Embed Size (px)
Citation preview
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 1
Veri Tabanı Yönetimi
Yaşar TontaHacettepe Üniversitesi
Bilgi ve Belge Yönetimi BölümüDOK 322: Veri Tabanı Yönetim Sistemleri
Bazı slaytlar için kaynak: Ray R. Larson, School of Information Management and Systems, UC Berkeleyhttp://sims.berkeley.edu/courses/is257/s04
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 2
Plan
• Dersin tanımı• Veri tabanı kavramları ve terminolojisi• Veri tabanı modelleri
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 3
Ders Planı
• Web sayfası • Dersin tanımı• Okuma parçaları• Notlandırma• Ödevler• Takvim
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 4
Dersin Web Sayfasıhttp://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/spring2006/dok322/
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 5
Ders tanımı
• Ders veri tabanı tasarımıyla ilgili, veri tabanı yazılımı tasarımıyla değil– VTYS ile ilgili detaylı konuları sadece veri
tabanı tasarımı ve yapısıyla ilgili olarak tartışacağız
• Veri tabanı uygulama tasarımı üzerinde epey zaman harcayacağız. Buna web uygulama veri tabanı desteği de dahil
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 6
Okuma Parçaları
• Ders kitabı:– David M. Kroenke.
DatabaseProcessing: Fundamentals, Design, andImplementation (9thEdition). Internationaledition. Prentice Hall:Upper Saddle River, NJ, 2004.
– Amazon.com (136.60USD)
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 7
Okuma Parçaları
• Adım Adım Microsoft Access 2002• MS Access Yardım sayfaları
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 8
İçindekiler
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 9
Ders kitabı web sayfaları
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 10
Notlandırma
• Geçme notu:– Devam (%10)– Ödevler (%20)– Ara sınav (%20)– Proje (%20)– Son sınav (%40)
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 11
Ödevler
• İki çeşit ödev var– Önceden geliştirilmiş bir veri tabanını (Cookie)
kullanarak arama, erişim ve değiştirme, modelleme (varlık-ilişki diyagramı) ödevleri
– Kendi kişisel veri tabanınızı tasarlama, veri girme ve sorgulama
• Veri tabanı projesi türleri (Proje)– Bireysel
» İşle ilgili» Dersle ilgili
– Grup» Dersle ilgili» Proje
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 12
Takvim http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/spring2006/dok322/d322takvim2006.htm
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 13
Veri tabanı nedir?
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 14
Dosyalar ve veri tabanları
• Dosya: Bir örgüt, kişi, alan ya da konuyla ilgili kayıt ya da belge dermesi (Rowley)– Elci (kağıt) dosyalar– Bilgisayar dosyaları
• Veri tabanı: Kayıtlar arasındaki ilişkileri de gösteren benzer kayıtlar dermesi (Rowley)– bibliyografik, istatistiksel, işle ilgili veriler,
görüntüler, etc.
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 15
Veri tabanı
• Belirli bir örgütteki uygulama sistemleri tarafından kullanılan depolanmış işletimsel veri dermesi (C.J. Date)– Kağıt “veri tabanları”
• Dünyadaki bilginin önemli bir kısmını içeriyor– Dosya tabanlı veri işleme sistemleri
• Erken dönem (genelde) iş verilerinin toptan işlenmesi (batch processing)
– Veri Tabanı Yönetim Sistemleri (VTYS)
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 16
Terimler ve Kavramlar
– Veri Tabanı Yönetim Sistemi - VTYS– Veri tabanı tanımlamak, yaratmak, yaşatmak
ve veri tabanına denetimli erişim sağlamak için kullanılan yazılım sistemi
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 17
Terimler ve Kavramlar
• Depo (Havuz)– Veri Sözlüğü (Data Dictionary) olarak da bilinir– Belirli bir veri tabanı için tüm metadata’nın
depolandığı yer– Belirli bir veri tabanındaki dosyalar ya da
tablolar arasındaki ilişkiler hakkında bilgi de içerebilir
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 18
Terimler ve Kavramlar
• Metadata– Veri hakkında veri
• VTYS’de bir varlığın tüm özelliklerinin tanımlanması, ör:
– Ad– Veri türü– Büyüklük– Biçim veya özel karakteristikler
– Dosyaların ya da ilişkilerin özellikleri• Ad, içerik, notlar, vs.
