Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Volume: 12 Issue: 2 Year: 2015
Context based at a glance to teaching word in teaching Turkish to foreigners in
âYeni Hititâ books 1
YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk
öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ
Yunus ĆenyiÄit2
Bekir Ä°nce3
Abstract First problem experienced in teaching Turkish to foreigners is teaching words. Policies about teaching words built on three main elements. "What will we teach?", "How much will we teach?", "How will we teach?" One of the hardest questions about teaching words is âwhat kind of way should be adoptedâ. Purpose of this study is to describe which techniques used at textbooks which used in teaching Turkish to foreigners. Document survey model used in this descriptive study. In this context, âYeni Hititâ Textbook prepared by Ankara University, analyzed in B1-B2 levels and methods, which used at teaching words, described. Frequencies and percentages used at analysis of collected data. Results of this study reveals, full context, semi-context and context free techniques in teaching words founds same place at relevant textbooks. Keywords: teaching words, context, teaching Turkish to foreigners (Extended English abstract is at the end of this document)
Ăzet Yabancılara TĂŒrkçe öÄretiminde yaĆanan sorunların baĆında sözcĂŒk öÄretimi sorunu gelmektedir. SözcĂŒk öÄretimine iliĆkin belirlenmesi gereken politikalar ĂŒĂ§ temel unsur ĂŒzerine bina edilmektedir: âNeyi öÄreteceÄiz?â, âNe kadar öÄreteceÄiz?â, âNasıl öÄreteceÄiz?â. SözcĂŒk öÄretimine dair sorulacak en zor sorulardan biri, ânasıl bir öÄretim yolunun benimsenmesi gerektiÄiâ sorusudur. Bu çalıĆmanın amacı, yabancılara TĂŒrkçe öÄretirken kullanılan ders kitaplarında sözcĂŒk öÄretiminin hangi tekniklerle yapıldıÄını betimlemektir. Betimsel bir çalıĆma olan bu araĆtırmada yöntem olarak dokĂŒman taraması modeli kullanılmıĆtır. Bu baÄlamda Ankara Ăniversitesi Hitit Kitabı B1-B2 seviyesinde incelenmiĆ ve sözcĂŒk öÄretiminde benimsenen teknikler betimlenmeye çalıĆılmıĆtır. Toplanan verilerin analizinde frekans ve yĂŒzdelerden yararlanılmıĆtır. ĂalıĆmanın sonuçları, sözcĂŒk öÄretiminde tam baÄlam, yarı baÄlam ve baÄlamdan baÄımsız tekniklerin ilgili ders kitabında hemen hemen eĆit ölĂ§ĂŒde yer bulduÄunu ortaya koymaktadır. Anahtar SözcĂŒkler: SözcĂŒk ĂÄretimi, BaÄlam, Yabancılara TĂŒrkçe ĂÄretimi.
1This study is an abridged version of a project prepared in Sakarya University, Institute of Education Sciences at the Department of Turkish Language Teaching in 2014. 2 MA, Sakarya University, Faculty of Education, Turkish Education, [email protected] 3 Assist. Prof Dr, Sakarya University, Faculty of Education, Turkish Education, [email protected]
brought to you by COREView metadata, citation and similar papers at core.ac.uk
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
966
1. GiriĆ
Yabancı dil olarak TĂŒrkçe öÄretiminin en temel amaçlarından birisi dil öÄrenicisinin geniĆ bir aktif
ve pasif söz daÄarcıÄına sahip olmasını saÄlamaktır. Vardarâa göre kelime daÄarcıÄı bir insanın sahip
olduÄu sözcĂŒklerin bĂŒtĂŒnĂŒne verilen addır (Vardar 1998, akt. YaÄcı vd, 2012: 2 ). Hem TĂŒrkçeyi ana
dili olarak konuĆanlar hem de yabancı dil olarak öÄrenenler açısından tanınan, bilinen, kullanılan
sözcĂŒk sayısı ile dilin ustaca kullanılması arasında gĂŒĂ§lĂŒ bir iliĆki vardır. Tabi bu noktada açıklanması
gereken kavramlardan birisi âbilmekâ kavramı olsa gerek. Herhangi bir kelimeyi bilmek, o kelimeyi
doÄru seslendirmek, doÄru yazmak, konuĆurken ve yazarken yerinde kullanmak, okuduÄunda ya da
duyduÄunda da ne ifade ettiÄini anlamak demektir (YaÄcı vd, 2012: 2).
âNe öÄreteceÄiz?â, âNe kadar öÄreteceÄiz?â ve âNasıl öÄreteceÄiz?â soruları ya bancı dil öÄretim
programlarının ve ders araç-gereçlerinin biçimlenmesinde ektili ĂŒĂ§ temel sorudur. âNe öÄreteceÄiz?â
sorusunun cevapları arasında sözcĂŒk öÄretimi, dil bilgisi öÄretimi ve kĂŒltĂŒr aktarımı ilk sırada yer
almaktadır. Tarihi sĂŒreçte olduÄu gibi bugĂŒn de önemle ĂŒzerinde durulması gereken hususların
baĆında sözcĂŒk öÄretimi gelmektedir. SözcĂŒk öÄretimi, sözcĂŒÄĂŒn anlamının ve telaffuzunun
öÄretilmesi, baÄlamına göre uÄrayacaÄı biçimsel deÄiĆikliklerin ve baÄlamda kazanacaÄı farklı
anlamların kavratılması gibi etkinlikleri içerir.
SözcĂŒk öÄretimi; sözcĂŒk listelerinin ezberletilmesi, ezberletilen sözcĂŒklerin bir baÄlamda
kullanılması, çaÄrıĆımlar ve iliĆkilendirmeler yoluyla sözcĂŒklerin kavratılması, sözcĂŒk anlamının
baÄlamdan çıkarılması vb. farklı yöntem ve tekniklerle yapılabilmektedir. Yirminci yĂŒzyıla kadar
sözcĂŒk öÄretiminde daha çok dilbilgisi çeviri yöntemi ya da davranıĆçı yaklaĆım gibi geleneksel
yaklaĆımların etkisi ile sözcĂŒk listelerinin ezberletilmesi, ezberletilen sözcĂŒklerin metin içinde
kavratılması yöntemi benimsenmiĆtir. Yirminci yĂŒzyılda ise biliĆsel yaklaĆımın da etkisi ile baÄlamsal
yöntem ve teknikler kabul görmeye baĆlamıĆ, ders kitaplarında bu yöntem ve teknikler kullanılmıĆtır.
