UNIVERSITETI I PRIZRENIT Administrim Biznesi

Lënda

BAZAT E MENAXHIMIT

Izet Çelaj, MSc - MBA

Prizren, o9 Dhjetor 2010

Vendim-Marrja (Marrja e Vendimit)

Vendimi: definicioni Bërja e zgjedhjes ose zgjedhje nga dy ose më shumë

alternativa. Procesi i Vendim-Marrjes

Identifikimi i problemit dhe kriteriumeve për vendim-marrje dhe përcaktimi i matjes së këtyre kriteriumeve.

Zhvillimi, analizimi dhe zgjedhja e një alternative që mund të zgjidhë problemin.

Implementimi i alternativës së zgjedhur. Vlerësimi i efektivitetit të vendimit.

Proçesi i Vendim-Marrjes (tetë hapat)

© Copyright 2003 Pearson Education Australia 3

Hapi 1: Identifikimi i problemit

● Problemi❍ Një mospërputhje në mes të një gjendje

ekzistuese dhe të asaj të dëshiruar të punëve.

● Karakteristikat e Problemit❍ Një problem bëhet problem kur menaxheri

bëhet i vetdijshëm mbi ekzistimin e tij.❍ Ekziston një presion për zgjidhjen e problemit.❍ Menaxheri duhet të ketë autoritet, informata

dhe resurset e nevojshme për të zgjidhur problemin.

Hapi i 2: Identifikimi i kriteriumeve për vendim

● Kriteriumet për vendim marrje janë faktorët që janë relevant për zgjidhjen e problemit.

❍ Kostot që do të ndodhin/paraqiten (investimet e nevojshme)

❍ Reziqet që kanë të ngjarë të jenë paraqitur/hasur (mundësia e deshtimit)

❍ Rezultatet që janë të dëshiruara/pritura (rritja e firmës)

Hapi i 3: Përcaktimi i matjes së kriteriumeve

● Kriteret e vendimit nuk janë të një rëndësie të barabartë:❍ Caktimi i një peshe/mase për çdo kriterium

sipas prioritetit dhe rëndësisë së tyre në

procesin e vendimmarrjes.

Kriteri Pesha

Shpenzimet e “start-up”

10

Përkrahja e “Franchisor”-it

8

Kualifikimet financiare

6

Vendet gjeogr. të hapura

4

Historia e “Franchisor”-it.

3

Hapi i 4: Zhvillimi i alternativave

● Identifikimi i alternativave të besueshme❍ Alternativat që mund të zgjidhin problemin

janë listuar (pa vlerësim).

Hapi i 5: Analizimi i alternativave

● Vlerësimi i përparësive dhe dobësive të çdo alternative

❍ Një vlerësim i alternativës është i bazuar

në aftësinë për t’I zgjidhur çështjet e identifikuara në hapat 2 dhe 3.

Hapi i 6: Zdhedhja e një alternative

● Zgjedhja e alternativës më të mirë❍ Alternativa me rëndësinë/peshën më të

madhe është zgjedhur.

Hapi i 7: Implementimi i Vendimit

● Vënia e alternativës së zgjedhur në akcion/veprim.

❍ Bartja e vendimit dhe fitimi I përkushtimit tek ata që do të zbatojnë vendimin.

Hapi i 8: Evaluimi i efikasitetit të vendimit

● Qëndrueshmëria e vendimit gjykohet nga rezultatet e saj.

❍ Sa me efikasitet është zgjidhur problemi matur me rezultatet që vijnë nga alternativa e zgjedhur?

❍ Nëse problemi nuk u zgjidh, çka shkoi keq?

Ndikimet (influencat) në vendim marrje

● Shkallëzimi dhe Përkushtimi❍ Rritja dhe vazhdimi i përkushtimit ndaj vendimit

paraprak edhe pse ekzistojnë dëshmitë se ai vendim mund të ketë qenë i gabuar.

● Rroli i Intuitës ❍ Vendim-marrja intuitive

Marrja e vendimeve në bazë të përvojës, ndjenjave dhe gjykimit të akumuluar.

