Verem savas hizmetleri (fazlası için )

Verem Savaş HizmetleriVerem Savaş Hizmetleri

Dr. Osman GÜNAYDr. Osman GÜNAY

O. GÜNAYO. GÜNAY 22

AmaçAmaç

Tüberküloz hastalığı ile mücadele esasları Tüberküloz hastalığı ile mücadele esasları

ve Türkiye’deki Verem Savaş çalışmaları ve Türkiye’deki Verem Savaş çalışmaları

hakkında bilgi vermekhakkında bilgi vermek


Öğrenme HedefleriÖğrenme Hedefleri2 saat teorik dersin sonunda öğrenciler;2 saat teorik dersin sonunda öğrenciler; Tüberkülozun dünyadaki ve Türkiye’deki durumunu Tüberkülozun dünyadaki ve Türkiye’deki durumunu

açıklayabilecek,açıklayabilecek,

Tüberkülozla mücadelenin önemini kavrayacak,Tüberkülozla mücadelenin önemini kavrayacak,

Tüberkülozun bulaşma zincirini açıklayabilecek,Tüberkülozun bulaşma zincirini açıklayabilecek,

Kaynağa, bulaşma yoluna ve sağlam kişilere Kaynağa, bulaşma yoluna ve sağlam kişilere yönelik önlemleri sayabilecekyönelik önlemleri sayabilecek

Tüberkülozda tedavi ilkelerini sayabilecekTüberkülozda tedavi ilkelerini sayabilecek

Tüberkülozda tedavinin izlenmesini ve DGT Tüberkülozda tedavinin izlenmesini ve DGT yaklaşımının önemini açıklayabileceklerdiryaklaşımının önemini açıklayabileceklerdir


Tüberkülozun Toplumsal ÖnemiTüberkülozun Toplumsal Önemi

BulaşıcıBulaşıcı

KronikKronik

FırsatçıFırsatçı

SosyalSosyal

Morbidite ve mortalitesi halen yüksekMorbidite ve mortalitesi halen yüksek


Dünyada TüberkülozDünyada Tüberküloz

Nüfusunun yaklaşık 1/3’ü enfekteNüfusunun yaklaşık 1/3’ü enfekte

Toplam vaka sayısı 20 milyon Toplam vaka sayısı 20 milyon

Yıllık yeni vaka 8 milyonYıllık yeni vaka 8 milyon

Yıllık ölüm 1.7 milyonYıllık ölüm 1.7 milyon

Direnç sorunu artıyorDirenç sorunu artıyor


Türkiye’de TüberkülozTürkiye’de Tüberküloz

Enfekte kişi sayısı: yaklaşık 20 milyonEnfekte kişi sayısı: yaklaşık 20 milyon

Hastalık prevalansı: yaklaşık binde 5Hastalık prevalansı: yaklaşık binde 5

Hastalık insidansı: yüzbinde 34Hastalık insidansı: yüzbinde 34

Yıllık enfeksiyon riski azalmıyorYıllık enfeksiyon riski azalmıyor

Direnç oranı artıyorDirenç oranı artıyor


Bulaşıcı Hastalıklarla Savaşta Bulaşıcı Hastalıklarla Savaşta HedeflerHedefler

Eradikasyon:Eradikasyon: Hastalığın etkeni ile birlikte Hastalığın etkeni ile birlikte

tüm dünyada yok edilmesitüm dünyada yok edilmesi

Eliminasyon:Eliminasyon: Hastalığı bir bölgede Hastalığı bir bölgede

görülmez hale getirilmesi (sıfır vaka)görülmez hale getirilmesi (sıfır vaka)

Kontrol:Kontrol: Hastalığın morbidite ve Hastalığın morbidite ve

mortalitesinin azaltılmasımortalitesinin azaltılması


Verem Savaşının HedefiVerem Savaşının Hedefi

Bugünkü olanaklarla tüberkülozun Bugünkü olanaklarla tüberkülozun

eradikasyonueradikasyonu veya veya eliminasyonueliminasyonu

hedeflenemez.hedeflenemez.

