Upload
love
View
130
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
VAAZ VE İRŞATTA ETKİLİ İLETİŞİM. İletişim Duası بسم الله الرحمن الرحيم. اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا مِنْ أَهْلِي ( Tâhâ , 24-29). - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
VAAZ VE İRŞATTA ETKİLİ İLETİŞİM
İletişim Duasıبسم الله الرحمن الرحيم
�ن�ه� ط�غ�ى ع�و�ن� إ ر� �ل�ى ف� اذ�ه�ب� إد�ر�ي ح� ل�ي ص� ر� ب( اش� ال� ر� ق�
م�ر�ير� ل�ي أ� ي�س( و�
ان�ي د�ة4 م�ن� ل�س� ل�ل� ع�ق� اح� و�ل�ي و� وا ق� ه� ق� ي�ف�
ل�ي ا م�ن� أ�ه� ز�ير4 ع�ل� ل�ي و� و�اج�
(Tâhâ, 24-29)
Birlikteliğimizin Temel Hedefleri
İletişimin temel ilkelerini tespit etme
Vaaz ve irşat hizmetlerinde bu ilkelerin yansımalarını belirleme
Vaaz ve irşat hizmetlerinde
etkiyi ve verimi olumsuz etkileyen engellere çözüm
üretme İmamlarımızın vaaz ve irşat
becerisini geliştirmek için yapılacak eğitimlere iletişim
özelinde bir yol haritası belirleme
İlkelerimiz
İncitmemek &
İncinmemek
Din Hizmetinde Üç Temel
1. Doğru Bilgi
2. Doğru Yöntem
3. Doğru Uygulama
İletişimden Önce Kendini tanı [Güçlü & Zayıf]
Muhatabı ona has yönleriyle tanı[Cemaati ihtiyaçları, sorunları,
beklentileri vb. yönleriyle tanıma]
“Bir adamı tanımak için düşüncelerini, acılarını,
heyecanlarını bilmemiz lazım hiç değilse. Hayatın maddi
olaylarıyla ancak kronoloji yapılabilir. Kronoloji de
aptalların işidir”(Cemil Meriç)
1. İletişimin Önemi
-halk ve beyân- ل�ق� آن� خ� ر� م�ن� ع�ل�م� ال�ق� ح� الر�
ان� �ن�س� اإل�ه� ال�ب�ي�ان� ع�ل�م�(Rahman, 1-4)
كمالك تحت كالمك----
در فكر سخن زنده در دهگفت سخن مر
(Mevlâna, Divân-ı Kebir)
Konuşmayı geliştirme çalışmaları
Önyargıları izâle “ ….Allah vergisi”
Etkin ve düzenli dinleme çalışmaları
Düzenli nitelikli kalemlerden sesli okuma çalışması
2.İletişimin Rengi-niyet-
(İyi niyet – iyiye niyet) ال� ب�الن(ي�ات� ا األ�ع�م� �ن�م� ، إ
ا ن�و�ى ا ل�ك�ل( ام�ر�ئ� م� �ن�م� إ و�(Buhâri)
صحة الفهم وحسن القصد من أعظم نعم الله التي أنعم بها على عبده بل ما أعطي
عبد عطاء بعد اإلسالم أفضل وال أجل منهما بل هما ساقا اإلسالم وقيامه عليهما
(İbnü’l-Kayyım, İ’lamu’l-Muvakkıîn)
Niyetin İletişime yansımaları
Cemaatin sayısına göre performansın değişmesi
İlgi çekme kaygısı ve bilgi kullanımında
kontrolsüz hareket etme
3.İletişimin Temeli-değer & saygı-
�ل�ى ل�م� إ ل�ى الل�ه� ع�ل�ي�ه� و�س� ول� الله� ص� س� ا ن�ظ�ر� ر� ل�م�
ا أ�ع�ظ�م�ك� ب4ا ب�ك� م�ن� ب�ي�ت� م� ح� ر� : " م� ال� ال�ك�ع�ب�ة�، ق�ن�د� الله� ة� ع� م� ر� ؤ�م�ن� أ�ع�ظ�م� ح� ل�ل�م� ، و� ت�ك� م� ر� أ�ع�ظ�م� ح� و�
ن�ك� م�(Beyhaki, Ş. İman)
ال� ق� دا4. ف� د�ن�ى ك�اس� الل�ه� ت�ج� ول� الل�ه� إ�ذا4 و� س� ال� ي�ا ر� ق� ف�ن�د� الل�ه� الن�ب�ى¡ -صلى الله عليه وسلم- » ل�ك�ن� ع��ن�ت� غ�ال� ن�د� الل�ه� أ ال� » ل�ك�ن� ع� و� ق�
د� «. أ� ت� ب�ك�اس� ل�س�«
(Müsned)
Vaaz ve irşatta muhataba yönelik değer göstergeleri Hitap cümlelerinin etkin
kullanılmasıOlumlu davranışı pekiştirme
Konuyla bağlantılı dua cümleleri
