udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    1/186

    Udhzues pr msuesin

    pr tekstin shkollor Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    Botme shkollore Albas

    Edlira GuguNexhmie Mua

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    2/186

    2

    Kt material mund ta shkarkoni falas nga faqja jon e internetit: www.albas-shb.com.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    3/186

    3

    HyrjeTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12 (kurrikula brtham) sht hartuar n prputhje

    me programin e miratuar nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencs.

    Prmbajtja dhe struktura e tekstitPrmbajtja dhe struktura e tekstit sht prcaktuar nga prmbajtja e orientimi i programit.

    Teksti sht ndrtuar mbi llojet e teksteve dhe prqindjet prkatse, q jan si m posht:

    Lloji i tekstit Prqindja OrtTeksti informues-shpjegues 15 % 18 orTeksti prshkrues 10 % 12 orTeksti argumentues 10 % 12 orEseja 10 % 12 orTeksti kulturologjik 10 % 12 or

    Teksti tregimtar 15 % 18 orTeksti poetik 15 % 18 orTeksti dramatik 15 % 18 or

    Brenda ktyre orve jan parashikuar t trajtohen njohurit e reja teorike, si dhe prpunimii tyre, ku prfshihen ushtrime, pun me projekt, prsritje e testime, t cilat msuesi/ja iparashikon n prshtatje me krkesat e programit dhe t klass ku jep msim.

    N kta kapituj integrohen edhe tekste t llojeve t ndryshme, me qllim q nxnsit mund t bj dallimin ndrmjet llojeve t pastra t teksteve dhe atyre t ndrmjetme.P.sh., elementet e prshkrimit mund ti gjesh edhe n nj tekst rrfyes, edhe n nj tekstinformativ apo elementet e argumentimit i gjen edhe n tekstet informative, n tekstetprshkruese etj.

    Teksti kulturologjik sht ndar si kapitull m vete, ku trajtohet tema e kritiks letraremoderne me prfaqsuesit kryesor t kritiks s huaj dhe t asaj shqiptare; gjithashtuai sht integruar edhe me temat e teksteve letrare n varsi t tematiks q atotrajtojn. P.sh., pasi analizohet vepra I huaji i Kamys, merret pr model teksti i Sartrit,Ekzistencializmi sht humanizm, me qllim q nxnsi ta prvetsoj si duhet konceptine ekzistencializmit. Po kshtu eset , n varsi t llojeve t tyre, vendosen pas kapitujve tteksteve informuese, argumentuese e prshkruese.

    Gjat shtjellimit t tekstit sht br kujdes q t ruhet vazhdimsia me programin evitit t par dhe t dyt. Nse n vitin e par nxnsi ka marr njohuri t prgjithshme pr

    llojet kryesore t teksteve dhe teknikat e prgjithshme t tyre, n vitin e dyt zgjerohetinformacioni dhe rritet shkalla e vshtirsis pr prvetsimin e teksteve t ndryshmebrenda nj lloji kryesor. Ndrsa n vitin e tret sillen njohuri t reja nprmjet modeleve tllojeve t tjera t teksteve.

    N msimin hyrs t do kapitulli rikujtohen njohurit q ka marr nxnsi pr llojinprkats t tekstit; kjo sht br me qllim q nxnsi ta ket t qart funksionin parsort do lloj teksti q lidhet me komunikimin, pavarsisht nse sht tekst me funksion praktikapo estetik. sht br kujdes q do element teorik t ilustrohet me modelin prkats,prpara se kjo zgjidhje ti krkohet nxnsit dhe t shndrrohet n mbingarkes pr t.Gjithashtu, me an t ushtrimeve t shumta e t larmishme sht synuar q nxnsi tushtrohet pr t identi kuar veorit e teksteve, pr ti analizuar, si dhe pr ti prdorur dheshkruar sakt e me logjik.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    4/186

    4

    Analizat dhe komentet Analizat e veprave t plota u prkasin periudhave dhe llojeve t ndryshme letrare. Ashtu

    si rekomandohet n program, jan parashikuar t zhvillohen tri analiza veprash: Tekstitregimtar I huaji (roman); Teksti poetik Lirika e Poradecit (vllim poetik); Teksti dramatik

    Pamje nga ura (dram). Kto analiza jan parashikuar t zhvillohen n 6 or, ndrsapjest pr koment n 2-3 or (N varsi t nivelit t klass, msuesi/ja i zgjedh tekstet meshkall t ndryshme vshtirsie).

    Edhe n przgjedhjen e pjesve pr koment jan respektuar rekomandimet e programitdhe, pavarsisht se ato jan t shumta n numr, sht br kujdes q t ruhet raportindrmjet veprave t letrsis shqiptare dhe t asaj botrore, si dhe t realizohet synimi qstudimi i ktyre veprave prbn bazn e formimit artistik e gjuhsor t nxnsit. Analizat eveprave prqendrohen n elementet ky q lidhen me stilin e autorit dhe t rryms letrare qai prfaqson. Po kshtu, edhe komentet jan t disa llojeve: Koment i prgjithshm , i ciliprfshin t gjitha elementet prbrse ( kuptimore, vlersuese, strukturore e gjuhsore );Koment me synim, q drejtohet nga elemente t veanta; Koment krahasues, nprmjett cilit krahasohen vepra t autorve t ndryshm, q iu prkasin drejtimeve t ndryshmeletrare apo gjinive t ndryshme etj.

    Rimarrja dhe integrimi i njohuriveGjat gjith tekstit sht respektuar objektivi i programit q lidhet me rimarrjen e njohurive

    dhe integrimin e tyre . Kjo realizohet jo vetm nprmjet rubrikave shnjuese n tekst, siRikujtoni njohurit , por edhe nprmjet ushtrimeve t shumta praktike q prforcojnnjohurit teorike t nxnsve:

    - tekstet letrare integrohen dhe plotsohen me tekste t tjera , p.sh., tekste informuese,interpretuese, argumentuese, prshkruese, kulturologjike (nprmjet ushtrimeve krkohendallimet ndrmjet gjuhs s gurshme dhe asaj tekniko-shkencore);

    - gjat komentit dhe analizave t teksteve ka nj larmi t madhe ushtrimesh gjuhsore, q lidhen me forcimin e njohurive gramatikore dhe t atyre drejtshkrimore q ka marrnxnsi n ciklin 9-vjear. Nga ana tjetr, dukurit gjuhsore shihen edhe n funksionin etyre stilistik. Ky funksion i tyre del si funksion parsor n tekstet letrare, por dhe si funksiondytsor n tekstet joletrare, p. sh., n tekstin e publicitetit prdoren gurat stilistike, si:metafora, similituda, krahasimi, epiteti etj., ndonse ai si tekst hyn n llojin e teksteve mefunksion praktik. Po kshtu, njohurit e t shkruarit pr Prmbledhjen, Parafrazimin,Skedat etj., rimerren n Tekstin poetik, dramatik e tregimtar .

    Brenda nj teme msimore realizohen objektivat q lidhen me pes aftsit kryesore;me t lexuarin (tekstet ilustruese), t vzhguarin (ilustrimet, skemat, fotot), t shkruarin (ushtrime q shkojn nga elementet e veanta prbrse deri te shkrimi i nj teksti t plot),

    t dgjuarin dhe t folurin (pr tema dhe imazhe t ndryshme).- sht br kujdes pr nj integrim ndrlndor ; integrimi me artet: me muzikn,pikturn, skulpturn, lmin, fotogra n etj.; me lndn e historis nprmjet kroniks dheeses paraqitse; me lndn e sociologjis nprmjet eses argumentuese; me lndn eshkencave natyrore nprmjet teksteve informuese, divulgative; shkencore, me informatikn ,prdorimin e kompjuterit, krkimin n internet etj.

    Q n krye t hartimit t ktij teksti synimi kryesor ka qen q nxnsi t marr njohurite nevojshme teorike dhe praktike pr t qen nj prdorues i mir i gjuhs amtare. Dhekrahas ktij synimi, q lidhet me objektivin qendror t programit, informacioni i tekstit mtonpr nj formim t nxnsit me vlera estetike e shpirtrore t kulturs son kombtare dhet asaj botrore.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    5/186

    5

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    6/186

    6

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    7/186

    7

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    8/186

    8

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    9/186

    9

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    10/186

    10

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    11/186

    11

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    12/186

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    13/186

    13

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    14/186

    14

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    15/186

    15

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    16/186

    16

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    17/186

    17

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    18/186

    18

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    19/186

    19

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    Pr ti ardhur sa m mir n ndihm msuesve, veanrisht msuesve t rinj, ky libr msuesi ofronkto materiale t strukturuara si m posht:

    I. model t ditarit msimor , i cili prbhet nga disa rubrika, si:a. objektivat minimale e maksimale q do t arrihen gjat ors s msimit;b. mjetet dhe teknikat e strategjit msimore, q duhen prdorur;c. zbrthimi i teknikave;

    II. sugjerime pr msuesin , ku prfshihen prgjithsisht:a. synimet kryesore t tems msimore;b. shqyrtimi i koncepteve t trajtuara n temat msimore; pikat ky t tyre, si dhe pikat e

    dobta e marrdhniet e vendosura brenda tyre;c. prgjigjet e ushtrimeve;d. fjalor pr termat e prdorura;e. shkrime t ndryshme q msuesi mund ti prdor gjat ors s msimit.

    T gjitha materialet jan sugjeruese dhe msuesi/ja i prdor sipas nevojave t veta.

    Mbi strukturn e librit t msuesit pr Gjuhn shqipe 12(kurrikula brtham)

    Linja: TEKSTI INFORMUES-SHPJEGUES

    Tema: Gjuha si mjet komunikimi ( 2 or: njohuri t reja dhe ushtrime)

    Sugjerime pr msuesinTema ka si synim:

    a. tu rikujtoj nxnsve njohurit e marra edhe me par rreth gjuhs si mjet komunikimi,

    b. veorit e gjuhs s folur dhe gjuhs s shkruar;c. njohuri e re : t msojn veorit e gjuhs s transmetuar, si lloj i ri komunikimi (gjuhe) Pr kt

    sht e nevojshme q msuesi t rikujtoj bashk me nxnsit njohurit q ka marr n klasatpararendse mbi komunikimin dhe skemn e tij.