Bu çalıĆmanın amacı, yabancılara TĂŒrkçe öÄretirken kullanılan ders kitaplarında sözcĂŒk öÄretiminin
hangi tekniklerle yapıldıÄını betimlemektir.
1.1 SözcĂŒk öÄretimi ve baÄlam
âBir dil birimini çevreleyen, ondan önce veya sonra gelen, birçok durumda söz konusu birimi
etkileyen, onun anlamını, deÄerini belirleyen birim veya birimler bĂŒtĂŒnĂŒ, kontekstâ (TDK GĂŒncel
TĂŒrkçe SözlĂŒk, 2014) anlamına gelen baÄlam, Aksanâın ifadesiyle bir göstergenin, birlikte bulunduÄu
öteki göstergelerle oluĆturduÄu ve anlamı aydınlatan bĂŒtĂŒnĂŒn adıdır (Aksan,1998:75).
Her sözcĂŒÄĂŒn bir temel anlamı bir de baÄlamsal anlamı vardır, her kullanımda anlamı baÄlam
belirginleĆtirir (Guiraud, 199:42 atk. Tanın, 2004:73). Ä°lk kez karĆılaĆılan sözcĂŒklerin anlamı cĂŒmle
ya da parçadaki anlamın bĂŒtĂŒnselliÄinden anlaĆılabileceÄi gibi, önceki ya da sonraki sözcĂŒklerin
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
967
çaÄrıĆımları sayesinde de anlaĆılabilir. Ayrıca sözcĂŒkler, baÄlam içerisinde yeni anlamlar kazanabilir
ve baÄlamı dikkate almadan bu anlamlar kavranamaz. Bilinmeyen sözcĂŒklerin baÄlamdan
öÄrenilmesi için baÄlam ipuçlarından yararlanmak ve öÄrenicinin dil dĂŒzeyine göre bu ipuçlarını
gĂŒĂ§lendirmek gerekir. SözcĂŒk daÄarcıÄı ve kavram geliĆtirme sĂŒreçlerinde yararlanılabilecek dokuz
tĂŒr baÄlam ipucu vardır (ĂztĂŒrk ve OtluoÄlu, 2001 akt. Göçer, 2009:1035-1036):
a. Betimsel Ä°puçları: Zihinde oluĆturduÄu görĂŒntĂŒ ile sözcĂŒÄĂŒn anlaĆılmasına yardım eden
betimlemelerdir.
b. SözlĂŒ Ä°puçları: Ănceki ya da sonraki sözcĂŒklerin sözcĂŒÄĂŒn anlaĆılmasına yardım etmesidir.
c. YaĆantı Ä°puçları: Okuyucunun geçmiĆteki yaĆantı ve gözlemleri, bilmediÄi sözcĂŒÄĂŒn anlamını
bulmasına yarar.
d. KarĆılaĆtırma ve ĂeliĆki Ä°puçları: Ä°ki sözcĂŒk birbiri ile karĆılaĆtırıldıÄında veya zıt anlamlar
taĆıdıÄında ortaya çıkar. Birisi yaygın, diÄeri ise bilinmeyen sözcĂŒkler olabilir.
e. EĆ Anlamlı SözcĂŒk Ä°puçları: Bir cĂŒmlede aynı anlama gelen iki sözcĂŒk vardır; bunlardan
bilinen, bilinmeyenin anlamının bulunmasını saÄlar.
f. Ăzetleyici SözcĂŒk Ä°puçları: Bilinmeyen sözcĂŒk, bulunduÄu cĂŒmlede veya kendinden önceki
birçok cĂŒmlede dile getirilen fikirlerin özetidir.
g. Tanım Ä°puçları: CĂŒmlede bilinmeyen sözcĂŒÄĂŒn doÄru tanımı bulunmaktadır.
h. Kip Ä°puçları/Metnin Havası: CĂŒmlenin ya da paragrafın genel havasının bilinmeyen sözcĂŒÄĂŒn
anlamını çaÄrıĆtırdıÄı ipuçlarıdır.
BaÄlam, son yıllarda ana dil öÄretiminden hareketle yabancı dil öÄretiminde de ön plana çıkmaya
baĆlamıĆtır. Ancak baÄlamsal yaklaĆımların dil öÄrenmeye olumlu etkilerini öne sĂŒren çalıĆmalar
olmakla birlikte baĆlangıç ve orta seviyelerde baÄlama dayalı yaklaĆımın olumlu sonuçlar vermediÄini
ortaya koyan çok sayıda çalıĆma bulunmaktadır (Wind ve Davidson, 1989; Gershman, 1970; Hafiz
ve Tudor, 1989; akt. Ä°nce,2013:149). Bu çalıĆmalar daha çok baÄlamdan baÄımsız ya da yarı baÄlam
temelli çalıĆmaların özellikle alt ve orta seviyelerde etkin olduÄunu ortaya koymaktadır. Nitekim bu
yaklaĆım Krashenâin âKuluçka evresiâ adını verdiÄi dil edinim evresinin özellikleri ile de uyumlu
gözĂŒkmektedir.
1.2 BaÄlam tĂŒrleri
DoÄal baÄlam ve pedagojik baÄlam olmak ĂŒzere iki tĂŒr baÄlam söz konusudur. Belirli sözcĂŒkleri
öÄretmek amacıyla hazırlanan baÄlamlara pedagojik baÄlam, belirli bir sözcĂŒÄĂŒ öÄretme amacı
taĆımaksızın bir yazı alanı içinde oluĆturulan baÄlamlara da doÄal baÄlam denmektedir. Hedef
sözcĂŒÄĂŒn anlamını yanlÄ±Ć gösteren doÄal baÄlama âyanıltıcı baÄlamâ, hedef sözcĂŒÄĂŒn anlamıyla
ilgili ipucu sunmayan doÄal baÄlama, âyönlendirmeyen baÄlamâ, hedef sözcĂŒÄĂŒn genel kategorisi
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
968
hakkında ipucu sunan doÄal baÄlama, âgenel baÄlamâ, hedef sözcĂŒÄĂŒn doÄru ve özel anlamına
yönlendiren doÄal baÄlama da âyönlendirici baÄlamâ denmektedir (Yaman ve Akkaya, 2012:
2605-2606). Bu çalıĆma, ders kitabındaki etkinliklerin hangi baÄlam tĂŒrĂŒnde olduÄunu tespit
etmekten çok, var olan etkinliklerin baÄlamla iliĆkilerinden hareketle bir sınıflamaya gitmeyi
amaçlamaktadır.
