MATURSKI ISPIT

OOPPŠŠTTAA

GGIIMMNNAAZZIIJJAA

Ime i Prezime ....................................................................

Škola………………............................................................

HEMIJA

BIOLOGIJA

HISTORIA

SOCIOLOGIJA

Priština, jun 2015

REPUBLIKA E KOSOVËS

REPUBLIKA KOSOVO

REPUBLIC OF KOSOVA

QEVERIA E KOSOVËS - VLADA KOSOVA - GOVERNMENT OF KOSOVA

MINISTRIA E ARSIMIT E MINISTARSTVO OBRAZOVANJA MINISTRY OF EDUCATION

SHKENCËS DHE E TEKNOLOGJISË NAUKE I TEHNOLOGIJE SCIENCE & TECHNOLOGY

A OPŠTA GJIMNAZIJA

1

Uputstvo za test

Vrijeme: Imate 180 minuta da odgovorite na 80 zahtjeva (pitanja). Vreme se računa od momenta kada

počnete da rješavate zahtjeve (pitanja).

Kako postupiti?

1. Popunjavajte pažljivo, po datom upustvu, svi kodovi (u krugu), za: opštinu, školu, odjeljenje,

broj u dnevniku. Ako ove podatke ne popunite tačno, neće moći da se izvuku rezultati vašeg

testa.

2. Prije nego što počnete da odgovarate na pitanja, smirite se u potpunosti, ovo će vam pomoći.

3. Čitajte pažljivo zahtjeve (pitanja) a poslije obielježite samo jedan odgovor, od 4 datih

mogućnosti samo jedan odgovor je tačan.

4. Listu sa odgovorima treba popunjavati samo sa običnom olovkom HB.

5. Popunite krug tačnog odgovora sa vašom običnom olovkom bez škrabanja izvan kruga,

pogledaj primjer dole.

6. Budite pažljivi da tačan odgovor jednog pitanja ne označite i na drugom narednom pitanju.

7. Na listi odgovora ne smje se pisati ništa drugo osim odgovora za koje ste ubjeđeni da su tačni,

koje istovremeno popunjavate – na testu i na listi odgovora.

8. Ne upotrebljavajte gumu za brisanje na listi odgovora, zato što svaka vrsta popravke je

nevažeća- odgovor se ne računa kao tačan.

9. Svaku vrstu računanja možete uraditi na zadnjoj stranici testa, međutim, na listi odgovora ne

sme se pisati ništa osim odgovora za koji ste ubeđeni da su tačni.

10. Nemojte se zadržavati na pitanja koja nikako ne znate, možda vam vrijeme neće biti dovoljno

za druga pitanja.

11. Iskoristite do kraja vrijeme testiranja, da bi ste odgovorili na sva pitanja.

Želimo vam uspjeha!

Tačan odgovor, na listi odgovora,

treba popunjavati na ovaj način sa

običnom olovkom HB

Broj 1 (jedan) predstavlja

broj pitanja na listi

odgovora

A B D 1

A OPŠTA GJIMNAZIJA

2

HEMIJA

1. Koja grupa u periodnom sistemu ima sve elemente u gasovitom stanju?

A. Grupa 15

B. Grupa 18

C. Grupa 16

D. Grupa 17

2. Broj organskih jedinjenja u svakodnevnom životu je veoma veliki:

A. Zato što su atomi ugljenika povezani sa svim hemijskim elementima

B. Zato što postoje četiri alotropske modifikacije atoma ugljenika

C. Zato što su atomi ugljenika međusobno povezani na nekoliko načina

D. Zato što ugljenik formira jedinjenja sa jonskom vezom i kovalentnom vezom

3. Koji oksid rastvoren u vodi boji plavi lakmus papir u crveno ?

A. CO

B. Na2O

C. CaO

D. SO3

4. Tokom procesa fotosinteze sunčeva energija se pretvara u hemijsku

energiju i tom prilikom se razvija hemijska reakcija :

6 CO2 + 6 H2O → C6H12O6 + 6 O2 ΔH=+2816 kJ/mol

Kolko grama glukoze (C6H12O6) će se dobiti ako je tokom ove reakcije

apsorbovano 5632 kJ ? Ako je : Ar(C)=12.0, Ar(H)=1.0, Ar(O)=16.0

A. 360 g

B. 180 g

C. 90 g

D. 45 g

5. Koji šećer se identifikuje Felingovim reagensom?

A. Eritruloza

B. Riboza

C. Ribuloza

D. Sorboza

6. Koji je oksidacioni broj kiseonika u jonu bikarbonata HCO3-?

A. -2

B. -1

C. -3

D. -4

7. Kako se zove jedinjenje koje je predstavljeno strukturnom

formulom?

