Üniversite Öğrencileri Ve Çalışanların Boş Zaman Etkinlikleri

niversite rencileri Ve alanlarn Bo Zaman Etkinlikleri:

Adyaman rnei

The Leisure Time Activities of University Students and Governmental Staff: Adyaman Case

idem SABBA1, Elif AKSOY2

zet

Adyamandaki niversite rencileri ve kamu-zel sektr alanlarnn bo zaman alkanlklar, etkinlikleri,

kentteki mevcut ve istenen tesisler hakknda isteklerinin belirlenmesi amacyla yaplmtr. renciler ve bayan

alanlarn ou etkinlik yapabilecek bo zaman bulabildiklerini, bo zaman etkinliklerine katlmama nedeni

olarak ekonomik yetersizlikler ve tesis eksiklii olduunu belirtmilerdir. Her iki grupta da bo zaman etkinliklerine

katlm oran yksektir. Hem renci hem de alanlarn ounluu parklarn spor tesisleri kadar byk olmasn,

ehir merkezinde ve her mahallede parklarn olmas gerektiini, parklarn iinde spor tesisi, restaurant, oyun

alanlar, gvenlik, mescit, rahat banklar, tuvalet, p kutularnn olmas gerektiini belirtmilerdir.

Anahtar Kelimeler: Kamu personeli, Bo zaman, Bo zaman deerlendirmesi, Bo zaman etkinlikleri, renci

Abstract

This questionnaire study is aimed to determine the leisure time habits, activities, demands on active and required

facilities of university students and governmental staff in Adyaman. Students and majority of the women staff

pointed out having enough leisure time for activities. They indicated reasons for not participating to activities as

economical insufficiency and lack of facilities. Participation to leisure time activities for both group was high.

Majority of both the students and the governmental staff suggested the necessity of large sport facilities alike

public gardens, the presence of public gardens in city center and districts, sport facilities in public gardens,

restaurants, cafe, playgrounds, security, mosque, comfortable benches, and bush bins.

Key Words: Governmental staff, Leisure time, Leisure time spending, Leisure time activities, Student

Giri

Bo zaman deerlendirme olgusu giderek nem kazanmakta ve her kesimden insann gnlk

hayatnda yer almaktadr. Bo zaman basit anlamyla dolu olmayan zaman dilimidir (Demiray, 1987).

Bo zaman bireyin yaamak iin bavurmas gereken uralarn dnda bireysel tercihlerine ayraca

zaman olarak tanmlanmaktadr. Bir baka tanma gre bo zaman gnlk hayatn uyku, dinlenme ve

alma dnda kalan, bireyin istedii gibi kullanabilecei zamandr. Bu zamann deerlendirilmesi ise,

1 Yrd. Do. Dr., Adyaman niversitesi, [email protected] 2 rt. Gr., Adyaman niversitesi, [email protected]

Mehmet Akif Ersoy niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi Yl: 3 Say: 4 2011-Bahar (s. 10-23)

11

bireyin istedii bir ura ile zevk ve doyum salamak amac ile bireysel veya grupla bo zamanda

yaplan etkinliklerdir (Karakk, 1999). Bu kavram ou kez serbest zaman ile kartrlabilse de

kiinin alma d faaliyetler iin kulland zaman aral olup, serbest zamann bir parasdr(Demir

ve Demir, 2007). Bo zaman ift ynl olup; sanat, mzik ve bilimden zevk alma, salk, kuvvet ve

yeteneklerimizi gelitirme ve yaratclmzn aa kmasn salayabilecei gibi, bunlarn tam

tersine baboluk, sknt, bunalm ve dzensizlii de dourabilir (Zorba ve di. 2001). Modern ada

bireylerin d dnyayla balarn kopararak yaamlarn srdrmeleri giderek azalm; gelimeleri ve

gndemi izlemek bir gereksinim halini almtr. Bireysel ve kurumsal yaplar baznda da bu durum

kendini gstermekte ve giderek younlamaktadr. Bu ihtiyalarn ba aktrlerini de gazete, dergi,

kitap gibi okumaya dayal grsel yaynlar oluturmaktadr (Tel, 2007). Bo zaman etkinliklerine

katlmada renci ve alanlar ile cinsiyetler arasnda farkllklar vardr. Hudson, yapm olduu

almada, bo zaman faaliyetlerine katlmada cinsiyete bal nemli farkllklar olduunu saptamtr

(Hudson, 2000).

alan insanlarn bo zamanlarn iyi bir biimde deerlendirmesi i verimliliini etkilemekte; bu

zamanlar etkin deerlendirme alma yaam zerine olumlu etki yapmaktadr (Yenieri ve di.

2002). alanlarn genelde i iin yapacaklar ok etkinlik olmasna karn, kiisel hayatlar iin

ayrabildikleri zaman azdr ve birou sorumluluklarla ba etme abasndadr. Bunlarn stesinden

gelebilmek ancak insann ne yapmak istediini ve kendisi iin nelerin gerekten nemli olduunu

deerlendirmesiyle olasdr (Tracy, 2008). ou kii para kazanma tela iinde bo zamanlarn

yeterince iyi deerlendirememektedir (Goltz, 2005). Oysaki hangi yata olursa olsun kiiler bir ekilde

bo zamanlarn deerlendirmeye gerek duyarlar (zda ve di. 2009). Gnmzde, alma

hayatnn ve dier etkinliklerin youn, yorucu, sradan, skc ve stresli olmas, bo zaman

deerlendirme etkinliklerini, yaammzn vazgeilmez nemli bir paras yapm ve yenilenme,

dinlenme, yeniden toparlanma arac haline getirmitir. Bu durum kiilerin bo zamanlarn

deerlendirmelerine ynelik ok seenekli hizmetler sunan, yeni birok sektrn de olumasn

salamtr (Tel ve Kksalan, 2008).

