Universiteti Bujqësor i Tiranës - ubt.edu.alubt.edu.al/wp-content/uploads/2018/12/Plani-Strategjik-UBT.pdf · Universiteti Bujqësor i Tiranës 7 | P a g e ☞Konsideruar sa më

Universiteti Bujqësor i Tiranës

2 | P a g e

Grupi i Punës

Përgatitën:

Prof. Dr. Bahri Musabelliu, Prof. Asoc. Remzi Keco, Prof. Dr. Sulejman Sulçe,

Prof. Asoc. Dr. Maksim Meço, Prof. Dr. Fatbardh Sallaku, Prof. Dr. Renata Kongoli, Prof. Dr. Leonidha Peri, Prof. Asoc. Luigj Turmalaj, Prof. Asoc. Ilir Kapaj

Copyright © Universiteti Bujqësor i Tiranës


3 | P a g e

PASQYRA E LËNDËS

PJESA E PARE ....................................................................................................................................................................... 5

PLANI STRATEGJIK I MANAXHIMIT TE UNIVERSITETIT BUJQËSOR TË TIRANËS (UBT) 2016-2025 . 5

1. HYRJE ............................................................................................................................................................................. 5

1.1. MISIONI & VIZIONI I UBT-SË ...................................................................................................................................................... 5 1.2. Vizioni strategjik ...................................................................................................................................................................... 6 1.1. Roli i UBT ..................................................................................................................................................................................... 6

2. ANALIZA SWOT NË NDIHMË TË PLANIFIKIMIT STRATEGJIK NË UBT ....................................................... 7

2.1. Identifikimi i F,D,M,K .............................................................................................................................................................. 8 2.2. Analiza FMDK për UBT (në fokus, Dobësitë) ............................................................................................................. 10

3. SJELLJE/AKTIVITETE/STRATEGJI VEPRIMI QË MUNDËSOJNË SYNIMET E MËSIPERME.................. 14

3.1. Programet e Studimit & Kompetencat Profesionale të të Diplomuarëve ..................................................... 14 3.2. Formimi Teorik & Praktik i Studentëve, Brenda Kampusit Universitar ....................................................... 15 3.3. Formimi Praktik i Studentëve, Jashtë Kampusit Universitar ............................................................................. 18 3.4. Studimet në Master ............................................................................................................................................................... 19 3.5. Studimet në Doktoraturë .................................................................................................................................................... 20 3.6. Regulloret e Studimeve ....................................................................................................................................................... 21 3.7. Pranimet e Studentëve ........................................................................................................................................................ 22 3.8. Marrëdhëniet Pedagogë - Studentë ............................................................................................................................... 23 3.9. Ambientet Mësimore ............................................................................................................................................................ 23 3.10. Zyra e Studimeve & Studentëve_ZSS .......................................................................................................................... 24 3.11. Biblioteka ................................................................................................................................................................................ 24 3.12. Zyra e Karrierës së Studentëve ..................................................................................................................................... 25 3.13. Prioritetet & Kërkimi Shkencor në UBT .................................................................................................................... 25 3.14. Studentët & Kërkimi Shkencor ...................................................................................................................................... 26 3.15 Shërbimet ndaj të tretëve ................................................................................................................................................. 27 3.16. Autonomia financiare ........................................................................................................................................................ 29 3.17. Ekonomia Didaktike Eksperimentale (EDE) ........................................................................................................... 29 3.18. Probleme të organizimit të brendshem & të reduktimit të kostove............................................................. 30 3.19. Personeli jo akademik ....................................................................................................................................................... 32

4. EDUKIMI NË UBT ........................................................................................................................................................ 33

4.1 Mësimdhënia dhe studentët ............................................................................................................................................... 34 4.1.1. Programet mësimore & realizimi i tyre ................................................................................................................... 34

5. SIGURIMI I CILËSISË .................................................................................................................................................. 42

5.1. Rritja e cilësisë ........................................................................................................................................................................ 42 5.2 Sistemi i sigurimit të cilësisë ............................................................................................................................................. 42 5.3 Kushtet ekzistuese.................................................................................................................................................................. 43 5.4 Synimet e zhvillimit ............................................................................................................................................................... 43 5.5. Rezultatet e pritshme .......................................................................................................................................................... 43 5.6. Hapat strategjikë .................................................................................................................................................................... 44 5.7. Veprimet .................................................................................................................................................................................... 45

6. UBT_BASHKËPUNIMI NDËRKOMBËTAR ............................................................................................................ 46

6.1. Ndërkombëtarizimi i arsimit të lartë dhe UBT ......................................................................................................... 48 6.2. Strategji/politika e ndërkombëtarizimit për UBT................................................................................................... 50


4 | P a g e

PJESA E DYTË .................................................................................................................................................................... 52

PLANI STRATEGJIK I KËRKIMIT ................................................................................................................................ 52

1. HYRJE .......................................................................................................................................................................... 53

2. KONTEKSTI LIGJOR PËR KËRKIMIN .................................................................................................................... 55

2.1. Kuadri ligjor për kërkimin ................................................................................................................................................. 55 2.2. Konteksti i legjislacionit në UBT ..................................................................................................................................... 55

3. GJËNDJA E KËRKIMIT NË UBT ................................................................................................................................ 56

3.1. BURIMET NJERËZORE DHE STRUKTURA E KËRKIMIT ....................................................................................... 58 3.1.1. Burimet njerëzore ........................................................................................................................................................ 58 3.1.2. Struktura bazë e kërkimit ........................................................................................................................................ 59

3.3. Infrastruktura kërkimore ................................................................................................................................................... 64 3.3.1. Laboratorët shkencorë .............................................................................................................................................. 64 3.3.2. Bazat Eksperimentale ................................................................................................................................................ 68

4. VEPRIMTARIA KËRKIMORE SHKENCORE ......................................................................................................... 69

4.1. Pjesëmarrja në Projekte Kërkimore shkencore ....................................................................................................... 69 4.2. Botimet dhe pjesëmarrja në konferenca kombëtare dhe ndërkombëtare ................................................... 73 4.3. Vlerësime sipas “international metric” ........................................................................................................................ 76 4.5. Periodikët e UBT-së .............................................................................................................................................................. 81

5. KËRKIMI PËRMES PROGRAMEVE TË DOKTORATURAVE ............................................................................ 81

6. SIGURIMI I CILËSISË DHE ANALIZA SWOT ........................................................................................................ 84

7. PLANI I VEPRIMIT ................................................................................................................................................... 90

Ristrukturimi i skemës së kërkimit ........................................................................................................................................ 90 7.1. Veprimet .................................................................................................................................................................................... 91 7.2. Stafi............................................................................................................................................................................................... 92 7.3. Argument/Rationale ............................................................................................................................................................ 92 7.4. Veprimet .................................................................................................................................................................................... 94 7.5. Cilësia .......................................................................................................................................................................................... 95 7.6. Argument/Rationale ............................................................................................................................................................ 95 7.7. Veprimet .................................................................................................................................................................................... 96 7.8. Infrastruktura .......................................................................................................................................................................... 97 7.9. Argument/Rationale ............................................................................................................................................................ 97 7.10. Veprimet.................................................................................................................................................................................. 98 7.11. Kooperimi ndërdisiplinor ................................................................................................................................................ 99 7.12. Argument ................................................................................................................................................................................ 99 7.13. Veprimet............................................................................................................................................................................... 100

8. INTERNACIONALIZIMI ....................................................................................................................................... 100

8.1. Argument/Rationale ......................................................................................................................................................... 101 8.2. Veprimet ................................................................................................................................................................................. 102 8.3. Trasferimi i njohurive/Impacts ................................................................................................................................... 103 8.4. Argument/Rationale ......................................................................................................................................................... 103 8.5. Veprimet ................................................................................................................................................................................. 104 8.6. Burimet ................................................................................................................................................................................... 104 8.7. Argument/Rationale ......................................................................................................................................................... 105 8.8. Veprimet ................................................................................................................................................................................. 106


5 | P a g e

PJESA E PARE PLANI STRATEGJIK I MANAXHIMIT TE UNIVERSITETIT

BUJQËSOR TË TIRANËS (UBT) 2016-2025 1. HYRJE

1.1. Misioni & Vizioni i UBT-së

☞Vizioni: Universiteti Bujqësor i Tiranës synon të jete qendra më e madhe dhe ekselente e edukimit në të tre ciklet e studimit, kërkimit shkencor dhe e transferimit të njohurive, konceptuar sipas modelit më poshtë:.

KERKIM SHKENCOR

TRANSFERIM DIJE

UNIV

ERSI

TETI

BUJ

QES

OR I

TIR

ANES

STUDIME

Studime te Ciklit te Pare_Bachelor

Studime te Ciklit te Dyte_MSc. & MP.

Studime te Ciklit te Trete_M. Ex.,Doctorate

Formim Teorik

Formim Praktik

DIP

LOM

A

Projekte & Studime

Studime_Teza PhD.

Studime_MikroTezea

Trajnime, Konsul.

Publ., Revista

Gjetje Shkenc.

Konferenca

Ferma Prodhimi

Nd. te Agrobiznesit

EDUKIM UNIVERSITAR

Biznesi

Vendimarrja

PolitikeBererja

☞Duke ndërthurur edukimin me kërkimin shkencor dhe transferimin e njohurive të të tretët në nivel të lartë, UBT kërkon të përgatisë jo vetëm specialistë të kualifikuar të fushës së bujqësisë, të ushqimit dhe mjedisit, por edhe qytetarë të përgjegjshëm në shërbim të shoqërisë, veçanërisht për prodhimin bimor, prodhimin shtazor; hortikulturë; mbrojtjen bimësh; akuakulturën dhe peshkimin; agromjedisin & mbrojtjen e tij; ekonominë agrare; politikat bujqësore; zhvillimiinë integruar rural; menaxhimin e ndërmarrjeve; marketingun; financën & kontabilitetin; agroturizmin, bioteknollogjinë dhe ushqimin; industrinë e pijeve; mbarështimin e pyjeve; industrie drurit; mjeksi veterinare & shëndet publiket.Per me

teper, UBT duhet t’a shohe vetveten në kuadrin e një perspektive të gjerë ndërkombëtare duke shpalosur individualitetin e vet në gjuhë dhe kulturë.

☞Misioni: UBT ka për mision edukimin profesional dhe kërkimin shkencor në fushat: prodhim bimor, prodhim shtazor; hortikulturë; mbrojtje bimësh;


6 | P a g e

akuakulturë dhe peshkimi; agromjedis & mbrojtjen e tij; ekonomi agrare; politikat bujqësore; zhvillimi i interguar rural; menaxhimi i ndërmarrjeve; marketing; financë & kontabiliteti; agroturizëm, bioteknologji dhe ushqim; industrinë e pijeve; mbarështimin e pyjeve; industrinë drurit; mjekësinë veterinare & shëndetin publik

etj. Misioni i UBT lidhet me formimin bujqësor në drejtim të zhvillimit të bujqësisë modernë dhe garantimit të ushqimit të shëndetshëm dhe cilësor. Arritja e këtij objektivi madhor fokusohet në prodhimin e nëvojshëm dhe shpërndarjen e produkteve bujqësore e blegtorale, cilësinë e lartë të produkteve, menaxhimin e kujdesshëm të tokës, ujit, ajrit dhe përdorimin e harmonizuar të funksionëve të hapësirës së blertë dhe të kaltër.

1.2. Vizioni strategjik

☞Arsimi i Lartë Bujqësor (ALB) është mjet që garanton përfitimin, përvetësimin dhe përhapjen e njohurive në fushën e bujqësisë, mbarështrimit të qendrueshëm të pyjeve, zhvillimit rural të qendrueshëm, agroturizmit, mirëmenaxhimit të burimeve mjedisore, ushqimit, etj. Trasmetimi i lirë i njohurive është shenjë e një shoqërie të civilizuar dhe të hapur që parashikon konkurencën ekonomike dhe përfshirjen sociale. Sa kohë që dija bëhet çdo ditë e më e rëndësishme, UBT do të përballet me sfida gjithnjë e më të mëdha, konsideruar ketu, studentët, punëdhënësit dhe shoqërinë në tërësi.

☞Sjellim në vëmendje se plani strategjik i UBT ndërthur vizionin tonë për arsimin e lartë, në përgjigje të sfidave, me hapa praktike të nëvojshëm në shpërndarjen e kontributeve tona në përgjigje të detyrave që burojnë nga procesi i Bolonjës. Vizioni ynë strategjik është integrimi rajonal, europian pse jo dhe global i arsimit të lartë bujqësor.

☞Arsimi i lartë në Shqipëri sot është më i diversifikuar se në të kaluarën. Ai sot operon në një treg global, duke konkuruar brenda vetes në radhë të parë për t’i shërbyer klientëve që janë të detyruar të shkollohen brenda vendit. Nevojat dhe kërkesat e konsumatorëve dhe atyre që hartojnë politika, janë duke u rritur në sasi dhe kompleksitet, ndaj dhe UBT do të punojë për të ofruar programe studimi edhe në fusha të tjera për të cilat shoqëria ka nevoja.

1.1. Roli i UBT

☞Aktiviteti i UBT përfshin sot, besojmë dhe në të ardhmen fokuse të tilla si:

• Zinxhiri i qendrueshëm i prodhimit bujqësor ( bimë, kafshë).

• Zinxhirin e përpunimit të produkteve bujqësore dhe blegtorale.

• Ekonominë & menaxhimi i agrobiznesit turizmin.

• Strategjitë & polikat e zhvillimit rural.

• Zinxhirin e ushqimit dhe mbrojtjen e kafshëve.

• Agromjedisin, përdorimin multi-funksional të hapësirës së gjelbërt.


7 | P a g e

☞Konsideruar sa më sipër, UBT është duke balancuar prioritetet në dritën e

sfidave që burojnë nga procesi Bolonja dhe prioritetet e qeverisë shqiptare. Në vitet në vazhdim në do të bëjmë më shumë për të identifikuar dhe njohur nevojat e studentëve, biznesit dhe politikëbërësve. Përmes mbështetjes me fonde në do të ndihmojmë ngritjen e një sistemi ku të rritet ekselenca në

mësim dhe transferimi i njohurive. Sjellim në vemendJe se në:

• Do të mbështesim rrugë inovative për të përmirësuar të mësuarit gjatë gjithë jetës si përmes traditës ashtu dhe përmes teknologjive të reja;

• Do të mbështesim diversitetin, bashkëpunimin dhe komplementaritetin e të punuarit me një cilësi ndryshe;

• Do të identifikojmë oportunitetet që rriten përmes fondeve për të ofruar ndihmë dhe udhëheqje në këtë sektor shpesh duke ndarë përvojën e atyre që kanë një praktikë më të mirë punë.

☞Një nga objektivat tona është puna në grup. Në jemi të fokusuar të punojmë fort në mbështetje të:

• Qëllimeve dhe prioriteteve kombëtare;

• Qëllimeve individuale dhe misionëve si një trup autonom;

• Interesit të shpërndarjes së eksperiencës, në shërbim të interesave të vendit.

2. ANALIZA SWOT NË NDIHMË TË PLANIFIKIMIT STRATEGJIK NË UBT

☞Hartimi i Planit strategjik të UBT-së do të ishte i pamundur pa identifikimin dhe vlerësimin e drejt të Fuqive, Dobësive, Mundësive dhe Kërcënimeve, përmes analizës FMDK /SWOT.

☞Le të përpiqemi të bëjmë një vlerësim të tillë, sikundër shihet dhe më poshtë:


8 | P a g e

2.1. Identifikimi i F,D,M,K Nr Fuqi, Dobesi, Mundesi, Kërcënime F D M K F/D/

M/K 1 2 3 4 5 6

1 Trashëgimia akademike dhe tradita e gjatë 65 vjeçare në mësimdhënie në lidhje me përgatitjen e specialistëve në fushën e bujqësisë.

F F

2 Institucion unikal në vend. F F

3 Institucion relativisht i madh për sa i takon numrit të stafit akademik dhe studentëve.

F F

4 Potencial intelektual mjaft i mire dh i diversifikuar i stafit akademik.

F F

5 Ndihma mjaft e madhe e dhe asistencën e institucionëve ndërkombëtare si e UDAID & GIZ etj

F F

6 Realizimi i vlersimit të brendshëm në universitet & Rankimi i UBT në vitin 2011 nga APAL& Kompania gjermanë

F F

7 Paisja e universitetit me mjedise në kufij të pranueshëm.

F F

8 Reputacioni mjaft i i mirë i UBT_se në raport me shoqerinë bujqësore shqiptare.

F F

9 Ekzistenca e një Plani strategjik për zhvillimin e UBT që flet dhe ofron pak për zvillimin e UBT-se.

D D

10 Raporte jo të drejta mes teorisë e praktikës në disfavor të praktikës.

D D

11 Probleme lidhur me formimin teorik dhe praktik të studentëve brenda kampusit universitar

D D

12 Infrastruktura fizike, laboratorike dhë në fushën e sistemeve të informacionit në nivel jo të kënaqshëm.

D D

13 Shumë pak studente nga shkolla profesionale, e nderkohë shumë studente shkolla të arsimit të përgjithshem

D D

14 Shumë pak studentë nga zona gjeografike me potencial të fuqishem bujqesor.

D D

15 Aftësimi i praktik dheprofesional i studentëve jashte kampusit universitar i dobet.

D D

16 Studentët qendojnë larg bibliotekave

17 Mosbalancim i aktiviteteve mësimore me ato kërkimore.

D D

18 Progr.studimi që nuk konsiderojnë kerkesat e tregut të punës

D D

19 Nevoja për programe të reja studimi të të gjitha cikleve

D D

20 Probleme me pranimin e studentëve në D D


9 | P a g e

ciklin e dytë dhe të tretë. 21 Cilësia D D

Bujqësia është dhe do të mbetet sektori më i rëndësishëm i zhvillimit të ekonomisë kombëtare.

M M

Politika kombëtare të favorshme në lidhje me reformimin e AL.

M

Vendndodhja e UBT-së në kryeqytet. M M

Përqindje e lartë e popullsisë me moshë të re dhe dëshirë për shkollim universitar.

M M

Gadishmëria kooperuese e institucionëve të tjera të AL si dhe ato të fushës së bujqësisë në nivel lokal, rajonal e më gjërë.

M M

Atraktiviteti i programeve mësimore në nivel rajonal.

M M

Politika mbështetëse të qeverise dhe organizmave ndërkombëtare për përfshirjen e stafeve akademike në problematika me interes në fushën e bujqësisë, zhvillimit rural dhe ushqimit.

M M

Vendosja e marrëdhënieve institucionale me institucionë të fushës së bujqësisë dhe ushqimit.

M M

Mentaliteti egzistues për AL si një pasazh kohor dhe jo si një investim i kapitalit njërëzor.

K K

Mungesa e strategjive të zhvillimit të shtetit për arsimin e lartë.

K K

Legjislacion jo gjithnjë në përputhje me standartet europianë.

K K

Situatë ekonomike e pafavorshme dhe mungesë gadishmërie për mbështetje të AL.

K K

Rrjedhja e trurit. K K

Mungesa efektive e autonomisë universitare.

K K

Mungesa e kuptimit të problemeve madhore të universiteteve nga politikëbërësit.

K K

Adaptimi i eksperiencave të huaja të papërshtatshme për kushtet konkrete.

K K

Kontigjente të dobta studentesh që vijnë nga arsimi i mesem.

K K

Taksë e ulët shkollimi, e cila nuk mbështet zhvillimin perspektiv të universitetit.

K K

Infrastrukturë e dobët në universitet (mungesa e enërgjisë elektrike, ujit, etj).

K K

2.2. Analiza FMDK për UBT (në fokus, Dobësitë)

☞Analiza FMDK kërkon padyshim identifikimin e: • Shkaqeve që kushtëzojnë F/D/M/K;

• Pasojave ekonomike të lidhura me to;

• Zgjidhjet potenciale (të mundëshme);

• Aktorët që duhet të kontribuojnë në zgjidhje,

• Strategjitë & alternativat që mundësojnë zgjidhje.

Nr Disa nga Dobësitë Shkaqet që kushtëzojnë Dobësitë

Pasoja të lidhura me to (Dobësitë)

Alternativa që mundesojnë zgj.

Potenciale

Kush duhet të Kontribuojë në

zgjidhje?

Alternativa që duhet implementuar

1 Ekzistenca e një Plani strategjik për zhvillimin e UBT që flet dhe ofron pak për strategjitë e zhvillimit të UBT-së.

Mungesë vëmendjeje Mungesë fokusi në planin strategjik (Ku & Si?)

Hartimi i planit Strategjik të zhv. të UBT-se

Rektorati

Bordi i Adminis.

Fak.

Hartimi i planit Strategjik të zhv. të UBT-së

2 Raporte jo të drejta mes teorisë e praktikës në disfavor të praktikës.

Mos konsiderim sa dhe si duhet i nevojave që ka biznesi.

Probleme me cilësinë

Formim i dobët praktik

Probleme punësimi të të diplomuareve

Rishikim i kurrikulave

Rektorati

Dep.

Fak.

Rishikim i kurrikulave, me theks_novojat që ka biznesi

Mungesë fokusi lidhur me kompetencat profesionale që duhet të kenë të diplomuarit në çdo program/cikël studimi

Mos koordinim me biznesin për nevojat që ato kanë

Vështirësi përshtatjeje


Rektorati

Dep.

Fak.



11 | P a g e

3 Probleme të lidhura me formimin teorik dhe praktik të studentëve brenda kampusit universit.

Mos koordinim me biznesin për nevojat që ato kanë

Probleme në drejtim të formimit praktik të student.

Probl. punësimi

Dmd, përdorimi i mjeteve audiovizive në zhvillimin e mësimit, sidomos të leksioneve.

Rektorati

Bordi i Administ.

Fakultetet

Përdorimi i mjeteve audiovizive në zhv. e mësimit.

Venie në funks.e lab.

4 Infrastruktura fizike, laboratorike, e veçanërisht ajo e lidhur mes sistemeve të informacionit në nivel jo të kënaqshëm.

Mos konsiderim sa duhet i nevojave të formimit praktik të studentëve

Fokus jo i drejtë i investimeve në UBT

Probleme me formimim praktik të studentëve

Konsiderim serioz të nevojave për formim praktik të studentëve

Fokus të investimeve për laboratorë & sistemet e informacionit

Rektorati

Bordi i Admini-strimit

Fakultetet

Konsiderim serioz të nevojave për formim praktik të studentëve

Fokus tëinvestimeve për laboratorë & sistemet e informacionit

5 Shumë pak studentë nga shkolla profesionale, e ndërkohë shumë studentë nga shkolla të arsimit të përgjithshëm

Probleme në zhv. e arsimit profesional

Cilësi e dobët e të diplomuarëve në këto shkolla

Nivel jo i kënaqshëm i formimit teorik & praktik të studentëve

Fokus të veçantë për zhv. e arsimit profesional

Digast. e linjës

Rektorati

Bordi i Administ.

Fakultetet

Fokus ndaj arsimit profesional për rekrutimin e studentëve.

6 Shumë pak studentë në UBT që vijnë nga zona gjeografike me potencial të fuqishëm bujqësor.

Mungesë vemendjeje lidhur me këtë çështje edhe nga UBT.

Mungesë e profesionëve që ofron UBT për këto zona.

Më shumë pranime të studentëve nga këto zona

Digast. e linjës

Rektorati

Fakultetet

Bursa për studentë që vijnë nga zona me potenciale të fushishme bujqësore

Lidhje kontratash me studentë që vijnë nga këto zona për shërbime në to

7 Aftësim praktik dhe profesional i studentëve jashtë kampusit universitar i dobët.

Vështirësi objektive dhe subjektive

Mungesë suporti edhe nga digast. e

Nivel jo i kënaqshëm i formimit praktik të studentëve

Zhv. të panaireve të karrierës

Përmirësim të programeve të

Rektorati

Fakultetet

Zhv. të panaireve të karrierës

Përmirësim të programeve të


12 | P a g e

linjës praktikes profesionale

Kontraktimi me subjekte për trajnimin praktik të studentëve

praktikes profesionale

Kontraktimi me subjekte pëer trajnimin praktik të studentëve

8 Studentët qëndrojnë larg bibliotekave

Mungesë përgjegjësie nga drejtimi në UBT, por dhe e studentëve

Probleme të lidhura me formimin teorik & praktik të studentëve

Rinovim i titujve që hyjnë në bibliotekë

Rinovim i përvitshëm i librarisë elektronike (TEEAL).

Rektorati

Bordi i Administ.

Fakultetet

Një fond i dedikuar për hyrje të reja

(revistat), përiodikët

ekzistues të kërkuar nga departamentet, rinovim të përvitshëm të librarisë elektronike (TEEAL).

9 Mosbalancim i aktiviteteve mësimore me ato kërkimore.

Probleme me kërkimin shkencor

Probleme të lidhura me formimin teorik & praktik të studentëve

Më shumë fokus për nxitjen dhe përfshirjen e studentëve në kërkimin shkencor

Rektorati

Dep.

Fakultetet

Org. Pë rfaqë -suese të student.

Më shumë fokus për nxitjen dhe përfshirjen e studentëve në kërkimin shkencor

10 Programe studimi që nuk konsiderojnë kërkesat e tregut të punës

Mungesë vemendjeje lidhur me këtë çështje

Ofrohen produkte me qasje jo konkuruese në tregun e punës

Rishikime të programeve të studimit

Rektorati

Dep.

Fakultetet

Rishikime të programeve të studimit

11 Nevoja për programe të reja studimi të të gjitha cikleve

Mungesë vemendjeje lidhur me këtë çështje

Mungesë e produkteve për të cilat ka nevojë tregu

Zhvillimi i programeve të reja për Bachelor, & Master Exe.

Rektorati

Dep.

Fakultetet

Zhvillimi i programeve të reja për Bachelor, & Master Exe.


13 | P a g e

12 Probleme me pranimin e studentëve në ciklin e dytë dhe të tretë .

Mungesë vemendjeje lidhur me këtë çështje dhe përgjegjësitë e menaxhimit

Qasje e dobët në drejtim të formimit të vazhdueshëm

Standarde të qarta pranimi të MSc & MP

Rishikim të problematikave të lidhura me kurrikulat e studimeve, sa i takon kompetencave profesionale të studentëve

Rektorati

Dep.

Fakultetet

Standarde të qarta pranimi të MSc & MP

Rishikim të problematikave të lidhura me kurrikulat e studimeve, sa i takon kompetencave profes. të studentëve


14 | P a g e

3. SJELLJE/AKTIVITETE/STRATEGJI VEPRIMI QË MUNDËSOJNË SYNIMET E MËSIPERME

3.1. Programet e Studimit & Kompetencat Profesionale të të Diplomuarëve

Nr Problemi/et? Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë?

Produkti që Pritet Kush i Realizon?

Afatet

1 Nevoja për programe të reja studimi.

• Përgatitje për programe të reja në fusha të pa elaboruara si: Extensioni Bujqësor (DIND), Ekonomiksi i Mjedisit (MSc), Menaxhimi i Turizmit Rural (MP), Planifikim & Zhvillim Teritori (M. Ekxe.), Menaxhimi i Filierave Agroushqimore (MSc.)....etj.

• Programe të përbashkëta (ndër dep. e ndërfakultetore).

• Diploma të reja (Cikli i parë, i dytë & i

tretë).........

• Diploma ndërfakultetore.

(Cikli i parë, i dytë & i tretë).........

• Dep.

• Fakultetet

• Dega e Mësimit Kurri. & Zhv. Institucional

• Puna ka filluar & përfundon në Nëntor 2016, por nuk mbyllet këtu

2. Probleme lidhur me kompetencat profesionale të të diplomuarëve

• Ballafaqim i programeve & kurrikulave të studimit me nevojat e aktorëve të biznesit (sipas fushave), për të gjykuar mbi kompetencat profesionale të të diplomuarve në UBT.

• Kurrikula & Programe që mundësojnë kompetenca (pse jo të shumëfishta) për të cilat ka nevojë biznesi.

• Dep.

• Fakultetet

• Dega e Mësimit Kurri. & Zhv. Institucionale

• Puna ka filluar & përfundon në Tetor 2016.

• Në vijimësi


15 | P a g e

3.2. Formimi Teorik & Praktik i Studentëve, Brenda Kampusit Universitar Nr Problemi/et? Aktivitete_Çfarë duhet të

bëjmë? Produkti që Pritet

Kush i Realizon? Afatet

1 Objektivi themelor për ne, sot dhe në vijimësi, është dhe do të mbetet _RRITJA E CILËSISË

• Pedagogët të demonstrojnë në Ëeb përsonal të tyre të gjitha

materialet e domosdoshme të mësimdhënies.

• Për çdo modul, të kemi në Ëeb. (syllabusin e plotë të modulit, planin e seminareve & punëve laboratorike, leksionet në poëerpoint, raste studimi, planin e projekteve & detyrave të kursit, si dhe CV akademike të pedagogut).

• GMK

• Dep.

• Fakultetet


• Çdo anëtar i stafit akademik

• Kjo detyrë përfundon Korrik 2016.

• Përgatitja e një formati të ri dhe pajisja e pedagogëve me regjistra të rinj në nivel UBT, si dokumenti zyrtar i evidentimit të mësimit dhe problemeve të lidhura me të.

• Disiplinimi, evidentimi dhe kontrolli i procesit në vazhdimësi.

• Rektorati, Fakultetet,

• Dep,

• Administrata

Shtator 2016.

• Pajisje e auditoreve me mjeteve audiovizive të zhvillimit të mësimit, sidomos sallat të leksioneve.

• Projektore në çdo salle leksioni

• Rektorati/

• Administrata

Kjo detyrë përfundon Shtator 2016.

• Theks të vecantë në mësimdhënie dhe në kontrollin e dijeve përmes detyrave & projekteve të kursit.

• Syllabuse dhe planë mësimore që pasqyrojnë këtë objektiv

• Departamentet

• Fakultetet

• Dega e Mësimit Kurri. & Zhv.



16 | P a g e

Institucionale

• Çdo anëtar i stafit akedemik

• Sensibilitet se elementë të tillë mësimi si, projekte kursi & detyra kursi, të jenë jo vetëm të vlerësueshme në pikë gjatë vitit, por edhe eliminuese për pranimin e studentit në provimin përfundimtar.

• Studentët “të dinë” se po vijojnë studime me kohë të plotë

• Departamentet

• Fakultetet


• Çdo anëtar i stafit akedemik.


• Përcaktime në rregullore. Provimi në fund të semestrit nuk do të përbëjë më shumë se 50% të vlerësimit përfundimtar të studentit (dhe me tendencë uljeje).

• Studentët “të dinë” se po vijojnë studime me kohë të plotë

• Dep. Fakultetet



• Kjo detyrë përfundon Shtator 2016.

• Provimet të zhvillohen me shkrim, me shkrim dhe me gojë dhe me gojë dhe për më tepër, në çdo rast i sekretuar.

• Syllabuse dhe plane mësimore që pasqyrojnë këtë objektiv

• Departamentet

• Fakultetet



Formim Praktik të Studentëve, Brënda Kampusit Universitar pa laboratore nu mund të kete

• Zhvillimi i provimeve të formimit (jo temë diplome) do

të bëhet vetëm me teza formuese.

• Njohuri të qendrueshme te studentët

• Departamentet

• Fakultetet

• Dega e Mësimit Kurri. & Zhv. Institucional



• Identifikimi i inventarit total (kompjutera, printera, fotokopje, projektore) për çdo lab., zyrë, fakultet, dhe UBT.

• Angazhimi i një grupi me përbërje IT, Kancelarë

• Një pamje e plotë e gjendjes fizike dhe nevojave për ndërhyrje imediate dhe ose

• Departamentet

• Administrata



17 | P a g e

fakultetesh etj dhe caktimi i modaliteteve të detajuara në këtë drejtim.

mirëmbajtje.

• Planif. i fasiliteteve për vitin e ardhshëm.

• Adresim të të ardhurave dytësore për: ngritjen e lab. të rinj, kompletimin e lab., plotësimin e nevojave për reagentë , etj.

