VADemeCum - Instytut Meteorologii i Gospodarki … í obserwacje i pomiary hydroloiczne 5 1. WsTĘP Czynnikami, które od zawsze decydowały o podejmowaniu obserwacji zmian pozio-mu

HYDROLOGICZNA OsłONA kRAju

VADemeCumPomiary

i obserwacje hydrologiczne

Instytut Meteorologii i Gospodarki WodnejPaństwowy Instytut Badawczy

Warszawa 2015

Redakcja:Agnieszka Malota, Anna Nadolna (Centrum Hydrologicznej Osłony Kraju)Autorzy:Franciszek Szumiejko, Marcin Wdowikowski, Andrzej Hański (Biuro Prognoz Hydrologicznych we Wrocławiu)Alicja Kańska, Magda Mielke (Biuro Prognoz Hydrologicznych w Gdyni)Jerzy Aneszko, Izabela Jankowska, Mikołaj Wydrych – informacje o aktualnej sieci pomiarowo-obserwacyjnej w rozdziałach 4, 4.2, 4.3 i 7, (Centrum Hydrologiczno- Meteorologicznej Służby Pomiarowo-Obserwacyjnej, Wydział Służby Pomiarowo- Obserwacyjnej i Geoinformacji)

Projekt okładki:Elżbieta Klejnowska

korekta językowa:Karolina Racka

skład i łamanie:Rafał Stepnowski

3Vademecum − obserwacje i pomiary hydrologiczne

sPIs TReŚCI

1. Wstęp ..............................................................................................2. Historia obserwacji i pomiarów hydrologicznych .........................3. Lokalizacja profili stacji wodowskazowych .................................4. Pomiary i obserwacje na stacjach hydrologicznych .....................

4.1. StanwodywrzekachipoziomMorzaBałtyckiego.....................4.2. Temperatura wody ...................................................................4.3. Zjawiska zarastania koryt rzecznych .......................................4.4. Zjawiska lodowe .......................................................................4.5. ZjawiskazlodzeniaBałtyku......................................................4.6. Natężenieprzepływu................................................................4.7. Pomiarygeodezyjne................................................................4.8. Inne rodzaje pomiarów i obserwacji .........................................

5. ustalanie stanów ostrzegawczych i alarmowych ........................6. Literatura ........................................................................................7. Mapy lokalizacji stacji wodowskazowych w województwach ....

56

11131421222326263031323538


1. WsTĘP

Czynnikami, które od zawsze decydowały o podejmowaniu obserwacji zmian pozio-mu wody w rzekach, były wyłącznie elementarne względy praktyczne, mające na celu wykorzystanie wody do rozwoju cywilizacyjnego lub ochronę przed niszczyciel-skimi skutkami żywiołu. Wyniki pomiarów i obserwacji stanu wody w rzekach przez długi okres były zatem jedynymi informacjami, jakie zbierano.

Ze względu na ścisły związek sytuacji meteorologicznej z warunkami przepływu wody w korytach rzecznych oraz na losowo zmienny w czasie charakter występo-wania poszczególnych elementów meteorologicznych (w szczególności opadów deszczu) zaistniała konieczność prowadzenia systematycznych, a nade wszystko ciągłych pomiarów i obserwacji. Informacja dotycząca stanu wody okazała się klu-czowa do oceny warunków hydrologicznych koryt rzecznych, co też spowodowało, że pojawiające się w XIX w. pierwsze służby hydrologiczne swoją działalność rozpo-czynały od zakładania stacji wodowskazowych.

Sandomierz, 2010. Panorama zalanego przez powódź Sandomierzafot. Kacper Kowalski/FORUM

6 Hydrologiczna osłona kraju

2. HIsTORIA OBseRWACjI I POmIARóW HYDROLOGICZNYCH

Bogate tradycje polskiej hydrologii wynikają ze stosunkowo wczesnego zorganizo-wania na naszych ziemiach sieci pomiarowo-obserwacyjnej podstawowych elemen-tów hydrologicznych. Niesłychanie istotne w rozwoju hydrometrii (czyli nauki o po-miarach wody, w tym o pomiarach hydrologicznych) okazało się wykorzystanie rzek w codziennym życiu ludzi zamieszkujących ziemie polskie, od rolnictwa do żeglugi śródlądowej, która stanowiła ważny sposób transportu na Odrze, Wiśle czy Warcie.

Początkowo do pomiarów wód wykorzystywano metody znane już w staro-żytnym Egipcie, kiedy odczytywano stany charakterystyczne Nilu (najczęściej maksymalne), które wykuwano w skałach nabrzeży lub później w specjalnych budowlach zwanych nilomierzami [Mikulski 1978; Whitcher i in. 2002]. Do dziś zachowanym obiektem do pomiaru poziomu Nilu jest budowla na wyspie Roda w Kairze (rys. 1). Egipcjanie na podstawie setek lat obserwacji rzeki, od której za-leżał ich byt, ustanowili „stany charakterystyczne” oznaczone jako poziomy „głodu, cierpienia, radości, bezpieczeństwa, obfitości czy katastrofy”.

Z biegiem czasu również w Polsce, oprócz oznaczania najwyższych pozio-mów (najczęściej związanych z wylaniem rzek) wody towarzyszących powodziom, w korytach rzecznych podjęto systematyczną i ciągłą rejestrację stanów wody. Na naszych ziemiach lokalnie można odnaleźć świadectwa wystąpienia wielkich wód, np. w XIII w. na Warcie pod Poznaniem lub w XVI w. na Wiśle w Krakowie.

Rys. 1. Nilomierz w KairzeRys. 2. Stacje obserwacyjno-pomiarowe IMGW, I i II rzędu, w 1938 r.Rys. 3. Szkic sytuacyjno-wysokościowy stacji wodowskazowej Łąki na Baryczy


Pierwsze wzmianki o kilkunastoletnich ciągach obserwacyjnych stanów wody przypisuje się w podobnym czasie na początek XVIII w. w Europie, tj. na Newie w Petersburgu (1715 r.), na Łabie w Magdeburgu (1727 r.), na Sekwanie w Paryżu (1731 r.) oraz na Odrze we Wrocławiu (1717 r.). Jednak pierwsze systematycz-ne obserwacje, które zachowały się do dnia dzisiejszego dotyczą Wisły w Toru-niu (od 1760 r.), a następnie Warszawy i Tczewa (od 1799 r.). Pomiary na Wiśle w Warszawie w źródłach archiwalnych podawane są najczęściej jako przykład roz-poczęcia regularnych pomiarów stanów wody na ziemiach polskich.

Nieco wcześniej, w roku 1764, za rządów Stanisława Augusta, uznając rzeki za naturalne bogactwo narodowe, poddano je jurysdykcji Komisji Skarbu Koronnego z zaleceniem, aby rzeki uznane za spławne przygotowano do żeglugi. W wyniku prac wykonywanych przez lustratorów Komisji powstało wiele map i raportów opisu-jących poszczególne rzeki, które stanowiły fundament późniejszych prac nad atla-sem podziału hydrograficznego kraju. W tamtych latach powstał też Korpus Ponto-nierów, którego działania polegały na technicznym przygotowaniu rzek w celu ułatwienia spływu wód. W trzy lata po utworzeniu Korpusu opublikowano pracę, niemającą precedensu w piśmiennictwie polskim, z zakresu morfologii rzek i niektó-rych zagadnień hydrologicznych. W dziele „Myśli o sposobach bezpiecznego i wy-godnego spławu rzekom Polskim i Litewskim” nieznany do dziś autor po raz pierw-szy wprowadził do świata nauki i inżynierii polskiej pojęcie związane z ruchem wody w rzece oraz kształtowaniem się koryta rzecznego [Mikulski 1978; Zieliński 1999].

Rozkwit nauk przyrodniczych na początku XIX w. przyczynił się do rozpoczęcia regularnych obserwacji stanu wody w dorzeczu Odry: na Warcie, Noteci, Drawie, Nysie Łużyckiej czy Nysie Kłodzkiej, oraz nieco później w dorzeczu Wisły: na Du-najcu, Popradzie, Sanie, Narwi, Bugu, Brdzie i Bzurze. W dorzeczach przymorza regularne obserwacje stanu wody rozpoczęto najpóźniej od roku 1901, na Redze, Słupi, Łebie czy Łynie.

Pierwsze pomiary przepływu na ziemiach polskich zostały wykonane w 1833 roku na Odrze we Wrocławiu, następnie w 1836 roku na Wiśle pod Świeciem. Z roku 1885 pochodzą również systematyczne pomiary przepływu wykonane w dorzeczu górnej Wisły, w szczególności na Małej Wiśle, Wiśle górnej (od ujścia Przemszy po Kraków), a także na Sole, Skawie, Rabie, Dunajcu, Wisłoce oraz Sanie z Wisłokiem.

W okresie poprzedzającym I wojnę światową nie było warunków do utworzenia jednolitej organizacji pełniącej służbę hydrologiczną na obszarze całego kraju.


W zaborach działały odrębne organizacje realizujące program pomiarowy na miarę własnych potrzeb, np. w zaborze austriackim funkcjonowało Centralne Biuro Hydro-graficzne zorganizowane przez Romualda Iszkowskiego, z siedzibą w Wiedniu i Krajowym Oddziałem Hydrograficznym we Lwowie, wykonujące pomiary stanu wody i opadu atmosferycznego. W zaborze pruskim od 1901 roku funkcjonował In-stytut Hydrograficzny w Berlinie (Landesanstalt fur die Gewasserkunde), ogranicza-jący działanie do rejestracji, opracowania i publikacji wyników pomiarów i obserwacji hydrologicznych i meteorologicznych, natomiast utrzymanie sieci pozo-stawiono jednostkom inspekcji dróg wodnych i urzędom budownictwa melioracyjne-go. W zaborze rosyjskim natomiast hydrologiczna sieć pomiarowo-obserwacyjna podlegała okręgom komunikacji przy Ministerstwie Komunikacji.

Po odzyskaniu niepodległości po I wojnie światowej na terenie Polski funkcjono-wał były Oddział Hydrograficzny z Lwowa, przekształcony na Biuro Hydrograficzne. W tym czasie sieć pomiarowa była najlepiej zorganizowana w zachodniej Małopol-sce, na Wielkopolsce i Pomorzu, na wschodzie kraju w wyniku działań wojennych infrastruktura sieci stacji pomiarowych uległa zniszczeniu lub była całkowicie zanie-dbana. Istniało wówczas 306 wodowskazów. W roku 1920 wcielono w życie plan odbudowy hydrologicznej sieci pomiarowo-obserwacyjnej, bazującej na regionalnej osłonie poszczególnych dorzeczy. W tym celu powołano 5 referatów: w Poznaniu, Warszawie, Krakowie, Wilnie i Lwowie [Pasławski 1973; Bajkiewicz i in. 1993].

8 czerwca 1921 roku ukazuje się Rozporządzenie Ministra Robót Publicznych (prof. Gabriela Narutowicza) określające cel i zakres działalności Biura Hydrogra-ficznego.

W roku 1934 Biuro Hydrograficzne przekształcono w Instytut Hydrograficzny, natomiast do wybuchu II wojny światowej liczba stacji wodowskazowych z regu-larnym programem pomiarów i obserwacji stanów wody, przepływów i temperatury wody sięgała 852. Dodatkowo w programie pomiarowym wykonywano również po-miary temperatury powietrza (na potrzeby hydrologii), pomiary i obserwacje zjawisk lodowych oraz zarastania koryt rzecznych. Istotne dla dalszego rozwoju hydrometrii w Polsce okazały się nowatorskie pomiary przepływu wód wezbraniowych za po-mocą kul na zawieszeniu oraz pomiary przepływu rzek pod pokrywą lodową. W tym czasie prowadzono również badania granulometryczne ilości materiału unoszonego oraz pomiary ilości i jakości materiału wleczonego rzek. Do roku 1939 regularnie wydawane były roczniki hydrologiczne oraz kilka publikacji opracowanych wspól-


nie z Państwowym Instytutem Meteorologicznym, dotyczących analizy ulewnych opadów deszczu. PIM funkcjonował równolegle z PIH, utrzymując niezależną sieć pomiarowo-obserwacyjną, często w tych samych miejscowościach (rys. 2).

W trakcie II wojny światowej pod nadzorem hitlerowskich Niemiec przez kilka lat utrzymywano w Warszawie ponownie powołany Instytut Hydrograficzny, jednak działania wojenne ostatnich lat konfliktu, a w szczególności pożoga powstania war-szawskiego nie pozostawiła po tamtym okresie wiarygodnych źródeł. Znaczna część niemieckiej dokumentacji stacji hydrologicznych (rys. 3) z okresu przed 1939 roku zachowała się do dnia dzisiejszego w archiwach IMGW-PIB.