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 19
Niçin VTYS?
• Tarihçe– 1950’lerde ve ’60’larda tüm uygulamalar belli
gereksinimler için özel olarak geliştirildi – Dosya temelliydi– Benzer ya da tekrar uygulamalar geliştirildi– Erken VTYS’ler programlama dillerinin
uzantılarıydı– 1970 - E.F. Codd ve İlişkisel Model– 1979 - Ashton-Tate ve ilk mikrobilgisayara
dayalı VTYS
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 20
Dosya Temelli Sıstemler
Yaramaz
Güzelİstenen
Kömür tahmini
Teslimat Listesi
Uygulama Dosya
OyuncaklarAdresler
Oyuncaklar
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 21
Dosya Sistemlerinden VTYS’ye
• Dosya Sistemlerinin Sorunları– Tutarsız veriler– Esnek olmama– Kısıtlı veri paylaşımı– Standartların uygulanamaması– Aşırı program yaşatımı
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 22
VTYS’nin Yararları
• Minimum veri tekrarı• Veri tutarlılığı• Veri bütünleştirme• Erişim paylaşımı• Uygulama geliştirme kolaylığı• Tekbiçim güvenlik, mahremiyet ve tutarlılık
denetimleri• Veri erişilebilirliği ve cevap verebilme• Veri bağımsızlığı• Azaltılmış program yaşatımı
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 23
Terimler ve Kavramlar
• Veri bağımsızlığı– Verinin fiziksel temsili, bulunduğu yer ve
verinin kullanımı birbirinden ayrı• Uygulamanın veri tabanının veriyi nasıl ve nerede
depoladığını bilmesi gerekmez; uygulama sadece ister
• Bir veri tabanını bir VTYS’den diğerine aktarmanın uygulama programı üzerinde etkisi olmamalı
• Veri tabanına alanlar eklemek, verileri yeniden kodlamak uygulamaları etkilememeli
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 24
Veri Tabanı Çevresi
CASE Araçları
VTYS
Kullanıcı Arayüzü
Uygulama Programları
HavuzVeri
Tabanı
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 25
Veri Tabanı Bileşenleri
VTYS===============
Tasarım araçlarıTablo YaratmaForm YaratmaSorgu yaratmaRapor yaratma
Prosedüreldil derleyicisi
(4GL)=============İşletim sırasında
Form işleyiciSorgu işleyiciReport Writer
Language Run time
KullanıcıArayüzü
Uygulamaları
UygulamaProgramlarıVeri
Tabanı
Veri tabanı:Kullanıcı verileriMetadataDizinlerUygulama Metadatasıİçerir
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 26
Veri Tabanı Sistemleri Türleri
• PC Veri tabanları• Merkezi Veri tabanları• İstemci/Sunucu Veri tabanları • Dağıtık Veri tabanları • Veri tabanı modelleri
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 27
PC Veri tabanları
Örneğin.AccessFoxProDbasevs.
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 28
Merkezi Veri tabanları
MerkeziBilgisayar
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 29
İstemci/Sunucu Veri tabanları
Ağİstemci
İstemci
İstemci
Veri tabanı sunucusu
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 30
Dağıtık veri tabanları
bilgisayarbilgisayar
bilgisayar
Yer A
Yer C
HomojenVeri tabanları
Yer B
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 31
Dağıtık veri tabanları
Yerel ağ
Veri tabanısunucusu
İstemci
İletişim sunucusu
İstemciUzak
bilgisayar
Uzakbilgisayar
Heterojen veyaFedere veri tabanları
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 32
Terimler ve Kavramlar
• Veri tabanı uygulaması– Bir dizi veri tabanı etkinliğini gerçekleştirmek
için kullanılan uygulama programı (veya ilgili programlar seti):
Veri tabanı kullanıcıları adına• Yarat• Oku• Güncelle• Sil
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 33
Veri Tabanı Uygulamaları Türleri
• PC veri tabanları– Genellikle kişisel
• Çalışma Grubu veri tabanları– Yerel ağ üzerinden herkesin veri tabanına eriştiği
küçük grup kullanımı• Bölüm veri tabanları
– Çalışma grubundan daha büyük – ama benzer• Örgüt veri tabanları
– İntranet üzerinden (veya bazen Internet üzerinden) tüm örgüte hizmet sunar
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 34
Terimler ve Kavramlar
• Veri tabanı etkinlikleri:– Create (Yarat)
• Veri tabanına yeni veri ekle– Read (Oku)
• Read current data from the database– Update (Güncelle)
• Mevcut veri tabanını güncelle ya da değiştir– Delete (Sil)
• Veri tabanından veri sil
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 35
Terimler ve Kavramlar
• Girişim– Örgüt
• Varlık– Kişi, Yer, Nesne, Olay, Kavram...
