38
ULUSAL DENiZ (')L UM, iZLEME VE ARASTIRMA ROGRAMI AKDENiZ ALT PRoJEsi Proje Kod no. 69G 1992 YILI FiNAL RAPORU Destekleyen Kurulusz Tt'JBiTAK Deniz Bilimleri ve Ballkglllk Grubu Sunan: __ Orta Dogu Teknik Universitesi Deniz Bilimleri Enstitiisii Aralxk 1993

ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

ULUSALDENiZ(')LUM,iZLEMEVEARASTIRMAROGRAMIAKDENiZALTPRoJEsi

ProjeKodno.69G

1992YILIFiNALRAPORU

DestekleyenKuruluszTt'JBiTAKDenizBilimleriveBallkglllkGrubu

Sunan:__

OrtaDoguTeknikUniversitesiDenizBilimleriEnstitiisii

Aralxk1993

Page 2: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

TESEKKUR:UlusalDenizOliim,IzlemeveAragttrmaProgram:kapsammdaTiirkiye’yigrevreeyendenizlerdeoginografikbulgularmtoplanmasrvedegerlendirilnzesiipzkarlardogrultusundadegerlendirilmesinisag'layacalgolanpaltgmalarAkdenizkesimindedeyz'lrim'1Imektedir.UlusalDenizOlgme,IzlemeveAratlrmaProgrammmplanlanmasz,erg:ekle§mesivekoordinasyonunusagayanDevletPlanlamaTegkilatz,eytr,HtdrorafiveOginografiDairesiileT1'4'rkie BilimselveTeknikAragnrmaurumuDenizBilimleriveBahpzltkAra,vtzrmaGrubunategekkilrdbirburg:biliriz.S_unulan_ar¢_1;ttrrn_ayadnemlikatkllartbulunanOrtaDoguTeknikUniversttestDemzBilimleriEnstit?slfndekiarayttrtct,teknikvegemicipersoneleuyumluve?zveriligalzgmalartnedeniyletegekkiiredertz.

Iedenizlerimizinbilzmselolaraktanmmaszmveulusal

Page 3: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

iciNDEKiLERSayfaNo.

I. GiRiS 1Cizelge1.1 2Mart1992d?ncmindeKuzeydoguAkdcniz‘deyapxlanislasyonlanndék?m?

Cizelge1.2 4AkdenizAltProjesi’nde?lq?lenfizikselvebiyokimyasalparametrclereailknsaltmalarve birimler

II. METOD 5II.1 GRNEKALMAVEKORUMA 5

C?z?nm?gOksijcnKlorofil-aBasinluzlarlPartikiilmaddcToplamorganikmaddeBirincilUrctim

II.2 OLCUMMETODLARI 6Slcaklnk,tulluluk,qéz?nm?goksijenBasintuzlanToplamorganikkarbunParlik?lmaddeKlurofil-aFlorcsans(Ycrindcélq?m)OplikOzeunklerBirincilflrclim

111. FiziKsELSONUCLAR 8IV. KiMYASALVEBiYoLoJiKSONUCLAR3

Cizelge4.1 11Mart1992dfmemindcKuzeydoguAkdeniz'deSekilLl’degéslerilenistasyonlatda?lqilenbiyokimyasalparametrelerCizelge4.2 13KuzeydoguAkdeniz’deEkim1991V: Mart1992d?nemlerindexgugmsu kolonundagiriaimineailExlq?lenve hesaplananparametrclerSekiller 14

Page 4: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

1.GiRis:UlusalDenizOlg?m,izlemeve Ara§t1rmaProram),AkdenizAlt_ProjesiE35“”§Z’id“z§(“§'i’311%?As‘éE‘§"”y'§'°11a9b9-?mya“:“§i§3r”’$§?§§o‘f§§im?o§L‘?§5are n1 a 2 r1 1 1 1 .

ragmenSekil1.1.'deverilenharitagang?ri?ecegiiizerebaseninénemlibirk1sr_n1ndaéllg?mlqrEgalpgllmlscyelbulglult&)p1ana_t1)1lg1i§t1r.}3Yap1ltz;1r1distl:1_syi)1?1arve lstasonara alt 1g1er 1zege . e ver1m1§t1r.u ta 0 a 11

k(¥londd1ske.tt;cisurllulanverilelrindosyaisinileriglligésterglektedir.BEseer e yerme 6g?miiyaplan arametreer 1e y?zeyenve stanartderinliklerdentoplanansu iirnekerindelaboratuvardaanalizlenennparametrelereaitklsaltmave birimlerizelge1.2.’deverilmigtir.Qlg?mlers1ras1ndaizlenenéntemleriseKxslmIIdesunulmu§tur.A_r1caFmalR_apon_1_nur_1_E}c‘ine Mart1992d‘o’_nen1ineaittiimfiziksel,1myas_alve

b1€(]o1_o1kolgumlerea1tsonuglarxstasyonbazmdaIBMuyumludlsketlerdeTBIAK’asunulmaktadlr.

Page 5: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge1.1Mart1992d?nemindeKuzeydoguAkdeniz’deynpllnnistasyonlarmdiikiimii.DOSYA1SM11ST.ENLEMBOYLAMTAR1HDERiNL1K

