Embed Size (px)
Citation preview
Language: Tshiven‹a
Via Afrika Tshiven‹a Luambo lwa HayaniGireidi 12 Study Guide
V.D. Mbedzi, N.S. Mphephu
Gireid
i 12 Bu
gu ya m
ug
ud
isiV
ia Afrika Tsh
iven
dˆ a Luam
bo
lwa H
ayani
— Patiswa Qokweni, Tˆhoho ya tshikolo na mugudisi
Vha songo lavhelela kha vhagudi zwithu zwine vhone
vha sa kone u zwi ita. Vha nga si lavhelele vhagudi
uri vha ‹e nga tshifhinga, arali vhone vha sa ‹i nga
tshifhinga. Vha nga si lavhelele vhagudi uri vha
‹ifare zwavhu‹i na u €honifha vhanwe vhathu, arali
vhone vha sa ‹ifari zwavhu‹i vha dovha vha €honifha
vhanwe. Vha vhuya vha ita izwo, vhagudi vha thoma
u vha edzisela, nahone vha ‹o guda kha vhone.
www.viaafrika.com
Via Afrika i pfesesa, u tikedza na u vhona ndeme kha mushumo wavho sa mugudisi. Vha na mushumo wa ndeme nga maan‹a kha pfunzo, hafhu ri ‹ivha uri vhu‹ifhinduleli havho vhu katela zwinzhi u fhirisa u gudisa fhedzi. Ro ita nga hune ra nga kona u itela u vha vhulungela tshifhinga na u ita uri vhutshilo havho vhu leluwe, hafhu ri ‹ihudza nga u kona hashu u vha thusa ugudisa thero iyi zwavhu‹i. Zwi›we zwa zwithu zwe ra zwi ita u itela u vha thusa kha ino khoso ntswantswa khezwi:
1. Serisi yo ›walwa uri i tshimbilelane na Tshitatamennde tsha Pho⁄isi ya Lushaka ya Kharikhu⁄amu na u Linga (CAPS). Khavha sedze sia€ari 4–14 u itela u vhona uri €ho‹ea dza CAPS dzi swikelelwa hani.
2. Ho katelwa shedulu ya mushumo i konadzeaho. Kha vha sedze sia€ari 15–19 u itela u vhona uri izwi zwi nga vhavhulungela tshifhinga tshingafhani.
3. Thero i›we na i›we i thoma nga manweledzo a zwi gudiswaho, na tshomedzo dzi €o‹eaho. Kha vha sedze sia€ari 31 uitela u vhona uri izwi zwi ‹o vha thusa hani nga nzudzanyo dzavho.
4. Hu na ngeletshedzo nga ha u kandela phan‹a u itela u vha thusa kha u fhedza mushumo wo€he wa ›waha nga tshifhinga.Sia€ari 20 ⁄i vha sumbedza uri izwi zwi itisiwa hani.
5. Ngeletshedzo nga ha u ‹ivhadza mathemo na thevhekano ya ngudo i ›ewa kha thero i›we na i›we. Kha vha sedzetsumbo kha sia€ari 33.
6. Phindulo dzo€he dzo ›ewa u itela u vha vhulungela tshifhinga tsha u ita n‹owen‹owe nga vhone vhane. Kha vha sedzetsumbo kha sia€ari 34.
7. Hafhu ho katelwa CD yo ‹alaho nga zwishumiswa u itela u vha thusa kha u gudisa havho na u linga. Kha vha sedze ngangomu ha gwati ⁄a nga phan‹a.
Kha bugu ya mugudi vha ‹o wana zwifaredzwa zwo€he zwine vhagudi vhavho vha tea u zwi konesa. Bugu ya mugudi yo ›walwa nga luambo lu swikeleleaho lune lwa ita uri zwi lelutshele vhagudi u guda khalwo. Nyolo na mbonalo zwa makolo zwi‹o kunga dzangalelo ⁄avho khathihi na u ita uri u gudisa zwi takadze.