alanlar iin bo zamanlarn etkin deerlendirilmesi nemli olup; alma hayatnn neden olduu

stres ve yorgunluktan kurtulma, sosyal ve kiisel yaamda daha mutlu ve baarl olma sonucunu

douracaktr. alan bir insann baarl kabul edilebilmesi iin, i yaamnda olduu kadar sosyal

hayatta da baarl olmas, eitli hobilere sahip olmas ve zel hayatna yeterli zaman ayrabilmesi

gerekir (Aydoan ve Gndodu, 2006). Bo zaman deerlendirmesine ynelik farkl almalar

yaplmtr. Karakk (1999) almasnda deneklerin urat bo zaman etkinlii olarak; masa

tenisi, ktphane, gezi, elence, halk oyunlar, salon sporlar, mzik, yabanc dil kursu, bilgisayar

kursu ve satran aktivitelerini belirlemitir. Fernandes ve di.(2008) Brezilyada ergenler zerinde

yrttkleri almalarnda, katlmclarn ounun dzenli spor yaptn, byk bir ksmnn bo

zamanlarnda bisiklet srme ve yry etkinliklerini yaptklarn belirlemilerdir. Spora dzenli

katlmn fiziksel aktivite ve davranlarla pozitif ilikili olduu sonucuna varmlardr.

niversite rencileri Ve alanlarn Bo Zaman Etkinlikleri: Adyaman rnei idem SABBA, Elif AKSOY

12

zda ve di. (2009) devlet memurlarnn bo zaman deerlendirmesi ile ilgili yapt almalarnda,

bo zaman etkinliklerine katlmann kiilerde srasyla sknt azaltc, dinlendirici, elendirici, salk

verici, eitici, mutluluk verici etkileri olduunu saptamlardr. Deneklerin bir blmnde de bo zaman

deerlendirme eylemlerinin kiisel stat salad belirlenmitir. Yeti (2008) kamu kuruluu

alanlarnn bo zaman etkinlikleri ile ilgili almasnda, byk ounluun gnde 3-4 saat bo

zamanlar olduunu, bo zaman etkinliklerine genelde haftada bir kez katldklarn, kurumda bu

amaca ynelik tesislerin nicelik ve nitelik bakmndan yetersiz olduunu ve imkan tanndnda (tesis

ve zaman asndan) daha ok bo zaman deerlendirme faaliyetlerine katlm istei olduunu

belirlemitir. Yenieri ve di. (2002) Mula il merkezindeki memurlarn bo zaman deerlendirmeleri ile

ilgili almada ev iinde TV izleme (% 34.8), mzik dinleme (% 20.1), kitap okuma (% 15.2), elii

yapma (% 10.7), iek yetitirme (% 8.9) ve spor yapma (% 5.4) etkinliklerinin, ev d bo zamanlarda

ise ilk tercihlerin % 37.3 ile geziler, % 25.4 ile spor ve % 15.9 ile sosyal-kltrel faaliyetlere katlmn

oluturduunu saptamlardr.

niversite retim elemanlarna ynelik eitli almalar da yaplmtr. Tel (2007) retim yelerinin

bo zaman deerlendirmesinde okuma etkinlii ile ilgili yapt almada retim yelerinin bu

etkinlie katlmnn % 99.1 olduunu; bayanlarn erkek retim yelerine gre ve evli retim

yelerinin de bekrlara gre daha yksek oranlarda okuduunu saptamtr. Aydoan ve Gndodu

(2006) Erciyes niversitesinin deiik birimlerinde alan 157 bayan retim elemannn bo zaman

deerlendirmesi ile ilgili almalarnda bayan retim elemanlarnn yeterince bo vakitlerinin

olmadn belirlemilerdir. Bayan retim elemanlar bo vakitlerinde de bilimsel almalarn

srdrmekte; bilimsel kitap ve dergi okumay tercih etmektedirler. Bunun yannda zel ve sosyal

yaamdaki rolleri gerei hemen hepsi bo vakitlerini evde evle ilgili ileri yaparak geirmekte; bo

zaman deerlendirmede ok eitlilik grlmemektedir. Farkl etkinliklerle ilgilenenler olmasna karn,

sonuta ounlukla bo zamanlarn TV ve video izleme, gazete, kitap ve dergi okuma etkinlii ile

doldurmaktadr.

Tel ve Kksalan (2008), Dou Anadolu Blgesi nde bulunan be niversitede grev yapan retim

yelerinin spor yapma alkanlklar konusunda yaptklar aratrmada, erkek retim yelerinin

yry ve futbolu tercih ettiini, bayan retim yelerinin ise tercihlerini yry, halk oyunlar ve

modern danslardan yana kullandklarn belirlemitir. Bayan retim yelerinin erkeklerin tersine;

basketbol, avclk, vcut gelitirme, kayak, daclk, krek ve binicilik gibi faaliyetlere katlmadklarn

saptamlardr. Tunkol ve umralgil (2005), Seluk niversitesinde akademik personelin

rekreasyonel faaliyetleri ile ilgili almalarn 500 kii ile yrtmlerdir. Katlmclarn % 27.5'i

rekreasyon faaliyetlerine katlmak iin yeterli zamanlarnn olmadn, % 54' ise ksmen zamanlar

olduunu; a1mada ounluu oluturan gen akademisyenlerin (% 52.9) rekreasyon faaliyetleri iin

yeterli zamanlar olmad tespit edilmitir. Rekreasyonel faaliyetlere katlan akademisyenlerin %

60.3 bedensel faaliyetlerle urarken, %7.4' resim, % 19.6's mzik, % 6.9'u bahecilikle


13

ilgilenmektedir. Sonuta, akademik personelin byk bir ksmnn aktif bedensel faaliyetleri tercih

ettikleri ve buna daha fazla zaman ayrmak istediklerini belirlemilerdir.