TK048600.AVGG42K2036420028200023-03-92176.0m.TK048601.AVGG42K3036420028300023-03-92256.0In.TK048602.AVGG28K3036280028300023-03-921132.0m.TK048603.AVGG15K3036150028300023-03-923100.0In.TK048604.AVGGO0K3036000028300023-03-924100.0In.TK048700.AVGF45K3035450028300023-03-923600.0In.TK04870l.AVGF45L0035450029000024-03-924070.0In.TK048702.AVGGO0L0036000029000024-03-923080.0In.TK048703.AVGG15L0036150029000024-03-9215000In.TK048704.AVGG13L1336130029130024-03-92600.0m.TK048800.AVGG41K5736413028570024-03-92122.0m.TK048801.AVGG40L0436403029043025-03-9235.0m.TK048802.AVGG21L0736214829071825-03-92260.0In.TK048803.AVGG20L0636203029061225-03-92360.0In.TK048804.AVGGO0L3036000029300025-03-921800.0In.TK048805.AVGF45L3035450029300026-03-922350.0In.TK048900.AVGF30L3035300029300026-03-921900.0In.TK048901.AVGF30M0035300030000026-03-922000.0In.TK048902.AVGF45M0035450030000026-03-922000.0In.TK049000.AVGGO0L4536000029450026-03-922700.0In.TK049001.AVGGO0M0036000030000026-03-922900.0m.TK049002.AVGGO0M1536000030150026-03-922911.5In.TK049100.AVGGO0M3036000030300026-03-922400.0In.TK049101.AVGF30M3035300030300027-03-921400.0In.TK049102.AVGF30N0035300031000027-03-922350.5m.TK049200.AVGFO0N0035000031000027-03-922300.0II1.TK049201.AVGFO0N3035000031300027-03-922300.0In.TK049202.AVGFO0P0035000032000027-03-922100.0In.TK049203.AVGF30P0035300032000027-03-922400.0n1.TK049204.AVGF30N3035300031300027-03-922450.0m.TK049300.AVGGO0M4536000030450028-03-922650.0n1.TKO49301.AVGG30N0036300031000030-03-921150.0m.TK049302.AVGG30M4536300030450030-03-921600.0m.TK049303.AVGG15M4536153030450030-03-922350.0In.TK049400.AVGG15N0036150031000030-03-922400.0In.TK049401.AVGGO0N0036000031000031-03-922550.0In.TK049402.AVGGO0N3036000031300031-03-922520.0m.TK049403.AVGG15N3036150031300031-03-922400.0In.TK049404.AVGG30N30363000313000-03-921600.0In.TK049500.AVGG22P00362230320000 3-921200.0In.TK049501.AVGGO0P00360000320000 3-9224000In.TK049502.AVGF50P30355000323000 1800.0In.TK049503.AVGF50Q00355000330000 3-921150.0In.TK049600.AVGF40P58354000325800 4-921150.0m.TK049601.AVGF30Q00353000330000 4-92 850.0m.TK049602.AVGF30Q30353000333000 800.0In.TK049603.AVGF40Q30354000333000 4-921020.0m.TK049700.AVGF50Q30355000333000 4-921050.0In.99?~.‘3$?».“—"+"+"¢’COOOOCCCO4,‘

‘I’

go

\O

5)

[Q

Page 6: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge1.1devamlDOSYAISMIIST. ENLEMBOYLAMTARIHDERINLIKTK049701.AVGF50R0035500034000001-04-921050.0rn.TK049702.AVGGO0R3036000034300001-04-92800.0m.TK049703.AVGGO0S0036000035000001-04-92780.0m.TK049704.AVGGO7S2136070035210001-04-92385.0m.TK049705.AVGG15S3636153035363001-04-92120.0m.TK049706.AVGG20S3036200035300002-04-92114.0m.TK049707.AVGG25S2336250035230002-04-9275.0m.TK049708.AVGG20S0036200035000001-04-92100.0m.TK049710.AVGG35R3036350034300002-04-92104.0m.TK049800.AVGG20R3036200034300002-04-92375.0m.TK049801.AVGG10R0936100034090002-04-92510.0m.TK049802.AVGA-2 36144934043002-04-9290.0In.TK049803.AVGB-2 36161434033902-04-9250.0In.TK049804.AVGA-1 36153034061202-04-92111.0I11.TK049805.AVGB-1 36173634061202-04-9278.0m.TK049813.AVGA-3 36110034010902-04-9260.0m.TKO49814.AVGA-4 36091433543002-04-9280.0In.TK049815.AVGA-5 36083033490602-04-9278.0m.TK049816.AVGA-6 36081233433002-04-9283.0m.

Page 7: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge1.2.AkdenizAltProjesindeiilgiilenfizikselvebiyokimyasalparametrelereaitklsaltmalarve birimlerC : Denizsuyukondiiktivitesi(ohm)T : Denizsuyus1cak11g1(C)S : Denizsuyutuzlulugu(ppt)SI-T:Sxgma—theta,CTDbulgu1ar1ndanhesaplananyogunlukSD : Secchi(Seki)DiskDerinligi(m)L : I§1kgegirgenligi(%)DO: Denizsuyundagéz?nmiigoksijen(M)_DOW:Winkleryiintemiyleiilgiilengoziinmiigoks1jenTemelbesintuzlarx:Fosfat(PO4—P)(uM)ToplamOksitlenmisAzot(NO3+NO2-N)(uM)ReaktifSilikat(Si)(uM)TSS: Toplamas1l1kat1madde(mg/L)PON: Partikiilerorganikazot(g/L)POP: Partikiilerorganikfosfor(g/L)POC: Partikiilerorganikkarbon(g/L)TOC: Toplamorganikkarbon(mg/L)CHL-A:Klorofil-a(ug/L)PP 2BirincilUretim(mg/m3/giin)

Page 8: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

II.METOD:"Ulusa1DenizOlgiim,Izlemeve ArastirmaProgrami"gergevesindeKuzedoguAkdeniz’deYapilandenizsahagal:malarindaSeaBirdModel9tii TD-DOrobukulamlaraktuzluluk,S1C8.hkve giiz?nm?goksijen.6giimleri?'ap1m1§tir.CTDprobuileiilgiileniéziinmimoksijendegerlenWinkler6giimleriilekalibreedilmemigolaraverilmektedir.Biyokimyasalparametrelerinijlgiimleriisepro'ehedefleridogrultusundave standartderinliklerdcve parametreyebagliolarak1§1k11tabakadave/veya1000Inderinligekadaryapilmigtir.Denizaragtirmalarindauygulananérnekleme,koruma,analizve hesaplamayéntemlenagagidaézetlenereksunulmugtur.11.1.ORNEKALMAVEKORUMA:Belirlenenistasonlarda(bkz.Sekil1.1)denizsulariNansensigeleriveyaRozettipive litrekapasiteli,CTDprobunabagllbirsistemleuzaktankumandaylakapanabilenplastikiirnekleme§i§e1eriilea11nm1§t1r.Alinaniirnekler,élgiilecekparametreyebagliolarak,soguktaveyadondurularakanalizanmakadarkorunmaktadir.

SiiziinmiigOksijen:iiziinmiisoksijen(DO)érnekleri6zelyap11m1§50-100mL’1ikcamsigelere,plastikhortumaraciligiileal1n1r.Si§eigerisindehavakalmarnaslnaikkatedilir.Orneklereoksijentutucureaktiflereklenirve odasicakhginda,karanliktakorunur.Klorofil-a:Klorofil-aélgiimiiiginalmansuiirneklerien kisasiiredemembranveyaGF/Ftii filtrekagitlarmdansiiziilerek,filtreiizerindetutulanplanktonlaranalizeadarderindondurucudasaklanir.Besintuzlan:Besinelementlerindensilikat,nitrat,nitritve orto—fosfatiginalmanérneklerseyreltikHC1ve destilesu ileyikanmisHDPE5ielerigerisindeen kisasiiredeanalizedilmekiizerebuzdolabinda(Siérneleri)veyaderindondurucudasaklamr.Partikiilmadde:Partikiilor anikkarbon(POC),partikiilorganikazot(PON)vepartikiilfosfor(PO)analizlerii in toplanandenizsuyuérnekleriGF/CveyaGF/Ftipifiltrekagidinan siiziiliir,5-10mLdestilesu ileyikanarakaliiminumfolyoigerisindederindondurucudaanalizekadarkorunur.Siizmee kullanilanfiltreka'1tlarikullamlmadani?nce450Cdebirsaatyakilarakfiltreyapisindabuunanorganikmaddepargalanir.Toplamorgapikmadde: ._ _ ‘ _

'_1‘op1§morganikkarbonSTOC)ornekleriaym_der1n11k1erde1_1a_11n1r,_100mLornee 0.2mL6NHC1iavesmdensonraanalizekadarpolietilensiselerdebuzolabmdakorunur.

