Upload
buinhu
View
225
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 1
VVDDEEKKSSHHMMEERRIIAA FFOOSSHHNNJJOORREE NNEE SSHHQQIIPPEERRII
MMEE 11999955 DDHHEE 22000000::
SSTTUUDDIIMM EEPPIIDDEEMMIIOOLLOOGGJJIIKK DDEESSKKRRIIPPTTIIVV
SSFFOONNDDII
Perftimi i te dhenave te detajuara te vdekjeve foshnjore (moshe 0-12 muaj) ne Shqiperi me 1995 dhe me 2000 (dy vite me distance
kohore 5 vjet njeri nga tjetri),
i bazuar ne çertifikatat e vdekjes, studim epidemiologjik ky i natyres deskriptive (pershkruese),
krijon sfondin e nevojeshem per skicimin dhe kryerjen e nje studimi
epidemiologjik analitik (konkretisht te tipit rast-kontroll), synimi i te cilit eshte evidentimi i nderlidhjes shkakesore: determinantet
risk (=elemente te ansamblit shkak) dhe rrjedhoja (=pasoja) e interesit –
vdekja foshnjore.
Eshte ky nje sfond, qe lypset veshtruar
i nderthurur me sfondin e pergjithshem te lartpermendur te fakteve dhe
trendeve te vdekshmerise foshnjore ne vendin tone.
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 2
MMAATTEERRIIAALLII DDHHEE MMEETTOODDAA
Studimi bazohet ne analizen e detajuar te çertifikatave te vdekjes te te
gjitha vdekjeve foshnjore me 1995 dhe 2000 ne Shqiperi, si dhe te çertifikatave te lindjes per keta dy vite. Te dhenat individuale
(çertifikatat e vdekjes dhe çertifikatat e lindjes) u moren nga Instituti i
Statistikes (INSTAT). Analiza e tyre u krye ne programet statistikore SPSS, EpiInfo, dhe GIS.
Vdekjet foshnjore me 1995 dhe 2000 dhe variablat e lidhur me ta ne studim:
- lindjet e gjalla, vdekjet foshnjore dhe nivelet e tyre sipas rretheve te
vendit;
- vdekjet foshnjore sipas ndarjes zona urbane e zona rurale; - vdekjet foshnjore sipas gjinise;
- vdekjet foshnjore sipas dhe prania ose jo e trajtimit mjekesor;
- vdekjet foshnjore sipas sipas periudhave moshore jo-klasike te vitit te pare te jetes (<24 ore, 1-28 dite, 29-365 dite);
- vdekjet foshnjore sipas periudhave moshore klasike te vitit te pare
te jetes (neonati i hereshem, neonati i voneshem, post-neonati); - vdekjet foshnjore (total dhe sipas struktures moshore klasike) dhe
niveli arsimor i prinderve (nena, babai);
- vdekjet foshnjore (total dhe sipas struktures moshore klasike) dhe shkaqet (grup-shkaqet) e vdekjes.
RREEZZUULLTTAATTEETT
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 3
TABELA 1
NIVELET E VDEKSHMERISE FOSHNJORE ME 1995 DHE 2000 SIPAS RRETHEVE
1995 2000
Nr RRETHET LINDJET
VDEKJET
0-12
MUAJ
NIVELET E
VDEKSHMERISE
FOSHNJORE
LINDJET
VDEKJET
0-12
MUAJ
NIVELET E
VDEKSHMERISE
FOSHNJORE
1 BERAT 3.022 75 24,8 2.232 32 14,3
2 BULQIZE 1.358 61 44,9 1.070 18 16,8
3 DELVINE 277 5 18,1 69 0 0
4 DEVOLL 728 11 15,1 703 4 5,7
5 DIBER 3.198 82 25,6 2.349 55 23,4
6 DURRES 3.350 103 30,7 2.864 32 11,2
7 ELBASAN 5.294 174 32,9 4.094 113 27,6
8 FIER 4.354 103 23,7 3.127 39 12,5
9 GRAMSH 1.059 29 27,4 676 15 22,2
10 GJIROKASTER 941 16 17,0 892 8 9,0
11 HAS 738 21 28,5 537 9 16,8
12 KAVAJE 1.991 67 33,7 1.241 10 8,1
13 KOLONJE 436 6 13,8 239 1 4,2
14 KORÇE 3.204 56 17,5 2.045 26 12,7
15 KRUJE 1.690 40 23,7 1.036 7 6,8
16 KUÇOVE 951 12 12,6 372 4 10,8
17 KUKES 2.438 22 9,0 1.402 28 20,0
18 KURBIN 1.476 40 27,1 1.194 17 14,2
19 LEZHE 1.600 53 33,1 955 22 23,0
20 LIBRAZHD 1.924 56 29,1 1.456 25 17,2
21 LUSHNJE 3.262 56 17,2 2.300 34 14,8
22 MAL. MADHE 1.084 45 41,5 463 11 23,8
23 MALLAKASTER 974 26 26,7 569 6 10,5
24 MAT 2.208 78 35,3 1.259 15 11,9
25 MIRDITE 1.215 34 28,0 787 6 7,6
26 PEQIN 823 28 34,0 555 7 12,6
27 PERMET 633 4 6,3 395 1 2,5
28 POGRADEC 1.834 57 31,1 1.165 38 32,6
29 PUKE 1.007 36 35,7 747 16 21,4
30 SARANDE 878 9 10,3 495 2 4,0
31 SKRAPAR 874 21 24,0 536 3 5,6
32 SHKODER 4.397 8 1,8 3.171 44 13,9
33 TEPELENE 959 22 22,9 462 3 6,5
34 TIRANE 7.346 154 21,0 8.993 183 20,3
35 TROPOJE 1.087 53 48,8 636 5 7,9
36 VLORE 3.471 84 24,2 2.747 25 9,1
ALBANIA 72.081 1.747 24,2 53.833 864 16,0
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 4
GRAFIKU 1
NIVELET E VDEKSHMERISE FOSHNJORE ME 1995
DHE ME 2000
(SIPAS RRETHEVE TE VENDIT)
0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 50.0
Berat
Bulqize
Delvine
Devoll
Diber
Durres
Elbasan
Fier
Gramsh
Gjirokast er
Has
Kavaje
Kolonje
Korçe
Kruje
Kuçove
Kukes
Kurbin
Lezhe
Librazhd
Lushnje
Mal. Madhe
Mallakast er
Mat
Mirdit e
Peqin
Permet
Pogradec
Puke
Sarande
Skrapar
Shkoder
Tepelene
Tirane
Tropoje
Vlore
ALBANIA
Rre
the
t
Nivelet e Vdekshmerise Foshnjore
Te dhenat e vdekshmerise foshnjore (numer absolut i vdekjeve dhe Nivelet e
Vdekshmerise Foshnjore – NVF) me 1995 dhe 2000 ne total (Shqiperia) dhe
sipas rretheve te vendit (TABELA 1, GRAFIKU 1 DHE HARTAT 3, 4, 5) vene ne dukje
dy tipare kryesore: - se pari, nje trend qendrueshmerisht zbrites ne shkalle vendi ne
ecurine e viteve (NVF ulen nga 24,2/1.000 me 1995 ne 16,0/1.000
me 2000); - dhe, se dyti, nje heterogjenitet te theksuar hapesinor te niveleve te
vdekshmerise foshnjore (NVF sipas rretheve te vendit).
