Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Vroegtijdige zorgplanning in
woonzorgcentra
hype of hulp?
Dr. Gert Huysmans,
Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen
Historiek medische zorgBesef dat gezondheidzorg bestaat uit
meerderheid van niet geneesbare, chronische aandoeningen
Medisch-technische mogelijkheden stellen vaak enkel dood uit
Ethische vragen bij hulpverleners, familie, patiënt
Vraag naar aangepast zorgmodel
2
2
Hulp
– Voorbereid zijn op crisismomenten of momenten dat patiënt niet meer wilsbekwaam is
– Levenskwaliteit aan het levenseinde verbeteren door de zorg zo dicht mogelijk te laten aansluiten bij wensen en kijk op het levenseinde van patiënt
– Proces zou moeten voorafgaan aan en leiden tot gedocumenteerde zorgafspraken
Hulp
• Tevredenheid over geleverde zorg
verbeteren
• Kwaliteit vertegenwoordiging verbeteren
• Aantal ‘medische’ interventies
verminderen zonder toename van de
mortaliteit
4
Hype
Draagkracht?
Autonomie! Autonomie?
Instrumenteel omgaan met sterven
Waardigheid en zinloosheid als
uitgeholde begrippen
Wilsverklaringen:
gesel of kans?
5
5
5
Ethical review ACP, Klinger e.a.
• Wilsverklaringen beantwoorden vaak
niet aan hoge verwachtingen
• Te weinig gebruikt of niet beschikbaar
• Vraag naar validiteit
• Onvoldoende gehonoreerd
Klingler, C., in der Schmitten, J. & Marckmann, G. (2016).
Does facilitated Advance Care Planning reduce the costs of
care near the end of life? Systematic review and ethical
considerations. Palliative Medicine, 30(5), 423-433
6
Advance care planning
Vroegtijdige zorgplanning
7
Is het proces waardoor iemand in staat wordt gesteld zich uit te spreken over zijn/haar wensen in verband met de toekomstige zorg aan het levenseinde, en dit in samenspraak met zorgverleners, familieleden en andere belangrijke naastbestaanden.
Advance care planning
Vroegtijdige zorgplanning
8
Is het proces waardoor iemand in staat wordt gesteld zich uit te spreken over zijn/haar wensen in verband met de toekomstige zorg aan het levenseinde, en dit in samenspraak met zorgverleners, familieleden en andere belangrijke naastbestaanden.
• reflectie
• discussie
• communicatie
Advance care planning
Vroegtijdige zorgplanning
9
Is het proces waardoor iemand in staat wordt gesteld zich uit te spreken over zijn/haar wensen in verband met de toekomstige zorg aan het levenseinde, en dit in samenspraak met zorgverleners, familieleden en andere belangrijke naastbestaanden.
• paternalisme
• autonomie
• deliberatie
Advance care planning
Vroegtijdige zorgplanning
10
Is het proces waardoor iemand in staat wordt gesteld zich uit te spreken over zijn/haar wensen in verband met de toekomstige zorg aan het levenseinde, en dit in samenspraak met zorgverleners, familieleden en andere belangrijke naastbestaanden.
• patient centered care
• shared decision making
Proces
• Continu en dynamisch
• Aanpasbaar
• Patiënt, huisarts, familie, mantelzorg,
verpleegkundige, paramedici…
• Van hulpverleners wordt verwacht dat
zij het gesprek op gang brengen
• Participatie: wat is kwaliteit volgens
patiënt
• 11
• Maar: sommige patiënten willen dit
soort gesprek helemaal niet voeren –
aanbod, geen verplichting
• Momenteel: ongezonde focus op
documenten voorafgaand aan proces
• Rigide doorlopen van documenten
wordt als negatief ervaren
12
Proces
• Opvattingen over ziekte, waarden,
voorkeuren verkennen
• Onderwerp VZP ter sprake brengen
• Zorgdoelen bespreken
• Keuzes noteren
• Keuzes communiceren
• Keuzes herzien en updaten
13
Hype
• Wat is het niet?
