. ఈమరుపలమూలం అను దకుడు మూలరచ తక అ యయం జరుగు ం అంట, ప కను. మూలరచ త ఈ మరుపల అం క ంచక వచుచ. అప డు అను దం వుండదం .

ఈసందరభంల మ షయం కూ పర త ం . అను దకులు పర దధమ న కథలూ, సుపర దుధ ల న రచ తలకథలూ సుకు అను దం సుత ననప డు, ను న పన షయలు గురుత టుట కవల న అవుసరం టట ంపు అవుతుం . ఎంతమం కథ అ అను దం బగుంట ణసుత ం . లక , అంతమం కథ కూ ర ం ఠకుల రు సహపరుసుత ం !

తలూ, జ యలు - లుగు తక స తూగగల ఇం లషు త ల అ కంద సూచన. కు అ అంత నచచదు. ఉ హరణక, రు ంట పులల కూర రు సుకం . క స తూ త

grass is greener on the other side of the fence. క కు నచచదు. ఎందుకంట, ఇం లషు త అ గ కథల క తుం . మనక లుగుల అచచం అలట త వుంద ఠకు క దు. మన త ఎ త చూపడం జరగలదు ఇకకడ. న , leafy vegetable in the neighbor’s yard is

tastier అంటను. ఇందుమూలం మన త రు అ లుసుత ం . Grass is greener అనన ధ కవరగంగు ం అ పులల కూర గ క కూర. అను లక ఒక పర జనం సంసకృ గు ం యజయడం అంట ఇ మ .

మమూలు తలు య ర సల కూడుకు వుంట . ను న అను లల ఆ దముదర ం న క న ఇసుత నను.

క తల కుకననటుట . – scratching one’s head with a burning torch.

పుండు ద కరం చ లనటుట - like spraying pepper on an open wound.

న కడ, ర ణ కడ - As unpredictable as rain and death.

గ ల మనుషులు తగువుక , మ ల దదలు చ అ - like hapless men seeking

justice from brainless men.

193

అను లు ఎప డూ మటక మట, ముకకసయ ముకక కవు. ఉ హరణలల , లుగుల కకను కయ reflexive, ఇం లషులscratch క ఆ అరథం లదు. అల . ం తల, పుండు అననమటక wound అంట లు. క , open అ న షణం కూ చను visual effect కసం.

మూ తల ప ల న సరవ మల. , ఇం లషుల “ ర ణం” అననప క సమ రథకం లదు. అం త తత ం కయ మరచవల వ చం unpredictable అననపదం అ కం చ.

లు తల అరథం స గ అ కనటుట స దు. క , కయ మణంల లభయంకసం మ చను. బహు When hapless men take their dispute to the court, can brainless men settle it? అంట లుగు తక దగగర వుంటుం . అప డ నూటక నూరు ళూల కదు. ఎందుకంట, లుగు కయంల “తగువుక ” అననప డు ఎకక క అనన చయం కలదు. అను దంల to the

court రచక , కయం సంపూరణం కదు.

ఇల తల ల నంతవరకూ, మన “ ష”ల పపడంమూలం మన లస కూ యజ త ం. తంల మ కమ న పరమణలు ఏ ట, మనఆలచ సర ద వరణపర వం

ఎలట , మనకుటుంబలల ఒక కరం ఎల మ నంచుకుంటం, ఏ ంచుకుంటం, ఆదుకుంటం - ఇవ న కూ క త తలల . కనక హతయంల టకంత లువ. ఇవ న రలకషయం , ఇం లషుల క స న త వుంద , అ టట త , ఠకులు మనసంసకృ క సంబం ం న లు కుం య నమమకం.

మన అను లల , క సం కు వసుత నన టల క ంచ మ అంశం ఫు రుపులూ, మ నలూ. అం త అ ఎల వుం ల, కు నంతవరకూ వ త ను.

1. Ellipses, (మూడు చుకకలు), semicolon తం . ల స క సగం చుకకలమయం అ బగుండదు. అతయవసరం అ తపప డవదదంటు నరు ఈ ట పం తులు. అల , semicolon కూ డకం త గ ం . ట పూరణ కయలు త నయంట. ఉ హరణక, ం కయం దట కయ క

అనుబంధం అనుకుననప డు.