Yaplan almalarn bir blm de yksek renim rencilerini kapsamaktadr. Bu konu eitli

aratrclar tarafndan nemli bulunmu ve lkenin geleceinin bilimsel donanmla bezenmi salkl

ve nitelikli bir niversite genliinin yetimesine bal olduu da belirtilmitir (Bayhan, 1997). Ayrca

bo zamanlarn olumlu bir biimde deerlendirilmesinin toplumsal uyumun glenmesinde etkili

olabilecei; zellikle gen nfusu zararl alkanlklardan koruyabilecei de ileri srlmtr (Tuncay,

2000). Kr (2007), bo zamann, bireyin kiiliinin gelimesinde, toplumsal refah ve kalknmann

salanmasndaki rolne dikkat ekerek, niversite rencilerinin pasif bo zaman deerlendirme

alkanlklarnn, lke refahnn artmasna katk salamaktan uzak olduunu, bunun yannda genlerin

kimlik geliimlerini de olumsuz etkileyebileceini bildirmitir. Aratrmac almasnda, yksekretim

rencilerinin % 44.4nn bo zamanlarnda ders d kitap, dergi, gazete okuduunu, % 11.5inin

dinlendiini, % 10.3nn ise televizyon seyrettiini saptamtr. Bo zamanlarda spor yapma, kantinde

arkadalaryla sohbet etme, mzikle urama, kar cinsten bir arkadala gezme, kahveye gitme gibi

faaliyetlerin rencilere fazla cazip gelmediini saptamtr.

Terziolu ve Yazc (2003), niversite rencilerinin bo zamanlarn deerlendirme anlay ve

alkanlklar ile ilgili Atatrk niversitesinde 1000 gnll ile yaptklar almada, rencilerin ok

fazla bo zamanlarnn olduu, ancak bunu ok etkin deerlendiremedikleri; btn rencilerin bo

zaman ve sporu bedensel ve zihinsel geliim arac olarak grme dncesinde birletii belirlenmitir.

Bo zamanlarn bedensel faaliyetlere ayrlma oran, btn blmlerde ok dk seviyelerdedir. Bo

zamanlarn deerlendirilmesi zerine cinsiyet, medeni durum, gelir dzeyi, eitim grdkleri alan

(sosyal, fen veya salk bilimleri) etkili olarak bulunmutur. Balc ve lhan (2006), Trkiyedeki yedi

corafi blgeden seilen yedi niversiteden 1318 renci ile yaptklar almada, niversitelerin

rekreasyon programlarna katlan rencilerin, %22.5'inin ilk srada futbol ve ikinci srada %9.5inin

fitness branlarn setiklerini, daha sonraki sralarda ise mzik dinleme (%14.1), tavla oynama

(%11.6) ve bilgisayar kullanma (%19.6) aktivitelerinin yer aldn saptamlardr. Genelde bayanlarn

erkek rencilere gre aktif katlml etkinliklere daha az yneldii ve bu tip etkinliklere daha az zaman

ayrdklar saptanmtr. Bayan rencilerin katld etkinliklerde blgesel farkllklar olduu; Akdeniz

ve Ege niversitelerinde bayan rencilerin voleybol, tenis ve yzme etkinliklerine, Atatrk ve Dicle

niversitelerinde ise doa yrylerine katldklar, stanbul niversitesinde ise voleybol ve tiyatro

etkinliklerini tercih ettikleri belirlenmitir. Sonu olarak rencilerin youn olarak eitim grdkleri

niversitelerin dzenledii etkinliklere katldklar; niversitelerdeki topluluk ve kulplerin bu konuda

etkin olduu belirlenmitir.

Tekin ve di. (2008), Karaman Yksek renim Kredi ve Yurtlar Kurumunda kalan niversite

rencilerinin rekreasyon alkanlklar ve yurtlarn bu konuda salad imkanlarn yeterlilii ile ilgili

olarak Kurumda kalan 246s erkek 500 niversite rencisi ile bir alma yrtmlerdir. alma

sonunda; erkek ve bayan rencilerin bu etkinliklere ayrabilecek bo zamanlar olduu belirlenmi;


14

katlmn akademik baary arttrd, kredi ve yurtlarda istenilen etkinlikleri ve katlm salamak iin

tesislerin yeterli olmad, personelin bu konuda yeterli dzeyde bilgisinin olmad ve ilgisiz kaldklar

belirlenmitir. Bayan rencilerin rekreasyonel etkinliklere katlmnn yurtlarda kalmaya baladktan

sonra genellikle olumsuz etkilendii ve katlmn azald, tersine erkek renciler de katlmnn artt

ortaya kmtr. Schrag ve Strattman (2009), yaptklar almada kent ve krsal alandaki rencilerin

mzik dinleme ve spor gruplarna katlmlarnn yksek olduu belirlemilerdir. Krsal devlet okulu

rencilerinin bo zamanlarnda arkadalaryla vakit geirdikleri ve tv/film izledikleri; ehir merkezi

devlet okulunda okuyanlarn ise daha ok alveri yaptklar, video ve bilgisayar oyunu oynadklarn

saptamlardr.

Yntem

alma Adyamandaki niversite rencileri ve kamu-zel sektr alanlarnn bo zaman

alkanlklar, etkinlikleri, kentteki mevcut tesisler ve olmas istenen tesisler hakknda isteklerinin

belirlenmesi amacyla yaplmtr. Bu almayla amalanan, toplumun gelecei olan rencilerin ve

toplumun nemli bir unsuru olan alanlarn bo zamanlarn deerlendirme biimleri ortaya

konulmutur. Aratrma, Adyaman niversitesindeki 100 renci ve Adyaman ili kamu ve zel

sektrde alan 100 kii olmak zere toplam 200 kii zerinde yrtlmtr. Aratrma verileri

karlkl grme teknii kullanlan anketlerle toplanmtr. Anket formu renci ve alanlara ilikin

bilgiler, renci ve alanlarn bo zaman etkinliklerine katlma durumlar ve katldklar etkinlikler ile

ilgili sorular kapsamtr. Aratrmann istatistiksel verileri SPSS 17.0 programnda deerlendirilmitir.