    Kjo tem do t zhvillohet n dy or, ku do t kombinohen njohurit teorike me ushtrimet praktike.

    Prgjigje t ushtrimeve

    Ushtrimi 11) F; 2) Sh;

    3) Sh; 4) F,Sh; 5) shenjaverbale(gojore) F; 6)shenja gra kedhe tingllore- F, Sh; 7) F;8) Sh

    Ushtrimi 2 a) F; b) Sh;

    c) F, Sh;) F, Sh;d) F; dh) F;e) F, Sh;) F, Sh

    Ushtrimi 3a) T bsh nj ankes n

    drejtori.b) T drgosh nj krkespr tu regjistruar n shkollne lart.c) T shkruash nj letrfalnderimi pr dik.) T shkruash nj njoftimpr llimin e regjistrimeve nkurse t caktuara.d) T shkruash nj vrtetimq je antar i biblioteks.

    Ushtrimi 4a) T thrrassh nj

    taksi.b) T lajmroshmjekun.c) T thrrasshzjarr ksen. ) Tlajmrosh policin.d)T thrrasshhidraulikun.

    Ushtrimi 5a. F;

    b. Sh;c. F;. F, Sh;d. F;dh. Sh, F;e. Sh;. F.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    20/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    20

    Tema: Gjuha si mjet komunikimi (ora I)

    Teksti A Teksti B

    sht prdorur n gjuhn e folur, shenja zanore,

    pauza e pranishme dallohet nprmjet intonacionitt zrit, fjali t shkurtra, shpesh t paplotsuara, tcilat mund t kuptohen nga mimika, gjestet etj.

    tekst i shkruar, fjali t plota, t gjata, shpjegon do

    gj, prshkruan m imtsi hollsit ...

    Ushtrimi 6

    Ushtrimi 7

    1. Telefoni; 2. SMS; 3. E-mail; 4. TV; 5. Radio; 6. TV; 7. E-mail Fjalor: fjala verbale prdoret n kuptimin gojor, e folur

    ?

    ?

    ?

    Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:

    T identi koj rolin e gjuhs si mjet komunikim.a. t bj dallimin ndrmjet gjuhs s folur dhe gjuhs s shkruar;b. t prcaktoj llojet e gjuhs si mjet komunikimi dhe veorit e tyre;c. t identi koj elementet e gjuhs s transmetuar (t folur dhe t shkruar): - shenjat dhe kanalet: - qllimet e ndryshme; - situatat komunikuese;

    Materialet dhe mjetet msimore: Teksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, lloje t ndryshme tekstesh ngjuh t shkruar, t folur e t transmetuar, shkumsa me ngjyra, tabela.

    Konceptet kryesore: gjuh, mjet komunikimi, gjuh e folur, gjuh e shkruar, gjuh e transmetuar.

    ? Zhvillimi i msimit

    ? Struktura msimore

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsve

    Parashikimi (prgatitja pr t nxnit) Prvijimi i t menduarit Diskutim i ideve Pun me klasn

    Ndrtimi i njohurive(prpunimi i prmbajtjes)

    Organizues gra k, lexim idrejtuar T msuarit ndrveprues Pun n dyshe

    Prforcimi(konsolidimi i t nxnit)

    Rishikim n dyshe/Diagram i Venit Ndrtim i shprehive studimore Pun n dyshe

    Parashikimi. Prvijimi i t menduarit Nxnsit plotsojn n tabel nj hart t mendimit, ku rikujtojn njohurit e marra rreth gjuhs si mjet

    komunikimi.Msuesi/ja mund ti ndihmoj edhe me an t pyetjeve.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    21/186

    21

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    R EFERENTI

    KODI

    DRGUESI KANALI MESAZHI KANALI MARRSI

    Gjuha si mjet komunikimi

    shum e lasht rreth 5000 vjet m par gjuha e folur gjuha e shkruar

    nuk ruhet ruhet pr nj koh t gjat

    i prmbahen s njjts skeme komunikimi

    Ndrtimi. Organizues gra k/ msimdhnia e ndrsjellNdahet klasa n dy grupe dhe i krkohet secilit grup t lexojn tekstet e dhna. Pasi t lexojn t dyja

    tekstet, u krkohet q me an t organizuesit gra k t evidentojn dallimet mes tyre. Pr t realizuar ktkrkes, ata duhet t lexojn t dhnat q jepen n libr.

    Gjuha e prdorur Gjuha e shkruar Gjuha e folur

    Shenja prdor shenja pamore (shkronja,gura, gra ka etj.); prdor shenja zanore (tinguj);

    Kanali prgjithsisht letra; ajri;

    Shqisa e t parit; e t folurit, e t dgjuarin, shpesh t integruar met shikuarin;

    Qllimi (synimi)prdoret pr t komunikuar mesazhe,t cilat duhet t drgohen larg oseduhen ruajtur n koh;

    prdoret n t gjitha marrdhniet e prditshmepr komunikimin e drejtprdrejt me personat met cilt prballemi.

    Situatatkomunikuese

    Prqendrimi pr t qen sa m t qarte t sakt;Shprehsia jepet nprmjet piksimite mjeteve gra ke (nnvizimit, llojit tshkronjave etj.);Mjedisi, objektet, rrethanat i largt dhei panjohur, prandaj informacioni duheti plot;Teksti duhet t jet i qart q t mossjell keqkuptime pr lexuesit;Nuk mund t dialogoj me lexuesin;Gjykimi pr shkrimin afat gjat.

    Spontaniteti;

    Shprehsia: intonacioni i zrit dhe efektet zanore,gjestet, shprehjet e fytyrs...

    Mjedisi, objektet, rrethanat prgjithsisht i njohur,prandaj sqarimi pr to i panevojshm;Vlersimi merret menjher nprmjet reagimit tdgjuesit;Dgjuesi mund t krkoj aty pr aty shpjegime;

    Gjykimi pr komunikimin i menjhershm dhe pagjurm.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    22/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    22

    ?

    ?

    ?

    ?

    Prforcimi . Rishikim n dyshe/ diagram i Venit . Nxnsit ushtrohen n prcaktimin e llojit t teksteve t ushtrimit 6. Evidentojn dallimet mes dy teksteve.

    Ushtrimi 6

    Teksti A Teksti Bprdor gjuhn e folur, shenja zanore, pauza e pranishme

    dallohet nprmjet intonacionit t zrit, fjali t shkurtra,

    shpesh t paplotsuara,

    Shenja verbale, fjali t plota, t gjata, shpjegon do gj,

    prshkruan m imtsi hollsit,

    N fund t ors msuesi bn konkluzionet dhe vlerson me not.

    Detyr shtpie . Jepen ushtrimet 3 dhe 4.

    Tema: Gjuha e transmetuar nj lloj i ri gjuhe (1 or)

    Materialet dhe mjetet msimore

    Teksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, lloje t ndryshme tekstesh n gjuh t shkruar, t folur e t transmetuar,shkumsa me ngjyra, tabela.

    Konceptet kryesore: gjuh, mjet komunikimi, gjuh e folur, gjuh e shkruar, gjuh e transmetuar.

    Struktura msimore

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsve

    Parashikimi (prgatitja pr t nxnit) Prvijimi i t menduarit Diskutim i ideve Pun me klasn

    Ndrtimi i njohurive (prpunimi iprmbajtjes)

    Organizues gra k, lexim idrejtuar, Diagram i Venit T msuarit ndrveprues Pun n dyshe

    Prforcimi(konsolidimi i t nxnit) Rishikim n dyshe

    Ndrtim i shprehivestudimore

    Pun n dyshe

    Zhvillimi i msimit

    Parashikimi. Prvijimi i t menduarit

    Msimi mund t lloj me leximin e detyrs s shtpis, e cila v n dukje se si gjuha e shkruar, ashtu dhee folur karakterizohen nga situata t ndryshme komunikuese. Pr t sqaruar m mir kt, msuesi mund

    ? Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:- T dalloj veorit e gjuhs s transmetuar; t shkruar dhe t folur: a. nga mnyra e ndrtimit; b. kanalet e transmetimit (arti ciale dhe natyrore); t prdor elementet q u prkasin situatave t

    ndryshme komunikuese nprmjet ushtrimeve n t folur dhe t shkruar

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    23/186

    23

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    ta ndaj klasn n dy grupe t mdha dhe tu krkoj nxnsve t prshkruajn situatat komunikuese, kurprdorim gjuhn e shkruar dhe kur gjuhn e folur.

    Grupi I tu tregoj nj ngjarje shokve nprmjet gjuhs s folur.Grupi II ka si detyr t tregoj nj ngjarje nprmjet gjuhs s shkruar.Pas demonstrimit t t dyja situatave shkruhen n tabel prvojat e nxnsve t konstatuar gjat

    komunikimit:

    Grupi I- Nxnsit kan vn re q: shokt e tyre gjat t treguarit ishin spontan,prdorn fjal t thjeshta, fjali t shkurtra e shpesh t paplota.- Intonacioni I zrit luante nj rol shum t rndsishm,- vun n pun shprehit me an t gjesteve,- folsi dhe dgjuesi ishin ball pr ball, shpesh I referoheshin objekteve pa u prmendur emrtimet,- prania e drejtprdrejt e pjesmarrsve n komunikim lehtsoi marrjen e informacionit dhe, - njkohsisht,

    siguron dgjuesin e folsin q e kan kuptuar qart at.- Dgjuesi ndrhyri n diskutim pr t krkuar shpjegime etj

    Grupi II- U menduan pr gjetur fjalt e duhura me qllim q t jen sa m t qart pr t shkruar tekstin.- Prdorn shenjat e piksimit si dhe mjete t tjera gra ke.- Dhan t gjitha informacionet e nevojshme pr t br sa m t qart tekstin e shkruar.- U prpoqn q teksti t ishte i plot e i rregullt pr t u kuptuar nga t tjert, pasi ata si autor nuk e njihninlexuesin.