Ri nga takalela u pfa vhupfiwa havho. Khezwi vha sa ri vhudzi uri zwi khou tshimbila hani nga u ri rumela imei⁄i kha [email protected]? Kana vha dalele foramu yashu ya vhagudisi kha www.viaafrika.com.
1
ḓ
2
3
Mvulatswinga
ṅṅ ṅ
ṱ ṅ ḓ ṋṅ
ḽ ḽ ṱ
ṅ ṅṱ
ṅṅ
ṅ ṱ ḓ
4
Zwi re ngomu
U guda luambo
Zwiga zwa u vhala
Dzina
Maḓadzisi
Manyanyu
Mapharonimi
Homonimi
Maaravhi
Thenda na khanedza
Mafhungo
Masala
Maṱanganyi
Mamudi
Pfufhifhadzo
Makateli
Pfanywa
Phoḽisemi
Manweledzo
Tholokanyonḓivho
Zwibveledzwa zwa vhudavhidzani
Maṅwalwa a vhusiki
Ḽitheretsha
Milingo na memorandamu
5
U guda luambo
ḓḓ
ḓ ḓ ḓ
ṋ ṅ ṅ
ḓḓ
ḓ ḓ
ḓḓ
ṱḽ
ḓ ṱṱ
ḽ ḽ
ṋ ḓ
ṱ ḓṱ
ḽ ḽ ṱ
ḓ
6
ṱ
ḓḽḽ ṱ
ḽ ḽ ḓṱ ṱ ṱ
ṅ ṅ ḓ ṅ ṅḓ
ṱ ḓ
ḓ ḓ ḓ
ḽḓ ḓ
ḓ ḓ
ṱ ṱ ṅ
ṋ
ḓ ṅ ṱṱ ḓ
ṱḓ
ḽ ḓ ḓṱ
ḓ ḓḓḓ
ḓ
7
ṱ
ḓṅ ṅ
ḽḽ
ṱ ḽ ḽ ṅ
ṅ ṅ ḓ
ḓ ṅ
ṱ ṋ
ṅ ṅ ḓ ḓ
ḓ ḽ ḽ
ṱ ṋṅ
Tholokanyonḓivho
ḓ ḓṱ
ḓ
8
ḓ ṅ
ṋ ṋṅ ṅ
ḓ ṱ ṅ
ṱ ṱ ḓ ḓ ḽṋ ḓ ḓ
ḽ
ṱṰ ḽ
Ṱ ṱḽ
ḽ ṱṱ ḓ ṱ ḓḽ ṱ
ṋ ṱ ṋḽ ṋ
Ṋ ṱ ḓ ḽ ḓ ṋ
ḓ ḓ ḓ
ṅḽ
ḓ ḓ Ṅ
9
ḓ
Tholokanyonḓivho ya vhuraru
U ṱana mvelele
ḓ ḓḽ ḽ ḓ ṱ
ṅḽ ḽ
ṋ ṋ ṅ