Page 9: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

BirincilUretim:Birincil?retimdeneyleriiginsuérnekler%95,%75,%50,%10ve %1’eulastxglderinba§1an1r.iE?nesxslgmmsu kolonunda1ilerdena11n1rve deneyehemen

11.2.6Lct'JMMETODLARI:Slcakllk,tuzluluk,giiziinmiigoksijen:Tuzluluk,slcakllkve géiz?nmugoksxjeniilg?mleriR/VBilimgemisindebulunanSea-BirdModel9CTD-DOprobuve okuyucusukuljamlarakanmdayapxlmaktavebilgisayardisketlerinekaydedilmektedlr.Séiziinm?soksi'enjilg?mleriayncaWinklertitrasyonmetodukgllanllaraka yapxlmakta1r.OzelDOsigelerindegbkt?r?leniirnektekioks1_]ender1§irniileorantxlxolanmangangbkeltisiasitilavesiilegéziindlir?l?r,aglgaglkaniyot,standarttiyosiilfatgiizeltisiiletitreedihr.Titrasondéniimnoktasxniastag?zeltisive redokspotansiyelelektrodukulamlarakbelirlenir.Karanhitakoxunanérneklerinanalizinormalolarakikisaatigerisindetamarnlamr.Olgiimlerinhassasiyetderecesi10uM’d?r.Besintuzlarl:Besinelementleri(NOE,NO, Si(0H)4ve0-P04)iilgiim?ndeTechniconAIImodeloto—ana1iz6rullammaktad1r.Coksayxda?rneéindevamhanalizineolanakverenbuotomatiksistemdekullamlanélg?myiintemleriTechniconfirmasmcageligtirilmisveuluslararaslstandart?liiimmetodlarlolarakkabuledilmiatir.Bustandartyéntemlerilcnitrat,siliatvefosfatanalizleris1ras1ile.05,0.1vs 0.02Mduyarhllklaélg?lebilmektedir.Toplamorganikkarbon:Toplamorganikkarbon(TOC)?lgiimleriShimadzuTOC-5000Model

organikkarbonanalizériikullamlarakapxlmaktadxr.Y?kseks1cakl1k(6OC)ve katalizéryard1m1laparqaananorganikmadde,CO2‘yedén?mekteve iilgiilenCO- mxktanorganikkarbonkonsantrasaronuolarahesa_§)1anmaktad1r.p <3olandenizsuyuiirnekleriigerisinekikarbonatb1e§iklerianaliz6ncesiazotgazxyard1m1ilekarbondioksitolarakgiizeltidenuzaklastmlmaktadxr.Partikiilmadde:Partik?lorganikkarbonPOCve artik?lor anikazot(PON)analizlerindeCarloErba108odeCHNanaizcihazxkullamlmaktadxr.Analizéncesindedondurulmug.filtrelerénce50-60derecedekurutulurdahasonraHCIbuharmdatutularakfiltre?zerindekikarbonatbilegikieriuzaklagtmllr.Vakumlanaraktekrarkurutulanfiltreler15-20mg’11k4-5gqrqayaaynlarakkalaykaps?llerigerisineyerlestirilir,agzlkaat111r.nhazmérnekhaznesibél?m?neyerlestirilenfiltreiirneklerio sijengazl

Kard1m1yla1020Cdexsmlarak,s1ras1y1a,oksitlemeve indirgemeolonlannata§1n1r.Metanve azotgazmaindirgenenorganikmadde

i<{‘erisindekikarbonve azotbilegikleriTCDdedektéir?yardlmlylaélqiil?r,agmhesabxileérnekiqindekitoplamorganikkarbonve organikazotm1ktarlar1bulunur.Budegerlersiiziilensuhacminebél?nerekbirimhacimdekiPOCve PONmlktarlanhesaplamr.EldeedilenPOCve PONmiktarlarmmoramérnekigerisindekiorganikyapxdakiC/Noramdlr.

Page 10: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Partik?lfosfor,(POPtayiniiginfiltrekagidi?zerindetoplananorganikigerikliartik?lmade 450Cdeisitilarakorganikfosforbile§il§1enanorgam’ yapiyad?n?st?r?l?r.SeyreltikHCIile90CdeézeltiyegegirilenérnegmpH’s17’yeayarlandiktansonrasonhacim0-100mly_eayarlamr.Anorganikfosfatanalizmetodukullamlarakspektrofotometnkéntemleélq?m?yapxllr.Sahitve fosfatstandartlarikullanarakérneklerinigerdiiifosformiktarlanhesalamr.S?ziilenérnekhacminebéliinerekblrimacimdekiPOPmiktarlesaplamr.Klorofil-a:Klorofil-aélgiimleriasetonekstraksi¥onuyiintemiyle{:3ilmaktadir.2-3litrearasindasiiziint?érnegiigereniltrekagitlari(G/ veyamembran)%90’l1kasetong?zeltisiigindehomojenhalegetirilir.20saatkaranliktavesoguktatutulanérneklersantrif?jedilirvegiizeltininhacmi10mLyeayarlamr.Floresanss ektrofotometrede(HitachiModel3000)okumpKapilirvestandartlara (Sigmastandartl)kar§1la§t1r1larakgiizeltideki1orofil—amiktaribulunur.Budegersiiziintiihacminebiil?nereksonuglarmikrogramklorofil/litrebiriminedén?gtiir?l?r.Floresans(Yerinde6l§iim):Fluoresans:InsituE/yerindeélgiim)floresansélgiimleriCTDProbuile _