• Identifikimi i nevojave për infrastrukturën fizike të laboratoreve për çdo laborator:

Paraqitje tredimensionale për infrastrukturën fizike

Preventivat përkatës

• Laboratore funksionale, për studentët por dhe për shërbime ndaj të tretëve

• Stimulim për punën.

• Bordi i Admi- nistrimit

• Rektorati/

• Administrata

• Kancelaret

• Bordi i Admi- nistrimit

• Rektorati/

• Administrata

• Kancelar të t

• Në vijimësi

• Qershor 2016


18 | P a g e

3.3. Formimi Praktik i Studentëve, Jashtë Kampusit Universitar

Nr Problemi/et? Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë? Produkti që Pritet

Kush i Realizon? Afatet

1 Formimi praktik i studentëve jashtë kampusit universitar vazhdon të jetë një problem i madh.

• Rishikim rrënjësor i programeve të praktikës profesionale të stud.

• Programe, përmes të cilave studenti mund të ushtrohet.

• Departamentet

• Fakultetet


• Kontaktimi, lobimi dhe kontraktimi me MBZHR & AU, MM, MAS, Bashkia e Tiranës dhe Bashki të tjera të vendit, ndërm. e agrobiznesit, ferma prodhimi etj.

• Një listë subjektesh ku studentët mund të angazhohen për praktikën profesionale.

• Departamentet

• Fakultetet

• Rektorati/

• Në vijimësi

• Veprime për të formalizuar marrëveshjet me kompani të mëdha jashtë vendit, si edhe në kuadër të prog. Erasmus + të BE-së për internshipe të një natyre tërësisht bashkëkohore

• Mundësi në rritje për intershipe

• Fakultetet

• Rektorati/

• Në vijimësi


19 | P a g e

3.4. Studimet në Master Nr Problemi/et? Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë? Produkti që Pritet Kush i Realizon? Afatet

1. • Studimet në ciklin e dytë

(MSc. & MP)

po konsiderohen nga mjaft studentë thjeshtë dhe vetëm si një “zgjatim në kohë” i studimeve të ciklit të parë Bachelor. Kjo është e pa pranueshme, ndaj dhe kjo qasje nevojitet të ndryshojë.

• Përcaktimi dhe zbatimi i kritereve dhe standarde të qarta (të lidhura kryesisht me notën mesatare & programi i studimeve nga vjen) për

pranimin e stud. në MSc dhe MP.

• Pranime me cilësore në ciklin e dytë të studimeve

• Dep./Fakultetet • Tetor 2016

• Zgjidhje e problematikave të lidhura me kurrikulat e studimeve, sa i takon kompetencave profesionale dhe nivelit të formimit praktik të studentëve

• Kurrikula që ofrojnë kompetencat e duhura shkencore dhe profesionale

• Dep./Fakultetet • Tetor 2016

• Integrim të kërkimit shkencor (mikrotezat), me prioritetet e

kërkimit shkencor të departamentit

• Kërkim shkencor të orientuar sipas prioritetet e kërkimit shkencor të departamentit

• Dep./Fakultetet • Në vijimësi


20 | P a g e

3.5. Studimet në Doktoraturë Nr. Problemi/et Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë? Produkti që Pritet Kush i Realizon? Afatet 1. • Masivitet, jo

cilësi dhe jo interes edhe nga vetë të kandidatët!!!

• Të përgatitet dhe botohet Guida e Studimeve të Ciklit të Tretë ((M.Ex, PhD).

• Guida që të gjithë të mësojnë për studimet e ciklit të tretë (M.Ex, PhD)

• Dega e Kërkimit, Kooperimit Shkencor & Projekteve

• Dhjetor 2016

• Të intensifikohen kontaktet me MAS për çeljen e kuotave për UBT në këtë vit akademik.

• Kuota studimi për ciklin e tretë

• Rektorati

• Tetor 2016

• Të parashikohen vetëm studime me kohë të plotë.

• Doktorata në UBT zhv. me kohë të plotë

• Dep./Fak.

• Rektorati

• Tetor 2016

• Në PhD të pranohen vetëm kandidatë që kanë interesa në fushën akademike & kërkimin shkencor dhe që plotësojnë standardet e përcaktuara

• Kandidatë që kanë interesa në fushën akademike & kërkimin shkencor

• Dep./

• Fakultetet

• Në vijimësi

• Teza e kërkimit në doktoraturë të burojnë nga prioritetet e kërkimit shkencor të depart.

• Kërkim shkencor të orientuar sipas prioriteteve të kërkimit shkencor të dep.

• Dep./

• Fakultetet

• Tetor 2016

• Drejtimet e kërkimit do të jenë të precizuara në formën e fushave të qend. të kërkimit

• Fusha të qendrueshme studime në dep./fak

• Dep./

• Fakultetet

• Në vijimësi


21 | P a g e

3.6. Regulloret e Studimeve N

r.

Problemi/et Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë?

Produkti që Pritet Kush i Realizon? Afatet

1.

• Diskordancë e ndërhyrjeve në rregullore në nivel institucioni dhe në nivel njësish kryesore; jo rrallë edhe konfuzion, dhe mbi të gjitha, probleme në moszbatimin e rregulloreve.

• Rishikimi i Rregulloreve të studimeve universitare që orienton hartimin e Rreg. të Stud. për çdo Fakultet me fokus:

• Afati maksimal i kohëzgjatjes së studimeve.

• Elementët e mësimit dhe vlerësimi i studentit për to.

• Lidhja e vlerësimit

(provimi përfundimtar) me

vlerësimin e bërë gjatë vitit.

• Disponimin e një rregulloreje të studimeve universitare (manuali) që orienton hartimin e rregullores së studimeve për çdo fakultet.

• Depart.

• Fakultetet

• Dega e Mësimit Kurri. & Zhv. Instituc.

• Shtator 2016

• Zbatim korrekt dhe pa asnjë ekuivok i të gjitha rregulloreve të studimeve, duke sjellë në vëmendje se askush nuk do ketë të drejtën e interpretimit të rregulloreve të studimeve.

• Rregulloret zbatohen dhe nuk interpretohen

• Dep.

• Fakultetet

• Rektorati

• Në vijimësi


22 | P a g e

3.7. Pranimet e Studentëve Nr Problemi/et ? Aktivitete_Çfarë duhet të

bëjmë? Produkti që Pritet Kush i Realizon? Afatet

1.

• Pak publicitet lidhur me faktin se kush është UBT, çfarë ofron ai dhe për më keq, mos konsiderimi i faktorëve mbi të cilët duhet të mbështeten pranimet e studentëve.

• Për më tepër, prezenca në Ëeb e UBT_së lë shumë për të dëshiruar. Më së shumti ajo është produkt i ndërhyrjeve individuale se sa i atyre institucionale!!!.

• Në pamjet më të dukshme të çdo godinë fak. do të vendoset një poster i madh, ku të jenë të specifikuara dukshëm, kush është dhe çfarë ofron fakulteti.

• Nxenësit e shkolla ve të meshme, studentët, i gjithë publiku të dije se kush është UBT dhe se çfarë mund të ofrojë ai.

• Bordi i Administrimit

• Rektorati

• Shtator 2016

• Rikonceptimi tërërsor i faqes së UBT duke kërkuar konsulencë dhe angazhim nga dega e IT, Dep i Informatikës, Studio të specializuara për këto shërbime dhe MAS, (nevoja e integrimit të portalit të karierës).

• Faqja e UBT_së, të jete mirefilli një “Platformë Komunikimi, Informac. &

Bashkëp.Instituc”. • Rritje të imazhit,

funksionalitetit, volumit të informacionit të ofruar për studentët dhe aktorët jashtë të interesuar.


• Rektorati

• Nëntor 2016

• Organizimi i një strukture të IT_së, si një qendër e specializuar, fleksibile dhe funksionale.

• Një qendër dinjitoze shërbimi në UBT


• Rektorati

• Dhjetor 2016


23 | P a g e

3.8. Marrëdhëniet Pedagogë - Studentë

Nr Problemi/et ? Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë?

Produkti që Pritet Kush i Realizon? Afatet

• Auditori paraqitet si realizues thuajse i vetëm në marrëdhëniet pedagogë-studentë dhe anasjelltas

• Nxitje që pedagoget të jenë sa më afër studentëve, për të dëgjuar opinionët & vlerësimet e tyre. Çdo pedagog mund dhe duhet të kujdeset për një grup mësimor.

• Njohim dhe kontribuojmë për zgjidhjen e problemeve të studentëve

• Dep.

• Fakultetet

• Rektorati

• Në vijimësi

• Me përfundimin e kursit teorik të studimeve, për çdo modul të tërhiqen mendimet e studentëve për mësimdhënien dhe mësimarrjen, përmes anketimeve.

• Ballafaqojme punën tonë me mendimet dhe opinionët e studentëve dhe raportojmë problematiken në funksion të përmirësimit të nësërm.

• Dep.

• Fakultetet

• Rektorati

• Në vijimësi

• Çdo fund semestri

3.9. Ambientet Mësimore Nr Problemi/et ? Aktivitete_Çfarë duhet të


1.

• Ka arritje por dhe jo pak probleme.

• Të gjitha dyert e sallave të leks., sem., etj, në pjesën e sipërme të tyre duhet të jenë me xham

• Korrekt me kerkesat e Agjensise se Akredititmit.

• Përmirësimi i dukshëm i imazhit estetik, pastërtisë dhe rritje të nivelit të informimit për këdo.

• Sherbim i shtuar për studentët

• Administrata UBT

Tetor 2016

• Konceptim, përgatitje dhe afishim të tabelave orientuese në hyrje të çdo godine


• Tetor 2016

• Përgatitje dhe vendosje në hyrje të çdo salle leksionesh e “zarfave plastikë”


• Tetor 2016

• Përgatitje dhe vendosja e etiketave me numërin përkatës


• Tetor 2016

• Unifikimin e orarit të mësimeve si • Fakultetet/ • Në


24 | P a g e

universitet, shpalljen e tij në çdo godinë dhe në internet.

• Rektorati vijimësi

• Investime të vazhdueshme & në kohë për mirëmbajtjen e sallave të leksioneve dhe sem.

• Ambiente komode pune për studentët & stafin

• Rektorati • Në vijimësi

Rikonsiderimi i planit buxhetor dhe mundesive për rialokim fondesh, komunikimi me aktore të biznesit të riciklimit të interesuar (per koshat), me bashkite për stolat, angazhimi i FSHP për dyert.

3.10. Zyra e Studimeve & Studentëve_ZSS Nr. Problemi_et ? Aktivitete_Çfarë duhet të

bëjmë? Produkti që Pritet Kush i

Realizon? Afatet

1 • Akomodimi i ZSS_së në godinën e re të FEA_s

• Ndërprerje e kontratës/ave me qeramarrësin/it

• Më shumë mjedise për stud. & më pak kafene.

• Administra-tori

• Menjëhere

• Kolaudimi i pikëpamjeve mbi mënyrën e organizimit & funksionimit të ZSS

• Dakordësi pikëpamjesh • Rektorati • Qershor 2016

• Përgatitja e skicë-idesë konform pikëpamjeve mbi mënyren e organzimit & funksionimit të ZSS

• Rektorati • Qershor 2016

• Ndërhyrje në të dy mjediset për përshtatje të dmd.

• Administrata

• UBT

• Qershor 2016

• Akomodimi i ZSS_së • Cilësi shërbimi në ZSS për studentët dhe strukturat

• Rektorati • Shtator 2016

3.11. Biblioteka Nr. Problemi/et ? Aktivitete_Çfarë duhet të


1 • Stafi & studentët janë larg bibliotekave.

• Një fond i dedikuar për:

Hyrje të reja (revistat). Periodikët të kërkuar

nga dep.

Disponimi: • Revistave të reja

• Periodikëve të kërkuar nga dep.


• Rektorati

• Dega e IT

• Buxheti 2017

• Aktivizimi për fondin egzisues


25 | P a g e

Aktivizmimi dhe instalimi i TEEAL në çdo user të interesuar në UBT.

Rinovim të përvitshëm të lib. Elektr. (TEEAL).

• Libraria elektronike menjëherë.

• Diversifikim shërbimesh në bibliotekë

• Studentët_pjesë e bibliotekave

• Bordi i Administr.

• Rektorati

• Buxheti 2017

3.12. Zyra e Karrierës së Studentëve Nr. Problemi/et ? Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë? Produkti që Pritet Kush i Realizon? Afatet

1.

• Mos adresimi si duhet i objektit të veprimtarise se Zyres se Karrierës së Studentëve

• Konceptimi, ndërtimi & prodhimi i Skedës së Punësimit të Studentëve

• Skeda e Punësimit të Studentëve

• Dega e Inf. & Transferimit të Njohurive

• Vijimësi

3.13. Prioritetet & Kërkimi Shkencor në UBT Nr. Problemi_et ? Aktivitete_Çfarë duhet të


1. • Probleme prioritetet e kërkimit shkencor për UBT, dhe fushat e qendrueshme të kërkimit shkencor sipas dep.?

• Përcaktimi i qartë i prioriteteve bazë të kërkimit shkencor

• Një pamje e qartë e prioriteve të kërkimit shkencor

• Departamentet

• Fakultetet

• Rektorati

• Dhjetor 2016

• Identifikimi i fushave të qendrueshme të kërkimit sipas departamenteve.

• Një pamje e qarte e fushave të qend. të kërkimit

• Departamentet

• Fakultetet

• Rektorati

• Dhjetor 2016

2. • Të gjithë në jemi të bindur se kërkimi shkencor në UBT nuk është në nivelet që kërkohët, karakterizuar nga mungesa e adoptimit, fragment., niveli i financimit,

• Bashkërendim & futja e elementeve të planifikimit të veprimtarisë shkencore në çdo departament.

• Secili duhet të dije se çfarë duhet të bëjë.

• Departamentet

• Fakultetet

• Stafi akademik

• Tetor 2016


26 | P a g e

kompeticioni, komercializimi, etj etj

• Prezencë e ulët “online” e UBT dhe pedagogëve.

• Indeksimi i revistave në databasat kryesore ndërkombëtare (për rankim, citim, referenca etj)

• Rritje të imazhit individual dhe institucional

• Rektorati

• Fakultetet

• Tetor 2016 dhe në vijimësi

• Aktivitete shkencore përgjithësisht spontane

• Planifikimi dhe organizimi i konferencave të përvitshme (në nivel UBT ose Fakultetesh, të diskutohet????)

• Promovimi dhe botimi i vep. shkencore

• Fakultetet

• Rektorati

• Në vijimësi

3.14. Studentët & Kërkimi Shkencor Nr. Problemi/et ? Aktivitete_Çfarë duhet të


1.

• Studentët duhet (por nuk janë) të jenë pjesë e rëndësishme e realizimit të kërkimit shkencor.

• Promovimit të studentëve në sipërmarrje.

• Aftesim praktik i studentëve

• Dep. Fakultetet

• Rektorati

• Vijimësi

• Mbështetjes së vepr. së Forumit Ek. Studentor & nxitjes së kësaj iniciative dhe në fak. e tjera

• Departamentet

• Fakultetet

• Rektorati

• Vijimësi

• Nxitjes për organizim në nivel fakulteti të konferencave shkencore të përvitshme nga studentët

• Departamentet

• Fakultetet

• Vijimësi


27 | P a g e

3.15 Shërbimet ndaj të tretëve Nr. Problemi/et ? Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë? Produkti që Pritet Kush i Realizon? Afatet

1

.

• Qasje shumë e dobët, për të mos thenë inegzistente e UBT në mjedisin e biznesit

• Bashkërendim me dikasteret etj në identifikimin e prioriteteve të kërkimit shkencor si UBT

• Prioritete të qarta, në funksion të kërkimit dhe të biznesit

• UBT-Marrëveshje me MBZHRAU. MM etj

• Strukt., Dep. Fakultet/ Stafi akad./ UBT

• Kjo detyrë përfundon në Tetor, 2016

• Kontribute në vjeljen e të dhënave statistikore në nivel kombëtar & përgatitjes së vjetarit statistikor.

• Të dhëna të besueshme statistikore

• Sipas marrë-veshjeve

• Kontribute për krijimin dhe mirëmbajtjen e regjistrit të fermave në nivel kombëtar.

• Rregjistri kombetar i fermave

• Kontribute dhe mbështetje për krijimin e një database për fermat dhe ndërmarrjet të agrobiznesit.

• Disponimi i një baze të dhenash të besueshme

• Mbështetje për hartën e rajonizimin e prodhimit

• Harta e rajonizimit të bujq. për çdo qark

• Angazhim për përgatitjen e planevei të biznesit për aktorët (individë dhe biznese) që aplikojnë për financime

• Rritje e kapaciteteve për të thithur investime

• Angazhim dhe kontribute për çertifikimin e të gjitha projekteve të që prezantohen për financim.

• Rritje e kapaciteteve për të thithur investime

• Kontribute dhe mbështetje për integrimin horizontal të fermave (kooperimi) në nivelet e marketingut dhe të furnizimit përmes SHBB_ve.

• Nxitje drejte organizimit të SHBB_se

• Kontribute dhe mbështetje për integrimin vertikal_ferme-industri përpunuese

• Rritje të ofertës së prodhimit vendas për indust.


28 | P a g e

agropërpunuese të lidhura mes palëve

• Strategji dhe politika mbështetëse që fuqizojnë lidhjet e fermerëve me tregjet.

• Integrim të fermereve në tregje

• Strategji dhe politika mbështetëse që mundësojnë rritjen dhe zhvillimin e kapaciteteve prodhuese në nivelin e fermës

• Rritje e kapaciteteve prodhuese në nivelin e fermës

• Kontribute dhe mbështetje për vendosjen e sistemit të informacionit në fermë (fletorja e shënimeve).

• Disponimi i fletores se shenimeve të feremes

• Përgatitjen dhe botimin e “Manualit të Praktikave të Mira në Bujqësi”

• Disponimi Manualit të Praktikave të Mira në Bujqësi”

• Zhvillimin e një diplome për përgatitjen e ekstensionistëve të rinj.

• Një produkt i ri me shumë interes për bujqësinë

• Trajnime të përvitshme (në mos më shumë) të teknologëve të industrisë përpunuese.

• Teknologë me njohuri të kohës

• Trajnime për përgat. e “trajnerëve të licencuar” (agronomë, teknologë, ekstensionistë, menaxherë agrobiz. etj).

• Trajnerëve të licencuar

• Kontribute dhe mbështetje për nxitjen e zhvillimin e industrisë së prodhimit të bimëve medicinale.

• Alternativa të zhvillimit të ind. së bimeve medicinale

• Kontribute dhe mbështetje për nxitjen e partneritetit publik-privat në nivelet e qeverisjes vendore.

• Strategji të zhvillimit të këtij partneriteti


29 | P a g e

3.16. Autonomia financiare Nr. Problemi/et ? Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë? Produkti që Pritet Kush i Realizon? Afatet

1.

• Ç’tëthemi??? • Të ardhurat në UBT do të evidentohen dhe rregjistrohen sipas njësive që parashikohet të krijojnë/kanë krijuar ato (Dep.; Tarifa Shkollimi; Tarifa Rregjistrimi; Laborator_sipas llojeve; Njësi; Zyrë etj; Fakultet; UBT).

• Strukturat (dep. / fakultete/ UBT_faktorë aktivë në hartimin dhe zbatimin e buxhetit

• Dep. / fakulteti/ Administrata e UBT_së

• Vijimësi

• Shpenzimet në UBT do të evidentohen dhe rregjistohen sipas zërave dhe sipas njësive që t’i përdorin/kanë përdorur ato (Dep.; Tarifa Shkollimi; Tarifa Rregjistrimi; Laborator_sipas llojeve; Njësi; Zyrë etj; Fakultet; UBT).

• Administrata e UBT_së

• Vijimësi

• Analiza KOSTO/PËRFITIME për çdo zë do të jetë pjesë e pandarë e procesit të buxhetimit & realizimit të buxhetit.

• Çdo shpenzim duhet të jetë i justifikuar.

• Administrata e UBT_së

• Vijimësi

3.17. Ekonomia Didaktike Eksperimentale (EDE) N

r.

Problemi_et? Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë? Produkti që Pritet Kush i Realizon?

Afatet

1.

• Sikundër e kemi theksuar shpesh, EDE vazhdon të jetë një “gropë e zezë” që vetëm “gllabëron” para.

• Analizë dhe vlerësim urgjent të problematikave të lidhura me EDE.

roli i EDE në aspektin didaktik

roli i EDE në aspektin ekonomik

roli i EDE në aspektin e ofrimit të shërbimeve ndaj të tretëve

• Një pasqyrë e qartë e situatës në të cilën ndodhemi.

• Administratori UBT

• Rektorati

• GIZ_Martini

• Qershor

2016

• Përgatitja e planit strategjik të organizimit dhe zhvillimit perspektiv të EDE_së

• Plani strategjik i zhvillimit të EDE_se


• Rektorati

• GIZ_Martini

• Aktivitete që do të mundësojnë që EDE:

• Një ferme eficiente dhe model edhe për



30 | P a g e

të organizohet si një njësi ekonomike e veçantë, me llogari më vete, me numër NIPTI, me vep. eksperimentale & ekonomike, të menaxhohet sipas principeve të ndërmarrjeve publike, në rastin tonë, një ndërmarrje në shërbim të nevojave të UBT dhe njësive të saj, si dhe me funksion shërbimi ndaj të tretëve.

të tretët

• Një ferme me qasje të forte didagtike

• Një ferme dhe model edhe për të tretët

• Rektorati

• GIZ_Martini

Nëntor 2016

• Në vemendje:

UBT do të jetë pronar i EDE, ndërkohë që fakultetet do të jenë “aksionërët e EDE_së”

EDE do të drejtohet nga Bordi Menaxhues.

Bordi Menaxhues emëron Drejtorin Ekzekutiv.

Në vartësi të Drejtorit Ekzekutiv janë tre përgjegjës të sektorëve (prodh. bujqësor, prodh. blegtoral, menaxhimi ek. & financiar).


• Rektorati

• GIZ_Martini

Nëntor 2016

3.18. Probleme të organizimit të brendshem & të reduktimit të kostove Nr. Problemi/et ? Aktivitete_Çfarë duhet

të bëjmë? Produkti që Pritet Kush i

Realizon? Afatet

Kosto të larta për UBT lidhur me:

a. • Pagesat për shërbimin e rojeve private!!!

• Studim mbi “Efektshmerinë e shpenzimeve për rojet private në UBT”

• Me pak shpenzime • Administratori UBT_së

• Shtator 2016

b. • Pagesat për • Plan biznesi “Si dhe çfarë duhet të • Prodhim • Administrator • Korrik


31 | P a g e

puninjësit e serrave!!! (pa produkte)

prodhojmë në kapanonet e serrave_kampusi i UBT_së”?

Produktesh (lule etj) i UBT_së 2016

c. • Pagesat për punonjësit e shërbimit!!! (gati pa produkte)

• Studim mbi “Efektshmërinë ose jo të tenderimit të ketij shërbimi prej aktorëve të tretë”???

• Me pak shpenzime • Administrata

• Administratori UBT_së

• Shtator 2016

d. • Pagesat për mbajtjen e pedagogëeve me kontrate

• Identifikim

• Vlerësim nga dep. nëse ped. me kontratë (ata në pension) mund të angazhohen vetëm si “ped. të ftuar”.

• Me pak shpenzime • Dep., Fak.,

• Sektori i BNJ.

• Shtator 2016

• Pagesat për Qendrën e Resurseve Gjenetike

• Studimi “Si dhe çfarë produktesh të shitshme mund dhe duhet të realizojmë nga QRGJ_ UBT”?

• Lloje produktesh të shitshme

• Qendra e Resurseve Gjenetike

• Korrik 2016

e. • Pagesat për pedagogë me ngarkesëtejet nën normë

• Identifikim të punonjësve

• Rillogaritje të ngarkesave sipas formatit të konsideruar

• Jo punonjës pa ngarkesë

• Dep.,

• Fakakulteti

• Shtator 2016

f. • Pagesat për laborantë me laboratorë që nuk prodhojnë asnjë lekë

• Identifikim të laboratoreve

• Identifikim të punonjësve

• Jo laborantë që nuk justifikojnë pagën e tyre

• Dep.,

• Fakulteti

• Shtator 2016

g. • ...dhe më keq, pagesat për njerëz që nuk bëjnë asnjë punë!!!

• Identifikim

• Asambletë e fakulteteve të marrin vendim

• Jo njerëz që nuk kanë objekt pune në UBT

• Dep., Fakulteti,

• Sektori i BNJ.

• Shtator 2016


32 | P a g e

3.19. Personeli jo akademik Nr. Problemi/et ? Aktivitete_Çfarë duhet të bëjmë? Produkti që Pritet Kush i Realizon? Afatet

1 • S’ka përshkrime të qarta pune për çdo vend pune.

• Përshkrimi i punës për çdo vënd punë.

• Përshkrime të qarta pune

• Sipas vartësisë • Korrik 2016

2 • Probleme me identifikimin & adresimin e detyrave

• Përshkrimi i punës dhe identifikimi & adresimi i

detyrave për çdo punonjës

• Përshkrime të qarta pune & adresim detyrash.

• Sipas vartësisë • Korrik 2016

3 • S’ka normim të punës në UBT!

• Normim të punës dhe mbi këtë bazë, identifikimin e punonjësve

që nevojiten.

• “Punës t’i gjejme njeriun”

• Sipas vartësisë

• Rektorati

• Sektori i BNJ

• Korrik 2016

4 • Nuk respektohen kërkesat e kodit të punës

• Zbatim me përpikmëri të të gjitha kërkesave të kodit të punës.

• Rregull dhe Ligjshmëri

• Sipas vartësisë

• Rektorati

• Sektori i BNJ

• Në vijimësi

5 • S’ka disiplinë në punë në UBT!

• Punonjësi paraqitet në punë në

orën 745 & largohet nga puna në

1630.

• Punonjësi mund të mos ndodhet në vendin e punës në intervalin e kohë, 1200 deri në 1230.

• Personeli “laborant” ndjek procesin mësimor .

• Kualifikimin e personelit “laborant” të jetë një proces në vijimësi.

• 8 ore punë • Sipas vartësisë

• Rektorati

• Sektori i BNJ.

• Urgjente


33 | P a g e

4. EDUKIMI NË UBT

☞Në dhjetëvjeçarin e fundit, edukimi në UBT ka ndryshuar shumë për shkak të zhvillimit të teknologjisë së informacionit, gjë që ka ndikuar edhe në vetë shoqërinë shqiptare, e cila është ndërkombëtarizuar (në aspektin e burimeve dhe marrjes së informacionëve).

☞Në vizionin tonë, edukimi në UBT synon të përmbush këto detyrime:

• Rritje të standardeve të cilësisë;

• Përmirësime në programet e studimit, me objektiv, krijimin e aftësive për të qenë të aftë "të bëjnë";

• Forcimin e orientimit të studentëve drejt tregut;

• Kompetenca profesionale të shumëfishta;

• Zgjerimin e edukimit drejt specializimeve të gjera dhe zhvillimi i formave të reja të edukimit;

• Sigurimi i infrastrukturës së mësimit dhe asaj organizative;

• Forcimi i kompetencave akademike, profesionale, sociale dhe etike të edukimit.

☞Edukimi në UBT do të vijojë të organizohet në tre cikle shkollimi: Bachelor (3 vjet), Master i Shkencave (2 vjet), Master i Profesional (1.5 vjet) dhe Doktoraturë (3-5 vjet).

☞Edukimi në ciklin e parë universitar në UBT synon formimin e specialistëve të fushës së bujqësisë dhe ushqimit (sipas programeve të studimit), të aftë për t’iu

përgjigjur tregut të punës me formulën ”të dish të bësh”, me qëllim që t’u garantohet atyre një nivel i mirë profesional, i besueshëm dhe kompetent, për të përmbushur zgjidhjen teknike të problemeve shumë të shpeshta dhe të shpejta që nxjerr zhvillimi i ekonomisë kombëtare në këtë sektor të rëndësishëm.

☞Edukimi në Master përmbush ciklin e dytë universitar dhe vazhdon sipas përcaktimeve me siper. Ky edukim garanton një përgjegjesi me të madhe të specialistëve në sektorët publikë dhe privatë, të kërkimit dhe të krijimtarisë intelektuale. Për të përmbushur këtë detyrë, cikli i dytë i shkollimit në UBT do të jetë i diversifikuar. Diversifikimi përmbush këtë kërkesë të tregut të punës dhe

garanton elasticitet dhe fleksibilitet. Natyrisht, formimi teorik në Master garanton një nivel dijesh më të lartë se sa në Bachelor, madje edhe formime teorike tërësisht të reja.

☞Studimet e ciklit të tretë _Doktorature & Master Ekzekutiv janë pjesë e rëndësishme e studimeve në UBT, të cilat garantojnë një kompletim të nivelit të dijeve të të gjithë kandidatëve.

☞Kujtojmë se Doktoratura si shkollim pasuniversitar do të ndihmojë në:

• Krijimin e një kontigjenti njerëzish të përzgjedhur, të përkushtuar dhe të destinuar për kërkim, e që do të ishin një ndihmë e madhe dhe për vetë universitetin;

• Krijimin e një mundësie në universitet për mbështetjen e garantuar të të gjithë individëve që nuk mund ta kryejnë këtë shkollim jashtë shtetit;


34 | P a g e

• Krijimin e kushteve të nevojshme për tërheqjen në universitetin tonë të kërkuesve dhe pedagogëve shqiptarë që punojnë në universitetet dhe institucionet kërkimore jashtë vendit.

☞Organizimi i zhvillimi i studimeve të doktoratës do të jetë i orientuar në departamentet që përmbushin kushtet në infrastrukturë dhe tutorim. Gjatë kohës që studenti kryen tezën e doktoraturës ai mund të plotësojë nevojat e departamentit edhe me angazhimin e tij në procesin mësimor. Tema e doktoraturës do të jete pjesë e fushës së qendrueshme të studimeve të departamentit.

4.1 Mësimdhënia dhe studentët

☞Duke analizuar mësimdhënien dhe studentët, natyrshëm analizojmë katër elementë thelbesorë, të cilët veprojnë të ndërlidhur me njëri tjetrin dhe që janë:

• Programet mësimore dhe realizimi i tyre;

• Pozita dhe roli i stafit akademik;

• Pozita dhe roli i studentëve në procesin e edukimit;

• Organizimi i studimeve nga këndvështrimi i mësimit për gjatë gjithë jetës.

4.1.1. Programet mësimore & realizimi i tyre

☞Në vizionin tonë, ndërtimi i programeve do të udhehiqet nga nevojat e biznesit dhe fleksibiliteti, për t’iu përgjigjur përfituesve (tregut të punës) dhe do të hartohen në përputhje me zhvillimin e njohurive shkencore, teknologjike si dhe në përputhje me të gjitha metodologjitë e reja të mësimdhënies. për më tepër ne do të synojmë:

• Programe mësimore që mbështeten në arritjet e shkencës dhe inkurajojnë zhvillimin e saj, të teknologjisë dhe marrëdhënieve sociale;

• Programe që lejojnë hyrjen në tregun e punës, zotërim të shpejtë të niveleve të mira të njohurive dhe aftësive konkuruese.

☞Realizimi i programeve mësimore do të mbështetet në metodat që venë theksin

tek studenti, si dhe që kërkojnë formimin e njohurive hap pas hapi. Kujtojmë se këto lloj programesh duhet të marrin në konsideratë:

• Metoda mësimi që konsiderohen si një marrëdhenie aktive mes materialeve dhe punës konkrete me to; midis marrjes së informacionit të ri dhe mundesisë së trasmetimit të tij në një mëyre sa me atraktive.

• Metoda mësimi që zhvillojnë motivimin dhe deshirën tek studentët, për mësimin dhe kërkimin me efektivitet.

• Situata mësimi që lehtesojnë transferimin e njohurive teorike dhe modelojnë zgjidhje të problemeve, bazuar në shembujt individualë.

• Sistemin e aplikimit dhe ndjekjes të disa lloj mënyrash vlerësimi, mbi rezultatet e studentëve.

• Mësimdhënie që kërkon më shumë përfshirje të studentëve.