    - Veri kimi i t kuptuarit t tekstit u b pasi u rilexua disa her etj

    Ndrtimi i njohurive. Organizues gra k, diagrami i Venit Pr t realizuar kt etap msuesi mund t prdor nj SMS t drguar nprmjet telefonit dhe nj bised

    telefonike.Evidentohen prmes nj organizuesi gra k veorit e ktij lloji t komunikimit.

    - Gjuh t folur t transmetuar - Gjuh t shkruar t transmetuar

    - koncize, - sintetike - ka ritm t ndryshm nga gjuha e - e qart

    zakonshme, -shoqrohet me imazhe q rrisin- koh e shkurtr transmetimi, e kasitetin e mesazhit

    - prdorimi i gjuhs n mnyr korrekte, - vetdija e t folurit me nj marrs t pranishm.

    Prforcimi. Rishikim n dysheNxnsit ndahen n grupe dhe punojn individualisht ushtrimet 1, 2, 7, 8, 9. Pasi i prfundojn i rishikojn

    n dyshe. Lexohen zgjidhjet e t gjitha ushtrimeve.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    24/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    24

    ?

    Tekstet e paracaktuara pr tu dgjuar

    Objektiva t prgjithshm: N fund t ksaj teme nxnsi t jet i aft: T identi koj leksionin si lloj i tekstit informues-shpjegues.a. T dalloj veorit e leksionit si nj tekst i paracaktuar pr tu dgjuar;b. t prdor strategjit para dgjimit t leksionit;c. t identi koj idet kryesore n nj leksion;. t vzhgoj pamjet dhe imazhet q mund t prdoren n leksion si mjete pamore;d. t njoh simbolet e shnimeve dhe ti prdor ato gjat dgjimit t nj leksioni;dh. t dgjoj me qllim pr ksimin e detajeve;e. t dalloj dhe t prdor sinjalizuesit e ligjrimit q prdoren n nj leksion;. t shkruaj tekste t plota duke u nisur nga shnimet e marra n nj leksion.

    Sugjerime pr msuesin/en

    Do tu sqarohet nxnsve se teksti informues-paraqits (shpjegues) sht i llojeve t ndryshme dheprcaktohet nga synimi i tij. Ai mund t jet pr tu dgjuar (leksioni, lajmi, fjalimi); pr tu folur (diskutimi,debati etj); pr tu shkruar (letrat, ankesat etj.)

    Kjo tem sht parashikuar t zhvillohet n dy or , nj pr dhnien e njohurive teorike dhe tjetra prushtrime. Ajo do tu shrbej nxnsve t njohin Leksionin, si nj nga llojet e teksteve q jan paracaktuarpr tu dgjuar. Pr ti aftsuar nxnsit si t bhen dgjues t mir q t pr tojn sa m shum gjatmarrjes s nj leksioni, do tu msohen strategjit q prdoren pr nj dgjim t vmendshm e e kas, si:

    a. t dgjuarit 1 strategjit para dgjimit;b. t dgjuarit 2 strategjit gjat dgjimit;c. t dgjuarit 3 strategjit gjat mbajtjes s shnimeve.

    Demonstrohet n mnyr praktike elementet me t cilat procedon leksioni. Theksi vihet te qllimi pr tcilin prdoret, si:

    - mnyrn si t trheqim vmendjen e dgjuesit;- mnyrn e veant si duhet ta dgjojm;- pyetjet me t cilat duhet t procedojm pr ta thithur sa m shpejt informacionin;- mnyrn si duhet t mbajm shnimet.

    Pr nj prvetsimi sa m t mir, praktikohen kto procese nga vet nxnsit, t cilt ndrgjegjsohendhe aftsohen ti njohin, ti prcaktojn e m pas ti prdorin kto strategji.Pr t realizuar rubrikn e par sht e nevojshme q nxnsit ti jepen lloje t ndryshme

    Materiale shtes , q mund t prdoren nga msuesi/ja.

    Tema : Leksioni (2 or)

    Leksion pr studentt e artit nga Oskar Wilde (prktheu nga origjinali Neli Nao, marr nga interneti).

    Nj piktur nuk ka kuptim, prve bukuris t saj; nuk ka mesazh prve gzimit t saj. Kjo sht evrteta e par rreth artit q ju kurr nuk duhet ta humbisni nga syt. Nj piktur sht nj gj thjeshtsisht...

    Subjekti i leksionit tim sot sht ajo ka e bn artistin dhe ajo ka nj artist bn ; cilat jan

    marrdhniet e artistit me ata q e rrethojn, cili sht edukimi q artisti duhet t marr dhe far

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    25/186

    25

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    sht cilsia e nj vepre t mir arti . Tanim, pr sa i prket marrdhnieve t artistit me ata q errethojn, me t cilat un nnkuptoj epokn dhe vendin n t cilin ai ka lindur, i gjith arti i mir, si ekam thn dhe m prpara, nuk ka t bj fare me ndonj shekull t veant; por ky universalitet shtcilsia e veprs s artit; kushtet q e prodhojn kt cilsi jan t ndryshme .

    Mendoj se ajo q ju duhet t bni, sht q t kuptoni plotsisht epokn tuaj, me qllim q tlargoheni plotsisht prej saj; duke kujtuar q, nse, n fund t fundit, jeni nj artist, ju nuk do t jeni tellallii nj shekulli, por mjeshtri i prjetsis, q gjith arti mbshtetet n nj parim dhe q vetm konsideratate prkohshme, n fund t fundit, nuk jan parime, sepse ata, t cilt ju kshillojn q ta bni artin tuajnj prfaqsues t shekullit t nntmbdhjet, po ju kshillojn t prodhoni nj art t cilin fmijt tuajdo ta quajn t vjetruar .

    Por ju do t m thoni q kjo sht nj epok joartistike, q ne jemi nj popull joartistik dhe q artisti vuanshum n kt shekullin ton t nntmbdhjet. Sigurisht q vuan. Un, prkundr gjith njerzve, nuk dota mohoj kt. Por, sillni ndrmend q kurr nuk ka ekzistuar nj epok artistike ose popull artistik q nga

    llimet e bots . Artisti ka qen dhe do t jet gjithmon nj prjashtim i mrekullueshm. Nuk ekziston epoke art pr artin; ekzistojn vetm artist, t cilt kan krijuar at q sht m e art sesa ari.

    far? Ju do t m thoni mua: Grekt? A nuk ishin ata nj popull artistik? Mir pra, grektsigurisht nuk ishin, por, ndoshta, ju kini parasysh athinasit, qytetart e njrit prej njmijqyteteve. A mendoni ju q ata ishin nj popull artistik? Le ti marrim ata n kohn e zhvillimit ttyre m t lart artistik, n pjesn e dyt t shekullit t pest para Krishtit, kur ata kishin poett m tmdhenj dhe artistt me t mdhenj t bots antike, kur Partenoni ngrihej n harmoni sipas urdhrave tFidias, kur lozo iste pr urtin n hijen e nj portiku t pikturuar dhe tragjedia shtrihej n prkryerjene procesionit dhe n patosin prmes mermerve t skens. Ather, a nuk ishin ata nj popull artistik?

    Aspak. far sht nj popull artistik prvese nj popull q i do artistt e vet dhe q e kupton artine tyre? Athinasit nuk mund t bnin asnjrn. Po si e trajtuan ata Fidian? Fidias ne i detyrohemi prepokn madhshtore, jo vetm n artin grek, por n t gjith artin ku un nnkuptoj llimin e prdorimitt modelit t gjall. Dhe far do t thoshit ju nse t gjith peshkopt anglez t ndjekur nga popullianglez zbrisnin nga Exter Hall-i drejt Royal Academy, nj dit prej ditsh, dhe prcillnin Sr FrederickLeighton me nj karroc burgu n Newgate me fajsimin se ju ka lejuar t prdorni modele t gjallan projektet tuaja pr pikturat e shenjta? A nuk do t brtisnit me z t lart kundr barbarizmit dhepuritanizmit t nj ideje t till? A nuk do tju shpjegonit atyre q mnyra m e keqe pr t nderuar Zotinsht t nderoni njeriun, i cili sht i br sipas imazhit t Tij dhe sht vepr e duarve t Tij; a nuk dotju shpjegonit q, nse dikush dshiron t pikturoj Krishtin, ai duhet t gjej personin m t ngjashmme Krishtin q mund t gjendet dhe, nse dikush dshiron t pikturoj Zonjn, mund t gjej vajznm t dlir q njeh ai? A nuk do t vrsuleshit dhe do t bnit shkrumb e hi Newgate-in, nse sht edomosdoshme, dhe t thoni q nj gj e till sht pa paralele n histori? ...

    Marr nga Botimet Shqiptare , m 16. 03. 2011Bukuria e Umberto Ekos

    T gjitha debatet historike pr t bukurn asnjher nuk kan mbrritur n ndonj kulminacion, sadoq duken estetikisht shteruese. Umberto Eco sht nj nga fanatikt e s bukurs natyrale, t kulluar,asaj q e shtyn drejt mendimit m zhbirues t gjith procesit ekscentrik q ndodh n brendi t artit. Nnj vepr antologjike, e botuar n m shum se 40 gjuh, Ekoja e shndrron bukurin n nj traktat

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    26/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    26

    ?

    ?

    ?