birliktekullamlanhelseainsituflorometreileyapilmaktadir.Bualet11eklorofil-ave rodamin-Bfilitrelerikullamlarakfloresansiilgiimleriyapilmaktadir.OptikOzellikler:Gune§1§1§1n1nsukolonundakis ektraldagilimlLI-COR1800UWSualtlSektroradyometresiileiilg?lmetedir.Bualetileistenilenderinliklerde30nmile800nmarasina fotosentetikaktif1§1kélg?lebilmektedir.Ayncaaletin6zelprogramiilefotonfluxyogunluu ve 151ksiiniimkatsayilarimhesaplayarakyerindeiilg?mleryapilabilmektedir.BirincilUretim:C-14teknii ilebirincilverimliliktesbitiigin1§1k§iddetinin%95,%75,%50,%25,«:10ve %1’eulagtigiderinliklerdenal1nansu éirneklerinden%75’1ikolaniileadatasonegrisigizilir.Bununigindoygun1§1kiddetikanagiyakla1k50 instemolanink?basyoncihazligerisindeiltrelerle1%§iddeti%-%75arasinaayarlanmisdénerdiskiizerineérnekler,2 CiCizotopu(karbonatformunda)ilaveedilerekortamsicak11"1nda2saatsiireletutltilur.Dahasonra0.2mikrongézeneklifiltrekag1lndans?z?e_rekCdamgalifitoplanktonlartutulur.Filtrekagltlarl6zelg_6z§lt11erdepargalanaraks1v1fazageqirilirvediisiikseviyelis1v1smtxlasonsayaciilesay1l1r,sonuglarstandartlaryardimiylaDPMolarakeldeev?lérler.Belli§artlaraltindaikisaats?redefotosentezyoluylaolu§anCdamgaliorganikkarbonmiktaribelirlenm§5olur.Buverllerdenortammbinncilverimlilikdegerlerig-C/m/birimzamanolarakhesaplamr.

Page 11: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

111.Fizi1<sELSONUCLARSekil1.1deverilenistasonlannt?nl?ndeCTDrobkullamlarakdenizsuyununsxcaklxkve iletenligiiilg?lm?sve buolg?rnlerdentuzlulukveogunlukverileritiiretilmigtir.Yaxlanistasyonlarve istasonlaraaitilgilerCizelge1.1deverilmigtir.u tablqdakiilkkoloniskettesunulanvenlerindosyaisimlerinigéstermektedir.Incelenenbiilgedekihi(_lrorafik

yapryrbirbixtiinolaraksergileyebilmekiqinbiitfmistasyonlardakx6g?msonuglarlderinligeba'11olarakSekil3.1-3.2deverilmit1r.Bu§eki11erdeherprofil0.5cmkaymlarakqizilmigtir.Budikeyproillerintijrniindesukolonununy?zeidenderinlerekadarkangtlglve tamamena n1iizelliklerita§1d1'1giirulmetedir.Bu6ze11ikgokdahabelirinolarakat1-dogudogrutusundakidikeykesitlerdegériilmektedir(ekil3.3).Mart1992sahacahsmasmdatoplananbulgular,Akdeuiz’dederinve ortatabakasularmmo1u§mas1n1giisterenkendmeézg?birveritabam0lu§turmaktad1r.Sxcaklxkve tuzlulukFrofillerinebakxldxgmday?zeyden300metreyekadarolansu tabakas1galsmasahas1n1ntiimiindetekdlizebirézellikgéstermektedir.BusonuglarLevantinortatabakasu1ar1n1nKuzeyLevantinbaseninintiimiindeolustugunugiistermektedir.Enderinolugum,700metreyekadarkonveksiyonungézlendigiKilikyabasenindeg6zlenmi§t1r.Biitiinmevsimlerdebelirinolarakgéizlemlendigigibi,Anadoluanmadasrile odosadaslarasmdaolusanRodossiklonikiing?siiDo'uAkdenizinen bclirinfizelligidir.1991/1992ninsogukk1§m1takipe en Mart1992de,R0osd6n?siiniinmerkezinde1000metreyekadarderinkonveksiyonézlenmigtir.u gézlemlerinsonucundaAkdenizinortatabakave dermta?akasularmmegzamanlxolarakbubiilgedeolustugubelirlenmistir.IV.KiMYASALVEBiY0LoJiKSONUCLARMart1992dénemindeKuzeydoguAkde-niz’deélg?lent?mbiyokimyasalparametrelerCizelge491'devenlmigtir.Mart1992déinemindebuyxlaézel90kgiddetli1:15kosullannedeniyleRodosbiilgesindedahaetkinolmak?zeresu kolonuen az 1000m’yekadaretkin_bir§eki1dekar1sn}1§vehomojenhalegelmistir.Budinamikyaplneden1y1eRodosbélgeslndebesintuzlanncazengindipsu1ar1yiizeyeta§1nm1§veherzamanvedigerkanslmdiinemlerindeg?zlenenbirmcil?rqtimseviyesininqok?zerindebir?retimiiizlenmigtir.Yiiksekorandabirmciliiretim,fitoplanktonbiomasxmdireolaraktemsiledcnPartikiil0rgan1_kKarbon((_)r_talamaP0=26.8ug/L)vedo1ayl1olaraktemsiledenk1orof11-adegerlermlnbeklenendengokiiksekolmasl(Sukolonuorta1amas1=.50u_/L)ileayrklanmakta1r.Baz1istasyonlardaiseolaganxh1yiikseklrte(3ugL)klorofil-a61iilebilmigtir.AyncadirekC-14metoduya élgiilenbirincilLiretimdeéerlerieklenenseviyelerdenQokyiiksektir.DigerolxgotrofiksulardaoldugugibiDou Akdeniz’deyaygmolarakgézlenen"DerinKlorofil-aMaksimumum"art1992ijlgiimdéneminde§6zlenmemi§vefitoplanktonlarln1§1kl1tabakadahomojenbirsekildedagrdrglgériilm?st?r.Isxklrtabakamndadara1d1g1giizlenerek9-

Page 12: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

10111gibiSekidiskdegerleriiilg?lebilmigtir( izelge4.2.).Mart1992diinemindesukolonunun1000mderinliklereadarkar1§m1§olmas1atmosferikoksijenindederinsularatagmmasmanedenolmututve dahaiincekidénemlerdedipsularda%70olandoygunlukdegerio 80-100'ey?kselmistir.Mart1992élgiimdénemineaitbesintuz1ar1ve k1orofi1—aprofillerihidrografikbulguilebirliktesegilenbiilgelerdeveyinese9ilen_istasgonlardaolmak?zereSekil4.1.,4.2.ve 4.3.‘deverilmekteduBu§eki1erde1992k1§1na('3zelyapmmdahaiyianla§11mas1iginEkim1991élg?mdénemineaitprofillerdeeklenmitir.Sekil4.1.’dengériilecegi(izereRodossiklonikb6]esindesukolonu1008mderinliklerekadarkar1§m1§ve13.8°Cs1cakl1k,38g.80tuzlulukve29.15yogunlugundakidipsulanKiizeyevurmustur.BufizikseldinamikyaE1sukolonununkimas1n1daya1ndanetkilemigve ayn1$eki1’deverilenesintuzuprofilleri000m’1iksukolonundakonsantrasoncahomojenbiryap;géstermigtir.I§1k11tabakada0.15-20uMfosfat,4- uMnitrat+nitritve -8uMreaktifsilikatézlenebilmigtir.Bukonsantrasyondegerleri(lapsudeéerleridirvebuélgiimdénemindekar1§1m1nnc kadaretkin01uiunugéstermektedir.Ayn1istasyonlardaeldeedilenklorofil-asonuglaniseonsantrasyonlanngeneldebeklenendenyiikseko1du'unuve dahaEmcekiélg?mdiinemlerindeve