1.3 SözcĂŒk öÄretimi yöntem ve tekniklerinin baÄlama göre sınıflandırılması
Oxford ve Crookal (1991), Yabancı dil öÄretiminde kullanılan teknikleri, baÄlamla iliĆkileri
bakımından ĂŒĂ§ bölĂŒmde incelemektedir:
a. BaÄlam DıĆı Teknikler
b. Yarı BaÄlamsal Teknikler
c. Tam BaÄlamsal Teknikler (akt. Yıldız, 2013:361)
Oxford ve Crookalâın (1991) baÄlam tasnifi dikkate alınarak sözcĂŒk öÄretiminde kullanılan yöntem
ve teknikleri sınıflandırmak mĂŒmkĂŒndĂŒr. Bu çalıĆmada sınıflandırma yapılırken etkinliklerin
içerikleri dikkate alınmıĆtır. Söz gelimi âresimlerden yararlanmaâ tekniÄi, resimle sözcĂŒÄĂŒn iliĆkisine
göre baÄlamdan baÄımsız, yarı baÄlamsal ya da tam baÄlamsal olarak nitelenmiĆtir.
1.4 BaÄlam dıĆı yöntem ve tekniklerle sözcĂŒk öÄretimi
SözcĂŒÄĂŒn anlamını, öÄretmen açıklamaları ya da sözlĂŒk gibi doÄrudan yollarla veren tekniklere
baÄlam dıĆı teknikler denmektedir. Yabancı dil öÄretiminin önemli bir alanı olan sözcĂŒk öÄretiminde
geleneksel yaklaĆım, baÄlam dıĆı teknikler ĂŒzerine kurulmuĆtur. TĂŒrkçenin yabancı dil olarak
öÄretilmesine yönelik ilk kitaplardan bu yana baÄlam dıĆı tekniklerle sözcĂŒk öÄretimi yapıldıÄı ancak
baÄlama da belirli ölĂ§ĂŒlerde yer verildiÄi görĂŒlmektedir. Söz gelimi dilbilgisi çeviri yönteminde önce
hem hedef dilde hem de amaç dilde sözcĂŒk listelerinin hazırlandıÄı, öÄrencilerin bu sözcĂŒk listelerini
ezberlediÄi, akabinde de bu sözcĂŒkleri deÄiĆik cĂŒmleler içinde âsözlĂŒ ya da yazılı olarak- kullandıÄı
bilinmektedir.
Zaman zaman yabancı dil öÄretiminde, ana dili öÄretiminde olduÄu gibi, baÄlam temelli sözcĂŒk
öÄretimi yapılması gerektiÄi söylense de aslında özellikle A1-A2 hatta B1 seviyesinde baÄlam dıĆı
teknikler ve yarı baÄlamsal tekniklerin aÄırlıklı olması, B2 seviyesinden itibaren ise tam baÄlamsal
etkinliklere artan bir çizgiyle yer verilmesi gerektiÄi söylenebilir (Ä°nce, 2013;145-147). BaÄlamdan
baÄımsız yöntem ve teknikler Ćöyle sıralanabilir:
a. SözcĂŒk Listeleri
b. SözcĂŒk Defteri veya SözcĂŒk Kartı
c. FlaĆ Kartlar
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
969
d. SözlĂŒk Kullanma
e. Tahtaya Ćekil, Kroki ve Resim Ăizme/yansıtma
1.5 Yarı baÄlamsal yöntem ve tekniklerle sözcĂŒk öÄretimi
Yarı baÄlamsal tekniklerin odaÄında gruplandırma, iliĆkilendirme ve çaÄrıĆım vardır. SözcĂŒkler
görsel, iĆitsel ya da tepkisel benzerlik ya da farklılıkların çaÄrıĆımı yoluyla öÄrenilir. AĆaÄıdaki yöntem
ve teknikleri yarı baÄlamsal olarak nitelemek mĂŒmkĂŒndĂŒr.
a. SözcĂŒk Grupları OluĆturma
b. Resimlerden Yararlanma
c. ĂaÄrıĆım Yardımıyla SözcĂŒk ĂÄretimi
d. Ä°Ćitsel Benzerliklerden Yararlanarak SözcĂŒk ĂÄretimi
e. Fiziksel Tepkiyle Ä°liĆkilendirerek SözcĂŒk ĂÄretimi
f. Zihinsel Ä°majdan Yararlanarak SözcĂŒk ĂÄretimi
g. Jestler, Mimikler, Taklit ve Tasvirlerle SözcĂŒk ĂÄretimi
h. Kavram Haritalarıyla SözcĂŒk ĂÄretimi
i. Soru-Cevap
1.6 Tam baÄlamsal yöntem ve tekniklerle sözcĂŒk öÄretimi
Tam baÄlamsal etkinliklerde bir beceriye ait bir metin ya da baÄlam içerisinde karĆılaĆılan
sözcĂŒklerin baÄlamdan çıkarılması söz konusudur. SözcĂŒk öÄretimi, okuma, dinleme, yazma ve
konuĆma becerileriyle bĂŒtĂŒnleĆik olarak yapılır. BaÄlamsal etkinliklerin amacına ulaĆabilmesi için
öÄrencinin karĆılaĆtıÄı metinde bilmediÄi sözcĂŒklerin sayı ve nitelik bakımından anlaĆılmayı
engellemeyecek dĂŒzeyde olması gerekir (Yıldız, 2013:361-362).
Bir metinde öÄretilmek istenen sözcĂŒk veya sözcĂŒk grubu, deyim ve atasözleri kasıtlı olarak
gĂŒĂ§lendirilmiĆ bir baÄlamla sunulmalıdır (Akpınar, 2010:103). Tam baÄlamsal yöntem ve tekniklerde
sözcĂŒklerin öÄretilmesinde okuma ve dinleme etkinliklerinden, kavratılmasında da konuĆma ve
yazma etkinliklerinden yararlanılmaktadır.