Aratrma verileri mutlak ve yzde deerler ile tablolar halinde gsterilmitir.

Bulgular ve Yorum

renci Ve alanlarn Demografik zellikleri

almaya katlan, niversite rencileri ile kamu-zel sektrde alanlarn byk bir blmnn 10

yl ve daha fazla sredir Adyamanda yaad; erkek rencilerin % 93.0, bayan rencilerin %

100 bekr; erkek alanlarn % 64.7si evli, bayan alanlarn ise % 53.1i bekrdr (Tablo 1).

rencilerin ounluunun 18-25 yalarnda ve hepsinin lise ve dengi okul mezunu olduu;

alanlarn ise 26-35 yalarnda ve her iki cinsiyette de byk bir blmnn yksekokul mezunu

(E:% 51.5, B: % 53.1) olduu saptanmtr. rencilerin tamamnn herhangi bir ite almad,

alanlarn ounluunun (E:% 52.9, B: % 43.8) memur olduu; erkek rencilerin % 52.6snn,

bayan rencilerin % 41.9unun 500 TL ve alt gelire, alanlarn byk bir blmnn her iki

cinsiyette de (E:% 27.9, B: % 31.3) 1.5002.000 TL gelire sahip olduu belirlenmitir (Tablo 1).

Tablo 1. renci ve alanlarn demografik baz zellikleri

renci (%) alan (%)

Erkek Bayan Erkek Bayan

Adyamanda yaam sresi 01 yl 28.1 23.3 8.8 6.3


15

24 yl 14.0 30.2 26.5 31.3

510 yl 8.8 4.7 20.6 12.5

10+ yl 49.1 41.9 44.1 50.0

Medeni durum Evli 5.3 - 64.7 43.8

Bekr 93.0 100.0 32.4 53.1

Dul 1.8 - 2.9 3.1

Ya (Yl) 1825 87.7 97.7 20.6 25.0

2635 12.3 2.3 36.8 50.0

3645 - - 27.9 12.5

45+ - - 14.7 12.5

Eitim durumu Okuryazar deil - - - 3.1

Okuryazar - - 2.9 -

lkokul - - 7.4 6.3

Ortaokul - - 7.4 6.3

Ortaretim 100.0 100.0 30.9 31.3

Yksekokul - - 51.5 53.1

Meslek Esnaf - - 16.2 3.1

i - - 7.4 12.5

Memur - - 52.9 43.8

Emekli - - 1.5 3.1

Serbest meslek - - 19.1 6.3

*Ev hanm - - - 25.0

renci 100.0 100.0 2.9 6.3

Aylk gelir (TL) Yok 35.1 46.5 - -

0-500TL 52.6 41.9 14.7 28.1

5001000 7.0 11.6 17.6 25.0

10001500 5.3 - 26.5 9.4

15002000 - - 27.9 31.3

2000+ - - 13.2 6.3

Bu gruptaki alanlar kamu ve zel sektrde geici olarak altklar iin kendilerini ev hanm

olarak grmektedirler.

renci Ve alanlarn Bo Zaman Etkinliklerine Katlma Durumlar

Aratrma kapsamndaki renciler (E: % 61.4, B: % 62.8) ve bayan alanlarn (% 46.9) ounluu

etkinlik yapabilecek yeterli bo zaman bulabildiklerini ifade ederken; erkek alanlarn (% 64.7) byk

blm bo zaman bulamadklarn belirtmilerdir (Tablo 2).


16

Tablo 2. renci ve alanlarn bo zaman etkinliklerine katlma durumlar

renci (%) alan (%)


Etkinlik iin bo zaman Bulabiliyor 61.4 62.8 35.3 53.1

Bulamyor 38.6 37.7 64.7 46.9

Bo zaman

etkinliklerinde etkili

etkenler

Arkadalar 43.9 46.5 30.9 18.8

Aile 5.3 4.7 45.6 34.4

Bo zamann bulunmas 29.8 20.9 13.2 25.0

Ekonomik durumu 15.8 11.6 10.3 9.4

lin bo zamanlar deerlendirmeye

ynelik olanaklar

- 2.3 - 12.5

Arkadalar+ Aile 1.8 4.7 - -

Arkadalar+Bo zamann bulunmas 1.8 4.7 - -

Arkadalar+ Ekonomik durumu 1.8 4.7 - -

Bo zaman

etkinliklerine katlmama

sebebi

Yeterli bo zaman olmamas 12.3 23.3 48.5 50.0

Ekonomik durum 24.6 9.3 20.6 21.9

Alkanlk 21.1 4.7 5.9 6.3

Tesis 24,6 41.9 19.1 12.5

evre 17.6 21.0 5.9 9.4

Bo zaman

etkinliklerine katlm

Yalnz 5.3 4.6 7.4 -

Ailesi ile 5.3 - 55.9 62.5

Arkadalar ile 86.0 95.3 36.8 37.5

Yalnz ve Ailesi ile 1.8 - - -

Yalnz ve Arkadalar ile 1.8 - - -

Kentte/niversitede

yaplan aktivitelere

katlm

Katlr 31.6 16.3 14.7 18.8

Bazen katlr 63.2 58.1 36.8 34.4

Katlmaz 5.3 25.6 48.5 46.9

Bu sonu Tunkol ve umralgilin (2005) niversite alanlar ile yapt alma ile uyum iindedir.

Adyaman niversitesi rencilerinin byk bir ksm (E: % 43.9, B: % 46.5) bo zaman etkinliklerine

katlmada arkadalarnn; alanlar ise ailelerinin (E: % 45.6, B: % 34.4) etkili olduunu belirtmilerdir.