8 marca 1945 roku powołano Państwowy Instytut Hydrologiczno-Meteorologicz-ny, który podjął się trudnego zadania odbudowy, praktycznie od podstaw, sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych na terenie Polski. W celu usprawnienia reali-zacji zadań powołano osiem oddziałów terenowych: w Gdyni (Oddział Morski), Słupsku, Poznaniu, Wrocławiu, Katowicach, Krakowie, Warszawie i okresowo w Łodzi (oddział w Łodzi został zamknięty w roku 1947, po czym utworzono oddział w Białymstoku). Początkowy etap rozwoju sieci pomiarowo-obserwacyjnej i metod badawczych trwał do roku 1951. Od roku 1945 do początku lat 50. odbudowano liczbę stacji wodowskazowych z okresu międzywojennego. W związku z rosnącymi potrzebami gospodarki wodnej i żeglugi śródlądowej w latach 50. i 60. nastąpiła weryfikacja sieci hydrologicznej, zwiększono liczbę stacji pomiarowych oraz posze-rzono program o pomiary materiału dennego i materiału unoszonego, jednocześnie zwiększając częstotliwość pomiarów przepływu [Pasławski 1973; Maciążek 2004].

W roku 1973 po wielu zmianach podległości resortowej PIHM w kolejnych mini-sterstwach doszło do połączenia z Instytutem Gospodarki Wodnej. Utworzono Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). Do chwili obecnej IMGW (Państwowy Instytut Badawczy od roku 2011), przyjmując realizację ustawowych obowiązków państwowej służby hydrologiczno meteorologicznej w zakresie osłony między innymi dorzeczy Odry, Wisły i dorzeczy Przymorza, funkcjonuje w oparciu na trzech oddziałach terenowych: Oddział Morski w Gdyni, oddziały we Wrocławiu i Krakowie oraz Ośrodek Technicznej Kontroli Zapór w Katowicach. Do podstawo-wych zadań IMGW-PIB w ramach pełnienia PSHM, które regulują: ustawa Prawo wodne z roku 2001 oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z roku 2007, należą (zgodnie z art. 103 ustawy Prawo wodne):• pomiary i obserwacje hydrologiczne oraz meteorologiczne,


• gromadzenie, przetwarzanie, archiwizowanie i udostępnianie informacji hydro-logicznych oraz meteorologicznych,

• bieżące analizy i ocena sytuacji hydrologicznej oraz meteorologicznej,• opracowywanie i przekazywanie prognoz meteorologicznych i hydrologicznych,• opracowywanie i przekazywanie organom administracji publicznej ostrzeżeń

przed niebezpiecznymi zjawiskami zachodzącymi w atmosferze i hydrosferze.Instytut pełni również służbę do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących,

realizując zadania państwa w zakresie nadzoru nad stanem technicznym i stanem bezpieczeństwa budowli piętrzących.

Obecnie (stan na rok 2015) w ramach sieci pomiarowo-obserwacyjnej PSHM funkcjonuje 862 stacji wodowskazowych rzecznych, jeziornych i morskich oraz 890 stacji meteorologicznych, z czego ponad połowę stanowią stacje automatyczne (łączna ich liczba wynosi 1059). Niezależnie od PSHM różne instytucje naukowo- badawcze, uczelnie oraz coraz częściej w ostatnich latach jednostki samorządu terytorialnego mają odrębne stacje wodowskazowe, założone w związku z prowa-dzonymi badaniami hydrologicznymi oraz lokalnymi potrzebami wzmożonej osłony hydrologicznej obszarów szczególnie narażonych na skutki wezbrań i powodzi.

Warto zaznaczyć, że PIHM, a obecnie IMGW-PIB, w oparciu na regularnym programie pomiarowo-obserwacyjnym na największej w Polsce sieci stacji pomia-rów hydrologicznych i meteorologicznych wniósł znaczący wkład w rozwój takich dyscyplin naukowych, jak hydrologia i meteorologia. Wieloletnie obserwacje for-mowania się i przekształcania zjawisk hydrologicznych i meteorologicznych pro-wadzone przez pracowników Instytutu pozwoliły na zdobycie wiedzy niezbędnej do rozwiązywania wielu problemów naukowych i praktycznych. Od lat 60. w IMGW-PIB powstało wiele podręczników o charakterze akademickim, prac naukowych i eks-pertyz, które pozostają aktualne i po dzień dzisiejszy służą kolejnym pokoleniom pracowników podczas realizacji osłony hydrologicznej i meteorologicznej. Specjali-styczna kadra oraz kierownictwo Instytutu należy do krajowych środowisk eksperc-kich w dziedzinach hydrologii, meteorologii i gospodarki wodnej oraz uczestniczy w pracach komisji międzynarodowych, takich jak Światowa Organizacja Meteorolo-giczna (WMO), czy bardziej lokalnych, dotyczących rzek granicznych, jak trójstronna Międzynarodowa Komisja Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem.


3. LOkALIZACjA PROfILI sTACjI WODOWskAZOWYCH

Tak w nauce, jak w praktyce funkcjonuje pogląd, że bez dobrego pomiaru i obserwacji nie ma dobrej analizy, zatem można stwierdzić, że od poziomu i za-kresu prowadzonych badań zależy stan i rozwój nie tylko hydrologii jako nauki, ale również hydrologii jako narzędzia do realizacji zadań krajowej gospodarki wodnej (w tym zaopatrzenia ludności w wodę) czy zapewnienia społeczeństwu bezpieczeń-stwa poprzez ostrzeganie o groźnych zjawiskach hydrologicznych (zapewnienie osłony hydrologicznej). Lokalizacja punktów pomiarowych na rzekach nie pozostaje bez znaczenia i mimo że zasady towarzyszące zakładaniu i utrzymaniu stacji hy-drologicznych nie są tak restrykcyjne, jak w przypadku stacji meteorologicznych, to w ciągu dziesięcioleci badań na całym świecie przyjęto pewien zbiór wytycznych.

Generalną zasadą lokalizowania profili stacji wodowskazowych jest, aby prze-krój rzeki był stały i umożliwiał prawidłowe wykonanie pomiarów (i obserwacji) z dostateczną dokładnością. W instrukcjach i podręcznikach na całym świecie najczę-ściej pojawiają się następujące zapisy szczegółowe dotyczące reprezentatywności profili hydrometrycznych:• profil należy wybrać na prostym odcinku rzeki, o zwartym korycie

i o regularnym przekroju poprzecznym oraz jednolitym spadku podłużnym zwierciadła wody, zapewniającym możliwie równomierny rozkład głębokości i prędkości wody,

• profil należy wytyczyć tak, aby nurt w korycie cieku był równoległy względem pozostałych strug wody w korycie oraz w dolinie,

• należy unikać profili z wodą stojącą lub prądami wstecznymi,• zwierciadło wody w profilu wodowskazowym powinno być swobod-

ne, tzn. nie powinno znajdować się pod wpływem spiętrzeń i depresji wywołanych przez czynniki naturalne lub sztuczne; do czynników naturalnych wywołujących te zjawiska zalicza się przede wszyst-kim wahania zwierciadła wody w odbiorniku, do którego uchodzi dana rzeka, a czynnikami sztucznymi są budowle wodne i urządzenia gospodarki wodnej zlokalizowane poniżej wodowskazu,

• profil należy usytuować na odcinku rzeki dostępnym w każdej porze roku i przy każdej wysokości stanu wody,

• dno rzeki w profilu wodowskazowym nie powinno ulegać zmianom,


tj. erozji i akumulacji, a także w miarę możliwości nie powinno zarastać roślin-nością wodną,

• profil musi być tak dobrany, aby istniały w nim dogodne warunki techniczne do założenia wodowskazu oraz, aby można było zapewnić dobrą ochronę wodo-wskazu przed uszkodzeniami (np. płynącą krą lodową),

• stację hydrologiczną należy zaznaczyć w sposób widoczny zarówno dla ludno-ści cywilnej, jak i wszelkiego rodzaju służb [Lambor 1962; Michalczewski 1970; Pasławski 1973; Ujda 1988; Byczkowski 1997; PN-EN ISO 748:2009; WMO 1994, 2010].Poprawny wybór profilu pomiarowego jako kluczowego elementu sta-

cji wodowskazowej jest na ogół trudny, zwłaszcza na rzekach o zmien-nym korycie i na rzekach silnie zarastających. W takich przypadkach profile hydrometryczne należy wyznaczać, uwzględniając widoczne zmiany, jakie wywo-łują wezbrania, względnie rośliny wodne w okresie wegetacji. Nie zawsze można wybrać profil, w którym mieściłaby się woda o pełnej amplitudzie wahania stanów, dlatego niekiedy trzeba wyznaczyć dwa profile: jeden obejmujący niższe stany wody i drugi – wyższe. Wszelkie informacje związane z lokalizacją i opis infrastruk-tury technicznej stacji pomiarowej, dane o wykonanych kontrolach oraz remontach znajdują się w dokumentacji technicznej stacji hydrologicznej. Przyrządy pomia-rowe na stacji hydrologicznej, podobnie jak w przypadku stacji meteorologicznej, muszą mieć aktualne świadectwo wzorcowania, wydawane okresowo przez CLAP w ramach IMGW-PIB lub przez specjalistyczne firmy zewnętrzne.

Zmieniające się potrzeby i metody prowadzenia osłony hydrologicznej przez IMGW-PIB, zmiany zagospodarowania przestrzennego terenów, wykorzystania zasobów rzek oraz rozwój aglomeracji miejskich często powodują, że część wo-dowskazów traci swoją reprezentatywność lub prowadzenie dalszych pomiarów i obserwacji staje się niemożliwe. W takich przypadkach stacje hydrologiczne są przenoszone w nowe lokalizacje lub zamykane, jeśli nie ma możliwości znalezienia nowego miejsca lub przeniesienie jest zbyt kosztowne. Również w związku z wyżej wymienionymi czynnikami systematycznie prowadzona jest weryfikacja wykorzy-stania sieci pomiarowej, na podstawie której powstają nowe stacje pomiarowe lub przenosi i zamyka się stacje istniejące.

Sieć pomiarowo-obserwacyjna PSHM oraz wchodząca w jej skład sygnalizacja hydrometeorologiczna, która ma służyć prognozom hydrologicznym musi być na ten


cel specjalnie nastawiona i odpowiednio zorganizowana. Potrzeby służby prognoz hydrologicznych na ogół nie pokrywają się z potrzebami służby prognoz meteorolo-gicznych, choć czasem mogą korzystać z tego samego źródła danych i w pewnym stopniu są od siebie zależne. Historycznie sieć pomiarowo-obserwacyjną rozróżnia-no na sieć hydrograficzną, meteorologiczną oraz sieć osłony przeciwpowodziowej. Obecnie kształt sieci hydrologiczno-meteorologicznej dostosowuje się przede wszystkim do potrzeb ustawowego obowiązku osłony meteorologicznej i hydrolo-gicznej, pełnionej przez właściwe biura prognoz hydrologicznych i meteorologicz-nych w oddziałach IMGW-PIB. Dokumentem, który obejmuje w wyraźne przepisy całą funkcjonalność sieci pomiarowo-obserwacyjnej na potrzeby osłony hydrolo-gicznej jest oddziałowy plan sygnalizacji przeciwpowodziowej przygotowywany dla poszczególnych rejonów osłony [Lambor 1962].

4. POmIARY I OBseRWACje NA sTACjACH HYDROLOGICZNYCH

Pomiary i obserwacje hydrologiczne prowadzi się na stacjach wodowskazo-wych rzecznych, jeziornych i morskich, wchodzących w skład sieci pomiarowo- obserwacyjnej państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej (PSHM). Pomia-ry hydrologiczne wykonywane są przez stacje automatyczne, natomiast pomiary i obserwacje hydrologiczne przez obserwatorów ryczałtowych lub pracowników terenowych działów służby pomiarowo-obserwacyjnej (DSPO). Cały program po-miarowy IMGW-PIB dostosowany jest do standardów i procedur Międzynarodowej Organizacji Meteorologicznej (WMO). Na sieć stacji hydrologicznych składają się 862 stacje wodowskazowe rzeczne, jeziorne i morskie, które zostały podzielone na cztery rzędy (tab. 1). Stacje hydrologiczne I i II rzędu, niezbędne do podstawowej osłony hydrologicznej kraju, dostarczają danych w trybie terminowym (codziennie o godzinie 06 UTC) i są wyposażone w automatyczne czujniki stanu wody z fun- kcją transmisji danych w czasie rzeczywistym. Na stacjach III rzędu obserwacje są wykonywane w trybie terminowym oraz przy wykorzystaniu aparatury automatycz-nej, jednak wyniki pomiaru nie są przekazywane w trybie operacyjnym. Rząd IV stanowią stacje, na których obserwacje wykonywane są w trybie terminowym, bez wykorzystania aparatury automatycznej.

Sieć stacji hydrologicznych w poszczególnych województwach przedstawiono na mapach (rozdz. 7).