Suçluya değil suça, günaha vurgu
Genelleme yapmama Vakti verimli kullanma
4. İletişimin Dâvetiyesi
-tebessüm-
ول� س� ا م�ن� ر� م4 �ك�ث�ر� ت�ب�س¡ د4ا أ �ي�ت� أ�ح� أ ا ر� م�عليه وسلمالل�ه� -صلى الله -
(Tirmizi)
يم�ن� ال� « ي�ر� ف� ة§ و�ال� خ� �ل�ف� أ ؤ�م�ن� م� ال�م�ل�ف� » ي�أ�ل�ف� و�ال� ي�ؤ�
(Müsned)
5. İletişimin Sıhhati
-anlama &güzeli görme-
Ebû Mahzûre(Müsned; Nesâi, Sünen; İ. Mâce, Sünen)
Muâviye b. Hakem:ن�ه� ا م� ن� ت�ع�ل�يم4 ب�ل�ه� و�ال� ب�ع�د�ه� أ�ح�س� ا ق� ع�ل(م4 �ي�ت� م� أ ا ر� م�
ن�ي ت�م� ب�ن�ي و�ال� ش� ر� ن�ي و�ال� ض� ر� ا ك�ه� الل�ه� م� و� ف�ء§ م�ن� ي� ا ش� يه� ل�ح� ف� ة� ال� ي�ص� ال� ذ�ه� الص� ال� إ�ن� ه� ق�
اء�ة� ر� الت�ك�ب�ير� و�ق� ب�يح� و� و� الت�س� ا ه� �ن�م� م� الن�اس� إ ك�ال�آن� ر� ال�ق�
(Müslim)
Vaazda iletişimin sıhhati için
Marifetin iltifata tabi olduğu gibi iltifatın da marifete tabi
olduğunu unutmama Muhataba olumlu bakma
Halkın irfanına güven Kısa cümleler kurma
Ses tonunu ve hızını doğru ayarlama
6.İletişimin Devamı“İşi Kolay Kılma”
ج� ر� ع�ل� ع�ل�ي�ك�م� ف�ي الد(ين� م�ن� ح� ا ج� و�م�(Hac, 78)
ك(ن�وا) و�ال� وا(و�س� ر� ب�ش( وا ، و� ر� وا و�ال� ت�ع�س( ر� ي�س(وا ر� ت�ن�ف((Buhari)
د�ك�م� ب� أ�ح� �ذ�ا غ�ض� إ وا و� ر� وا و�ال� ت�ع�س( ر� ي�س( ع�ل(م�وا و�ك�ت� ل�ي�س� ف�(Müsned)
“gelin tanış olalım işi kolay kılalım”
Vaazda iletişimi devamlı kılmak için Uygulanabilirliği ön plana çıkarma
Çözüm üretme Dikkat çekme ama dikkati
hapsetmeme Ara özetlerle dinlemeyi etkin kılma
“Anlatacağım çok husus vardı ama…”; “buraya özellikle dikkat çekiyorum; hiç
unutmayın” vb.ifadelerden kaçınma Kısaca vaazı dinleyeni “ben bunu yapamam” değil “evet ben hocanın
dediklerini başarabilirim” duygusuyla uğurlama
7. İletişimin Hedefi- Algıyı, İlgiyi ve Duyguyu yönetmek
-
�ن�ه� ك�ان� « د�ث� الن�اس� أ ال� ي�ت�ح�اب�ه� ح� ص�
ت�ل� أ� » ي�ق�(Buhari)
Algıyı, ilgiyi ve duyguyu yönetmek için
Vaaza etkin giriş (AİD) Duygu – bilgi dengesini gözetme (D)
Duygu yatırımı yapma (D) Dışarıdakine değil karşıdakine
konuşma (İ) Mecaz içeren ayet vb. bilgileri
altyapıyı hazırlamadan sunmama (A) Yoklama değil varlama yapma (D)
Yaşanılabilir örnek verme (Aİ) Bilgiyi anlamlandırma (İ)
8. İletişimin Tamiri
-özür dilenme-و� «
ه� أ� ض� د� م�ن� ع�ر� ة§ أل�ح� م�ن� ك�ان�ت� ل�ه� م�ظ�ل�م�ب�ل� أ�ن� ال� ن�ه� ال�ي�و�م� ، ق� ل�ل�ه� م� ل�ي�ت�ح� ء� ف� ى� ش�ه�م§ ، إ�ن� ك�ان� ل�ه� ع�م�ل§ ي�ك�ون� د�ين�ار§ و�ال� د�ر�
إ�ن� ل�م� ت�ك�ن� ت�ه� ، و� د�ر� م�ظ�ل�م� ن�ه� ب�ق� ذ� م� ال�ح§ أ�خ� ص�م�ل� ح� ب�ه� ف� اح� ي(ئ�ات� ص� ذ� م�ن� س� ن�ات§ أ�خ� س� ل�ه� ح�
» ع�ل�ي�ه�(Buhari; Ahmed b. Hanbel)
Bir özür kategorik olmalı
Vaazda iletişimi tamir için
Yanlış, eksik bilgilendirmeleri ve anlatımları vaktinde tashih etme
Gereksiz özür ve helalleşmeden kaçınma
Şartlı ve suçlayıcı özür dilememe
İletişim Engelleri ve Yansımaları
Kibir- Haset - Riya - Süm’a- Ucb – Zillet
Aşağılama - küçümseme- umursamama - reddetme-genellleme-yönlendirme-
tanımlama….