A. Alanin

B. Leucin

C. Glicin

D. Serin

A OPŠTA GJIMNAZIJA

3

8. Koji oblik kristalne rešetke gradi natrijum hlorid?

A. Metalnu kristalnu rešetku

B. Jonsku kristalnu rešetku

C. Kovalentnu kristalnu rešetku

D. Molekularnu kristalnu rešetku

9. Koja od dole navedenih reakcija predstavlja reakciju formiranja precipitata (talog)?

A. AgNO3 + NaCl = AgCl + NaNO3

B. AgCl + 2NH3 = [Ag(NH3)]2Cl

C. Cr(OH)3 + 3HCl = CrCl3 + 3H2O

D. Cr(OH)3 + 3NaOH = Na3[Cr(OH)6]

10. Koliko protona i koliko elektrona se nalazi u jonu azota ?

A. 7 protona i 4 elektrona

B. 14 protona i 10 elektrona

C. 14 protona i 7 elektrona

D. 7 protona i 10 elektrona

11. Nikotin je jedan od glavnih alkaloida koji se nalazi u listovima i korjenu duhana, u

medicini se koristi za stimulisanje disanja, dok u većim količinama izaziva paralizu

disanja i smrt. Koja je

strukturna formula

nikotina?

A. IV

B. III

C. II

D. I

12. Koja vrsta izomerije je predstavljena u sljedećim jedinjenjima ?

A. Optička izomerija

B. Izomerija funkcionalnih grupa

C. Konformaciona izomerija

D. Poziciona izomerija

13. U kojem je balonu najveći

broj molekula?

A. U balonu IV

B. U balonu III

C. U balonu II

D. U balonu I

14. Koja se od navedenih soli hidrolizuje kao baza ?

A. NaCl

B. KBr

C. NH4Cl

D. KCN

A OPŠTA GJIMNAZIJA

4

15. Šta se dešava prilikom dobijanja alkohola iz aldehida ?

A. Oksiduje se atom ugljenika karbonilne grupe

B. Reduktuje se atom ugljenika karbonilne grupe

C. Oksiduje se atom ugljenika koji je blizu karbonilne grupe

D. Reduktuje se atom ugljenika koji je najudaljeniji od karbonilne grupe

16. Koji element 14-te grupe ima najnižu temperaturu topljenja?

A. Kalaj (Sn)

B. Ugljenik (C)

C. Silicijum (Si)

D. Germanium(Ge)

17. Kevlar je polimer koji ima veliku tvrdoću i koristi se kod neprobojne odeće.Po

hemijskom sastavu kakvo je jedinjenje kevlar?

A. Polisaharid

B. Polietilen

C. Poliizopren

D. Poliamid

18. Jon magnezijuma (12Mg2+

) u poređenju sa atomom magnezijuma (12Mg) sadrži:

A. 2 protona više

B. 2 protona manje

C. 2 elektrona manje

D. 2 elektrona više

19. Koja od hemijskih supstanci u sljedećem primjeru predstavlja redukciono sredstvo ?

CuO(s) + H2(g) → Cu(s) + H2O(g)

A. H2 zato što se oksiduje do H+

B. Cu2+

zato što se reduktuje do Cu0

C. Cu2+

zato što se oksiduje do Cu0

D. H2 zato što se reduktuje do H+

20. Kalcijum pripada istoj grupi elemenata periodnog sistema kao i magnezijum.Koja od

sljedećih tvrdnji odgovara kalcijumu?

A. Formira kiseli oksid CaO

B. Reaguje burno sa vodom i oslobađa vodonik

C. Formira bazni oksid Ca2O3

D. Pripada grupi alkalnih metala

21. Koja od dole navedenih jedinjenja imaju najslabije bazne osobine?

A. Jedinjenje A

B. Jedinjenje B

C. Jedinjenje D

D. Jedinjenje C

A OPŠTA GJIMNAZIJA

5

22. Kip slobode u New York je izgrađen od bakra, koji je najotporniji na koroziju.Posle

izvjesnog vremena bakar je oksidovao pa je statua pozelenela kao rezultat formiranja

kojeg hemijskog jedinjenja:

A. Cu(OH)2

B. CuCO3

C. Cu2(OH)2CO3

D. CuSO4

23. Koja je strukturna formula acetilsalicilne kiseline ili aspirina ?

A. 4

B. 3

C. 2

D. 1

24. Ako je u 200 cm3 rastvora NaNO3 masene koncentracije γ=160 g/dm

3

dodato 600 cm3 vode kolika je koncentracija dobijenog rastvora ?