Tabela 1. Liczba stacji hydrologicznych PSHM w podziale na rzędy. Stan na 30.06.2015 r. (Jerzy Aneszko, Mikołaj Wydrych, Wydział Służby Pomiarowo-Obserwacyjnej i Geo- informacji)

Rząd stacji hydrologicznej Liczba

I 118

II 518

III 56

IV 170

Razem 862

Na stacjach hydrologicznych Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicz-nej obecnie wykonywane są następujące pomiary i obserwacje:• Stan wody [cm],• Temperatura wody [°C],• Zjawiska zarastania koryt rzecznych [-] – skatalogowana forma opisowa,• Zjawiska lodowe [-] – skatalogowana forma opisowa,• Prędkość i natężenie przepływu wody [m·s-1, m3·s-1],• Pomiary geodezyjne geometrii koryt rzecznych oraz spadek zwierciadła wody [-].

4.1. stan wody w rzekach i poziom morza Bałtyckiego

Pod pojęciem stanu wody rozumie się wzniesienie zwierciadła wody w danym pro-filu wodowskazowym ponad przyjęty umownie poziom (płaszczyznę), zwany zerem wodowskazu. Stan wody jest więc wielkością względną i nie oznacza bezpośrednio głębokości rzeki czy zbiornika wodnego, a tak często jest interpretowany. Podawa-ny jest zawsze w centymetrach odniesiony do indywidualnie wyznaczanego dla każdego przekroju zera wodowskazu. Zero wodowskazu dobiera się w sposób do-wolny, dbając jedynie, aby było ono umiejscowione poniżej najniższych możliwych stanów wody oraz strefy zmian dna koryta rzecznego, w celu uniknięcia ujemnych odczytów. Jeżeli koryto rzeki lub dno zbiornika ulega pogłębieniu, które powodu-je występowanie odczytów ujemnych, zero wodowskazu obniża się (najczęściej o 1 m), informując o tym fakcie zainteresowanych. Pomiar stanu wody na stacjach wodowskazowych różnego typu (fot. 1, 2 i 3) odbywa się obecnie w sposób auto-matyczny oraz tradycyjny (analogowy). Odczyt stanu wody wykonywany jest przez obserwatora codziennie o godzinie 6 UTC (w obowiązującym w Polsce czasie urzę-


dowym odczyty wykonywane są o 7 rano czasu zimowego i o 8 rano czasu letniego) lub przez pracowników zespołów terenowych podczas wizyt kontrolnych i pomiarów przepływu. Stan wody odczytywany jest z podziałki wodowskazu z dokładnością do 1 cm. Dodatkowo w okresie przyboru wody obserwator wykonuje obserwacje nad-zwyczajne w odstępach 3- i 6-godzinnych w zależności od stopnia zagrożenia hy-drologicznego (co 6 godzin po przekroczeniu stanu ostrzegawczego i co 3 godziny lub częściej po przekroczeniu stanu alarmowego, patrz rozdz. 5). Celem obserwacji nadzwyczajnych jest uchwycenie kulminacji fali powodziowej oraz moment przesu-wania się szczytu fali. Stany wody odczytane przez obserwatora hydrologicznego do dziś są zapisywane w miesięcznym wykazie wodowskazowym (stanowiącym część Dziennika spostrzeżeń wodowskazowych), który po zakończeniu miesiąca przekazywany jest do Biura Prognoz Hydrologicznych, odpowiedzialnego również za opracowanie i archiwizację danych hydrologicznych (rys. 5).

Na potrzeby osłony hydrologicznej stany wody podawane są do dziś przez ob-serwatorów w systemie sygnalizacji codziennej, co polega na przekazywaniu od-czytu z godz. 6 UTC i, jeżeli wystąpią, informacji o zjawiskach zarastania i zlodzenia koryta rzeki.

Do pomiaru stanów wody służą różne urządzenia – od najprostszych, zwanych wodowskazami, do najbardziej skomplikowanych limnimetrów, jak czujniki radaro-we czy hydrostatyczne. Najprostszym wodowskazem, znajdującym dotychczas naj-szersze zastosowanie, jest łata wodowskazowa, wykonywana najczęściej z drewna (lub innych materiałów, w zależności od warunków). Łata wodowskazowa wyposa-

Fot. 1. Stacja wodowskazowa z wieżą limnigraficzną oraz masztem telemetrycznej transmisji danych w Duninie na rzece Kaczawie; fot. archiwum DSPO WrocławFot. 2. Łaty wodowskazowe na stacji Wychódźc, rzeka Wisła; fot. M. WydrychFot. 3. Maszt telemetryczny na stacji Ostrołęka, rzeka Narew; fot. M. Wydrych

d.


żona jest w dwucentymetrową podziałkę umieszczoną na stalowym palu w korycie rzeki. Wodowskaz nawiązany jest niwelacyjnie do kilku (minimum trzech) specjal-nie założonych punktów wysokościowych (reperów), a te z kolei do sieci (osno-wy) niwelacji państwowej, co wymaga precyzyjnych pomiarów geodezyjnych. Tak utrwalona rzędna zera wodowskazu pozwala na okresową kontrolę stateczności łaty wodowskazowej oraz odtworzenie wodowskazu w razie jego zniszczenia. Kon-trole w zależności od stabilności koryta rzeki wykonuje się przynajmniej raz w roku, najczęściej w okresie wiosennym, po ustąpieniu zjawisk lodowych. W korytach wie-lodzielnych lub o dużym nachyleniu skarp brzegowych, dla ułatwienia odczytów, wodowskaz zakłada się w postaci korespondujących ze sobą odcinków łat (fot. 4) [Lambor 1971; Pasławski 1973; Byczkowski 1997].

Szczególnym przypadkiem łat wodowskazowych są łaty typu morskiego umiesz-czane przy stacjach hydrologicznych morskich. Różnią się materiałem, z którego są wykonane (stal odporna na zasolenie) oraz sposobem mocowania (wieszakami trwale mocowanymi do nabrzeża lub do płyty nabrzeża) (fot. 5 i 6). Na podstawie danych wodowskazowych określa się napełnienie Bałtyku (tzw. parametr Malińskiego). Jest on jednowymiarowy, reprezentuje hipotetyczny poziom morza w warunku brzegowym, tzn. stan, do którego dążyłyby poziomy wzdłuż wybrzeża w przypadku braku innych sił generujących ruch wody. Wartość napełnienia Bałtyku przyjmowana jest jako poziom odniesienia do krótkoterminowych prognoz hydrologicznych.

Do obserwacji ciągłych stanów wody służyły limnigrafy, obecnie limnimetry (fot. 7). Limnigrafy były to urządzenia samopiszące, lokalizowane w budowlach

Fot. 4. Wodowskaz schodkowy w Ścinawie na OdrzeFot. 5. Mareograf i łata wodowskazowa w Gdyni; fot. W. Stepko Fot. 6. Łaty wodowskazowe typu morskiego na rzece Wiśle w Tczewie; fot. W. Stepko


ziemnych w korycie rzeki, w postaci budek limnigraficznych. Istotną częścią tych konstrukcji były studnie limnigraficzne, połączone lewarem z dnem rzeki, w których montowano instalację pływakową umożliwiającą zapis zmiany stanu wody, np. na papierowych paskach limnigrafu (limnigramy), napędzanych mechanizmem zega-rowym (fot. 8, rys. 4). Paski limnigraficzne były wymieniane przez obserwatorów lub pracowników terenowych IMGW-PIB, a następnie dostarczane do oddziału lub stacji hydrologicznej, która opracowywała i archiwizowała zarejestrowane dane. Paski limnigraficzne z ciągłym zapisem stanu wody służyły również do weryfikacji danych notowanych przez obserwatorów [Kaczorowski i in. 1971]. Przykład korekty wartości stanu wody w miesięcznym wykazie wodowskazowym przedstawia rys. 5. W regularnym programie pomiarowym PSHM limnigrafy były wykorzystywane do roku 2008, zostały zastąpione (po okresie pomiarów porównawczych) przez funkcjonujące do chwili obecnej stacje automatyczne. Po powodzi w 1997 r., korzystając z pożyczki Banku Światowego, w IMGW-PIB podjęto szerokie działania modernizujące system ochrony przeciwpowodziowej. W latach 2001/2005, w ra-mach projektu System Monitoringu Osłony Kraju, unowocześniono sieć pomiaro-wą o stacje automatyczne zarówno hydrologiczne, jak i meteorologiczne. Jednak nadrzędnym celem projektu było utworzenie ogólnopolskiego systemu monitoringu, prognozowania i ostrzegania przed groźnymi zjawiskami naturalnymi (powodzie, susze, silne wiatry, burze itp.) oraz gromadzenie i rozpowszechnianie informacji o aktualnym i przewidywanym stanie atmosfery i hydrosfery [Sasim i in. 1999].

Fot. 7. Stacja wodowskazowa z budką limnigraficzną, podest z barierką umożliwia pomiary i obserwacje podczas wezbrań (Łomnica na Łomnicy); fot. M. SuchtaFot. 8. Limnigraf pływakowy, rejestrujący stany wody w wieży (budce) limnigraficznej (Dzier-żoniów na Piławie); fot. W. Wdowikowski


Obecnie na automatycznych telemetrycznych stacjach hydrologicznych (ATSH) (fot. 1, 3 i 9) wyposażonych w czujniki stanu wody oraz funkcję przesyłania danych (modem GPRS lub radiowy) pomiar wykonywany jest bez przerwy co 10 minut, a wynik jest przesyłany do baz danych IMGW-PIB, co również umożliwia udostęp-nienie danych w sieci internetowej (rys. 6).

Ze względu na zróżnicowane warunki terenowe w korytach rzecznych, jak również możliwości techniczne montażu stacji automatycznej, w sieci pomiarowej IMGW-PIB wykorzystuje się kilka rodzajów czujników stanu wody: czujniki zanurzone ciśnieniowe − bezpośrednie (membranowe) i pośrednie (bąbelkowe) (fot. 10, rys. 7) oraz czujniki, których pomiar odbywa się znad zwierciadła wody, pływakowe (w studniach limnigra-ficznych) (fot. 11) i radarowe (fot. 12) [Maciążek 2005, Różdżyński 2011].

Elementem wyróżniającym się jest sieć dziewięciu mareografów. Mareograf to rodzaj limnigrafu przystosowany do rejestracji zmian stanów wody na brzegach mórz. Mareograf rejestrował poziom morza w sposób ciągły, wyniki były zapisywa-

Rys. 4. Pasek limnigraficzny (limnigram) z zarejestrowanym hydrogramem stanu wody. Stacja Szalejów Dolny na Bystrzycy DusznickiejRys. 5. Miesięczny wykaz wodowskazowy sporządzany na stacji pomiarowej Szalejów Dolny na Bystrzycy Dusznickiej przez obserwatora hydrologicznego


Rys. 6. Hydrogram stanu wody rejestrowany przez czujniki – wizualizacja z Monitora IMGW- PIB, profil Skorogoszcz na Nysie Kłodzkiej (27.07.2015)

Rys. 7. Przykładowy schemat hydrostatycznego (ciśnieniowego) czujnika do pomiaru stanu wody

Fot. 9. Automatyczna telemetryczna stacja hydrologiczna na rzece granicznej z Republiką Federalną Niemiec (Nysa Łużycka – Porajów); fot. archiwum DSPO WrocławFot. 10. Czujnik ciśnieniowy stanu wody montowany w betonowej studni na rzece górskiej Ścinawce w profilu Tłumaczów; fot. archiwum DSPO Wrocław


ne automatycznie na pasku mareograficznym oraz przekazywane raz w miesiącu do DSPO w Gdyni. Obecnie stopniowo wycofuje się z użycia mareografy na rzecz automatycznych stacji telemetrycznych.

Fot. 11. Czujnik pływakowy stanu wody, montowany w studniach liminigraficznych, najczę-ściej w lokalizacjach byłych limnigrafów (a. stacja wodowskazowa z blaszaną budką limnigra-ficzną, b. studnia limnigraficzna z pływakiem i obciążeniem, c. zestaw pływaka i rejestratora do pomiaru stanu wody, d. rejestrator poziomu wody w studni limnigraficznej); fot. archiwum DSPO Wrocław

Fot. 12. Czujnik radarowy stanu wody zamontowany naa) konstrukcji mostu drogowego, b) brzegu fot. archiwum IMGW-PIB


Stany wody w połączeniu z wynikami pomiarów natężenia przepływu wody służą również do obliczeń wartości codziennych przepływów (poprzez ustaloną zależność między stanem wody a natężeniem przepływu), wykorzystywanych między innymi w gospodarce wodnej, żegludze śródlądowej i ochronie przeciwpowodziowej. Dane pochodzące z zapisów stanów wody w rzekach pozostają zatem najważniejszym elementem hydrologicznym, który podlega pomiarowi [PN-ISO 1100-2:2002].