geneldeoligotrofiksulara gézlenenderink1orof1l-amaksimumumyap1s1sn1nbozularak11k11tabakaboyuncahomojenbiryap1olugtugunugéstermektedir.Antisilonikalanlardaise(Sekil4.2.)su kolonundakar1§1mgiizlenmeklebirliktesiklonikalanlardag6zlen¢nkadaretkiliolmam1t1rveancak600-700mliksu kolonuetki1enm1§tir.Orneginiizeydes1cak1115.5°Cve tuzluluk39.2pptolarak61iilmiistiir.Besintuzar1n1ndiigedag111m1ndaisebeklenenyap1gézenmig(Sekil4.1.ve 1§1kl1tabaadafosfat,nitrat+nitritvereaktifsilikats1ras1yla0.0uM,1uMve2uMkonsantrasyondegerlerininaltmad?gmiigt?r.I§1kl1tabakamna1t1ndabesintuzlankonsantrasonlannmsabitvey?zeye6rebag11olaraky?ksekolanveka11n11g1100-4Omarasmdadegigenbirtaakagbzlenmektedir.Bubesintuzlarmcaetersiztabakanmaltlnda400—600mlerarasmdanutriklinyeralmaktave ahasonrakonsantrasyonlarsabitdipdegerlerineu1a§maktad1r.K1orofi1—aprofillerinde1sederinkloroil-amaksimuma 1s1yermehomo”enbiryap1gbiizlenmektedirvekonsantrasyondegerleriagxlolaraky?ksetit.Frontaléilgelerdcise(Sekil4.3.)besmtuzland1'i§eydag111m1ndatabakalasmadanqokyiizeydenbaglamakiizerederinliklederecelibirart1§gézlenmektedir.Butipsik1on—antisik1onalanlarmarasmdakalanveanifiz1kseldegisimleringézlendigialanlardadipsulardanbesintuzuta§1n1m1nmekanizmas1n1nheniizan1a§11mamas1naragmenhemd?seyhemdeyatayta§1n1mo1as1l1g1sonucufazlabesintuzunun11k11tabakayatas1nd1g1tahminedilmektedir.Bunedenlebut?ralanlardaaE11olarakfitolanktonyogunlugufazlalasmaktadlr.Seki]4.3.’deverilenlorofil-aproilleribuézelligigiistermektedir.I§1kl1tabakanmMart1992tilgiimdénemindedara1mas1(Cizelge4.2.)fitoplanktonyogunlugununfaz1ala§t1§1n1giistermektedir.Seki14.4’deiseMart1992veEkim1991élg?mdénemlerineaitoksijengrof?leriverilmektedir.ProfillerdeniiriilecegiiizereRodossiklonikiilgesindeaguk1§ko§u1lar1sonucu100mderinliklerekadaretkinkar11mnedeniledi sularda%90-100doygunlugayak1ng?ziinmiigoksijen61(,‘1'im?gt?r.E1111191dénemindeyak1a§1kderinklorofil—amaksimumu

Page 13: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

derinleriklerindegiizleneng6z?nm?§oksijenmaksimumuMart1992'deyiizeyeqokyakmderinliklerde(0-30m)gbzlenmigtir.Sekil4.5.21ve4.5.b’deisefosfatve nitrat+nitritindogu-ball_

istikametlerindekikesit1eriyogunlukkesitleriilebirllkteverilrnektednr.BukesitlerdendeRodossiklomkbélgesindesm1r11biralandabesintuzlarmmyiizeyepompa1and1'1vedipsukonsantrasyondggerleriiley?zeydegerlenninaymoduguaglkgagér?lmektedir.Orneéin0.18uM11kfosfatve yaklagxk5uM11knitrat+nitr1tizokonturlarx29.1111:sigma-thetaizokonturunutakipetmektedir.§eki14.6‘daMart1992dfmemindebesintuzlarmmtiimiin?nsi?ma-theta11cSekil4.7’deisetuzlulukladegigimiverilmektedir.Bu§ek1lerdengériilecegiiizerebesintuzlarmmsukolonundakidag?xmmdafizikselyaplelkinolmaktadlr.Mart1992dénemindegiizlenenbudinamikyapxDoguAkdenizigindahaiinceyap11antartlimavedegerlendirmclereyenibirboyutgetirmektedir.Geneldebesintuzarmcavedola?sxylafitolanktoniirenmincefakirbirdenizolaraktammlananDoguAdeniz'deogullarve dinamikyagnde§i§ti'indedahaiiretkenvefitoplanktonaktivitesininyiiksekolugubirdenizurumunagegmektedir.$ek114.8.ave b’deilkkezsulanmxzdabirincil?retimblgiimleriolarakbuRapordasunulanC-14analizlerindeneldeedilenbirinc1liiretimrofilleriverilmektedir.Buprofillerdeniiriilecegiiizere1§1k11tabaada2-7mg/m3/gt'in’11'ikbrinciliiretimdegerleri61g1'ilmii§t1'irvebudeerlerérneginBat:Akdenizdegerleriilekargllagtmldlglndaya1a§1kaymseviyedebirinciliiretimekar§111kgelmektedir.

l0

Page 14: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge4.1.Main1992qénemindeKuzeydoguAkdeniz'deSekil1.l.’degostenlen1stasyou1ardaélg?lenbiyokimyasalparametreleri5ta5Y°“ad‘ ]')re0rI;):3?]:(m)0Ig:iilenparametreler

G42K20 I76 PO4,NO2+NO3,Si.so,LG42K30 256 I’O4,NO2-I-N03.Si,C111-a,DO,SD,LG28K3O 1132 PO4,NO2+NO3,Si,Chl-a,SD,LG15K30 3100 PO4,NO2+NO3_Si,Chl-aGO0K30 4100 PO4,NO2+NO3,Si,Chl-a,POC,PON,POPF45K3O 3600 PO4,N02+NO3,Si,Ch]-aF45L0O 4070 PO,NO+NO, Si,C111—a,DO,SD,L,PP:1’OC,1’ON,OPG15L00 1500 PO4,NO2+NO3,Si,C|1l—a,l’GO0L30 1800 PO4,NO2+NO3,Si,C111-a,PF45L30 2350 I’O4,N02-1-N03,Si,Chl-a,P,F3OL30 1900 PO4,NO2+NO3,S1,D0F30M00 2000 PO4,NO2+NO3,Si,Ch1-a,SD,LF45M00 2000 I’O4[,)1’;1)f)r’76FC1:\1I98.NSi,O(%h1—a,DO,SD,L,GO0L45 2700 PO4,N02+NO3,Si,Chl-a,SD,LGO0M00 2900 PO4,NO2+NO3,Si,C111-a,SD,LGO0M15 2911 PO4,NO2+NO3,SiGO0M30 2100 PO4,NO2+NO3,Si,DO,C111-aF3OM30 1400 PO4,NO2+NO3,Si,Chl--a,SD,LF30N00 2350 PO4,N02+NO3,Si,Chl—aFOONOO2300 PO4,NO2+NO3,Si,SDFOON3O 2300 PO4,NO2+NO3,Si,SDFOOPOO 2100 PO4,NO2+N03,Si,Ch]-a,SD,LG30N00 2650 PO4,NO2+NO3,Si,DO,SD