Per te perftuar nje tablo me te plote te nje heterogjeniteti hapesinor te
tille, numri i vdekjeve foshnjore sipas rretheve me 1995 dhe 2000 jepet i
shoqeruar me numrin e lindjeve te gjalla (GRAFIKET 2, 3, 4, DHE HARTA 1, 2).
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 5
GRAFIKU 2 NUMRI I LINDJEVE TE GJALLA DHE VDEKJEVE FOSHNJORE
SIPAS RRETHEVE
ME 1995 DHE 2000
0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000 5,500 6,000 6,500 7,000 7,500 8,000 8,500 9,000 9,500 10,000
Berat
Bulqize
Delvine
Devoll
Diber
Durres
Elbasan
Fier
Gramsh
Gjirokast er
Has
Kavaje
Kolonje
Korçe
Kruje
Kuçove
Kukes
Kurbin
Lezhe
Librazhd
Lushnje
Mal. Madhe
Mallakast er
Mat
Mirdit e
Peqin
Permet
Pogradec
Puke
Sarande
Skrapar
Shkoder
Tepelene
Tirane
Tropoje
Vlore
Rre
the
t
Numri i Lindjeve dhe Vdekjeve Foshnjore me 1995 dhe 2000
1995, lindjet 1995, vdekjet 0-12 muaj 2000, lindjet 2000, vdekjet 0-12 muaj
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 6
GRAFIKU 3 NUMRI I LINDJEVE TE GJALLA SIPAS RRETHEVE
ME 1995 DHE 2000
0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000 5,500 6,000 6,500 7,000 7,500 8,000 8,500 9,000 9,500
Berat
Bulqize
Delvine
Devoll
Diber
Durres
Elbasan
Fier
Gramsh
Gjirokast er
Has
Kavaje
Kolonje
Korçe
Kruje
Kuçove
Kukes
Kurbin
Lezhe
Librazhd
Lushnje
Mal. Madhe
Mallakast er
Mat
Mirdit e
Peqin
Permet
Pogradec
Puke
Sarande
Skrapar
Shkoder
Tepelene
Tirane
Tropoje
Vlore
Rre
the
t
Numri i Lindjeve me 1995 dhe 2000
1995, lindjet 2000, lindjet
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 7
GRAFIKU 4 NUMRI I VDEKJEVE FOSHNJORE (MOSHE 0-12 MUAJ) SIPAS RRETHEVE
ME 1995 DHE 2000
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200
Berat
Bulqize
Delvine
Devoll
Diber
Durres
Elbasan
Fier
Gramsh
Gjirokast er
Has
Kavaje
Kolonje
Korçe
Kruje
Kuçove
Kukes
Kurbin
Lezhe
Librazhd
Lushnje
Mal. Madhe
Mallakast er
Mat
Mirdit e
Peqin
Permet
Pogradec
Puke
Sarande
Skrapar
Shkoder
Tepelene
Tirane
Tropoje
Vlore
Rre
the
t
Numri i Vdekjeve 0-12 muaj me 1995 dhe 2000
1995, vdekjet 0-12 muaj moshe 2000, vdekjet 0-12 muaj moshe
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 8
HARTA 1
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 9
HARTA 2
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 10
HARTA 3
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 11
HARTA 4
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 12
HARTA 5
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 13
Bazuar ne te dhenat e perftuara mund te identifikojme ne total 9 rrethe
(10 se bashku me Tiranen) (tregohen ne TABELA 1) si me te pershtatshmit per skicimin dhe venien ne jete te studimit epidemiologjik analitik rast-
kontroll mbi vdekshmerine foshnjore.
Rrethet jane:
-- DDiibbeerr,,
-- EEllbbaassaann,,
-- GGjjiirrookkaasstteerr,,
-- KKuukkeess,,
-- KKoorrççee,,
-- LLuusshhnnjjee,,
-- SShhkkooddeerr,,
-- PPuukkee,,
-- VVlloorree,,
-- ddhhee nnaattyyrriisshhtt TTiirraannaa..
Kriteret ne perzgjedhjen e rretheve te lartpermendur (me perjashtim te
Tiranes) jane:
Madhesia e rrethit (si popullate): - rrethe te medha (si Elbasan, Shkoder, Korçe, Vlore),
- rrethe te mesme-te vogla (si Diber, Kukes, Puke, Lushnje, Gjirokaster);
Vendosja gjeografike, dmth rrethe te zonave veriore, qendrore, dhe
jugore te vendit; Te dhenat e NMF me 1995 dhe 2000:
- rrethe me nje trend te qendrueshem i NMF (qofte NMF te larta, qofte
NMF te uleta), - rrethe me trend rrites te NMF,
- rrethe me trend zbrites te NMF;
Cilesia optimale e performances profesionale te sherbimit epidemiologjik te rrethit (me shume vlere ne kryerjen me cilesine e
duhur, sasine e duhur, dhe kohen e duhur te studimit rast-kontroll).
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 14
Duke pasur parasysh pamundesine praktike per te operuar me listen
ekzistuese teper te gjate te SShhkkaaqqeevvee ttee VVddeekkjjeess FFoosshhnnjjoorree sipas te
dhenave te çertifikateve te vdekjes, kemi bere grupimin e tyre (sipas
natyres se tyre) ne 10 grupe kryesore (10 grup-shkaqesh) (TABELA 2).