4.2. Temperatura wody

Obok stanu wody bardzo ważną charakterystyką hydrologiczną jest zmienność termiczna wody, oparta na pomiarach jej temperatury. Podobnie jak w przypad-ku stanu wody obecnie pomiar temperatury wody wykonywany jest za pomocą czujników stacji automatycznej, a w przypadku braku stacji automatycznej – przez obserwatorów hydrologicznych (rys. 8). Dodatkowe pomiary są wykonywane pod-czas wizyt kontrolnych przez pracowników terenowych. Pomiar automatyczny wykonywany jest równolegle z pomiarem stanu wody co 10 min z dokładnością do 0,1°C. Pomiary manualne realizuje się bezpośrednio po obserwacji stanu wody poprzez zanurzenie termometru ręcznego na głębokość ok. 40 cm przez 5-10 minut i odczytanie wartości z dokładnością do 0,1°C. W okresie od 1 maja do 30 września wykonuje się dodatkowe pomiary temperatury wód jezior i morza na wybranych stacjach wodowskazowych.

Rys. 8. Tygodniowy przebieg temperatury wody w rzece z pomiarów stacji automatycznej Głuchołazy na rzece Biała Głuchołaska. Wizualizacja z Monitora IMGW-PIB


Nadrzędnym celem tych pomiarów (ustanowionym jeszcze w latach 30.) jest rozpoznanie związku pomiędzy temperaturą powietrza a temperaturą wody w rzece, co umożliwia wnioskowanie na temat powstawania zjawisk lodowych (lodu dennego, śryżu i pokrywy lodowej). Historycznie w niektórych regionach Polski na stacjach wodowskazowych oprócz temperatury wody mierzona była również tem-peratura powietrza.

W ramach programu automatyzacji pomiarów hydrologicznych na sieci pomia-rowo-obserwacyjnej IMGW-PIB zwiększa się liczbę mierników temperatury wody, które są zintegrowane z czujnikami hydrostatycznymi pomiaru stanu wody.

Dane pomiarowe zarówno stanu, jak i temperatury wody udostępniane są bezpośrednio na stronie internetowej www.pogodynka.pl oraz na platformie MONI-TOR IMGW-PIB jako dane operacyjne z zastrzeżeniem, że mogą one ulec zmianie w wyniku prowadzonej na bieżąco weryfikacji.

4.3. Zjawiska zarastania koryt rzecznych

Obserwacje zjawisk zarastania koryt rzecznych wykonywane są na stacjach wo-dowskazowych przez obserwatorów ryczałtowych oraz pracowników terenowych podczas wizyt kontrolnych. Polegają na ocenie stopnia pokrycia koryta rzeki ro-ślinnością wodną oraz określeniu jej rodzaju, z rozróżnieniem na denną, pływającą i wystającą ponad zwierciadło wody. Obserwacje prowadzi się od momentu uka-zania się pierwszych roślin w korycie rzeki, z większą częstotliwością w okresie kwitnienia wiosennego (co dwa dni) i mniejszą w okresie pełnego rozwoju i obumie-rania roślin (raz na tydzień). Informacja dotycząca zarastania koryt rzecznych jest niezbędna do właściwego wyznaczenia współczynników redukcji przepływu wody w danym profilu wodowskazowym w okresie występowania roślinności wodnej. Zdarzają się przypadki, że mocno zarastające koryta powodują całkowitą redukcję prędkości przepływu lub odwrotnie – koryto rzeczne pokryte jest w takim stopniu roślinnością wodną, że traci przepustowość i nie jest zdolne do odbioru przyboru wód, powodując wystąpienie wody z rzeki [Kaczorowski i in. 1971; Pasławski 1973; Bajkiewicz i in. 1993; Ozga-Zielińska, Brzeziński 1997]

Na poniższych fotografiach (13, 14) przedstawiono przykładowe stany pokrycia koryt rzecznych różnego rodzaju roślinności wodną.


4.4. Zjawiska lodowe

Zjawiska lodowe powstają na rzekach i zbiornikach wodnych (sztucznych i natu-ralnych) oraz na morzu, a ich postać ściśle zależy od temperatury oraz prędko-ści przepływu wody. W przebiegu zjawisk lodowych wyróżnia się trzy główne fazy: zamarzanie, trwała pokrywa oraz spływ (zanik) pokrywy lodowej. W wymienionych fazach występują różne formy zlodzenia, wśród których na rzekach jako najważniej-sze wyróżnia się śryż i lód denny, lód brzegowy, pokrywę lodową, krę lodową, zator śryżowy i zator lodowy (fot. 15-20).

Powstanie lodu brzegowego i w efekcie częściowe zamarznięcie rzeki (częścio-wa pokrywa lodowa) powoduje zarówno zmianę oporów przepływu, jak i zmniejsze-nie czynnego przekroju poprzecznego. Zmiany te są jednak trudne do określenia ze względu na praktycznie niemożliwe przeprowadzenie pomiarów. Dopiero w warun-kach utworzenia się pokrywy lodowej na całej szerokości koryta istnieją możliwości wykonania zarówno pomiarów grubości pokrywy lodowej, jak i przepływu wody pod lodem (przez otwory wywiercone w pokrywie). Spływ wód roztopowych ze śniegu oraz zmniejszanie się grubości pokrywy lodowej w wyniku wzrostu temperatury po-wodują pękanie pokrywy i spływ kry oraz częste powstawanie zatorów lodowych, znacznych podpiętrzeń i powodzi zimowych. Zlodzenie rzek może być przyczyną niszczenia lub niesprawnego działania budowli hydrotechnicznych. Wszystkie wy-mienione zjawiska lodowe mogą powodować zniszczenia ostróg, jazów, mostów,

Fot. 13. Koryto rzeczne w okolicach stacji wodowskazowej pokryte strzałką wodną. Osetno na Baryczy; fot. W. WdowikowskiFot. 14. Koryto rzeczne w okolicach stacji wodowskazowej Barcinek z roślinnością denną – porosty; fot. M. Suchta


itp. Śryż i kra lodowa powodują niesprawność ujęć wody, mogą też powodować sytuacje niżówkowe, blokując dopływ wody. Trwałe zlodzenie rzeki może być przy-czyną destabilizacji stalowych konstrukcji wodowskazów, zaburzając poprawność odczytów stanu wody. Ponadto w skrajnych przypadkach bardzo długo utrzymują-cej się pokrywy lodowej znacznemu zmniejszeniu ulega dopływ tlenu do wody, co przyczynia się do ograniczenia życia biologicznego w korycie rzeki czy zbiornika wodnego.

Do prawidłowego określenia przepływów dobowych potrzebna jest szczegóło-wa informacja z każdego roku hydrologicznego w okresie występowania zjawisk lodowych, obejmująca: – daty pojawienia się i zaniku poszczególnych form zlodzenia, – intensywność występowania poszczególnych form zlodzenia, – grubość pokrywy śnieżnej.

Fot. 15. Lód brzegowy na Widawie w Krzyżanowicach; fot. W. WdowikowskiFot. 16. Całkowita pokrywa lodowa na Strzegomce w Chwaliszowie; fot. W. Wdowikowski

Fot. 17. Pochód kry – Biała Nyska – Biała Głuchołaska; fot. Z. ChlebickiFot. 18. Zator lodowy na Odrze w profilu Połęcko; fot. A.Timoszek


W celu uzyskania miarodajnej informacji o zjawiskach lodowych na rzekach i je-ziorach prowadzone są obserwacje i pomiary. Pomiary natężenia poszczególnych zjawisk polegają na określeniu stopnia pokrycia rzeki śryżem, lodem brzegowym lub krą. Stopień pokrycia wyrażony jest stosunkiem szerokości, na której wystąpiło dane zjawisko, do całkowitej szerokości rzeki. Pomiar taki wykonuje się przy użyciu drabin-ki Sommera. W okresie występowania zjawisk lodowych pomiary i obserwacje wyko-nywane są przez obserwatorów hydrologicznych codziennie o godz. 6 UTC. W czasie występowania pokrywy lodowej pomiary grubości wykonywane są co 5 dni. Dodatko-wą informację o formie i natężeniu zjawisk lodowych dostarczają wizyty kontrolne i serwisowe przeprowadzane w zależności od potrzeb przez terenowe zespoły tech-niczne. Pomiary zjawisk lodowych nie są realizowane przez sieć automatyczną.

Na niektórych stacjach wodowskazowych PSHM zamontowane są kamery, za pomocą których w sposób bardzo ogólny można dokonać oceny zjawisk lodowych [Pasławski 1973; Bajkiewicz i in. 1993; Ozga-Zielińska, Brzeziński 1997].

Fot. 19. Lód brzegowy oraz spływ krążków śryżowych na Odrze w Oławie; fot. W. Wdowikowski

Fot. 20. Zator śryżowy na Odrze – Krosno Odrzańskie: widok z mostu i zbliżenie na krążki sryżowe; fot. A. Timoszek


4.5. Zjawiska zlodzenia Bałtyku

Obecnie IMGW-PIB utrzymuje sieć obserwacji zlodzenia morza w strefie przybrzeżnej na stacjach: Władysławowo, Gdynia, Puck, Hel, Jastarnia, Rozewie, Ustka, Darłowo, Kołobrzeg, Międzyzdroje, Podgrodzie (Zalew Szczeciński), Trze-bież (Zalew Szczeciński), Świnoujście, Krynica Morska (Zalew Wiślany), Tolkmic-ko (Zalew Wiślany). Usytuowanie rejonów obserwacyjnych pozwala ustalić zasięg i rozwój zjawisk lodowych przede wszystkim w strefie przybrzeżnej (gdy lód pojawia się w strefie otwartego morza w odległości powyżej 100 m od brzegu). Informacje lodowe z posterunków obserwacyjnych pochodzą od obserwatorów ryczałtowych i zapisywane są w miesięcznych wykazach zlodzenia.

Informacje lodowe przekazywane są w formie zakodowanej (uzupełnione komentarzem słownym) wg Bałtyckiego Klucza Lodowego ASTK, stworzonego do informowania i opisu warunków zlodzenia na torach wodnych, obszarach portów, sektorów wybrzeża i trasach morskich.

Bałtycki Klucz Lodowy ASTK obowiązuje we wszystkich krajach nadbałtyckich i zawiera informacje określające: – AB – stopień zlodzenia i sposób rozmieszczenia lodu, – SB – stadium rozwoju lodu, – TB – topografię i rodzaj lodu, – KB – warunki żeglugi w lodzie.

Dodatkowe informacje o zlodzeniu w strefie brzegowej pochodzą od władz portowych (kapitanaty i bosmanaty portów), a na otwartym morzu – od statków żeglugi morskiej (drogą radiową) i specjalnego zwiadu lotniczego (obserwacje wizualne lub radarowe). Coraz powszechniej wykorzystuje się obrazy satelitarne i radarowe.

Codzienne obserwacje zlodzenia podlegające wymianie międzynarodowej wykonywane są w stałych punktach wybrzeża. Polska utrzymuje sieć 35 punktów obserwacji lądowych wzdłuż całego polskiego wybrzeża Bałtyku, Zalewu Szczeciń-skiego i Zalewu Wiślanego.

4.6. Natężenie przepływu

Pomiary prędkości i natężenia przepływu wody wykonywane są przez praco- wników ekip terenowych na wybranych stacjach wodowskazowych w rzekach i mają


na celu ustalenie zależności pomiędzy stanem wody a przepływem. Pomiar natę-żenia przepływu wody polega na określeniu jej ilości przepływającej przez przekrój poprzeczny koryta rzeki w jednostce czasu. Wynik wyrażony jest w m³/s. Pomiary wykonuje się jedną z dostępnych metod (w bród, z mostu lub z wykorzystaniem łodzi) w zależności od stanu wody i charakteru rzeki, przy użyciu młynków hydrome-trycznych, mierników elektromagnetycznych oraz przepływomierzy hydroakustycz-nych (ADCP) wykorzystujących zjawisko Dopplera (fot. 21-29).

W zależności od warunków przepływu w rzece oraz wykorzystanego do po-miaru miernika wartości błędów pomiarowych nie przekraczają 10% w przypad-ku mierników mechanicznych oraz 1% w przypadku mierników elektronicznych i hydroakustycznych. Współcześnie stosowane przy pomiarach przepływu sondy akustyczne umożliwiają również uzyskanie profilu dna rzeki zarówno poprzecz-nego, jak i podłużnego. Obecnie oprócz wartości przepływu pomiary dostarczają również szczegółowej informacji o rozkładzie prędkości w profilu pomiarowym (rys. 9) oraz pozostałych elementach, takich jak przepływ cząstkowy, głębokość czy powierzchnia przekroju pomiarowego [Lambor 1971; Pasławski 1973; Bajkie-wicz i in. 1993; Różdzyński 1997; Szymański, Hański 2005; Absolon i in. 2015; Wójcik, Wdowikowski 2015].