ll

Page 15: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge4.1.devam

istasyonBdlG3ONOOG30M45Gw5M45GOONO0G3ON30GZZPOOGOOPOOF50P30F40Q3OF50Q30FSOROOGOORSOGOOSOOGIORO9G13L13G4lK57G4OL04Gl5.5S36G20S3OG25S23GZOSOOG35SO0G35R3OG20R30

ToplamDermlik(m)26501600235025501600120024001800102010501050800780510510100351201207512035105325

Olg?lenparametrelerPO¢NO2+NO;SLDO§DI’O1,NO4-NO, Si,Chl-a,DO,SD,LPP,’OC,’ON,OPPO4,NO2+NO3,SiPO4,NO2+NO3,SiPO4,NO2+NO3,Si,Chl—a,DO,SD,LPO4,NO2+NO3,Si,SD,LI’O4,NO2+N03,Si,Chl-aPO4,NO2+NO3,Si,Chl-aPO4,NO2+NO3,Si,ChI-a,DO,PPO4,NO2+NO3,Si,Chl—a,SD,LP04,NO2+NO3,Si,Chl-a,SD,LP04,N02-l-N03,Si,SDI’O4,NO2+NO3,Si,Chl-aPO1,NO%+NO3,Si,Chl-a,DO,SD,L,PP,’OC,‘ONPO4,NO2+N03,Si,Chl-a,DOPO¢NO2+NO$SLDOPO4,NO2+NO3,Si,DOPO4,NO2+NO3,Si,DO,Chl-aPO4,NO2+N03,SiPO4,NO2+NO3,SiPO4,NO2+NO3,Si,DOPO4,NO2+NO3,SiPO4,N02+NO3,Si,DOPO4,NO2+NO3,Si,DO

12

Page 16: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge4.2.KuzeydoguAkdeniz’deEkim1991ve Mart1992dénemlerinde1§1%1nsukolonundagirigimineailélq?lenvehesapananparametreler

Ekim1991 Mar!1992ParametreBirimArahkOrtalamaArahk OrtalamaSekidisk 111 28-43 36 9-35 21derinligi%11§1k111 80-11096 20-98 61derinligiI§1ksiiniimm—10.033-0.0710.0510.043-0.2100.083katsayxsx

l3

Page 17: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

u?aohm?mm

Ea:SE5%aa8£.82E2%.~EuB<._m2.§§.23%

.

.

D.

O.

.

.

V

¢mm

migmL+Drm+mmm+m(

8833838.62

n

o

o

353onzo?853u?bmu8833.52

m

..L|mT

o

o

o

o

u

o

.

5.9:.EdiSana;833

o

n

o

o?gumzh??roam_r8u8£50m:.8uDmMEoo

o

u

u

o

o

n

11}mm.mqz

Page 18: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

#338E8

..._mu£i€.3u_BondP5»on?ooamhp

aomm??BE

.E.2E5.uvxauuoa3%.:m

u??unwvmama“.32.H.mzxow

E

Em.7:E:9

m..

N

N

Eom9

2

omzomuooaomuooaoouomzoomoozoouoozomuomzomuOMEOOOm_2ooo002000mvgoouoo:m¢loogomuomgomnomJm¢¢QMJOQQmo4omom?4m_ooo4m?ooo4oooooJm+_omxmwuomxoooomxm?oonxmmoL0(\J6-i-it-\—*—***‘*(\I(\l(‘~J(\l(\|emw+m@xmao4am+m¢xmaoemm+

com

0.?Aovggakpeg

mm?ta:.N.c@E<(Joqp)amsszwd

Page 19: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

momo?oommomo?mmnoooomoooommooooomomuomoomuomoo?uomoomuoooommmm¢o¢uoooomuomaomuoouoooooummoomzomoomzm_oomzooooozooooozm?om+:mfom+:omooozomomwzoooe&h#h©Rw®d;NW¢©©R®deohdw(\J'\J(\l(\|C.—.—.—_.—????.—(\1

.333..33%

E

C

a

E

N.n

I1III

.m®®?o._om:

_o.o_AQVQE3pomWLQE.Nc@Ug<do?(Joqp)amssajd16

Page 20: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

omzomuooaomuooqoouomzoouoozoouoozommMEOMMomzooomegooo002000m¢4ooooozmvuoozomuom4omum4m?m004000mo4omom?4m_oo4m_o004000oo4mquomxmwlomxoooomxm_oomxmmoemm+mowmwo4am+m@nm¢oe~w_????H__mN

u?wm?mn?M.m.§_E?mmMBondBowoniom?.in

nomm?mmgum

.C.2E:_maumoan.x3355“E

o??onwuNmm?tugN.mmxow

mm«N

M

(Joqp)amssmd

.mma_0002.

No

xwmm.0bésm;@cx<l7

Page 21: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

momo_oommomo_mmmoooomoooommooooomomuonoomuomoowuonoomuoooomuwmaoquoooomuonaomuoouoooooummoomzomoomzmeoonzooooozooooozm_om+:m_om+2omooozomom?gooo

E32..35%

do?_

d.

a

.2

-

mm

8

.3

S

.8

..

H

.8

,

J

.9

9

.3.n?

I

\)/

.9

D.

.9.3

..

O.

.9

D

.S

J

.:

..

/K

.9

.

.m

.

.m

.

R

I

.0

.

n

.

+

I

.mN._

.

.owno3e__ommm?to;N.c@E<18

Page 22: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

a?z?mvMzxuoa

>85.2.53.3=m%-§..._?x

uaaunméN92“.32a.m.m3%

_

omd"C3.2"E:

oj.mTzE'1EBdamdam9.|_

‘sapdamdam.8:damdam

$2

.dQH

Q:u\n.I/r«J

(L_

_

_

_

k

_

_

_

_

7

_

_

_

_

_

D

OJPJ

DJ

IJ

I1.

[3

I3

P].

U

9DJ99999

DJ

9

O0

0

Cu,

C4

S

S

U

U

UUUU00U

0

U

/_

D

U

U

0

U

U

U

0

UU0DU0U

0

n.