35 | P a g e

• Mësimdhenie që ju lejon studentëve njohjen në thellësi të materialit, zhvillimin e një mënyre vetë-konfidenciale dhe që minimizon studentët apatikë dhe jo aktivë.

• Nivel i mirë i njohurive dhe aftësive konceptuale, proceduriale dhe transformuese, të bazuar në standartet akademike dhe sociale.

• Marrëdhenie kritike dhe krijuese tek studentët, për sa i takon përmbajtjes akademike, fenomenëve sociale, të fleksibilitetit dhe tolerancës për zhvillimin e ideve të reja dhe të ndryshme.

4.1.2. Vështirësitë dhe pengesat

☞Disa vështirësi që pengojnë realizimin dhe zhvillimin e programeve mësimore:

• Vëmendje e pakët sa i takon përfshirjes së aktorëve të AL gjatë marrjes së vendimeve në lidhje me rolin, qëllimet, detyrat, kurrikulat dhe programet mësimore.

• Programe jo fleksibile dhe paaftësi e tyre për t’u zgjeruar.

• Mbivlerësim i metodave tradicionale.

• Mospërfshirja e studentëve në projektet dhe punën kërkimore shkencore;

• Fonde të pamjaftueshme për aplikimin e teknologjive të reja në mësimdhënie.

4.1.3. Hapat strategjike

☞Hapat strategjike përfshijnë sa më poshtë:

• Rritja e përfshirjes së mësimdhënies interaktive, bazuar në eksperiencën e punës me projekte.

• Përfshirja e stafit akademik, studentëve pasuniversitarë dhe ekspertëve të jashtëm në një dialog të vazhdueshëm, në drejtim të vlerësimit dhe zhvillimit të kurrikulave.

• Rishikimi i kurrikulave, në përputhje me njohuritë e reja.

• Prezantimi i njohurive të reja në mësimdhënie

• Materiale didaktike universitare si një obligim i pedagogëve.

• Përdorimi i rregullt i metodave të vlerësimit përmes një sistemi pikësh.

☞Veprime të domosdoshme që duhet të ndërmerren • Konsiderim dhe rritja e kohës së shpenzuar në mësimin e pavarur dhe aktiv,

kërkimin, etj.

• Përmirësimi i normave për numrin e studentëve në grupet e studimit (p.sh 60 studentë për leksionet, 15-20 studentë për seminarët, 10 studentë për laboratorët, etj).

• Ndjekje e vazhduar e punës me studentët, bazuar në rezultatet e aritura në detyra, projekte, detyra me shkrim, etj, (me detyrimin për të dhënë dhe provimin përfundimtar);

• Riparaqitja e programeve me njësi sa më të vogla dhe përfundimi i tyre mundësisht gjatë një semestri.


36 | P a g e

4.1.5.Stafi akedemik

☞UBT ka të gjitha mundësitë që me stafin akademik në dispozion të mund t’i paraprijë fort procesit mësimor edukativ në universitet. Sjellim në vëmendje se niveli i kualifikimkit të stafit akademik në UBT është si më poshtë:

23%

21%

2%2%

16%

7%

6%

23%

Stafi Akademik sipas niveleve te kulifikimit

Prof.

Ass.Prof

Doc (Dr)

Doc

Lek. I

Lek.

Staf kerkimor

Staff akademik PT

☞Sikundër mund të shihet, nivelet e mësipërme të kualifikimit të stafit akademik

janë burimi më i rëndësishëm për zhvillim dhe përparim. Situata e mësipërme është shumë pozitive, por nevoja e rritjes së nivelit të kualifikimit do të duhet të jete një proces i vazhdueshem, ndaj dhe lipset një menaxhim modern dhe i përmirësuar në rritjen e cilësisë së personelit, gjë që duhet të shprehet veçanërisht në përpjekjet për rritjen e fleksibilitetit, duke stimuluar dhe vlerësuar efektivitetin dhe arritjet e një force pune të motivuar me mundësi zhvillimi. Në këtë drejtim, do të synohet në inkurajimin e punonjësve që vazhdimisht të zhvillojnë karrierën e tyre dhe në sigurimin e punësimit permanent të personelit.

☞Ne jemi të fokusuar që roli i stafit akademik në universitet duhet të rritet në drejtim të një niveli të lartë kompetence në punën akademike si dhe në metodat e mësimdhënies. Në procesin edukativ pedagogu të prezantohet si koordinator i aktiviteteve që inkurajojnë studentët të mendojnë për problemet, për zhvillimin e metodave krijuese, brenda disiplinave të tyre akademike si dhe për mundësitë e zbatimit të disa arritjeve shkencore.

☞Po ashtu pedagogët duhet të jenë të hapur për dialog me studentët, duhet të mbështesin iniciativat e tyre dhe të jenë të përgatitur për debat në lidhje me çështjet e programit mësimor.

☞Rritja e nivelit të profesionalizimi dhe përsosja e procesit të mësimdhënies kerkojnë pa dyshim një konsiderim të kujdesshem të ngarkesave mësimore që ngarkesa aktuale mësimore kërkon një vëmendje të re lidhur me statusin e profesionit të pedagogut. Mësimdhënia nuk duhet menduar si një profesion me kohë të plotë. Duke patur parasysh se një nga objektivat e reformës është zhvillimi i kapaciteteve dhe i sistemit arsimor bujqësor për ta përafruar atë me sistemin arsimor të vendeve të BE, ndaj dhe mësimdhënia në UBT do të duhet dhe do të shihet si një shërbim publik, duke synuar përshtatjen e statusit të pedagogëve me atë të punonjësve


37 | P a g e

civilë. Një trajtim i tillë do të rrisë angazhimin nga ana e pedagogëve, do të përmirësojë raportin pedagog-student dhe do ta bëjë sistemin arsimor bujqësor të krahasueshëm me atë të vendeve të rajonit. Kjo politikë mbart implikime të rëndësishme për UBT,sa i takon rritjes së cilësisë dhe efiçencës së shërbimit të arsimit bujqësor. Për të realizuar këtë, UBT ka filluar marrjen e një sërë masash dhe ka kryer disa ndërhyrje. Transparenca ka rritur pjesëmarrjen e grupeve të interesit dhe mbështetjen e procesit për rritjen e cilësisë.

☞Përmirësimi i mësimdhënies nuk mund të kryhet pa ndërmarrjen e hapave të rëndësishme në drejtim të përvetësimit aktiv e logjik të njohurive, në ngritjen e cilësisë së procesit të mësimdhënies si dhe në mënjanimin e të mësuarit mekanik dhe pasiv. Po ashtu, konsolidimi i përgatitjes së specialistit të bujqësisë nëpërmjet rishikimit të programeve mësimore dhe të përfshirjes në to të rubrikave të reja, rivlerësimit të përgatitjes eksperimentale dhe praktikave profesionale, të punës së pavarur, përfshirjes së teknikave të reja njëhsuese në procesin e mësimdhënies, shtrirjen më të mirë kohore e korrelim më të plotë të lëndëve mësimore etj., përbën objektivin kryesor të personelit pedagogjik të UBT-së.

☞Ne konstatojmë se duhet të ndërmerren studime që synojnë të përmirësojnë më tej hartimin e materialeve mësimore, për zhvillimin dhe përsosjen e mëtejshme të metodave problemore të mësimdhënies dhe kontrollit, për aktivizimin më të mirë të studentëve nëpërmjet referimeve, projektkurseve apo përgatitjes së diplomave.

☞Theksojme se më teper duhet të bëhet nga stafi akademik për edukimin kulturor dhe ushqimin e pasionin për profesionin nëpërmjet kontakteve të ngrohta, lektoriumeve, bisedave shkencore dhe në mënyrë të veçantë nëpërmjet materialeve të shkruara, duke luftuar shfaqjet e hezitimeve ngandonjëherë të tepëruara, për zgjerimin e literaturës periodiko-shkencore e të librit të përzgjedhur shkencor, tekniko-shkencor, biblografiko-shkencor apo shkencor-popullor.

Çfarë kërkohet?

☞Për realizimin e synimeve të mësipërme, stafi akademik duhet të përgatitet në këto drejtime: • Të harmonizojë të dy dimensionet e punës së tij: pjesëmarrjen në mësim dhe

kërkim.

• Të ndërtojë marrëdhënie korekte me studentët duke rritur respektin dhe besimin e studentëve.

• Të nxisë dhe promovojë, profesionin në shoqëri dhe të jetë i gatshëm për dialog dhe shkëmbim njohurish midis komunitetit akademik dhe jo akademik.

Vështirësitë dhe pengesat

☞Disa nga vështirësitë do të ishin :

• Mentaliteti që për t’u bërë një kërkues i aftë dhe kompetent është kusht i mjaftueshëm, për të qenë edhe një pedagog i mirë.

• Mungesa e aftësive komunikuese.

• Mungesa e trajnimeve didaktike dhe profesionale.

• Cilësia e mësimdhënies si dhe standartet bien në se universiteti nuk është i aftë të rekrutojë dhe mbajë stafin akademik dhe atë ndihmës në një nivel të mirë.


38 | P a g e

Hapat strategjikë që duhet të ndërmerren

☞Hapat strategjikë që inkurajojnë rritjen e efektivitetit të pedagogëve janë:

• Realizimi i kushteve të përshtatshme e dinjitoze, disponibiliteti i teknologjive modernë, materialeve mësimore dhe literaturës;

• Promovimi i vazhdueshëm në fushën e mësimit;

• Zgjerimi i shkëmbimit të eksperiencës dhe kooperimit të pedagogëve në fusha dhe institucione të ngjashme si brenda ashtu dha jashtë vendit.

Veprime që duhet të ndërmerren

☞Veprimet që kanë si synim rritjen e efektivitetit në mësimdhënie janë:

• Fillimi i procesit për racionalizimin e Fakulteteve dhe e Departamenteve dhe për sigurimin e barazisë dhe aksesit.

• Zbatimi i racionalizimit të Fakulteteve dhe të Departamenteve.

• Ripërcaktimi i pozicionit të pedagogut me kohë të plotë.

• Përshtatja e statusit të pedagogëve me atë të punonjësve civilë.

• Mbështetja e krijimit të shoqatave të pedagogëve për shkëmbim përvoje profesionale.

• Koordinimi i sistemit të atestimit të pedagogëve me kualifikimet tradicionale, si dhe nëpërmjet një sërë masash të tjera, që janë parashikuar për të lidhur karrierën e pedagogut me përsosjen profesionale të tyre.

• Përmirësimet e nevojshme ligjore.

• Nxitja e iniciativave të pedagogëve për investime nga të ardhurat përsonale të tyre (për zyrat, hapësirat e studimit etj), në ndihmë të universitetit.

• Ripercaktimi i normave dhe obligimeve të mësimit, në lidhje me metodat e elementeve mësimore.

• Aplikimi i hapave në vlerësimin e brëndshëm dhe të jashtëm të punës mësimore.

• Inkurajimi i kooperimit ndërkombëtar dhe shkëmbimi i pedagogëve.

4.1.6. Pozita dhe roli i studentëve në procesin e edukimit

☞Marrëdhëniet bazë midis studentëve dhe stafit akademik duhet të jenë marrëdhënie partnershipi dhe njohjeje reciproke. Partnershipi do të lejonte studentët të bëheshin aktivë në procesin e edukimit, iniciatorë për ndryshimin e komunitetit akademik dhe më gjerë si dhe qytetarë të përgjegjshëm. Kjo gjë do të duhet të merrte parasysh sa më poshtë:

• Respektimin e nevojave, interesave dhe të drejtave të studentëve.

• Aspektin demokratik të marrëdhënieve përmes komunikimit të ndërsjelltë.

• Garantimin se diplomimi i tyre është në përgjigje të kërkesave kryesore për jetën, punën dhe të ardhmen.

• Inkurajimin dhe zhvillimin e vlerave civile dhe mundësive të tjera.

Çfarë pritet?

☞Rezultatet e këtij partnërshipi do të ishin:


39 | P a g e

• Vetë-besimi i studentëve në përgjegjësitë e potencialit të tyre.

• Mundësitë për të plotësuar interesa të ndryshme të studentëve, përmes formave të ndryshme të përfshirjes së tyre.

• Gadishmeria e studentëve, për të marrë përgjegjësi për mësimin dhe edukimin.

• Gadishmëria e studentëve për të vazhduar kooperimin me universitetin edhe pas diplomimit në degët përkatese.

• Motivimi i studentëve për kooperim me stafin mësimor e shkencor, për projekte të ndryshme.

Vështirësi & pengesa

☞Vështirësitë në realizimin e marrëdhënieve të tilla vijnë nga shkaqe të brendëshme dhe të jashtëme, si:

• Studentët trajtohen në përgjithësi si një kategori shoqerore dhe jo si një kategori edukative, gjë që sjell mungesën e motivimit dhe vonesën në mësimnxënie.

• Situata e vështirë financiare e shumë studentëve dhe preokupimi për të zgjidhur nevojat e mbijetesës.

• Përfshirja e tyre në vendim marrje.

• Pasiviteti si rezultat i eksperiencave jo të mira paraprake të edukimit.

Hapa strategjikë

☞Hapat strategjikë në realizimin e marrëdhënieve midis partnëreve do të ishin:

• Shqyrtimi në mënyrë sistematike dhe ndjekja e nevojave të studentëve;

• Realizimi i kushteve më të mira për studentët për jetesë në kuadrin e komunitetit universitar.

• Ndryshimi i cilësisë së komunikimit me studentët, duke ndryshuar sjelljen dhe mentalitetin në procesin mësimor.

• Vendosja e mekanizmave mbrojtës, në lidhje me marrëdhëniet e vështira.

• Përfshirja e studentëve në procesin e planifikimit të mësimit dhe marrja në konsideratë e opinionëve të tyre në nivele të ndryshme të vendimarrjes.

Veprime:

☞Veprimet për realizimin e marrëdhënieve të partnërshipit janë:

• Zgjidhja e përbashkët e problemeve për të siguruar standarte më të mira të studentëve duke u drejtuar drejt përfituesve të jashtëm: ekonomisë dhe komunitetit lokal.

• Realizimi i standarteve në lidhje me hapsirat e mësimit në fakultete dhe konvikte.

• Rregullimi i mjediseve të studentëve mundësisht në përputhje me kërkesat specifike të tyre.

• Futja dhe përmirësimi i shërbimit të internetit.

• Informimi i studentëve për të drejtat dhe përgjegjësitë e tyre (provimet, menyra e zhvillimit të tyre, konsultimet).

• Sigurimi i burimeve specifike për inkurajimin e projekteve individuale të lidhura me fushat akademike (eskursionet profesionale, prezantimet, etj).

• Mbështetja në tekste dhe pajisje të tjera didaktike p.sh. kompjutera, etj.


40 | P a g e

4.1.7. Organizimi i studimeve nga këndvështrimi i mësimit për gjatë gjithë jetës

Qëllimet e zhvillimit:

☞Në lidhje me shpejtësinë e zhvillimit të njohurive dhe teknologjive të reja në fusha të caktuara, njohuritë afat-shkurtëra shpesh here bëhen të përshtatshme. Për këtë arsye duke marrë parasysh ndryshimet që ndodhin në studimet universitare dhe pasuniversitare, UBT duhet të bëhet një element kyç, në mundësinë e arsimimit gjatë gjithë jetës.

☞Në UBT një rëndësi e veçantë ju kushtohet programeve të shkurtra me specializim specifik, të formuluara në përputhje me kerkesat që paraqet tregu i punës apo të programeve që kanë si qëllim “rifreskimin periodik të njohurive”.

Rezultatet e pritëshme

☞Disa nga rezultatet që priten janë: • Ngritja e nivelit të arsimimit në shoqëri;

• Mobilitete më të mira horizontale dhe vertikale të studimit;

• Efiçiencë që lidhet me ndryshimin e shpejtë të kushteve të punës në disa fusha të aktivitetit;

• Arsimimi në përputhje me nevojat e tregut të punës;

• Përgjigje e shpejtë e ndryshimeve në nivel lokal dhe global;

• Ofrimi i mundësive shtesë të arsimimit; etj.

Vështirësitë dhe pengesat:

• Mosnjohja e rolit të universitetit në procesin e mësimit gjatë gjithë jetës;

• Rezistenca për ndryshime në nivelin pas-universitar;

• Financimi i paqartë dhe faktori i riskut në programet pas-universitare;

• Mungesa e njohurive për sa i takon nevojave të individeve.

Hapa strategjikë:

• Ndjekjen në mënyrë të vazhdueshme të nevojave për mënyrat e edukimit gjatë gjithë jetës;

• Vendosjen e marrëdhënieve me shoqata profesioniste (egzistuese dhe që mendohet të formohen) me qëllim që të përpunohen modelet e licensimit të profesionëve;

• Ndryshimin e politikave të regjistrimit në disa nivele të AL duke dhënë "mundësi të tjera edukimi" e veçanërisht në nivelin pas-universitar;

• Krijimin e mundësive për kombinimin nderdisiplinor të programeve të bazuara në nevojat e përdoruesve.

Veprime:

• Përcaktimi i nevojave dhe i mekanizmave për lidhjen e tyre me të interesuarit që kërkojnë programe specializim.

• Përfshirja e studimeve profesionale në programet pas-universitar.

• Kërkimi dhe përfshirja e modeleve të organizimit të studimeve në përputhje me metodat Europianë të AL (në përputhje me deklaratën e Bolonjës, 3 +2 vite studime universiatare dhe 3 vite studime të doktoraturës.

• Inkurajimi dhe zhvillimi i programeve ndërdisiplinore në nivelet universitare (Bachelor, Master).


41 | P a g e

• Inkurajimi i programeve të shkurtuar të "freskimit profesional" dhe programeve specifike të specializimit.


42 | P a g e

5. SIGURIMI I CILËSISË

☞Sigurimi i cilësisë mbetet kërkesë themelore e UBT-së për rritjen e reputacionit brenda e jashtë vendit.

5.1. Rritja e cilësisë

☞Presioni i konkurrencës si dhe diversiteti i nevojave me të cilat ndeshen institucionet e AL, bën të domosdoshme që UBT të rrisë fleksibilitetin për t’ju përgjigjur kërkesave të kohës. Për këtë parashikohet të ketë diversitet modelesh, metodash, pedagogjish si dhe përfshirje në rrjete, mësimi në vendin e punës, etj. Prandaj duhet promovuar mësimi përmes angazhimit në punë praktike konkrete që të mund të arrihet zhvillimi i vazhdueshëm profesional.

☞Pedagogët duhet të demostrojnë profesionalizëm në disiplinat e tyre. Zhvillimi i tyre profesional është me rëndësi në drejtim të arritjes së objektivave strategjike. Eshtë e nevojshme të punohet me partnerët për të siguruar trajnimin dhe zhvillimin e nevojshëm të stafit akademik.

☞Cilësia e të mësuarit lidhet edhe me kombinimin e aftësive dhe eksperiencave në radhët e stafit akademik. Eshtë e nevojshme që të rritet vlerësimi dhe shpërblimi për stafin e dalluar.

5.2 Sistemi i sigurimit të cilësisë

☞Sigurimi i cilësisë në universitet mbulon të gjitha aktivitetet që përfshijnë vlerësimin, mbikëqyrjen dhe akreditimin, të tilla si:

• Autorizimin që lejon institucionin të ushtrojë aktivitetet didaktik, në arsimin e lartë;

• Adaptimi dhe miratimi i kurrikulës;

• Vlerësimi i institucionit (organizimi dhe menaxhimi, mësimi dhe kërkimi)

• Adaptimi dhe zbatimi i kritereve për rekrutimin e pedagogëve;

• Vlerësimi i pedagogëve dhe studentëve.

☞Universiteti gjithashtu vlerësohet edhe në lidhje me nivelin ekzistues të sistemit të sigurimit të cilësisë si dhe në lidhje me rezultatet e punës dhe kontributin e universitetit në zhvillimin social dhe ekonomik të vendit.

☞Hapat e rendësishëm që stafi akademik i universitetit tonë duhet të bëjë drejt integrimit janë: ndjekja e tendencave rajonale, europianë dhe boterore në AL bujqesor dhe në menyre të veçantë në drejtim të sigurimit të një cilësie të lartë.

☞Sigurimi i cilësisë është një çështje relativisht e njohur vonë në komunitetin universitar.

☞Në UBT kemi pasur mbështetjen e një projekti Tempus, i cili ka mundësuar hartimin e modelit të vetëvlerësimit dhe implementin e tij në të gjitha njësitë akademike.


43 | P a g e

5.3 Kushtet ekzistuese

☞Politika e sigurimit të cilësisë në UBT është bazuar në Ligjin Nr. 80/2015 «Për Arsimin e Lartë dhe Kërkimin Shkencor në Institucionët e Arsimit të Lartë në Republikën e Shqipërisë», si dhe në Statutin e UBT-së dhe rregulloret përkatëse.

☞Nuk ekzistojnë standarte të adoptuara për AL në vendin tonë, ndonëse Agjensia e Akreditimit të Arsimit të Lartë (AAAL), shumë shpesh na ka venë dhe na ve në dispozicion materiale si: ”Sisitemi i akredimit në AL”, “Aspekte dhe treguesit e velerësimit të cilësisë në arsimin e lartë”, “ Indikatorët për vlerësimin institucional për disa standarte për sigurimin e cilësisë në AL”, “Standartet dhe udhëzimet e ENQA për institucionet e AL dhe Agjencitë e Sigurimit të Cilësisë për sigurimin e cilësisë në hapësirën evropiane të AL”.

5.4 Synimet e zhvillimit

☞Në aplikimin dhe zhvillimin e një sistemi të gjerë e eficient të sigurimit të cilësisë duhet të përfshihen të gjithë aktorët: shteti, pedagogët dhe studentët.

☞Synimi i zhvillimit të sistemit të sigurimit të cilësisë në UBT përfshin hartimin e politikave, procedurave, kulturës për sigurimin e cilësisë, duke e krahasuar me standartet e vendosura.

☞Synim i veçantë në sigurimin e cilësisë në UBT është zhvillimi dhe zbatimi i sistemit të përgjithshëm që siguron cilësinë në universitet, i cili është sistemi i vetëvlerësimit, mbikëqyrjes dhe akreditimit, duke respektuar autonominë e universitetit.

☞Sistemi i sigurimit të cilësisë dhe vlerësimi përiodik fokusohen në: • Organizimin dhe menaxhimin;

• Financimin e përshatshëm;

• Politikat e qëndrueshme për rekrutimin e stafit;

• Proçesin e mësimit; rritjen e mobiliteteve të pedagogëve dhe studentëve; prezantimin dhe zbatimin e ECTS, skemën e akreditimit, zhvillimit të kurrikulës, metodat e reja të mësimarrjes dhe tutorimit, etj.)

• Proçesin e kërkimit në universitet.

5.5. Rezultatet e pritshme

• Përcaktimi i kritereve dhe treguesve të cilësisë institucionale në lidhje me programet, mësimin, kërkimin shkencor, problematikën e studentëve, etj.

• Ndryshimi i rregullave, kritereve në se mekanizmat e sigurimit të cilësisë e kërkojnë, me qëllim që të përmiresohet cilësia në universitet në lidhje me: organizimin dhe financimin e tij, vlerësimin e kurrikulës, kriteret dhe standartet për promovimin e studentëve, vlerësimin e pedagogëve dhe studentëve, etj;


44 | P a g e

• Rritja e shpirtit konkurrues në universitet në marrëdhëniet brenda dhe jashtë vendit;

• Përfshirja më e madhe e universitetit në projekte të ndryshme brenda dhe jashtë vendit (në projekte një-disiplinore, por veçanarisht në ato shumë-disiplinore dhe ndërdisiplinore);

• Rritja e aftësive tek pedagogët dhe studentët, në përputhje me kërkesat e shoqërisë dhe të tregut.

☞Rritja e cilësisë në universitet veç treguesve të mësipërm cilësore, mund të plotësohet edhe me tregues sasiorë si më poshtë:

• Rritja e numrit të studentëve që kalojnë në një vit më të lartë studimi;

• Zvogëlimi i numrit të studentëve që lenë studimet;

• Rritja e mobiliteteve të pedagogëve dhe studentëve;

• Rritja e numrit të projekteve të përbashkëta me universitetet evropianë;

• Mundësi më të mira të punësimit të studentëve, të kontaktit me ekonominë dhe gjithë shoqërinë;

• Përdorim masiv i teknologjisë së informacionit, etj.

☞Zhvillimi i strukturave dhe sistemit të sigurimit të cilësisë në universitet është e nevojshme të mbështetet institucionalisht (në UBT është institucionalizuar krijimi i Zyrës së Zhvillimit të Kurrikulave dhe Vlerësimit Akademik). Stafi akademik duhet të informohet mirë rreth ndryshimeve dhe duhet të marrë pjesë aktivisht në proces.

5.6. Hapat strategjikë

☞Sistemi i sigurimit të cilësise merr në konsideratë kontrollin që ndjek veprimtarinë e universitetit përmes vlerësimit të brendshëm. Konsiderata të veçanta i duhen kushtuar zhvillimit të modeleve të vlerësimit gjatë zhvillimit të sistemit të sigurimit të cilësisë. Ky aktivitet përfshin:

• Vetë-analiza.

• Treguesit e cilësisë.

• Vlerësimin e pedagogëve nga ana e studentëve.

• Vlerësimin e studentëve.

• Vlerësimin e programeve mësimore.

• Vlerësimin e pjesmarrjes në veprimtarinë kërkimore.

• Vlerësimin në zhvillimin e aktiviteteve nacionale, rajonale dhe më gjerë.

• Pjesëmarrjen në zgjidhjen e problemeve të komunitetit rural.

☞Konsideratë e veçantë i duhet kushtuar gjithashtu dhe interpretimit të vlerësimit dhe zhvillimit të veprimeve të përbashketa në rast të konstatimeve si negative ashtu dhe pozitive.

☞Hapat strategjikë në sistemin e zhvillimit të cilësisë në universitet janë si më poshtë: • Përcaktimi i rolit dhe detyrave në sistemin e sigurimit të cilësisë në nivele të

ndryshme (universitet, fakultet, departament).


45 | P a g e

• Ndryshimi i strukturës organizative gjatë menaxhimit të cilësisë, gjë që do të thotë shpërndarje e përgjegjësisë dhe aktiviteteve në nivelet përkatëse;

• Vendosja e politikave të qendrueshme të regjistrimit.

• Ripërcaktimi i përgjegjësive për trupat e zgjedhur (këshill departamenti, këshill fakulteti, Senati, etj.

• Zhvillimi dhe perfeksionimi i një modeli të brendshëm të vlerësimit institucional.

5.7. Veprimet

☞Veprimet që do të ndërmerren për të vendosur sistemin e sigurimit të cilësisë janë si më poshtë:

• Përfshirja vazhdimisht e stafit akademik në veprimtaritë që lidhen me analizën e sistemit ekzistues dhe thithja e eksperiencës kombëtare dhe ndërkombëtare përmes ëorkshopeve;

• Organizimi i takimeve ku pjesëmarrësit të diskutojnë standartet, sigurimin e cilësisë, procedurat e vlerësimit dhe interpretimin e rezultateve të vlerësimit;

• Politikat e pranimit në universitet të analizohen në lidhje me nevojat e ekonomisë dhe shoqerisë, kapacitetin e institucionit, pagesat për shkollim, si dhe marrjen në konsideratë të orientimin strategjik të përgjithshëm;

• Informimi i vazhdueshem reth rregullave të vlerësimit, ku të gjithë përsonat e përfshire në vlerësim duhet të informohen në kohën e duhur;

• Vlerësimi i cilësisë së institucionit, kurrikulës, procesit mësimor, pedagogëve, studentëve, duhet të kontrollohet në mënyre përiodike dhe më pas duke marrë masat e nevojshme për përmirësim.


46 | P a g e

6. UBT_BASHKËPUNIMI NDËRKOMBËTAR

☞Në të gjithë aktivitetin e tij, UBT e ka konsideruar vendosjen, zhvillimin dhe forcimin e bashkëpunimit të jashtëm në fushën e edukimit e të kërkimit shkencor si pjesë të pandarë të aktivitetit të tij. Ky bashkëpunim është konsideruar si një instrument për afrimin dhe integrimin e UBT në sistemin europian të arsimit dhe të shkencës.

☞Gjatë kthesave vendimtare të zhvillimit të UBT-së, bashkëpunimi i jashtëm ka luajtur një rol të pazëvendësueshëm për reformimin dhe modernizimin e këtij institucioni. Dy projektet e mëdha të realizuara në UBT-ja: Projekti SARA i financuar nga qeveria e SHBA-së, i cili u përqendrua kryesisht në reformimin tërësor të ish Fakultetit të Ekonomisë Agrare dhe ai i GTZ i financuar nga qeveria Gjermane, i cili u përqendrua kryesisht në reformimin dhe modernizimin e fakulteteve të tjera të UBT,-së përfaqësojnë padyshim ndihmën më të madhe dhe më të qendrueshme që UBT ka mundur të përfitojë nga bashkëpunimi i jashtëm në vite.

☞Është fakt se UBT ka marrëdhënie bashkëpunimi me shumë universitete në Evropë, SHBA, Azi etj, por frytet e këtij bashkëpunimi janë shumë larg atyre të mundshme dhe të pritura.

☞Universitetet me të cilat bashkëpunon UBT janë:Universiteti i Hohenheimit-Stuttgart, Universiteti Humboltd-Berlin, Universiteti i Bonit, Universiteti i Gotingenit, Gjermani; Universiteti i Tuscia, Viterbo, Universiteti i Potencës, Universiteti i Udinës, Universiteti i Parmës, Universiteti i Firences, IAM-Valenzano, Universiteti i Barit, Universiteti i Peruxhias, Universiteti Tor Vergata, Universiteti i Torinos, Universiteti i Marche Itali; Instituti Politeknik dhe Universitetin Shtetëror të Virxhinias, Universitetin e Atlantës, Universiteti i Kolorados, Universiteti i Georgia, Universiteti i Oklaomës, Universiteti i Floridas, Universiteti i Maharishi, në SHBA; Instituti i Nacional Politeknik i Nansisë dhe Qendrën Ndërkombëtare Mesdhetare të Studimeve Agronomike (CIHEAM) në Montepelie Francë; Universiteti Aristotel i Selanikut, Universiteti i Patras, Universiteti i Bujqësor i Athinës Greqi; Universiteti Life Sciences Norvegji, Universiteti i Beogradit, Universiteti i Novi-Sad Serbi, me EAST, Sarajevo, Bosnjë–Hercegovinë; Universiteti ST. Kliment Ohridski-Bitola, Universiteti i Shtetëror i Tetovës Maqedoni; Universiteti i Prishtinës, Univesiteti i prozerenit Kosovë; Universiteti i Shkencave Agronomike dhe Mjekësisë Veterinare, Bukuresht, Rumani; Universitetin e Ankarasë, Universiteti Sulejman De Mirel, Universiteti i Stambollit Turqi, Universitetin e Mariborit dhe Ljubianës Slloveni, Universitetin i Zagrebit Kroaci, Ministrinë e Arsimit të Lartë, Poloni, Universiteti TUFE, Tiainjin, Kinë etj.

☞Gjeografia e bashkëpunimit ndërkombëtar të UBT-së bëhet më e gjerë dhe më komplekse po të marrim në konsideratë edhe aktivitetin bashkëpunues shumëpalësh që realizohet në kuadrin e projekteve të tipeve të ndryshme.


47 | P a g e

Kështu, në kuadrin e projekteve TEMPUS, UBT bashkëpunon me institucione analoge nga Spanja, Portugalia, Belgjika, Austria e deri me ato të të gjithë republikave të ish-Jugosllavisë.

☞Gjithashtu, UBT realizon edhe bashkëpunim në kuadrin e organizatave apo rrjeteve ndërkombëtare si vijon: CIHEAM/IAM-Bari, Itali dhe CIHEAM/IAM- Monpelie, Francë; ICA-Konsorciumi Ndëruniversitar për Shkencat Bujqësore dhe Shkencat që lidhen me to në Europë; CIRCEOS-Qendra Ndëruniversitare për Kërkim dhe Kooperim me Evropën Lindore dhe Jug-lindore; C.M.U.-Komuniteti i Universiteteve të Mesdheut; AUDEM-Aleanca e Universiteteve për Demokraci; I.U.F.R.O.-Bashkimi Ndërkombëtar i Institucionëve Kërkimore Pyjore.