Seria pomiarów przepływu i obserwacji wykonanych na rzece w określonym profilu, przy różnych stanach wody, pozwala ustalić związek pomiędzy stanem wody

Rys. 9. Rozkład prędkości wody i profil dna rzeki Odry w przekroju pomiarowym Połęcko podczas powodzi w 2010 r.


i przepływem, a także inne hydrauliczne charakterystyki koryta rzeki, którymi są średnia głębokość, średnia prędkość, powierzchnia przekroju czynnego, itp.

Krzywa przepływu jest więc graficznym przedstawieniem związku pomiędzy stanem wody i przepływem, służącym przede wszystkim do określania codziennych przepływów wody w rzece. Jeśli z pewnych względów nie dokonano pomiaru prze-pływu wody przy stanach wysokich, to dla określenia codziennych przepływów dla

Fot. 21. Pomiar natężenia przepływu wykonywany w bród z wykorzystaniem przepływomie-rza akustycznego FlowTracker na stacji Grębów, rzeka Łęg; fot. Mikołaj WydrychFot. 22. Pomiar natężenia przepływu wykonywany w bród z wykorzystaniem profilującego przepływomierza akustycznego StreamPro ADCP na stacji Grębów, rzeka Łęg; fot. Mikołaj Wydrych

Fot. 23. Pomiar natężenia przepływu wykonywany z łodzi z wykorzystaniem profilującego przepływomierza akustycznego RioGrande ADCP na stacji Sandomierz, rzeka Wisłafot. Mikołaj WydrychFot. 24. Pomiar natężenia przepływu wykonywany z łodzi z wykorzystaniem profilującego przepływomierza akustycznego RiverSurveyor M9 na stacji Sandomierz, rzeka Wisłafot. Mikołaj Wydrych


Fot. 25. Punktowy pomiar przepływu wody młynkiem mechanicznym (hydrometrycznym) techniką „w bród”; fot. W. Wdowikowski

Fot. 27. Punktowy pomiar przepływu wody młynkiem mechanicznym (hydrometrycznym) techniką „na zawieszeniu”. Pomiar podczas wezbrania rzeki Kaczawa w profilu Dunino; fot. W. Wdowikowski

Fot. 26. Punktowy pomiar przepływu wody młynkiem mechanicznym(hydrometrycznym) z łodzipomiarowej podczas wezbraniana rzece Ślęza w profilu Borówfot. W.Wdowikowski

Fot. 28. Pracownicy terenowi pod-czas pomiarów przepływu wody pod pokrywą lodową na stacji wo-dowskazowej Kłodzko, rzeka Nysa Kłodzka. Na stanowisku pomiaro-wym w formie przerębli wykonuje się również ocenę grubości pokrywy lodowej; fot. Zbigniew Chlebicki


tych stanów posiadaną krzywą należy ekstrapolować aż do maksymalnego stanu, jaki został zaobserwowany na danej stacji wodowskazowej [Ujda, Żyła 1969].

Przepływy wody natomiast, ze względów technicznych, są mierzone zazwyczaj kilka lub kilkanaście razy w roku w całej amplitudzie stanów wody.

W pomiarach przepływu wody rozróżniamy wiele metod ich wykonywania za pomocą: – mierników (przyrządów pomiarowych – IMGW-PIB), – budowli pomiarowych (przelewy, koryta, WZMiUW), – obiektów hydrotechnicznych (RZGW, WZMiUW).

4.7. Pomiary geodezyjne

W celu uzyskania najbardziej zbliżonej do rzeczywistej charakterystyki koryta rzeki i jej brzegów, zasięgu i ukształtowania, spadków i sposobu zagospodarowania doli-ny rzecznej, ale także spadku zwierciadła wody, dna koryta oraz kształtu i głęboko-ści przekrojów poprzecznych na odcinkach rzek objętych pomiarami i obserwacjami, pracownicy terenowi IMGW-PIB wykonują pomiary geodezyjne. Większość wspo-mnianych pomiarów najczęściej przeprowadza się podczas zakładania stacji wo-dowskazowej, natomiast zarówno część elementów infrastruktury pomiarowej (jak łata wodowskazowa), jak i sam przekrój koryta rzeki wymaga cyklicznych pomiarów kontrolnych. W dokumentacji technicznej każdej stacji wodowskazowej znajdują się plany sytuacyjno-wysokościowe (dawniej szkice) oraz wspomniane przekroje

Fot. 29. Ciągły pomiar przepływu wody miernikiem akustycznym ADCP StreamPro na pływa-ku techniką „łodzi ruchomej”; fot. W.Wdowikowski


poprzeczne i przekrój podłużny (spadek zwierciadła wody oraz dna) na odcinku rze-ki w rejonie usytuowania wodowskazu. Wyniki pomiarów geodezyjnych pozwalają ocenić trafność wyboru odcinka rzeki do pomiarów i obserwacji hydrologicznych oraz stanowią podstawę do ekstrapolacji krzywej przepływu związku stan-przepływ, przy wykorzystaniu zależności hydraulicznych koryta rzeki jako koryta otwartego. Wyniki pomiarów geodezyjnych przekrojów poprzecznych stacji wodowskazowych publikowane są w Monitorze IMGW-PIB (rys. 10). W ostatnich latach w IMGW-PIB coraz częstsze zastosowania mają narzędzia i produkty geoprzestrzenne rodziny GIS, umożliwiające np. wizualizację danych Numerycznego Modelu Terenu, pocho-dzącą ze skanowania laserowego powierzchni terenu.

4.8. Inne rodzaje pomiarów i obserwacji

Rewolucja technologiczna po roku 2000, a także cyfryzacja społeczeństwa w ostat-nich latach przyczyniła się do zwiększenia zainteresowania zjawiskami zachodzą-cymi w atmosferze i hydrosferze. Również w IMGW-PIB testowane są w sposób zintensyfikowany nowe urządzenia pomiarowe i rozwiązania informatyczne mające na celu zwiększenie automatyzacji programu pomiarowego poprzez zwiększe-nie rozdzielczości oraz podniesienie jakości pozyskiwanych danych, dystrybucję nowych produktów odpowiadających na rosnące zapotrzebowanie zarówno służb kryzysowych, jak i samego społeczeństwa (fot. 30).

Rys. 10. Przekrój poprzeczny wodowskazu Kraków-Bielany na Wiśle – wizualizacja danych geodezyjnych na Monitorze IMGW-PIB


5. usTALANIe sTANóW OsTRZeGAWCZYCH I ALARmOWYCH

Dla właściwej interpretacji aktualnego stanu wody w odniesieniu do zmienności sta-nów konieczna jest znajomość stanów charakterystycznych w danym profilu rzeki. Są one obliczane na podstawie długoletnich ciągów obserwacji historycznych. W praktyce oprócz stanów charakterystycznych wykorzystywane są stany charakterystyczne umowne, zwane inaczej konwencjonalnymi, które ustala się zależnie od potrzeb. Powszechnie stosowane są między innymi stany: ostrzegawczy i alar-mowy.

Zostały one wprowadzone przez Państwowy Instytut Hydro-Meteorologiczny (PIHM) w latach 60. na polecenie Centralnego Urzędu Gospodarki Wodnej (CUGW). Należy zauważyć, że przez długi czas nie funkcjonowały regulacje formalne, co do definicji stanów ostrzegawczych i alarmowych, a także zasad ich ustalania i zmia-ny. Nieliczne zmiany wartości stanów ostrzegawczych i alarmowych realizowane były w zależności od uwarunkowań lokalnych w sposób niejednolity; w wybranych przypadkach decyzją komitetu przeciwpowodziowego wojewódzkiego lub niższego szczebla. W innych przypadkach ustalenie nowych wartości lub ich zmiana dokony-wały się na drodze uzgodnień pisemnych pomiędzy zainteresowanymi instytucjami, w tym także IMGW-PIB. Na łatach wodowskazowych Instytutu Meteorologii i Go-spodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego zakresy stanów powyżej stanu alarmowego oznaczone są kolorem czerwonym, a strefa stanów od ostrze-gawczego do alarmowego – kolorem niebieskim (fot. 31).

W roku 2006 IMGW-PIB opracowało na zlecenie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej metodykę weryfikacji stanów ostrzegawczych i alarmowych. Zakładała ona

Fot. 30. Widok rzeki ze zdjęcia kamery; fot. archiwum DSPO IMGW-PIB


kompleksowe podejście do procesu weryfikacji wartości stanów ostrzegawczych i alarmowych, w tym wizje terenowe, udział przedstawicieli lokalnych organów za-rządzania kryzysowego, szczegółowe prace geodezyjne oraz proces modelowania hydraulicznego. Metodyka została zatwierdzona przez KZGW, niemniej prace nie zostały podjęte ze względu na wysokie koszty realizacji [Opracowanie 2006].

Powódź 2010 r. wykazała szereg rozbieżności pomiędzy obowiązującymi warto-ściami stanów ostrzegawczych i alarmowych a rzeczywistym poziomem zagrożenia powodziowego na danym terenie. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w zapocząt-kowaniu procesu weryfikacji ustalonych dotychczas stanów charakterystycznych w IMGW-PIB, a także uporządkowaniu zasad wprowadzania zmian wartości stanów w postaci Zarządzenia nr 4/2011 Dyrektora IMGW-PIB z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie wartości stanów ostrzegawczych i alarmowych dla stacji wodowskazo-wych PSHM. Zapisy zarządzenia zakładają wprowadzenie zmian decyzją Dyrektora IMGW-PIB na podstawie wniosku zawierającego pisemne uzgodnienia ze struktura-mi zarządzania kryzysowego szczebla wojewódzkiego oraz administratorami wód, na których zlokalizowana jest przedmiotowa stacja wodowskazowa.

Jednocześnie wraz z uporządkowaniem na poziomie IMGW-PIB zasad zmian wartości stanów ostrzegawczych i alarmowych podjęto próbę ujednolicenia defini-cji tych stanów. Różniły się one dość znacznie w wybranych pozycjach literaturo-wych związanych z tematyką ochrony przed powodzią. Przyjęte definicje zostały

Fot. 31. Wodowskazy w Gorzowie Śląskim, rzeka Prosna, z oznaczonymi zakresami sta-nów ostrzegawczych (kolor niebieski) i alarmowych (kolor czerwony); fot. archiwum DSPO Poznań


zapisane w „Słowniku tematycznym pojęć stosowanych w prognozach hydrologicz-nych” [2014].

Stan alarmowy – umowny stan wody, który odpowiada napełnieniu koryta rzeki stanowiącemu zagrożenie dla infrastruktury i zabudowań, a także dla życia i zdro-wia ludzi; zwykle układa się w pobliżu wody brzegowej [Słownik… 2014].

Stan ostrzegawczy – umowny stan wody, który układa się poniżej stanu alar-mowego; wielkość różnicy między stanem ostrzegawczym a alarmowym zależy od charakteru rzeki i przeciętnej szybkości przyboru wody [Słownik… 2014].

Przyjęte definicje określają poziom zagrożenia powodziowego, czyli konse-kwencji, z jakimi możemy mieć do czynienia w przypadku przyboru wody w rzece. W strefie poziomów wody powyżej stanu alarmowego może dochodzić do podtapia-nia i zalania budynków mieszkalnych, budynków gospodarczych oraz infrastruktury, w tym dróg, tras kolejowych, itd. Może również dochodzić do bezpośredniego lub pośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi. W związku z tym w tej strefie zachodzi konieczność podjęcia działań zabezpieczających, takich jak np. zabezpie-czenie zabudowań, wyłączenie drogi z ruchu kołowego, dodatkowe zabezpieczenia wałów przeciwpowodziowych, itp.

Wartość stanu ostrzegawczego przyjmowana jest odpowiednio niżej, w sposób pozwalający na przygotowanie do podjęcia ewentualnych działań zabezpieczających.

W strefie stanów wody pomiędzy stanem alarmowym i ostrzegawczym, w zależ-ności od charakteru rzeki, może dochodzić do podtopienia i zalania łąk, pastwisk, gruntów ornych i nieużytków. Z taką sytuacją mamy najczęściej do czynienia w przy-padku rzek nizinnych.

Stany ostrzegawczy i alarmowy mają za zadanie definiować charakterystyczne poziomy napełnienia w korycie i dolinie rzeki na pewnym jego odcinku, nie zaś tyl-ko w profilu stacji wodowskazowej. Określenie odcinka rzeki, dla którego ustalone stany będą reprezentatywne, a odpowiednie, zdefiniowane poziomy zagrożenia zostaną zrzutowane na profil stacji wodowskazowej nie jest łatwym zadaniem. Dłu-gość tego odcinka może zależeć od szeregu czynników, z których najważniejsze to zmienność przepływów oraz czas przechodzenia fali wezbraniowej. W przypadku odcinków rzek pomiędzy wodowskazami granicę „obowiązywania” danego wodo-wskazu wyznacza zmienność przepływu w profilu podłużnym rzeki kształtowana przez występowanie większych dopływów rzeki lub też urządzeń hydrotechnicz-nych, w tym przede wszystkim zbiorników retencyjnych. W przypadku rzek ucho-


dzących do morza i zatok istotne są odcinki występowania cofki odbiornika, a także wpływu cofki wywołanej działaniem wiatru. W przypadku górnych biegów rzek oraz rzek, na których występuje jedna stacja wodowskazowa, zakres odcinka rzeki, dla którego ustalone stany mogą być reprezentatywne, jest ograniczony zmiennością powierzchni zlewni cieku. We wszystkich sytuacjach czas przejścia przez dany od-cinek fali wezbraniowej powinien być odpowiednio krótszy w stosunku do trwania wezbrania.