A. γ=53.3 g/dm3

B. γ=40 g/dm3

C. γ=480 g/dm3

D. γ=640 g/dm3

25. Koji od elemenata 2 periode periodičnog sistema ima visok elektronski afinitet?

A. Kiseonik

B. Litium

C. Neon

D. Bor

A OPŠTA GJIMNAZIJA

6

BIOLOGIJA

26. Kako se zovu ćelije u organizmu koje učestvuju u razmjeni gasova?

A. Osteocite

B. Eritrociti

C. Miocite

D. Leukociti

27. Koji organ je tačno povezan sa funkcijom koju obavlja?

A. Mezonefros Razmjena gasova

B. Jetra Insulin

C. Srednji mozak Ravnoteža

D. Tiroidea Hormoni T3

28. Pentozni ciklus počinje sa glukozom-6-fosfat i završava:

A. glukozom- 3-fosfat

B. glukozom- 6-fosfat

C. glukozom- 4-fosfat

D. glukozom- 5-fosfat

29. U kom biomu živi bizon kao biljojed?

A. Tropskim šumama

B. Listopadnim šumama

C. Stepa

D. Pustinji

30. O kojoj žlijezdi je riječ ukoliko

su nam dati sljedeći podaci?

A. Pankreas

B. Jetra

C. Epifiza

D. Hipofiza

31. Ako dođe do ukrštanja pšenice sa visokim stablom TT i pšenice sa niskim stablom tt koji

se procenat potomstva niskih stabala dobija u F2 generaciji?

A. 75%

B. 50%

C. 33%

D. 25%

32. Skelet kičme pripada :

A. Osovinskom skeletu

B. Kožnom skeletu

C. Karličnom pojasu

D. Skeletu ekstremiteta

A OPŠTA GJIMNAZIJA

7

33. Koje ćelijske organele vrše sintezu proteina?

A. Plastidi

B. Ribozomi

C. Lizozomi

D. Centrozomi

34. Kako se zove hromozom čiji je jedan krak veći dok je drugi mnogo

manji?

A. Akrocentrični

B. Submetacentrčni

C. Metacentrični

D. Teleocentrični

35. Kod kojeg dole navedenog tkiva će se javiti problem u normalnom funkcionisanju ako se

ošteti miozin?

A. Koštano tkivo

B. Nervno tkivo

C. Mišićno tkivo

D. Krvno tkivo

36. Kojoj sistematskoj grupi organizama životinja pripada slijepi

miš?

A. Vodozemcima

B. Sisarima

C. Gmizavcima

D. Pticama

37. Daltonizam ili slijepilo za boje, prouzrokovan mutacijom recesivnog gena, nalazi se na:

A. hromozomu X

B. hromozomu 6

C. hromozomu 13

D. hromozomu 21

38. Kojoj porodici pripada crna kleka?

A. Porodici krstašica

B. Porodici tisa

C. Porodici bora

D. Porodici čempresa

39. Od kog embrionalnog listića kod čovjeka je razvijena pljuvačna žlijezda, jetra, i pankreas?

A. Ektoderma

B. Endoderma

C. Epiderma

D. Mezoderma

A OPŠTA GJIMNAZIJA

8

40. Koja od ovih ćelija ima visoku specijalizaciju tokom čitavog života?

A. Nervne ćelije

B. Eritrociti

C. Sekretorne ćelije

D. Leukociti

41. Kojim procesom se vrši prenos ugljen dioksida iz krvi u alveole?

A. Osmozom

B. Pasivnim transportom

C. Difuzijom

D. Aktivnim transportom

42. Koje životinje osim kože imaju još jedan omotač tijela a zove se plašt ?

A. Sunđeri

B. Hidra

C. Ptice

D. Mekušci

43. Kako se zove odnos raka (A) i kita (B), pozitivan za organizam A i neutralan za

organizam B?

A. Protokoopracija

B. Komensalizam

C. Mutualizam

D. Neutralizam

44. Na slici je prikazana građa sistema organa za

izlučivanje kod čovjeka .Koji organ je obelježen

brojem 5 ?