AĆaÄıdaki öÄretim teknikleri tam baÄlamsal olarak nitelenebilir.
a. Dinleme Etkinlikleriyle SözcĂŒk ĂÄretimi
b. MĂŒzikten Yararlanarak SözcĂŒk ĂÄretimi
c. Okuma Etkinlikleriyle SözcĂŒk ĂÄretimi
d. KonuĆma ve Yazma Etkinlikleriyle SözcĂŒk ĂÄretimi
e. Dramatizasyonla SözcĂŒk ĂÄretimi
f. EtkileĆimli Cdâlerle ve Ä°nternet Tabanlı Programlarla SözcĂŒk ĂÄretimi
g. SözcĂŒk ĂÄretiminde Oyunlardan Yararlanma
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
970
h. Video GörĂŒntĂŒleriyle SözcĂŒk ĂÄretimi
i. Soru-Cevap
Soru-Cevap tekniÄinin içeriÄi tam baÄlamsal ya da yarı baÄlamsal oluĆunu belirler. Bir sözcĂŒkten
çaÄrıĆım yoluyla baĆka bir sözcĂŒÄĂŒn anlamına ulaĆmayı saÄlayacak Ćekilde uygulanan soru-cevap yarı
baÄlamsal, bir tema etrafında geliĆen soru-cevap ise tam baÄlamsal olarak nitelenebilir.
1.7 ĂÄretilen sözcĂŒklerin kalıcı hale getirilebilmesi ve tekrar
Hatırlama; sözcĂŒÄĂŒ depoya atma, depoda tutma, depodan alma ve kullanma aĆamalarını içerir
(Scrievener, 1994:83-84; atk.Yılmaz, 2007: 16). Petersonâın 0-18 saniye arasındaki unutma miktarı
ĂŒzerine yaptıÄı deneyde, bilginin öÄrenildiÄi andan itibaren yavaĆ yavaĆ unutulmaya baĆlandıÄı
belirtilmektedir. Ăç saniye sonra, öÄrenilenlerin % 62âsi hatırlanırken, on sekizinci saniyede %15âi
hatırlanmaktadır (SenemoÄlu, 1997:276; akt. Yaman ve GĂŒlcan,2009).
ĂÄrenmeyle ilgili yapılan araĆtırma ve gözlemlerde, uygulamayla edinilen bilgi ve becerilerin daha
kalıcı olduÄu sonucuna ulaĆılmıĆtır (MEB, 2006:2; akt. Yaman ve GĂŒlcan,2009). Bu nedenle ilk
duyulduÄunda kısa sĂŒreli belleÄe alınan sözcĂŒkler, çeĆitli etkinlikler yapılarak uzun sĂŒreli belleÄe
aktarılmalıdır (Yaman ve GĂŒlcan,2009; Ä°nce, 2013). Nitekim Dokuz EylĂŒl Ăniversitesiânde tekrar
yöntemlerinin, baÄlama dayalı yöntemlerin ve baÄlama dayalı olmayan yöntemlerin sözcĂŒk
öÄretimindeki etkisi ĂŒzerine yapılan bir çalıĆma, yabancı dil öÄretiminde baÄlamın sanılanın aksine
çok etkili olmadıÄını bilakis tekrar çalıĆmalarının baÄlam tekniklerine göre daha etkili olduÄunu
ortaya koymuĆtur (Ä°nce, 2013: 149).
Tekrar edilmeyen her bilgi gibi sözcĂŒkler de zamanın yıpratıcılıÄına karĆı direnemez. Bir sözcĂŒk,
hangi yöntem ve teknikle öÄrenilmiĆ olursa olsun belirli aralıklarla ve uygun zamanlarda tekrar
edilmeli ki öÄrenme kalıcı olsun. Bu tekrarlar, öÄrenilen sözcĂŒklerin doÄal ortamlarda dinleme ve
konuĆma becerileri aracılıÄıyla tekrarlanması Ćeklinde olabileceÄi gibi yazılı ve görsel medyayı takip
etmek ya da kitap okumak Ćeklinde de gerçekleĆebilir. Ăte yandan cepte taĆınabilen sözcĂŒk kartları,
bulmacalar gibi farklı oyun etkinliklerinden de özellikle sözcĂŒklerin tekrarlanmasında
yararlanılabilinir.
2. Yöntem
Nitel gözlemlere dayanan betimleme araĆtırması özelliÄindeki bu çalıĆma, tĂŒr olarak âtanımlayıcı
araĆtırmaâdır. ĂalıĆmada dokĂŒman tarama yöntemi uygulanmıĆtır. DokĂŒman taramada var olan
belgeler incelenerek hedeflenen olgu veya olgular hakkında veri toplanır.
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
971
2.1 Evren ve örneklem
AraĆtırmamızın evreni YTĂ ders kitaplarıdır. Ărneklemi ise Ankara Ăniversitesi TĂŒrkçe ve Yabancı
Dil Uygulama ve AraĆtırma Merkezi TĂMER tarafından hazırlan âYeni Hitit Yabancılar İçin
TĂŒrkçe Ders Kitabı-2âdir.
2.2 Verilerin toplanması
âYeni Hitit-2âdeki etkinlikler ĂŒnite ĂŒnite incelenerek bu etkinliklerin sözcĂŒk öÄretimi ile iliĆkileri,
etkinliklerdeki söz varlıÄı ve öÄretilmesi hedeflenen sözcĂŒk sayıları belirlenmiĆtir. SözcĂŒk öÄretimiyle
ilgili etkinlikler baÄlam temelinde incelenmiĆ ve sınıflandırılmıĆtır.
2.3 Verilerin analizi
Yeni Hitit kitabındaki sözcĂŒk öÄretimini hedefleyen etkinliklerin baÄlamla iliĆkisi belirlenmeye
çalıĆılmıĆ, baÄlamdan baÄımsız, yarı baÄlamlı ve tam baÄlamsal etkinliklerin kitaptaki daÄılımları
belirlenmiĆtir.
3. Bulgular
3.1 Yeni Hitit-2âde sözcĂŒk öÄretimine verilen yer
Yeni Hitit-2âdeki etkinliklerin sözcĂŒk öÄretimi baÄlamında incelenmesi sonucunda elde edilen ilk
bulgular aĆaÄıdaki gibidir:
Yeni Hitit-2âde toplam 283 etkinlik yer almaktadır. SözcĂŒk öÄretimiyle doÄrudan iliĆkili olduÄunu
dĂŒĆĂŒndĂŒÄĂŒmĂŒz 78 etkinlikte yer alan sözcĂŒk sayısı ise 402âdir.
Her bir ĂŒnitede öÄretilmesi hedeflenen sözcĂŒk sayısı 16 ile 107 arasında deÄiĆmektedir ancak bu
sayılara öÄrencinin kendi durumuna göre bilmediÄi sözcĂŒklerin öÄrenilmesine yönelik açık uçlu
etkinliklerde hedeflenen sözcĂŒk sayısı dĂąhil deÄildir.