    Ushtrimi 11. Teksti I Ernest Koliqi2. Teksti II

    At Zef Pllumi3. Teksti III

    Anton Harapi4. TekstiIV At ZefValentini

    Ushtrimi 2post scriptum

    p.s; prshembull p.sh.; kilogram

    kg; dollar USD, $; paraers son p.e.s; Paund ; Zonj Znj.;faqe f.

    Ushtrim 3Ina sht m < seEma.Dyqanet kishin 50%ulje.Konkluzionet ishin nga priteshin.Dmi ishte m > ngasa e menduam.Numri i turistve ishte 2 milion.Kjo ishte e = me t

    ardhurat vjetore tksaj kompanie.

    Ushtrimi 4 Ministria e Arsimit dhe eShkencs MASH; ArkivaQendrore e Shtetit AQSH;Ministria e Kulturs, Turizmit,Rinis dhe Sporteve MTKRS; Radio TelevizioniShqiptar RTSH; Organizatae Kombeve t Bashkuara OKB; Universiteti i Tirans

    UT; Instituti i Statistiks INSTAT; Universiteti iShkodrs USH

    Ushtrimi 5Tirana TR;Elbasan EL;Fier FR;Vlora VL;Durrs DR;Sarand SR;Mirdit MR

    Prgjigje t ushtrimeve

    lozo k dhe estetik si n jet, letrsi dhe art. Vepra titullohet Historia e Bukuris, sjell vetm pak ditm par edhe n shqip ... Kjo vlersohet si nj nga veprat m t rndsishme t Umberto Ekos

    Umberto Eko ka lindur n Aleksandri m 1932. sht profesor i lnds s semiotiks dhe rektor ishkolls s lart pr studime humanitare pran Universitetit t Bolonjs. Ndr veprat e tij studimoreprmenden: Vepr e hapur (1962), Struktura e munguar (1968), Traktat i semiotiks s prgjithshme

    (1975), Si shkruhet (1979), Semiotika dhe lozo a e gjuhs (1984), Ku zimet e prkthimit (1990), Nkrkim t gjuhs s prkryer (1993), Gjasht shtitje n pyjet e tregimtaris (1994), Kanti dhe Ornitorinku (1997), Pr letrsin (2002), T thuash gati t njjtn gj (2003). Ve tyre, ndr prmbledhjet e tij vlejnt prmenden: Ditar i vogl (1963), Ditari i vogl numr dy (1990), ku prfshihet nj przgjedhje e pare Kutiza shkrepsesh Minerva, Pes shkrime mbi moralin (1997) dhe Kutiz shkrepsesh Minerva (2000). M 1980 ai boton romanin e tij t par Emri i trnda lit (mimi Strega 1981), i pasuar m 1988nga Lavjerrsi i Fukoit , m 1994 nga Ishulli i nj dite m par , m 2000 nga Baudolino dhe m 2004 ngaNdjenja e fsheht e mbretreshs Loan .

    Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: T njoh tekstet e paracaktuar pr t dgjuar.a. T njoh funksionin e leksionit.b. T prcaktoj strategjit pr ta ndjekur at.c. T prdor kto strategji n mnyr praktike n lloje t ndryshme leksionesh.

    Materialet dhe mjetet msimoreTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, lloje t ndryshme tekstesh t paracaktuara pr tu dgjuar, shkumsa

    me ngjyra, tabela.

    Konceptet kryesore: tekste t parashikuara pr tu dgjuar, leksion, strategji, identi kimi i idevekryesore, prpunimi i detajeve, prcaktimi i marrdhnieve mes shtjeve,

    roli i kontekstit.

    Tema: Leksioni (ora I - njohuri teorike)

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    27/186

    27

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    ?

    ? Struktura msimore

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsve

    Parashikimi

    Organizues gra k/stuhi mendimesh Nxitja e diskutimit Pun me klasn

    Ndrtimi i njohurive Akuariumi me leksion t prqendruar T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe

    Prforcimi Rishikim n dyshe Ndrtim i shprehivestudimorePune individuale

    Zhvillimi i msimit

    Parashikimi . Organizues gra k/ stuhi mendimesh.Msuesi mund t prdor stuhin e mendimit dhe organizuesin gra k, si teknika pr t realizuar futjen

    n argument t nxnsve si dhe pr t br lidhjen logjike midis asaj q di nxnsi dhe tems s re do tshpjegoj msuesi.

    Msuesi shkruan n tabel fjaln leksion dhe prmbledh n gra kun organizues idet paraprake qzotrojn nxnsit pr leksionin.

    Ndrtimi i njohurive. Akuariumi me leksion t prqendruar Veprimtari praktike e sugjeruara.

    Lexohen para klass dy tekste q ka przgjedhur msuesi dhe u krkohet nxnsve t dgjojn mevmendje dhe t shnojn n nj tabel ato elemente, t cilat i bjn t ndryshme tekstet.

    Teksti I (speci ka) Teksti II (speci ka)

    Ky lloj teksti sht i paracaktuar pr tu dgjuar,sepse:

    Ky lloj teksti sht i paracaktuar pr tu lexuar,sepse:

    Karakterizohet nga fjali t tilla, si: Objekti i leksionittim sot Por ju do t m thoni q A nuk ishinata nj popull artistik? Mir, pra, grekt sigurishtnuk ishin, por, ndoshta, ju kini parasysh athinasit,

    qytetart e njrit prej njmij qyteteve

    Organizohet n mnyr t thjesht duke informuarpa e shoqruar informacionin me fraza tkomunikimit t drejtprdrejt...

    Trajton nj shtje kryesore, jep argumente,prku zon, sqaron

    Shtjellon thjesht iden pa u shoqruar me pyetjeapo fraza speci ke, t cilat krkojn vmendje tdgjuesit.

    Prbhet nga sinjalizues t ligjrimit: mendoj,sigurisht, le ti marrim nj nga nj Ndahet n paragraf.

    Pasi mbahen shnime t ndryshimeve rreth teksteve, msuesi/ja mund t ndaj klasn n grupe tprbr prej 5-6 nxnsish.

    Secilit grup i caktohet nj detyr dhe mund ti jepet nj list me pyetje q e drejton vmendjen enxnsve n aspekte t veanta, q kan t bjn me natyrn e veprimtaris q po kryejn.

    komunikim idrejtprdrejt

    tipik prshkolln

    tekst paraqits synon informimin Leksioni

    msues pedagog

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    28/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    28

    Grupi I - Cila sht shtja kryesore q shtrohet n kt leksion?(Subjekti i leksionit tim sot sht ajo ka e bn artistin dhe ajo ka nj artist bn ; cilat jan marrdhniet e

    artistit me ato q e rrethojn, cili sht edukimi q artisti duhet t marr dhe far sht cilsia e nj vepre tmir arti .)

    - far prgjigje ofron?

    - far arsyesh jepen n mbshtetje t saj?- far provash jepen n mbshtetje t do arsyeje?

    Grupi II paracaktohet t mbaj shnime mbi leksionin duke u kujdesur pr gjuhn, mnyrn si mbajnshnimet (shpejt, shkurt dhe me shkurtime).

    Grupi III kujdeset q gjat shnimeve t identi koj iden kryesore, e cila mund t jet e shoqruarame disa pika sqarimi.

    Grupi IV e prqendron vmendjen n nj detaj t veant duke u prpjekur ta kuptojn dhe tamemorizoj, t prcaktoj rolin mes marrdhnieve t ideve dhe shtjeve.

    Grupi V i kushton vmendje rolit t kontekstit, i cili lidhet me fjal t panjohura, kuptimi i t cilave nxirretnga konteksti i fjalis ose situats s dgjuar.

    Msuesi lexon leksionin dhe m pas i drejtohet grupit t Akuariumit , t cilt duhet t ken identi kuar disanga informacionet kryesore.

    Prgjigjet q msuesi duhet t pres nga nxnsit mund t jen:shtja kryesore ishte ... ky element u kuptua edhe nga titulli ... Ajo q vrejta ishte mnyra se si iu

    sinjalizuan dgjuesin brenda saj kishte pyetje t tilla, t cilat jo vetm evidentonin shtjen kryesore pr tciln itet, por trheqin vmendjen e lexuesit n detaje t veanta dhe krijojn hapsir pr ta memorizuar

    Msuesi i drejtohet grupit t dyt, i cili ka mbajtur shnime. Prej tyre krkohet t evidentohet mnyra embajtjes s shnimeve dhe roli i tyre. Nxnsit mund t lexojn shnimet duke theksuar se kan shnuarvetm konceptet kryesore madje dhe me shkurtime.

    Grupi i tret identi kon iden kryesore, e cila plotsohet nga shtje t tilla si ()Grupi i katrt u rikthehet edhe njher pyetjeve t tilla pr t kuptuar e memorizuar nj shtje t veantGrupi i pest kon rmon mnyrn e t kuptuarit duke theksuar q kjo rrjedh nga konteksti i fjalis.

    Pr t realizuar objektivin e dyt dhe t tret nxnsit mund t organizohen n grupe, ku nprmjetushtrimeve, ata jo vetm prcaktojn, por edhe prdorin elementet prbrse t leksionit.

    N kt faz t msimit msuesi/ja synon t realizoj dy objektiva: I dhe II, pra, nxnsit do t njihenme elementet prbrse t leksionit dhe strategjit pr t realizuar nj kuptim t suksesshm t tij. Ndrteknikat e sugjeruar jan DDM dhe biseda e lir.

    Prforcimi. ( Rishikim n dyshe )Pr t re ektuar mbi njohurit e marra, nxnsit aplikojn n dyshe ose n grupe me m shum nxns,

    strategjit e t dgjuarit t leksioneve.Me an t ushtrimi praktik, nxnsit rishikojn teknikat, vlersojn e korrigjojn punn e njri-tjetrit.Msuesi bn konkluzionin e ors dhe vlerson me not.

    Detyr shtpie. Ushtrimi 7.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    29/186

    29

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    ?

    ?

    ?

    ?

    ?

    ?