TABELA 2
GRUP-SHKAQET E VDEKJEVE FOSHNJORE
Nr EMERTIMI I GRUP-SHKAQEVE TE VDEKJEVE FOSHNJORE SHKURTIME
dhe/ose AKRONIME
1 Acute Respiratory Infections (Infeksionet Respiratore Akute) ARI
2 Diarrhoeal Diseases (Semundjet Diarreike) DD
3 Semundjet Infektive (pa perfshire ARI dhe DD) SEM.INFEKT.
4 Semundjet Neonatale SEM.NEONAT.
5 Keqformimet Kongjenitale KEQFORM.KONGJENIT.
6 Sindromi i Vdekjes se Papritur Foshnjore, shkak i panjohur SVPF
7 Semundje me simptoma e shenja klinike te paspecifikuara qarte PASPECIFIKUAR
8 Semundje te Gjakut (gjaku dhe sistemi hematopojetik) SEM.GJAKUT
9 Neoplazmat (=Semundjet neoplazike malinje) NEOPLAZMA
10 Demtimet traumatike / Aksidentet TRAUMA
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 15
EEsshhttee ee rreennddeessiisshhmmee ttee tthheekkssoojjmmee ssee ttee ddhheennaatt nnee vviijjiimm ttee
vvddeekksshhmmeerriissee ffoosshhnnjjoorree nnuukk jjeeppeenn ssii nniivveellee ((vvddeekkjjee ppeerr 11..000000
lliinnddjjee ttee ggjjaallllaa)),, ppoorr nnee ppeerrqqiinnddjjee nnddaajj ttoottaalliitt ppeerrkkaatteess ttee
nnuummrriitt ttee vvddeekkjjeevvee,, nnaattyyrriisshhtt kkrraahhaass nnuummrriitt ((sshhiiffrraa aabbssoolluuttee))
ppeerrkkaatteess ttee vvddeekkjjeevvee,, ppeerr sseecciilliinn pprreejj vvaarriiaabbllaavvee ttee ssttuuddiimmiitt;;
[[aarrssyyeejjaa qqeennddrroonn nnee vveesshhttiirreessiinnee ee ppeerrllllooggaarriittjjeess ssee NNMMFF ppeerr
sseecciilliinn vvaarriiaabbeell nnee ssttuuddiimm ppeerr sshhkkaakk ttee ppaammuunnddeessiissee ssee
ppeerrffttiimmiitt ttee sshhiiffrraavvee ttee ssaakkttaa ttee eemmeerreessuueeiitt,, ddmmtthh nnuummrriitt ttee
lliinnddjjeevvee ggjjaallllaa ppeerr sseecciilliinn vvaarriiaabbeell]]..
TABELA 3 VDEKJET FOSHNJORE ME 1995 DHE 2000
SIPAS PERIUDHAVE MOSHORE TE MEPOSHTEME (JO-KLASIKE) TE VITIT TE PARE TE
JETES:
MOSHE <24 ORE (DITA E PARE E JETES), MOSHE 1-27 DITE (PERIUDHA NEONATALE ME PERJASHTIM TE DITES SE PARE TE
JETES),
MOSHE 28-364 DITE (PERIUDHA POST-NEONATALE)
Viti Mosha Numri i Vdekjeve Perqindje
1995
Vdekjet ne moshen <24 ore 123 7,0 %
Vdekjet ne moshen 1-27 dite 395 22,6 %
Vdekjet ne moshen 28-364 dite 1.229 70,4 %
Totali i Vdekjeve Foshnjore 1.747 100,0 %
2000
Vdekjet ne moshen <24 ore 62 7,2 %
Vdekjet ne moshen 1-27 dite 283 32,7 %
Vdekjet ne moshen 28-364 dite 519 60,1 %
Totali i Vdekjeve Foshnjore 864 100,0 %
Ndersa TABELA 3 paraqet te dhenat e vdekjeve foshnjore sipas nje ndarje
(strukture) moshore te veçante (apo jo klasike) te vitit te pare te jetes,
konkretisht
- <24 oret e para te jetes (apo dita e pare e jetes), - 1-27 dite te jates (dmth e tere periudha neonatale me perjashtim te dites
se pare te jetes),
- 29-364 dite te jetes (dmth periudha post neonatale), TABELA 4 paraqet te dhenat e vdekjeve foshnjore sipas struktures moshore
klasike te vitit te pare te jetes, konkretisht - Periudha Neonatale e Hereshme (moshe 0-6 dite),
- Periudha Neonatale e Voneshme (moshe 7-27 dite),
- Periudha Post-Neonatale (moshe 28-364 dite).
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 16
Te dhenat e TABELES 4 paraqiten grafikisht ne GRAFIKUN 5 (numri absolut i
vdekjeve) dhe GRAFIKUN 6 (te dhenat e vdekshmerise per secilen strukture moshore si perqindje ndaj numrit total vjetor te vdekjeve).
TABELA 4 dhe GRAFIKET 5 e 6
TABELA 4
VDEKJET FOSHNJORE ME 1995 DHE 2000 SIPAS PERIUDHAVE KLASIKE MOSHORE TE VITIT TE PARE TE JETES:
PERIUDHA NEONATALE E HERESHME (MOSHE 0-6 DITE),
PERIUDHA NEONATALE E VONESHME (MOSHE 7-27 DITE),
PERIUDHA POST-NEONATALE (MOSHE 28-364 DITE)
VITI MOSHA NUMRI I
VDEKJEVE PERQINDJA
1995
Vdekjet Neonatale te Hereshme (moshe 0-6 dite) 344 19,6 %
Vdekjet Neonatale te Voneshme (moshe 7-27 dite) 174 10,0 %
Vdekjet Post-Neonatale (moshe 28-364 days) 1.229 70,4 %
Totali i Vdekjeve Foshnjore 1.747 100,0 %
2000
Vdekjet Neonatale te Hereshme (moshe 0-6 dite) 208 24,1 %
Vdekjet Neonatale te Voneshme (moshe 7-27 dite) 137 15,8 %
Vdekjet Post-Neonatale (moshe 28-364 days) 519 60,1 %
Totali i Vdekjeve Foshnjore 864 100,0 %
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 17
GRAFIKU 5
NUMRI I VDEKJEVE FOSHNJORE ME 1995 DHE 2000 SIPAS NDARJES KLASIKE MOSHORE TE VITIT TE PARE TE JETES:
PERIUDHA NEONATALE E HERESHME (MOSHE 0-6 DITE),
PERIUDHA NEONATALE E VONESHME (MOSHE 7-27 DITE),
PERIUDHA POST-NEONATALE (MOSHE 28-364 DITE)
344174
1229
208 137
519
0200400600800
100012001400160018002000
199
5 -
Vde
kje
t N
eo
nata
le
te H
ere
sh
me
(0
-6 d
ite
)
199
5 -
Vde
kje
t N
eo
nata
le
te V
on
esh
me (
7-2
8 d
ite
)
199
5 -
Vde
kje
t P
os
t-
Ne
ona
tale
(2
9-3
65
dit
e)
200
0 -
Vde
kje
t N
eo
nata
le
te H
ere
sh
me
(0
-6 d
ite
)
200
0 -
Vde
kje
t N
eo
nata
le
te V
on
esh
me (
7-2
8 d
ite
)
200
0 -
Vde
kje
t P
os
t-
Ne
ona
tale
(2
9-3
65
dit
e)
GRAFIKU 6
VDEKJET FOSHNJORE (NE PERQINDJE) ME 1995 DHE 2000 SIPAS NDARJES KLASIKE MOSHORE TE VITIT TE PARE TE JETES:
PERIUDHA NEONATALE E HERESHME (MOSHE 0-6 DITE),
PERIUDHA NEONATALE E VONESHME (MOSHE 7-27 DITE),
PERIUDHA POST-NEONATALE (MOSHE 28-364 DITE)
19.6%
10.0%
70.4%
24.1%15.8%
60.1%
0.0%
10.0%
20.0%
30.0%
40.0%
50.0%
60.0%
70.0%
80.0%
199
5 - V
dekje
t Ne
ona
tale
te H
ere
shm
e (
0-6
dite
)
199
5 - V
dekje
t Ne
ona
tale
te V
one
shm
e (
7-2
8 d
ite)
199
5 - V
dekje
t Po
st-
Ne
on
ata
le (
29-3
65 d
ite)
200
0 - V
dekje
t Ne
ona
tale
te H
ere
shm
e (
0-6
dite
)
200
0 - V
dekje
t Ne
ona
tale
te V
one
shm
e (
7-2
8 d
ite)
200
0 - V
dekje
t Po
st-
Ne
on
ata
le (
29-3
65 d
ite)
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 18
Te dhenat e perftuara tregojne se:
- Vdekjet Neonatale te Hereshme perbejne 19,6% and 24,1% te totalit vjetor te vdekjeve foshnjore perkatesisht me 1995 dhe 2000;
- Vdekjet Neonatale te Voneshme perbejne 10,0% and 15,8% te totalit
vjetor te vdekjeve foshnjore perkatesisht me 1995 dhe 2000; - Vdekjet Post-Neonatale perbejne 70,4% and 60,1% te totalit vjetor
te vdekjeve foshnjore perkatesisht me 1995 dhe 2000.