F:S

Uu

MU

U

D

JO

10

N

NNNNN_|7:

_|

H

9..0

PC

0

rt

0

PC

0

PC

0LHE.|.OLUCu

0

PC

.|

D

O

D

U

D

O

U

0

0C40Cu.0S0

0

U

.wmm_Pmqz

.Nmzma:¢

Page 23: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

MRHT1992TUZLULUK

IESLOU008000

088000

UDHDSJ

0EO0Sd

000083

0Ed0Sj

00d000

0EN000

00N000ShN0000£N000S1N00000N000Sh7000087000

007000

0EM000

L—QQ00I

100.2003000000500.E00.700.20

800_900.10m_____MIN=38.7SMRX=38.90CI=0.05

_____MIN=38.95MRX=38.95CI:1.00

MIN=39.00MHX=39.50CI=0.05

Sekil3.3.b.Mart1992diinemigeaitban-doguhattmdadikeytuzlulukdag111m1.

Page 24: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

.~E_=muvMzmuoa>35.

«U533honwwkousxin

u?aoawumamaSu?.m.¢.mmuow

om.on?umm.mHuxqz

m:.m_nzHzco?damdamdo».oomdam

.gH4:¢QHm.mmm?Ham:

.Nmzmax¢21

Page 25: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

RKDEN'1Z.MRRT1992.TUZLULUK.

names I I I momCJCVQawe‘2 II II II

KlG859? 345:3O)fI.;0'lO')("’IfV7I! II I)><><><

E92‘oemooa— o mmof\O'Y(:)05050;(I“)rv‘;f7')

UONUUO— éééEEEuowsm- . .* II

oowoes d d d EI

O C) (3 DQ |\ (0 cn —«

22

Sekil3.4.b.Mart1992diinemigeaitkuzey-g?neyhattmdadxkeytuzlulukdag11un1.

Page 26: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Ea

.m-:.«o._£..?wmE:~o>xmu?ozu?uswmiwuuxom

iuz?oaE6232HS:83»

xowm>u>3.?ouhmm?EVE.5Emo..m.:?:_w.mU39,6

o>Qmv:$:=m.:.Mao._AND+mOZVSum

ww?nogmxo8.23

Améomvuummom..3o?-.mE6

£335:

gig;2.5832again88¢2.5882.$3:32.33%

-

ooo_onxommo,

_mm_ctxmonxoownr

oomonxmvu*.

mmm_to:onxoooo-

oom-

oom,

coo-

com-

oo¢comcomoo_o

m.mNm.wNn.N

m.oNBo?noe_m

-

ooo_OQQB0

-

,mm_cgxmomxooon

_

-

oomonxm¢¢.

,

-

Nmm_to:omxoooo

-

oom-

oon

xi

-

m

-

ooo

um

1

oom

Nn

I

.n

-

oo¢

e

'

D

-

com-

oom-

cor-0

WmmunOwnowex3_3_N:._:

omv.om.._Av

69EimonxoooDonxmi;.

-

mm?to}omxoooD

u

De-rinlik(m)oemQom8.;ofx_:8_m82Baoomeonoomoomo3oomcomo?oow;

De?n?kOn)23

Page 27: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

(w)>1!|U!-'90

(Lu)>1!|U£-'90

1002003004005006007008009001000

B007008009001000

PO4—PM0.1 cg“)o.3

* F45K500 FJOKSO

101231't Mglcfe60%)

0 GOOK30u F45K3O_ D GOOK3OOFEOKEO

OGOOKSOMud1992U GOOKJDEkhn1991

NO3+NO2—N(pkg2.0 4.0 5.O?

100200300400500

(w)>1!1u!Jec1600700800900-1000

30

U30

(Lu)>1uuue<J90

120

,’o cooxsoMart1992, ~ r451<3oD GOOKZSOEkim19910 F3o1<3o

III11l

150«$11

Sekil4.1.devam2H

Page 28: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

..53E1..5>Mubxozu?uswmiwumxom

iosmoumanaozm??.33Exam

xoa33>E?own9

BENuozwoum.FdS~m.mUhuwmu

Ea

.a-E82o>cw

E?mmEmma“.30+mOZvSaw

E?aocumxaE.2u%8Am-vOmvSamoa.?o£-wEmm

JEBNB

.

.

$1385Emiam?o?oxEzuuaox?o>

E33

SGAEVC3:2»:5

xaozizz2.5a..a£.$3$32.9.?ow

9

89

-

88

-

89

o?

o.

o.

oomooo

oomooo

oomooo

53E5omoo?n-

oom52Evaonoonmn.

com52E3omoo?n.

-

oom

oomooo.

.

oomooo.

.

oomooo_.

.

Wm?ta:onoommo

-

oommm?to:onoo?o

-

oom$9to:onoommo

-

8m

9

.

-

.

-

co»

-

ooh

-

eon

.

xx

.

\/

-

mm

-

o8m

-

o8m

-

oom

'

/[\

I

/\

I

oomM

I

oomM

-

oom

m

-

m

.

o?.n

-

co.‘.n

-

8+

9

6

D

-

D

-

con

-

oom

-

oon

oom

-

oou

-

oom

I

1

c9

-

o9

bxmdN

-

oo.

nu-

nnumx-

o

WW_

,4._

_

ro

o

03

3%.mmmammamo.wNoeQ8Q9of

E

x3_3_N3.moo

v:§Oo_mDerinlik(m)25

Page 29: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

(uu)>1uu!J9c1

(Lu)>1!lU!J9C|

100200300400500600700800900-

1000

100200300400500800700800900-1000

OF50Q30~ * GOOSOOD F30Q30Iim1991OGODSOD

OF50Q3OMM1992I GDOSOOD F3003OEH0GODSOD

300400500

(w)>1!lU!J9C|600700800900-1000

fil-o.0 0.2O

30

(w)>1HUlJ9C|10

Ch

0

O

120

150

N03-I-NO2—N(pMO)00 Z0 K0 5

QGDOSOO

Kloro0 S1349/L)o'6

I

OF5OQ30Mud1992c GODSDOD F30030Ekkn19910GOOSOD

I Il II II II I'5¢

Sekil4.2.devam

26

Page 30: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

..:u?E:.5>Magicsa?uzwuwwum

HE??mmhxoom

E502208Dm+:omo.

~mm_to:oozoooo

_mm—

m.u0Zm.«OHQnanohm?mm>2,a,..

$.82aimszcem._aamS.§..aan

.u-E8oE8:9.85:

time.@oz+mozv8%

was??oS38.3405

Emma».So5-uEwG.M5_n:N5uJzxuoaQnumuwx

mb?n<oE2ow:5325$2.532%39“S2.35%

-

eon:

0u

88

.

59EvaonzoooD

-

E9EVEomzoouD

-

Ba

@1208.