• Özellikler– Bir varlık hakkındaki veri ögeleri– Bazen alan (field), madde veya alanadı (domain
olarak adlandırılır• Veri değerleri
– Belli bir varlık için belli bir özelliğin görünümleri (instances)
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 36
Terimler ve Kavramlar
• Kayıtlar– Belli bir varlığın tüm özelliklerinin değerler seti– İlişkisel VTYS’de “satır” ya da “tuple” olarak
da bilinir• Dosya
– Kayıtlar dermesi– İlişkisel VTYS’de “İlişki” ya da “Tablo” olarak
da bilinir
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 37
Terimler ve Kavramlar
• Anahtar– Bir dosyadaki kayıtları belirlemek ve bulmak
için kullanılan özellik ya da özellikler dizisi• Primer Anahtar
– Bir dosyadaki her kaydı tekil olarak belirleyen özellik ya da özellikler dizisi
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 38
Terimler ve Kavramlar
• DA– Veri yöneticisi – Bir örgütteki Veri Yönetim
işlevinden sorumlu kişi– Bazen CIO olabilir -- Chief Information Officer
• DBA– Veri Tabanı Yöneticisi – Veri Tabanı Yönetim
işlevinden sorumlu kişi
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 39
Terimler ve Kavramlar
• Veri Yönetimi– Bir örgütteki veri kaynaklarının topyekün yönetimi
sorumluluğu• Veri Tabanı Yönetimi
– Fiziksel veri tabanı tasarımı ve veri tabanı yönetimi teknik sorumluluğu
• Veri Hizmetçisi– Bir örgütün verilerinin alt setinden ve bu verilerle
ilgili tüm etkileşimlerden (uygulamalar, kullanıcı erişimi vs.) sorumluluk
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 40
Terimler ve Kavramlar
• Modeller– (1) Veri tabanı görünümleri ya da düzeyleri
• Kavramsal, mantıksal, fiziksel
– (2) VTYS türleri• İlişkisel, Hiyerarşik, Ağ, Nesne Tabanlı, Nesne
Tabanlı İlişkisel
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 41
Modeller (1)
KavramsalModel
MantıksalModel
DışModel
Kavramsalgerekler
Kavramsalgerekler
Kavramsalgerekler
Kavramsalgerekler
Uygulama 1
Uygulama 1
Uygulama 2 Uygulama 3 Uygulama 4
Uygulama 2
Uygulama 3
Uygulama 4
DışModel
DışModel
DışModel
İç
Model
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 42
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Hiyerarşik Model (1960’lar ve 1970’ler)– Programlama dillerindeki veri yapılarına
benziyor.