TABELA 5
Te dhenat e Perftuara (perqindjet ndaj totalit te vdekjeve foshnjore) me 1995 dhe 2000
i Vdekjeve Neonatale te Hereshme, Neonatale te Voneshme, dhe Post-
Neonatale kundrejt
Peshave Specifike perkatese [= te Dhenat Hypotetike te vdekshmerise
foshnjore] (perqindjet kundrejt Kalendarit Kohor te vitit te pare te jetes)
te seciles periudhe klasike moshore
Viti Periudha moshore
e vitit te pare te jetes
Pesha specifike
(dmth te dhenat hypotetike
te vdekshmerise)
te seciles periudhe moshore
si perqindje kundrejt
kalendarit kohor
(52 jave ne total)
te vitit te pare te jetes
Te dhenat e Perftuara (perqindjet
ndaj totalit te vdekjeve foshnjore)
te periudhave neonatale te
hereshme, te voneshme, dhe post-
neonatale te vitit te pare te jetes
Te dhenat e
Perftuara te
vdekshmerise
(perqindje)
Raportet
e te Dhenave te
Perftuara ndaj te
Dhenave
Hypotetike te
Vdekshmerise te
seciles periudhe
moshore
1995
0-6 dite
(neonatale e hereshme) 1 jave /52 jave = 1,9 % 19,6 %
19,6% / 1,9% =
10,3
7-27 dite
(neonatale e voneshme) 3 jave /52 jave = 5,8 % 10,0 %
10,0% / 5,8% =
1,7
28-364 dite
(post-neonatale) 48 jave / 52 jave = 92,3 % 70,4 %
70,4% / 92,3% =
0,8
2000
0-6 dite
(neonatale e hereshme) 1 jave /52 jave = 1,9 % 24,1 %
24,1% / 1,9% =
12,7
7-27 dite
(neonatale e voneshme) 3 jave /52 jave = 5,8 % 15,8 %
15,8% / 5,8% =
2,7
28-364 dite
(post-neonatale) 48 jave / 52 jave = 92,3 % 60,1 %
60,1% / 92,3% =
0,65
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 19
PPeerr ttee ppeerrffttuuaarr ppeesshheenn ssppeecciiffiikkee rreeaallee ttee sseecciilleess ppeerriiuuddhhee mmoosshhoorree nnee
ttoottaalliinn vvjjeettoorr ttee vvddeekksshhmmeerriissee ffoosshhnnjjoorree ppeerrddoorreemm nnjjee mmeennyyrree hhyyppootteettiikkee
ppeerrllllooggaarriittjjeejjee..
Le te perfytyrojme hypotetikisht se vdekjet foshnjore kane nje shperndarje homogjene pergjate vitit te pare te jetes, (qe faktikisht nuk eshte aspak e
vertete). E thene ndryshe, hypotetizojme se nuk ka dallime ndermjet tre
periudhave klasike moshore lidhur me vdekshmerine foshnjore ne kuptimin qe
me 1995 ka pasur 4,8 vdekje foshnjore ne dite (1.747 vdekje / 365 dite) dhe me 2000 2,4 vdekje foshnjore ne dite (864 vdekje / 365 dite).
TABELA 5 paraqet pikerisht kete menyre arsyetimi hypotetik nepermjet te dhenave hypotetike te vdekshmerise per secilen periudhe moshore te vitit te
pare te jetes (si perqindje ndaj totalit prej 52 javesh te vitit kalendarik) dhe
raporteve te te dhenave te perftuara (te observuara, pra reale) te vdekshmerise ndaj te dhenave perkatese hypotetike.
Ne kete menyre mundesojme krahasimin ndermjet ketyre raporteve (TABELA 6)
dhe shprehjen e tyre si Raport i Odds-eve (OR) (TABELA 7).
TABELA 6 Periudhat Klasike Moshore te vitit te pare te jetes:
Krahasimet ndermjet 3 Raporteve
i te Dhenave te Perftuara (ne perqindje) te vdekshmerise
ndaj Peshave Specifike apo te Dhenave Hypotetike perkatese (ne perqindje)
Viti Raportet ndermjet periudhave klasike moshore
te vitit te pare te jetes
Raportet e
Peshave Specifike
te periudhave
klasike moshore
(3 raportet e
mundshme)
Raportet e te
Dhenave te Perftuara
te periudhave klasike
moshore perkatese
(3 raportet e
mundshme perkatese)
1995
28-364 dite / 0-6 dite
(post-neonatale / neonatale e hereshme)
92,3% / 1,9% =
48,6
70,4% / 19,6 % =
3,6
28-364 dite / 7-28 dite
(post-neonatale / neonatale e voneshme)
92,3% / 5,8 % =
15,9
70,4% / 10,0% =
7,0
7-27 dite / 0-6 dite
(neonatale e voneshme / neonatale e hereshme)
5,8% / 1,9% =
3,0
10,0% / 19,6% =
0,5
2000
28-364 dite / 0-6 dite
(post-neonatale / neonatale e hereshme)
92,3% / 1,9% =
48,6
60,1% / 24,1% =
2,5
28-364 dite / 7-28 dite
(post-neonatale / neonatale e voneshme)
92,3% / 5,8 % =
15,9
60,1% / 15,8% =
3,8
7-27 dite / 0-6 dite
(neonatale e voneshme / neonatale e hereshme)
5,8% / 1,9% =
3,0
15,8% / 24,1% =
0,65
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 20
OR e perftuara (TABELA 7) shpjegojne ne nje menyre me te qarte (me eksplicite)
peshen specifike reale te te dhenave te perftuara (te observuara) te vdekshmerise foshnjore ne secilen periudhe moshore te vitit te pare te jetes,
konkretisht
- Gjasa (probabiliteti) i ndodhise se vdekjes gjate Periudhes Neonatale te Hereshme rezulton te jete 13,5 dhe 19,5 here me i larte krahasuar me Periudhen Post-Neonatale
perkatesisht me 1995 dhe 2000;
- Gjasa (probabiliteti) i ndodhise se vdekjes gjate Periudhes
Neonatale te Voneshme rezulton te jete 2,3 dhe 4,2 here me i larte krahasuar me Periudhen Post-Neonatale
perkatesisht me 1995 dhe 2000;
- Gjasa (probabiliteti) i ndodhise se vdekjes gjate Periudhes Neonatale te Hereshme rezulton te jete 6,0 dhe 4,6 here
me i larte krahasuar me Periudhen Neonatale te Voneshme perkatesisht me 1995 dhe 2000.