Verem savaşının hedefi, hastalığın Verem savaşının hedefi, hastalığın

morbidite ve mortalitesini azaltmaktır morbidite ve mortalitesini azaltmaktır

(kontrol)(kontrol)


BULAŞMA ZİNCİRİBULAŞMA ZİNCİRİ

KAYNAK

BULAŞMA YOLU

SAĞLAMKİŞİ


Tüberkülozda Bulaşma ZinciriTüberkülozda Bulaşma Zinciri

Kaynak:Kaynak: Hasta insanlar Hasta insanlar

Bulaşma Yolu:Bulaşma Yolu: DamlacıkDamlacık

Yeni Konakçı:Yeni Konakçı: Tüberküloza hassas tüm Tüberküloza hassas tüm

bireyler bireyler


Kaynağa Yönelik Kaynağa Yönelik ÖnlemlerÖnlemler

Kaynağın BulunmasıKaynağın Bulunması

Şüpheli muayenesiŞüpheli muayenesi

Temaslı muayenesiTemaslı muayenesi

Risk gruplarının taranmasıRisk gruplarının taranması


Klinik Tanımlama Klinik Tanımlama (Solunum Sistemi Tüberkülozu)(Solunum Sistemi Tüberkülozu)

Bir başka nedenle açıklanamayan halsizlik, Bir başka nedenle açıklanamayan halsizlik, çabuk yorulma, kilo kaybı, çocuklarda kilo çabuk yorulma, kilo kaybı, çocuklarda kilo almada duraklama, ateş ve gece terlemesi ile almada duraklama, ateş ve gece terlemesi ile birlikte; birlikte;

Uzun süreli öksürük, kanlı veya kansız balgam, Uzun süreli öksürük, kanlı veya kansız balgam, ve/veya ve/veya

Göğüs ağrısı veya sırt ağrısı veya yan ağrısı ve/Göğüs ağrısı veya sırt ağrısı veya yan ağrısı ve/veya nefes darlığı ile karakterize hastalıkveya nefes darlığı ile karakterize hastalık


TanıTanı

Olası Tüberküloz:Olası Tüberküloz:

Klinik tanımlama ile uyumlu ve Klinik tanımlama ile uyumlu ve

Radyolojik olarak Tbc ile uyumlu lezyonları olan Radyolojik olarak Tbc ile uyumlu lezyonları olan veve

En az bir hafta nonspesifik antibiyotik tedavisine En az bir hafta nonspesifik antibiyotik tedavisine cevap vermeyen vecevap vermeyen ve

Ayırıcı tanı olanakları iyi olan bir hastanede Tbc Ayırıcı tanı olanakları iyi olan bir hastanede Tbc tedavisine karar verilen vakatedavisine karar verilen vaka


TanıTanı

Kesin TüberkülozKesin Tüberküloz

Klinik tanımlama ile uyumlu olup Klinik tanımlama ile uyumlu olup olmamasına bakılmaksızın;olmamasına bakılmaksızın;

En az iki balgam örneğinde ARB (+) vaka veyaEn az iki balgam örneğinde ARB (+) vaka veya

Balgam yaymasında bir kez ARB (+) ve Balgam yaymasında bir kez ARB (+) ve akciğer tüberkülozu ile uyumlu radyolojik akciğer tüberkülozu ile uyumlu radyolojik bulguları olan vaka veyabulguları olan vaka veya

Balgam kültüründe M. tüberkülozis üremesi Balgam kültüründe M. tüberkülozis üremesi olan vakaolan vaka



Birinci basamakta yapılacaklarBirinci basamakta yapılacaklar

AnamnezAnamnez

Fizik muayeneFizik muayene

Laboratuvar inceleme (Sedim, ARB)Laboratuvar inceleme (Sedim, ARB)

Dispansere sevkDispansere sevk

Tanı konulan hastaların izlenmesiTanı konulan hastaların izlenmesi



Verem Savaş Dispanserinde yapılacaklarVerem Savaş Dispanserinde yapılacaklar

Kesin veya olası vakaların tanısıKesin veya olası vakaların tanısı

Tedavinin düzenlenmesiTedavinin düzenlenmesi

BildirimBildirim

KayıtKayıt

İzlemeİzleme


Tanı Yöntemleri Tanı Yöntemleri

Bakteriyolojik yöntemlerBakteriyolojik yöntemler

Balgamda direkt ARBBalgamda direkt ARB

Balgam kültürüBalgam kültürü

Görüntüleme yöntemleriGörüntüleme yöntemleri

MikrofilmMikrofilm

Standart AC grafisiStandart AC grafisi

Özel grafilerÖzel grafiler

Allerjik yöntemlerAllerjik yöntemler

PPDPPD

Diğer Yöntemler (PCR vb)Diğer Yöntemler (PCR vb)