    Tema: Leksioni (ora e dyt - ushtrime )

    Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:a. T prdor strategjit para dgjimit t leksionit;

    b. t identi koj idet kryesore n nj leksion;c. t vzhgoj pamjet dhe imazhet q mund t prdoren n leksion si mjete pamore;. t njoh simbolet e shnimeve dhe ti prdor ato gjat dgjimit t nj leksioni;d. t dgjoj me qllim pr ksimin e detajeve;dh. t dalloj dhe t prdor sinjalizuesit e ligjrimit q prdoren n nj leksion;e. t shkruaj tekste t plota duke u nisur nga shnimet e marra n nj leksion.

    Materialet dhe mjetet msimoreTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, lloje t ndryshme tekstesh t paracaktuara pr tu dgjuar, shkumsa

    me ngjyra, tabela.

    Konceptet kryesore tekste t parashikuara pr tu dgjuar, leksion, strategji, identi kimi i ideve kryesore, prpunimi i detajeve, prcaktimi i marrdhnieve mes shtjeve,roli i kontekstit, shkurtime.

    Struktura msimore

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsveParashikimi Diskutim Nxitja e diskutimit Pun me klasnNdrtimi i njohurive Pun individuale /dyshe T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe Prforcimi Rishikim n dyshe Ndrtim i shprehive studimore Pune individuale

    Zhvillimi i msimit

    Parashikimi. DiskutimPunohet n klas ushtrimi i dhn pr detyr shtpi. Nxnsit kan plotsuar skemn me shkurtime t leksionit.Diskutohet vlersohet puna e br.

    Ndrtimi i njohurive. Pun individuale dhe n dyshePunohen ushtrimet e tekstit dhe m pas kontrollohen n dyshe. Przgjidhen nxnsit pr t lexuar zgjidhjet

    e ushtrimeve.

    Prforcimi. Rishikimi n dyshePunohet ushtrimi 8.

    Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsi do t jet i aft : T identi koj lajmin si lloj i tekstit informues-shpjegues.a. T dalloj veorit e lajmit si nj tekst i paracaktuar pr tu dgjuar;b. t organizoj n tabelat prkatse elementet kryesore t kronikave t lajmeve;c. t pasuroj fjalorin nprmjet teksteve t lajmeve q u prkasin fushave t ndryshme;

    Tekstet e paracaktuara pr tu dgjuar

    Tema : Lajmet (1 or njohuri teorike dhe ushtrime)

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    30/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    30

    ?

    ?

    ?

    ?

    . t dgjoj lajmet me qllim identi kimin e fakteve reale nga komentet subjektive;d. t dalloj funksionin kryesor t lajmeve (informues apo binds);dh.t shkruaj lajme duke u nisur nga elementet e tyre kryesore .

    Materialet dhe mjetet msimore

    Teksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12 lloje t ndryshme lajmesh, shkumsa me ngjyra, tabela.

    Konceptet kryesore: tekste t parashikuara pr tu dgjuar, lajme, tituj lajmesh, terminologjispeci ke, burim informacioni.

    Struktura msimore:

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsveParashikimi Organizues gra k/stuhi mendimesh Nxitja e diskutimit Pun me klasn

    Ndrtimi i njohurive DDM T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe Prforcimi Rishikim n dyshe Ndrtim i shprehive studimore Pune individuale

    Sugjerime pr msuesinTema Lajmet ka si qllim t zgjeroj m tej njohurit e nxnsve me lloje t tjera t teksteve t

    paracaktuara pr tu dgjuar. Ashtu si u theksua n msimin pararends, synimi i teksteve pr tu dgjuar,nuk sht vetm informimi n prgjithsi, por dallimi i ideve kryesore, prpunimi i detajeve, prcaktimi imarrdhnieve ndrmjet ideve dhe shtjeve. Edhe lajmet e dgjuara n TV e Radio kan si qllim jo vetmt informojn lexuesin, por ai t kuptoj cilat jan pikat m t rndsishme t lajmit.

    Q t realizohen objektivat e ksaj teme msuesi duhet t zgjedh lloje t ndryshme lajmesh, t cilat memnyrn si jan ndrtuar drejtojn vmendjen e nxnsve jo vetm drejt informacionit, por edhe theksimit taspektit m t rndsishm t tij.

    FjalorLAJM m. sh.1. Njoftim i shkurtr q ia japim dikujt me goj ose me shkrim pr nj ngjarjet re ose pr dika q ai nuk e di.2. kryes. sh. Njoftime pr ngjarje t rndsishme t dits, q japin agjencittelegra ke, gazetat dhe radioja e televizioni.

    Materiale msimoreTema : Lajmet (1 or njohuri teorike dhe ushtrime)Super hna sonte dominon qiellin

    TIRANE-Agjencia Amerikane e Hapsirs, NASA, ka njoftuar se sonte n mbrmje, n qiell do t dominojsuper Hna - nj fenomen ky astronomik t cilin shumica enjerzve mund ta shohin pak her n jet.

    Hna do t arrij distancn m t afrt q mund t arrij prejplanetit Tok, 356,577 kilometra, duke br q t shihet m emadhe se kurr.

    Pr her t fundit super Hna sht regjistruar m 28 mars t vitit1983.

    (d.b/BalkanWeb)

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    31/186

    31

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    Greqi, Papulias: Turqia t heq dor nga brthamoretATHINE-Greqia sht tepr e shqetsuar pr rrezikun brthamor q i kanoset. Shqetsimi sht brzyrtar, kur sht artikuluar nga vet presidenti grek Karolos Papulias.Pas asaj q po ndodh n Japoni me reaktort brthamor, presidenti Papulias gjat nj vizite n forcatushtarake t Tanagras, ka krkuar t merren seriozisht n konsiderat rreziqet fatale q vijn prej tyre.

    Aleanca Kuqezi: 50 mij rma kundr regjistrimit me fe e etniTIRANE- Aleanca Kuq e Zi bn publike plan-veprimin pr ti thn jo regjistrimit t popullsis mbi bazafetare dhe etnike. Gjat tryezs s zhvilluar, prfaqsues t administrats shpalln objektivat afatmesmet puns, nj prej t cilave sht edhe plotsimi i peticionit jo m me 20 mij rma por me 50 mij rma,t mbledhura kudo ku ka shqiptar, me qllimin pr t ndalur regjistrimin e popullsis mbi bazn e vetdeklarimit t kombsis.

    Sqarime metodikeMe an t nj organizuesi gra k msuesi mund t mbledh informacionin q nxnsit njohin

    Nxnsit mund t diskutojn t lir pr mnyrn e dhnies s lajmeve n radiot a televizionet endryshme, tregojn se far i trheq ata nga lajmet q dgjojn, a e kan t thjesht t dallojn pjest erndsishme t lajmit.

    N kt faz t msimit msuesi e drejton vmendjen e nxnsve n aspekte q kan t bjn me:

    a. qllimin e lajmit;b. faktet q sillen;c. Vendin q zn opinionet n lajmet etj.

    Nxnsve mund tu drejtohet nj pyetje e till: - A sht qllimi i lajmeve vetm t informoj?Msuesi mund t pres prgjigje t tilla si:

    - Po, sepse nprmjet lajmit ne marrim informacion se far ndodh rreth nesh.- Jo, sepse shpesh me an t lajmit parandalohen dukuri t ndryshme t shoqris, ndrgjegjsohetopinioni etj.

    - Si mund t dallojm qllimin e lajmit, faktet nga opinionet e folsit?

    Pr t realizuar objektivin e dyt nxnsit ndahen n grupe. Msuesi i udhzon t punojn me teknikn DDM. Grupi I plotson pjesn e par t tabels Grupi II shtron shtje t cilat nuk jan t qarta rreth lajmeve dhe mnyrs si ndrtohen ato. Grupi III lexon tekstin dhe demonstron duke plotsuar pjesn e tret t tabels.

    Di Dua t di Msova

    Lajmet prdoren pr tinformuar

    far cilsish duhet tgzoj nj lajm q t trheqvmendjen e dgjuesit ?

    Lajmet hapen me titujt kryesor, q iinformojn dgjuesit pr ngjarjet kryesoret cilat do t trajtohen n lajme.

    Jan t llojeve t ndryshmeCilat jan pjest e tijprbrse? Titulli, prmbajtja, burimi I informacionit.

    Lajmet

    ngjarje kryesore i shpejt

    informacion hapen me titujt kryesor

    i drejtprdrejt titujt kryesor

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    32/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    32

    Prdoren n median eshkruar dhe at vizive

    N ciln pjes t lajmit jepetburimi i informacionit?

    Fjalia e dyt e nj lajmi jep burimin einformacionit

    Prmbajn tituj A duhet t jet nj titulli i njlajmi i gjat ?

    Titujt kryesor t lajmeve duhet t jen tshkurtr, n mnyr q dgjuesit ta kuptojnmenjher lajmin, q pas dgjimit t par.

    Na informojn mbi at qndodh rreth nesh

    A duhet t shoqrohenlajmet gjithmon me tituj?

    Po Titujt e ndihmojn dgjuesin q tprzgjedh informacionin dhe t dgjojato lajme q i trheqin vmendjen

    Kan qllime t ndryshme

    Pr ta br sa m praktike kt faz msuesi mund t shfrytzoj lajme t marra nga media t ndryshmetelevizive e radiofonike, t cilat i japin mundsi nxnsit t ushtrohet n mnyr t drejtprdrejt nprcaktimin e prbrsve t rndsishm t lajmit.

    Vendet ku ndodhin

    ngjarjetProtagonistt Koha kur ka ndodhur

    ngjarja

    Kush/far?(protagonist i

    ngjarjes)

    Kur?(moment kur ndodh fakti)

    Ku?(vendi kundodh)

    Pse?(shkaqet)

    Si?(mnyra

    si kandodhur)

    Pasi ushtrohen t ndar n grupe pr t dalluar informacionin q jep lajmi, msuesi mund tu sugjerojnxnsve t praktikohen pr shtjet e trajtuara duke zgjidhur ushtrimet e mposhtme.