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 21
TABELA 7
Raportet e Odds-eve (OR) te te Dhenave te Perftuara (ne perqindje) te vdekshmerise te secilit kombinim (raport) ndermjet periudhave klasike
moshore te vitit te pare te jetes dhe Peshave Specifike perkatese (apo te
Dhenave Hypotetike perkatese) (ne perqindje): [ Te dhenat e TABELES 6 te paraqitura ne Tabele 2x2 ]
viti 1995 viti 2000
Te Dhenat e
Perftuara te
vdekshmerise
(perqindje)
Te Dhenat
Hypotetike te
vdekshmerise
(perqindje)
OR
Te Dhenat e
Perftuara te
vdekshmerise
(perqindje)
Te Dhenat
Hypotetike te
vdekshmerise
(perqindje)
OR
0-6 dite
(periudha
neonatale e
hereshme)
19,6 1,9
24,1 1,9
28-364 dite
(periudha
post-
neonatale)
70,4 92,3 60,1 92,3
13,5 19,5
7-27 dite
(periudha
neonatale e
voneshme)
10,0 5,8
15,8 5,8
28-364 dite
(periudha
post-
neonatale)
70,4 92,3 60,1 92,3
2,3 4,2
0-6 dite
(periudha
neonatale e
hereshme)
19,6 1,9
24,1 1,9
7-27 dite
(periudha
neonatale e
voneshme)
10,0 5,8 15,8 5,8
6,0 4,6
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 22
NNddaarrjjaa ZZoonnaa UUrrbbaannee ddhhee ZZoonnaa RRuurraallee ZZoonnaatt rruurraallee perfaqesojne 68,1% dhe 56,4% te totalit te vdekshmerise foshnjore perkatesisht me 1995 dhe 2000 (TABELA 8 dhe GRAFIKU 7).
Por, duke marre ne konsiderate proporcionin e seciles popullate (rurale dhe urbane) ndaj popullates totale te vendit me 1995 dhe 2000 ne sfondin e
niveleve gjithnje ne rritje te urbanizimit si rrjedhoje e migrimit te brendshem,
perdorem te njejten rruge hyptetike te arsyetimit (sikurse ne rastin e mesiperm te struktures moshore), me synim perftimin e peshes specifike
reale te zonave rurale dhe atyre urbane ne vdekshmerine,
(TABELA 9 dhe TABELA 10).
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 23
TABELA 8 dhe GRAFIKU 7
TE DHENAT E VDEKSHMERISE FOSHNJORE (PERQINDJE NDAJ TOTALIT) ME 1995 DHE 2000
SIPAS NDARJES NE ZONA URBANE DHE ZONA RURALE
VITI NDARJA
URBAN-RURAL NUMRI I VDEKJEVE PERQINDJA
1995
Urban 557 31,9 %
Rural 1.190 68,1 %
Total 1.747 100,0 %
2000
Urban 377 43,6 %
Rural 487 56,4 %
Total 864 100,0 %
GRAFIKU 7 TE DHENAT E VDEKSHMERISE FOSHNJORE (NE PERQINDJE NDA TOTALIT)
ME 1995 AND 2000
SIPAS NDARJES NE ZONA URBANE DHE ZONA RURALE
31.9%
68.1%
43.6%
56.4%
0.0%
10.0%
20.0%
30.0%
40.0%
50.0%
60.0%
70.0%
80.0%
Urban 1995 Rural 1995 Urban 2000 Rural 2000
Te dhenat e perftuara nga kjo menyre hypotetike arsyetimi (TABELA 10) tregojne se probabiliteti (gjasa) e ndodhise se vdekjes foshnjore ne zonat
rurale rezulton te jete 42% me e larte (OR=1,42) krahasuar me zonat
urbane me 1995. Nderkaq, ky probabilitet (kjo gjase) thuajse barazohet me
2000, me nje vlere prej vetem 6% me te larte (OR=1,06) te zonave rirale krahasuar me ato urbane, (dukuria e peri-/sub-urbanizimit me mentalitet
rural).
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 24
TABELA 9
Te Dhenat e Perftuara te Vdekshmerise Foshnjore sipas ndarjes Urban dhe Rural
(perqindje ndaj totalit te vdekjeve foshnjore)
me 1995 dhe 2000 kundrejt
te Dhenave te Popullatave perkatese Urbane dhe Rurale
(perqindje ndaj popullates totale te vendit)
Viti Ndarja
Urban-Rural
Perqindjet e
Popullatave
Urbane dhe
Rurale ndaj
Popullates
Totale te Vendit
Te Dhenat e
Perftuara
(ne perqindje) te
Vdekshmerise
Foshnjore ne
Zonat Urbane dhe
Rurale
Raportet ndermjet
te Dhenave te Perftuara
(ne perqindje) te Vdekshmerise
Foshnjore ne Zonat Urbane dhe Rurale
dhe te dhenave te Popullatave Urbane
dhe Rurale (perqindje ndaj Popullates
Totale te Vendit)
1995 Urban 40,0 % 31,9 % 31,9% / 40,0% = 0,79
Rural 60,0 % 68,1 % 68,1% / 60,0% = 1,13
2000 Urban 45,0 % 43,6 % 43,6% / 45,0% = 0,97
Rural 55,0 % 56,4 % 56,4% / 55,0% = 1,02
TABELA 10
Raportet e Odds-eve (OR) te te Dhenave te Perftuara te Vdekshmerise Foshnjore Urbane dhe Rurale
(perqindje ndaj totalit te vdekjeve foshnjore)
me 1995 dhe 2000 kundrejt
te Dhenave te Popullateve perkatese Urbane dhe Rurale
(perqindje ndaj popullates totale te vendit) [Te dhenat e TABELES 9 te paraqitura ne Tabele 2x2 ]
viti 1995 viti 2000
Te Dhenat e
Perftuara te
Vdekshkerise
(perqindje)
Popullatat
Urbane dhe
Rurale
(perqindje)
OR
Te Dhenat e
Perftuara te
Vdekshkerise
(perqindje)
Popullatat
Urbane dhe
Rurale
(perqindje)
OR
Rural
68,1 60,0
56,4 55,0
Urban
31,9 40,0 43,6 45,0
1,42 1,06
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 25
Eshte e mirenjohur nderlidhja e ngushte ndermjet vdekjes foshnjore dhe
nniivveelliitt aarrssiimmoorr ttee pprriinnddeerrvvee. TABELA 11 jep te dhenat perkatese per vitet
1995 dhe 2000, qe paraqiten edhe grafikisht (GRAFIKU 8).