A. Uretra

B. Bubreg

C. Ureter

D. Mokraćna bešika

45. Koje od dole navedenih grupa životinja imaju otvoreni krvni sistem?

A. Insekti

B. Člankaste gliste

C. Gmizavci

D. Sisari

46. U kojoj strukturi oka se nalaze štapići i čepići?

A. Beonjača

B. Sudovnjača

C. Mrežnjača

D. Dužica

A OPŠTA GJIMNAZIJA

9

47. Koja se jedinjenja dobijaju kao krajnji produkti tokom procesa fotosinteze?

A. Glukoza i ugljen dioksid

B. Glukoza i kiseonik

C. Ugljen dioksid i voda

D. Voda i kiseonik

48. Koja je osnovna funkcija bešike zraka kod ribe?

A. hidrodinamična

B. Zvučna

C. balistička

D. hidrostatična

49. Kakvu nervaturu lista imaju monokotiledoni?

A. Paralelnu

B. Mrežastu

C. Račvastu

D. Spiralnu

50. Koji od ovih bioma je bogata bukvom?

A. Tundra

B. Listopadne šume

C. Savana

D. Četinarske šume

A OPŠTA GJIMNAZIJA

10

HISTORIA

51. Koristeći slabosti Bosanske države koje su uvećane dolaskom novog kralja Stjepana

Tomaševića ( 1461-1463.godine ) u maju 1463.godine napada preostali dio Bosne.

Kako se zvao turski sultan koji je pokorio Bosnu?

A. Sulejman Veličanstveni

B. Selim

C. Hamid

D. Mehmad II

52. Ko su bili najveći zvaničnici u državnoj hijerarhiji u Rimskoj Republici ?

A. Razbojnici

B. Konzuli

C. Cenzori

D. Tribuni

53. Vladar Osmanskog carstva Sulejman I (1520-1566), u zapadnom svijetu je poznat kao:

A. Sultan Zakonodavac

B. Sultan Osvajač

C. Sultan Strašni

D. Sultan Fatih

54. Kod kojeg naroda je Kalifat bio poznat kao oblik političke i vjerske organizacije ?

A. Kineza

B. Arapa

C. Njemaca

D. Rusa

55. Koji je najsvetiji grad kod muslimanskih vjernika?

A. Kairo

B. Damask

C. Meka

D. Istanbul

56. Franc Ferdinand je bio nasljednik kraljevskog prijestolja:

A. Njemačke

B. Austro-ugarske

C. Rusije

D. Francuske

A OPŠTA GJIMNAZIJA

11

57. Kako se zvao prvi bosanski kralj koji se 1390.godine tituliše kao “ kralj Srbije, Bosne,

Dalmacije, Hrvatske i Primorja “.

A. Stjepan Tomaš

B. Lazar Hrebeljanović

C. Tvrtko I

D. Stjepan I Kotromanić

58. U prvoj polovici XIX stoljeća u Sjedinjenim Američkim Državama pogoršali su se

odnosi između Sjevera i Juga. Ovo pogoršanje je predhodilo građanskom ratu u zemlji.

Koje su posljedice kraja ovog rata?

A. Uspostava ropstva, brzi ekonomski razvoj u južnom dijelu zemlje

B. Uspostava ropstva i brzi politički razvoj u zapadnom dijelu zemlje

C. Lišenje glasačkog prava robovima i brzi ekonomski razvoj u zapadnom dijelu

zemlje

D. Ukidanje ropstva, političko ujedinjenje i ekonomski razvoj zemlje

59. Odredite historijske događaje koji se odnose na navedene ličnosti :

A. Versajski mir – Vudro A Vilson

B. Velika geografska otkrića – Abraham Linkoln

C. Razvoj štamparije – Pjeter Bogdani

D. Kretanje bjegunaca - Sami Frašeri

60. Koje moderno oružje je korišteno po prvi put u Prvom svjetskom ratu ?

A. Raketa

B. Atomska bomba

C. Navođeni avioni

D. Podmornica

61. Predsjedniku Zemaljske vlade Vojislavu Šoli da su „ Muslimani zapali pod teror kakav

Bosna ne pamti“ rekao je jedan od viđenijih bosanskih ( bošnjačkih ) intelektualaca toga

doba:

A. reisul-ulema Džemaludin ef. Čaušević

B. Šerif Arnautović

C. Hamid Svrzo

D. reisul-ulema ibrahim ef. Maglajlić

62. Kao uvjet da uđe u vladu Milana Stojadinovića u kojoj je preuzeo ministarstvo

saobraćaja a koji je tražio reviziju šestojanuarskog zakonodavstva o islamskoj vjerskoj

zajednici, vraćanje sjedišta reisul-uleme u Sarajevo i ukidanje vlastitih političkih

protivnika iz vjerske i vakufske organizacije je:

A. Hamid Svrzo

B. dr. Mehmed Spaho

C. Šerif Arnautović

D. dr. Halidbeg Hrasnica

A OPŠTA GJIMNAZIJA

12

63. Razdoblje nakon Drugog svjetskog rata bilo je obilježeno napetostima između zemalja

komunističkog bloka i zemalja zapadne demokracije, ali u kojima nema ratnih sukoba

između njih. Kako se zove ovaj rat?