☞Bashkëpunimi ndërkombëtar i ka sjellë UBT përfitime të mëdha dhe në këtë kuadër mund të veçojmë: • Njohjen ndërkombëtare të UBT.

• Lehtësimin e proçesit të ristrukturimit të kurrikulave dhe përmirësimin e planeve mësimore.

• Ndihmën për krijimin e një psikologjie të re tek stafi akademik dhe jo-akademik.

• Krijimin e departamenteve të reja dhe mbështetjen për departamentet ekzisuese.

• Modernizimin e menaxhimit administrativ.

• Kualifikimin e stafit akademik dhe jo-akademik.

• Lëvizjen e studentëve.

• Fuqizimin dhe mbështetjen me bazë tekniko-laboratorik.

• Përgatitjen dhe botimin e teksteve të reja mësimore.

• Publikimin e veprimtarisë së përbashkët kërkimore-shkencore.

☞Megjithëse gjeografia e bashkëpunimit me jashtë është e madhe dhe përfitimet kanë qenë jo të vogla, vlen të sjellim në vëmendje edhe problematika. Ndër këto problematika do të evidentonim çështje të tilla si: • Vijimësia e bashkëpunimit me jashtë. Sjellim në vëmendje se me mjaft nga

universitetet e cituara me sipër, bashkëpunimi ka mundësuar ndoshta vetëm ndonjë

vizitë dhe asgjë më tepër.

• Orientimi i bashkëpunimit me jashtë, për të cilin besojmë se nuk ka një ide të qartë se KU duhet të arrijmë dhe SI?

• Tendenca për të patur sa më shumë aktorë bashkëpunues në letër është evidente. Gati gati në të gjitha rastet janë partnerët tanë ata që kërkojnë mundësi

bashkëpunimi dhe jo ne, etj.

☞Konsideruar sa me sipër, por dhe jo vetëm, fokusi i veprimtarisë së UBT-së në të ardhmen do të jetë: • Konkretizimit dhe vijueshmërisë në lidhjen dhe zbatueshmërinë e marrëveshjeve

të bashkëpunimit bilateral.

• Rritjes së pjesëmarrjes në projekte ndërnacionale.

• Rritjes së nivelit të përfitimit në kuadër të bashkëpunimit ndërkombëtar.


48 | P a g e

6.1. Ndërkombëtarizimi i arsimit të lartë dhe UBT

☞Ndërkombëtarizimi i arsimit të lartë përcaktohet si procesi i integrimit të një dimensioni global, ndërkulturor dhe ndërkombëtar në objektivat, funksionet (mësimdhënie/mësimnxënie, kërkim shkencor dhe shërbime) dhe aktivitetin e arsimit të lartë.

☞Por, çfarë përfaqëson ndërkombëtarizimi i arsimit të lartë dhe i vetë UBT si një institucion i arsimit të lartë në Shqipëri?. Në gjykimin dhe vlerësimin tonë, ndërkombëtarizimi përcaktohet si objektiv i përgjithshëm, ndaj dhe UBT do t’a përcaktojë vetveten në kuadrin e një perspektive të gjerë ndërkombëtare duke shpalosur individualitetin e vet në gjuhë dhe kulturë.

☞Në planin më të përgjithshëm ndërkombëtarizimi i UBT-së ka rëndësi dhe kontribuon në mënyrë të drejtpërdrejtë:

• Së pari, në cilësinë e edukimit dhe kualifikimit të studentëve që diplomohen në UBT duke rritur konkurueshmërinë e tyre në tregun e punës. Eventualisht, ndërkombëtarizimi do t’i sjellë përfitime gjithë atyre që studiojnë apo kualifikohën në UBT përderisa i jep vlerë të shtuar të qartë cilësisë së diplomimit dhe pozitave konkurruese të tyre në tregun e punës. Duke u pajisur me njohuritë e duhura akademike, gjuhësore dhe kulturore të diplomuarit e ardhshëm do të jenë të aftë të theksojnë veçoritë e tyre dalluese në tregun ndërkombëtar të punës dhe do të funksionojnë me sukses në një mjedis profesional shumëkulturor.

• Së dyti, ai do të ngrejë cilësinë e kërkimit shkencor. Bashkëpunimi ndërkombëtar në fushën e kërkimit shkencor ka rëndësi të dorës së parë për një universitet si UBT. Pjesëmarrja në projekte kërkimi ndërkombëtare jo vetëm sjell përfitimet e nevojshme financiare, por njohja ndërkombëtare e rezultateve të kërkimit shkencor është një nga kriteret kryesore të cilësisë në gjithë fushat e shkencës.

• Së treti, UBT si institucion dhe komunitet do të përfitojnë nga ndërkombëtarizimi i vazhdueshëm.

☞Aktivitetet ndërkombëtare kontribuojnë në njohjen ndërkombëtare të universitetit. Si rezultat i kontakteve të krijuara nga lëvizjet e studentëve e akademikëve dhe nga krahasimi i kurrikulave, i cili është i nëvojshëm në rastin e këmbimit të studentëve, stafet akademike do të reflektojnë lidhur me edukimin që ofrohet në UBT. Ndërkohë që ky reflektim dhe krahasim do të shpjerë në veprime pozitive, në përshtatje dhe përhapjen e “praktikave të mira”, aktivitetet ndërkombëtare do të kontribuojnë fuqishëm në cilësinë e edukimit dhe të trajnimit në UBT.

☞Edhe komuniteti përfiton nga ndërkombëtarizimi i universitetit sepse ky sjell kooperim dhe kontakte, të cilat janë të rëndësishme për interesat ekonomike, politike dhe kulturore të komunitetit.

☞Në mënyrë më specifike ndërkombëtarizimi është i rëndësishëm për UBT sepse: • Zgjeron dhe diversifikon burimet e studentëve dhe stafit akademik.

• Krijon profil dhe reputacion ndërkombëtar.


49 | P a g e

• Forcon kapacitetet e kërkimit dhe njohurive shkencore e të prodhimit;

• Promovon zhvillimin dhe novacionët në kurrikula.

• Rrit njohjen ndërkombëtare të stafit akademik, të studentëve si dhe mirëkuptimin ndërkulturor.

• Kontribuon në cilësinë akademike.

• Diversifikon burimet e të ardhurave.

☞Në rast se dalim përtej kontekstit të UBT-së dhe ndërkombëtarizimin e shohim në raport me të gjithë vendin, rëndësia e tij konsiston në: • Rritjen e konkurrencës (shkencore, teknologjike, ekonomike) dhe të përfitimeve që

ajo sjell.

• Promovimin e solidaritetit dhe kooperimit ndërkombëtar.

• Zhvillimin e aleancave strategjike (politike, kulturore, akademike dhe tregtare).

• Zhvillimin e kapaciteteve dhe burimeve njerëzore të vendit.

• Rritjen e mirëkuptimit dhe ndërgjegjësimit kulturor.

• Rritjen e kontributit në integrimin dhe prioritete rajonale.

☞Nisur nga rëndësia që ka proçesi i ndërkombëtarizimit si për UBT, ashtu edhe për të gjithë vendin në tërësi, këtij proçesi duhet t’i atribuohen burimet e nevojshme dhe të qendrueshme materiale, financiare dhe njërëzore. Vetëm në këtë mënyrë përfitimet potenciale mund të kthehen në përfitime reale.

☞Si përfitime të mundshme që vijnë nga promovimi dhe investimi për ndërkombëtarizimin mund të përmendim: • Studentë dhe staf akademik më të orientuar nga pikëpamja ndërkombëtare.

• Përmirësimin e cilësisë akademike.

• Gjenërimin në rritje të të ardhurave.

• Përfitimin e trurit (brain gain).

• Kooperimin dhe solidaritetin ndërkombëtar në rritje.

• Rinovimet në kurrikula, mësim dhe kërkim shkencor.

• Mbështetjen për “qytetarinë kombëtare dhe ndërkombëtare“.

• Kualifikimet dhe programet mësimore më të diversifikuara.

• Forcimin e kërkimit shkencor dhe njohurive për prodhimin.

☞Proçesi i ndërkombëtarizimit mbart me vete risqe të caktuara për të cilat duhet të merren masa paraprake për t’i evituar ose për të minimizuar efektet negative të tyre.

☞Si risqe të mundshme përmendim: • Homogjenizimin e kurrikulave.

• Humbjen e identitetit kombëtar dhe kulturor.

• Përkeqësimin e cilësisë së arsimit.

• Elitarizmin në rritje për sa i përket aksesit në mundësitë e arsimimit ndërkombëtar.

• Mbi përdorimin e një ose dy gjuhëve si mjet studimi.

• Komercializimin e programeve mësimore.

• Emigrimin e trurit.

• Rritjen e numrit të “ofruesve të gradave” të huaja dhe/ose ofruesve të cilësisë të ulët.


50 | P a g e

6.2. Strategji/politika e ndërkombëtarizimit për UBT

☞Një strategji/politikë ndërkombëtarizimi adekuate për UBT duhet të përfshijë në mënyrë taksative elementët e mëposhtëm:

• Dimensionin ndërkombëtar/ndërkulturor të kurrikulave.

• Bashkëpunimin ndërkombëtar në kërkim shkencor.

• Marrëveshjet/rrjetet institucionale ndërkombëtare.

• Mundësitë e lëvizjeve jashtë shtetit për studentët.

• Mundësitë e lëvizjeve jashtë shtetit për stafin akademik.

• Rekrutimin e studentëve të huaj pa pagesë.

• Rekrutimin e studentëve të huaj me pagesë.

• Dhënien e mësimit jashtë shtetit.

• Dhënien e gradave shkencore të përbashkëta/dopio/të dyfishta.

• Projektet e zhvillimit ndërkombëtar.

• Studimet për zonën, gjuhën e huaj dhe kurset me fokus ndërkombëtar.

• Vizitat nga kolegët e huaj.

• Lidhjet me grupet ndërkombëtare dhe kulturore me bazë komuniteti.

• Aktivitetet ndërkombëtare, ndërkulturore jashtë kurrikulës.

• Rekrutimin/aktivizimin në proçesin mësimor dhe atë kërkimor shkencor të akademikëve dhe kërkuesve shqiptarë të punësuar në institucionët arsimore dhe kërkimore të huaja.

• Rekrutimin e stafit akademik dhe kërkuesve shkencorë të huaj.

• Edukimin në distancë.

☞Strategjia/poliktika e ndërkombëtarizimit të UBT duhet të udhëhiqet nga prioritete gjeografike të caktuara.

☞Nisur nga burimet potenciale të vendit në përgjithësi dhe të UBT në veçanti prioritetet gjeografike mund të jenë: a. Zonat shqipfolëse në rajonin e Ballkanit. b. Vendet ballkanike. c. Evropa. d. Vendet mesdhetare përveç atyre evropianë. e. Lindja e Mesme. f. Amerika e Veriut.

☞Një strategji/politikë ndërkombëtarizimi adekuate duhet të përcaktojë edhe elementët çelës që do të bëjnë të mundur realizimin e saj.

☞Në rastin e UBT elementët çelës janë: a. Studentët b. Stafi akademik c. Administrata d. Drejtuesit me përvojë.

☞Proçesi i ndërkombëtarizimit has në rrugën e tij pengesa të caktuara. Lidhur me pengesat duhet të hartohen taktika zbatimi të cilat në rastin më të mirë do të çonin në evitimin e pengesave ose në minimizimin e efekteve negative të tyre.

☞Në rastin e UBT disa pengesa për ndërkombëtarizim mund të ishin:


51 | P a g e

• Njohja apo interesi i pakët për ndërkombëtarizimin.

• Mungesa e strategjisë/politikës për të drejtuar proçesin.

• Eksperiencë dhe ekspertizë e kufizuar për të zbatuar planin e ndërkombëtarizimit.

• Prioritetet konkurruese për kohë dhe burime në institucion.

• Mungesë interesi dhe angazhimi nga ana e stafit akademik.

• Inercia administrative ose vështirësitë burokratike.

• Mungesa e mbështetjes dhe burimeve materiale e financiare në nivel institucional.

• Mosnjohja e aktivitetit ndërkombëtar për promovim, tituj dhe grada.

☞Zbatimi i strategjise/politikave të ndërkombëtarizimit kërkon krijimin e mekanizmave rregulluese përkatëse. Mungesa e këtyre mekanizmave e kompromenton zbatimin dhe suksesin e strategjive sado mirë të jenë hartuar ato. Mekanizmat rregullues janë: • Sigurimi i cilësisë dhe akreditimi.

• Njohja e kualifikimeve dhe transferimi i krediteve dhr diplomave.

• Marrëveshje rajonale të cilat përfshijnë tregtinë në shërbimet e arsimit dhe impakti që ato mund të kenë në ofrimin e shërbimeve të arsimit përtej kufirit dhe konkretisht në UBT, Shqipëri dhe rajon.


52 | P a g e

PJESA E DYTË

PLANI STRATEGJIK I KËRKIMIT


53 | P a g e

1. HYRJE

☞Kërkimi shkencor është një nga misionët kryesore të Universitetit dhe së bashku me transferimin e teknologjive dhe inovacionin vlerësohen si faktorë themelorë për një ekonomi të orientuar nga dijet. Sipas përcaktimit të Ligjit për Arsimin e Lartë, Institucionët e arsimit të lartë universitetet janë institucionë mësimore-kërkimore që kanë si mision arsimin e lartë, kërkimin shkencor, zhvillimin dhe transferimin e njohurive dhe të teknologjisë.

☞Draft Startegjia për Kërkimin në Shqipëri, për periudhën 2016-2021, vëren se: “Bashkimi Evropian (BE), ku aspiron të futet Shqipëria, ka përcaktuar objektiva të qarta që lidhen me kërkimin dhe inovacionin si pjesë e “Strategjisë së Lisbonës për ta bërë BE-në ekonominë më konkuruese në botë”. Shqipëria, si dhe vende të tjera kandidatë dhe të asociuara të Ballkanit përëndimor, ka mbetur pas në këto zhvillime si pasojë e nëvojës për t’u përqendruar në gjetjen e “themeleve” për një rritje të drejtë (arsimi, kuadri ligjor, zhdukja e varfërisë, etj.). Megjithatë, ka ardhur koha për të investuar më shumë në krijimin, përhapjen dhe aplikimin e dijeve, duke qënë se Shqipëria dëshiron të realizojë synimet e saj afatgjata të zhvillimit.

☞Kërkimi është pjesë integrale e rolit akademik dhe një faktor kyç në promovimin akademik. Mësimdhënia në Universitet mbështetet nga kërkimi shkencor. Cilësia dhe thellësia e programeve të studimit dhe kërkimit akademik përcaktojnë fuqimisht reputacionin dhe prestigjin e Institucionëve të Arsimit të Lartë. Puna apo detyra e çdo Universiteti, tradicionalisht ka qenë trifokale, që konsiston në të mësuarit, kërkimin dhe shërbimin/ekstensionin ndaj komunitetit. Anëtarët e stafit akademik të universiteteve duhet të jenë mësues, kërkues dhe profesionistë të orientuar drejt shërbimit.

☞Universiteti Bujqësor i Tiranës (UBT) kryen kërkim dhe edukim edhe pse fokusi dhe balanca e këtyre aktiviteteve paraqet variacion. Universiteti gjithashtu po përpiqet të intensifikojë dhe transferimin e teknologjive drejt biznesit dhe organizatave të tjera, Kërkimi dhe edukimi janë të lidhura me dijet. Funksioni kryesor i kërkimit është të prodhojë dije të reja, kurse funksioni kryesor i edukimit është të përgatisë dhe përhapë dijet në shoqëri. Kohët e fundit po bëhet gjithnjë e më e qartë nevoja e përdorimit të kërkimit si një mënyrë për të përmirësuar mësimdhënien dhe nxënien e dijeve.

☞Edukimi dhe kërkimi janë një pjesë integrale e vlerave intelektuale që janë në qendër të aktiviteteve të Universitetit Bujqësor të Tiranës. Synimi i UBT-s si qendra e vetme e edukimit dhe kërkimit në fushën e shkencave bujqësore është të ofrojmë mësim dhe kërkim inovativ dhe kjo është plotësisht e mundshme falë stafit akademik profesionist, si dhe infrastruktures apo bazës laboratorike të admirueshme që disponon UBT, e cila është fuqizuar vazhdimisht falë projekteve të ndryshme kombëtare dhe ndërkombëtare.

☞Principet mbi të cilat UBT do të mbështetet për realizimin e objektivave janë ato që rekomandohen sipas ERA Principles si më poshtë:


54 | P a g e

• Kërkim më efektiv duke u ballafaquar me konkurencën në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar nëpërmjet (i) maksimalizimit të eficiencës së parave publike të investuara, (i) konkurimit në programe ndërkombëtare duke nxitur konkurenën e kërkuesve dhe përmirësuar financimet dhe (iii) vlerësimit të cilësisë nga organizma/trupa/institucionë ndërkombëtare të cilat që mbështeten në metrika ndërkombëtare (international metric).

• Optimizimit të bashkëpunimit ndërkombëtar në kushte konkurence nëpërmjet forcimit të lidhjeve më vëndet kufitare dhe benefiteve nga programe rajonale.

• Një treg i hapur për studiuesit për lehtësimin e lëvizshmërisë, trajnim dhe karrierë.

• Qarkullimi i njohurive dhe përdorimi i tyre nëpërmjet aksesit tek këto njohuri shkëmbimit dhe transferimit të tyre.

☞Kërkimi shkencor në UBT realizohet në Departamente dhe Grupe Mësimore Kërkimore-GMK në përbërje të Fakulteteve. Në nivel universitar Dega e kërkimit shkencor ndjek, koordinon, ndihmon dhe raporton punën shkencore në Universitet.


55 | P a g e

2. KONTEKSTI LIGJOR PËR KËRKIMIN

2.1. Kuadri ligjor për kërkimin

☞Kërkimi në Universitetet në Shqipëri, nisur nga viti 1999, rregullohet nëpërmjet Ligjeve për Arsimin e Lartë (1999, 2007, 2015) dhe Strategjive për Kërkimin Shkencor (2000-2015 dhe 2016-2025). Në vitin 2009 u miratua Strategjia e Kërkimit Shkencor të Teknologjisë e Inovacionit 2009-2015 me anë të VKM nr. 863, datë 29/07/2009 “Për miratimin e Strategjisë së Shkencës, Teknologjisë dhe të Inovacionit 2009-2015” (Fletore Zyrtare Nr 137 , Viti 2009); VKM nr. 1007, datë 08/10/2009 “Për një ndryshim në VKM nr. 863, datë 29/07/2009 “ Për miratimin e Strategjisë së Shkencës, të Teknologjisë dhe Inovacionit 2009-2015” (Fletore Zyrtare Nr 155, Viti 2009).

☞Synimet e kësaj strategjie ishin: (i) rritja e shpenzimeve publike për kërkimin në 0.6% të GDP në 2015, (ii) rritje e shpenzimeve bruto për kërkim-zhvillimin nga burimet e huaja BE deri 40% të fondeve totale, (iii) krijimi i 4-5 qendrave të ekselencës në shkencë dhe (iv) dyfishimi i numrit të kërkuesve përmes ruajtjes së trurit (brain-gain) dhe trajnimit të kërkuesve të rinj. Asnjë nga objektivat e mësipërm nuk u arrit plotësisht dhe shkaqet janë duke u analizuar në kontekstin e përgatitjes së Strategjisë së Kërkimit Shkencor për vitet 2016-2025.

2.2. Konteksti i legjislacionit në UBT

☞Aktualisht, në UBT i krijuar në vitin 1951, funksionojnë 5 fakultete dhe 22 departamente . Në dy dekadat e fundit UBT ka patur ndryshime, pozitive, në strukturë, fokusin dhe objektivat e kërkimit. Në Universitetin Bujqësor të Tiranës për periudhën 2000 deri në 2015 kanë ndodhur ndryshime, veç të tjerash, në strukturën akademike duke u krijuar njësi kryesore dhe njësi bazë të cilat lëshojnë diploma si më poshtë: - Fakuleti i Bioteknologjisë dhe Teknologjisë Ushqimore (2003); - Departamenti i Agromjedisit dhe Ekologjise (2001); - Departamenti i Akuakulturës (2007) - Departamenti i Zhvillimit Rural dhe Turizmit(2011) ; - Departamenti i Informatikës (2012);

☞Dy njësitë e para dhe programet respektive të tyre janë mbështetur, me ekspertizë dhe finaciarisht, nga fonde të BE nëpërmjet programit TEMPUS.

☞Sipas Ligjit të Arsimit të Lartë (2007) dhe strategjisë së kërkimit (2009) pjesa më e madhe e Instituteve të kërkimit në varësi të Ministrisë së Bujqësisë dhe Ushqimit (Instituti i Mbrotjes së Bimëve, Peshkimit, Ushqimit, Pyjeve, Zooteknisë) kaluan në struktura të UBT-së (2009), si njësi bazë ose pjesë të grupeve mësimore kërkimore në Fakultetin e Bujqësisë dhe Mjedisit, dhe Fakultetin e Bioteknologjisë dhe Teknologjisë Ushqimore, duke i fuqizuar departamentet pritëse me kërkues dhe bazë laboratorike.


56 | P a g e

☞Sipas Ligjit dhe Statutit të UBT-s kërkimi kryhet nga Departamentet dhe e koordinuar nga zyra e zv/dekanit për kërkimin shkencor ndërsa në nivel universiteti puna kërkimore koordinohet dhe orientohet nga Dega e Kërkimit Shkencor me tre zyra: Zyra e Promovimit të Titujve Akademikë dhe Gradave, Zyra e Kooperimit dhe Kërkimit Shkencor dhe Zyra e Projekteve dhe Transferimit të Teknologjive. Nga ana tjetër zyra në struktura të tjera të Rektoratit mbështetin kërkimin (Zyra e Marrëdhënieve me Biznesin, Zyra e Karrierës dhe Marrëdhënieve me Publikun.

3. GJËNDJA E KËRKIMIT NË UBT

☞Objekti i punës kërkimore shkencore në UBT është përqendruar në: kryerjen e kërkimit të aplikuar, inovacionit dhe teknologjive dhe rankimin e Universitetit si lider dhe si referencë në kërkim në nivel kombëtar dhe rajonal. Nga njëra anë kemi synuar që të pjesëmarrim aktivisht në zgjidhjen e dilemave të zhvillimit të vendit në fushën e politikave dhe teknologjive të bujqësisë, zhvillimit të industrive agroushqimore, mjedisit, pyjeve dhe sigurisë ushqimore bazuar në praktikat më të mira evropianë. Nga ana tjeter të garantojmë një mjedis të qëndrueshëm edukimi, me një kurikulum dinamik që tu mundësojë studentëve aftësi analitike, arsyetimi dhe komunikimi të adaptueshme ndaj një mjedisi në ndryshim dinamik. Kërkimi duhej t‘i shërbejë mësimdhënies efektive, mbështetur në kërkim që studenti të jetë i aftë të kryejë investigim, të analizojë dhe zgjidhë problemet e botës reale duke përdorur njohuritë dhe aftësitë që ka fituar në studimet e tij. Për të nxitur një kulturë kërkimi midis studentëve, është e rëndësishme që t'i ndihmojmë dhe mbështesim ata në zhvillimin e aftësive të kërkimit.

☞Eshtë detyrë e Universitetit që: • T’u garantojmë studentëve një edukim rigorozisht inovativ që t'i pajisë ata me aftësi

të qëndrueshme, analitike, vendimmarrëse, sipërmarrëse për të arritur një sukses jetëgjatë si në fushën e edukimit ashtu dhe atë të punësimit;

• Të kryehet një analizë intensive e kurrikulave tona për t'i dhënë studentëve atë që është më atraktive dhe që të përballojë sfidat e kohës. Tu garantohen studentëve programe dhe mundësi të tjera që plotësojnë nevojat e studentit dhe punëdhënësit, si dhe të synohet inkorporimi i kërkimit;

• Të mundësojmë që ekspertiza e kërkimit të shtrihet në të gjitha nivelet e studimit

• Profili i kërkimit në UBT ka një platformë të shtrirë përmes një game të gjerë disiplinash, i mbështetur nga GMK, ish Institutet kërkimore, tashmë pjesë integrale e UBT-së, studentët e doktoraturës. UBT aktualisht përballet me një mori sfidash e dilemash të zhvillimit bujqësor në tërësi. Dhe për pasojë duhet të gjejë mënyrën më të mirë të organizimit për ta ngritur kërkimin shkencor në nivelin e standarteve bashkëkohore. Njëkohësisht, për të qenë sa më atraktivë në ekonominë reale, tematikat e kërkimit shkencor duhet të jetë e tilla që t’i përgjigjen strategjisë së kërkimit shkencor të vendit. UBT duhet të luaje rolin e liderit në zhvillimin teknologjik dhe kërkimin shkencor në fushat e bujqësisë, ekonomisë, veterinarisë,


57 | P a g e

agromjedisit, pyjeve etj. Ai duhet të kthehet në një institucion që të organizojë trajnime, ekspertiza, të cilët duhet të jenë pjesë e politikëbërjes për bujqësinë. Për këtë kemi kërkuar që:

të përmirësohet në mënyrë të vazhduar cilësia e kërkimit

të ngrihet profili ndërkombëtar i kërkimit,

të nxiten lidhjet kërkimore shumë disiplinare dhe ndër disiplinare

të nxitet transferimi i teknologjive.

☞Si detyrë e rëndësishme e UBT-së, për kërkim dhe zhvillim, është nxitja dhe mbështetja e transferimit të njohurive dhe teknologjive nga Universiteti drejt botës së biznesit. Gjithashtu Universiteti duhet të përfshihet në mardhënie bashkëpunimi reciproke me universitetet të tjera (Universiteti i Tiranës, Universiteti i Korçës, Universiteti Politeknik, etj), me organizata të sektorit privat dhe publik. Vlen për t’u theksuar se bashkëpunimi me Universitetet e tjera brenda vendit po forcohet, si rrjedhojë e përfshirjes në projekte të përbashkëta Tempus, apo Erasmus Mundus (në vazhdim Erasmus +). Ky bashkëpunim është më i theksuar në nivelin e mësimit, në hartimin e kurikulave apo programeve studimore të përbashkëta. Ky kooperim nuk është në nivel të kënaqshëm për kërkimin dhe shkencor për shkaqe që do t’i analizojmë më poshtë.

☞Në vazhdim paraqitet gjendja e kërkimit në UBT deri në vitin 2015.


58 | P a g e

3.1. BURIMET NJERËZORE DHE STRUKTURA E KËRKIMIT

3.1.1. Burimet njerëzore

☞Stafi akademik i UBT-së përfshirë në proçesin mësimor dhe kërkimor në UBT në tërësi përbëhet nga 291 punonjës akademikë, me kontratë të përhershme. Në figurën 2.1 tregohet përbërja e stafit akademik, në periudhën 2011 – 2014, për UBT në tërësi.

Figura 0.1: Numri stafit akademik në total për UBT në periudhën 2011 – 2014

☞Nga figura më lart shihet që grupi “Profesor” përbën në vitin 2014 afër 1/3 e stafit ndërkohë që së bashku me “Prof. Associuar” përbën rreth 60% të totalit të stafit. Nga viti 2011 kategoria profesor është rritur me afër 50% në vitin 2014.

☞Pothuaj 100% e stafit ka realizuar kualifikime afat shkurtëra (1-3 muaj) në departamentet homologe të vendeve të BE me suportin financiar të programeve TEMPUS, ERASMUS MUNDUS dhe ERASMUS + (per përiudhen 1994-2014).

☞Numri i lektorve që kanë kryer doktoraturat paraqitet në figurën më poshtë.

Figure xxx. Numri i stafit që ka kryer studimet e doktoraturës jashtë shtetit (në vendet e BE)


59 | P a g e

☞Rreth 20% e stafit të Fakulteteve të Bujqësisë dhe Mjedisit dhe Fakutetit të Pyjeve kanë kryer doktoraturat jashtë shtetit ndërsa kjo përqindje për Fakultetet e Ekonomisë dhe Agrobiznesit, Bioteknologjisë dhe Mjekësisë Veterinare është 8, 10 dhe 6%, respektivisht.

☞Rreth 45% e tyre kanë përfunduar studimet doktorale në Itali, në Gjermani (25%), Spanjë (10%), Francë (10%) dhe 10% në vende të tjera. Studimet master jashtë shtetit janë përfunduar nga rreth 35% e stafit në SHBA, Gjermani, Itali, Spanjë dhe Greqi.

☞Stafi ka kompetenca gjuhësore të mira; shumica dërrmuese përdor gjuhën angleze (në mbi 80% të stafit), pjesa tjetër përdor gjermanisht dhe frëngjisht të gjithë përdorin mirë dhe shumë mirë italisht. Kompetenca gjuhësore është një aset bazë për shkëmbimin ndëruniversitar duke rritur kapacitetet në ndërkombëtarizimin e Universitetit.

3.1.2. Struktura bazë e kërkimit

☞Njësia bazë e kërkimit janë grupet mësimore kërkimore me ekipe në module, interesa shkencore dhe tematika të përbashkëta ose të përafërta, me nga 5 ose më shumë lektorë në përbërje të strukturave të Deparamenteve. Organizimi, procedurat dhe vendim marrja bëhen në Departamente ndërkohë që GMK propozojnë tematikat/akset e kërkimit, temat e studentëve të Master, doktoraturave dhe planifikimin e bazës eksperimentale. Më poshtë prezantohen GMK, sipas fakulteteve dhe departamenteve të UBT-së me aktivitetin respektiv eksperimental dhe problemet që shoqërojnë kërkimin.

Fakulteti i Bujqësisë dhe Mjedisit-FBM

☞Në këtë Fakultet funksionojnë 19 grupe mësimore – kërkimore, të cilat i përkasin gjashtë Departamenteve. Këto grupe koordinojnë punën shkencore dhe bashkërendojnë punën shkencore brenda dhe jashtë departamentit.

☞Puna kërkimore është fokusuar në këto tematika:

• Zhvillimi bujqësor i qendrueshëm në funksion të rritjes së mirëqenies së fermerëve dhe sigurimit të ushqimit cilësor;

• Adaptimi i teknologjive të reja në prodhim dhe orientimi drejt kulturave sustainable të prodhimit bujqësor dhe blektoral;

• Përdorimi racional dhe efektiv i inputeve në bujqësi;

• Mbrojtja e mjedisit dhe rehabilitimi mjedisor i ekosistemeve të dëmtuara/degraduara;

• Planifikimi hapësinor dhe menaxhimi i burimeve natyrore;

• Rritja e sigurisë ushqimore;

• Përdorimi për teknologji të pastërta, bioenergjisë dhe prodhimit organik;

• Përmirësimi i kultivarëve/racave autoktonë.

☞Por ajo që konstatohet çdo vit akademik është fakti që përsëri kërkimi shkencor ka mbetur fragmentar. Kjo duket në përzgjedhjen e temave të diplomave në të gjitha


60 | P a g e

nivelet e studimit, Master Shkencor, Master profesional. Kjo ka bërë që studimet në shumicën e rasteve të jenë sipërfaqësore, sporadike, apo shpesh të panjohura për departamentin dhe që nuk sjellin kontribute reale në zgjidhjen e problemeve që ka aktualisht bujqësia shqiptare. Disa nga arsyet e shfaqjes së këtij fenomeni mund të përmendim:

• Mungesa e shpalljes dhe njohjes së prioriteteve të zhvillimit në sektorët e bujqësisë, mjedisit dhe blegtorisë;

• Mungesa e koordinimit të kërkimit shkencor midis grupeve mësimore – kërkimore brenda dhe jashtë departamentit;

• Paqartësi dhe luhatje për motivimin e stafit akademik, sipas situatave financiare të UBT-së;

• Mos kalim i përgjegjësisë nga Departamentet tek GMK për temat e diplomave (të gjitha kategoritë e tyre) dhe probleme të tjera.