Nderkaq, te dhena me te detajuara mbi nderlidhjen ndermjet te dhenave te perftuara (te observuara) te vdekshmerise sipas struktures moshore te vitit te
pare te jetes (periudha neonatale e hereshme, neonatale e voneshme, dhe
post-neonatale) dhe nivelit perkates arsimor te nenes jepen ne TABELA 12.
TABELA 11 dhe GRAFIKU 8
TABELA 11
NDERLIDHJET MIDIS
VDEKJEVE FOSHNJORE (MOSHE 0-12 MUAJ) ME 1995 DHE 2000 DHE NIVELIT ARSIMOR TE PRINDERVE (NENA DHE BABAI)
Viti Niveli arsimor
i NENES
Numri i
Vdekjeve
Foshnjore
Perqindja
(ndaj totalit
vjetor)
Niveli arsimor
i BABAIT
Numri i
Vdekjeve
Foshnjore
Perqindja
(ndaj totalit
vjetor)
1995
I paspecifikuar 326 18,7 % I paspecifikuar 353 20,2 %
Shkolle Fillore 153 8,7 % Shkolle Fillore 112 6,4 %
Shkolle Tete-vjeçare 930 53,2 % Shkolle Tete-vjeçare 841 48,1 %
Shkolle e Mesme 321 18,4 % Shkolle e Mesme 412 23,6 %
Shkolle e Larte 17 1,0 % Shkolle e Larte 29 1,7 %
Total 1.747 100,0 % Total 1.747 100,0 %
2000
I paspecifikuar 168 19,4 % I paspecifikuar 169 19,6 %
Shkolle Fillore 106 12,3 % Shkolle Fillore 82 9,5 %
Shkolle Tete-vjeçare 482 55,8 % Shkolle Tete-vjeçare 401 46,4 %
Shkolle e Mesme 99 11,5 % Shkolle e Mesme 202 23,4 %
Shkolle e Larte 9 1,0 % Shkolle e Larte 10 1,1 %
Total 864 100,0 % Total 864 100,0 %
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 26
GRAFIKU 8
NDERLIDHJA MIDIS VDEKJEVE FOSHNJORE (MOSHE 0-12 MUAJ) ME 1995 DHE 2000
DHE NIVELIT ARSIMOR TE PRINDERVE (NENE, BABA)
1995, 2000: niveli arsimor i Nenes 1995, 2000: niveli arsimor i Babait
19%
9%
53%
18%1% 1995 - Paspecifikuar
1995 - Fillore
1995 - Tete-vjecare
1995 - E Mesme
1995 - E Larte
20%
6%
48%
24%
2% 1995 - Paspecifikuar
1995 - Fillore
1995 - Tete-vjecare
1995 - E Mesme
1995 - E Larte
19%
12%
56%
12% 1% 2000 - Paspecifikuar
2000 - Fillore
2000 - Tete-vjecare
2000 - E Mesme
2000 - E Larte
20%
10%
46%
23%
1% 2000 - Paspecifikuar
2000 - Fillore
2000 - Tete-vjecare
2000 - E Mesme
2000 - E Larte
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 27
TABELA 12
VDEKJET NEONATALE TE HERESHME (MOSHE 0-6 DITE), VDEKJET NEONATALE TE VONESHME (MOSHE 7-27 DITE),
DHE VDEKJET POST-NEONATALE (MOSHE 28-364 DITE)
ME 1995 DHE 2000 SIPAS NIVELIT ARSIMOR TE NENES
Viti
Periudhat
moshore te
vitit te pare
te jetes
Niveli Arsimor i Nenes
Paspecifikuar Fillor 8-vjeçar I Mesem I Larte Total
Nr % Nr % Nr % Nr % Nr %
1995
0-6 dite 64 18,6 23 6,7 158 45,9 94 27,3 5 1,4 344
(=100,0%)
7-27 dite 20 11,5 16 9,2 86 49,4 49 28,2 3 1,7 174
(=100,0%)
28-364 dite 242 19,7 114 9,3 686 55,8 178 14,5 9 0,7 1,229
(=100,0%)
Total 1,747
2000
0-6 dite 46 22,1 15 7,2 115 55,3 26 12,5 6 2,9 208
(=100,0%)
7-27 dite 29 21,2 12 8,7 78 56,9 16 11,7 2 1,4 137
(=100,0%)
28-364 dite 93 17,9 79 15,2 289 55,7 57 11,0 1 0,2 519
(=100,0%)
Total 864
Viti
Periudhat
moshore te
vitit te pare
te jetes
Niveli Arsimor i Nenes
Paspecifikuar Fillor 8-vjeçar I Mesem I Larte Total
Nr % Nr % Nr % Nr % Nr %
1995
0-6 dite 64 19,6 23 15,0 158 17,0 94 29,3 5 29,4 344
7-27 dite 20 6,1 16 10,5 86 9,2 49 15,3 3 17,6 174
28-364 dite 242 74,2 114 74,5 686 73,8 178 55,4 9 52,9 1.229
Total 326 100,0 153 100,0 930 100,0 321 100,0 17 100,0 1.747
2000
0-6 dite 46 27,4 15 14,1 115 23,8 26 26,3 6 66,7 208
7-27 dite 29 17,3 12 11,3 78 16,2 16 16,1 2 22,2 137
28-364 dite 93 55,3 79 74,6 289 60,0 57 57,6 1 11,1 519
Total 168 100,0 106 100,0 482 100,0 99 100,0 9 100,0 864
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 28
Vdekjet foshnjore (te dhenat e vdekshmerise si numer absolut i vdekjeve dhe
perqindjet perkatese ndaj totalit numerik vjetor te tyre) me 1995 dhe 2000
sipas sshhkkaaqqeevvee ttee vvddeekkjjeess (te grupuara sipas grup-shkaqeve te
lartpermendura ne TABELEN 2) paraqiten ne TABELA 13 dhe GRAFIKU 9.
ARI perbejne 38,6% and 48,3% te totalit vjetor te vdekjeve perkatesisht me
1995 dhe 2000. Semundjet Infektive dhe Semundjet e Neonatit renditen ne
vendin e dyte dhe te trete. Eshte me vlere te nenvizohet pesha specifike relativisht e ulet e Semundjeve Diarreike si shkak i vdekjes foshnjore,
sidomos me 2000.