Właściwy dobór wartości stanów ostrzegawczych i alarmowych wymaga znajo-mości skutków, z jakimi mamy do czynienia na danym odcinku rzeki. Bardzo istotna jest również informacja o typowej prędkości przyrostu przepływów i stanów wody. Idealną sytuacją byłby przypadek, w którym mamy pełną wiedzę na temat skut-ków związanych z przyborem wody w rzece. Stan alarmowy wyznaczany jest dla poziomu napełnienia, powyżej którego dochodzi do bezpośredniego zagrożenia pierwszego z zagrożonych obiektów (grupy obiektów), lub też, powyżej którego nie-zbędne jest uruchamianie działań zabezpieczających dany obiekt.

Odpowiednio do wyznaczonego w ten sposób stanu alarmowego powinien być określony stan ostrzegawczy. Różnica pomiędzy stanem alarmowym a ostrzegaw-czym zależy od typowych prędkości przyborów wody dla danego odcinka i powinna pozwalać na postawienie w stan gotowości odpowiednich służb oraz przygotowanie do podjęcia niezbędnych działań.

W przypadku znacznej części rzek mamy do czynienia z funkcjonowaniem zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie koryta. Negatywne skutki przyboru wody w postaci podtopienia i zalania zabudowy pojawiają się więc bezpośrednio w mo-mencie wypełnienia koryta rzeki i rozlewania się wody na terasy zalewowe. Stąd też realnym poziomem zagrożenia w takim przypadku jest stan odpowiadający wodzie brzegowej. Stan alarmowy definiowany jest wówczas odpowiednio poniżej stanu wody brzegowej. Z taką sytuacją mamy często do czynienia w przypadku rzek gór-skich i podgórskich.

6. LITeRATuRA

Absolon D., Kubiciel P., Matysik M., Ruman M., 2015, Nowoczesne metody pomiaru przepły-wu w rzekach, w: Nowoczesne metody i rozwiązania w hydrologii i gospodarce wodnej. Monografie Komisji Hydrologicznej PTG, Sosnowiec


Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z., 1993, Hydrometria, PWN, Warszawa Byczkowski A., 1997, Hydrologia. Tom I., Wydawnictwo SGGW, Warszawa Kaczorowski Z., Klarner M., Śniadowski A., 1971, Przyrządy hydrologiczne i meteorologicz-

ne, seria: Instrukcje i podręczniki, nr 101, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, PIHM, Warszawa

Lambor J., 1962, Metody prognoz hydrologicznych, seria A. Instrukcje i podręczniki, nr 44, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa

Lambor J., 1971, Hydrologia inżynierska, Arkady, Warszawa Maciążek A., 2004, Aparatura pomiarowa w służbie, seria: Instrukcje i podręczniki, IMGW,

Warszawa Maciążek A., 2005, Historia pomiarów natężenia przepływu w polskiej służbie hydrologicznej,

Gospodarka Wodna, nr 11, Warszawa Materiały archiwalne dokumentacji technicznej i fotograficznej stacji wodowskazowych

IMGW-PIB, Oddział we Wrocławiu, Oddział w Krakowie i Oddział Morski w GdyniMichalczewski J., 1970, Wytyczne do wykonywania i opracowywania pomiarów przepływu

metodą rachunkową, PIHM, Warszawa Mikulski Z., 1978, Zarys historii hydrologii na ziemiach polskich, w: Historia Hydrologii,

A. K. Biswas, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa Opracowanie metodyki określania i aktualizacji stanów ostrzegawczych i alarmowych na

wodowskazach IMGW dla potrzeb planowania w gospodarce wodnej oraz zarządzania kryzysowego, 2006, IMGW, Warszawa

Ozga-Zielińska M., Brzeziński J., 1997, Hydrologia Stosowana, PWN, Warszawa Pasławski Z., 1973, Metody hydrometrii rzecznej, seria: Instrukcje i podręczniki, nr 115,

IMGW, Warszawa PN-EN ISO 748:2009, Hydrometria. Pomiar natężenia przepływu cieczy w korytach otwar-

tych z wykorzystaniem młynków hydrometrycznych lub pływakówPN-ISO 1100-2:2002, Pomiary przepływu w korytach otwartych. Cześć 1: Zakładanie i użyt-

kowanie stacji pomiarowej Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 sierpnia 2007 r. w sprawie podmiotów, którym

państwowa służba hydrologiczno-meteorologiczna i państwowa służba hydrogeologicz-na są obowiązane przekazywać ostrzeżenia, prognozy, komunikaty i biuletyny oraz spo-sobu i częstotliwości ich przekazywania

Różdżyński K., 1997, Miernictwo hydrologiczne, IMGW, Warszawa


Różdżyński K., 2011, Operacyjna, półautomatyczna weryfikacja danych telelimnimetrycz-nych metodą analizy metrologicznej, IMGW-PIB, Warszawa

Sasim M., Skąpski R., Żelaziński, 1999, Osłona hydrologiczno-meteorologiczna, ostrzeganie, w: Krajowe szkolenie „Ochrona przed powodzią”, R. Egler (red.), IM GW, Warszawa- Jurata

Słownik tematyczny pojęć stosowanych w prognozach hydrologicznych, 2014, Praca zbioro-wa, IMGW-PIB, Warszawa

Szymański J., Hański A., 2005, Pomiary ADCP, Gospodarka Wodna, nr 11, Warszawa Ujda K., Żyła W., 1969, Wytyczne do konstrukcji KNP PIHM Ujda K., 1988, Pomiary przepływu wody w korytach otwartych, IMGW, Warszawa Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 145 ze zm.).Whitcher B., Byers S., Guttorp P., Percival D., 2002, Testing for Homogeneity of Variance in Time

Series: Long Memory, Wavelets and the Nile River, Water Resources Research, 38 (5)Zieliński J., 1999, 80 lat Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej w Polsce 1919-

1999, IMGW, Warszawa WMO No. 168, 1994, Guide to hydrological practices, Geneva WMO No. 1044, 2010, Manual on Stream Gauging, Volume II - Fieldwork, Geneva Wójcik K., Wdowikowski M., 2015, Współczesne metody instrumentalnego pomiaru prędko-

ści przepływu wody w korytach otwartych, Technologia Wody, r. VII, z. 1(39)


7. mAPY LOkALIZACjI sTACjI WODOWskAZOWYCH W WOje-WóDZTWACH

Stacje wodowskazowe w województwie dolnośląskim(stan na 30 czerwca 2015 r.)

Nazwa stacji Rzeka lub zbiornik wodny

Rząd stacji Nazwa stacji Rzeka lub zbiornik

wodnyRząd stacji

Oława Odra II Piątnica Kaczawa II

Trestno Odra I Jawor Nysa Szalona II

Brzeg Dolny Odra I Winnica Nysa Szalona II

Malczyce Odra I Bukowna Czarna Woda II

Ścinawa Odra II Rzeszotary Czarna Woda II

Głogów Odra I Zagrodno Skora II

Międzylesie Nysa Kłodzka II Chojnów Skora II

Bystrzyca Kłodzka Nysa Kłodzka II Kunice Jez. Kunickie III




wodnyRząd stacji

Kłodzko Nysa Kłodzka II Łąki Barycz II

Bardo Nysa Kłodzka I Osetno Barycz I

Wilkanów Wilczka II Kanclerzowice Sąsiecznica II

Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca II Korzeńsko Orla II

Lądek Zdrój Biała Lądecka II Bukówka Bóbr II

Żelazno Biała Lądecka II Błażkowa Bóbr II

Szalejów Dolny Bystrzyca Dusznicka II Kamienna Góra Bóbr II

Tłumaczów Ścinawka I Wojanów Bóbr II

Gorzuchów Ścinawka II Jelenia Góra Bóbr IIKamieniec Ząbkowicki Budzówka II Pilchowice Bóbr II

Zborowice Oława II Dąbrowa Bolesławiecka Bóbr II

Oława Oława II Łomnica Łomnica II

Białobrzezie Ślęza II Kowary Jedlica II

Borów Ślęza II Jakuszyce Kamienna II

Ślęza Ślęza II Piechowice Kamienna II

Jugowice Bystrzyca II Jelenia Góra Kamienna II

Lubachów Bystrzyca II Podgórzyn Podgórna II

Krasków Bystrzyca II Sosnówka Sośniak II

Mietków Bystrzyca II Barcinek Kamienica II

Jarnołtów Bystrzyca II Mirsk Kwisa II

Dzierżoniów Piława II Gryfów Śląski Kwisa II

Mościsko Piława II Leśna Kwisa I

Gniechowice Czarna Woda II Nowogrodziec Kwisa II

Chwaliszów Strzegomka II Łozy* Kwisa II

Łażany Strzegomka II Mirsk Czarny Potok II

Bogdaszowice Strzegomka II Porajów Nysa Łużycka II

Świebodzice Pełcznica II Sieniawka Nysa Łużycka II

Zbytowa Widawa II Zgorzelec Nysa Łużycka I

Krzyżanowice Widawa II Turoszów Miedzianka II

Świerzawa Kaczawa II Ostróżno Witka II




wodnyRząd stacji

Rzymówka Kaczawa II Ręczyn Witka II

Dunino Kaczawa II Zgorzelec Czerwona Woda IIKudowa-Zdrój Zakrze Klikawa I

* stacja wodowskazowa znajdująca się na rzece, która na danym odcinku stanowi granicę między woje-wództwami; dane ze stacji wykorzystywane w ochronie przeciwpowodziowej obu województw


Stacje wodowskazowe w województwie kujawsko-pomorskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)


Rząd stacji Nazwa stacji Rzeka lub

zbiornik wodnyRząd stacji

Popowo jez. Gopło (Noteć) II Lipno Mień IV

Kruszwica jez. Gopło (Noteć) IV Otłoczynek Tążyna IV

Pakość Noteć II Brodnica Drwęca II

Nakło-Zachód Noteć II Elgiszewo Drwęca I

Gębice Mała Noteć IV Bachotek 2 Skarlanka IV

Goryszewo Panna IV Bachotek jez. Bachotek (Skarlanka) IV

Biskupin Jez. Biskupińskie (Gąsawka) IV Tama Brodzka Skarlanka IV

Żnin Gąsawka IV Rypin Rypienica II

Żnin Jez. Żnińskie Duże (Gąsawka) III Tuchola Brda II





Włocławek Wisła II Smukała Brda I

Toruń Wisła I Motyl Sępolna II

Fordon Wisła II Sępólno Krajeńskie Jez. Sępoleńskie (Sępolna) IV

Chełmno Wisła II Krąplewice Wda II

Grudziądz Wisła II Tleń Prusina II

Skrwilno Skrwa IV Lisnowo Osa IV

Włocławek-Ruda Zgłowiączka III Rogóźno 2 Osa IV

Świecie Nad Osą Lutryna II


Stacje wodowskazowe w województwie lubelskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Zawichost* Wisła I Puchaczów Świnka IV

Annopol* Wisła I Lublin Bystrzyca IV

Puławy-Azoty Wisła I Sobianowice Bystrzyca II

Dęblin* Wisła II Siemień Tyśmienica IV

Osuchy Tanew II Tchórzew Tyśmienica II

Biłgoraj Łada II Parczew Piwonia IV

Bór Wyżnica IV Borki Bystrzyca IV

Witowice Kurówka IV Młyniska Minina IV

Zwierzyniec Wieprz II Kryłów Bug II

Michalów Wieprz II Strzyżów Bug II

Nielisz Wieprz II Dorohusk Bug II





Wirkowice Wieprz IV Włodawa Bug I

Krasnystaw Wieprz II Krzyczew Bug II

Trawniki Wieprz II Gozdów Huczwa II

Lubartów Wieprz II Ruda-Opalin Uherka IV

Kośmin Wieprz I Okuninka Włodawka IV

Zakłodzie Pór II Okuninka Jez. Białe III

Krzak Łabuńka IV Porosiuki Krzna IV

Orłów Drewniany Wolica IV Malowa Góra Krzna II

Surhów Wojsławka IV Perkowice Zielawa III

Biskupice Giełczewka IV Rossosz Muława IV



Stacje wodowskazowe w województwie lubuskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Nowa Sól Odra II Iłowa Czerna Mała II