ṱ ḽ ḓṅ ṅ ṱ
ṅḓ ḓ ḓ
ḓ ṱḓ
ṱḓ Ṱ
ḽ ḽ
ṱḽ
ḓḓ
ṋ ṋ ṅ
ṱ
10
ṱ ḓṅ
Ṋ ṱ ḽ ṱ ḽ ḽ ṋ
ḓ ḓ
ṋ
ḽ ṱ ḽ
ṱ
ṋ
Phindulo dza tholokanyonḓivho
11
ḓ ḽ
ḓ ḓ ṋ ḓ ṱ
Tholokanyonḓivho ya vhuvhili
Ṱ ḓ ḓ ḓ
ṱ ṱ
ḓḽ ḓ
ḓ Ṅ
ṱ ḓ
ḓ ṅ
12
ṅ ṅ ḓ ḽ
ḓ ḓ ḓ ṋ ḓ ḓ
ṋ
Ḽ ṅ
ḓ ḓ
13
Zwiga zwa u vhala
TSHITHOMA (. )
ḓ
KHOMA (, )
ḽ
ṋ ṋ
KHOḼONI ( : )
ḽ ṅ
ḓṱ ḽ
TSHIVHUDZISI (? )
ḓ ṅ
ZWIDEVHE ( ‘ ‘ )
ṅ ṅ
ḓ
14
Dzina
ḽ ḽ
ḓ
Ṱ ḓ ḓ ḽ ṋ
MADZINA ZWAO
MADZINA GUṰE
ḽ ḽ ṋ ṱ ṋ ḽ
MADZINA KHUMBULELWA
15
MADZINA MBUMBANO
ṱ ṱḼ ḽ
ḓ ḓḼ ṱ
ṅ ṱ
U ṰUKUFHADZA MADZINA
ṱ ṱ
ṱ ṱ ḓ
ṱ ṱ
ṱ ḓ
ṱ ṱ
ṋ Ṋ
16
ṰḼ ḽ ḽ ṱ Ḽ ṱ ḽ
ḓṰ
Ṱ
ṋ ḽ ḽṱ ṱ
ḓ
Ṱ Ṱ
Ṅ ṋ ḓḓ ḓ
Ṱ
ṱ
ḽ
ḽ
ṱ ṱ
Ḽ ṅ
17
ḽ ḓ ṱ
ṱ
-
ṱ ṱ
ḽ ṱ
ṱṋ
ṋ
ḓḓ
18
Maḓadzisi
Ḽ ḓ ḽ ḽ ḓ ṱ ḽ
Ḓ
Ḓḓ
ḓ ṋ
Ḓḓ
Ḓḓ
ḓ
Ḓḓ
ḽ
19
Manyanyu
ḓ
ḓḓ
ḓṰ ḓ
O vhumbwaho a tshi bva kha maiti.
Ḽ Ḽ
ḽ ṱ
ḓ ṅ
ḓ
20
Ṱ ḓ ṱṰ Ṱ
ṱ
ṅ ḓḓ ḓ
Ṱ Ṱṱ
ṱ ḓṰ ḓ
ṱ ṱṱ
ṅ
ḽ ḽṱ
ṱ ṅ
21
ḓ
ḓṱ ṅ
ḽ ṱ
Tsumbo:
ḓ ḓ ḽ ḓ ḓ ḽ
ḓḓṅ ṅ
ḓ ḓ
MAFHUNGO
MAFHUNGO
ḽ ḽ ḽ ḽḽ
FHUNGO TSEREKANO
ḽ
ḽḽ
22
Ṋ ṅ ṋ
ṅ
ḽ ḓ Ṇ ṱ
Ṱṱ
ṱ
Ḽ ḽḼ ḽ ḽ
Ḽ ḽ
ḽ ḽ
23
Ḽ ḽ
ḽ ḽ ḽ ḽ ṱ
ḽ
Ḽ ḽḼ ḽ ḽ
ḓ ḓ ḽ ḓ ḓ ṅ
Ḽ ḽḽ ḽ ḽ ḽ
Ḽ ḽ Ṅ