TABELA 13 dhe GRAFIKU 9
TABELA 13
TE DHENAT E VDEKSHMERISE FOSHNJORE (0-12 MUAJ) (NE PERQINDJE)
SIPAS GRUP-SHKAQEVE TE VDEKJES ME 1995 DHE 2000
Viti Grup-Shkaqet e
Vdekjeve Foshnjore
Vdekjet Foshnjore (0-12 muaj)
ne Total
Nr Perqindja
1995
ARI 675 38,6 %
DD 90 5,2 %
SEM.INFEKT. 386 22,1 %
SEM.NEONAT. 237 13,6 %
KEQFORM.KONGJENIT. 110 6,3 %
SVPF 157 9,0 %
PASPECIFIKUAR 67 3,8 %
SEM.GJAKUT 1 0,06 %
NEOPLAZMA 6 0,3 %
TRAUMA 18 1,0 %
Total (te gjitha shkaqet) 1.747 100,0 %
2000
ARI 417 48,3 %
DD 7 0,8 %
SEM.INFEKT. 176 20,4 %
SEM.NEONAT. 142 16,4 %
KEQFORM.KONGJENIT. 63 7,3 %
SVPF 27 3,1 %
PASPECIFIKUAR 17 2,0 %
SEM.GJAKUT 4 0,5 %
NEOPLAZMA 3 0,3 %
TRAUMA 8 0,9 %
Total (te gjitha shkaqet) 864 100,0 %
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 29
GRAFIKU 9
TE DHENAT E VDEKSHMERISE FOSHNJORE (NE PERQINDJE NDAJ TOTALIT) ME 1995 AND 2000
SIPAS GRUP-SHKAQEVE TE VDEKJES
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
25.0%
30.0%
35.0%
40.0%
45.0%
50.0%
ARI
DD
Sem.In
fekt
.
Sem.N
eona
t.
Keqfo
rm.K
ongj
enit.
SVPF
Paspe
cifik
uar
Sem.G
jaku
t
Neo
plaz
ma
Traum
a
Shkaqet e Vdekjeve Foshnjore
Te d
he
nat e V
deksh
me
rise (
ne p
erq
ind
je)
1995 2000
Nderkaq, eshte me vlere perftimi i nje tabloje te detajuar te shkaqeve te
vdekjes per secilen strukture moshore, konkretisht i te dhenave te
vdekshmerise per periudhen neonatale te hereshme, neonatale te voneshme, dhe post-neonatale si perqindje ndaj totalit numerik vjetor per
secilin (TABELA 14).
Ende me tej, eshte po ashtu me vlere perftimi i peshes specifike si perqindje te secilit shkak te vdekjes foshnjore ne
- Periudhen Neonatale te Hereshme (TABELA 15 dhe GRAFIKU 10),
- Periudhen Neonatale te Voneshme (TABELA 16 dhe GRAFIKU 11), - dhe Periudhen Post-Neonatale (TABELA 17 dhe GRAFIKU 12).
Kjo, sepse struktura shkakesore nuk eshte e njejte sipas periudhave moshore
te mesiperme. Keshtu, ndersa struktura shkakesore e vdekjeve gjate Periudhes Neonatale te Hereshme tregon Semundjet e Neonatit dhe
Keqformimet Kongjenitale si shkaqet kryesore te vdekjes (te renditura
perkatesisht ne vend te pare dhe te dyte), struktura moshore e vdekjeve gjate Periudhes Neonatale te Voneshme dhe sidomos Periudhes Post-
Neonatale paraqet pak a shume te njejtat tipare me ato te vdekshmerise
foshnjore totale (paraqitur me lart ne TABELEN 13 dhe GRAFIKUN 9), me ARI ne vend te pare, ndjekur nga Semundjet Infektive.
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 30
TABELA 14
GRUP-SHKAQET E VDEKJEVE NEONATALE TE HERESHME (MOSHE 0-6 DITE),
VDEKJEVE NEONATALE TE VONESHME (MOSHE 7-28 DITE),
DHE VDEKJEVE POST-NEONATALE (MOSHE 29-365 DITE) ME 1995 DHE 2000:
TE DHENAT E VDEKSHMERISE (NE PERQINDJE) SIPAS STRUKTURES MOSHORE
Viti
Grup-Shkaqet
e Vdekjeve
Foshnjore
Vdekjet ne
Periudhen
Neonatale te
Hereshme
Vdekjet ne
Periudhen
Neonatale te
Voneshme
Vdekjet ne
Periudhen
Post-Neonatale
Vdekjet
Foshnjore
ne Total
Nr Perqind. Nr Perqind. Nr Perqind. Nr
1995
ARI 41 6,1 % 59 8,7 % 575 85,2 % 675
DD 1 1,1 % 4 4,4 % 85 94,4 % 90
SEM.INFEKT. 40 10,4 % 37 9,6 % 309 80,0 % 386
SEM.NEONAT. 190 80,2 % 37 15,6 % 10 4,2 % 237
KEQFORM.KONGJENIT. 49 44,5 % 15 13,6 % 46 41,8 % 110
SVPF 16 10,2 % 13 8,3 % 128 81,5 % 157
PASPECIFIKUAR 3 4,5 % 6 8,9 % 58 86,6 % 67
SEM.GJAKUT 0 0 0 0 1 100,0 % 1
NEOPLAZMA 1 16,7 % 1 16,7 % 4 66,6 % 6
TRAUMA 3 16,7 % 2 11,1 % 13 72,2 % 18
Total (te gjitha shkaqet) 344 19,7 % 174 10,0 % 1.229 70,3 % 1.747
2000
ARI 24 5,7 % 65 15,6 % 328 78,6 % 417
DD 0 0 2 28,6 % 5 71,4 % 7
SEM.INFEKT. 20 11,4 % 35 19,9 % 121 68,7 % 176
SEM.NEONAT. 130 91,5 % 9 6,4 % 3 2,1 % 142
KEQFORM.KONGJENIT. 16 25,4 % 8 12,7 % 39 61,9 % 63
SVPF 11 40,7 % 14 51,8 % 2 7,4 % 27
PASPECIFIKUAR 2 11,8 % 2 11,8 % 13 76,4 % 17
SEM.GJAKUT 1 25,0 % 1 25,0 % 2 50,0 % 4
NEOPLAZMA 2 66,7 % 0 0 1 33,4 % 3
TRAUMA 2 25,0 % 1 12,5 % 5 62,5 % 8
Total (te gjitha shkaqet) 208 24,1 % 137 15,8 % 519 60,1 % 864
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 31
TABELA 15 dhe GRAFIKU 10
TABELA 15 PESHA SPECIFIKE E SECILIT SHKAK TE VDEKJES
GJATE PERIUDHES NEONATALE TE HERESHME (MOSHE 0-6 DITE)
ME 1995 DHE 2000
Viti
Shkaqet e Vdekjeve
Total ARI DD
Sem.
Infekt.
Sem.
Neon.
Keqf.
Kongj SVPF
Paspec-
-ifikuar
Sem.
Gjakut Neopl.
Trau-
ma
1995 Nr 41 1 40 190 49 16 3 0 1 3 344
% 11,9 0,3 11,6 55,2 14,2 4,6 0,9 0 0,3 0,9 100,0
2000 Nr 24 0 20 130 16 11 2 1 2 2 208
% 11,5 0 9,6 62,4 7,7 5,3 1,0 0,5 1,0 1,0 100,0
TABELA 16 dhe GRAFIKU 11
TABELA 16
PESHA SPECIFIKE E SECILIT SHKAK TE VDEKJES GJATE PERIUDHES NEONATALE TE VONESHME (MOSHE 7-27 DITE)
ME 1995 DHE 2000
Viti
Shkaqet e Vdekjeve
Total ARI DD
Sem.