1

com

3208.

.

mm?to:8:80o

.

mm?to:0050000

-

oom

oom

cow

oo»

)

)

o8m

oomm

(

/|\

comW

con.bln

m

M

8+..%

oo....%

D

D

com

com

oom

oow

c9

of

O

o

mdm

anmamOwnNmnm?EQN3

..

891

8moomoohcomoom00¢oonoomo9Derinlik(m)27

Page 31: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

(LU)>1][U[J9C|

(Lu)>1uU1Je0

OGOOMO0Mo?1992* G3OM45DGODMJOEHm1991

100200300400500B0070080° 0 GOOMOOMart1992u G3OM45900 D coousoEkim19911000

Sekil4.3.devam

(w)>1!1U!J90

0w30-

60

(w)>muI.J9090

120-

150-

28

N03+NO2—N(pM0)2.0 4.0 6.

Kl f'I— L0.0°m0|.5G909/)15

0 GDOMOOMud1992- G3OM45DGODMSOEkkn1991

Page 32: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

..5w_EEu>xubso_EE._:wa:w.:3_o:

iozmou

naaomm??an5%xou93>.9?ovum?HEMNuozwoum

._E:_m3uxuwmmEaurmxo385:3385%oz

305

QED3.53:3

?aoumm88¢$552.2.8%tug41.ion

._2Ewu_o$29;uvmauowo?uu§E>>"3

*ll..%cmmoew33BENoemmeew29E20

cmmcmm33HimaammmvmN2:ta:0

eeémm33HEMc253%N23tn:0

Ooor

0u

coop

coo,

_

.

oom

__

I

oom

com

com

._.

H

oom

com

8

_

,

oon

co»

m

Q

~

.

W

J.W

O00£.

._

1

o8E.

ormU.

comW

..

moomH

comW

mu

_

T

X.

3

00¢)

_

1

00¢)

oo¢\I

m

_

.

M

3

m

oom.(

m

1

oom

O0...

OON

..~w

vm

CON

CON

1

_.

OO_.

OO_(

9ua0\nos1

OO

o

u.0-o

o

OWWOOHOmmDONOmw

ownOOH.OMNOONof

Om?OOHOWNOONom;

CA3=o_._mu_Owm?nmnmnvQ25=u_._mMOwm?nm?mG23:o_._mv_Owaaamsu29

Page 33: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Eima.aoz_+m_ozv:5

w_EEE$_o532.E-¢on:3:8.so?-uEm_m3:52_§_-=u85;:.2.2

%aa2§.$2$2#3E38.0Lu91$.x...2

2.mm«zEull

8;Lum?mw«xi

mfmmuzinun:

UONOEJ

8.0:33.8.5!

8.mm.zE!

Au

E0.”

E2

.

H

o

_

..L.

.

co

dam

IRM

.

dam

0

_

1..

/

d8

0

d8

.,

dam

_

don

_._

dom

___

dam

___

do:

,y_

dam

.V

.

._

Jam

M.

K/\3

w._

.

.

\Il~._/\mJ

\J

_

_

4

_

0

_

.

_

_

1

I1.

I:

I3

4.

11.1.1

J

Jan

I:

.1

JJJJ

:1.

I3

13

J:

:5

E

E

E

N

hF.

E

E

E

h

hE

E

E

E

N

H

m

m

m

E

mm

m

m

m

.5

M.m

w

m

m

.5

cu.

E

O

E

0

E0

E

0

E

0

E0

E

0

E

0

E

0

D

0

O

U0

D

0

0

00

D

D

0

0

D

u

.

Sa.329::

z-~oz+mozSS:329::méom$3.32

3o£-~Ew_m(H1)’l!I"!-“(I

Page 34: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Sigma-thetaMart1992

theta,fosfat(PO4—P),toplamoksitlenmis(NO3+NO2)kesitleri.31sigmaazot

8208

888

888m

myzmsL

magma8L

mwzoow1.

1

nm

888.1

858.1

888q\&.c

hM

28181

M

2881

mgzoooD.

CB

0.020091.

.0I,.

8:98.1

00:08I

.n1u.2

9.88I

N

9.581

9.581

19

8881V

a

88811

8881

9.w

.

.

.

.

M

\.

xt

coda

l)8.861

r.

81.081

mm

88.81

W.

8.881

8.881

m)

N

AM

8881

7..

8v_.m81

omxmjm1

__

W

8881

0

8581

8581

6

MH

gums1/m

omxma

1omzmHw~J0

8881]?,...&.Ȣ.m

omzmmo

1e.

1

.

1.N.

.

1I.

L

8_;.1w}11g,

18%

mmmmmmmmmmN

85

maaqaimmm

8.(;o

uuuuaumoum0123us67e9.10mmmwmm7891

00000U000U

0I.23U.S6789.1

v=—n~mh0Q

v—=—Hm.~0?—

Q5

u=_:_.$Q

Sekil4.5.b.Mart1992déineminde36°00’(G00)dogu-banhattmda

Page 35: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Sigma-theta

Sigma-theta

P04-P(pM)r©.O0.1 0.2 0.39'8»_O'6Z—0P008'0.0§§§@8?°9’l“I069990:

* SiklonikalanlarMart19920 Antisiklonikalanlar..963

N03+N02-N(uM)MO1 2 .34 5 6:_L_:_l:_

O'6Z0

Q»"‘SiklonikalanlarMart19920 Antisiklonikalanlarf\JLO

LnSekil4.6.Mart1992dénemindebesintuzlar1n1nsigma-thetailedegisimi. 32

Page 36: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

r 000179169

..§?8«E335:ANOZ+mOZvEzonm??nuuaxoESQ2

2a_a2§.83E2.3E3

«/\7”.C._

3.5m_:_=_n:HPL

SL893PLCl.9917933(wt!)N'ZON+€0N

33

Page 37: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

PP(mgC/m3/giin)OO O1 0.2 O3O , , , CHL-a(pg/L)

20~

40~

g 60~

:3 _

E80_

Q _

100-

120-

Mart1992Istasyon:F45M00_

140 (Rodossiklonikbiilgesl)

Sekil4.8.a.Mart1992dénemindeRodosbiilgesindefrontalbiristasyonda‘§F45MO0)birinciliiretimve klorofil-aumdiiseyaglllml.o___.CHL-a* PP————>

3'4

Page 38: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

PP(mgC/m3/giin)CHL-a018/L)

20—40-60*80-Derinlik

(m)100-

120-

Mart1992140‘ Istasyon:G10R09(Giiksunehriagtlklan)

Sekil4.8.b.Mart1992diinemindeantisiklonikbélgedesegilenbiristasyonda(GIORO9)birincil?retlmve klo1'ofil—amnd?seydaglllml.o_r_CiIL-a* PP

35