    Zgjidhja e ushtrimeve

    Ushtrimi 11. Nj emision lajmesh radiofonik ose televiziv, duhet t paraqes vetm fakte dhe t dhna t reja (lajme)...Ushtrimi synon q nxnsit t dallojn faktin nga opinioni, i cili nuk duhet t jet pjes e lajmit.

    a. Pas disa ditsh do t merret vendimi pr liberalizimin e vizave pr shqiptart.

    b. Takimi i radhs mes partive u shty pr muajin e ardhshm, m datn 15 prill, sepse, sipas t dhnave,kryetart nuk u morn vesh me njri-tjetrin. c. Sipas t dhnave metrologjike, vera e sivjetshme parashikohet t jet e gjat, e nxeht dhe pa shira.

    Ushtrimi 21. Lexoni lajmet e mposhtme dhe plotsoni tabeln sipas krkesave t dhna.

    Funksioni: informues, sensibilizuesVendi: MoskKoha: koht e funditNgjarja: nj virus i ri kompjuterik mund t zbraz llogarit bankare

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    33/186

    33

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    Ushtrimi 3Funksioni: informues,Vendi: rajonet veriore t KilitKoha: shkurt 2011Ngjarja: trmet i fuqishm

    T dhnat: Lkundje t forta t toks me magnitud 6.3, epiqendra e tij 60 kilometra n lindje tqytetit t Aricas n nj thellsi prej 120 kilometrash.Lkundjet u ndjen edhe n disa rajone t Bolivis dhe Perus, nuk ka t dhna pr viktima,

    Ushtrimi 4

    Funksioni: informimi, ndrgjegjsimiParalajmrimi: Jemen, presidenti refuzon largimin ...Qllimi i paralajmrimit: Departamenti i Shtetit i SHBA-s u ka krkuar amerikanve q t evitojn

    udhtimet n Jemen dhe i ka ftuar ata q ndodhen n kt vend q tlargohen sa m par...

    Ushtrimi 5Funksioni: informimi, ndrgjegjsimiParalajmrimi: n rast dyshimi t prekjes nga virusi, drejtohuni mjekutQllimi i paralajmrimit: dhnia e ndihms s shpejt pr t infektuarit nga gripi i derrit dhe

    qetsimi i qytetarve

    Pas praktikimit t ktyre aspekteve, msuesi mund tu krkoj nxnsve q me an t tabels smposhtme t prcaktojn nj sr elementsh t lajmeve t dgjuara n shtpi.

    Lajmet ishin Shum Pak Fareseriozet gjatamonotoneobjektivetendenciozesiprfaqsoreLajmet u dhan n nj gjuh:t qart dhe t kuptueshmet vshtir dhe komplekse (fraza t gjata, leksik i specializuar)

    N varsi t niveleve t klasave msuesit mund t prdorin edhe teknika t tjera si: T nxnit nbashkpunim, Veprimtari me dgjim-mendim i drejtuar, pr fazn e prforcimit mund t zhvillohet konkurs etj.

    Msuesi bn konkluzionin e ors dhe vlerson me not.

    Detyr shtpie: a) Dgjoni lajmet n TV dhe m pas plotsoni tabeln e vlersimit t lajmeve.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    34/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    34

    ?

    ?

    ?

    ?

    ? Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsi do t jet i aft : T identi koj debatin publik si lloj i tekstit gojor.a. T dalloj elementet kryesore t nj debati:

    - Temn dhe qllimin e debatit, - argumentet dhe kundrargumentet, - prfundimet, - gjuha e prdorur;b. t dgjoj nj debat publik dhe t evidentoj elementet e tij.

    Sugjerime pr msuesin

    Kjo tem msimore synon ti njoh nxnsit me veorit e teksteve, t cilat jan t paracaktuara pr tufolur, si debati, diskutimi , fjalimietj. pr ti dalluar kto lloje tekstesh t paracaktuara pr t folur, nga llojet etjera t teksteve.

    Msuesi duhet t theksoj fjaln t paracaktuara duke u krkuar nxnsve t rikujtojn lloje t tekstevet paracaktuar pr tu dgjuar.

    Msuesi mund t ftoj nxnsit t diskutojn mbi llojet e teksteve t paracaktuar pr t folur t tilla si:diskutimet, shkmbimet e ideve, debatet, deklaratat e politikanve etj.

    Materialet dhe mjetet msimoreTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, shkumsa me ngjyra, tabela.

    Konceptet kryesore: tekste t parashikuara pr t folur, debat, procedura t debatit, fols, argument,kundrargument.

    Struktura msimore:

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsve

    Parashikimi Pema e mendimitorganizuesi gra k Sistemimi i ideve Pun me klasn

    Ndrtimi i njohurive Ditari dypjessh T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe

    Prforcimi(konsolidimi i t nxnit) Shkrimi i lir Ndrtim i shprehive studimore Pune individuale

    Zhvillimi i msimit

    Parashikimi. Pema e mendimit organizuesi gra k Me an t nj organizuesi gra k msuesi mbledh idet e nxnsve mbi debatin.

    Tekstet e paracaktuara pr t folur

    Tema : Debati (2 or 1 or njohuri teorike dhe ushtrime praktike, 1 or veprimtari praktike)

    Debati

    Zhvillohet midis dy a m shum personave

    E drejton moderatori Mbrojn opinione t ndryshme

    Ka tem t caktuar

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    35/186

    35

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    Ndrtimi i njohurive. Ditari dypjesshNdahet klasa n dy grupe dhe, pasi lexojn debatin ndrmjet Linkolnit dhe Dagllasit, plotsojn ditarin

    dypjessh:

    shtjet T dhnat nga debatishtja kryesore e debatit

    Argumentet e Dagllasit Argumentet e LinkolnitKundrargumentet e DagllasitKundrargumentet e Linkolnit

    Prfundimet (sipas jush)Si jan respektuar nga debatuesitrregullat e debatit?Pse e vlersoni kt debat?

    Lexohen mendimet e nxnsve dhe diskutohet rreth tyre.

    Prforcimi. Shkrimi i lir.Shikoni karikaturn dhe shkruani diiturn.

    Detyr shtpie. Ushtrimi 1.Bhet vlersimi i ors s msimit dhe i nxnsve q kan marr pjes aktivisht dhe kan dhn prgjigje

    t sakta.

    ?

    ?

    ? Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsi do t jet i aft : T identi koj debatin publik si lloj i tekstit gojor.

    a. T dalloj elementet kryesore t nj debati:- temn dhe qllimin e debatit,

    - argumentet dhe kundrargumentet,

    - prfundimet, - gjuha e prdorur; b. t marr pjes n nj debat publik pr nj shtje me interes pr t. c. t prcaktoj procedurat e organizimit t debatit; . t zbatoj n praktik kto procedura.

    Materialet dhe mjetet msimoreTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, shkumsa me ngjyra, tabela.

    Konceptet kryesore: tekste t parashikuara pr t folur, debat, procedura t debatit, fols,argument, kundrargument.

    Tema: Debati n klas

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    36/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    36

    ?

    ? Struktura msimore:

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsve

    Parashikimi Rrjeti i diskutimit/ organizuesi gra k Nxitja e diskutimit Pun me klasn

    Ndrtimi i njohurive Debati T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe

    Prforcimi _ Ndrtim i shprehive studimore Pune individuale

    Zhvillimi i msimit

    a. Parashikimi. Rrjeti i diskutimit/ organizuesi gra k

    Nj aspekt i veant i debatit jan pjesmarrsit. Ata duhet t jen fols dhe dgjues t mir. Pr ktmsuesi me an t tekniks Rrjeti i diskutimit shtron pr diskutim nj shtje t till:

    PO JO Pr t marr pjes n nj debat:

    a duhet t jesh nj fols i mir?

    Prfundimi.Pjesmarrsit n debat duhet t jen jo vetm fols t mir, por dhe dgjues t mir, sepse gjat debatit

    ata i shkmbejn rolet n mnyr t vazhdueshme.

    b. Ndrtimi i njohurive. Organizimi i nj debati

    Organizohet n klas nj debat mes nxnsve pr tema, t cilat prekin ndjeshm interesat e tyre, si mundt jet:

    - A duhet t ken provimet e maturs t njjtat pik me mesataren e katr viteve?

    Ndahet klasa n grupe dhe ndahen rolet: moderatori e debatuesit, q zgjidhen prfaqsues nga do grup.T ndar n grupe nxnsit diskutojn mbi qndrimin q do t mbajn dhe argumentet q do t mbshtesin.

    Pr kt ata duhet t mbshteten n fakte dhe argumente sa m bindse.Ndahen n tri grupe baz.- Mbshtetsit e tezs- Kundrshtuesit e tezs- Grupi I tret mund t grupoj nxns q mendojn se t dyja palt kan pjesrisht t drejt.

    Msuesi trheq vmendjen pr rregullat baz q duhet t respektohen gjat debatit, si:

    - respektimi i etiks s mirsjelljes;- respektimi i mendimit t shokut;- respektimi i kohsRoli i msuesi duhet t jet m speci k. Ai duhet t mbshtes her njrn pal, her tjetrn pr t nxitur

    sa m shum idet e debatuesve.

    Pas nj kohe t konsiderueshme prej 15 min msuesi mund tu krkoj nxnsve pjesmarrs tprmbledhin idet q kan thn pr t ritheksuar edhe njher argumentet q dalin n drit.

    - Vlersimi i nxnsve mund t bhet dhe me an t nj tabele t till, e cila u shprndahet nxnsve kuata mund t vlersojn veten ose shokun.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    37/186

    37

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    Tabel pr vlersimin e pjesmarrjes s nxnsve n debatPak Mesatarisht Shum

    Sa i gatshm sht nxnsi t marr pjes? A arrin nxnsi te nj prgjigje e menduar mir? A mundet nxnsi ta mbshtes mendimin mefakte apo me argumente?