Cigacice Odra II Przewóz Nysa Łużycka II

Nietków Odra II Gubin Nysa Łużycka I

Połęcko Odra I Przewoźniki Skroda II

Biała Góra Odra II Pleśno Lubsza II

Słubice Odra I Sądów Pliszka IV

Kostrzyn Nad Odrą Odra II Maczków Ilanka IV

Radzyń Jez. Sławskie II Skwierzyna Warta II

Sława Śląska Czernica III Santok Warta II

Lubiatów Obrzyca III Gorzów Wielkopolski Warta I





Smolno Wielkie Obrzyca III Świerkocin Warta IIRadzyń Radzyńska Struga IV Kostrzyn Nad Odrą Warta IIKuźnica Głogowska Cienica III Bledzew Obra II

Przełazy jez. Niesłysz (Ołobok) IV Międzyrzecz Paklica IV

Niesulice Ołobok III Nowe Drezdenko Noteć I

Szprotawa Bóbr II Gościmiec Noteć II

Żagań Bóbr I Santok Noteć II

Dobroszów Wielki Bóbr II Drawiny* Drawa IINowogród Bobrzański Bóbr II Wyspa Pokrzywka Jez. Ostrowite

(Płociczna) IV

Stary Raduszec Bóbr II Głusko Kanał Głuchy III

Szprotawa Szprotawa II Drewniany Most* Płociczna III

Łozy* Kwisa II Ługi jez. Osiek (Mierzęcka Struga) IV

Żagań Czerna Wielka I Mierzęcin Mierzęcka Struga IV



Stacje wodowskazowe w województwie łódzkim (stan na 30 czerwca 2015 r.)



biornik wodnyRząd stacji

Bobry Warta II Poddębice Ner II

Działoszyn Warta II Mirków Prosna II

Osjaków Warta II Kuźnica Skakawska Niesób II

Burzenin Warta II Przedbórz Pilica II

Sieradz Warta I Sulejów-Kopalnia Pilica II

Uniejów Warta I Spała Pilica II

Kule* Liswarta II Dąbrowa Czarna II

Niechmirów Oleśnica II Kłudzice Luciąża II

Szczerców Widawka II Zawada Wolbórka IV

Rogóźno Widawka II Opoczno Drzewiczka IV

Podgórze Widawka II Kwiatkówek Bzura II




biornik wodnyRząd stacji

Łask Grabia II Łowicz Bzura II

Grabno Grabia II Gieczno Moszczenica IV

Widawa Nieciecz II Bielawy Mroga II

Lutomiersk Ner II Kęszyce Rawka II



Stacje wodowskazowe w województwie małopolskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Jawiszowice* Wisła II Koniówka Dunajec II

Nowy Bieruń* Wisła I Nowy Targ Dunajec II

Pustynia Wisła I Nowy Targ- Kowaniec Dunajec I

Las Wisła II Sromowce Wyżne Dunajec II

Smolice Wisła I Krościenko Dunajec II

Czernichów-Prom Wisła II Gołkowice Dunajec II

Kraków-Bielany Wisła I Nowy Sącz Dunajec II

Sierosławice Wisła II Czchów Dunajec II

Popędzynka Wisła I Zgłobice Dunajec II

Jagodniki Wisła IV Żabno Dunajec I

Karsy* Wisła I Kościelisko-Kiry Kirowa Woda II





Szczucin* Wisła II Ludźmierz Lepietnica II

Golczowice Biała Przemsza III Ludźmierz Wielki Rogoźnik II

Oświęcim Soła I Zakopane-Harenda Biały Dunajec II

Jordanów Skawa II Szaflary Biały Dunajec II

Osielec Skawa II Zakopane-Dol.Strążyska Młyniska III

Sucha Beskidzka Skawa II Poronin Poroniec II

Wadowice Skawa II Łysa Polana Białka II

Zator Skawa I Trybsz 2 Białka II

Zawoja Skawica IV Morskie Oko jez. Morskie Oko (Rybi Potok) IV

Skawica Dolna Skawica II Niedzica Niedziczanka II

Sucha Beskidzka Stryszawka II Szczawnica Grajcarek IV

Rudze Wieprzówka II Tylmanowa Ochotnica II

Radziszów Skawinka II Muszyna-Limnigraf Poprad II

Balice Rudawa II Muszyna-Milik Poprad I

Ojców Prądnik II Stary Sącz Poprad II

Rabka 2 Raba II Łabowa Kamienica II

Mszana Dolna Raba II Nowy Sącz Kamienica II

Kasinka Mała Raba II Nowy Sącz Łubinka II

Stróża Raba II Jakubkowice Łososina II

Dobczyce Raba II Grybów Biała II

Proszówki Raba I Ciężkowice Biała II

Mszana Dolna Mszanka II Koszyce Wielkie Biała II

Lubień Lubieńka II Ropa Ropa IIKrzczonów Krzczonówka II Klęczany Ropa IIStradomka Stradomka II Gorlice Sękówka IVBiskupice Szreniawa II Jabłonka Czarna Orawa IBorzęcin Uszwica II Jabłonka Piekielnik I



Stacje wodowskazowe w województwie mazowieckim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Dęblin* Wisła II Maków Mazowiecki Orzyc II

Gusin Wisła II Zabuże* Bug IIWarszawa- Nadwilanówka Wisła I Frankopol* Bug II

Warszawa Wisła I Małkinia Bug II

Modlin Wisła II Wyszków Bug I

Wychódźc Wisła II Popowo Zb. Dębe (Bug) II

Wyszogród Wisła II Hruszew Toczna IV

Kępa Polska Wisła I Zembrów Cetynia IV

Kazanów Iłżanka IV Mianowo Brok IV

Słowików Radomka II Nowe Kaczkowo Brok IV





Rogożek Radomka II Zaliwie-Piegawki Liwiec II

Lesiów Mleczna III Łochów Liwiec II

Mika Okrzejka IV Jagodne Kostrzyń IV

Oziemkówka Wilga IV Zawady Rządza III

Cyganówka Wilga IV Struga Czarna IV

Nowe Miasto Pilica II Brudnice Wkra III

Białobrzegi Pilica I Trzciniec Wkra II

Odrzywół Drzewiczka II Borkowo Wkra I

Wólka Mlądzka Świder II Szreńsk Mławka II

Piaseczno 2 Jeziorka II Luberadz Łydynia IV

Ostrołęka Narew II Sarbiewo Raciążnica IV

Zambski Kościelne Narew I Strachowo Płonka IV

Orzechowo Narew II Żuków Bzura II

Szkwa* Szkwa II Krubice Utrata II

Myszyniec Rozoga IV Władysławów Łasica IV

Walery Rozoga II Klusek Skrwa Lewa IV

Krukowo Omulew IV Lucień Jez. Lucieńskie III

Białobrzeg Bliższy Omulew II Lucień-Ośrodek Jez. Lucieńskie III

Czarnowo Orz II Zwierzyniec Dopływ z Jez. Lucieńskiego III

Krasnosielc Orzyc IV Parzeń Skrwa IV

Sierpc Sierpienica IV



Stacje wodowskazowe w województwie opolskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Koźle Odra II Dobra Biała II

Krapkowice Odra I Staniszcze Wielkie Mała Panew II

Opole-Groszowice Odra II Ozimek Mała Panew IIUjście Nysy Kłodzkiej Odra II Turawa Mała Panew II

Brzeg Odra II Nysa Nysa Kłodzka II

Branice Opawa II Kopice Nysa Kłodzka II

Branice Boczne Koryto Opawy II Skorogoszcz Nysa Kłodzka I

Grabówka Bierawka II Głuchołazy Biała Głuchołaska I

Lenartowice Kłodnica II Biała Nyska Biała Głuchołaska II





Kamionka Stradunia II Niemodlin Ścinawa Niemodlińska II

Racławice Śląskie Osobłoga I Karłowice Stobrawa II

Prudnik Prudnik II Domaradz Bogacica II

Jarnołtówek Złoty Potok II Krzywa Góra Budkowiczanka II

Gorzów Śląski Prosna II Namysłów Widawa II


Stacje wodowskazowe w województwie podkarpackim (stan na 30 czerwca 2015 r.)

Nazwa stacji Rzeka lub biornik wodny



Koło* Wisła I Stuposiany Wołosaty II

Wampierzów Breń II Polana Czarna II

Krempna-Kotań Wisłoka II Cisna Solinka II

Żółków Wisłoka II Terka Solinka II

Krajowice Wisłoka II Kalnica Wetlina II

Łabuzie Wisłoka II Hoczew Hoczewka II

Pustków Wisłoka II Szczawne Osława II

Mielec 2 Wisłoka I Zagórz Osława II

Topoliny Ropa II Rybotycze Wiar II

Zboiska Jasiołka II Krówniki Wiar I

Jasło Jasiołka II Nienowice Wisznia I


Nazwa stacji Rzeka lub biornik wodny



Głowaczowa Grabinka II Budzyń Szkło IV

Brzeźnica Brzeźnica II Charytany Szkło I

Grębów Łęg II Zapałów Lubaczówka I

Dwernik San I Puławy Wisłok II

Zatwarnica San II Sieniawa Wisłok II

Lesko San II Krosno Wisłok II

Olchowce San II Żarnowa Wisłok II

Dynów San II Rzeszów Wisłok II

Przemyśl San II Tryńcza Wisłok I

Jarosław San II Nowosielce Pielnica II

Leżachów San II Iskrzynia Morwawa II

Rzuchów San I Godowa Stobnica II

Nisko San II Gorliczyna Mleczka II

Radomyśl San I Sarzyna Trzebośnica II

Ruda Jastkowska Bukowa II Harasiuki Tanew II

Krościenko Strwiąż I



Stacje wodowskazowe w województwie podlaskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Siemianówka Zb. Siemianówka (Narew) II Harasimowicze Sidra II

Bondary Narew I Wólka jez. Rospuda Filipowska (Netta) IV

Narew Narew II Raczki Netta IV

Ploski Narew II Białobrzegi Netta II

Suraż Narew II Szczebra Szczeberka IV

Babino Narew II Przewięź Jez. Studzieniczne IV

Strękowa Góra Narew II Przewięź Jez. Białe Augustowskie IV

Wizna Narew II Karpowicze Brzozówka II





Piątnica-Łomża Narew II Rajgród Jez. Rajgrodzkie (Jegrznia) II

Nowogród Narew II Rajgród Jegrznia II

Białowieża-Park Narewka I Woźnawieś Jegrznia IV

Narewka Narewka II Przechody Ełk II

Trześcianka Rudnia III Osowiec Ełk II

Chraboły Orlanka II Czarna Wieś Kanał Kuwasy IV

Gródek Supraśl IV Czachy Wissa II

Nowosiółki Supraśl II Ptaki Pisa II

Supraśl Supraśl II Dobrylas Pisa II

Fasty Supraśl II Zaruzie Ruż II

Sokołda Sokołda I Szkwa* Szkwa II

Sochonie Czarna II Zabuże* Bug II

Zawady Biała II Frankopol* Bug II

Kulesze Chobotki Nereśl II Boćki Nurzec IV

Zawady Ślina II Brańsk Nurzec II

Sztabin Biebrza I Kleszczówek Szeszupa III

Dębowo Biebrza II Poszeszupie Szeszupa I

Osowiec Biebrza II Wróbel jez. Hańcza (Czarna Hańcza) IV

Burzyn Biebrza I Stary Bród Czarna Hańcza IV

Jałowy Róg Czarna Hańcza I Wigry jez. Wigry (Czarna Hańcza) IV

Zelwa Marycha I Czerwony Folwark Czarna Hańcza IV



Stacje wodowskazowe w województwie pomorskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Czarne Czernica IV Gdańska Głowa - Drewnica Wisła II