Kitaplar(no, başlık)
Yayıncılar KonularYazarlar(ad, soyad)
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 43
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Ağ modeli (1970’ler)Verilerin tek girişini ve veri zincirleri boyunca
dolaşma “bağlantıları” sağlar
Konular Kitaplar
Yazarlar
Yayıncılar
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 44
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• İlişkisel Model (1980’s)– Veriler için kavramsal olarak basit bir model;
veriler, ilişkiler (“tablolar”) olarak tanımlanır ve tüm veriler görülebilecek şekildedir
Book ID Title pubid Author id1 Introductio 2 12 The history 4 23 New stuff a 3 34 Another titl 2 45 And yet mo 1 5
pubid pubname1 Harper2 Addison3 Oxford4 Que
Authorid Author nam1 Smith2 Wynar3 Jones4 Duncan5 Applegate
Subid Subject1 cataloging2 history3 stuff
Book ID Subid1 22 13 34 24 3
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 45
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Nesne Tabanlı Model (1990’lar)– Veriyi ve işlemleri “Nesne” olarak kapsülleştirir
Kitaplar(no, başlık)
Yayıncılar KonularYazarlar(ad, soyad)
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 46
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Nesne-İlişkisel Model (1990’lar)– işkisel Modelin iyi bilinen özelliklerini Nesne
Tabanlı özelliklerle birleştirir. Bunlar: • Kullanıcı tanımlı veri türleri• Kullanıcı tanımlı fonksiyonlar• Kalıtım ve alt sınıflar
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 47
Veri Tabanı Sistemi Yaşam Döngüsü
Büyüme, Değişim ve
Yaşatma6
İşlemler5
Entegrasyon4
Tasarım1
Dönüştürme3
Fiziksel Yaratım
2
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 48
Tasarım
• Örgütün gereksinimlerini belirleme• Veri tabanı Kavramsal Modelini
geliştirme– Varlık-İlişki diyagramı tekniklerini
kullanarak• Veri Sözlüğü inşa etme• Mantıksal Modeli geliştirme
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 49
Fiziksel Yaratım
• Veri tabanı Fiziksel Modelini geliştirme– Veri formatları ve türleri– Dizinlerin belirlenmesi, vs..
• Prototip veri tabanının yüklenmesi ve test edilmesi
• Güvenlik, gizlilik ve erişim denetimlerinin kararlaştırılması ve kurulması
• Tutarlılık sınırlamalarının kararlaştırılması ve kurulması
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 50
Dönüştürme
• Yeni veri tabanını kullanmak için mevcut veri setlerini ve uygulamalarını dönüştürme– Eski verileri yeni formatlara dönüştürmek için
programlar ve dönüştürme programcıkları (utility) gerekebilir
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 51
Entegrasyon
• 3. Adımla örtüşür• Yeni veri tabanına dönüştürülmüş ve yeni
uygulamaların entegrasyonu
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 52
İşlemler
• Tüm uygulamalar tam-ölçekli çalıştırılır• Gizlilik, güvenlik ve erişim kontrolü
sağlanır• Kurtulma ve Yedekleme prosedürleri
kurulmalı ve kullanılmalıdır
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 53
Büyüme, Değişim ve Yaşatma
• Değişim, bir yaşam biçimidir– Uygulamalar, veri gerekleri, raporlar vs. yeni
gereksinimlere göre değişir– Veri tabanı ve uygulamaların değişiklik
gereksinimlerini karşılaması için değiştirilmeleri gerekir
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 54
Yaşam Döngüsünün Bir Başka Görüntüsü
İşlemler5
Dönüştürüm3
Fiziksel Yaratım
2Büyüme,Değişim
6
Entegrasyon4
Tasarım1
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 55
Cookie Veri Tabanı
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 56
Cookie Gerekleri
• Cookie hipotetik bir toplu kataloğunbilgilerini içeren bir bibliyografik veri tabanı
• Hangi kütüphanelerin hangi kitaplara sahip olduğunun kaydedilmesi gerekli
• Bibliyografik bilgi aranması gerekli– Yazar, başlık, konu, yer no vs..