    Msuesi bn konkluzionin e ors dhe vlerson me not.

    Detyr shtpie: a) Sillni n klas lloje t ndryshme intervistash.

    Tekstet e paracaktuara pr t folur

    Tema : Intervista (2 or) Sugjerime pr msuesin

    Kjo tem msimore ka si synim t aftsoj nxnsit t dallojn veorit e teksteve, t cilat jan t paracaktuarapr t folur nga lloje t tjera t teksteve. Msuesi duhet t theksoj fjaln t paracaktuara duke u krkuarnxnsve t rikujtojn q n njohurit e mparshme kan njohur lloje t teksteve t paracaktuar pr t dgjuar.Nj lloj I ktyre teksteve sht edhe intervista . Msuesi drejton vmendjen e nxnsve te llojet e intervistave,pasi ato gjejn nj prdorim shum t gjer n jetn e prditshme.

    FjalorSipas FJALORIT T GJUHS S SOTME SHQIPE, 1980, fjala Intervist ka kuptimin bisedim (me an tpyetjeve e prgjigjeve) q bn nj udhheqs politik a shoqror, nj njeri i shquar, nj prfaqsues zyrtar etj.me nj gazetar pr shtje t rndsishme dhe q botohet n shtyp ose jepet n radio a n televizion.

    Sot intervistat jan tekste gojore e kase, q prdoren mjaft n rrethana t ndryshme. N mnyr t veant,n ditt e sotme prdoren gjersisht intervistat pr pun.

    Ecuria metodikeKjo tem sht parashikuar t zhvillohet n 2 or msimore. N orn e par nxnsi do t njihet me etapat e

    zhvillimit t nj interviste, si:a. prcaktimi i tems s intervists;b. przgjedhja e t dhnave pr personin q do t intervistohet;c. shkrimi i pyetjeve t intervists;d. realizimi i intervists.

    N orn e dyt nxnsi vihet n nj situat tjetr ku ai do t msoj se si mund t jet i suksesshm gjat njinterviste pune. N kt rast ai duhet t aftsohet pr:

    a. przgjedhjen e t dhnave pr krkesat e pundhnsit;b. prdorimin e nj gjuhe t prshtatshme;c. paraqitjen dhe sjelljen etike gjat intervists pr pun;d. shkrimin e nj rregulloreje pr intervistn e puns.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    38/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    38

    Materiale n ndihm t msuesit

    Jeta prtej letrsis (intervist me shkrimtarin Fatos Kongoli)

    Pyetja: Le t ndalemi pak te romani juaj Lkura e qenit. Nj roman ku ju isni pr emocionet

    jo t zakonshme t nj burri. Si lindi Lkura e qenit dhe a mund t na shuani disa kureshtje qshoqrojn lexuesin e ktij libri? Prgjigja: F.K. - Lkura e qenit sht romani im i pest, i shkruar pas viteve 90. Ky roman vjen pasromaneve I humburi, Kufoma, Dragoi i Fildisht, ndrra e Damokleut. Kto romane un i grupoj nnj cikl, t cilin e kam quajtur Burgjet e kujtess. Dhe romani Lkura e qenit sht i fundit i ktij cikli,dhe sht si nj ur midis ktij cikli dhe nj cikli t ri romansh q llojn me romanin Te porta e shnPjetrit, q e kam botuar n vitin 2005. Lkura e qenit, u prit mjaft mir nga lexuesit, dhe sht priturshum mir edhe jasht Shqipris, n Kosov, Maqedoni apo vende t tjera.

    Ju udhtoni shpesh. Sa n kontakt jeni me letrsin q bhet sot n Evrop apo m tej, dhe si eshihni letrsin tuaj n raport me kt letrsi? F.K. - Un udhtoj sa her q m botohet nj libr apo ku ftohem diku. Dhe sigurisht q ktoudhtime jan mundsi kontaktesh pr mua, me shkrimtar nga vende ku botohen librat e mi. Saher q organizohen promovime, shtypi n Franc apo Gjermani, shkruan pr veprat e mia. Un kammundsi t njihem personalisht me shkrimtar t ktyre vendeve, t lexoj veprat e tyre, pak a shumm jepet mundsia t jem koherent me autort dhe letrsin m n z t Evrops apo m gjer.

    Duhet tjua ken br shpesh kt pyetje. Sa je ti n librat e tu ose sa sht jeta jote n ato libra?

    F.K. - Nuk ka asnj libr ku nuk ndodhem un. N nj mnyr apo nj tjetr t gjith librat mbajn gjithkatimen. Shpesh m kan br kt pyetje, duke qen se librat e mi jan shkruar n vet t par, m kanpyetur se sa elemente autobiogra ke ka aty, sa ka nga jeta ime personale. sht nj pyetje q ma kanbr edhe n t kaluarn, gjat kohs q botova romanin tim t par. Kudo q shkoja n at koh, mpyesnin n sht jeta ime n kt libr. Sigurisht, n romanet e mia ka element t prvojs sime. Vetmkaq mund t them. T shkruash nj roman, t duhet nj prvoj shum e madhe, por nuk sht vetmprvoja, ajo q e bn romanin.

    far ndodhet tani n tryezn tnde t puns? F.K. - Sigurisht q kam dika n tryezn time t puns. Nuk ka asnj shkrimtar q t mos ket ide. Nmendjen time orvaten shpesh shum ide dhe vazhdimisht jam n pun. M konkretisht nuk mund t as,pasi nuk m plqen t as pa e mbaruar nj pun. Ka ndodhur ndonjher ta lini n gjysm nj roman? F.K. Po, m ka ndodhur nj her t l n gjysm nj roman. Ka ndodhur vite m par, pikrisht pasibotova romanin tim t par Ne t tre. Prse e lat n gjysm?

    F.K. - E lash se m zuri frika.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    39/186

    39

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    ?

    ?

    ?

    ?

    ?

    Cila sht frika juaj tani? F.K. - Tani kam frik n do plqehet ajo q un shkruaj apo jo. Nuk kam m frik ideologjike. Shqetsimiim sht q t shkruaj dika q ka ndonj vler.

    Nuk ju shohim shpesh npr kafene. Shfaqeni rrall n publik. A mund t na thoni se si jetonKongoli? F.K. - Ka qen nj periudh e jets sime ku un lexoja shum e shkruaja pak dhe n at koh frekuentojashum gjra. Kam pasur nj jet shum t pasur me ngjarje. Ather kisha koh ti bja t gjitha, taninuk kam m koh. Ajo koh q m mbetet dua ta shfrytzoj. Nuk sht se jam i trhequr e sm plqent frekuentoj shoqrin, kafenet, prkundrazi m plqejn shum. Gjithka sht shtje kohe, pasikur do t shkruaj. Un skam m koh tani, ajo tani sht elementi m i muar. Ndrsa pr sa i prketdaljes n gazet jo se sm plqen, por n mnyr t arsyeshme kur kam pr t thn dika. Njshkrimtar nuk sht nj artist kinemaje. Sipas konceptit tim, shkrimtari sht ndryshe dhe duhet t dal

    ather kur do t thot dika.

    Intervistoi ALDA BARDHYLI

    Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsi do t jet i aft:- T identi koj intervistn, si lloj i tekstit gojor dhe ta prdor at n situat t caktuar;a. t prcaktoj temn pr t ciln do t bj intervistn;b. t przgjedh t dhna pr personin q do t intervistohet;

    c. t shkruaj pyetjet pr intervis min;a. t realizoj nj intervist gojore.

    Materialet dhe mjetet msimoreTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, shkumsa me ngjyra, tabela, modele intervistash.

    Konceptet kryesore: tekste t parashikuara pr t folur, intervist, procedura t intervists,intervist pune, intervist historike, paraqitje.

    Struktura msimore

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsve

    Parashikimi Leksion i shpejt/ ditari dypjessh Nxitja e diskutimit Pun me klasn

    Ndrtimi i njohurive Loj me role T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe

    Prforcimi Rishikim n dyshe Ndrtim i shprehive studimore Pune individuale

    Zhvillimi i msimitParashikimi . Leksion i shpejt/ ditari dypjesshMsuesi prezanton para nxnsve temn e msimit dhe u krkon t japin mendimet e tyre rreth intervists.

    Tema: Intervista gojore ( 1 or)

    Modele msimi

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    40/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    40

    Pyet nse nxnsit kan pasur raste t intervistojn apo t intervistohen.Shnon n tabel prku zimin pr intervistn.U shprndan nxnsve lloje t ndryshme intervistash. U sugjeron nxnsve t vzhgojn mnyrn e

    hartimit t tyre.Msuesi mund ta ndaj klasn n dy grupe dhe u krkon nxnsve q paraprakisht t njihen me

    informacionin e tekstit mbi lloje t ndryshme intervistash. Kjo do ti ndihmoj ata n fazn e dyt t msimit kunxnsit do t aplikojn lloje t ndryshme t intervistave.Nxnsit pr lehtsi t puns s tyre mund t hedhin shnimet baz n ditarin dypjessh.

    Intervista pr historin gojoreIntervistuesi I intervistuari

    Shkruani nj hyrje pr intervistn tuaj. Prezantoniveten dhe projektin, si dhe shpjegimet pr t.Shkruani t paktn gjasht pyetje q do ta bjnt intervistuarin tu tregoj ngjarje dhe detaje pr

    periudhn q po studioni.Prgatisni pyetje shtes q do tju ndihmojnq t zgjeroni informacionin q do t merrniprej t intervistuarve.Shkruani tri pyetje pr moshn, vendlindjen dheprofesionin e personit q po intervistoni.Lini nj dat takimi me personin q do tintervistoni dhe prpiquni t jeni n koh.Bisedoni me t intervistuarin nse e pranon qt regjistrohet.Mbani me vete shnimet q keni prgatitur.