☞Kjo duhet të zgjidhet në favor të kalimit të kompetencave dhe përgjegjesive tek baza e kërkimit që është GMK.

☞Bërja publike e prioriteteve të zhvillimit të bujqësisë qofshin këto afatmesme apo afatgjata do të sjellë një koordinim më të mirë të punës shkencore midis grupeve mësimore-kërkimore.

☞Një risi që duhet përmendur për këtë fakultet është ngritja e Departamentit të Akuakulturës dhe Peshkimit, i cili është ngritur për t’iu përgjigjur kërkesave të kohës dhe mbushjes së boshllëkut, që Shqipëria ka në zhvillimin e akuakulturës dhe peshkimit mbi baza shkencore.

Fakulteti i Ekonomisë dhe Agrobiznesit-FEA

☞Stafi akademik i FEA-s është i organizuar në dymbëdhjetë GMK, të cilat mbulojnë drejtime të rëndësishme ë ekonomisë dhe menaxhimit (ekonomiks, statistika, politika bujqësore, zhvillim rural, menaxhim, marketing, menaxhim i turizmit rural, sociologji rurale, financë, kontabilitet, matematikë, informatikë.

☞Konsideruar përbërjen e mëesiperme të GMK, kërkimi shkencor ka përbërë një drejtim të rëndësishëm të veprimtarisë së stafit akademik në FEA. Kështu, kërkimi shkencor ka qenë i fokusuar në fushat prioritare të kërkimit si më poshtë:

• Strategjitë dhe politikat e zhvillimit rural të integruar.

• Zhvillimet rajonale dhe politikat e integrimit rajonal dhe ndër-rajonal.

• Politikat bujqësore dhe analiza e vlerësimi i tyre.

• Strategjitë e menaxhimit të inputeve dhe outputeve në bujqësi.

• Strategjitë dhe politikat e menaxhimit të agrobiznesit.

• Strategjitë dhe politikat e integrimit të fermerëve në tregje.

• Probleme të menaxhimit & marketingut në zinxhirin e vlerës.

• Strategjitë dhe politikat e financimit të sipërmarrjeve private në dobi të zhvillimit të qëndrueshëm të tyre.

• Strategjitë dhe politikat e zhvillimit të turizmit rural.

• Strategjite e menaxhimit të inputeve dhe autputeve në bujqësi.


61 | P a g e

• Politikat e Menaxhimit të Firamave të Agrobiznesit.

• Alternativat e Kooperimit në Bujqësinë Shqiptare.

• Strategjitë dhe politikat e zhvillimit të turizmit rural.

• Probleme të marketingut në zinxhirin e vlerës.

☞Në FEA evidentohet fakti që ka një përputhje të plotë midis prioriteteve të kërkimit shkencor në nivel fakulteti dhe fokusit të veprimtarisë së GMK, duhet vlerësuar si një dukuri pozitive. Konsideruar në tërësi problematiken që lidhet me GMK, stafin akademik dhe fushat prioritare të kërkimit mund të konkludohet:

• Duke konsideruar nivelin e kualifikimit të stafit akademik në tërësi, por edhe sipas GMK, mund të konkludohet se janë të gjitha mundësitë për më shumë arritje në kërkimin shkencor.

• Funksionimi i GMK, si në veprimtarinë akademike ashtu dhe atë kërkimore, vazhdon të mbetet një problem.

☞Gjykojme se pesha e kërkimit shkencor duhet të rritet, duke e konsideruar atë si një nga shtyllat kryesore të veprimtarisë së fakultetit.

Fakulteti i Bioteknologjië dhe Ushqimit-FBU

☞Fakulteti i Bioteknologjise dhe Ushqimit (FBU) gjate vitit 2014 ka punuar për të konsoliduar veprimtarinë kërkimore shkencore në drejtimet e organizimit të veprimtarise kërkimore shkencore në GMK. FBU ka në përberje të tij 7 GMK me tematika të qarta dhe konsoliduara shkencore.

☞Fakulteti i Bioteknologjise dhe Ushqimit (FBU) gjate vitit akademik 2014-2015 u organizua në tre Departamente, Departamenti i Teknologjisë Agroushqimore, Departamenti i Shkencave të Ushqimit dhe Bioteknologjisë, Departamenti i Kimisë dhe Qendra e Kërkimit të Ushqimit, të organizuar në 7 Grupe mësimore kërkimore, si vijon:

• Grupi i Teknologjisë Agroushqimore.

• Grupi Inxhinjeria e Proceseve të përpunimit të Ushqimeve.

• Grupi i Mikrobiologjisë dhe Bioteknologjisë Ushqimore.

• Grupi i Kimisë Organike.

• Grupi i Kimisë inorganike.

• Grupi i Biologjisë Molekulare të Aplikuar në Ushqime.

• Grupi i Natyralitetit dhe Standarteve Teknike të Ushqimeve.

☞Tematika e kërkimit shkencor të fakultetit të FBU-s është përqendruar në: “Studimin e parametrave teknologjike dhe fiziko-kimike të lëndëve të para dhe produkteve ushqimore, në drejtim të përmiresimit të vazhdueshëm të cilësise dhe sigurisë ushqimore”.

☞Grupi i Teknologjise Agroushqimore, tematika e të cilit synon studimin e potencialeve enologjike të varieteteve autoktonë të rrushit, prodhimin e distilateve alkoolike me cilësi të lartë; lidhjen midis varieteteve autoktonë e ullirit


62 | P a g e

dhe cilësisë së vajit dhe përcaktimin e profileve të tyre, studime teknologjike për prodhimin e frutave dhe perimeve, vlerësimin sensorial të ushqimeve, menaxhimin e sigurisë ushqimore.

☞Grupi i Shkencave të Ushqimit, tematika e tij përqëndrohet në studimin e vetive funksionale të përberesve të ushqimit (per qellime të përpunimit, ruajtjes dhe të ushqyerit).

☞Grupi i Mikrobiologjise dhe Bioteknologjise Ushqimore, ka në fokus studimin e parametrave bioteknologjike të prodhimit dhe ruajtjes së produkteve ushqimore, përmes njohjes dhe vlerësimit të parametrave fiziko-kimike dhe proceseve mikrobiale si dhe analizimin mikrobial të produkteve të ndryshme ushqimore për praninë e mikroorganizmave të ndryshme patogjenë në këto produkte.

☞Grupi i Inxhinierisë së Proceseve të përpunimit të ushqimeve ka kontribuar në dy fusha:

Në studime të përbashkëta me Departamentin e Kimisë Industriale në FSHN mbi përpunimin në biorekator të mbetjeve bujqësore e forestrale me qëllim prodhimin e biogazit.

Në zgjidhjen e problemeve të projektimit dhe përmirësimit të linjave apo proceseve të ndryshme të industrisë ushqimore (projektime shkëmbyesish nxehtësie dhe pasterizatorësh për industrinë e qumështit).

☞Grupi i Biologjisë dhe ruajtjes së Natyrës studjon vlerësimin e integruar të resurseve biologjike në mjediset ujore dhe tokësore, konsiderimin e mjediseve bujqësore dhe trajtimin e tyre për një ambjent kultivimi cilësor të lëndëve të para që përdoren në Industrinë agroushqimore. Veprimtaria e këtij grupi është realizuar në Laboratorin e Biologjisë, ISUV dhe laboratorë të tjerë të vendit.

Fakulteti i Shkencave Pyjore - FSHP

☞FSHP kryen aktivitete kërkimore-shkencore në sektorin e pyjeve dhe të teknologjise së drurit. Bazuar në problematiken e gjerë, që dikton zhvillimi kompleks i sektorit të pyjeve dhe kullotave në vendin tonë si dhe zhvillimi gjithnjë në rritje i industrisë sëdrurit, vëmendja e stafit akademik të FSHP është drejtuar në ato fusha që janë aktuale dhe bashkëkohore edhe për vendet e tjera të Evropës, ndër të cilat citohen si vijon:

• Studimi i vegjetacionit në sipërfaqet ujore në zonat bregdetare të vendit.

• Zhvillimi i sektorit pyjor në fokusin historik.

• Zhvillimi i metodave të inventarizimit dhe monitorimit për bimet medicinale.

• Studimi dendroekologjik i llojeve pyjore të rritur në kushte stacionale ekstreme.

• Rritja e kapaciteteve të mësimdhenies dhe kërkimit shkencor në fushat e politikës dhe ekonomisë pyjore.

• Mikro dhe makroskopia, vetitë fizike, mekanike e teknologjike të drurit dhe të materialeve me bazë druri.

• Studimi i defekteve të drurit dhe ndikimi i tyre në cilësinë e prodhimeve.


63 | P a g e

• Teknologjia e përpunimit mekanik të drurit.

• Konservimi dhe mbrojtja e lëndës së drurit si dhe restaurimi i veprave të artit prej druri.

• Studim i parametrave teknologjike të ngjitjes dhe llustrimit të drurit.

Fakulteti i Mjekësisë Veterinare – FMV

☞Në FMV ka katër departamente nga të cilët tre janë specifikë dhe të vetëm në nivel universiteti dhe vendi: Departamenti i Lëndëve Mutifunksionale, Departament i Shëndetit Publik Veterinar dhe Departamenti i Lëndëve Klinike.

☞Departamenti i Lëndëve Multifunksionale ka katër grupe mësimore dhe përgjithësisht kryen studime në fusha baze të Mjekësisë Veterinare si: • Anatomi krahasuese;

• Probleme të funksionimit të metabolizmit në kafshë të vogla dhe të mëdha;

• Vlerësime të përmbajtjes së metaleve të rëndë dhe substancave të tjera ndotëse në indet dhe gjakun e kafshëve;

• Kushtet mjedisore dhe shëndeti i kafshëve.

☞Departamenti i Shëndetit Publik Veterinar ka tre grupe mësimore dhe kërkimi është fokusuar në: • Biopatologjite dhe zoonozat;

• Siguria Ushqimore dhe shëndeti publik;

• Reduktimi i rrezikut në ushqime dhe vlerësimi veterinar.

☞Departamenti i Lëndëve Klinike ka tre grupe mësimore dhe akset e kërkimit janë: • Patologjitë e kafshëve ripërtypëse dhe kirurgjia.

• Riprodhimi i kafshëve dhe patologjitë e tyre.

• Patologjitë e kafshëve monogastrike.

☞Fushat e kërkimit në FMV për vitin 2015 kanë qenë të përmbledhura si më poshtë: • Gjurmimi i sëmundjeve zoonotike në kafshë.

• Teknologjitë e reja të riprodhimit në kafshë.

• Aplikime terapeutike bashkëkohore për sëmundje problemore të kafshëve në nivel individi dhe tufë.

• Studimi i treguesve normalë ematologjikë dhe biokimikë në kafshët bujqësore, shpendët e produktet e peshkimit dhe ndikimi i faktorëve të ndryshëm të mjedisit.

☞Sipas Ligjit të Arsimit të Lartë (2007) GMK konsiderohen si bërthama të kërkimit shkencor. Krahas proçesit mësimor, detyrë e GMK është koordinimi më i mirë i punës kërkimore-shkencore brenda dhe jashtë departamentit. GMK për shkak të motivimit dhe financimeve të dobëta, mungesës së rregulloreve dhë përshkrimeve të punës, rritja e kompetencave në nivel Departamenti dhe raportimet via Departament – Fakultet – Rektorat kanë lënë në hije rolin e GMK. Duke filluar nga viti 2012, kryetarët e GMK paguhen për detyrën e ngarkuar dhe kjo masë është marrë për të rritur nivelin e përgjegjësisë të tyre. Megjithëse ka një rritje të rolit të GMK në UBT, përsëri vërehen probleme në mirëfunksioniminin e tyre veçanërisht përsa i përket kërkimit shkencor.


64 | P a g e

☞Problemet kryesore që takohen janë:

• Drejtuesit e GMK duket se ende janë relativisht formalë, mungojnë detyrat e përshkruara të përgjegjësi e GMK në dokumenta të Universitetit dhe Fakulteteve (Statuti dhe Rregullore);

• Kërkimi shkencor nuk shikohet si një nga drejtimet bazë të veprimtarisë së GMK;

• Nuk ka një Plan veprimi për secilin GMK;

• Platforma e kërkimit e hartuar nga drejtuesit e GMK duket se është shpesh formale;

• Ka jo pak raste kur doktorantët që udhëhiqen nga pedagogë të të njëjtit GMK janë të përfshirë në tema kërkimore aspak të afërta, apo komplementare të njëra tjetrës.

3.3. Infrastruktura kërkimore

3.3.1. Laboratorët shkencorë

☞Në UBT, pranë departamentve të ndryshme janë ngritur një numër i konsiderueshëm laboratorësh shkencorë. Shumë prej tyre mund të konsiderohen si laboratorë të plotë, pra ku një drejtim kërkimi mund të kryhet plotësisht në to.

☞Ngritja e tyre është mundësuar nga financime në ndryshme si TEMPUS, ËB, GTZ, CBA, PKKZH (AKTI), Financimi direkt i Qeverisë. Në vijim po japim një informacion të shkurtër për disa nga laboratoret shkencore, por edhe mësimore në UBT, sipas fakulteteve përkatëse.

☞Në FBM, funksionojnë Laboratorët (si rregull pranë çdo departamenti): laboratori i Bioteknologjisë, i Biokimisë, Laboratori Shkencor i Mjedisit, laboratori i Gjenetikës dhe Bioteknologjisë, i Kimisë dhe Fiziologjisë së të Ushqyerit të Kafshëve, etj. Departamenti i Prodhimit Bimor ka vënë në funksion të plotë dy Laboratorë: Laboratorin e Testimit të Farave dhe Laboratorin e Bioteknologjisë së Bimëve, të cilët tashmë punojnë me kapacitet të plotë.

☞Laboratori i Bioteknologjisë së Kafshëve, pranë Departamentit të Prodhimit Shtazor, është laborator në shfrytëzim të plotë të realizmit të kërkimit shkencor nga doktorantët me objektiv kryesor studimin e diversitetit gjenetik.

☞Infrastruktura kërkimore e departamentit të Akuakultures dhe Peshkimit përbëhet nga Laboratori i Akuakulturës dhe Peshkimit në Durrës dhe Njësia didaktike Tapizë.

☞Laboratori i Akuakulturës dhe Peshkimit në Durrës është në shfrytëzim të plotë të realizmit të kërkimit shkencor. Gjatë vitit 2014 ky laborator ka marrë pjesë në një numër projektesh me financim nga institucionet shqiptare dhe me donatorë të huaj, në kuadër të projekteve ndërkombëtare me Financim të FAO-Adriamed dhe MEDITS (të KE). Në të dy këto financime LAP është institucioni i referencës dhe mbulon përpunimin e të dhënave për pelagjikët e vegjël dhe peshqit fundorë.

☞Njësia Didaktike eksperimentale e Tapizës, mbulon praktikat mësimore të studentëve të degës Menaxhim Peshkimi si dhe eksperimentet e temave të diplomave të kualifikimit Master dhe Doktoraturë në fushën e akuakulturës.


65 | P a g e

☞Laboratori i bakteriologjise dhe mykologjise pranë Laboratorit të Mbrojtjes Bimëve në varësi të Departamentit të Mbrojtjes së Bimëve kryen aktivitetin për implementimin e shërbimit të mbrojtjes së bimëve bazuar në Ligjin nr. 9908, datë 24.4.2008, Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr. 9362, dt. 24.03.2005 “Për shërbimin e mbrojtjes së bimëve”. Bazuar në ligjin e mësipërm, nëni 3, pika 1, gërma c, Departamenti i Mbrojtjes së Bimëve përcaktohet si një nga hallkat e shërbimit të mbrojtjes së bimëve. Nëni 5, pika 1 e ligjit të mësipërm, përcakton laboratorët e diagnostikimit të parazitëve pranë Departamentit të Mbrojtjes së Bimëve (mykologji, bakterologji, virusologji, nëmatologji dhe entomologji) si Laborator Reference unik në Shqipëri ai përcakton parazitët objekte karantinore dhe si pikë reference për Entin Shtetëror për certifikimin dhe lejimin e bimëve dhe farave në treg si dhe ato të importit. Enërgjia elektrike ka patur mungesa dhe luhatje tensioni, uji ka ardhur me nderprerje.

☞Në Laboratorin Shkencor të AgroMjedisit gjate vitit 2014 janë analizuar rreth 584

mostra toke, uji, bimësh, sedimente dhe pleh në një total prej 5133 treguesish.

☞Në krahasim me vitin 2013, vihet re një rritje pothuajse prej 40% të numurit të treguesve të analizuar, duke bërë të mundur kontraktimin e shërbimeve të kryera në një vlere totale prej 4 893 380 leke, rreth 4 here me shumë se sa në vitin 2013. Në vitin 2015 shifra e arkëtuar nga monitorime të treguesve mjedisorë ishte rreth 12,700,000 lekë.

☞Perveç vlerës dhe shifrave të dhena më sipër, janë realizuar analizat për punimet e doktoraturës për afro 23 studentë të doktoraturës të cilët kanë punuar vetë në mënyrë të pavarur në laborator.

☞Zhvillimi kulmor i ketij laboratori për vitin 2014 është fakti që ky laborator në fund të muajit Shtator ka përfunduar të gjitha procedurat e nevojshme për marrjen e Certifikates së Akreditimit. Laboratori Shkencor i Mjedisit kaloi me sukses procesin e Vlerësimit final të Procesit të Akreditimit dhe ka marrë Certifikaten e Akreditimit, e cila i jep këtij laboratori statusin më të fuqishëm dhe më të besueshem në tregun e analizave mjedisore në Shqiperi.

☞Laboratori Shkencor i Mjedisit është laboratori i parë i akredituar në sistemin e Universiteteve Publike në Shqipëri dhe si i tillë do të ndikoje në mënyrë të drejtpërdrejtë edhe në procesin e akreditimit dhe rankimit të këtij departamenti në të ardhmen e afërt. Laboratori konfirmon zbatimin e kërkesave të standardit 17025 për menaxhimin e sistemit të cilësisë së testimeve që ai kryen.

☞Nga ana tjeter, një zhvillim tjeter shumë pozitiv për Departamentin për vitin 2014 ka qenë nënshkrimi i një kontrate shumë dinjitoze shërbimi me të tretët dhe konkretisht kontrata me Kompaninë Devolli Hydropoëer në një vlerë prej afro 4 milion lekë për monitorimin e cilësisë së ujrave. Krahas kësaj kontrate të re, është rinovuar dhe vazhdon normalisht edhe kontrata me Kompaninë Antea Cement në një vlerë prej 900 000 lekë mbi monitorimin e ujrave që shkarkohën nga kjo Fabrike.

☞Në Departamentin e Prodhimit Shtazor me përpjekjen e stafit përkatës, laboratori i Gjenetikës i është përgjigjur punës kërkimore shkencore dhe marrëdhënieve


66 | P a g e

kontraktuale për shërbimin për të tretët. Realizon me saktësi proceduriale të protokolleve analizat, me gadishmërinë teknike të aparaturave, pajisjeve dhe mjeteve të tjera laboratorike, përfshi reagentët kimikë dhe aksesorë të tjerë. Një sfidë për këtë departament është vënia në funksionim të plotë e laboratorit të të ushqyerit edhe nëpërmjet aktivizimit të doktoranteve të rinj.

☞Aktiviteti kërkimor shkencor i FBU realizohet në Laboratoret e Vajit e Frutave e perimeve, Laboratori i Pijeve Alkoolike, Laboratori i Analizave sensoriale dhe Qendrës së Kërkimeve të Ushqimit.

☞Tematika studimore e fakultetit i përgjigjet drejtimeve të politikës së kërkimit shkencor dhe teknologjik të vendit në fushën e shkencave ushqimit, mikrobiologjisë, teknologjisë e bioteknologjisë ushqimore dhe cilësisë e sigurisë ushqimore.

☞Kjo veprimtari është shprehur përmes tematikave studimore të grupeve mësimore kërkimore, të konkretizuara në studimet e temave të doktoratës dhe të temave të diplomave të studentëve të nivelit master i shkencave, por edhe jashtë tyre.

☞Bazuar edhe në programet e reja të studimit të fakultetit në të treja nivelet, natyrshem përmirësohen edhe drejtimet tematike të kërkimit shkencor, që motivojnë këtë veprimtari të fakultetit dhe personelit mësimor shkencor dhe të specialistëve, që përgatiten në fushën e bioteknologjisë dhe ushqimit.

☞Laboratori shkencor i analizave të ushqimeve, është i pajisur me reagentë dhe bazë materiale në përgjithësi, për të kryer detyrat sipas kompetencës që mbulon. Laboratori shkencor i Kimisë, kërkohet plotësimi i infrastrukturës laboratorike (si instalimet hidraulike dhe të aspiracionit) dhe bazë materiale (reagentë, qelqurina) e pajisje instrumentale.

☞Laboratorët e sipërcituar si dhe të tjerë si laboratori i drithërave, laboratori i ruajtjes dhe ambalazhimit të produkteve ushqimore, laboratori i analizave sensoriale janë funksional por kanë nevojë për përmirësim të mëtejshëm të infrastrukturës.

☞Në FSHP kryhet aktiviteti kërkimor-shkencor në sektorin e pyjeve dhe të teknologjisë së drurit. Në këtë fakultet bëjnë pjesë disa laboratorë që u përkasin departamenteve të këtij fakulteti si Laboratori Botanikës, Silvikulturës, Gjeodezisë, Shfrytëzimit, Laboratori i studimit të drurit dhe të provave materiale, Laboratori i përpunimit të drurit etj në të cilat përveç procesit didaktik kryejnë edhe prova eksperimentale me qëllim kërkimi shkencor.

☞Laboratori i Kontrollit të Ushqimeve me Origjinë Shtazore, pranë FMV është ngritur në kuadër të programit për cilësi dhe barazi në Arsimin (CBA). Ai është pajisur me aparatura që i dedikohen kontrollit analitik të ushqimeve me origjinë shtazore si Autoklav. centrifuga, kape PCR, aparat për ujë të destiluar, milkoscan, termostat dhe po ashtu inventar i imët , etj. Laboratori është ngritur sipas parametrave bashkëkohore duke garantuar edhe mikroklimën e laboratorit.

☞Laboratori i seëmundjeve infektive është i paisur me aparatura për të kryer analiza:


67 | P a g e

• Mikrobiologjike, kryesisht bakteriologjike (kulturore, subkulture, ngjyrime)

• Serologjike (teste aglutinuese dhe sisteme të ELISA-s, pra direkte, indirekte)

• Molekulare (PCR konvencionale)

• Western Blot.

☞Megjithë Laboratorët si një mjet shumë sinjifikativ i kërkimit shkencor, përsëri, niveli i kërkimit nuk është ai që pritet. Kërkimi mund dhe duhet të rriteT sepse:

UBT ka një staf akademik dhe kërkimor shkencor të kualifikuar për të organizuar dhe drejtuar kërkimin shkencor;

Laboratorët e UBT-së janë të paJisur në përgjithësi në nivele shumë të kënaqshme;

Fuqizimi i laboratorëve me pajisje, kimikate dhe fasilitete është i mundshëm në kuadër të mjaft projekteve kërkimore që aplikohen në UBT por edhe të vet financimit të brendshëm të Universitetit.

Prezenca e një numri të madh doktorantësh mund të atashohen rregullisht pranë njësive bazë për realizimin e kërkimit të tyre;

Mundësi financiare dhe asistencë teknike në kuadër të projekteve dhe marrëveshjeve ndërkombëtare.

☞Në analizat e kërkimit shkencor në fakultete është konkluduar se kërkimi shkencor në UBT akoma nuk është në nivelet që kërkohet, kjo jo vetëm për shkak të:

• Mosfunksionimit siç duhet të GMK;

• Infrastrukturës, ende me probleme;

• Mos furnizimit me kimikate në mënyrë të vazhduar;

• Mos funksionimin e pajisjeve të ndryshme laboratorike për shkak edhe të mangësive që mund të mënjanohen.

☞Kryerja e kërkimit shkencor kërkon furnizimin e vazhdueshëm, të pandërprerë të laboratorëve shkencorë me kimikate shpeshherë specifikë dhe shumë të kushtueshëm dhe fasilitete laboratorike. Në UBT operojnë dhe mjaft projekte kërkimore financuar nga AKTI, projekte bilaterale (me Italinë), projekte në kuadër të BE dhe donator të tjere. Keshtu që një burim financimi për sigurimin e kimikateve të ndryshme duhet të jenë projektet kërkimore shkencore. Pavarësisht kësaj, është e nevojshme që në buxhetin e çdo Fakulteti të planifikohet një fond i caktuar për blerjen e kimikateve dhe fasiliteteve laboratorike, apo ndjekjen e eksperimenteve sipas kërkesave të GMK.

☞Laboratorët shkencorë paraqesin probleme dhe përsa i përket vënies në punë dhe përdorimit me efikasitet të aparaturave të ndryshme.

☞Kjo është përgjegjësi direkte e stafeve akademike respektive të cilat duhen të inventarizohen dhe monitorohen në mënyrë të detajuar. Në se kapacitetet e Departamenteve dhe GMK nuk janë në përputhje me bazën laboratorike që disponojnë ose interesat e kërkimit nuk përputhen në këtë rast transferimi i pajisjeve do të transferohen në njësi të tjera akademike të cilat kanë nevojë për to.

☞Për vënien në efikasitet të të gjitha paisjeve, për rrjedhojë dhe të gjithë laboratorëve shkencorë, si dhe për mbajtjen e tyre në gjendje punë nëvojitet, sa më shpejt të jetë e mundur: angazhimin e një stafi teknik dhe mirëmbajtës, në nivel


68 | P a g e

Universiteti, disponibël, për tu përgjigjur nevojave të sipërpërmendura të mirëmbajtjes së aparaturave; ose Lidhjen e kontratave të qendrueshme me kompanitë ose individët që sigurojnë shërbim mirëmbajtjeje për aparaturat laboratorike.

☞Një dukuri tjetër e vërejtur është dublimi i paisjeve të kushtueshme brenda të njëjtit fakultet ose dhe brenda universitetit. Kjo mund të jetë rrjedhojë e mungesës së kooperimit dhe kordinimit të kërkimit shkencor gjate marrjes se pajisjeve në fakultete për laboratorëve të ndryshëm. Mungesa e bashkëpunimeve të tilla ka bërë që kërkimi të kthehet në një praktikë gati individuale. Sigurisht, që kërkimi shkencor është i kushtueshëm dhe për pasojë nuk mund të na lejohet luksi që laboratorët shkencorë të punojnë të mbyllur në vetvete dhe të mos jenë të hapur për të bashkëpunuar dhe shfrytëzuar reciprokisht paisjet e njëri tjetrit.

☞Nëse sot në vendet e zhvilluara, ku kërkimi shkencor është në nivelet më të larta, po shkohet drejt bashkimit të forcave kërkuese, drejt krijimit të konsorciumeve me baza jashtëzakonisht të gjera, çuditërisht tek ne vijohet të punohet në mënyrë individuale. Sigurisht, që preferohen bashkëpunimet me partnerë të huaj, por çuditërisht tregohemi “të ngurtë” në bashkëpunimet midis nesh. Në asnjë rast nuk raportohet kryerja e kërkimeve të përbashkëta midis GMK brenda Deptartamenteve apo midis GMK me tematika kërkimore të afërta.

☞Raportet e ardhura nga Fakultetet e ndryshme të UBT-së në përgjithësi kanë natyre “kërkesash’ për UBT dhe administratën në përgjithësi. Por mendojmë se tashmë ka ardhur plotësisht koha për vënien në efiçensë të laboratorëve kërkimorë. Buxheti i siguruar nga projektet e ndryshme, të cilët janë në numër të kansiderueshëm, është i mjaftueshëm për të plotësuar laboratorët me paisje apo kimikate të nevojshme. Për këtë arsye rekomandohet:

☞Koordinatorët e projekteve, drejtuesit e GMK duhet të tregohen më të kujdesshëm në porositjen e paisjeve dhe aparaturave në kuadër të projekteve të ndryshme;

☞Të porositen pajisje për krijimin e linjave të plota të analizave brenda laboratorëve dhe jo pajisje sporadike që nuk plotësojnë dhe nuk janë në funksion të njëra tjetrës;

• Drejuesit e GMK duhet të marrin përgjegjësinë për të kryer detyrat që nënkupton pozicioni drejtues që ata kanë, nisur nga fakti që tashmë kanë një mbështetje financiare jo të vogël për shkak të detyrës që kanë marrë përsipër;

• Duhet detyrimisht të fillojë kërkimi në laboratorët shkencorë, sado modest qoftë ai;

• Të gjithë doktorantët detyrimisht shumicën e pjesës analitike ta sigurojnë në UBT.

3.3.2 Bazat Eksperimentale

Qendra e Kultivimit të Peshkut-Tapizë

☞Në afërsi të Universitetit një kompleks liqenesh artificiale janë pronë e Universitetit (e transferuar nga ish Instituti i Peshkimit) ku studentët e akuakulturës kryejnë praktikën mësimore profesionale dhe doktorantët e akuakulturës kryejnë kërkimin për rritjen e riprodhimin e peshkut të ujërave të


69 | P a g e

ëmbla. Kjo qendër konsiderohet si një laborator shumë i mirë natyror për studentët e Akuakulturës dhe Peshkimit në të gjitha nivelet e studimit. Ka mjaft studentë të cilët kryejnë studimet e tyre “modeste” të tezave BSc, madje dhe Msc, të cilat kanë të bëjnë me problemet e riprodhimit, të të ushqyerit dhe përmirësimit gjenëtik të peshqve, të ujrave të ëmbla si krapi, amuri etj.

Ekonomia didaktike Eksperimentale

☞Me një siperfaqe prej 134 ha toke bujqesore kjo bazë ndodhet vetëm 5 km larg Universitetit. Ferma në të cilën kryhen të gjitha eksperimentet fushore dhe prova të tjera eksperimentale, rast unikal për të gjithë universitetet në Shqipëri, mbetet laboratori më i fuqishëm kërkimor fushor për disa Fakultete si FBM, FMV dhe FSHP. Në fakt ajo është një bazë e fuqishme që nuk e ka asnjë nga universitetet tona, por aktualisht nuk po kryen funksionin e saj dhe për pasojë gjetja e modaliteteve për një riorganizim e drejtim më efektiv është domosdoshmëri imperative. EDE është një qendër në të cilën teorikisht mund të organizohen një sërë eksperimentesh me kulturat bujqësore, apo me kafshë të fermës.

☞Marrja e “Certifikates se Pronësise” për EDE, garanton vijimësinë eksperimentale fushore, por kjo duhet të shfrytëzohet sa më mirë në interes të kërkimit shkencor.

☞Njësia e EDE-së duhet të shihet me rëndësi sidomos për çertifikimin e farave dhe fidanëve pyjorë, frutorë, skemat teknologjike të kultivimit të bimëve dhe analizat ekonomiko financiare të tyre. Kjo do krijonte më shumë mundësi për bazën kërkimore shkencore, por edhe për të shtuar të ardhurat.

☞Ferma mikste e kafshëve në varësi të Fakultetit të Mjekësisë Veterinare.

☞Për nevoja të praktikave të studentëve dhe kërkim pranë FMV funksionon një fermë mikste ku mbarështrohen lopë, dhën, dhi dhe bletë. Eshtë një njësi e vogël por me rëndësi për disa kërkime si ushqimi i balancuar, hematologji, sëmundjet e kafshëve dhe aplikime në bioenergji.

4. VEPRIMTARIA KËRKIMORE SHKENCORE

☞Veprimtaria kërkimore shkencore e stafit akademik të UBT-së, përfshin një varg aktivitetesh, si projekte kërkimore, pjesëmarrje në konferenca, simpoziume, aktivitete që lidhen me kualifikimin e stafit, studime dhe mbrojtje doktorature e masteri, veprimtari shkencore udhëheqëse, botimet artikujve shkencorë, monografi dhe pjesë monografish në traktate themelorë ndërkombëtar. Karakteristikë është angazhimi mjaft i lartë i stafit akademik në mënyrë të veçantë për shkallët e kualifikimit shkencor dhe akademik, për të ofruar zgjidhje sa më racionale në probleme të rëndësishme të zhvillimit të sektorëve ekonomikë të vendit, veçanërisht bujqësisë.