• Sipariş için kitapları kimin yayımladığının bilinmesi gerekli
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 57
Varlık-İlişki Diyagramları
• Varlık-İlişki diyagramları veri tabanı tasarımında kullanılan temel araçlardan biridir
• Varlık-İlişki diyagramlarını daha sonra ayrıntılı olarak inceleyeceğiz
• Varlık-İlişki diyagramları Varlıkları(dikdörtgenler) ve özelliklerini (elipsler) ve varlıklar arasındaki ilişkileri (baklava dilimleri) gösterir
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 58
Cookie Veri tabanı
• Halen veri tabanında 6 varlık var– Books (bibfile) -Kitaplar– Local Call numbers (callfile) – Yerel Yer
no’ları– Libraries (libfile) - Kütüphaneler– Publishers (pubfile) - Yayıncılar– Subject headings (subfile) – Konu başlıkları– Konu ve Kitaplar arasındaki bağlantılar
(indxfile)
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 59
BIBFILE
• Kitaplar (BIBFILE) belli kitaplarla ilgili bilgi içerir. Her kitap için bir kayıt var. Özellikleri: – accno – “sağlama” no’su ya da seri no– title – kitap adı– loc – Yayın yeri– date – Yayın tarihi– price – Kitabın fiyatı– pagination – Kaç sayfa olduğu– ill – Varsa ne tür resimler (haritalar vs.)– height – Kitabın yüksekliği (cm olarak)
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 60
Books/BIBFILE
Books
accno Title
Loc
Date
Price
Pagination
HeightIll
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 61
CALLFILE
• CALLFILE yer no’su ve belli kitapları belli kütüphanelerle ilişkilendiren mevcutlar bilgisi içerir Özellikleri:– accno – kitap sağlama no’su– libid –sahip olan kütüphanenin no’su– callno – nedeki yer no’su– copies –belli bir kütüphanedeki kopya sayısı
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 62
LocalInfo/CALLFILE
CALLFILE
Copiesaccno
libid Callno
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 63
LIBFILE
• LIBFILE toplu kataloğa katılan kütüphaneler hakkında bilgi içerir. Özellikleri: – libid – Kütüphane no’su– library – Kütüphane adı– laddress – Kütüphne sokak adresi– lcity – Şehir adı– lstate – Eyalet kodu (kısaltma)– lzip -- zip kodu– lphone – Telefon no’su– mop - suncl – Kütüphanenin açılış kapanış ssatleri
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 64
Libraries/LIBFILE
LIBFILE
Libid SatCl
SatOp
FCl
FOp
ThCl
ThOpWClWOpTuClTuOp
Mcl
MOp
Suncl
SunOp
lphone
lziplstate lcityladdressLibrary
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 65
PUBFILE
• PUBFILE kitapların yayıncıları hakkında bilgi içerir. Özellikleri:– pubid – Yayıncı no’su– publisher – Yayıncı adı– paddress – Yayıncı adresi– pcity -- Şehir– pstate -- Eyalet– pzip -- zip kodu– pphone – Telefon no– ship – Kaç günde teslim ettiği
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 66
Publisher/PUBFILE
PUBFILEpubid
Ship
Publisher
pphone
pzip
pstate
pcity
paddress
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 67
SUBFILE
• SUBFILE kitaplara verilebilecek her tekil konu başlığını içerir. Özellikleri:– subcode – Konu no’su– subject – Konu başlığı/tanım
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 68
Subjects/SUBFILE
SUBFILE
Subjectsubid
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 69
INDXFILE
• INDXFILE kitaplarla konu başlıkları arasında çoka çoklu ilişki sağlar. Özellikleri tamamen diğer tablolara bağlantılardan ibarettir. – subcode – Konu no’suna bağlantı– accno – Kitap sağlama no’suna bağlantı
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 70
Konularla Kitapları İlişkilendirme
INDXFILE
accnosubid
DOK 322 – Bahar 2006 2006.02.20- SLAYT 71
Cookie Sorularına bazı örnekler
Sorular• 1. CD-ROM in the Library adlı kitabın yazarı kimdir? • 2. CD-ROM in the Library adlı kitabın yayıncısını ve adresini bulunuz.• 3. CD-ROM in the Library adlı kitap hangi kütüphanelerde vardır?• 4. CD-ROM in the Library adlı kitaba hangi konu başlıkları verilmiştir?• 5. Moffitt Kütüphanesinin sahip olduğu “Eğitim” (Education) konu başlıklı
ve “Dell Publishing” yayınevi tarafından yayımlanmış olan kitapların yazarlarını ve eseadlarını yer numaralarıyla birlikte listeleyiniz.
• 6. Berkeley Halk Kütüphanesinin ve şubelerinin sahip olduğu tüm kitapları yer numaraları, fiyatları ve kopya sayılarıyla birlikte listeleyiniz.
• 7. Tüm kütüphanelerdeki fiyatı 10 dolardan daha fazla olan duplike kitapları en pahalısından en ucuzuna doğru listeleyiniz.
• 8. Tüm kütüphanelerde kaç kitap bulunmaktadır? • 9. Tüm kütüphanelerin sahip olduğu kitapların toplam fiyatı ne kadardır? • 10. Kongre Kütüphanesindeki Veysey tarafından yazılan kitaba hangi konu
başlıkları verilmiştir?