Bo zaman etkinliklerine katlmama sebebi olarak erkek renciler (% 24.6) ekonomik durum ve tesis

yetersizliini, bayan renciler (% 41.9) tesis eksikliini belirtmilerdir. Bayan rencilerin ne

yakn (% 23.3) ayrca yeterli bo zaman olmadn vurgulamtr. alanlarn ou (E: %20.6, B:

%21.9) ise etkinliklere katlmama nedeni olarak ekonomik durumun yetersizliini bildirmilerdir.

rencilerin ounluu bo zaman etkinliklerine arkadalaryla (E: % 86.0, B: % 95.3),(Tablo 2).

Benzer bir almada da iilerin bo zaman etkinliklerine genellikle haftada 12 kez katldklar, bo

zamanlarn aileleri ve arkadalaryla, evde veya ak havada deerlendirdikleri saptanmtr (zdemir

ve di. 2006). retmenlerle ilgili bir almada ise retmenlerin vakit yetersizlii, tesis ve malzeme


17

yetersizlii ile bulunduklar sosyal evrenin bo zaman etkinliklerine katlmak iin uygun olmamas

nedeniyle bo zaman etkinliklerine katlmadklar belirlenmitir (Tutal, 2004). Aratrmada erkek

rencilerin % 63.2si, bayan rencilerin % 58.1i kentte/niversitede yaplan etkinliklere bazen

katld, alanlarn ounluunun (E: % 48.5, B: % 46.9) ise herhangi bir etkinlie katlmad

saptanmtr. renci (E: % 38.6, B: %39.5) ve alanlarn (E: % 38.2, B: % 56.3) bo zamanlarnda

her gn kitap, gazete ve dergi okuduklar; her iki grupta da okuma orannn bayanlarda daha fazla

olduu belirlenmitir (Tablo 2). Tutaln (2004) da belirttii gibi an bireyleri gelimeleri ve gndemi

takip etmek iin okumaktadr. Bayan retmenler, erkeklere gre(Tutal, 2004) bayan renciler erkek

rencilere gre daha fazla kitap-gazete-dergi okumaktadr (calan, 2003).

renci Ve alanlarn Bo Zamanlarnda Yapt Etkinlik Trleri

Aratrmada her gn TV, VCD, DVD izleme oran rencilerde (E: % 42.1, B: %32.6) alanlara (E:

%38.2, B: %56.3) gre daha az olduu belirlenmitir. renci (E: %35.1, B: %53.5) ve alanlarn (E:

%64.7, B: %56.3) ounluu ayda bir sinema ve tiyatroya gitmektedir. Spor yapmayan bayan

rencilerin oran erkek rencilere (E: %17.5, B: %44.2) gre daha fazladr. Erkek alanlarn

%38.2si haftada bir, bayan alanlarn ise %46.9u haftada 2-3 kez spor yapmaktadr. rencilerin

ounluu (E: %68.4, B: %62.8) her gn, alanlar ise (E: %30.9, B: %31.3) ayda bir kez bo

zamanlarnda arkadalaryla sohbet edip gezmektedir. renci (E: %77.2, B: %86) ve alanlarn (E:

%45.6, B: %59.4) ounluunun her gn mzik ile ilgilendii belirlenmitir (Tablo 3). Tezcana (1993)

gre insana gzellik duygusu, estetik zevk, dzenlilik ve gllk veren mzik dinlemenin her zaman

yaplabildii bilinmektedir. Tutal (2004), retmenlerle yapt benzer bir almada ounluun bo

zamanlarnda mzik dinledikleri belirlenmitir. Ayrca dier baz almalarda da katlmclarn bo

zamanlarnda evde ncelikle TV seyrettii, bunu srasyla mzik dinleme ve kitap okumann izledii

saptanmtr (Aydoan ve Gndodu, 2006; zdoan ve di., 2009; zdemir ve di., 2006). Erkek

renciler (% 42.1) her gn, bayan renciler ise (%44.2) haftada 2-3 kez, erkek alanlar (%30.9)

her gn; bayanlar (%31.3) haftada bir kez internetten yararlanmaktadr. Her iki cinsiyette de

konserlere gitmeyen rencilerin oran fazladr (E: % 47.4, B: % 67.4); alanlarnda byk bir

ounluk ayda bir kez konsere (E: % 23.5, B: % 40.6) gitmektedir. rencilerin byk bir blm

niversitenin dzenledii etkinliklere hi katlmamakta (E: %28.1, B: %34.9), alanlar da (E: %44.1,

B: % 43.8) ayda bir kez katlmaktadr. rencilerin nemli ksm (E: %35.1, B: %32.6) hi piknie

gitmemitir. Haftada bir kez yakn il/ilelere geziye gitme oranlar ise tersine erkeklerde (renci: %

12.3, alan: % 19.1) daha yksek dzeydedir. rencilerin ounluu (E: % 42, B: % 76.7) tarihi-

arkeolojik yerlere ve mzelere hi gitmemitir. Ayda bir kez bu alanlar ziyaret edenlerin oran ise

rencilerde (E: % 40.4, B: % 23.3) ve alanlara (E: % 61.9, B: % 75) gre daha dktr. Bo

zamanlarn deerlendirilmesinde son yllarda lke genelinde olduu gibi alverie gitme de yer

almaktadr. Bu alkanlk her iki grupta da cinsiyetler arasnda nemli farkllklar grlmeksizin

yaplmaktadr. Genelde haftada bir kez ve alanlar rencilerden daha fazla alverie gitmektedir

(Tablo 3).