Ḽḽ
Ḽḽ ṱ
ḽ
24
ṅṰṰṰ ḓ
ṅ ṋ
ḓ
ṱḓ
RUBIRIKI YA U MAKA MANWELEDZO
KHOUDU NA ṰHALUTSHEDZO YA VHUKONI MARAGA
25
ṱ ḓ
ṱ ḓ ṱ
ṱ ḓṱ
ṋ ṱṋ
ḓ
ṱ
ṱ ḓ
ṱṱ
Ṱ ḓ ḓ
ṅ
ṱṱ
26
DHIELANI NZHELE ZWITEVHELAHO:
ḓ ṋ ḓ ḓ
ḓ ḓ
ṅ
Manweledzo (samari) a u thoma
ṅ ṅṋ
ḓḓ ḓ
ḓḓ ṅ
ḓ ḓ ṋṅ
ḓ ṱṱ ṋ ṋ
ṱṅ
ṱ ḓḓ ḓ
ḓ ṱ ḓ ṋ
27
ṅḓ ṅ
ṱ ḓ ḽ ḽ
Manweledzo a vhuvhili
ḓḓ
ṅ ṋ
ṱ
ḓ ṅṱ
ṅ ṱ
ḓ ṅ ṅḓ
ṱ
ṋ
ṅ ṅṋ ḓ ṱ ṅ ḓ
ḓ ṱ ḓ ḓ
28
ḽ ṅ ṅ ḽṱ
ḓ ḓ
ṱ ṅṅ
ṅ ṋ
ḽ
ḓ
ḓṅ ṅ
ṅ ḽṅ ṅ
ḓṱ ḓ
ṅ ṅṅ ṅ ṱ
ṱ
ṅṅ
ṅ ṅ
ṅ ṅ
ḓ
29
ṱ
Manweledzo a vhuvhili
ZWIBVELEDZWA ZWA VHUSIKI
ṅ ḓ
ṱ ḓ
Ḓ ḓṅ ḓ
ḽ ṅ ḽṅ ṱ ḓ
ṅ ḓ
30
ṅḽ ṅ ḽ ṅ
TSUMBO YA VHURIFHI HA TSHISHAKA
ṋ ṋRaele
Vhurifhi ha tshiofisi kana ha fomaḽa
ṅ ṅ
ḓ
31
ṅ
ṱ ṅ ḽ Ḓ ṅ ṅ ṅ ḓ ḒḒ
ṅ ṱ ṅ ṱṅ ṱ
Ṅ
ṅṅ
32
Tsumbo ya vhurifhi ha fomala
ṅḽ ṱ
ṱ
Ṅ ḓ ṱ ḓḽ
ṅṱ
ḓ ṱ
ATHIKILI YA GURANNḒA
ḓ ṅ ṅṅ ṱ ḓ ḽ ḓ
33
ṱ ṱ ḽṱ
ṅ ḓ ḽ ṱ ḓ
ṅ ṱ ḓ ḓ
ṅṅ
TSUMBO YA ATHIKILI YA GURANNDA
ḽ ḓḽ
ḽḓ
ṱṅ ṱ ḓ ḓ
ḓ ṱḽ ṱ ḓ
ḓ
ṅṅ
ṅ ṅṱ ḓ
34
ḓ ḓ ḽ ṅ ḽ ṅ
ḓ ḽ
ṅ ṅ ṋ
ṅ ḓṱ ḓ ṅṅ ḓ ṅ
ṋ
Tsumbo ya mufhindulano
ṱṱ Ṋ ṋ
ḓṊ ḓ ḽ ṅ ḽ ṅ
ṋ ṅ ṅ ṱḽ
Ṋ ṋ ṱṋ
ṱṊ ḽ
ṋ ḽṱ ḓ
Ṋ ḽ ṱ ṅṋ ḓ ḓ