తక ఒళుల మం ం ర మటలు ంటుంట. ంటక ఉపూప, కరం చుకుననటుట ం .

ఈ ండు కయలల అనుభవం ఒకకట. అలటప డు semicolon ఆ సంబం న యజసుత ం . Sita felt like her body was set on fire when she heard Ravi’s words; it was like smearing salt and pepper on her body.

194

అ సంగ మ ల వుందనుకం కథల.

“ తక ఒళుల మం ం ర మటలు ంటుంట. ల రువుల దూకల ం ం ఆమంటలు చలల ర క”. ఇకకడ ర మటలు తనల క ం న సపందన ఒకట. ఆతర త ను సుకదల న చరయ మ కట. అం త, ఈ ండు కయలు త బగుంటుం . Sita felt like her body was set on fire when she heard Ravi’s words. She wanted to go and jump into the lake to put out the flames.

2. పర కయం తర త తపప స full stop వుం . అ క ం లషుల end quote క లపల వుంటుం . రటష ఇం లషుల తర త వుంటుం . తత ం ద ఎకక ఒక ట తపప స full stop వుం .

3. ఒక తర ఉపకథ పుత ననప డు, ండు, మూడు ఫులు డ టటల , పర క దటల కట వుంటుం . ఆ ఉపకథ అ నతర త, ఆఖ క మతర ము ంపు కట వుంటుం . పర క ఫుల ట ప అవసరం.

4. Capitals. రుల దటకషరం, కయంల దట అకషరం త ప త , caps డకం , కప డప డు ఈ లస వ త తత ం లం capitalsల. అల త , అమ యద త రు అ కల. కపం గటట అరుసుత ననటుట అ అరథంట.

5. Quotationsల వునన కయంల మ క మటలు quotationsల టట సవ త , single quotes (‘) .

6. తలు italicsల టట , ఆ షయం కథ దట వ పచుచ,

అల లుగుమటలు కూ రసం, బబబటుల లట మటలు ఉనన ఉననటుట త , italics ల టట . ముఖయం అ న మటలూ అనువ ంచలం కనక. Pawning the Sacred Thread కథల ఒక ట “ఇ రం కదు. జంధయం” అ వుం . “This is not a thread but sacred thread” అ చుచ. ను “This is not

just a thread but jandhyam.” అ అనువ ం ను. మనక జంధయం అననపదం న క రవం యజయ క.

8. బంధు వలు యజ ప లు. ఇ కూ సమ య. వ , అతత రూలట అల వ ల , కడలూ, డలుల డు, స త ల లట ప ల కషటం. కడలు అంట co-sister-in-law అ నరు

ఒకరు. కడలు వరసక లల లల , కడలు అననమటక అరథం daughter-in-law అ క . ను కథల ఆ ఎల లవబడు ం (అకక) అ , బంధుతవం footnoteల వరణ ఇ త ను. ఈ లుపులు మనసంసకృ ల ముఖయ గం. Sis, broలట ప లు డ క ముందు, మూలకథల ష

ఎల వుం ( యవ కం, ం కం, షటజన యవ కం) చూసుక . అను దకులు గురుత

195

టుట కవల న ముఖయ షయలల ఒకట అను లల క సుత నన ష మూలకథల షక స తూ ల వుం . తమక వ చనఇం లషు కక, కథక అనుగుణం ష వుం . ఒకకప డు ఎం మం ఇం లషు యగల రు కూ మం అను దం యయలక వడం ఈకరణం .

10. రణం ఇం లషుల contractions (don’t, can’t) యవ కంల సం షణలల మతర డ రు. Standard Englishల do not, cannot అ పూ త య .

పరసుత క ఇకకడ ఆపు ను. ఇం లషు యసం, Dynamics of transcultural transference: From

Telugu to English ల మ ంత పులం చ చం ను. Thulika.net ల చూ చుచ. (అకట బరు 14, 2009.)