18

Tablo 3. renci ve alanlarn bo zamanlarnda yapt etkinlik trleri

Etkinlik

Her gn Haftada 2-3 Haftada 1 Ayda 1 Hi Toplam

Okuma renci Erkek 38.6 31.6 10.5 1.8 17.5 100

Bayan 39.5 30.2 16.3 7 7 100

alan Erkek 38.2 32.4 19.1 10.3 - 100

Bayan 56.3 18.8 12.5 12.5 - 100

Tv,Vcd,Dvd izleme renci Erkek 42.1 28.1 8.8 7 14 100

Bayan 32.6 27.9 18.6 14 7 100

alan Erkek 38.2 32.4 19.1 10.3 - 100

Bayan 56.3 18.8 12.5 12.5 - 100

Sinema - tiyatro renci Erkek 1.8 7 26.3 35.1 29.8 100

Bayan 4.7 - 11.6 53.5 30.2 100

alan Erkek 4.4 19.1 11.8 64.7 - 100

Bayan 6.3 28.1 9.4 56.3 - 100

Spor renci Erkek 31.6 24.6 15.8 10.5 17.5 100

Bayan 10 18.6 9.3 14 44.2 100

alan Erkek 14.7 26.5 38.2 20.6 - 100

Bayan 21.9 46.9 6.3 25 - 100

Arkada

sohbet/gezme

renci Erkek 68.4 15.8 10.5 - 5.3 100

Bayan 62.8 9.3 11.6 - 16.3 100

alan Erkek 30.9 29.4 25 14.7 - 100

Bayan 25 25 31.3 18.6 - 100

Mzik ile ilgilenme renci Erkek 77.2 10.5 3.5 1.8 7 100

Bayan 86 7 2.3 - 4.7 100

alan Erkek 45.6 22.1 14.7 17.6 - 100

Bayan 59.4 21.9 12.5 6.3 - 100

nternet renci Erkek 42.1 15.8 19.3 5.3 17.5 100

Bayan 4.7 44.2 11.6 9.3 30.2 100

alan Erkek 30.9 27.9 13.3 27.9 - 100

Bayan 18.8 21.9 31.3 28.1 - 100

Konser renci Erkek 3.5 3.5 8.8 36.8 47.4 100

Bayan - - - 32.6 67.4 100

alan Erkek 4.4 13.2 23.5 58.8 - 100

Bayan - 9.4 40.6 50 - 100

niversite

Etkinlikleri

renci Erkek 8.8 14 22.8 26.3 28.1 100

Bayan - 23.3 16.3 25.6 34.9 100

alan Erkek 2.9 14.7 38.2 44.1 - 100


19

renci ve alanlarn Bo Zaman Etkinliklerine Katlmalar ve Tesis Durumu

Adyaman niversitesinde bo zaman etkinliklerine katlma nedeni olarak erkek rencilerin ou (%

28.1) yeni eyler renme, bayan renciler ise mutlu olmay (% 27.9), alanlarda ise erkekler (%

33.8) mutlu olmay, bayanlar ise (% 25.0) monotonluktan kurtulmay belirtmilerdir (Tablo 4). Yeti

(2008), yapt almada alanlarn daha ok arkadalaryla birlikte olmak istediini, gzel bir ortam

olduu iin bo zaman etkinliklerine katldklarn, byk ounluu dinlendirici, rahatlatc, i

stresinden uzaklatrc etkisi olduunu belirlemitir. Gkta ve olak (2006) da yaptklar almada

bo zaman deerlendirmesinin alanlarn ounluunda dinlendirici, rahatlatc, i stresinden

uzaklatrc bir etkisi olduunu belirlemilerdir. Adyaman niversitesinde erkek renciler (% 50.9)

tesislerin yeterli olmadn, bayan renciler (% 51.1) ise tam tersine tesislerin yeterli olduunu

belirtmilerdir. alanlar (E: % 70.6, B: % 59.4) ise bo zamanlarn deerlendirecek yeterli tesis

olmadn belirtmilerdir (Tablo 4).

Bayan - 18.8 37.5 43.8 - 100

Yakn il/ilelere gezi renci Erkek 7 8.8 12.3 36.8 35.1 100

Bayan - - 11.6 44.2 44.2 100

alan Erkek 4.4 17.6 19.1 58.8 - 100

Bayan 3.1 18.8 18.8 59.4 - 100

Tarihi arkeolojik

yerler

renci Erkek 3.5 5.3 8.8 40.4 42 100

Bayan - - - 23.3 76.7 100

alan Erkek 2.9 17.6 17.6 61.9 - 100

Bayan 3.1 3.1 18.8 75.0 - 100

Mze renci Erkek 5.3 3.4 5.3 35.1 50.9 100

Bayan - 2.3 4.7 9.3 83.7 100

alan Erkek 2.9 13.2 11.8 72.1 - 100

Bayan 6.3 6.3 15.6 71.9 - 100

Alveri merkezleri renci Erkek 3.5 21.1 31.6 14 29.8 100

Bayan - 16.3 32.6 11.6 39.5 100

alan Erkek 2.9 30.9 36.8 29.4 - 100

Bayan - 40.6 34.4 25 - 100

Piknik renci Erkek 12.3 5.3 22.8 24.6 35.1 100

Bayan 2.3 - 11.6 53.5 32.6 100

alan Erkek 1.5 10.3 39.7 48.5 - 100

Bayan - 12.5 53.1 34.4 - 100


20

Tablo 4. renci ve alanlarn Bo Zaman Etkinliklerine Katlmalar ve Tesis Durumu

renci alan


% % % %

Bo zaman etkinliklerine katlmak

Yeteneklerimi gelitiriyor 7.0 2.3 2.9 9.4

Mutlu oluyorum 17.5 27.9 33.8 21.9

evre edinmemi salyor 8.8 7.0 7.4 9.4

Yeni eyler renmemi salyor 28.1 18.6 11.8 15.6

Kiiliimi gelitiriyor 14.0 11.6 8.8. 9.4

Monotonluktan kurtaryor 17.5 11.6 26.5 25.0

Kendimi almak ve retmek iin yenilenmi

hissediyorum ve alma isteim artyor

7.0 9.3 8.8 9.4

Yeteneklerimi gelitiriyor+ Mutlu oluyorum - 7.0 - -

Mutlu oluyorum+ Kiiliimi gelitiriyor - 4.7 - -

Bo zamanlar deerlendirecek yeterli tesis

Var 49.2 51.1 29.4 40.6

Yok 50.9 48.8 70.6 59.4

Tesisler

Piknik alan 31.0 66.7 66.7 68.4

Mze 3.4 14.4 - 10.5

Ktphane 13.8 14.4 2.1 -

Spor alanlar 13.8 - 12.5 5.3

Elence yerleri 10.3 - 8.3 5.3

ok amal elence ve dinlence alanlar 27.7 9.5 10.4 10.5

Toplam 100.0 100.0 100.0 100.0

renci Ve alanlarn Piknik Alanlar Ve Parklar le lgili Bilgileri

Tabloda grld gibi, renci (E: % 31.0, B: % 66.7) ve alanlar (E: % 66.7, B: % 68.4) piknik