Kwisno Wieprza II Gdańsk-Przegalina Wisła II

Korzybie Wieprza II Gdańsk-Świbno Wisła II

Ciecholub Studnica IV Gdańsk-Ujście Wisły Wisła I

Soszyca Słupia II Tujsk Szkarpawa II

Gałąźnia Mała Słupia II Osłonka Zalew Wiślany II

Słupsk Słupia II Gdańsk- Sobieszewo Martwa Wisła I

Charnowo Słupia I Wiślina Motława II

Ustka Morze Bałtyckie I Suchy Dąb Bielawa II





Skarszów Dolny Skotawa II Gdańsk-Port Północny Zatoka Gdańska I

Krępa Glaźna IV Ciecholewy Brda IV

Jasień jez. Jasień Pd. (Łupawa) IV Charzykowy Jez. Charzykowskie

(Brda) II

Obrowo Łupawa IV Swornegacie Brda IV

Zawiaty Łupawa IV Swornegacie Zbrzyca IV

Łupawa Łupawa II Wawrzynowo Wda IV

Smołdzino Łupawa I Jeziorna jez. Wdzydze (Wda) IV

Gardna Wielka jez. Gardno (Łupawa) IV Czarna Woda Wda II

Miłoszewo Łeba II Błędno Wda IV

Lębork 2 Łeba II Sarnowy Wierzyca IV

Cecenowo Łeba I Bożepole Szlacheckie Wierzyca II

Izbica jez. Łebsko (Łeba) IV Zapowiednik Wierzyca II

Kluki jez. Łebsko (Łeba) IV Brody Pomorskie Wierzyca II

Łeba Łeba I Stężyca Dopływ z Jez. Stężyckiego IV

Pogorzelice Pogorzelica III Borucino Jez. Raduńskie Górne IV

Warszkowski Młyn Piaśnica II Borucino Jez. Raduńskie Dolne IV

Rozewie Morze Bałtyckie IV Borucino Borucinka IV

Władysławowo Morze Bałtyckie I Ostrzyce Jez. Ostrzyckie (Radunia) IV

Hel Zatoka Pucka I Goręczyno Radunia II

Puck Zatoka Pucka I Pruszcz Gdański Radunia I

Zamostne Reda III Pruszcz Gdański Kanał Raduński I

Wejherowo Reda I Nowy Dwór Gdański Tuja II

Bolszewo Bolszewka III Prabuty jez. Dzierzgoń (Liwa) IV

Gdynia Zatoka Gdańska I Kwidzyn Liwa I

Tczew Wisła I Bągart* Elbląg II

Krynica Morska Zalew Wiślany III* stacja wodowskazowa znajdująca się na rzece, która na danym odcinku stanowi granicę między woje-wództwami; dane ze stacji wykorzystywane w ochronie przeciwpowodziowej obu województw


Stacje wodowskazowe w województwie śląskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Chałupki Odra I Drogomyśl Wisła II

Olza Odra II Zabrzeg Wisła II

Krzyżanowice Odra II Goczałkowice Wisła II

Racibórz-Miedonia Odra I Jawiszowice* Wisła II

Istebna Olza I Nowy Bieruń* Wisła I

Cieszyn Olza I Górki Wielkie Brennica II

Cieszyn Młynówka I Czechowice- Dziedzice Iłownica II

Łaziska Olza II Podkępie Wapienica IV

Zebrzydowice Piotrówka IV Mikuszowice Biała II

Gołkowice Szotkówka IV Czechowice- Bestwina Biała II





Bojanów Psina I Mizerów-Borki Pszczynka II

Nędza Sumina III Pszczyna Pszczynka IIRybnik- Gotartowice Ruda II Bojszowy Gostynia III

Rybnik-Stodoły Ruda II Bieruń Stary Mleczna III

Ruda Kozielska Ruda II Piwoń Przemsza II

Rybnik Nacyna III Przeczyce Przemsza II

Tworóg Mały Bierawka III Łagisza Przemsza III

Kłodnica Kłodnica IV Radocha Przemsza II

Gliwice Kłodnica II Jeleń Przemsza I

Gliwice-Łabędy Kłodnica II Kuźnica Sulikowska Mitręga II

Pyskowice- Dzierżno Kłodnica II Brynica Brynica II

Pyskowice Drama II Kozłowa Góra Brynica IIPyskowice- Dzierżno Drama II Namiarki Brynica IV

Krupski Młyn Mała Panew II Szabelnia Brynica II

Wesoła Stoła III Sławków Biała Przemsza IV

Kręciwilk Warta II Niwka Biała Przemsza II

Lgota Nadwarcie Warta II Rajcza Soła II

Poraj Warta II Cięcina Soła II

Mstów Warta IV Żywiec Soła II

Niwki Liswarta II Czaniec-Kobiernice Soła II

Kule* Liswarta II Ujsoły Woda Ujsolska IIWisła-Czarne (Czarna Wisełka) Wisła II Kamesznica Bystra II

Wisła-Czarne Biała Wisełka II Żabnica Żabniczanka II

Wisła-Czarne Wisła II Pewel Mała Koszarawa II

Wisła Wisła II Łodygowice Żylica II

Ustroń-Obłaziec Wisła II Łękawica Łękawka II

Skoczów Wisła II Wąsosz Pilica II* stacja wodowskazowa znajdująca się na rzece, która na danym odcinku stanowi granicę między woje-wództwami; dane ze stacji wykorzystywane w ochronie przeciwpowodziowej obu województw


Stacje wodowskazowe w województwie świętokrzyskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Karsy* Wisła I Staszów Czarna II

Szczucin* Wisła II Połaniec Czarna II

Koło* Wisła I Mocha Łagowianka II

Sandomierz Wisła I Wilkowa Wschodnia IV

Zawichost* Wisła I Koprzywnica Koprzywianka II

Annopol* Wisła I Bzin Kamienna II

Dobiesławice Nidzica IV Wąchock Kamienna II

Mniszek Nida II Michałów Kamienna II

Brzegi Nida II Brody Iłżeckie Kamienna II

Pińczów Nida II Kunów Kamienna II

Bocheniec Wierna Rzeka II Czekarzewice Kamienna II





Daleszyce Czarna Nida II Rzepin Świślina II

Morawica Czarna Nida II Nietulisko Duże Świślina II

Tokarnia Czarna Nida II Włochy Pokrzywianka II

Słowik Bobrza II Januszewice Czarna II

Michałów Mierzawa II Wąsosz- Stara Wieś Czarna IV

Raków Czarna II Wąsosz- Stara Wieś Krasna IV



Stacje wodowskazowe w województwie warmińsko-mazurskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Dolna Kępa Nogat II Bągart* Elbląg II

Chełchy Jegrznia IV Żukowo jez. Druzno (Elbląg) II

Sordachy jez. Selmęt Wielki (Jegrznia) IV Elbląg Elbląg II

Kucze Jegrznia III Nowe Batorowo Elbląg II

Borki jez. Litygajno (Ełk) IV Tolkmicko Zalew Wiślany II

Małe Wronki Ełk IV Pasłęk Wąska I

Ełk Ełk II Nowe Sadłuki Bauda I

Ełk Jez. Ełckie (Ełk) II Nowa Pasłęka Zalew Wiślany I

Prostki Ełk II Tomaryny Pasłęka II

Giżycko Pisa II Kalisty Pasłęka II





Mikołajki Jez. Mikołajskie (Pisa) II Łozy Pasłęka I

Głodowo jez. Śniardwy (Pisa) IV Pierzchały 2 Pasłęka II

Maldanin jez. Roś (Pisa) II Pierzchały Pasłęka II

Pisz Pisa II Braniewo Pasłęka II

Kronowo jez. Dejguny IV Krosno Drwęca Warmińska II

Ruciane-Nida Jez. Nidzkie IV Bornity Wałsza II

Spychowo Krutynia IV Olsztyn-Kortowo Łyna II

Ukta Krutynia IV Smolajny Łyna II

Orzysz-Buda jez. Orzysz (Orzysza) IV Sępopol Łyna I

Mikosze Orzysza IV Dadaj jez. Dadaj (Wadąg) IV

Wielbark Sawica IV Szypry jez. Wadąg (Wadąg) II

Sarnowo Szkotówka IV Piaseczno Elma IV

Idzbark Drwęca II Prosna Guber I

Ostróda Jez. Drwęckie (Drwęca) II Bykowo Sajna IV

Samborowo Drwęca IV Przystań jez. Mamry (Węgorapa) II

Rodzone Drwęca II Węgorzewo Węgorapa IINowe Miasto Lubawskie Drwęca II Prynowo Węgorapa II

Iława jez. Jeziorak (Iławka) II Mieduniszki Węgorapa I

Dziarny Iławka IV Jurkiszki Gołdapa I

Lidzbark Wel II Gołdap 2 Gołdapa II

Kuligi Wel II Banie Mazurskie Gołdapa II



Stacje wodowskazowe w województwie wielkopolskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Odolanów Barycz II Głuszyna Kopel IV

Odolanów Kuroch II Antoninek Cybina IV

Bogdaj Polska Woda II Imiołki jez. Lednica III

Rydzyna Polski Rów II Wierzenica Główna IV

Koło Warta II Pruśce Wełna IV

Sławsk Warta II Kowanówko Wełna II

Ląd Warta II Ryczywół Flinta IV

Pyzdry Warta II Poznań-Kiekrz Jez. Kierskie (Samica Kierska) III

Nowa Wieś Podgórna Warta II Szamotuły Sama IV





Śrem Warta II Chrzypsko Wielkie Jez. Chrzypskie (Osiecznica) III

Poznań-Most Rocha Warta II Zbąszyń-Jezioro Jez. Zbąszyńskie

(Obra) II

Oborniki Warta II Zbąszyń Obra IV

Wronki Warta II Obra Dojca IV

Międzychód Warta II Łysek Noteć IV

Dąbie Ner II Noć Kalina Noteć IV

Grzegorzew Rgilewka II Białośliwie Noteć II

Kościelec Kiełbaska II Ujście 1 Noteć II

Konin-Morzysław Kanał Ślesiński II Ujście 2 Noteć IV

Posoka Powa II Czarnków Noteć II

Trąbczyn Bawół II Krzyż Noteć II

Powidz Jez. Powidzkie IV Wyrzysk Łobżonka II

Kosewo Dopływ z Jez. Kosewskiego III Ptusza Gwda II

Kochowo Meszna (Jez. Powidzkie) III Piła Gwda II

Samarzewo Wrześnica II Okonek Czarna IV

Piwonice Prosna II Nadarzyce Piława IV

Bogusław Prosna I Zabrodzie Piława IV

Kraszewice Łużyca II Wiktorówko Kocunia III

Ołobok Ołobok II Buntowo Jez. Sławianowskie (Kocunia) III

Dębe Swędrnia II Sławianowo Kocunia III

Kościan Kanał Mosiński II Smolarnia jez. Straduń (Bukówka) III

Mosina Kanał Mosiński II Drawiny* Drawa II

Konojad Mogilnica IV Chełst Miała IV

Jeziory Jez. Góreckie III



Stacje wodowskazowe w województwie zachodniopomorskim (stan na 30 czerwca 2015 r.)




Gozdowice Odra I Morzyca Mała Ina IV

Bielinek Odra II Widzieńsko Gowienica I

Widuchowa Odra II Trzebież Zalew Szczeciński I

Gryfino Odra II Podgrodzie Zalew Szczeciński IVSzczecin- Most Długi Odra II Świnoujście Morze Bałtyckie I

Szczecin-Podjuchy Odra II Wolin Cieśnina Dziwna II

Wielimie jez. Wielimie (Gwda) II Dziwnów Cieśnina Dziwna I

Gwda Wielka Gwda IV Międzyzdroje Morze Bałtyckie IV

Szczecinek Nizica IV Golniewo Dolne Rega III

Długie jez. Dołgie (Dołga) III Łobez Rega III





Sikory jez. Komorze IV Resko Rega II

Komorze jez. Komorze III Trzebiatów Rega I

Rakowo Piława III Kulice Sąpólna II

Wiesiółka Dobrzyca IV Drozdowo Dębosznica II

Nakielno Jez. Bytyń Wielki IV Dźwirzyno jez. Resko Przymorskie II

Stare Drawsko Drawa IV Storkowo Parsęta IV

Czaplinek jez. Drawsko (Drawa) II Tychówko Parsęta II

Drawsko Pomorskie Drawa IV Białogard Parsęta II

Lubieszewo jez. Lubie (Drawa) IV Bardy Parsęta I

Drawno Drawa IV Kołobrzeg Morze Bałtyckie I

Cieszyno jez. Siecino (Rakoń) III Cybulino Radew II

Pustelnia Płociczna III Białogórzyno Radew II

Myślibórz Myśla IV Błogowo Jez. Bobięcińskie Wielkie IV

Dolsk Myśla I Unieście jez. Jamno IV

Przyjezierze-Las Słubia III Koszalin Dzierżęcinka IV

Przyjezierze jez. Morzycko (Słubia) IV Sianów Unieść III

Moryń Słubia III Bukowo Morskie jez. Bukowo IV

Okunica Płonia IV Stary Kraków Wieprza I

Morzyczyn jez. Miedwie(Płonia) II Darłowo Wieprza I

Żelewo Płonia I Pieszcz Moszczeniczka IIIStargard Szczeciński Ina II Krąg Grabowa IV

Goleniów Ina I Grabowo Grabowa II

Ińsko jez. Ińsko (Kanał Iny) III

Źródłem danych hydrograficznych przy opracowywaniu map jest Mapa Podziału Hy-drograficznego Polski, wykonana przez Ośrodek Zasobów Wodnych Instytutu Mete-orologii i Gospodarki Wodnej na zamówienie Ministra Środowiska i sfinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Documents

VADemeCum - Instytut Meteorologii i Gospodarki … í obserwacje i pomiary hydroloiczne 5 1. WsTĘP Czynnikami, które od zawsze decydowały o podejmowaniu obserwacji zmian pozio-mu