ṋ
ṅṅ
ṅ
35
ḓ
Ṱḓ
Tsumbo ya muvhigo
Ṱ
ḓ
ṅ
ṅ
36
ḓ
ḓ ṅ
ṱ
ṋ
ṋ
ḓ
ḓ
ḓ ṅ
ṅ
ṅ ḓ
ṅ
ṱ ṋ
ḓ
ḓ
ṅ ṅ
ṅ ṱ
ḓ ṅ
ṋ ṱ ṅ
ṅ
37
Tsumbo ya inthaviyu
ḓ
ṅ
ḓ
ḓ
ṅ
ḓ
ṅ ṅ ḓ ḓ
ḓ
ṋ
ḓ ḓ ḓ
ṋ ṱ ṋ
ṱ ḓ
ṱ
ḽ
ḓ ḽ ṅ ḽ ṅ
ṱ ṱ ṅ
ḓ
ḓ
38
ḓ
ḓ
Ṱ
ṱ ḓ Ṱ
ṱ
ṱ
ḓ ṱ
ṅ ṅ
ṱ
ṱ
ḓ
ṅ ṱ ḓ ḓ
ḓ
ḓ
ḓ ṅ
ṅ
ṱ
ḓ
ḓ
ṅ
ṋ
ṅ
ṅ
ṅ
ṅ ṋ ṋ ṅ
39
ṅ
ṅ
Ṱ
ḽ ṅ
Ḓ
ṅ ṱ
ḓ
ḓ ḓ
ḽ ṱ ḽ ṅ
ṱ ṅ
ḓ ḽ ḓ
ḽ
Ḓ
ṱ
Nganeavhutshilo / Obitshuwari
ḓ ṱ
ḓ ṅ ḽ
40
ḓ ḓ ḽ ḽ
ḓ
ṅ
ṅ
ḓ
ḽ Ṱ ḽ
ṅ
ḓ ḓ
ḓ
ḓ ṱ
ḓ ḽ ḽ ḽ
ḓ
ḓ
ḓ
Ṱ
ṱ ḓ Ṱ
ṱ
ṱ
41
ḓ ṱ
ṅ ṅ
ṱ
ṱ
LIṄWALO ḼA VHUṊE
ḽ ṅ ḽ ḽ ḽ
ṋ
ḓ
ṅ ḽ ṅ ḽ ṋ
ḽ
Ḽ
ṱ ṱ ḓ
ṅ ḽ ṅ ḽ ṋ
ṋ
Tsumbo ya ḽiṅwalo ḽa vhuṋe.
Ḽ Ṅ Ḽ Ṋ Ḽ
Ḓ
Ḓ
ṱ
42
Ḓ ḽ
ṱ
ṱ ṱ
ḓ
ḓ
ṱ
ṅ
ṱ
ṅ
43
NYAMBEDZANO YA PHANELE
ṅ ṅ ḓ
ṱ
ḓ
ḓ
ṱ ṱ
Ṱ
ḓ ṋ ṅ
ṅ ṅ ḓ
ḓ ṱ
ṅ ṅ ḓ
ṱ ḓ
ṱ
ḓ
ḓ
ḓ
ṋ ṋ ṱ
ṋ ḽ ḓ
44
Rubiriki ya u tola /u koreka zwibveledzwa zwilapfu zwa
vhudavhidzani(30)
ṱ ṱ
ṅ
ṅ
ṱ
ṱ
ṱ
ṱ
ṅ
ṱ
ṱ
ṱ
ṱ
ṱ
ṱ
ṋ
ḓ
ṱ ḓ
ṅ
ṱ
ḓ
ṱ ḓ
ṱ
ṱ
ṱ ḓ
ṅ
ṱ
ṱ
ṱ
ṱ
ṱ ḓ
ṅ
ṱ
ṱ
ṱ
ṱ
ṱ
ṱ
45
ṱ
ṱ
ḓ
ḓ
ṋ
ṱ ḓ
ṱ
ṋ
ṱ ḓ
ṋ
ṱ ḓ
ṱ
ṱ
ṋ
Ṱ ḓ
46
47
ṱ ṱ
48
Maanea a u anetshela
ṅ
ṅ ṅ
ṱ ḓ
ṅ
Ṅ
ṋ
Ṋ ṋ
Ṋ ṋ
Ṅ
Maanea a mbuletshedzo
ṅ ṱ
ḓ ṅ
ṅ
ṅ
ṅ ḓ
ḓ ḓ
ṱ