yapmak iin tesislerin yeterli olduunu; renci (E: % 65.0, B: % 69.8) ve bayan alanlarn (% 59.4)

ounluu piknik alanlarnn yeterli olmadn belirtirken, erkek alanlarda (% 52.9) piknik

alanlarnn yeterli olduunu ifade etmilerdir. Her iki grupta da ounluk ilde ortalama 1-4 adet piknik

alan olduunu, ylda 1-5 kez piknie gittiklerini belirtmilerdir. renci (E: % 71.9, B: % 81.4) ve

alanlarn (E: % 76.5, B: % 59.4) byk bir blm parka gittiklerini belirtirken, gidenlerde parklarn

yeterli byklkte olmadklarn ifade etmilerdir. Ayrca renci (E: % 82.5, B: % 88.3) ve alanlarn

(E: % 73.5, B: % 78.1) ou ildeki parklarn yeterli sayda olmadn belirtmilerdir. Hem renci hem

de alanlarn ounluu parklarn spor tesisleri kadar byk olmasn, ehir merkezinde ve her

mahallede parklarn olmas gerektiini, parklarn iinde spor tesisi (Tenis kortu, basketbol sahas, kou


21

parkuru vb), restaurant, cafeler, oyun alanlar, gvenlik, mescit, oturulabilecek banklar, tuvalet, p

kutularnn olmasn gerektiini belirtmilerdir (Tablo 5).

Tablo 5. renci ve alanlarn piknik alanlar ve parklar ile ilgili bilgileri

renci alan


% % % %

lde piknik alan

Var 35.1 30.2 52.9 40.6

Yok 64.9 69.8 47.1 59.4

lde bulunan piknik alanlar says

Yok 64.9 69.8 47.1 59.4

1-4 28.1 23.4 44.2 40.8

5-8 7.1 7.0 8.7 -

Ylda piknie gitme says

Gitmez 22.8 23.2 10.3 21.8

1-5 29.8 32.6 33.8 59.4

6-12 28.1 30.2 30.9 9.4

15-40 19.3 14.0 25.0 9.4

Parka gitme durumu

Gider 71.9 81.4 76.5 59.4

Gitmez 28.1 18.6 23.5 40.6

Parklar yeterli byklkte

Evet 24.6 25.6 35,3 34,4

Hayr 75.4 74.4 64.7 65.6

Parklarn says

Yeterli 17.5 11.6 26.5 21.9

Yetersiz 82.5 88.3 73.5 78.1

Toplam 100 100 100 100

Sonu

nsanlar, bo zamanlarnda yaptklar etkinliklerden yaamsal doyum salayabilir ve gnlk yaamn

sknt ve streslerinden uzaklaabilirler. Bo zamanlar, bireyin topluma uyum salamasn, kendini ifade etmesini salayan zgr bir alandr. Bu balamda Adyaman ilinde yeni kurulan niversite ile

alanlarn bo zaman deerlendirmeleri ilde yaayan dier nfusa rnek oluturacandan ayrntl

bilinmesi nem tamaktadr. Yaplan almada renci ve alanlarn byk ounluunun bo

zaman bulabildikleri ancak bu bo zaman deerlendirme aamasnda farkl dzeyde skntlar

yaadklar sonucuna varlmtr. Bu sorunlarn banda; spor, dinlenme tesislerinden oluan sosyal

yaam alanlar ile el becerisi veya meslek edindirme kurs olanaklarn yetersiz olmas gelmektedir.


22

Blgede alan niversitenin varl ve her geen yl artan renci saysyla birlikte bo zamanlarn

deerlendirilebilecei, kiisel geliimlerini salayabilecek sosyal alanlarnn eksiklii daha ok

hissedilmektedir.

Adyaman ilinin gelime srecinde ki planlarda bo zamanlarn deerlendirilebilme olanaklarnn da

bulunmas gereklilii bu almada ortaya kmtr. Bu gereksinimin giderilebilmesi iin ncelikle ehir

merkezinde ve mahallelerde spor ve kltrel etkinliklere olanak salayacak sosyal yaam

merkezlerinin kurulmas ve var olan tesislerin spor tesisi (tenis kortu, basketbol sahas, kou parkuru

vb), restaurant oyun alanlar ierecek biimde yenilenmesi/dzenlenmesi gerektii sonucuna

varlmtr. Bu nedenle ilgili kurulularn Adyamanda yaayan halkn yaam kalitesini arttracak yararl

bo zaman deerlendirme alanlarn artrc nlemler almas gerekmektedir.

Kaynaklar

Aydoan, . ve Gndodu, F.B. (2006). Bayan retim Elemanlarnn Bo Zamanlarn Deerlendirme

Etkinlikleri. Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 2, 217-232.

Balc, V. ve lhan, A. (2006). Trkiyedeki niversite rencilerinin Rekreatif Etkinliklere Katlm

Dzeylerinin Belirlenmesi. Spormetre Beden Eitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 11-18.

Bayhan,V. (1997). niversite Genliinde Anomi ve Yabanclama. Ankara, Kltr Bakanl Yaynlar.