Grafik 1. Yeni Hitit-2âdeki SözcĂŒk ĂÄretimi Etkinliklerinin Toplam Etkinliklere Oranı
Yeni Hitit-2âdeki 283 etkinlikten %28âi sözcĂŒk öÄretme amacı taĆımaktadır, %72âsi ise sözcĂŒk
öÄretimiyle doÄrudan iliĆkili deÄildir. SözcĂŒk öÄretimine yönelik etkinliklerin ĂŒnitelere daÄılımıyla
ilgili analiz sonuçları ise tablo 2âde verilmiĆtir.
205
78
Etkinliklerin konulara göre daÄılımı
DiÄer etkinlikler
SözcĂŒk öÄretimietkinlikleri
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
972
1.ĂNÄ°TE
2.ĂNÄ°TE
3.ĂNÄ°TE
4.ĂNÄ°TE
5.ĂNÄ°TE
6.ĂNÄ°TE
7.ĂNÄ°TE
8.ĂNÄ°TE
9.ĂNÄ°TE
10.ĂNÄ°TE
11.ĂNÄ°TE
12.ĂNÄ°TE
Toplam Etkinlik Sayısı 23 26 31 22 29 22 23 22 22 21 21 21
SözcĂŒk ĂÄretimiyle Ä°lgili Etkinilik 7 9 5 5 7 7 3 6 4 7 9 9
% 30,4 34,6 16,1 22,7 24,1 31,8 13,0 27,3 18,2 33,3 42,9 42,9
23 26
31
22
29
22 23 22 22 21 21 21
7 9
5 5 7 7
3 6
4 7
9 9
% 3
0,4
% 3
4,6
% 1
6,1
% 2
2,7
% 2
4,1
% 3
1,8
% 1
3,0
% 2
7,3
% 1
8,2
% 3
3,3
% 4
2,9
% 4
2,9
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
33%
32%
35%
Tam BaÄlamsalEtkinlikler
Yarı BaÄlamsalEtkinlikler
BaÄlamdanBaÄımsızEtkinlikler
Tablo 1: Yeni Hitit 2âde SözcĂŒk DaÄarcıÄı Etkinliklerinin Ănitelere Göre DaÄılımı
Tablo 2 incelendiÄinde 12 ĂŒniteden oluĆan Yeni Hitit-2 kitabında, her ĂŒnitede var olan sözcĂŒk
öÄretimi etkinliklerinin toplam etkinliklere oranının her ĂŒnitede deÄiĆkenlik gösterdiÄi ve % 13 ile %
42,9 arasında bir daÄılım aralıÄına sahip olduÄu gözlenmektedir.
3.2 Yeni Hitit-2âde sözcĂŒk öÄretimi etkinliklerinin baÄlam temelli görĂŒnĂŒmĂŒ
Yeni Hitit-2âde sözcĂŒk öÄretimiyle ilgili 78 etkinliÄin baÄlamdan baÄımsız, yarı baÄlamsal ve tam
baÄlamsal yöntem ve tekniklere daÄılımı, neredeyse eĆit bir Ćekilde gerçekleĆmiĆtir. Kitapta, 27
baÄlamdan baÄımsız, 25 yarı baÄlamsal etkinliÄe yer verilirken tam baÄlamsal etkinlik sayısı 26
olmuĆtur.
Grafik 2: Yeni Hitit 2âdeki SözcĂŒk ĂÄretimi Etkinliklerinin BaÄlam Temelinde DaÄılımı
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
973
3.3 Yeni Hitit 2âde baÄlamdan baÄımsız sözcĂŒk öÄretimi etkinliklerine iliĆkin bulgular
BaÄlamdan baÄımsız etkinlikler; daha çok iki dilli sözcĂŒk listeleri, sözlĂŒk çalıĆmaları ve öÄretmen
açıklamaları gibi doÄrudan yapılan etkinliklerden oluĆmaktadır.
Nitekim kitaptaki etkinlikler de bu tanımlamaya uyup uymadıklarına göre bir deÄerlendirmeye tabi
tutularak belirlenmiĆtir. Kitapta bulunan baÄlamdan baÄımsız söz daÄarcıÄı etkinliklerinin daha çok
sözlĂŒk çalıĆması ve close (BoĆluk doldurma) çalıĆmalarından oluĆtukları gözlenmiĆtir.
Yeni Hitit-2âde sözcĂŒk öÄretimine yönelik yer alan 29 etkinliÄin modelleri arasında Ćunlar
bulunmaktadır:
yerleĆtirme etkinliÄi,
iĆaretleme etkinliÄi,
dinleme-iĆaretleme etkinliÄi
Yeni Hitit-2âdeki baÄlamdan baÄımsız etkinliklerin ĂŒnitelere daÄılımına iliĆkin analiz sonuçları tablo
2âde verilmiĆtir.
Tablo 2. Yeni Hitit 2âdeki BaÄlamdan BaÄımsız Etkinliklerin Ănitelere Göre DaÄılımı
Tablo 2 incelendiÄinde baÄlamdan baÄımsız etkinliklerin sayı bakımından ĂŒnitelere göre deÄiĆkenlik
gösterdiÄi gözlenmektedir. Ayrıca 10. ve 11. ĂŒnitelerde tema etkinliklerinde geçen sözcĂŒklerin
1.ĂNÄ°TE
2.ĂNÄ°TE
3.ĂNÄ°TE
4.ĂNÄ°TE
5.ĂNÄ°TE
6.ĂNÄ°TE
7.ĂNÄ°TE
8.ĂNÄ°TE
9.ĂNÄ°TE
10.ĂNÄ°TE
11.ĂNÄ°TE
12.ĂNÄ°TE
SözcĂŒk ĂÄretimiyle Ä°lgili Etkinilik 7 9 5 5 7 7 3 6 4 7 9 9
BaÄlamdan BaÄımsız Etkinlikler 1 2 0 1 1 3 0 4 2 5 5 3
% 14 22 0 20 14 43 0 67 50 71 56 33
7
9
5 5
7 7
3
6
4
7
9 9
1
2
0
1 1
3
0
4
2
5 5
3
% 1
4,3
% 2
2,2
% 0
,0
% 2
0,0
% 1
4,3
% 4
2,9
% 0
,0
% 6
6,7
% 5
0,0
%7
1,4
% 5
5,6
% 3
3,3
0
10
20
30
40
50
60
70
80
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
974
öÄretilmesinin ancak öÄretmen açıklaması ya da sözlĂŒk kullanılması ile mĂŒmkĂŒn olabileceÄi
saptanmıĆtır.