Tedavinin Genel PrensipleriTedavinin Genel Prensipleri

Ayaktan tedavi tercih edilirAyaktan tedavi tercih edilir

Uzun süreli tedaviUzun süreli tedavi

Düzenli tedaviDüzenli tedavi

Kombine tedaviKombine tedavi

Başlangıçta standart tedavi rejimiBaşlangıçta standart tedavi rejimi

İlaçlar en fazla günde bir kez verilecekİlaçlar en fazla günde bir kez verilecek

Gerekirse aralıklı tedavi Gerekirse aralıklı tedavi

DOTS (DGT) yaklaşımıDOTS (DGT) yaklaşımı


Yataklı Tedavi EndikasyonlarıYataklı Tedavi Endikasyonları

Basil çıkaran hastalar (tecrit amacıyla)Basil çıkaran hastalar (tecrit amacıyla)

Ağır ve özel tedavi gerektiren hastalarAğır ve özel tedavi gerektiren hastalar

Sosyal endikasyonSosyal endikasyon


Ayaktan Tedavinin İzlenmesiAyaktan Tedavinin İzlenmesi

Birinci basamak tarafından;Birinci basamak tarafından;

Düzenli ilaç kullanma durumuDüzenli ilaç kullanma durumu

Temaslı muayenesiTemaslı muayenesi

Klinik seyirKlinik seyir

İlave sosyal ve ekonomik sorunlar izlenirİlave sosyal ve ekonomik sorunlar izlenir

Gerektiğinde yeniden dispansere gönderilirGerektiğinde yeniden dispansere gönderilir


Bulaşma Yoluna Yönelik Bulaşma Yoluna Yönelik ÖnlemlerÖnlemler

Sıkışık yaşamanın önlenmesiSıkışık yaşamanın önlenmesi

Dezenfeksiyon ve sterilizasyonDezenfeksiyon ve sterilizasyon

Hastaların öksürme/hapşırma eğitimiHastaların öksürme/hapşırma eğitimi


Sağlam Kişilere Yönelik Sağlam Kişilere Yönelik ÖnlemlerÖnlemler

BeslenmeBeslenme

Yaşam koşullarının iyileştirilmesiYaşam koşullarının iyileştirilmesi

Aşılama (BCG)Aşılama (BCG)

Kemoproflaksi (INH)Kemoproflaksi (INH)

Toplum eğitimiToplum eğitimi


Başarının ÖlçümüBaşarının Ölçümü

Tbc Hastalık Prevalansı

Tbc Enfeksiyon Prevalansı Tbc Enfeksiyon Prevalansı

Tbc Hastalık İnsidansıTbc Hastalık İnsidansı

Yıllık Enfeksiyon riski (YIR) Yıllık Enfeksiyon riski (YIR)

Enfeksiyon riskinde yıllık değişim hızıEnfeksiyon riskinde yıllık değişim hızı

Beklenen hastaların bilinme oranıBeklenen hastaların bilinme oranı

Tedavinin başarı oranıTedavinin başarı oranı


SONUÇSONUÇ

Türkiye’de ve dünya genelinde verem savaşı Türkiye’de ve dünya genelinde verem savaşı

istenen düzeyde sürdürülemiyoristenen düzeyde sürdürülemiyor

Direnç sorunu giderek büyüyorDirenç sorunu giderek büyüyor

Gelişmiş ülkelerde bile ithal vakalar nedeniyle Gelişmiş ülkelerde bile ithal vakalar nedeniyle

salgın riski devam ediyorsalgın riski devam ediyor

AIDS ile Tüberkülozun birlikteliği fataliteyi AIDS ile Tüberkülozun birlikteliği fataliteyi

artırıyorartırıyor

Documents

Verem savas hizmetleri (fazlası için )