Demir, C. ve Demir, N. (2007). Bireylerin Bo Zaman Faaliyetlerine Katlmalarn Etkileyen Faktrler

le Cinsiyet Arasndaki liki: Lisans rencilerine Ynelik Bir Uygulama. Ege Akademik Bak

Dergisi, 6(1), 36-48.

Demiray, U.(1987). Akretim Fakltesi rencilerinin Bo Zamanlar Deerlendirme Eilimleri,

Rekreasyon (Bo Zamanlar Deerlendirme). Anadolu Universitesi Yaynlar.

Fernandes, R.A., Freitas Jnior, I.F., Cardoso, J.R.,Vaz Ronque, E.R., Loch, M.R., Oliveira, A.R.,

(2008). Association between regular participation in sports and leisure time behaviors in

brazilian adolescents: a cross-sectional study. BMC Public Health, 8(32), 1-6.

Goltz, P. (2005). What to do with your spare time. (www.seghea.com).Erisim tarihi: Temmuz 2010.

Gkta, Z. olak, M., (2006).Vergi Dairesi Bakanlnda alan Personelin Bo Zamanlarn

Deerlendirmesi zerine Bir Aratrma (Balkesir rnei). 9. Uluslararas Spor Bilimleri

Kongresi.

Hudson, S., (2000). The Segmentation of Potential Tourists: Constraint Differences between Men

andWomen. Journal of Travel Research, 38(4), 363- 368.

Karakk, S. (1999). Rekreasyon, Bo zamanlar Deerlendirme, Kavram Kapsam ve Bir

Aratrma. Seren Matbaaclk Yaynlar.

Kr, . (2007).Yksek retim Genliinin Bo Zaman Etkinlikleri: Ks rnei. Kahra Frat

niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 307-328.

calan, M. (2003). Kredi Yurtlar Kurumu Yurtlarnda Kalan niversite rencilerinin Bo Zamanlarn

Nasl Deerlendirdiklerinin Bir Analizi. 1. Genlik Bo Zaman ve Doa Sporlar Sempozyumu,

Bildiriler Kitab, Ankara.


23

zda, S., Yenieri, M., Fiekiolu, .B., Akakoyun F., Krk, R.,(2009). Devlet Memurlarnn Bo

Zaman Deerlendirme Eilimleri, Antropometrik ve Fiziksel Uygunluk Seviyeleri. Seluk

niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 22, 307-323.

zdemir, A. S., Karakk, S., Gm M., ve Kran, S. (2006).Trkiye Ta Kmr Kurumu Genel

Mdrlnde alan Yer Alt ilerinin Bo Zamanlarn Deerlendirme Alkanlklarnn

Belirlenmesi. 9. Uluslararas Spor Bilimleri Kongresi, Bildiri Kitab, (s.1-15), Mula.

Schrag, K.& Strattman, K. (2009). Free-time literacy activities. Proceedings of the 5th Annual GRASP

Symposium, Communication Sciences and Disorders. College of Health Professions, Wichita

State University, pp:156-157.

Tekin, M., Yldz, M., Akyz, M. ve Uur, O.A. (2008). Karaman Yksek renim Kredi Ve Yurtlar

Kurumunda Kalan niversite rencilerinin Rekreatif Etkinliklere Katlm Ve Beklentilerinin

ncelenmesi. Erzincan Eitim Fakltesi Dergisi, 9(1), 121135.

Tel, M. (2007). Bir Bo Zaman Aktivitesi Olarak Bo Zaman Deerlendirmesi (retim yeleri rnei),

e-Journal of New World Sciences Academy, 3(1), 115.

Tel, M. ve Kksalan, B. (2008).retim yelerinin Spor Etkinliklerinin Sosyolojik Olarak ncelenmesi

(Dou Anadolu rnei). Frat niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 261278.

Terziolu, A. ve Yazc, M. (2003). niversite rencilerinin Bo Zamanlarn Deerlendirme Anlay

ve Alkanlklar (Atatrk niversitesi rnei), Erzincan Eitim Fakltesi Dergisi, 5(2), 131.

Tezcan, M. (1993). Bo Zamanlar Sosyolojisi. A.. Eitim Fakltesi Yaynlar, 165-178. Ankara.

Tracy, B. (2008). Managing your time. (www.time-manegement-tools.com). Eriim Tarihi: 12.07. 2010.

Tuncay, S. (2000). Trkiyede Genlik Sorunlarnn Psikolojik Boyutu. Mula niversitesi Sosyal

Bilimler Enstits Dergisi, 1(1), 244 -251.

Tunkol, H.M. ve umralgil, B.(2005). Seluk niversitesindeki Akademik Personelin Rekreasyon

Faaliyetlerinin Deerlendirilmesi. Beden Eitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(4), 45-51.

Tutal, Y. (2004). retmenlerin Bo Zamanlarn Deerlendirme Biimleri (Isparta rnei).

Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Sleyman Demirel niversitesi, Isparta.

Yenieri, M., Cokun, B. ve zkan, H. (2002). Mula Merkezindeki Memurlarn Bo Zaman

deerlendirme Eilimlerinin Belirlenmesi zerinde Bir Aratrma. Mula niversitesi SBE

Dergisi, 7, 120.

Yeti, . (2008). Kamu Kurulularnda alan Devlet Memurlarnn Bozaman Faaliyetlerini

Deerlendirme Alkanlklar (Tugsa rnegi). Beden Eitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(2),

34-45.

Zorba E., Konukma F., Mollaoullar H., Aln A. ve Zorba E. (2001). Mula niversitesi retim

Elemanlar ve dari Personelin Hayat Tarz, Aktivite Dzeyleri, Antropometrik ve Fiziksel

Uygunluk Seviyelerinin Belirlenmesi. 3. Uluslararas Akdeniz Spor Bilimleri Kongresi,(s.35

40). Mula.

Documents

Üniversite Öğrencileri Ve Çalışanların Boş Zaman Etkinlikleri