Maanea a u ṱaṱa khani
ṅ ṱ ṱ
ṋ ṋ
Ṋ ṱ ḓ
49
Ṅ
Ṅ
Ṋ ṋ
ṋ
ṋ
ṋ ṋ ṱ ḓ
ṋ ḓ
LITHERETSHA
TSHAKA DZA MAṄWALWA A LITHERETSHA
ṅ
ṱ ṅ
ṅ ṅ
ṅ
ṅ ṅ
ṅ
ṱ
ḓ
ṋ ṱ
ṅ
Ḓ
ṅ ṅ ṅ ṅ
ḓ ṅ
50
ṅ ṅ ḓ
ṅ
ṅ ṅ ḓ
ṅ ṅ ḓ ḓ
ḓ ḓ
ṅ
ṱ
ṅ
ḓ ḓ
ṅ
ṅ ṅ ḓ
ṅ
TSHAKA DZA VHURENDI
Ephiki
ḓ
Sathaya
ṱ ḓ ḓ ḓ
ṅ
51
Ṱ
Ṱ
Ḓ
ṱ ḓ ḓ ḓ
ṱ ṅ
Raimi
52
ṱ ḓ
Ṱ
Maedzamuthu
ḓ ṱ ṱ
ḓ
Ḽ
Ḽ ḽ
ṱ Ḽ
ḽ
Ḽ ṋ ṋ
Ḽ ḽ ḽ ṋ ṋ ḓ
Ṅ ḓ
Okisimoroni
ṱ
53
Ḽ
Ḽ ḽ ḓ
ṋ
Ḽ
Ḽ ḽ ḽ
ṅ ḓ
ṱ
ṅ ṋ
Puloto
ṅ
ṅ ṅ
ḓ ṱ ṱ
ṱ
ṱ ṱ
ḓ ṱ ṱ
ṱ
54
ṅ
ṅ
ṅ
ṱ
ḓ ṱ
ṱ
ṅ
Ḓ
Ṱ ḓ ḓ
Ḓ ṱ ḓ ṅ ṅ
ṅ ṅ
ḓ
55
ḓ
ṱ ṱ
ḓ ṱ
ḓ
ṱ ṱ
ṱ ḓ ṱ
ṱ ḓ
ṱ ḓ ṋ ṋ
Ṱ Ḓ
ṱ
ṅ
Mushumo :1
ḓ ḓ ḓ
Mushumo:2
Ṅ
56
Mushumo :3
ṱ ḓ ṅ ṅ ḓ
ḓ ḓ
ḓ
Mbudziso 1
U ṱana mvelele
ḓ ḓ
ḽ ḽ
57
ṱ
ṅ
ḓ
ḓ ḓ
ḓ ṱ
ḓ
ṱ
ḓ Ṱ
ḽ
58
Mbudziso 2
ḓ
ḓ ḓ
59
Mbudziso 3
60
Ṱ
Ṱ
ṱ
ṱ
ṱ Ṱ
ḓ
ṱ
ṅ ḓ
ḓ ṱ
Ṋ
61
ṱ
ḽ
Ṋ ṱ ḽ ḽ
ḽ
ḓ
Ṱ
ḽ
ḓ
ṱ
ṱ ṱ
62
Memorandamu
Mushumo 1
ḓ ḓ
Mushumo 2
Mushumo 4
Ṱ ḓ
Mbudziso 1
ṅ
ṅ ṅ
ḓ ḽ
ḓ
ḓ
ḓ
ṋ
ḓ
ḓ
63
ṋ
Ḽ ṅ
ḓ
ḓ
Mbudziso 2
Mbudziso 3
ḓ
ṱ ḓ
ḓ
ḓ
ḓ
ṅ
ṱ
ḓ
64
ḽ
Ṱ ḓ
Ṱ
ḽ ṅ ḽ
Ṱ
MAKATELI
ṅ ṅ
65
ṅ
MADZINA GUTE
ḽ
ḽ
ḽ
ḽ
ḽ
ṋ
66
MAIDIOMA
ḓ ḽ
ṱ
ḽ
ṱ
ḓ
LUAMBO LWA MUSANDA
67