Vendimet në funksionin e menaxhimit

● Marrja e vendimeve është sinonim me menaxhimin.● Marrja e vendimeve është pjesë e të katër

funksioneve të menaxhimit:o Planifikimio Organizimio Udhëheqjao Kontrolli.

o Disa vendime janë rutinë, të tjerat janë komplekse.

3 Mënyra se si menaxherët i marrin vendimet

RacionalitetiRacionaliteti kufizuar

Intuita

Vendim-marrësi racional Vendim-marrja menaxheriale është

sypozuar të jetë racionale.

Racionalja përshkruan zgjedhjet që janë në përputhje me vlerën e maksimizuar brenda kufizimeve të specifikuara.

Sypozimet e racionalitetit

Racionaliteti i kufizuar

Kufizimi i racionalitetit është sjellja që është racionale brenda parametrave të një procesi të thjeshtësuar të vendim-marrjes që është i limituar (ose kufizohet) nga aftësia e individit për të procesuar informatën.

“ Satisficing” është pranimi/akceptimi i zgjidhjes që është “mjaftë e mirë”.

Shkallëzimi i përkushtimit

Një angazhim në rritje për një vendim të mëparshëm, pavarësisht provave që ai mund të ketë qenë i gabuar.

Çka është intuita?

Llojet e problemeve, llojet e vendimevedhe nivelet e vendimeve në organizatë

Problemet dhe vendimet

● Problemet e strukturuara ❍ Involvon qëllime që janë të qarta.❍ Janë familiare (janë paraqitur më parë).❍ Janë lehtë dhe tërësishtë të definuara—

informatat mbi problemin janë të disponueshme dhe komplete.

● Vendimet e Programuara

❍ Vendimet e përsëritshme që mund të trajtohen nga një qasje rutinore.

Llojet e vendimeve të programuara

● Politika

❍ Një udhëzues i përgjithshëm për marrjen e vendimit në lidhje me një problem të strukturuar.

● Procedura

❍ Një sërë hapash të ndërlidhura që një menaxher mund të përdor si përgjigje (duke aplikuar një politikë) për një problem të strukturuar.

● Rregulli

❍ Një deklaratë e qartë që limiton një menaxher ose punonjës se çka mund ose nuk mund të bëjë në kryerjen e hapave të përfshira në procedurë.

Politika, procedura dhe rregulli (shembuj)

● Politika

❍ Pranimi I të gjitha mallrave që i kthejnë konsumatorët.

● Procedura

❍ Ndiq të gjitha hapat për kompletimin e dokumentacionit për kthimin e mallit.

● Rregulli

❍ Menaxherët duhet t’i aprovojnë të gjitha refundimet mbi $50.00.

❍ Asnjë blerje me kredi nuk reimbursohet me kesh.

Kushtet e vendim-marrjes

Kushtet e vendim-marrjes

SiguriaSituata ku rezultatet

janë të njohur

RrezikuGjendja ku vendim marrësi është në

gjendje t’i parasheh rezultatet

PasiguriaSituatë e pa

sigurisë ose pa aftësinë për të

vlerësuar rezultatete mundshme

Kushtet e vendim-marrjes

● Pasiguria

❍ Kufizimi ose pengimi I informacionit për vlerësimin e probabilitetit të rezultatit dhe alternativa të mundshme lidhur me këtë problem çka mund të detyrojë drejtuesin të mbështetet në intuitë.

Maximax: zgjedhja optimale e menaxherit për të maksimalizuar fitim maksimal

Maximin: zgjedhja pesimiste e menaxhertit për të maksimalizuar fitimin minimal.

Minimax: zgjedhja menaxheriale për të minimizuar keqardhjen e tij maksimale.

Stilet e vendim-marrjes

Stilet e vendim-marrjes

•Tipet e Vendim Marrësve● Direktiv

Përdor informata minimale dhe merr në konsiderim disa alternativa.

● Analitik Merr vendime me kujdes në situata unike.

● Konceptual Mirëmban një opinion të gjerë dhe konsideron shumë

alternativa në vendimet afat-gjata.● Behavioural (në bazë të sjelljes)

Shmang konfliktet duke punuar edhe me të tjerët

dhe duke qenë i hapur për sugjerimet.

Proçesi i Vendim-Marrjes menaxheriale

© Copyright 2003 Pearson Education Australia

Pyetje?