3 ve 7. ĂŒnitelerde ise hiçbir etkinlik baÄlamdan baÄımsız yöntem ve tekniklerle iliĆkilendirilememiĆ,
öte yandan diÄer ĂŒnitelerde ise ortalama 1-3 arasında etkinlikte baÄlamdan baÄımsız sözcĂŒk
öÄretiminin benimsendiÄi gözlenmiĆtir.
3.4 Yeni Hitit-2âdeki yarı baÄlamsal sözcĂŒk öÄretimi etkinliklerine iliĆkin bulgular
Yarı baÄlamsal etkinlikler, gruplama, iliĆkilendirme ya da çaÄrıĆım odaklıdır. Yarı baÄlamsal
etkinliklerde sözcĂŒkler, benzerlik ya da karĆıtlık yönĂŒnden gruplandırılabilir, posterlerin çaÄrıĆım
gĂŒcĂŒnden yararlanılabilir.
Resimler ve sözcĂŒkler arasında iliĆki kurulması istenebilir, hedef dildeki bir sözcĂŒkle ana dilindeki
bir sözcĂŒk arasında ses benzerliklerinden yararlanılarak sözcĂŒÄĂŒn anlamı kavratılabilir. Jest, mimik,
taklit ve tasvirlerle sözcĂŒÄĂŒn anlamı pekiĆtirilebilir; kavram haritalarıyla sözcĂŒkler arasındaki
anlamsal iliĆkiler vurgulanabilir.
Yeni Hitit-2âdeki iĆaretleme, eĆleme, yerleĆtirme, tabloları anlatma, tamamlama etkinlikleri, yarı
baÄlamsal nitelik göstermektedir. Bununla birlikte yarı baÄlamsal özellik gösteren bu etkinliklerinin
içeriÄinde zaman zaman baÄlamdan baÄımsız çalıĆmalara da yer verildiÄi gözlenmektedir. Nitelik
olarak yarı baÄlamsal görĂŒnĂŒmdeki 25 etkinliÄin 2âsinde bilinmeyen sözcĂŒklerin, 23âĂŒnde ise belirli
sayıda (Bu sayı 1-30 arasında deÄiĆmektedir) sözcĂŒÄĂŒn anlamının sözlĂŒkten bulunması
istenmektedir.
Tablo 3. Yeni Hitit-2âdeki Yarı BaÄlamsal Etkinliklerin Ănitelere Göre DaÄılımı
1.ĂNÄ°TE
2.ĂNÄ°TE
3.ĂNÄ°TE
4.ĂNÄ°TE
5.ĂNÄ°TE
6.ĂNÄ°TE
7.ĂNÄ°TE
8.ĂNÄ°TE
9.ĂNÄ°TE
10.ĂNÄ°TE
11.ĂNÄ°TE
12.ĂNÄ°TE
SözcĂŒk ĂÄretimiyle Ä°lgili Etkinilik 7 9 5 5 7 7 3 6 4 7 9 9
Yarı BaÄlamsal Etkinlikler 2 5 1 3 3 2 2 1 1 1 3 1
% 29 56 20 60 43 29 67 17 25 14 33 11
7
9
5 5
7 7
3
6
4
7
9 9
2
5
1
3 3
2 2 1 1 1
3
1
%;
29
%;
56
%;
20
%;
60
%;
43
%;
29
%;
67
%;
17
%;
25
%;
14
%;
33
%;
11
0
10
20
30
40
50
60
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
975
Yeni Hitit-2âye ĂŒniteler açısından bakıldıÄında 2, 4, 5 ve 11. ĂŒnitelerde 3 ya da daha çok yarı
baÄlamsal etkinliÄe yer verildiÄi, diÄer ĂŒnitelerde ise en az bir ya da iki etkinlikte yarı baÄlamsal
tekniklerin kullanıldıÄı görĂŒlmĂŒĆtĂŒr.
3.5 Yeni Hitit-2âdeki tam baÄlamsal sözcĂŒk öÄretimi etkinliklerine iliĆkin bulgular
Tam baÄlamsal etkinliklerde öÄreniciden sözcĂŒk ya da söz öbeklerinin anlamını cĂŒmleden/metinden
çıkarması beklenmektedir. Bilgiyi yapılandırma ve iliĆkilendirmenin öÄrenmenin kalıcılıÄı
bakımından önemli olduÄu önermesinden yola çıkan tam baÄlamsal yöntem ve teknikler,
yabancılara TĂŒrkçe öÄretiminde B1-B2 dĂŒzeyinden itibaren artan bir oranda kullanılabilir.
B1-B2 seviyesindeki Yeni Hitit-2 kitabında, söz daÄarcıÄı ile ilgili yarı baÄlamsal ve baÄlamdan
baÄımsız etkinliklere yer verilmiĆ olmakla birlikte tam baÄlama dayalı çalıĆmalara da en az diÄer
baÄlam teknikleri kadar yer ayrıldıÄı gözlenmektedir.
Yeni Hitit-2âdeki tam baÄlamsal etkinliklerle ilgili analiz sonuçları Tablo 4âde verilmiĆtir.
Tablo 4. Yeni Hitit-2âdeki Tam BaÄlamsal Etkinliklerin Ănitelere Göre DaÄılımı
Yeni Hitit-2âde tam baÄlamsal etkinliklerin sayısı ĂŒnitelere göre deÄiĆmekte; toplam 26 etkinlik, tam
baÄlamsal nitelik göstermektedir. Tam baÄlamsal etkinliklerden 25âinde sözcĂŒk listesi verilmiĆ, (1-20
arası) ve verilen sözcĂŒklerin anlamının, baÄlamdan çıkarılması istenmiĆtir. Tam baÄlamsal nitelik
gösteren bir baĆka etkinlikte ise sözcĂŒk listesi verilmemiĆ ancak öÄrencilerden ilk kez karĆılaĆtıkları
1.ĂNÄ°TE
2.ĂNÄ°TE
3.ĂNÄ°TE
4.ĂNÄ°TE
5.ĂNÄ°TE
6.ĂNÄ°TE
7.ĂNÄ°TE
8.ĂNÄ°TE
9.ĂNÄ°TE
10.ĂNÄ°TE
11.ĂNÄ°TE
12.ĂNÄ°TE
SözcĂŒk ĂÄretimiyle Ä°lgili Etkinilik 7 9 5 5 7 7 3 6 4 7 9 9
Tam BaÄlamsal Etkinlikler 4 2 4 1 3 2 1 1 1 1 1 5
% 57 22 80 20 43 29 33 17 25 14 11 56
7
9
5 5
7 7
3
6
4
7
9 9
4
2
4
1
3
2
1
1 1 1
1
5
%; 5
7
%; 2
2
%; 8
0
%; 2
0
%; 4
3
%; 2
9
%; 3
3
%; 1
7
%; 2
5
%; 1
4
%; 1
1
%; 5
6
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
976
sözcĂŒklerin anlamını metinden çıkarmaları beklenmiĆtir. Ăte yandan tablo 4 incelendiÄinde tam
baÄlamsal etkinliklerin ĂŒniteler arasında eĆit Ćekilde daÄılmadıÄı gözlenmektedir.