4.1. Pjesëmarrja në Projekte Kërkimore shkencore ☞Burimi i financimit të kërkimit shkencor është buxheti i shtetit dhe nëpërmjet

projekteve të ndryshme të financuara nga institucione ose organizata kombëtare


70 | P a g e

dhe ndërkombëtare. Në periudhën e fundit stafi akademik i UBT-së është angazhuar në mjaft projekte kërkimore kombëtare dhe ndërkombëtare si, PKKZH, bilaterale (kryesisht me Italinë), projekte ndërkombëtare, projekte të financuara nga Banka Botërore, BE, IPA, Tempus-JEP, Word Learning, DAAD. Një numër jo i vogël projektesh janë në proçes dhe nga informacionet e depozituara rezulton se ato do të përfundojnë sipas afateve të caktuara. Në total në UBT gjatë vitit 2014 kanë operuar 68 projekte si mësimore dhe kërkimore, një tablo e përgjithshme jepet në tabelën e mëposhtme.

Tabela 0.1. Totali i projekteve të përfunduara ose në vazhim për UBT gjatë vitit 2015

Nr. Fakulteti

P

r o j e k t e

To

tali

PK

KZ

H

(AK

TI)

Bil

ate

rale

BE

(T

em

pu

s,

Era

smu

s,

IPA

)

FA

O,

PN

U D

Të

tje

ra

1 Fakulteti i Ek. dhe Agrobiznesit 2 - 10 1 5 18

2. Fakulteti Bujqësisë dhe Mjedisit 5 4 19 5 1 34

3. Fakulteti i Mjekësisë Veterinare 2 2 - - - 4

4. Fakulteti i Shk. Pyjore - - 2 - 1 3

5. Fakulteti i Bioteknol. - - 2 - 5 7

6. Qendra e Res. Gjen. - 1 - 1 - 2

Totali 9 7 33 7 12 68

Informacion përmbledhës mbi projektet kërkimore – shkencore FBM

☞Në FBM, në vitin e fundit, janë fituar dy projekte TEMPUS, respektivisht Departamenti i Prodhimit Bimor dhe Departamenti i Agromjedisit dhe Ekologjisë është një arritje e madhe e cila ka dhënë kontributin e saj për FBM-në si në pajisjet për kërkim shkencor gjithashtu dhe në përmirësimin e cilësisë në mësimdhënie.

☞Nga të dhënat e tabelës së mësipërme rezulton se në total janë 34 projekte që aplikohen në shkallë fakulteti, nga të cilat: 12 % janë projekte të financuara nga Qeveria Shqiptare dhe 88% janë projekte bilaterale dhe multilaterale me partnerë universitete të huaja të rajonit dhe më gjerë. Kjo tregon për një punë serioze të stafit tonë akademik dhe lidhjet tashmë të qëndrueshme dhe në vijueshmëri të fakultetit me partnerët tanë perëndimorë. Duke konsideruar se financimi i kërkimit shkencor nga Qeveria Shqiptare do të vazhdojë të jetë i kufizuar dhe ai nga kompanitë private në Shqipëri thuajse i pamundur, përpjekjet për bashkëpunim ndërkombëtar nëpërmjet realizimit të projekteve të financuara nga qeveritë e vendeve të tjera dhe organizata e institucionë ndërkombëtare duhet të duhet të konsiderohet një objektiv i një rëndësie të vecantë nga të gjithë departamentet.


71 | P a g e

☞Në departamentin e Hortikulturës në këto projekte është i përfshirë i gjithë stafi akademik dhe pjesa më e madhe e doktorantëve. Padyshim që Enchancing of legumes growing in Europe” throught innovative breeding and sustainable cropping’ (FP7), përfaqëson një sukses të vecantë, jo vetëm të Departamentit të Hortikulturës. Një program të tillë kërkimi dhe padyshim që paralelisht me sfidat serioze që mbart me vete, do të përbëjë një eksperiencë shumë të vlefshme dhe shumë planëshe.

Informacion përmbledhës mbi disa nga projektet kërkimore – shkencore FEA

☞Për vitin 2014 në këtë fakultet kanë operuar gjithsej 18 projekte të financuar nga fonde të BE nëpërmjet projekteve TEMPUS, IPA dhe nga fonde të institucioneve të vendit si MADA, Fondi BESA, etj. Një tablo e projekteve jepet si vijon: • IPA: ADRIATIC FOOd and TOURISM: INnovatin G smes.

• EC: The impact of policy instruments on the farming systems in Albania.

• TEMPUS: Regional Joint Doctoral Programme in Entreprenurship and SME Management for Western Balkan Countries-DOCSMES.

• TEMPUS: Zhvillimi i njohurisë për informacionin për të mesuarit gjate gjithë jetës dhe ekonominë e njohurise në Vendet e Ballkanit perëndimor.

• Fondi BESA: Vlerësimi i potencialeve për kreditimin e fermereve në hapësirën ekonomike Lushnjë - Fier – Berat.

• BE: Tregu i kapitaleve. Projekt i BE (realizohet në Bursën e Turqisë nga Akademia e Bankave të Belgjikës.

• BE: TEMPUS-JPHES project "Lifelong learning for sustainable agriculture in Alps-Danube-Adriatic Region – LifeADA".

• The Swedish National: Financial Management Authority: Hartimi i një manuali në Ciklin e Menaxhimit të Projektit. Trajner në modulin e prokurimit (PRAG).

• Senior-A, REC Sweden: përgatitja e Konferences Rajonale për nismën: Të Pastrojmë Shqipërinë 2014“.

• Tempus: The impact of policy instruments on the farming systems in Albania.

• EC: The impact of policy instruments on the farming systems in Albania.

• GIZ-DANIDA: Support for Agriculture and Rural Development in disadvantahed areas.

• Komisioni evropian përmes FAO: Mbështetje për Strategjinë e Bujqësisë dhe Zhvillimit rural.

• Kombet e Bashkuara – zyra e vlerësimit: Vlerësimi i impaktit të operacioneve të PNUD për arritjen e Objektivave të Mijëvjeçarit.

• IPA programs: The Adriatic Olive -Grove (AOGRPSL) 245.

• PKKZH (AKTI): Study and Analysis of Innovative Financing for Sustainable Forest Management in the Southwest Balkan”, 2012-2014.

• PKKZH (AKTI): Programit Kombëtar për Kërkim e Zhvillim: “Uji dhe Energjia”.

Hartimi i strategjisë për përdorimin efektiv të biomasës agro-pyjore dhe vlerësimin ekonomik.

• Erasmus: Financë-Kontabilitet.

☞Në FBU, vitin e fundit, janë zbatuar projektet si më poshtë:


72 | P a g e

• Përshtatja e standardeve shqiptare të disa grupe ushqimesh me Standardet e BE dhe Kodeksin Ushqimor

• Përdorimi i shtesave redoks në miellrat e disa kulturave gruri për përmirësimet reologjike dhe vetite cilësore të produkteve të pjekjes.

• Projekti SeeCel për nxitjen e inisiativës sipërmarrëse nga studentët.

• Agriculture abandonment land and bird assessement

• Fishery Monitoring

• “Modelim i proçesit të tharjes së frutave” dhe “Vlerësimi i ujërave të shkarkimit të Kantinës “Aquila Liquori”

• “Disa Parametra Fiziko-Kimike e Agronomike në Vlerësimin e disa Aksesionëve të Grurit të butë të fondit të UBT-së.

☞Në fakultetet e tjera numri i projekteve është me i vogel, kjo tregon që keto fakultete duhet të angazhohen me shumë në thithjen e fondeve për kërkim shkencor në hapësiren konkuruese kombetare dhe nderkombetare për projekte.

☞Në fakt duhen nxitur përpjekjet për të aplikuar dhe në kuadër të programeve të tjera të fuqishme si Horizon 2020, Erasmus Plus. Vlen të përmendet në kete kontekst Dept. e Hortikulturës që është pjese e projektit e titulluar “Enchancing of legumes growing in Europe” throught innovative breeding and sustainable cropping’ në kuadër të programit FP7.

☞Sigurisht, që përpjekjet e kërkuesve për të aplikuar për projekte duhen përgëzuar, pasi sa më shumë projekte të fituara, aq më shumë të ardhura për UBT, për rjedhojë më shumë të ardhura për kërkimin. Dy vitet e fundit karakterizohen nga përfshirja e doktorantëve në projektet kërkimore shkencore. Por jo gjithmonë ecuria e projekteve është pa probleme, kryesisht për shkak të problemeve të financimit. Sigurisht, që nuk mund të mendohet kryerja e kërkimit shkencor në kushtet e një financimi të tillë, gati sporadik. Kjo për faktin se eksperimentet duhet të ngrihen në kohën e duhur dhe jo vetëm atëherë kur çelen fondet. UBT duhet të ndikojë pranë MAS, në mënyrë që fondet e projekteve të ndryshme të lëvrohen në momentin e duhur dhe ashtu siç planifikohën në projektplan nga ana e drejtuesve të projekteve kërkimore.

☞Është detyrë e koordinatorit të çdo projekti të raportojë pranë Zyrës së Projekteve, DKSP, zyrës së Financës, AKTI dhe MAS për ecurinë vjetore të projektit. Duhet kërkuar që raporte të tilla të dorëzohen në Departament, si dhe pranë zëvendësdekanëve për kërkimin shkencor, pranë çdo Fakulteti. Raportimi ka të bëjë jo vetëm me anën financiare, por edhe me aspektin shkencor, pra aktivitetet e kryera realisht, rezultatet e fituara, publikimet e tyre etj. Një shembull i mirë është mënyra se si është kryer raportimi i aktiviteteve dhe rezultateve shkencore të fituar në kuadër të PKKZH financuar nga AKTI. Në fakt, ndonjëherë këto raportime kanë karakter fiktiv, përsa i përket analizave të kryera dhe rezultateve shkencore të përftuara. Nuk ka diskutim që UBT realizon përfitime materiale, kryesisht pajisje, por edhe kimikate nëpërmjet projekteve, por kryerja e kërkimit shpeshherë vihet në diskutim. Objektivat që vihen për tu realizuar në momentin e


73 | P a g e

shkrimit dhe aplikimit të projektit janë tejet ambicioze, por realizimi real i tyre është larg asaj që është shkruar.

☞Aplikimi, angazhimi dhe menaxhimi i projekteve në kontekst të punës kërkimore karakterizohet nga këto probleme:

Kërkimi shkencor realizohet më tepër në mënyrë spontane dhe kjo e mundësuar nga përpjekjet individuale që bëjnë pedagogët jashtë universitetit;

Mungesa e fondeve (nga ana e Universitetit, për kërkimin shkencor nga ana e Fakultetit dhe departamenteve edhe pse këto të fundit konsiderohen si njësi bazë e punës mësimore-kërkimore.

Përfshirja e departamenteve në projekte është ende e pakët për ta përmirësuar këtë situatë mendojmë se do të ishte e domosdoshme që vetë departamenti të hartonte një numër projektesh dhe t’i prezantonte ato në institucione ose organizata financuese potenciale.

4.2. Botimet dhe pjesëmarrja në konferenca kombëtare dhe ndërkombëtare

☞Anëtarët e stafit të UBT-së bëjnë përpjekje të forta për të marrë pjesë në aktivitete të ndryshme shkencore, si rrjedhojë e bashkëpunimit me insitutcionë të tjera kërkimore – shkencore brenda dhe jashtë vendit. Rezultatet e kërkimit janë prezantuar nëpërmjet botimeve të artikujve të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, si dhe nëpërmjet pjesëmarrjes në konferenca kombëtare dhe ndërkombëtare. Ajo që bie në sy në aktivitetin botues të kërkuesve të UBT-së është rritja e numrit të publikimeve në revista të huaja me bord editorial, si dhe me faktor impakti. Sigurisht, që ky është një moment për tu vlerësuar pozitivisht, pasi tregon që rezultatet e kërkimit shkencor edhe pse modeste, paraqesin interes dhe bëhen të njohura dhe për lexues të huaj. Faktorët që e kanë ndikuar në këtë dukuri janë:

• Angazhimi i stafit akademike në kualifikimin shkencor dhe akademik dhe kërkesat në rritje të vendimeve të Këshillit të Ministrave.

• Nevoja për të plotësuar detyrimin sipas Ligjit dhe rregulloreve për graduimin dhe avancimin për titujt akademike.

• Tendenca në rritje e organizimit të konferencave me pjesëmarrje ndërkombëtare.

☞Në tabelen më poshtë jepen artikujt e botuar për vitin 2013 nga stafi i Universitetit.


74 | P a g e

Tabela 4.2. Totali i botimeve për UBT gjatë vitit 2013

Fakultetet

Artikuj shkencor

Mono-grafi

Tekste Brenda vendit

Jashtë vendit

Me faktor

impakti (IF1)

Totali Raporti Artikuj/ Pedagog

Fakulteti i Ekon. & Agrobiz.

23 63 19 86 1.12 7 11

Fakulteti Bujq. dhe Mjedisit

49 84 24 133 1,66 5 5

Fakulteti i Mjek. Veterinare

17 27 9 53 1,06 - -

Fakulteti i Shk. Pyjore

1 12 3 13 0,37 3 1

Fakulteti i Bioteknol.

9 20 2 29 1,12 - 2

Qendra e Res. Gjen.

7 13 1 20 2,22 2 -

Totali 106 219 58 334 1,24 17 19

☞Nga tabela e mësipërme mund të nxjerrim këto të dhëna statistikore:

☞Në FEA kemi 86 botime brenda dhe jashtë vendit, pra 1,12 artikuj/pedagog, dhe botimet brenda vendit zënë afërsisht 27 %, botimet jashtë vendit zënë 73 % dhe botimet në revista me faktor impakti 22%.

☞Për FBM kemi 133 botime brenda dhe jashtë vendit, pra 1,66 artikuj/pedagog, dhe botimet brenda vendit zënë afërsisht 37 %, botimet jashtë vendit zënë 63 % dhe botimet në revista me faktor impakti 18%. Pra edhe gjatë vitit 2014 vihet re tendenca në rritje për të botuar në revista me impakt faktor, e cila ishte 13% në 2013, kjo dhe si pasojë e nevojës për kualifikim të stafit, në përputhje me kërkesat e ligjit për kualifikimin pasuniversitar në Institucionet e Arsimit të Lartë.

☞Në FMV janë realizuar 53 botime brenda dhe jashtë vendit, ose 1,06 artikuj/pedagog. Në përqindje të totalit, botimet në shqip zënë afërsisht 32 %, jashtë vendit zënë 68 % nga të cilët rreth 17% janë botuar në Revista me Faktor Impakt (IF according Thomson Ruters).

☞Në FSHP janë botuar 13 artikuj gjithësejt; ose 0,37 artikuj/pedagog. Botimet brenda vendit zënë afërsisht 7 %, botimet jashtë vendit zënë 93 % dhe botimet në revista me faktor impakti 21%.

☞FBU 29 botime brenda dhe jashtë vendit, ose 1,12 artikuj/pedagog. Botimet brenda vendit zënë afërsisht 31 %, botimet jashtë vendit zënë 69 % dhe botimet në revista me faktor impakti 7%.

☞Mjaft intensiv dhe i larmishëm është dhe aktiviteti i pjesmarrjes në konferenca, simpoziume, kongrese shkencore, brenda dhe jashtë vendit (Tabela më poshtë). Sikundër shihet dhe nga të dhënat, gjatë vitit 2014 janë realizuar gjithsej 505 referime nga 471 referime në vitin 2013, nga të cilat 148 në koferenca kombetare

1 IF sipas Thomson Reuters


75 | P a g e

dhe 357 referime janë realizuar në konferenca ndërkombëtare. Krahasuar me vitet e tjera ka një rritje të dukshme sidomos pjesëmarrja në konferenca ndërkombëtare.

Tabela 4.3. Totali i pjesëmarrjes në konferenca për UBT gjatë vitit 2014

Konferenca Fakultetet/Qendra

FEA FBM FMV FSHP FB QRGJ

Kombëtare Me proceeding 27 53 17 4 - -

Pa proceeding 15 - 23 7 - 2

Ndërkombëtare Me proceeding 61 128 7 2 18 7

Pa proceeding 32 52 29 16 6 -

Totali 134 233 76 29 24 9

☞Është për tu vënë në dukje se pothuajse në të gjitha rastet, kërkuesit e UBT-së i përballojnë vetë shpenzimet financiare për të marrë pjesë në konferenca brenda dhe jashtë vendit. Mundësia më e mirë dhe ndoshta e vetme për të financuar pjesëmarrjen në konferenca të stafit janë projektet kërkimore – shkencore, ashtu siç është dhe praktika e mjaft universiteteve të ndryshëm ndërkombëtarë.

☞FEA, ka organizuar, vitin e kaluar një konferenca ndërkombëtare, e cila fokusohesh në dy problematika tejet të rëndësishme dhe ku pjesëmarrja përmes referimeve dhe posterave ka qenë mjaft e madhe. Konferenca “The impact of policy instruments on the farming systems in Albania" u mbështet nga European Commission (EC), Joint Research Centre (JRC). "

☞Kështu, në vitet e fundit janë organizuar pesë konferenca ndërkombëtare dhe konkretisht: • Në vitin 2009 u organizua konferenca me temë: “Eficienca e fermës dhe integrimi

vertikal i aktorëve, si faktorë të rritjes së konkurrueshmërisë. Roli i aktorëve privatë e publikë”.

• Në vitin 2010 u organizua konferenca me temë: "Globalizimi dhe efektet e tij për Bujqësinë Shqiptare & Sektorin Agroushqimor“.

• Në vitin 2011 u organizua konferenca me temë: "Nxitja e zhvillimit të bujqësisë në Shqipëri nëpërmjet përdorimit me të mirë të resurseve bujqësore"

• Në Qershor të 2012 u organizua konferenca me temë: “Efiçiensa & Konkurueshmëria e Prodhimit në Sipërmarrjet eAgrobiznesit”.

• Në Qershor të 2013, në bashkepunim me FE/UT dhe të tjere aktore u organizua konferenca me temë: “Good governance in transition countries”.

☞FBU, në vitin 2014 ka organizuar konferencën ndërkombëtare “"Biotechnology in Agriculture" në të cilën u paraqiten 150 punime shkencore nga 16 vende të ndryshme të Evropës.

☞FBM ka organizuar tre konferenca ndërkomëtare në tre vitet e fundit: • “Green Energy and Environmental Sciences in Albania“, 2014, në të cilën u

prezantuan afro 70 punime nga autore të vendit dhe të huaj.

• “On Soil”, 2015 në të cilën morën pjese kërkues nga 18 vende Europianë, Kanada dhe USA. Numri i prezantimeve (oral & poster) ishte rreth 190.

• Terra Madre Balkans 2016“Putting farmers first” në të cilen moren pjese 350 kerkues nga 13 vende, kryesisht nga Ballakni dhe ku u prezantuan 18 oral papers (të huaja


76 | P a g e

dhe vendase).

4.3. Vlerësime sipas “international metric”

☞Në vitet 2013, në analizat dhe raportet e punës shkencore në disa departamente në FBM, ka filluar të përdoret vlerësimi ndërkombëtar dhe rankimi i autorëve të artikujve shkencore të publikuar duke përdorur software zyrtare ose jo. Mendohet që kjo metodë vlerësimi (publication për year, total cited and cited për year) është më korrekte në vështrim të përgjithshëm duke ruajtur se paku një princip të debatuar shpesh në Shqipëri ai i vendosjes së kërkuesëve në pozita të njëta në një program të caktuar. Edhe sikur, software të mos jete “perfekt” përsëri është shumë i çmuar për analiza krahasuese.

☞Nga kërkimet në SCOPUS për dinamikë, strukturën e botimeve, dhe marrëdhëniet ndërkombëtare të Universitetit rezulton se:

Struktura e botimeve për 20 vitet e fundit dominohet nga fusha e Bujqësisë, Biologjisë dhe Mjedisit. Botime në shkencat sociale, ekonomike dhe veterinare janë në nivelin rreth 5% secila në totalin e botimeve (Figura më poshtë).

Figure xxx, Struktura e botimeve në 20 vitet e fundit të stafit të UBT-se (1994-2014)

Rreth 76% e të gjithë botimeve janë artikuj dhe vetëm 13% janë botime të konferencave, nderkohë që artikuj review janë vetëm 3%.


77 | P a g e

Figurexxx. Natyra e botimeve të UBT-së

Dinamika e botimeve në vitet e fundit është disa herë më e lartë në vitet 2013, 2012 krahasuar me vitin 2006.

Figure xxx. Numri i botimeve për periudhën 1994-2013 (UBT)

☞Problemet e publikimeve dhe organizimit të Konferencave:

• Tematika me të cilën autorë të ndryshëm referojnë ose publikojnë është sporadike, apo e panjohur si fushë e tyre e kërkimit. Kjo lidhet me dëshirën dhe përpjekjet e mjaft anëtarëve të stafit për të plotësuar në mënyrë të përshpjetuar kriteret e vendosura për marrjen e titujve akademikë.

• Numri i publikimeve në revista me IF mbetet ende i ulët dhe madje vlera e IF në pak raste është më e lartë se 1. Artikujt nuk sjellin ndonjë kontribut të veçantë, apo novacion në fushën e kërkimit, ose vlera e tyre është lokale, pra nuk i kalon kufijtë e


78 | P a g e

Shqipërisë. Ky është sërish tregues i një kërkimi shkencor modest të kryer në UBT. Fillimi i shkollës dhe i studimeve të doktoratës, bazuar në standartet shtetërore, normalisht duhet të ndikojë pozitivisht në ritjen e kërkimit shkencor dhe për rjedhojë rritjen e nivelit cilësor të publikimeve.

• Të shtyrë nga kërkesat e Ligjit dhe rregulloret nëper autorët e artikujve, shpesh vendosen emra fiktivë, pa kontribut bazuar vetëm në mardhënie shoqërore dhe jo punë kërkimore. Në Shqipëri ky fenomen është shumë i përhapur ndër gjithë universitetet publike dhe sjell falcietet të kontributit në kërkim, në llogaritjen e saktë të numrit të IF, numer artikujsh etj. Vihen re raste kur janë bashkëautorë anëtarë të stafit akademik që nuk kanë lidhje me fushën në të cilin është kryer punimi, apo kur janë bashkëautorë një numër shumë i madh individësh (deri 10 autorë). Kjo shpie në një rritje fiktive të “aktivitetit shkencor”.

• Një hap pozitiv është botimi nga UBT-ja i publikimeve, në revista shkencore kombëtare dhe ndërkombëtare, apo proceeding të konferencave të ndryshme për të gjithë anëtarët e stafit akademik të UBT-së, si dhe prezantimi i doktoraturave onlinë në faqen zyrtare të UBT-se . Por gjithashtu duhet që gjithë publikimet të hidhen online, kjo është kërkesë e vendimit të Senatit në mbledhjen e datës 15 Maj 2012 dhe ende nuk është realizuar. Me vënien në funksionim të projektit të rrjetit Telematik, të gjithë pedagogët duhet të hedhin në faqen e tyre personale listën e publikimeve dhe të pjesëmarrjes në konferenca.

☞Një nga vendimet e Senatit të mbledhjes së datës 15 Maj 2012 ka qenë: “Të konsiderohen si pjesë e publikimeve, vetëm ato botime apo pjesëmarrje në konferenca që i përkasin fushave të kërkimit që mbulon Departamenti ku punon kandidati që është në kërkim të titullit akademik”.

☞UBT ka miratuar gjithashtu një rregullore të etikës në kërkimin shkencor, ku shprehen qartë, se cilat konsiderohen shkelje të kodit të etikës dhe masat apo qëndrimet që duhen mbajtur.

☞Kjo do të thotë që nuk mungojnë udhëzimet apo urdhëresat për të reklamuar dhe kundërshtuar çdo shkelje të etikës në kërkim.

☞Sugjerohet që për një standartizim dhe unifikim të aktivitetit shkencor të të gjithë personelit akademik, të përdoren modele ndërkombëtare të çertifikuara, të cilat japin një pasqyrë të plotë të të gjithë aktivitetit të gjithësecilit. Për këtë qellim propozohet modeli Publish or përish ose SCOPE, programe të cilat krijojnë mundësinë që në mënyre automatike të sigurohet informacion mbi numrin e artikujve shkencore apo numrin e citimeve në vit. Megjithatë, kjo nuk e zgjidh problemin e “trafikimit të emrave” apo “autorësisë së pamerituar”, problem që ngrihet me forcë vazhdimish, madje dhe në këtë analizë.

☞Duhen kërkuar dhe rrugë të tjera për vlerësimin e aktivitetit shkencor të stafit akademik, si psh të qenët autor i parë në publikimet shkencore, sidomos në rastet kur kandidatët janë ende në rrugë promovimi, apo të qenët autor i korespondencës, në rastet kur bëhet fjalë për drejtimin e një kërkimi (proçes doktorature, apo projekti kërkimor).


79 | P a g e

4.4. Pjesëmarrja e studentëve në kërkim

☞Studentët e vitit të fundit Bachelor dhe Master marrin pjesë në kërkim nëpërmjet Diplomave ose mikrotezave që realizojnë. Kërkimet me të vlerësuara prezantohen, veç në konferenca të organizuara nga Universiteti/Fakultetet edhe në konferenca të posacme që ata vetë bëjnë, të organizuara në shoqata studentore. Shoqata e studentëve të FEA për pesë vjetët e fundit ka organizuar 5 konferenca studentore, rast që paraqitet më i detajuar më poshtë:

☞Konferencat Studentore FEA janë aktivitete që organizohet nga studentët me synimin për të dhënë shpjegime inteligjente për probleme të ndryshme që prekin bujqësinë, agrobiznesin, politikat bujqësore, agroturizmin, financën, kontabilitetit, informatikën e biznesit dhe fushat të tjera që lidhen me bujqësinë. Organizatorë të këtij aktiviteti janë studentët e vitit të tretë të diplomës Bachelor dhe studentët e Masterit Shkencor të Fakultetit të Ekonomisë dhe Agrobiznesit.

☞Organizimi i këtyre konferencave kalon përmes filtrave akademike. Shkurtimisht, fazat e organizimit të tyre janë: hapja e thirrjes për aplikim, vlerësimi i aplikimeve nga Bordi i Konferencës, njoftimi i fituesve, dorëzimi i versionit paraprak të punimit dhe dhënia e sugjerimeve, dorëzimi i versionit përfundimtar, përgatitja e përmbledhjes së punimeve dhe zhvillimi i punimeve të konferencës. Bordi i Konferencës është një njësi që kryen funksionin e vlerësimit të përputhjes së aplikimeve me temën qendrore të konferencës dhe me përcaktimin e Komisionit të Vlerësimit të punimeve më të mira. Përbërja e këtij bordi është 3 studentë dhe 2 pedagogë. Bordi i Konferencës shpall kriteret që duhen plotësuar për përfshirjen në një aktivitet të tillë, mbi bazën e të cilit bëhet edhe filtrimi i punimeve. Shumica e kritereve kanë të bëjnë me shkrimin akademik. Një element shumë i veçantë është klasifikimi JEL. Studentët duhet të klasifikojnë punimin e tyre sipas metodologjisë JEL, që është edhe klasifikimi ndërkombëtar i kërkimeve akademike. Detyrë e Bordit të Konferencës është edhe përgatitja e një libri me punimet e studentëve, i cili u shpërndahet të pranishmëve dhe disa kopje dërgohen në bibliotekën e universitetit, si dhe publikimin e tyre në faqen e internetit dedikuar kësaj konference (https://sites.google.com/a/ubt.edu.al/ konferenca-studentore/). Libri i përmbledhjeve të punimeve reflekton të gjitha kërkesat akademike.

☞Një përmbledhje e pesë konferencave të zhvilluara nga studentët jepet nga tabela në vijim. Aty shkruhet për temën qendrore, numrin e temave të publikuara, numrin e studentëve pjesëmarrës, datën e organizimit dhe nëse është publikuar apo jo një libër me përmbledhjet e prezantimeve.

https://sites.google.com/a/ubt.edu.al/%20konferenca-studentore/

https://sites.google.com/a/ubt.edu.al/%20konferenca-studentore/


80 | P a g e

Konferenca Tema qendrore Tema të publikuara

Numri i studentëve pjesëmarrës

Data e zhvillimit

Libër i përmbledhjeve

I Ekonomia shqiptare përballë sfidave aktuale të zhvillimit 14 34 31/05/2012 Po, 216 faqe

II Sjellja e agjentëve ekonomikë përballë sfidave aktuale të zhvillimit - Këndvështrime studentësh

21 65 12/06/2013 Po, 287 faqe

III Problemet e integrimit të ekonomisë shqiptare në dobi të zhvillimit të qendrueshëm - Këndvështrime studentësh

24 63 30/05/2014 Po, 301 faqe

IV Analiza e ekonomisë shqiptare dhe prirja e zhvillimit social - Këndvështrime studentësh

24 63 05/06/2015 Po, 268 faqe

V Përqasja e ekonomisë shqiptare drejt teknologjisë dhe inovacionit: Këndvështrime studentësh

15 39 03/06/2016 Po, 181 faqe


81 | P a g e

☞Universiteti Bujqësor i Tiranës e mbështet fuqimisht organizimin e këtij aktiviteti me besimin se në këtë mënyrë vlerëson përformancën e studentëve, i aftëson ata në kontekstin e qasjes ndaj kërkesave të botës akademike dhe se edukon një brez në pikëpamje të vlerave të etikës së punës akademike. Kjo shkon përkrah me synimet e universitetit lidhur me edukimin, kërkimin shkencor dhe transferimin e njohurive, sipas fushave që ai mbulon.

4.5. Periodikët e UBT-së

☞Revista “Albanian Journal of Agricultural Sciences” është revistë shkencore, periodike botim online i UBT-së, me ISSN 2218-2020. Për mbarëvajtjen e saj, vlerësimin dhe reçensimin e punimeve, punon një bord editorial ndërkombëtar. Gjatë vitit 2014 në këtë revistë janë publikuar 60 artikuj, dhe vërehet se është shtuar dukshëm interesi i autorëve të huaj për botim në këtë revistë.

☞Revista është përfshirë në disa database të rëndësishme si DOAJ, AGRIS (FAO), CAB abstracts dhe Global health, EBSCO dhe ProQuest database. Për vitin 2012 revista mori një vlerë të koefiçentit të Index Copernicus prej 5.19 dhe në vitin 2014 një vlerë të koefiçentit të Index Copernicus prej 71.16.

☞Revistë tjetër shkencore është “Ekonomia dhe Agrobiznesi in Albanian”, organ i FEA. Duke konsideruar rolin dhe rëndësinë e kërkimit shkencor në Fakultet, sikundër është e njohur tashmë, në Janar të vitit 2010, doli nga shtypi numri i parë i Revistës Shkencore të FEA-s “Ekonomia dhe Agrobiznesi” e cila tashmë është përfshirë në serinë e botimeve shkencore. Në vitin 2012 Revista “Ekonomia dhe Agrobiznesi” u pajis dhe me ISSN. Gjithashtu kemi aplikuar për t’u pajisur edhe me indeksin Copernicus, gjë që shpresojmë ta realizojmë së shpejti. Deri tani janë botuar 5 numrat, në vitin 2012 e në vijim do të botohet çdo 6 muaj.

☞Për vitin 2013 janë botuar 2 numra, përkatësisht Nr. 6 dhe 7, me 15 artikuj sejcili numër. Për vitin 2014 janë botuar 2 numra, përkatësisht Nr 8 dhe 9, me 28 artikuj.

5. KËRKIMI PËRMES PROGRAMEVE TË DOKTORATURAVE

☞Kërkimi në Universitet realizohet më së shumti nëpërmes programit të doktoraturave i cili është adaptuar sipas Deklaratës së Bologna-s për kërkimin në hapësirën evropiane të arsimit të lartë. Në nivelin e doktoraturës, studentët pritet të përfshihen thellësisht në aktivitetet kërkimore dhe të përmbushin qëllimet e tyre. Kjo do të thotë që ata duhet të njihen dhe familjarizohen me metoda modernë shkencore të kërkimit, cilado qoftë disiplina e tyre.