İmamlarımıza yönelik seminerlerde
vaaz ve iletişim becerisini geliştirmek
için ne tür uygulamalar yapabiliriz yapabiliriz?
1. Nitelikli bir vaazı özet olarak dinleme ve değerlendirme
> Dinlemeden önce gerekli yönergeler verilir
> Vaaza giriş, ses tonu, vücut dilini kullanma,özetleme, konu bütünlüğü
vb. hususlarda değerlendirmeler alınır.
> Siz olsaydınız bu konuda farklı neler yapardınız / nasıl giriş
yapardınız / nasıl özetlerdiniz vb. sorularla vaaz değerlendirilir.
2. Nitelikli yazılı bir metni okuma > Alanımızla ilgili nitelikli bir
metin seçilir > Katılımcıların bu metni
okumaları ve sınıfın huzurunda sunmaları sağlanır
Okurken vurgulara, telaffuzlara işaret edilir
> Dinleyicilerden bu metinden anladıklarını kendi ifadeleriyle
özetlemeleri istenir
3. Gurup çalışması Oluşturulan guruplara bir konu verilir
Gurubun bu konu hakkında 10 – 15 dakikalık bir vaaz hazırlaması istenir.
Gurup içerisinde her bir üye tarafından vaazın guruba sunulması
ve olgunlaştırılması istenir
> Seçilen bir kişi gurubun vaazını tüm sınıfla paylaşır ve sınıf olarak vaaz
sunumu değerlendirilir.
Uygulamalarda Genel İlkeler
1. Özgüven kazandırılmalı 2. Değerlendirmelerde iki temel
yönerge kullanılmalı - Neleri güzel yaptı? - Siz olsaydınız nasıl yapardınız? 3. Alkış gibi motive araçları da
kullanılabilir 4. Kuvvetli ve geliştirmeye açık
yönler vurgulanmalı
Özet yerineNitelikli bir iletişim için
Akl-ı Selim Kalb-i Selim Zevk-i Selim
sahibi olmalıNitelikli bir iletişim için
öz göz söz
Etkin ve verimli olmalı
İleri Okumalar İçin 1. Din Öğretimi, S. Akyürek 2. Tidef, Etkili Din Öğretimi 3. Din Eğitiminde İletişim ve Dini tutum, Mevlüt Kaya 4. Psiko Sosyal Açıdan Dini İletişim, Mustafa Köylü 5. Asr-ı Saadet ve Raşid Halifeler Döneminde Hitabet,
M. Reşid Özbalıkçı 6. Dini İletişim, Suat Cebeci 7. “Muhammed” (Hitabeti) Mad., DİA 8. Terapi, Kemal Sayar 9. Yeniden İnsan İnsana, Doğan Cüceloğlu
Sorgulama Doğru niyetle, uygun üslupla,
değerinize ve saygınlığınıza zarar vermeden, tebessümle, sizleri
anlama ve sahip olduğunuz güzellikleri keşfetme çabası
içinde işi zorlaştırmadan, ilgi ve algıyı olumlu duygularla
yöneterek özür dilemeye hacet bırakmayacak bir çalışma
yapabildik mi?
Bu birliktelik bize
ne kazandırdı?
من يصلح ما بينه وبين الله
يكفه الله ما بينه وبين الناس
(Efendimiz’in (sav) ilk Cuma Hutbesinden)
Dua ve
Selam ile
فى أمان الله