4. Sonuç ve öneriler
Bir dilin öÄrenimi-öÄretimi ile ilgili eÄitim-öÄretim faaliyetlerinin merkezine her zaman sözcĂŒkler ve
sözcĂŒk öÄretimi konusu oturmuĆtur. GeçmiĆten gĂŒnĂŒmĂŒze bu önemin artarak geldiÄi söylenebilir.
Hele ki hızla deÄiĆen teknoloji ve baĆ döndĂŒrĂŒcĂŒ bir Ćekilde geliĆen dĂŒnya ile birlikte yaĆamımızın
çok deÄil beĆ-on yıl önceye göre bile ne kadar daha fazla sözcĂŒkle çepeçevre bir Ćekilde sarıldıÄını
dĂŒĆĂŒnecek olursak bu konunun önemini çok daha iyi anlamak mĂŒmkĂŒndĂŒr.
Nitekim bu araĆtırmanın sonuçları da yabancı dil olarak TĂŒrkçe öÄretiminde kullanılan araçların
sözcĂŒk öÄretimini merkeze aldıÄını ortaya koymaktadır. ĂalıĆmamızın ilk sonucuna göre Yeni Hitit-
2 kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine iliĆkin etkinliklerin bĂŒtĂŒn etkinliklere oranı %27,56âdır. B1-B2
seviyesinde öÄrenilmesi gereken konuların sayıca çokluÄu, dahası bu konuların geniĆ bir yelpazeye
sahip olduÄu dĂŒĆĂŒnĂŒlecek olursa bu oranın olması gereken bir dĂŒzeyde olduÄu söylenebilir.
Yabancı dil olarak TĂŒrkçe öÄretiminde sözcĂŒk öÄretiminin nasıl yapılması gerektiÄi de alanda yoÄun
olarak tartıĆılan konular arasındadır. Nitekim hem yabancı dil olarak TĂŒrkçe öÄretiminde kullanılan
araç gereçlere hem de bu alana yönelik hizmet veren kurumlara iliĆkin yapılan çalıĆmalara
bakıldıÄında yaĆanan tartıĆmaların yansımaları rahatlıkla görĂŒlebilmektedir. Dolayısıyla,
araĆtırmamızda kitaplara bu açıdan da bakılmÄ±Ć ve bazı sonuçlara daha ulaĆılmıĆtır.
Bu baÄlamda çalıĆmadan elde edilen bir diÄer önemli sonuç, kitabın geneline bakıldıÄında sözcĂŒk
öÄretimine iliĆkin kullanılan baÄlam tekniklerinin nasıl bir daÄılım gösterdiÄine iliĆkindir. Bu
etkinlikler arasında baÄlamdan baÄımsız teknikler % 27,35 ile ilk sırada yer alırken tam baÄlama
dayalı etkinlikler 26,33 ile ikinci sırada ve yarı baÄlamsal etkinlikler %25,32 ile ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ sırada yer
almaktadır. Bu daÄılım, belli bir dengeye sahip gibi gözĂŒkse de ilk hatta orta seviyelerde baÄlamdan
baÄımsız ve yarı baÄlama dayalı tekniklere daha çok aÄırlık verilmesi gerektiÄini söyleyen alan
çalıĆmalarının sonuçları ile karĆılaĆtırıldıÄında bu oranın az olduÄu söylenebilir.
ĂalıĆmamızın dikkatleri çeken ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ bir sonucu da, âbaÄlamâ temeli ĂŒzerinden bakıldıÄında
sözcĂŒk çalıĆmalarının ĂŒnite dĂŒzeyinde homojen bir daÄılım göstermediÄidir. Oysa olması gereken alt
seviyelerden ileri seviyelere doÄru baÄlamdan baÄımsız etkinliklerden baÄlama dayalı etkinliklere
doÄru aĆamalı bir geçiĆin olması gerektiÄidir.
Bu sonuçlardan hareketle alanda ders araç gereci hazırlayan uzmanlara, okutmanlara ve kurumlara
yabancı dil olarak TĂŒrkçe öÄretiminde sözcĂŒk daÄarcıÄı çalıĆmalarının hangi etkinlik modelleriyle
yĂŒrĂŒtĂŒlmesi gerektiÄine iliĆkin aĆaÄıdaki öneriler sunulabilir.
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
977
Yabancılara TĂŒrkçe öÄretiminde sözcĂŒk öÄretiminin öncelikle planlanması gerekmektedir.
Bu planlamayı yaparken hangi dĂŒzeylerde hangi yöntem ve tekniklerin hangi yoÄunlukta
kullanılması gerektiÄi ve hangilerinin daha etkili olduÄuna iliĆkin ayrıntılı araĆtırmalar
yapılmalıdır.
Ders kitaplarındaki sözcĂŒk öÄretimi çalıĆmalarının A seviyesinden C seviyesine doÄru
aĆamalı bir Ćekilde planlanması gereklidir.
Ders araç gereçleri ve sınıf içi söz daÄarcıÄı etkinlikleri alt ve orta seviyelerde baÄlamdan
baÄımsız ve yarı baÄlama dayalı çalıĆmalara aÄırlık vererek ĂŒst seviyelere doÄru ise tam
baÄlama dayalı çalıĆmalara öncelik vererek yapılandırılmalıdır.
KAYNAKĂA
Akpınar, M. (2010). Deyim ve atasözlerinin yabancılara TĂŒrkçe öÄretiminde kullanımı ĂŒzerine bir araĆtırma, YĂŒksek lisans tezi, Gazi Ăniversitesi EÄitim Bilimleri EnstitĂŒsĂŒ, Ankara.
Göçer, A. (2009). TĂŒrkçe eÄitiminde öÄrencilerin söz varlıÄını geliĆtirme etkinlikleri ve sözlĂŒk kullanımı, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/4 Summer 2009, p.1035-1036.