A. Globalni rat

B. Regionalni rat

C. Hladni rat

D. Revolucionarni rat

64. Koji je bio službeni jezik u komunikaciji u Zapadnom Rimskom carstvu?

A. Latinski jezik

B. Arapski jezik

C. Engleski jezik

D. Francuski jezik

65. Želeći prisniju poslovnu saradnju ban Kulin je sa dubrovačkim knezom sklopio

trgovački ugovor 29. 08. 1189.godine. Njime bosanski vladar dubrovačkim trgovcima

garantuje punu ličnu slobodu i slobodu trgovine. Iz ugovora se vidi da se ban Kulin

ponaša kao gospodar zemlje Bosne, da je okružen velikašima, te da ima dvorsku

kancelariju. Sa kojim dubrovačkim knezom je ban Kulin potpisao trgovački ugovor?

A. Pavlom Šubićem

B. Manojlom Komnenom

C. Ludovikom Anžujskim

D. Krvašem

A OPŠTA GJIMNAZIJA

13

SOCIOLOGIJA

66. Mikrosociologija proučava:

A. međuljudske interakcije, odnose između malih društvenih skupina

B. veće skupine, institucije i društvene formacije

C. političke i ekonomske faktore

D. različite socio- ekonomske i političke sisteme

67. Pojam Zoon Politikon (političke životinje) koristo je:

A. Platon

B. Aristotel

C. Sokrat

D. Aristofan

68. Sociologija kao znanost nastala je u:

A. vrijeme socijalne zaštite

B. vrijeme Balkanskih ratova

C. vrijeme društvene krize

D. vrijeme Drugog svjetskog rata

69. Pojam Sociologija po prvi put koristi je:

A. Sen Simon

B. Ogist Kont

C. Emil Dirkem

D. Maks Veber

70. Prema Kontu, društvene strukture prouča:

A. Socijalna statika

B. Socijalna dinamika

C. Drištvena pokretljivost

D. Socijalne promjene

71. Prema Dirkemu, organsku solidarnost karakterizira:

A. rani društveni razvoj

B. napredni društveni razvoj

C. drevna društva

D. neolitska društva

72. Sistemi klasa razlikuju se od drugih oblika raslojavanja, jer su :

A. više zatvorena, bez mogućnosti mobilnosti

B. više hermetička, ali sa velikim potencijalom mobilnosti

C. otvorenija sa više izraženom mobilnosti

D. više hermetička, ali sa malim potencijalom mobilnosti

73. Marks se angažovao za:

A. radikalne promjene u društvu

B. spore promjene u društvu

C. održavanje status kvo u društvu

D. održavanje kapitalističkog poretka

A OPŠTA GJIMNAZIJA

14

74. Harizmatičku vlast po Weberu karakteriziraju:

A. izbori lidera u demokratskoj proceduri

B. božanstvene osobine ličnosti i magične sposobnosti vođa

C. stabilno upravljanje u dužem periodu

D. legitimnu vlast biranu putem slobodnog glasanja

75. Monoteizam je vjerovanje :

A. u više Bogova

B. u prirodu

C. u jednog Boga

D. u životinje

76. Kultura kiča je :

A. kreativnost i originalnost

B. imitacija i elitna vrijednost

C. kopiranje i originalnost

D. kopiranje i imitacija

77. Država određuje norme:

A. moralne

B. narodne

C. pravne

D. tradicionalne

78. Kaste su:

A. društvene nejednakosti regulisane zakonom i religijom

B. društvene nejednakosti neregulisane zakonom i religijom

C. društvene jednakosti neregulisane zakonom i religijom

D. društvene jednakosti regulisane zakonom i religijom

79. Komponente morala su:

A. moralne iluzije, moralne strasti i moralne vizije

B. moralne norme, moralni sudovi i moralne sankcije

C. moralne emocije, moralne strasti i moralni motivi

D. moralne iluzije, moralne emocije i moralne vizije

80. Ideologija je :

A. serija tačnih činjenica

B. konceptualni izraz istine

C. naučna realnost

D. sistem ideja