☞Bazuar në Ligjin Nr. 9741, Datë 21.5.2007 “Për Arsimin e Lartë në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar, pranë UBT-së janë çelur programet e studimit të doktoratës, “shkollat e doktoraturës”, të cilat zgjasin të paktën 3 vite akademike dhe përfshijnë 60 kredite për studime të organizuara teorike. Shkolla e Dr ka


82 | P a g e

filluar të funksionojë që prej viti 2010 në të gjitha fakultetet e UBT-së. Gjatë vitit akademik 2013 – 2014, shkollat e Dr. nuk u hapën në asnjë nga Instituccionët Publike të Arsimit të Lartë, për arsye të përgatitjes së Ligjit të Ri të arsimit të lartë (2015).

☞Financimi në Doktoraturë, në Shqipëri deri në 2015, ishte miks (gjysëm nga buxheti publik dhe gjysma nga vet doktoranti). Detyrimi nga doktoranti ishte rreth 3,500 euro dhe po kaq ishte dhe suporti nga Universiteti nëpërmjet buxhetit të Shtetit. Në Ligjin e Ri të Arsimit të Lartë (2015) financimi do të jete plotësisht nga projektet e Universitetit, Projekte nga Qeveria shqiptare dhe grante shteterore. Nga ana tjetër sistemi i doktoraturave ishte pothuaj part-time; studentët ishin në studime doktorature pa shkëputje nga puna. Ligji i ri transformon sistemin e përgatitjes së doktoraturave duke kthyer studimet me kohë të plotë pranë departamenteve dhe GMK.

☞Tabela e mëposhtme jep informacion mbi studentët e doktoraturës të rregjistruar dhe atyre që kanë mbrojtur doktoraturën gjatë vitit 2014. Aktualisht në UBT ka një numër të konsiderueshëm doktorantësh, gjë e cila shihet pozitivisht në aspektin e përfshirjes së një numri të lartë në këto studime, por nga ana tjetër shoqërohet edhe me një inflacion në këto studime dhe cilësi në nivel jo të duhur.

Tabela 5.1. Totali i doktorantëve të rregjistruar sipas fushës dhe drejtimeve në UBT

Nr. Fakulteti Fusha e Studimit/ Drejtimi

Numri i doktorantëve

Numri i doktoraturave të përfunduara gjatë vitit 2014

1 Fakulteti i Ekonomisë & Agrobiznesit 137 13

2. Fakulteti Bujqësisë dhe Mjedisit 142 8

3. Fakulteti i Mjekësisë Veterinare 43 5

4. Fakulteti i Shkencave Pyjore 28 6

5. Fakulteti i Bioteknologjisë 22 5

Totali 372 37

☞Numri i sudentëve në doktorature është i ç’ballancuar midis Fakulteteve. Numri i studentëve për pedagog në FEA dhe FBM është afër 2.0 ndërkohë që për tre fakultetet e tjera është afër 1.0 ose dy herë më i ulët. Kjo ka ardhur, kryesisht nga mungesa e finacimeve në disa fusha kërkimi (veterenari dhe pyje) ose mungesë kapacitetesh akademike (bioteknologji dhe ushqim).

☞Doktoratura me bashkëudhëheqje me një partner të huaj. Siç edhe stimulohet në Ligjin e Arsimit të Lartç në UBT ka udhçheqje me bashkëudheheqje në FBM, FSHP, FKV. Këto udhëheqje bëjnë të mundur të përdoren laboratore dhe eksperienca ndërkombëtare nga ana e studentëve të doktoraturës. Të gjitha doktoraturat e realizuara në partneritet kanë qenë financuar nga UBT dhe një Universitet i huaj bazuar mbi marrëveshje bilaterale. Më të shumta këto janë realizuar me universitete gjermane, franceze dhe italiane. Avantazhi i tyre është reduktim i kostos dhe rritje efektiviteti në kërkim. Doktoraturat e realizuara në partneritet ndërkombëtar kanë qenë shumë të suksesshme në outputet e tyre


83 | P a g e

sidomos në botime me IF shumë të larte. Është një mundësi në rritje për shkak të ofertës nga programe evropiane dhe bilaterale.

☞Internacionalizimi në nivelin e Dr është mjaft i rëndësishëm. Duhet të gjenden mundësitë për të mbështetur mobilitetet në nivelin e Dr. në kuadër të bashkëpunimit ndër-institucional. Një mundësi e mirë do të ishte i ekselencës, në mënyrë të veçantë për stafin akadmeik. Në rastin e UBT-së, por dhe universiteteve të tjera shqiptare, mobilitetet janë një mjet mjaft i mirë për trainimin e kërkuesve të rinj në disiplina apo fusha kërkimi kur kapacitetet apo infrastruktura mungojnë apo janë modeste. Internacionalizimi i studimeve të Dr mund të bëhet nëpërmjet rekrutimit të stafit akademik të huaj, organizimit të workshop-eve ndërkombëtare, konferencave, zhvillimit të programeve të Dr të përbashkëta ndërkombëtare dhe bashkëudhëheqjeve. Mund të përdoren dhe mjete të tjera si telekonferencat, e-learning etj. UBT e ka një mundësi të mirë falë bashkëpunimit me CINËCA, rrjeti Telematik.

☞Universiteti duhet të rrisë bashkëpunimin në nivelin e kërkimeve në programin e doktoratures me industrinë, sektorin e biznesit, organizatat e pavarura kërkimore dhe shërbimet publike. Krijimi i lidhjeve të forta midis universitetit dhe sektorëve të tjerë mbështet përpjekjet për të fuqizuar transmetimin e njohurive si një faktor përcaktues në novacion.


84 | P a g e

6. SIGURIMI I CILËSISË DHE ANALIZA SWOT

6.1 Sigurimi i cilësisë në Kërkim dhe vlerësimin e përformances akademike të

stafit (titujt)

☞Vlerësimi i karrierës akademike realizohet nëpërmjet të fituarit të titujve akademikë dhe kërkimit në doktoraturë. Sistemi i vlerësimit për çdo nivel kualifikimi të stafit dhe doktorantëve bazohet mbi meritokracinë e shprehur me cilësinë e studimeve dhe perfomanca të tjera akademike.

☞Për përformancen e stafit konsiderohen të gjitha kontributet shkencore të shprehura nëpërmjet botimeve dhe përdorimi i kërkimit në funksion të mësimdhënies për stafin është synuar që ai të bëhet: (i) i aftë të përballojë sfidat dhe të realizojë objektivat specifike të Institucionit, (ii) i aftë të internacionalizojë kërkimin dhe (iii) të udhëheqë kërkimin në dobi të shoqërisë.

☞Nëpërmjet kërkimit, veçanërisht në kuadër të programit të doktoraturave, është synuar që të: • Nxisë një trajtim multi-disiplinor ndaj çështjeve shkencore.

• Të përgatisë studentët doktorantë të hyjnë në treg, i cili përfshin vendosjen e kontakteve dhe partnership me aktorët socioekonomikë, si dhe t’i bëjë doktorantët dhe kërkimin e tyre më të njohur dhe më atraktivë për tregun e punës.

• T’i ofrojë studentëve një mjedis (në nivel kombetar dhe nderkombetar) për të shkëmbyer eksperiencën dhe përvojën e tyre.

• Të ndjekë integrimin profesional të çdo studenti.

• Marrë pjesë në partnership ndërkombëtar.

• Të sigurojë lëvizjet ndërkombëtare gjatë dhe pas përfundimit të doktoraturës.

☞Sigurimi i cilësisë realizohet nëpermjet procedurave dhe sigurimit të kontrolleve të Institucionit për kërkimin. Një paketë e plotë Ligjore dhe Institucionale, si më poshtë, siguron kërkimin: - Ligjin nr. 9741, datë 21.5.2007, “Për arsimin e lartë në Republikën e

Shqipërisë” (i ndryshuar), nëni 69, 70, 71; (ky është ligji i vjeter) - Ligjin nr. 80/2015, “Për arsimin e lartë dhe kërkimin shkencor në institucionet

e arsimit të lartë në Republikën e Shqipërisë”, - VKM nr. 467, dt. 18/07/2007 “Për përcaktimin e kritereve dhe të procedurave

për kualifikimin shkencor e pedagogjik të personelit akademik”; - VKM nr. 864 datë 5.12.2007 “Për hapjen e programeve të studimeve të

Doktoratës në IPAL” dhe përcaktimin e kushteve që duhet të plotësojë studenti për marrjen e diplomës për gradën shkencore "Doktor" (i ndryshuar);

- Rregullore mbi Etikën në Veprimtarinë Kërkimore dhe Botuese në UBT, (miratuar nga Senati Akademik, 2014).

☞Në nivel Institucional sistemi i cilësisë sigurohet nga: Grupet kërkimore shkencore, baza ku formulohen idetë dhe realizohet kërkimi;

Departamenti, njësia ku sigurohet zbatimi i ligjshmërisë, cilësisë së kërkimit,


85 | P a g e

Dekanati, me njësinë e zv/dekanit shkencor dhe zv/dekanin për doktoraturat, duke siguruar zbatimin e ligjshmërisë, bashkëpunimi shkencor, funksionimi i njësive shkencore, në nivel fakulteti, etj;

Rektorati, me njësinë e zv/rektorit për kërkimin shkencor, duke siguruar bashkëpunimin shkencor, funksionimi i njësive shkencore, në nivel universiteti dhe me institucione të tjera brenda dhe jashtë vendit, etj;

Dega e Kërkimit Shkencor dhe Projekteve, pranë Rektoratit, ku sigurohet zbatimi i ligjshmërisë, cilësisë së kërkimit dhe botimeve, bashkëpunimi shkencor.

Procedurave për pranimin e studentëve në doktoraturë, mbrotjen e doktoraturës dhe procedurës për kualifikimin shkencor të stafit për të fituar titullin: “Profesor i asociuar” dhe “Profesor”

☞Një sërë procedurash kërkohen nga departamentet, për veprimtarinë kërkimore, të cilat sigurojnë zbatimin e Ligjit, Statutit të Institucionit dhe rregulloreve bëhen duke siguruar transparencën para gjithë stafit të Departamentit, si më poshtë: • Kriteret e seleksionimit të doktorantëve në programin e doktoraturës si cilësia e

kandidatit, kapacitetet për të udhëhequr studimet, financimet e mundshme;

• Përcaktimi fushave/akseve të kërkimit;

• Percaktimi i udhëheqësve të doktorantëve dhe sigurimi i infrastrukturës së domosdoshme;

• Diskutimi i metodologjisë së kërkimit për secilin kërkues;

• Monitorim i punës kërkimore nëpërmjet kontrolleve, ditareve shkencore për çdo eksperimentim;

• Raportim para departamentit (së paku tre herë përgjatë kohës së doktoraturës) për çdo doktorant;

• Miratimi përfundimtar i kërkimit dhe autorizimi me votë në departament për mbrojtje doktoraturw;

• Miratimin, në departament, i Komisionit të mbrojtjes së doktoraturës dhe aprovimi i tij, po me votë, nga Këshilli i profesorëve;

• Publikimi i përmbledhjes së tezës online dhe përdorimi i programeve të posaçme për plagjiaturë;

• Masat ndëshkuese për plagjiaturë janë ekstreme (hedhje poshtë e doktoraturës në mënyrë pothuaj automatike nga këshilli i profesorëve me propozim të Komisionit të etikës.

☞Për vlerësimin e përformanës akademike një sistem procedurash janë të detyruara të zbatohen: (i) Kërkesa dhe diskutimi i komisionit të vlerësimit në departament , (ii) procedura e aprovimit në keshillin e profesorëve dhe (iii) për profesorët votimi përfundimtar i Komisionit të vlerësimit të titujve në Senatin e Universitetit përveç votimeve në departament dhe këshillin përkatës të profesorëve.

6.1.1. Analiza SWOT

☞Përshkrimi i gjendjes se kërkimit me lart veç përformances akademike tregon dhe një sërë problemesh dhe vështirësish në kërkim. Duke marrë parasysh që kërkimi në Universitet bazohet në një mjedis të ri rregullash siç dikton Ligji i Arsimit të Lartë (2015) bëhet edhe më e domosdoshme që të analizohet ne


86 | P a g e

kuader te tij dhe paketes se udhezimeve se bashku me VKM-të respektive. Natyrisht që jane një sërë faktorësh që diktojnë kërkimin, të cilët mund të jenë dhe objektive, ndaj dhe nevojitet qe performanca ose jo e stafit të Universitetit mund të kapercejë, reduktojë ose edhe të eleminojë ndikimin e tyre duke optimizuar atë.

☞Performancat, pengesat, opurtonitetet dhe kërcënimet jepen të përmbledhura në tabelën më poshtë:


87 | P a g e

Tabelë përmbledhëse SWOT

Avantazhe Dobësi

Stafi akademik/ndihmës

- Staf i kualifikuar në kërkim dhe mësimdhënie;

- 15% e stafit me doktoratura në vendet perëndimore;

- 30% e stafit me Master në vendet përendimore;

- Shumica e stafit përdor anglisht dhe gjithë stafi zotëron të paktën një gjuhëtë huaj;

- Gjithë stafi pjesëmarrës në programe dhe stazhe jashtë vendit në kuader të programeve europianë për arsimin në hapësiren euvropianëe dhe programe të tjera (USA, Germany, Italy, Sëiss, IPA programme);

- Gjithë stafi i angazhuar në programe kërkimi (programe zhvillimi dhe kërkimi të qeverisë dhe të Universitetit);

- Trajnimet dhe kualifikimet nga vetë stafet e departamenteve për kërkuesit e rinj janë efektive;

Infrastruktura kërkimore

- Egziston një park mjetesh matëse laboratorikë të rinovuar kohët e fundit (2011);

- Mjedise laboratorike të mira dhe hapësira të mjaftueshme;

- Në secilën njësi kryesore ka, se paku, dy laboratorë që shërbejnë për kërkimin;

- Laboratorët për kërkim janë të ndarë nga laboratorët mësimorë;

- Personeli teknik (labororante) është i trajnuar;

- Dy laboratorë janë të akredituara sipas standartt ISO10017 dhe 10024;

- Tre laboratorë të tjere janë duke u akredituar;

- Egzistenca e bazës eksperimentale (134 ha), rezervateve të akuakulturës, si fushë eksperimentale.

Programi doktoraturave

- Tema kërkimore të kërkuara nga Qeveria dhe operatorët private (industri, biznes, bashki);

- Hapja e shumë shkollave të doktoraturës (5) dhe oferta e shumë temave të studimit nga departamentet;


- Rekrutimi i stafit të ri, në ndonjë rast, është marrë pa konkurs (për lektorë në shkenca inxhinjerike të aplikuara);

- Mosha mesatare e stafit akademik, në disa departamente (Agromjedis, Prodhim Bimor, Pyje dhe Vetrinari) është e larte (>50 vjeç;

- Ka mungesa në përdorimin e anglishtes në disa departamente dhe në lektorë me moshe >55 vjeç;

- Mungesë motivimi në kërkim për shkak të ndarjes jo të barabartë të udheheqjeve në doktoratura, projekte dhe programe universitare të kërkimit;

- Pjesmarrje jo e larte e stafit në aplikime europianë, corss border dhe programe të kërkimit dhe zhvillimi nga AKTI;


- Megjithë mjetet laboratoike të rinovuara ka ende equipement që nuk janë vendosr në eficience për shkaqe më së shumti, subjektive;

- Nuk ka rregullore për procedurat e punës (sidomos përdorimit të kohës) në laboratorët kërkimore (doktorantet dhe asistentet) dhe në laboratore që janë të akredituar;

- Disa mjete laboratorike nuk janë në funksion për shkak të një mirëmbatje minimale;

- Mungesa e kontratave me agjensi/kompani mirembatjeje të mjeteve dhe sidomos kalibrim të tyre;

- Ka mungesa të reagentëve/aksesoreve me shumë për shkak të mos planifikimit nga ana e GKM/Departamenteve;

- Nuk ka përdorim racional të mjeteve të kushtueshme dhe që janë vetëm në disa laboratore për shkak të koordinimit të kërkimit nga ana e Fakulteteve dhe Rektoratit;

- Mundësi të pakta financiare për të rinovuar herë pas here mjetet laboratorike;

- Buxheti i Institucionit është i dobët përballë kërkesave për mjete të nevojshme për kërkimin;


88 | P a g e

- Kooperimi midis departamenteve në tema të përbashkëta;

- Prania e një stafi me njohuri të gjera për të mbështetur kërkimin dhe sidomos stafet e specializuara për analiza dhe trajtim të dhënash (informatikë, kimi dhe fizikë)

Sigurimi i cilësisë

- Procedura të detajuar dhe transparenca në departament, janë një element i lartë sigurie;

- Këshilli i profesorëve, departamentet dhe senati pjesë marrin në cilësinë e kërkimit nëpërmjet debatit dhe votimit;

- Seleksionimi, përcaktimi i temës dhe metodologia e kërkimit janë në monitorim të përhershëm nga departamentet dhe GMK;

- Procedura e votimit të fshehtë në departament, Këshill dhe Senat sigurojnë barazinë në vlerësimin e performancës akademike.

Internacionalizimi i Universitetit

- UBT për vitin 2015 ka patur rreth 60 projekte të përbashkëta me partneret evropianë;

- Disa marreveshja bilaterale (në nivel Universiteti 12, dhe në nivel fakultetesh) bejnë të mundur shkembime nderuniversitre të stafit dhe studentëve (Master);

- Mesatarisht 30 lektorë nga universite të huaja vizitojnë (afatshkurtër) UBT,

- Doktoratura në marrëveshje bilaterale janë realizuar me udhëheqje të dyfyshtë (udhëheqës nga UBT dhe Universiti Partner nga EU);

- Organizimi i së paku një konferencë ndërkombetare në UBT;

- Botimi i 1 deri 2 artikuj në vit nga cdo anëtar i stafit, sipas fakulteteve dhe departamenteve;

- Pjesëmarrja në së paku një konferencë ndërkombetare e secilit anëtar stafi;

- Udhëheqja e një doktoranti në vit për secilin lektor me titullin “profesor”;


- Shumë tema kërkimore, shpesh temat zgjidhen jo bazuar mbi kërkesën, por të detyruar nga interesa individuale të stafit;

- Akset e kërkimit/tematika është shumë e gjerë që në fakt, do të thotë pa akse kërkimi;

- Shpërndarje jo proporcionale e temave të doktoraturave dhe doktorantëve. Ndonjëherë, autoritetet e departamenteve/fakulteteve marrin me shumë se kapaciteti doktorantë për të udhëhequr;

- Skema e financimit dhe përdorimi i kohës nga doktorantët për kërkim jo racionale;

- Bashkëpunim të ulët me biznesin dhe aktore të tjere ekonomike për identifikimin e problemeve që karkojnë programim të kermit shkencor;

- Publikimet në shumë rastë të dobta dhe botimet në revista nderkombetare, shpesh, nuk kalojnë 1.0 IF;


- Pjesëmarrja e oponencës së huaj në vlerësim doktoraturash dhe titujsh akademike e pakët;

- Përfaqësues të industrisë/biznesit pothuaj inegzistente në mbrojtje doktoraturash dhe punë të tjera kërkimore;

- Shpesh prezantimi i doktoraturave në mungesë të studentëve të MSc;

- Procedura të sakta të zinxhirit të kualifikimit të stafit dhe doktorantëve. Internacionalizimi i Universitetit

- Pak pjesëmarrje të stafit në projekte të cilët mbështetin financiarisht mobilitetet individuale (Erasmus+);

- Ende numri i lektorëve të ftuar në Universitet është i pakët;

- Vizita të lektorëve të UBT drejt vendeve të BE ose vendeve të tjera është shumë i vogel, në disa departament inëgzistent;

- Pjesëmarrje jo aktive në tryeza të rrumbullakta të institucionalizuara, në forume ndërkombetare.

- Akses i dobët në research publishing house (Elsevier, Spring or Francis &Taylor),

- Shkëmbim i dobët i studentëve MSc nga UBT drejt universiteteve të EU në skemën Executive Master;

- Nga UBT, vetëm një ekip merr pjesë (dep. Hortikulture), si partner, në një projekt në kuadër të FP7.


89 | P a g e

Oportunitete Kërcënime


- Mundësi për aplikime në projekte europianë;

- Oferte shumë e larte nga Universitetet europianë për bashkëpunim;

- Përfitime për oferta projektesh nga PKZH, i strukturuar në 2016; Infrastruktura kërkimore

- Balancimi i fondeve në rastin e projekteve të natyrave të ndryshme për të rinovuar pajisjet laboratorike;

- Përfshirja e një grupi eksrtesh inxhinjëre elektronike për mirëmbajtjen e pajisjeve;

- Trajnimi i stafit ndihmës në kuadër të projekteve evropianë dhe projekteve bilaterale për kualifikim me të lartë për teknikat e reja analitike dhe matëse.


- Rritja e bashkëpunimit nderkufitar për tema në interes të përbashkët në kuader të projekteve Cross Border;

- Rritja e doktorantëve me udhëheqje të përbashkët (një lektor nga UBT dhe një nga Universitetet evropiane);

- Përcaktim i akseve të kërkimit, sipas GMK duke përfituar nga aplikimi i Ligjit të Ri të Arsimit të Lartë:


- Rregullore për procedurat e kërkimit sa me të detajuara, në optikën e Ligjit të Ri.

Internacionalizimi i Universitetit

- Rritje e pjesëmarrjes në Konferenca, Forume dhe publikime cilësore;

- Botime të përbashketa me homologet evropianë për probleme specifike ose jo të vendit/rajonit tonë;

- Rritja e aksesit në site revistash të njohura dhe të vleresuara nderkombetarisht;

- Normimi i nevojshëm për pjesëmarrje në konferenca dhe botime për cdo GMK/departament.


- Ulja e buxhetit të UBT (mos financim i mjaftueshem nga Buxheti i shtetit-grante universitare);

- Ulja ose mbajtja në të njëjtin nivel i të ardhurave që sigurohen nga shërbimet/kontratat;

- Mos përfitimi nga projektete e ndryshme në nivel vendin, rajonal dhe evropian;

- Mos motivimi sipas merites akademike të stafit;

- Mos normimi individual, me indikatore të matshem dhe përshkrim punë të sakte punës kërkimore.


- Përcaktim i gabuar i financimeve në zërat e buxhetit të Universitetit dhe mos planifikim i mjeteve laboratorike në buxhetet vjetore.


- Shkurtim drastik i buxhetit për kërkim në doktoratura;

- Rënia e interesit për kërkim si shkak i kërkesës për karierë akademike, ulje drastike e numrit të studentëve.


- Orientimit të Universitetit si ndërmarrje që si detyrë primare ka fitimin. Internacionalizimi i Universitetit

- Ndryshim drastik i politikave të qeverisë dhe strukturave ndërkombëtare (EU) për kërkimin.

7. PLANI I VEPRIMIT

☞Ky plan Veprimi në terma afat mesëm për Universitetin përkon me tre ndryshime domethënëse të cilat detyrojnë UBT të përpilojë një dokument me ndikim afat mesëm në njërin nga misionet e tij, atë të kërkimit.

☞Ndryshimet (i) rritje e cilësisë së “produktit” që Universitet “prodhon” si rezultat i dinamikës pozitive të zhvillimit në vend në dekadën e fundit, (ii) Ligji i ri i arsimit të lartë, dhe (iii) ndryshimi i ekipit drejtues pas zgjedhjeve universitare këtë vit kanë krijuar një mjedis të favorshëm për ridimensionim sidomos për planet e zhvillimit.

☞Ky Plan është dokumenti i parë zyrtar i strategjisë kërkimore të Universitetit që nga themelimi në vitin 1951. Qëllimi i tij është që të shërbejë si pikë referimi dhe të sigurojë bazën për veprimet që do të ndërmerren për të siguruar që kërkimi në UBT përkon plotësisht me objektivat e universitetit. Strategjia nuk thekson thjesht veprimet që do të ndërmerren në nivel të Universitetit; ai ka për qëllim për të detajuar veprimet në Fakultet dhe nivelin Departamenti dhe nga ana tjetër për të integruar ato në kuadër të Universiteti.

☞Është gjithashtu e rëndësishme që të jetë i koordinuar me qëllimet e tjera kryesore të Universitetit: mësimdhënie, përgjegjësi sociale dhe transferimin e njohurive. Strategjia kërkimit përputhet me disa dimensionë të tjera, duke përfshirë burimet njerëzore, studentët doktorantë, financat, komercializimin, internacionalizimin.

☞Tre shtyllat qendrore që janë për të arritur objektivat përkojnë me kërkime të cilësisë më të lartë, për të mbështetur dhe zhvilluar stafe akademike të rinj kompetitivë, që të kenë një ndikim përtej mureve akademike për të nxjerrë përfitime ekonomike dhe sociale. Kërkohët të kapitalizojmë aftësitë tona brënda strukturave dhe të optimizojme sinergjinë e nevojshme interdisiplinare për të siguruar burimet e duhura financiare në përmbushjen e standardeve më të larta të integritetit të kërkimit, dhe për të siguruar harmonizimin e strategjisë në të gjitha nivelet e Universitetit.

Ristrukturimi i skemës së kërkimit

☞Në qershor të 2016 pas zgjedhjeve në Universitet, për nevoja të koordinimit, kontrollit dhe rritjes së rolit dhe peshës së UBT-së në kërkimin shkencor, në organigramën e UBT_së u kryen ndryshime duke organizuar dhe vënë në funksionim tre zyra në nivel Universiteti: Zyra e Kërkimit, Zyra e

Kooperimit Shkencor dhe Zyra e Projekteve , sipas konceptit më poshtë:


91 | P a g e

U N I V E R S I T E T I BUJQESOR I TIRANES

FAKULTETI/ET/ DEPARTAMENTI/ET

DEGA E KERKIMIT, KOOPERIMIT SHKENCOR & PROJEKTEVE

Zyra e Shkences & Koop. Shkencor

Sektori/Zyra e Projekteve

Zyra e Promovim. /Grada/Tituj

Sherbime ndaj

Menaxhimit

Shkrim Projektesh

Sherbime ndaj

Menaxh.

Orientimi Metodik

Sherbimi i Koop. &

Kordinimit

☞Me përcaktimin e detyrave specifike të cdo zyre dhe ndarja e detyrave dhe përgjegjësive në hierarkinë vertikale të kërkimit (fakultet/ departament/GMK) do të sigurohet koordinimi midis njësive bazë për koordinimin më të mirë dhe efikas të veprimtarisë mes fakulteteve dhe departamenteve lidhur me përcaktimin e prioriteteve të kërkimit shkencor si UBT, kontrollin e cilësisë dhe menaxhimin e projekteve kërkimorë.

7.1. Veprimet

Rezultati Aktivitetet Produkti që pritet Vlerësimi/

Indikatori

Kush e kryen

Riformatimi i skemës së kërkimit – detyra dhe përgjegjesi

Ndarje e qartë e detyrave sipas komponentëve kryesorë në kërkim dhe sistemi i menaxhimit midis strukturave kërkimore: Universitet-Departament-GMK

Rregullore e zyrave të Kërkimit, Promovimit dhe Projekteve në UBT

Tre zyra dhe rregullore respektive me detyra të qartësuara

Rektori Dekanët Zyrat

Menaxhimi i rregulloreve të projekteve: përgatitja-personi kontaktit-pjesëmarrasit - detyrat dhe përgjegjësitë

Rregullore për Menaxhimin e Projekteve

Një rregullore në nivel universiteti

Zyra e Proj.& Fak.

Ndarja e përgjegjësisë dhe hierarkia e kërkimit. Funksionet dhe detyrat e grupit të kërkimit, departamenteve, komisioneve të Fakulteteve dhe Senatit

Percaktimi i detyrave për GMK, dep. Komisionet e fakulteteve, asambleve dhe Senatit për kërkim

Një Vendim Senati për ndarjen e qartë të përgjegjësive midis njësive bazë dhe kryesore për kërkimin

Zyra e Kërkimit Dekanët Senati


92 | P a g e

Verifikime të funksionimit të strukturave kërkimore

Kontroll dhe raport për ecurinë e strukturës

Raport vjetor Zyra e Kërkimit

Rritja e numrit të stafit në GMK

Ristrukturim të stafeve të GMK, në funksion të tematikës së kërk. paralelisht me atë të mësimdhënies

Numri mesatar i kërkuesve sipas standarteve dhe shembujve më të mirë

GMK. Dep. Dek. Rektorati

7.2. Stafi

☞Në disa departamente mosha mesatare e stafit është e lartë (>50 vjeç) po bëhet “kërcënuese” për vazhdimësinë e lidershipit në kërkim. Vlerësimi i udhëheqësve të kërkimit, respektivisht profesorët më të sprovuar në kërkim, mbështetja financiare me prioritet për ta dhe projektet e tyre, kooperimi ndërdisiplimnor midis GMK dhe midis departamenteve do të ishte një veprimtari me inpute të dukshme për Universitetin. Krahas motivimit dhe rritjes se ambicjes për gjithë stafin universitar për të arritur qëllimet tona, në duhet të tërheqim, të zhvillojmë dhe të ushqejmë karrierën e studiuesve të shkëlqyer dhe të jemi të vëmendshëm për të ndjekur personelin në të gjitha hapat e karierës. Një qasje do të jetë interesi që në nivelin pasuniversitar të studiuesve në doktoraturë duke i përzgjedhur ata sipas kritereve shumë të forta për ti bërë pjese e stafit kërkimor. Mbështetje për kërkuesit e rinj me potenciale shkencore do jetë një tjetër aksion për përfshirjen e tyre në udhëheqje të kërkimit dhe në kualifikime të tyre programe postdoc në departamente cilësore evropianë dhe USA do të rritë reputacionin e tyre për të ardhmen e afërt. Rritje e numrit të studentëve të talentuar që kanë mbaruar studimet jashtë vendit do të jetë nga burimet më të rëndësishme për rritjen e kapaciteteve të stafeve ndërkohë që lektorë të rinj nga universiteti do të inkurajohen dhe mbështeten për studime doktorature në USA, UK dhe vendet e EU.

7.3. Argument/Rationale

☞Për shkak të ndryshimeve drastike politike por edhe specifikave të vecanta për UBT, përpjekja e deritanishme ka qenë fokusuar në ndërtimin Institucional (Institution Building). Ndonëse ndërmjet universiteteve shqiptare UBT është shumë aktive në partneritetin me universitete të tjera evropianë dhe ka patur më shumë nga gjithë të tjerët në Shqipëri qasje me programe dhe projekte ndërkombëtare shumë prej tyre u përqendrua në ngritjen e kapaciteteve dhe futjen e programeve të reja në tre nivelet e studimeve duke lenë pas kualifikimin e stafit posaçerisht në kërkim. Hapa të ngadalshëm janë bërë në zhvillimin e kërkimit dhe trajnimit të stafit.


93 | P a g e

☞Megjithë përpjekjet për përgatitjen e programeve teorike nga stafi përfshirja e studentëve të doktoraturës ka qenë shpesh sporadike dhe ata nuk janë mbikëqyrur intensivisht nga tutorët përkatëse. Gjithnjë e më shumë në do të duhet të përpiqemi për të siguruar fonde për të marre kandidatët më të mirë. Për lektorët e rinj është e rëndësishme të trajnohen edhe në nivel departamenti mbi specifikat dhe metodologjitë e kërkimit nëpërmjet stafit të eksperiencuar.

7.4. Veprimet

Rezultati Aktivitetet Produkti që pritet Vlerësimi/ Indikatori

Kush e kryen

Rritja e kapaciteteve të stafit akademik dhe ndihmës nëpërmjet kritereve me të forta të rekrutimit, trajnimeve dhe kulifikimeve

Forcimi i kërkimit nëpërmjet përfshirjes së gjithë stafit megjithë diferencat “potencialet e diferencuara” midis anëtarëve të një GMK ose departamenti

Pjesëmarrje më e lartë e stafit në kërkim (nga 1-3 persona në 2-4 persona për proj.)