– Afvinken van lijstjes
– Met simpele ja-nee vragen
– Zonder overleg met relevante naasten of
vertegenwoordiger
– Slecht geïnformeerde en begeleide patiënt
– Als een ‘contract’ voor de toekomst
14
Proces op organisatorisch
niveau
• Competentie
– Wetgeving
– Impact van keuzes
• Tijd – kwalitijd
• Structurele opvolging
• Dossier
15
Doelpubliek VZP
• ‘Surprise question’
– ‘zou ik verwonderd zijn als deze persoon
binnen de 6 à 12 maand overlijdt
• PICT
– Palliative Indicator Tool
• Woonzorgcentra
– Verschuiving levensverwachting 1,8 m
16
Doelpubliek VZP
• ‘Surprise question’
– ‘zou ik verwonderd zijn als deze persoon
binnen de 6 à 12 maand overlijdt
• PICT
– Palliative Indicator Tool
• Woonzorgcentra
– Verschuiving levensverwachting 1,8 m
17
PICT
• Identificatie
– Heeft deze patiënt palliatieve zorg nodig?
• Indeling
– Naar zorgnoden
• Eenvoudig, verhoogd, maximaal palliatief
statuut
• Al van bij eenvoudig palliatief statuut: VZP
18
Doelpubliek VZP
• ‘Surprise question’
– ‘zou ik verwonderd zijn als deze persoon
binnen de 6 à 12 maand overlijdt
• PICT
– Palliative Indicator Tool
• Woonzorgcentra
– Verschuiving levensverwachting 1,8 m
19
2020
Bertha, 87 jaar
- Gekend met TIA’s
- Nu CVA met beperkte re hemi en
fatische stoornissen
- PEG-sonde opgestart omwille van
slikmoeilijkheden
- Opgenomen in WZC omwille van
verminderde zelfredzaamheid
2121
Bertha, 87 jaar
- Gesprek over VZP
- Wil niet meer kunstmatig gevoed
worden als ze opnieuw CVA doet
- Wil niet meer naar ziekenhuis
2222
Competentie
• Wetgeving
– Bv. juridisch bindend karakter van
negatieve wilsverklaring
– ‘ik wil geen antibiotica meer’
• Impact van keuzes
– ‘ik wil geen antibiotica meer’
– Stopzetten van voeding en vocht
• Vaak niet herkend als medische interventie
• Stuit vaak op weerstand bij familie
23
Terminale fase
• Hongergevoel valt weg
– Extra calorie-inname oraal of parenteraal
beïnvloedt levensverwachting niet
– Verhoogt dyscomfort
• Dorstgevoel valt weg
– Vochttoediening verlengt stervensproces
– Verhoogt dyscomfort
242424
24
Bertha, 87 jaar
- Gesprek over VZP
- Wil niet meer kunstmatig gevoed
worden als ze opnieuw CVA doet
- Wil niet meer naar ziekenhuis
2525
Zorgdoelen
• Van DNR naar niet-
behandelingsbeslissing
• Van niet-behandelingsbeslissing naar
zorgdoel
26
Zorgdoelen
• Van wat doen we niet, naar wat doen
we wel:
– ABC-model
• Alles doen
• Behoudt van functies
• Comfortzorg
27
Onderwerpen
• Normen en waarden
• Niet-behandelingsbeslissingen
• Zorgdoelen
• Positieve wilsverklaring
• Vertegenwoordiging
• Afspraken rond overlijden
• …
28
Vertegenwoordiging
• Wettelijke of aangeduide
vertegenwoordiger?
• Wilsbekwaamheid is dynamisch en
wordt vaak onderschat of miskend
29
Wie beslist?
Familie
Patient
Arts-hulpverleners
• Intact beslissingsvermogen van de oudere in relatie met moment van overlijden– Oudere zonder AD
• 1 jaar = 87% (intact beslissingsvermogen)
• 1 maand = 78%
• 1 dag = 51%
– Oudere met AD• 1 jaar = 39% (intact beslissingsvermogen)
• 1 maand = 24%
• 1 dag = 8%
Lentzer; Am J Public Health 1992: 1093-98
Wie Beslist?
31
Kwaliteitsindicatoren
• Focus op proces, op aanbod
• Zorgplan >< wilsverklaring
32
Zorgcontinuïteit
• Wachtdienst
• Informatieoverdracht tussen settings
• PICT +
• Sumehr
33
www.palliatief.be
www.delaatstereis.be
www.pallialine.be
34