Ä°nce, B. (2013). Yabancı dil öÄretiminin temel ve genel ilkeleri, yabancılara TĂŒrkçe öÄretimi el kitabı, M. DurmuĆ ve A.Okur (editörler), Grafiker Yayınları, Ankara. s.143-156.
Nation, P. (2001). Using small corpora to investigate learner needs in Ghadessy et al. (Eds.) small corpus studies and ELT Amsterdam: John Benjamins
Tanın, R. (2004). Yabancı dil olarak TĂŒrkçe öÄretiminde sözcĂŒk bilgisi ve öÄretimi, YĂŒksek lisans tezi, Ä°stanbul Ăniversitesi Sosyal Bilimler EnstitĂŒsĂŒ, Ä°stanbul.
TĂŒrk Dil Kurumu, GĂŒncel SözlĂŒk (2014). http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&view=gts adresinden 20.01.2014 tarihinde eriĆildi.
Uzun, N. E. (2010). Ankara Ă. TĂMER, Yeni Hitit Yabancılar İçin TĂŒrkçe Ders Kitabı-2, Ankara.
YaÄcı, E., Katrancı, M., ErdoÄan, Ă., UYGUN, M., Sınıf öÄretmenlerinin kelime öÄretiminde karĆılaĆtıkları sorunlar ve kullandıkları yöntem-teknikler, Uluslararası EÄitim Programları ve ĂÄretim ĂalıĆmaları Dergisi, 2(4) s. 1-12.
Yaman, H. ve GĂŒlcan, F. (2009). SözcĂŒk daÄarcıÄını zenginleĆtirme etkinliÄi olarak deyim öÄretimi: Gösteri tekniÄi uygulaması, SAĂ Fen Edebiyat Dergisi, Sakarya, 59-71.
Yaman, H. ve Akkaya, D. (2012). Dil biliminin kelime öÄretimine açılan kapısı: BaÄlam tĂŒrleri, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Summer 2012, p. 2599-2610, Ankara
Yıldız, F.U. (2013). SözcĂŒk ve sözcĂŒk öÄretimi:357-364, içinde: Yabancılara TĂŒrkçe öÄretimi el kitabı, M. DurmuĆ ve A.Okur (editörler), Grafiker Yayınları, Ankara, s. 227-240.
Yılmaz, H. (2007). Comparison of teacher-provided keyword and context methods on retention of vocabulary, YĂŒksek Lisans Tezi, Selçuk Ăniversitesi Sosyal Bilimler EnstitĂŒsĂŒ, Konya.
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
978
Extended English Abstract The problem of vocabulary teaching comes first in Teaching Turkish as a Foreign Language. The policies which are needed to be specified regarding vocabulary teaching are based on three factors. ââWhat will we teach?ââ, ââHow much will we teach?ââ, ââHow will we teach?ââ. The question of "What will we teach?ââ can be answered as vocabulary teaching, grammar teaching and cultural transmission. Vocabulary teaching contains activities as teaching of the meaning and the pronunciation of the vocabulary, providing the understanding of the formal changes that a word will go through according to its context and how the meaning of a word differs in different contexts. The question of ââHow much will we teach?ââ can be answered as the amount of the vocabulary according to the studentsâ levels, the amount of metaphoric structures like idioms and proverbs, and to what extend grammatical structures will be taught. This study has focused on the answers of the question ââHow will we teachââ and has especially tried to depict the relationship between ââcontextual approachââ and the techniques the methods used in vocabulary teaching. Vocabulary teaching can be managed through different methods and techniques like memorization of the vocabulary lists, using the memorized vocabulary in a context, comprehension of the vocabulary through connotations and associations, deducing the meaning of the vocabulary from the context etc. Until twentieth century, the method of memorization of vocabulary lists and using memorized vocabulary in a context has been adopted in teaching vocabulary. In the twentieth century contextual methods and techniques gained acceptance and this methods and techniques were used in school books. Is a whole which illuminates meaning and created by an indicator with the other indicators. There are two types of context in the teaching of the word: Natural context and pedagogical context. The pedagogical context is that context which prepared to teach specific words and the natural context which prepared to teach without seeking certain words. The misleading context is a natural context that shows the meaning of the misleading word. The non-directing context is a natural context that doesnât provide clues about the meaning of word. The general context that is a natural context is that providing clues about the general categories of target words. The directing context is a natural Context that directs to correction and specific means of target words. Oxford and Crookal are examining to methods and techniques that used in teaching words in three categories:
âą Context-free Techniques âą Semi Contextual Techniques âą Fully Contextual Techniques
In this study, word teaching methods and techniques considered of Oxford and Crookalâs classification above here. This study which discusses the importance of vocabulary teaching with qualitative research methods in Teaching Turkish as a Foreign Language is a descriptive research. New Hitit Turkish Course Book for Foreigners which is an example of the course books prepared in order to teach Turkish to foreigners has been analyzed in B1-B2 levels and the techniques adopted in vocabulary teaching have been tried to be depicted. The population of our study based on document scanning method is TTFL course books. Its paradigm is the ââNew Hitit Turkish for Foreigners Course Book-2ââ prepared by Turkish and Foreign Languages Research and Application Center of Ankara University, TĂMER. The activities in ââNew Hitit-2ââ have been analyzed, their relationship with the vocabulary teaching, the amount of vocabulary in each unit and the amount of vocabulary that is wanted to be taught have been determined. Activities concerning vocabulary teaching have been analyzed and classified on the base of context, the distribution of the activities in the book which are context-free, semi context-free and fully contextual has been determined.
ĆenyiÄit, Y. & Ä°nce, B. (2015). YTĂ âYeni Hititâ kitabındaki sözcĂŒk öÄretimine baÄlam temelli bir bakıĆ. International
Journal of Human Sciences, 12(2), 965-979. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3071
979
In the New Hitit-2 it has been seen that the distribution of 78 activities concerning vocabulary teaching as context free, semi context free, and fully contextual methods and techniques has occurred almost equally. There are 27 context-free, 25 semi context-free and 26 fully contextual activities in the book.
It has been thought that the suggestions below will contribute to the studies performed in the field of TTFL:
âą Vocabulary teaching has to be planned particularly in Teaching Turkish as a Foreign Language.
âą A detailed research must be performed about which methods and techniques should be used at which levels and at which intensity.
âą Studies must be performed in order to form dictionaries according to levels. An extended research must be done in order to classify the methods and techniques contextually
in teaching vocabulary and experimental researches must be done concerning the impact of this methods and techniques.
35%
32%
33%
context freeactivities
semi context freeactivities
fully contextualactivities