Infekt.
Sem.
Neon.
Keqf.
Kongj SVPF
Paspec-
-ifikuar
Sem.
Gjakut Neopl.
Trau-
ma
1995 Nr 59 4 37 37 15 13 6 0 1 2 174
% 33,9 2,3 21,3 21,3 8,6 7,5 3,4 0 0,6 1,1 100,0
2000 Nr 65 2 35 9 8 14 2 1 0 1 137
% 47,4 1,4 25,5 6,6 5,8 10,2 1,4 0,7 0 0,7 100,0
TABELA 17 and GRAFIKU 12
TABELA 17
PESHA SPECIFIKE E SECILIT SHKAK TE VDEKJES GJATE PERIUDHES POST-NEONATALE (MOSHE 28-364 DITE)
ME 1995 DHE 2000
Viti
Shkaqet e Vdekjeve
Total ARI DD
Sem.
Infekt.
Sem.
Neon.
Keqf.
Kongj SVPF
Paspec-
-ifikuar
Sem.
Gjakut Neopl.
Trau-
ma
1995 Nr 575 85 309 10 46 128 58 1 4 13 1.229
% 46,8 6,9 25,1 0,8 3,8 10,4 4,7 0,1 0,3 1,1 100,0
2000 Nr 328 5 121 3 39 2 13 2 1 5 519
% 63,2 1,0 23,3 0,6 7,4 0,4 2,5 0,4 0,2 1,0 100,0
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 32
GRAFIKU 10
PESHA SPECIFIKE (NE PERQINDJE) E SHKAQEVE TE VDEKJES ME 1995 DHE 2000 GJATE PERIUDHES NEONATALE TE HERESHME (MOSHE 0-6 DITE)
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
ARI
DD
Sem.In
fekt
.
Sem.N
eona
t.
Keqfo
rm.K
ongj
enit.
SVPF
Paspe
cifik
uar
Sem.G
jaku
t
Neo
plaz
ma
Traum
a
Shkaqet e Vdekjeve Neonatale te Hereshme
Te d
he
nat e V
deksh
me
rise (
ne p
erq
ind
je)
1995 2000
GRAFIKU 11
PESHA SPECIFIKE (NE PERQINDJE) E SHKAQEVE TE VDEKJES ME 1995 DHE 2000
GJATE PERIUDHES NEONATALE TE VONESHME (MOSHE 7-27 DITE)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
ARI
DD
Sem.In
fekt
.
Sem.N
eona
t.
Keqfo
rm.K
ongj
enit.
SVPF
Paspe
cifik
uar
Sem.G
jaku
t
Neo
plaz
ma
Traum
a
Shkaqet e Vdekjeve Neonatale te Voneshme
Te d
he
nat e V
deksh
me
rise
(n
e p
erq
indje
)
1995 2000
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 33
GRAFIKU 12
PESHA SPECIFIKE (NE PERQINDJE) E SHKAQEVE TE VDEKJES ME 1995 DHE 2000 GJATE PERIUDHES POST-NEONATALE (MOSHE 28-364 DITE)
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
ARI
DD
Sem.In
fekt
.
Sem.N
eona
t.
Keqfo
rm.K
ongj
enit.
SVPF
Paspe
cifik
uar
Sem.G
jaku
t
Neo
plaz
ma
Traum
a
Shkaqet e Vdekjeve Post-Neonatale
Te d
he
nat e V
deksh
me
rise (
ne p
erq
ind
je)
1995 2000
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 34
Vendi (shtepi apo institucion shendetesor) kkuu kkaa nnddooddhhuurr vvddeekkjjaa e
foshnjes me 1995 dhe 2000 (TABELA 18)
dhe te dhenat lidhur me pprraanniinnee oossee jjoo ttee ttrraajjttiimmiitt mmjjeekkeessoorr ppeerr
ffoosshhnnjjeenn me 1995 dhe 2000 (TABELA 19)
paraqesin dy momente te tjera te rendesishme te ketij studimi deskriptiv.
TABELA 18 VENDI I VDEKJES SE FOSHNJES
ME 1995 DHE 2000
VITI VENDI
I VDEKJES SE FOSHNJES
NUMRI I
VDEKJEVE PERQINDJA
1995
I paspecifikuar 197 11,3 %
Shtepi 876 50,1 %
Institucion shendetesor 659 37,7 %
tjeter 15 0,9 %
Total 1.747 100,0 %
2000
I paspecifikuar 50 5,8 %
Shtepi 356 41,2 %
Institucion shendetesor 451 52,2 %
tjeter 7 0,8 %
Total 864 100,0 %
TABELA 19
PRANIA OSE JO E TRAJTIMIT MJEKESOR
NE RASTET E VDEKJEVE FOSHNJORE ME 1995 DHE 2000
VITI TRAJTIMI
MJEKESOR
NUMRI I
VDEKJEVE PERQINDJA
1995
PO 936 53,6 %
JO 298 17,0 %
paspecifikuar 513 29,4 %
Total 1.747 100,0 %
2000
PO 625 72,3 %
JO 93 10,8 %
paspecifikuar 146 16,9 %
Total 864 100,0 %
EE..ZZ.. KKAAKKAARRRRIIQQII // IISShhPP // mmaarrss 22000044 35
Se fundi, te dhenat e lidhura me vvddeekkjjeett ffoosshhnnjjoorree ssiippaass ggjjiinniissee me
1995 dhe 2000 (TABELA 20 dhe GRAFIKU 13) tregojne per nje mbizoterim te lehte
te meshkujve, qe perbejne 56,4% and 56,5% te totalit numerik vjetor te vdekjeve foshnjore perkatesisht me 1995 dhe 2000. Çka do te nenkuptonte
psikologjine ekzistuese te familjes shqiptare per nje barazi te plote te gjinise
lidhur me perkujdesjen ndaj te posalindurit dhe foshnjes.
TABELA dhe GRAFIKU 13
TABELA 20
VDEKJET FOSHNJORE SIPAS GJINISE ME 1995 DHE 2000
VITI GJINIA NUMRI I
VDEKJEVE PERQINDJA
1995
Meshkuj 986 56,4 %
Femra 761 43,6 %
Total 1.747 100,0 %
2000
Meshkuj 488 56,5 %
Femra 376 43,5 %
Total 864 100,0 %
GRAFIKU 13
VDEKJET FOSHNJORE SIPAS GJINISE ME 1995 DHE 2000
0.0%
10.0%
20.0%
30.0%
40.0%
50.0%
60.0%
Male, 1995 Female, 1995 Male, 2000 Female, 2000
Infant Deaths according to Gender
Mo
rta
lity
fig
ure
s (
pe
rce
nta
ge
)
_____________________________________________
________________________________________________________