Numri i stafit akademik në secilin projekt prop

GMK Departamentet Dekanatet Zyrat respektive

Angazhimi i kërkuesve të rinj në kërkim nëpërmjet rritjes së kompetencave të tyre dhe përfshirjes në projekte

Të rinj të cilët mbështeten për kualifikime postdok; Të rinj të cilët përfshihen në projekte ndërkom.

Numri i të rinjve në postdoc, se paku 5 për cdo vit

Zyra Kërkimit Zyra e Marrëdhënieve me Jashtë

Vendosja e kritereve më të rrepta për rekrutimet e reja duke patur parasysh: rezultatet e diplomave, diplomë në un. të njohura, aktivitet të provuar kërkimor dhe doktoratura në vendet e EU & USA

Kritere të rritura, rekrutime më të mira.Përgjegj. e GMK dhe Departamenteve do të jenë vendimtare në rekrutimet e reja

Rishikim i rregullores për rekrutimet e reja

Departamentet Dekanatet Senati

Trajnime për gjithë sfatin e ri akademik sidomos mbi metodologjinë e kërkimit dhe kualifikimin e stafit.

Nr. i trajnimeve për çdo fakultet dhe numri i shkëmbimeve ndëruniversitare në projektet me EU

Raportim vjetor për trajnimet dhe kualifikimet

Dekanatet Rektorati

Trajnimi për programet e reja (statistikë, procedura laboratorike, dhe mjete/pajisje të teknologjisë së përdorimit të gjerë

Nr. i trajnimeve për programe të reja dhe sigurimi i aksesit për të gjithë në internet (sitet të cilat kërkojnë abonim)

Raport vjetor Rektorati

Vizita trajnimi për specialitete që kërkojnë rifreskim njohurish për përdorim pajisjesh (Laboratorë dhe informatikë)

Nr. i stafit të trajnuar dhe procedurat e përvetësuara nga stafi

Raport vjetor dhe analizë nevojash për trajnime

Rektorati

7.5. Cilësia

☞Angazhimi ynë është për të kryer kërkime të cilësisë së lartë dhe për të rritur nivelin dhe ambicien e aktiviteteve tona nëpërmjet angazhimit të anëtarët e stafit të brendshëm me synim renditje të mirë në nivel kombetar dhe rajonal.. Në këtë drejtim në do të marrin hapa aktivë për të siguruar që cilësia e kërkimit tonë është reflektuar nga tregues të matshëm të përformancës duke përfshirë renditjen kombëtare dhe shpresojmë ndërkombëtare. Rritja e numrit të publikimeve në revista nderkombëtare me Impact Factor të lartë dhe të mirë cituara është produkt i një kërkimi serioz dhe i dobishëm.


☞Fakulteti i Ekonomisë dhe Agrobiznesit në Universitetin Bujqësor të

Tiranës ka arritur një rezultat të shkëlqyer në vlerësimin e vitit 2008 (Shanghai Jiao Tong) duke u renditur ndër 100 Fakultetet me të mira, të vlerësuara këte vit. Megjithatë ka vend për shqetësim. Vetëm një Fakultet u zhvillua në renditjen e lartpërmendur nga pesë që përbëjnë AUT. Një numër i madh marrëveshjesh për kërkimin është realizuar nga stafi universitar dhe janë prodhuar “produkte” të cilësisë së lartë. Megjithatë, Universiteti nuk është rankuar lart apo shumë lart në renditjtjet e bera ndonse asnjëhere nuk është audituar tërësisht. Sipas Ranking WEB of Universities, pavarësisht që rankimi është bërë bazuar mbi web site të Universitetit, ai është rankuar i treti në mes universiteteve shqiptare. Ne

synojmë që paraprakisht niveli i niveli i kërkimit të jetë po aq cilësor sa për t'u parë krahasimisht me universitetet e tjera rajonale dhe më tej, në një afat të dytë me ato evropiane. Dobësia kryesore e kërkimit në UBT është se një pjesë e madhe e artikujve nuk citohet, rezultat i "kërkimit bërë për hir të tij" pa menduar për rëndësinë e saj në mjedisin real ekonomik. Pjesa më e madhe e stafit marrin pjesë në konferencat dhe shkruajnë artikuj në revista me tepër të detyruar nga kërkesat ligjore dhe akademike për pragun e artikujve për marrjen e titujve dhe jo duke e parë një detyrë të vazhdueshme të karierës dhe ambicjes akademike. Ne duhet të rritim prezencën tonë në publikime të revistave të njohura për citime të larta të tyre dhe numër të lartë të Impact Factor. Në terma afat shkurtër ne duhet të arrjimë të renditemi në vendin e parë në mes të gjithë universiteteve të vendit.

7.7. Veprimet

Rezultati Aktivitetet Produkti që pritet Vlerësimi/Indikatori Kush e kryen

Rritja e cilësisë se kërkimit

Rishikimi i akseve të kërkimit për GMK dhe depart. Ato duhet të jenë koherente me kërkesën dhe objektivat ekon. të shoqërisë

Akse kërkimi të mirëpërcaktuara për secilin GMK

JO më shumë se një fushë kërkimi për cdo grup kërkimi

Departamentet

Rregullimi i procedurave të seciles etape kërkimi (mbledhja e rezulatteve, analiza dhe diskutimi në departament) sipas metodologj. se kërkimit për çdo teme kërkimore.

Rregullore për procedurat dhe monitorim i kërkimit

Rregullore e kërkimit në nivel Universiteti

Rektorati Zyrat e kërkimit

Përcaktimi provedurave të botimit të punës kërkimore (diskutimi në departament)

Rregullore për procedura të kërkimit Rregullore e kërkimit në nivel Universiteti

Rektorati Zyrat e kërkimit

Rritja e cilësisë së punës nëpërmjet Doktoraturave

Rekrutimi i kandidatëve duhet të ndjekë llogjiken “për më shumë efektivitet të parave për kërkim” dhe ku rez. do të jetë i siguruar

Kritere më të forta në përzgjedhjen e kandidatëve për doktoraturat

Rishikim i rregullores bazuar edhe mbi udhezimet apo VKM për dr.

Dekanatet Senati

Sigurimi sinërgjise midis GMK të cdo departamenti për efektivitet me të larte (një një teme kërkimi me shumë se një doktorat.)

Diskutim dhe miratim i mardhenieve midis GMK në nivel departamenti

Kritere për çdo departament Departamentet

Rregullore e punës në laboratore analitike për doktorantët

Rregullore për sjelljen dhe detyrat në laborator dhe fushat eksperimentale

Rregullore në nivel Fakulteti mbi bazen e specifikave për secilin

Dekanatet Departamentet

Sjellja e doktorantëve ndaj plagjiaturës Bërja të njohur nga komisioni i etikës se cdo fakult. Dokt. etikën në kërkim dhe sjelljen ndaj plagjiaturës

Rregullore dhe njohja e saj nga secili doktorant

Departamentet Fakultetet

Rritja e cilësisë në botime

Punime me cilësi më të lartë me interes për botën akademike

Prezencë më e lartë në revista të huaja me impakt faktori të lartë

Numri i botimeve për secilin anëtar të stafit dhe nr. I IF. Raport vjetor

Departamentet Dekanatet Rektorati

Diskutimi dhe përcaktimi i secili autor në artikujt e botuar për të mënjanuar fiktivitetin e disa autorëve

Rregullore për llogaritjen e IF për secilin autor në një botim

Nr. i autorëve dhe “pesha” e secilit në artikuj. Secili anëtar nga stafi duhet të sigurojë së paku 0.5 IF për vit

Zyra e Shkencës në nivel Fakulteti/ Univ.

Rritja e numrit të citimeve për artikull Numri i citimeve për secilin autor sipas SCOPE

Citime për cdo autor. Së paku 5 citime/vit/per staf

Zyra e Shk. në nivel fakulteti dhe Universit.

7.8. Infrastruktura

☞Infrastuktura për kërkim luan një rol të madhe në cilësinë e kërkimit dhe është mjet motivues për grupet që bejnë kërkim. Dymbëdhjetë laboratore, në kuptimin strikt të termit funksionojnë në UBT. Gjate periudhës 2010-2012 shumë pajisje u blenë në kuadër të një programi kombëtar (rreth 140,000 milion ALL); shumë laboratorë u fuqizuan dhe modernizuan. Aparatura të gjeneracionit të fundit u instaluan (ICP, GCMS, HPLC, ADN analyser), të cila bënë të mundur rezultate të besueshme dhe mundësuan botime të cilësisë së lartë. Paralelisht një bazë e mirë eksperimentale (EDE, Liqenet dhe rezervatet e peshkut në Tapizë, Ekonomia eksperimentale e kafshëve, Serrat për eksperimente, lokale për laboratorë etj) krijojnë potenciale të mëdha për kërkimin. Përdorimi i internetit dhe parqet e kompjuterave në fakultete të veçanta (FEA) janë në funksion në dispozicion të lektorëve por edhe të stafit ndihmës. Të gjithë laboratoret procedojnë sipas Standart Operation Procedure-SOP, nderkohë që vitet e fundit Laboratori i Agromjedisit dhe Ekologjisë është akredituar sipas ISO 10024 dhe është testuar nëpërmjet analizave krahasuese me laboratorë të tjerë në rrjetin ndërkombëtar. Procedura e analizave të krahasuara ndër laboratorike dhe krahasimi brenda vet laboratorit me reference samples ka treguar se rezultatet analitike janë korrekte, të besueshme dhe të krahasueshme me matjet ndërkombëtare. Dy laboratorë të tjere (në FMV) janë duke u përgatitur për të realizuar akreditimin ISO me ndihmën e USAID.


☞Megjithë rezultatet në disa laboratorë ato mbeten të pjesëshme kur një pjesë e mirë e pajisjeve në laboratorë të tjerë mbeten pa u venë në punë për shkaqe subjektive dhe ndonjëhere banale. Mjete të fuqishme, me kapacitete të larta analitike dhe shumë cilësore në matje (GCMS, HPLC) janë jashte funksionit. Shkak kryesor për lënien e tyre jashte funksionit është sepse kërkesat dhe projektet e stafeve respektive janë të vakta. Numri i projekteve dhe doktorantëve që udhëheqin GMK të departamentit të Kimisë në FBU, psh, është shumë i ulët (2-3 doktorantë) ndërkohë që projektet për kërkim janë pothuaj inegzistent. Kjo vakësi shpie në mos interes të mjeteve të tilla me perfomancë të lartë dhe vlerë të paçmuar në kushtet e një Universiteti me financa të kufizuara. Në laboratorë të tjerë, po ashtu, ka interes të pakët për shkak të performancës së dobët të ekipeve. Në përgjithësi, aty ku interesi shkencor është i ulët dhe ekipet karakterizohen nga apatia, funksionimi i laboratorëve dhe pajisjeve në to është i dobët. Botimet e këtyre ekipeve janë po ashtu, të dobëta. Një problem tjetër është mos koordinimi midis laboratorëve dhe


98 | P a g e

administratës së shërbimit të UBT-së. Mungojnë reagentët kimike dhe/ose pajisje të thjeshta, jo të shtrenjta, të cilat përballohen nga buxheti i universitetit. Koha që duhet nga porositja e reagentëve/pajisjeve të konsumueshme deri tek livrimi i tyre në laboratoret duhen muaj. Kjo është e pa lejueshme në kërkim.

☞Planifikimi në projekte kërkimi (përfshirë të gjithë projektet, pa përjashtim-PKZH, EU, IPA, BB, dhe Fonadacione të tjera) i pajisjeve është kusht, por shpesh ekipet që përgatitin projektet parashikojnë shuma të vogla duke përdorur më së shumti fondet për mobilitete, trajnime, workshope dhe konferenca. Nëpërmjet përcaktimit të rregullave të qarta, pa ambiguitet, për përgatitjen e projekteve dhe manaxhimin e tyre Rektorati dhe Dekanatet do të synojnë rritjen e buxheteve për rinovim infrastrukturor të mjeteve themelore, të kushtueshme, të kërkimit.

7.10. Veprimet


Indikatori

Kush e kryen

Rritja e kapaciteteve dhe cilësisë së laboratorëve të kërkimit

Inventarizim i përvitshëm i laboratoreve dhe pajisjeve të tyre për funksionimin

Vënie në eficience të laboratoreve dhe të pajisjeve. Ç’vendosje fizike e mjeteve (sidomos atyre unike) nga një laborator me probleme tek një tjeter me rendiment të lartë

Numri i analizave në vit për secilin laborator

Rektorati Dekanatet Departam.

Investime për rritjen e numrit të mjeteve të gjeneratës së fundit

Synohet që për mjete të tilla si absorbere atomike, ICP, GCSM të blihen nga fondet e univesitetit së paku 1 një copë në cdo vit

Numri i pajisjeve në kërkime të thella shkencore

Rektorati Administr.

Sigurimi i mirëmbatjes së pajisjeve

Një grup teknikësh duhet për të mirëmbajtur mjetet e kërkimit (sidomos pajisjet). Marreveshje me një kompani për mirembajtjen e pajisjeve të kushtueshme që nuk mund të mirëmbahen nga Universiteti

Një grup (2 special.) do të ngrihet nga universiteti për mirëmbajtje rutinë të mjeteve. Një kompani do të tenderohet për shërbime speciale të mjeteve (mundet e huaj)


Sigurimi në kohë i reagentëve për an. të të gjitha llojeve

Një rregullore e funks. të kërkesave, furnizimeve, në afate të përcaktuara do të jetë e nevojshme të bëhet

Rregullore e marrëdhënieve midis departam. dhe administratës së Univ. do të hartohet



99 | P a g e

7.11. Kooperimi ndërdisiplinor

☞Avantazhi i të qenit unik në Shqipëri, synimi për zhvillim interdisiplinar në Universitet do të përdoret për të siguruar pozitë të lartë në mesin e universiteteve shqiptare dhe liderëve të rajonit në fushat e synuara. Duke u bazuar në sukseset ekzistuese, në do të identifikojë ato tema ku përmes interdisiplinaritetit dhe investimeve ne mund të ndërtojmë një front të gjerë performant. Ne do të punojmë për të rritur bashkepunimin në partneritet me universitetet lider kërkimore rajonale dhe evropianë. Në të njëjtën kohë, ne do të shfrytëzojmë kapacitetet e grupeve të veçanta në UBT dhe në marrëdhënie me universitete të tjera brenda vendit do të përpiqemi të formojmë kombinimet më të mira të mundshme për arritjen e rezultatit. Departamentet tona dhe Fakultetet do të luajnë një rol të rëndësishëm në incentiva me universitete të tjerë. Një qendër ekselence mund të realizohet nëqoftëse nuk krijohet një “masë kritike” kërkuesish të mbështetur nga të gjithë universitetet/qendrat.

7.12. Argument

☞Universiteti njeh rëndësinë e fondeve ndërdisiplinore në themelimin dhe forcimin e disa departamenteve, fakulteteve dhe qendrave kërkimore, por priret drejt sfidave ndërdisiplinore (jo më pak në iniciativat e financimit) do të thotë që ne duhet të jemi në gjendje të konfigurojmë aftësitë tona në të gjitha fushat e veprimtarisë kërkimore. Një përparësi e UBT do të jenë marrëdhëniet nëpërmjet marrëveshjeve me universitete të tjera brenda dhe jashtë vendit si dhe marrëdhëniet me qendra kërkimore pa harruar kohezionin në kërkim midis departamenteve.

☞Departamentet por edhe GMK shpesh ndihen të pa lidhur me departamente të tjera në fakultete apo universitete të tjera, nderkohë që kombinimi i aftësive specifike dhe fokusi i financimeve është shumë i rendesishëm për rezultate sinjifikative në kërkim. Do të ishte e pa kuptimtë të krijohen qendra ekselence kërkimi ose pool të njohura në se nuk ka sinergjizim të kapaciteteve të UBT, ku mbizotërojnë shkencat aplikative me ato të UT ose UP me kërkime bazale.


100 | P a g e

7.13. Veprimet


Indikatori

Kush e kryen

Rritja e bashkëpunim.brenda universitetit dhe universiteteve të vendit

Objektiva të qarta për bashkëpunimin ndërmjet GMK brenda departamentit

Rritja e bashkëpunimit ndërmjet GMK të të njëJtin departament

Përshkrimi i rregullave dhe benëfitet (nga finacimi i projekteve të përbashkëta nga burime të Universitetit

Rektorati

Bordi i Universitetit

Administrat.

Krijim i shtratit të bashkëpunimit midis GMK në fakultetë të ndryshme duke krijuar kombinimet më të mira në komplementaritet të njëra tjetrës

Rritja e bashkëpunimi ndërmjet GMKdhe departamenteve ndërmjet fakulteteve të ndryshme

Rritja e bashkepunim. me jashtë universiteteve

Rritja e bashkëpunimit me Universitete/fakultete rajonale të së njëjtës natyrë kërkimi

Rriten numri i marrëveshjeve të kooperimit me Univesitete/Fakult. të rajonit, EU dhe vendeve të tjera

Numri i marrëveshjeve me trend rritjeje (në afërsisht me 20% në vit)

Zyra e Marrëdhën. me Jashtë dhe GMK/

Departam./

Fakultet Rritja e bashkëpunimit me Universitete/Fakulte Evropiane dhe të tjerë të së njëjtës natyrë kërkimi

8. INTERNACIONALIZIMI

☞Si qendra me e vjetër në Shqipëri (1951) UBT ka krijuar marrëdhënie ndërkombëtare me shumë universitete dhe qendra partnere në vendet evropiane. Diploma e UBT-së (veçanërisht në Agronomi dhe Veterinari) ka qenë “njohur” në vendet evropiane, jo më shumë për shkak të marrëveshjeve dy palëshe, por për arsyen e thjeshtë sepse një ekip i tërë profesorësh të UBT në periudhen para viteve 1945 ka qenë diplomuar në Austri, Francë dhe Itali. Njohjet personale në keto lidhje nderkombetare kanë luajtur rol në edukimin (doktoratura, veçanërisht) të brezave me të rinj të UBT-së. Rritja e prezencës në rrjetin ndërkombëtar të qendrave të kërkimit është pa dyshim detyrë e rëndësishme, mbetet prioritet edhe më i madh në kontekst të globalizimit të ekonomisë, inovacionit, teknologjisë dhe informacionit. Një numër i madh konferencash ndërkombëtare, ëorkshopesh rajonale janë zhvilluar dekadën e fundit. Kemi patur shansin që të përfshihemi në ballafaqime dhe debate të gjithanshme për kërkimin


101 | P a g e

në sajë të programeve të lancuara nga EU dhe nga programe më specifike nga USA. Vecanërisht ne jemi të përfshirë në konferenca dy palëshe me partnerë nga Italia, Gjermania, Franca, Graqia dhe Turqia. Në kuadër të programit IPA, UBT ka rritur ndjeshëm sidomos transferimin e teknologjive dhe inovacionit. Pas viteve ’90 më shumë se 20 kërkues të rinj kanë kryer studimet në doktoraturë dhe më shumë se 10 ekipe nga UBT kanë projekte vetëm për kërkimin me partnerë nga Gjermania, Italia, Franca, Czech Rep., Zvicra, Bullgaria, Greqia, Turqia dhe USA.


☞Megjithë arritjet, përpjekjet nuk kanë siguruar bashkwpunim të gjerw ndërkombëtar. Nuk kemi përfituar aq sa ishin mundësitë e bashkëpunimit për shkak se ndërkombëtarizimi i UBT nuk ishte targetuar sic duhej; GKM/departamentet ishin më të interesuara në shkëmbimin e studentëve dhe stafit në kuadër të projekteve TEMPUS dhe së fundi ERASMUS+ dhe jo aq në shkëmbime kërkuesish dhe projekte të përbashketa kërkimi. Fakt është që nga UBT ka vetëm një ekip i cili është pjesë e një konsorciumi në programin FP7. Kjo ka ardhur sepse kapacitetet tona në formësimin e qendrave të ekselences nuk janë të arrira; do të duhet që me shumë se një ekip (burime humanë dhe pajisje laboratorike) të aplikojnë në programe të tilla të ngjashme me FP7. Nga ana tjetër, nuk kemi qenë gati me burime dhe mjete për të inicuar formimin e consortia me partnerë ndërkombëtarë. Interesat nga qendra të fuqishme kërkimi për një vend si Shqipëria (me mjete dhe burime modeste për kërkimin e thelluar) për zhvillime projektesh bazike kanë qenë dhe do vazhdojnë të jenë të pakta, një barrierë e cila duhet të hiqet megjithë vështirësitë. Ka ardhur koha që të aplikojmë edhe në programe të kërkimit të thelluar, nisur nga specifikat që ka zhvillimi ekonomik në vend.

8.2. Veprimet


Indikatori

Kush e kryen

Rritja e prezences se Universitetit nëpërmjet botimeve, konferencave dhe debateve jashtë.

Rritja e botimeve të përbashkëta me partner ndërkombëtarë

Motivimi i ekipeve performante

Botime më cilësore, të cituara më shumë dhe bashkëpunim i ngushtë me universitetet analoge rajonale dhe evropiane

Nr i botimeve të përbashkëta

Raporte vjetore për botimet e përbashkëta

Zyra e Shkencës

Zyra e Projekteve

Zyra e Marrëdhënieve me Jashtë

Bordi i Universitetit

Aktivizimi i ekipeve në prezantime të kërkimit në konferenca ndërkombëtare

Rritje e konferencave dhe punimeve në to nga ekipe shqiptare

Së paku 1 konferencë ndërkombëtare për çdo fakultet (në Shqipëri).

Synohet që në çdo konferencë të përbashkët së paku 50% e prezantimeve të jetë nga Universiteti

Rektorati

Dekanatet

Departamentet

Prania e ekipeve të Universitetit në konferenca ndërkombëtare jashtë shtetit

Rritje e pjesëmarrjes në konferenca ndërkombëtare të stafit/ekipeve të UBT-se. Bazuar mbi kritere të paracaktuara së paku një kerkues nga cdo GMK do të marrë pjesë në Konferenca ndërkombëtare

Numri i pjesëmarrësve në konferenca ndërkombëtare

Financim nga UBT në masen 100% të rreth 40 pjesëmarrjeve në vit në Evropë dhe 5 në vende të tjera

Rektorati

Dekanatet

Departamentet

Bordi i UBT

Administratori

Publikimi i proceeding për cdo konference e zhvilluar në UBT

Numri i konferencave dhe proceedings

Do të financohen nga UBT proceeding për cdo konferencë

Rektorati

Bordi i UBT

Administratori

8.3. Trasferimi i njohurive/Impacts

☞Eshtë mision i Universitetit që njohuritë, gjetjet shkencore dhe teknologjitë e zhvilluara në fushën e bujqësisë dhe zhvillimit rural t’i transferojë deri te end user. Puna jonë duhet të ketë një ndikim përtej jetës akademike dhe të japë përfitime ekonomike dhe sociale kur lind mundësia. Ne do të krijojmë dhe të mbajmë marrëdhënie të rëndësishme me partnerët e jashtëm në biznes, të OJF-ve, qeverisë dhe institucionet rajonale publike, bashkitë dhe organizatat e tjera, në Shqipëri, në territoret shqipfolëse, në rajonin tonë dhe më gjerë me qëllim të formësimit të agendës sonë. Ne do të kërkojmë të nxjerrim në treg pronën intelektuale që rrjedh nga puna jonë. Ne do të sigurojmë që individët të kenë barazi e respekt për kërkime translationale dhe transferimin e njohurive. Nëpërmjet një historie të suksesshme të ndikimit, do të sigurojmë sponsorët tonë dhe grupet e interesit që meritojmë investimin e bërë në hulumtimet tona dhe të transferojmë punën tonë intelektualisht sfiduese në lidhje me problemet me rëndësi të botës reale. Ne do të sigurojmë që të identifikojmë dhe të komunikojmë gjerësisht rezultatet me të mira të punës sonë dhe më afër prodhimit, të tilla që trajtojnë sfidat shoqërore si qendrueshmëria, efikasitetin e energjisë, menaxhimin e burimeve natyrore, zhvillimin e qendrueshëm rural, mbrotjen e mjedisit dhe shëndetit, sigurinë ushqimore dhe rritjen e përfitimit ekonomik në ferma.


☞Mjedisi për transferimin e njohurive në UBT gjykohet shumë i mirë për shkak të pozitës gjeografike, lidhjeve me prodhimin, të kapaciteteve, të traditës dhe problemeve, përgjithësisht të identifikuara. Mardheniet ne rajonin e Tiranës fokusohen me se shumti ne drejtim te parneritetit per intershipe me kompani të tilla si Carrefour, Delta Group. Nuk ka një lidhje të ngushtë midis Universitetit dhe drejtorisë rajonale të shëndetit publik për sigurinë ushqimore, me drejtorinë e bujqësisë ose sektorë të tjerë të interesuar për tematikën tonë kërkimore. Ne nuk kemi ende indikatorë të matshëm të transferimit të njohurive dhe ka ende për të bërë për formimin e profilit të këshilluesit bujqësor dhe qartësimin e kompetencave profesionale të ekipeve të UBT-së si qendër unike kompetencash në nivel kombëtar.

☞Megjithatë, edhe ky nivel është larg nga të qenit i kënaqshëm në mjedisin e tanishëm, kur arsyeja themelore për financim të vazhdueshëm të kërkimit qëndron kryesisht mbi aftësinë e tij për të demonstruar ndikimin në zhvillimin ekonomik. Në të njëjtën kohë, financimi i kërkimit është nën


104 | P a g e

presion për shkak të prioriteteve sidomos për reduktimin e varfërisë. Edhe me këto presione të jashtme Universiteti është i angazhuar për qëllimet ambicioze të zhvillimit bujqësor dhe rural në Shqipëri. Aftësia jonë për të projektuar dhe bërë të njohur vlerën e asaj që ne bëjmë nëpërmjet internetit ose me mjete të tjera mbetet sfidë në kushte konkurence në Shqipëri por edhe në nivel rajonal.

8.5. Veprimet

Rezultati Aktivitetet Produkti që pritet

Vlerësimi/

Indikatori

Kush e kryen

Rritja e marrëdhënieve me biznesin, fermat, dhe Institucionet qeveritare

Identifikimi i qartë i marrëdhënieve me biznesin, Institucionet dhe fermat për të siguruar nevojën e tyre për transferimin e njohurive

Një listë e plotë e nevojave për transferim njohurish në të gjitha fushat që mbulon UBT-ja

Numri dhe prioritizimi i nevojave

Rektorati

Dekanatet

Departam.

GMK

Kurse trajnuese nga cdo GKM dhe Departament

Një listë e plotë e kurseve trajnuese

Numri i kurseve të trajnimit

Lidhja e marreveshjeve me Ministrinë e Bujqësise, Mjedisit dhe Ekonomise për punë trajnuese dhe modelesh pilot në favor të Qeverise sipas kerkesave të saj

Lidhje kontratash me Ministritë respektive

Numri i kontratave

Marrëdhënie më të ngushta me autoritetet lokale për nevoja të biznesit dhe sidomos të fermave

Liste e plotë e partenërve lokale dhe biznesit

Numri i partnerëve lokalë dhe biznesit sipas qarqeve

Marrëdhënie në rritje me organizmat financiare të zhvillimit rural

Numer me i larte projektesh me agjensite financiare të zhvillimir rual (publike dhe private)

Numri i projekteve

8.6. Burimet

☞Në kushtet e krizave ekonomike dhe kushtëzimet nga prioritetet e Qeverisë nuk pritet ndonjë rritje drastike e financimeve në kërkim. Pa dyshim, kërkimi mbetet një prioritet i Universitetit dhe gjetja e mbështetjes financiare është një sfidë që duhet menaxhuar kryesisht në


105 | P a g e

dy drejtime themelore: ekonomizimin e parave publike duke rritur efektiviettin e përdorimit të tyre dhe rritja e kapaciteteve tona për tu bëreë kompetitiv në shkallë kombëtare dhe rajonale. Ndonëse pesha e bujqësisë po ulet në Shqipëri (24% të GDP) përsëri në të gjithë skenaret e zhvillimit ajo do të jetë prioritet në vend. Ne duhet të përfitojmë nga ky oportunitet. Për të arritur ambiciet tona kërkimore ne do të fokusohemi mbi një gamë të gjerë të burimeve financiare, fizike dhe njohurive. Ndërsa do të rritim ndjeshëm pjesën tonë të kërkimit nga burime të brendshme, do të diversifikojme burimet për të arritur një rritje të konsiderueshme në financimin nga biznesi, programe evropiane dhe burime të tjera ndërkombëtare. Kjo, nga ana tjetër, do të na ndihmojë që të angazhohen kërkimet tona në mënyrë më efektive. Ne do të përpiqemi për të siguruar dhe për të bërë efektive përdorimin e objekteve dhe pajisjeve. Mbështetja jonë administrative do të integrohet, duke përdorur sisteme të arsyeshme, për qëllime të informacionit, dhe për të siguruar se nevojat e studiuesve tanë dhe interesat e sponsoreve të jenë përputhur tërësisht.


☞Financimi vjen kryesisht nga dy burime: (i) publike nëpërmjet grantit që vjen për vit nga Qeveria destinuar për Universitetin, si dhe Programit të Kërkimit dhe Zhvillimit dhe (ii) projekte të financuar nga organizma ndërkombëtare (brenda dhe jashtë vendit). Sipas statistikave, fondet nga PKZH zenë jo më shumë se 20% të fondit të kërkimit, ndërkohë që projektet cross border dhe ato të finacuara nga agjensi ndërkombëtare dhe organizma të tjera shtetërore në Tiranë zenë me shumë se 60% të financimeve. Fondet e posacme për kërkim nga EU janë të vogla për shkak të orientimit të fondeve drejt capacity building dhe shkëmbimeve të studentëve dhe stafit me objektiv edukimin në kontekst të diplomave universitare. Doktoraturat janë financuar në masën 50% nga fondet e brendshme të Universitetit. Nuk ka asnjë studim për skemën e financimeve të posaçme për kërkimin nga vetë Universiteti, përveç skemës në niviel kombëtar. Nevojitet që Universiteti të krijojë fondet e veta për kërkimin duke e vendosur si komponent më vete.

8.8. Veprimet


Indikatori

Kush e kryen

Rritja e të ardhurave për kërkim nëpërmjet buxhetit të Universitetit

Rritja e të ardhurave për financimin e projekteve prioritare të identifikuara nga vetë Universiteti dhe/ose si cofinancim për projekte dhe programe që e kërkojnë këtë

Shtim i finacimeve në masën 10 milion në vitin e parë dhe shtesë prej 10 milion ALL për çdo vit. Në vitin 2025 fondi për kërkim nga universiteti do të jetë afër 100 milion ALL (ose afër 1 milion Euro

Financimi që vitin e parë të 10 projekteve për të arritur në 50 projekte në vitin 2025.

Bordi i drejtimit Administrat Rektori Senati GMK Departam.

Rritja e të ardhurave për kërkim nëpërmjet kontratave me biznesin

Lidhja e kontratave me biznesin për: keshillim bujqesor, asistencë specifike për bilance dhe planë zhvillimi, për monitorime të cilësive agronomike, zooteknike dhe mjedisore

Shtim i financave në vitin e parë në 20 milion ALL dhe shtim për cdo vit me 15 milion

Financimi i 5 projekteve kërkimore

Rritja e të ardhurave për kërkim nëpërmjet projekteve

Pjesëmarrje aktive në partneritet me ekipe universitare evropiane/rajonale në aplikime për projekte të përbashkëta kërkimore

Numri i aplikimeve do të rritet në 100% që në vitin e parë.

Numeri i aplikimeve, stafit që aplikon dhe ekipeve GMK

Rritja e të ardhurave për kërkim nëpërmjet fondeve qeveritare

Pjesëmarrje aktive në aplikime në kuadër të Programit Kërkim dhe Zhvillim

Numri i aplikimeve do të rritet në 100% që në vitin e parë.

Numri i aplikimeve, stafit që aplikon dhe ekipeve GMK

Qershor 2016

Documents

Universiteti Bujqësor i Tiranës - ubt.edu.alubt.edu.al/wp-content/uploads/2018/12/Plani-Strategjik-UBT.pdf · Universiteti Bujqësor i Tiranës 7 | P a g e ☞Konsideruar sa më