    Mbasi ta prfundoni intervistn, shpjegojini tintervistuarit, q kt intervist do ta prdornipr nj projekt n klas. Pyeteni t intervistuarinnse do t donte q t i prmendej emri apo dot donte t ishte anonim.

    Ndrtimi i njohurive. Loj me role.

    N kt faz t msimit msuesi do t synoj realizimin e dy objektivave t II dhe t III ku nxnsit do tnjihen me elementet prbrse t intervists. Msuesi duhet tu trheq vmendjen n aspekte q kan t

    bjn me organizmin e intervists.Prezantimi i llojeve t ndryshme bn t mundur q nxnsi t njoh forma t ndryshme t shprehuri.Nxnsit organizojn n dy grupe n role lloje t ndryshme intervistash (intervist pune, intervist

    historie). Vzhgojn njri-tjetrin pr mnyrn si zbatojn rregullat e saj.

    Prforcimi. (Rishikim n dyshe)Nxnsit mund t punojn n dyshe, ku, pasi t ken lexuar tekstin mund t hartojn pyetje t ndryshme

    pr realizimin e nj interviste, si p.sh., intervistn me nj historian.- far ndodhi me krahinat shqiptare t Himars dhe Sulit?- Pse u nda Himara?- A i humbn ndonjher lidhjet e gjakut?- Ku shkonin shqiptart gjat operacioneve t turqve?

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    41/186

    41

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    - A rrinin gjat aty?- far ndodhi me dhrmijasit?- veprime ndrmori Ali Pash Tepelena?- far i bri himariott t kthenin syt nga Greqia?- A u kujdes qeveria shqiptare pr ta?

    - N cilat shtete emigruan ata?Nxnsit mund t krahasojn prgjigjet e t vlersojn njri-tjetrin.Msuesi bn konkluzionin e ors dhe vlerson me not.

    Detyr shtpie. a) ushtrimi 1 Ju mund t bni intervista pr t msuar m shum pr ndryshimet nshoqrin shqiptare ( vlerat, njerzit, shoqria n trsi )

    ?

    ?

    ?

    ?

    ?

    Tema: Intervistat pr pun (1 or)

    Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsi do t jet i aft: - T identi koj intervistn pr pun dhe ta prdor at n situat t caktuar;a. t przgjedh t dhnat pr krkesat e pundhnsit;b. t prdor gjuhn e prshtatshme;c. t prshkruaj elementet e paraqitjes dhe t sjelljes etike gjat intervists pr pun;. t shkruaj nj rregulloreje pr intervistn e puns.

    Materialet dhe mjetet msimoreTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, shkumsa me ngjyra, tabela, modele intervistash pune.

    Konceptet kryesore: tekste t parashikuara pr t folur, intervist, intervist pune, procedura tintervists, paraqitje, sjellje, rregullore.

    Struktura msimore

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsveParashikimi Leksion i shpejt/ ditari dypjessh Nxitja e diskutimit Pun me klasnNdrtimi i njohurive Loj me role T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe Prforcimi Shkrim i lir/ Rishikim n dyshe Ndrtim i shprehive studimore Pune individuale

    Zhvillimi i msimit

    Parashikimi. Leksion i shpejt/ ditari dypjesshIntervistuesi I intervistuari

    Synimi i intervistuesve sht q t gjejnkandidaturn m t mir pr vendin e puns.

    Synimi i t intervistuarit sht q t bindintervistuesit se ai/ajo sht personi i duhur prkt vend pune.

    Shumica e pundhnsve bjn pyetje duke ubazuar n CV-n e paraqitur, duke i strukturuarpyetjet ose mbi bazn e t dhnave prarsimimin dhe prvojn tuaj n pun, ose mbibazn e kritereve pr punn.

    sht e rndsishme q t merret nj informacionparaprak pr krkesat q ka pundhnsi

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    42/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    42

    ?

    Pyetja m e rndsishme q do i intervistuarduhet t bj paraprakisht sht Pse duhet tm punsojn mua ?sht shum e rndsishme q prgjigjet tuajat ken lidhje me pyetjen q ju bhet, si dhe

    t jen interesante, duke vn theksin te pikattuaja t forta. Duhet t prgjigjeni n mnyr tnatyrshme, pr t mos dhn iden q i keniprgatitur m par pyetje.Prve pyetjeve t prgjithshme dhe atyre tlidhura me punn, duhet t prgatiteni dhe prpyetje t papritura.Duhet t mbani parasysh q sht mir t mosbni pyetje pr pagn.Gjuha q do t prdorni n intervistn pr pundo t krijoj dhe nj prshtypje t caktuar tekintervistuesit.

    sht shum e rndsishme q t keni kujdesn prdorimin e kohve t foljeve.

    Ndrtimi i njohurive. Loj n role.Klasa ndahet ne tri grupe dhe secili prgatit n role nj intervist pune. Kategorit e punve t jen t

    ndryshme dhe t lidhen me shkall t ndryshme kuali kimi.Ndrkoh zgjidhet nj juri q vlerson grupi m t mir duke argumentuar vlersimin.

    Prforcimi. Shkrim i lir/ Rishikim n dyshe N grupe dyshe shkruhet nj rregullore pr intervistn n pun. Po kto grupe bjn vlersimin e puns

    s grupeve dyshe.

    ?

    ?

    Tema : Letra e mospranimit (1 or)

    Sugjerime pr msuesin/en

    N kt tem msimore vmendja do t prqendrohet n tekstet t paracaktuar pr tu shkruar . Kjotem do t zhvillohet n nj or.

    Model msimi

    Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsi do t jet i aft: - T identi koj letrn e mospranimit, si lloj i letrs zyrtare.a. t dalloj elementet e nj letre mospranimi;b. t shkruaj nj letr mospranimi sipas hapave t prcaktuar.

    Materialet dhe mjetet msimoreTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, shkumsa me ngjyra, tabela, modele letrash mospranimi.

    Konceptet kryesore: tekste t parashikuara pr t shkruar, letr mospranimi

    Teste t paracaktuara pr tu shkruar

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    43/186

    43

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    ?

    ? Struktura msimore

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsveParashikimi Harta e mendimit/ diagrami i Venit Nxitja e diskutimit Pun me klasnNdrtimi i njohurive Leximi / prmbledhje n dyshe /

    Shkrim i lirNdrtim i shprehive studimore Pun individuale

    Prforcimi Rishikim n dyshe T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe

    Zhvillimi i msimit

    Parashikimi. Harta e mendimit/diagrami i Venit

    Msuesi/ja mund t bj nj parantez lidhur m njohurit q nxnsi ka marr n temat msimorepararendse duke sjell n vmendjen e nxnsve lloje t ndryshme t teksteve t studiuara deri m tani.

    Me an t Diagramit t Venit nxnsit, me ndihmn e msuesit, nxjerrin n pah elementet e prbashktadhe t veanta mes ktyre llojeve t teksteve dhe n veanti mbi llojet e letrave zyrtare.

    Letrat formale (zyrtare) Letrat joformale (jozyrtare)Letrat zyrtare, CV, Letra t personaleKan formula hyrse Kan formula hyrse

    Q n hyrje prezantojn problemin Midis letrshkruesit dhe atij q merr letrn kamarrdhnie t afrta..Gjuh t ftoht .. Gjuh m afr komunikimit t prditshm

    Ndrtimi i njohurive. Leximi / prmbledhje n dysheN kt faz t msimit msuesit mund tu sugjeroj nxnsve q me an t tekniks Leximi / prmbledhje

    n dyshe t njihen m informacionin rreth letrs s mospranimit.

    S bashku me ta mund t shnoj n tabel pikat m t rndsishme q nxnsit duhet t ken parasyshpr t shkruar nj letr mospranimi.

    - Letra e mospranimit (refuzimit) duhet t ruaj respektin ndaj marrsit.- Letra nuk duhet t krijoj dilema tek kandidati.- Duhet t tregoj qart rezultatin negative dhe njkohsisht nuk duhet t fyhet apo cenohet

    profesionalizmi dhe personaliteti i personit, t cilit i drejtohet letra.

    lajmet

    intervista leksioniTekste t paracaktuarapr tu dgjuar

    Tekste t paracaktuarapr tu shkruar

    letrat

    Tekste informueseparaqitse

    ankesat

    Tekste t paracaktuarapr t folur

    leksioni

    debati fjalimi

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    44/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    44

    - N nj letr refuzimi nuk duhet t krkohet falje.- Refuzimi nuk duhet t prmbaj asnj lloj gnjeshtre.Pas identi kimit t arsyeve pr t cilat shkruhet letra zyrtare, msuesi mund ti sugjeroj nxnsve t

    shikojn modelin e nj letre mospranimi.

    Nxnsit n grupe prcaktojn prbrsit e saj:- Emri i kompanis dhe logoja e saj.Kompania AMC Tiran, m 23.09.2009

    - Formula hyrseI nderuar z ela

    - Prmbajtja e letrs e cila duhet tu prmbahet parametrave t etiks s punsIshte knaqsi q ju takova dhe mora pjes n intervistimin tuaj pr vendin e ekonomistit n rmn ton.Pavarsisht nga kuali kimet tuaja mjaft t mira, komisioni przgjedhs vendosi q kt vend ta toj nj

    kandidat tjetr.Ju falnderojm pr kohn dhe interesimin tuaj, si dhe ju urojm suksese n t ardhmen.

    - Formula prmbyllse.Me respekt

    DrguesiDrejtuesi I burimeve njerzore.Nnshkrimi I hartuesit t letrs.

    Pas prcaktimit t ktyre elementeve msuesi i ndan nxnsit n grupe dhe u jep tri arsye pr nj letr refuzimi.- Arsyet e refuzimit pr t mos pranuar n pun nj kandidat t caktuar

    - Arsyet e refuzimit pr mos bashkpunimin mes institucioneve t caktuara (organizata t ndryshme etj.) - Arsyet pr t mos nancuar apo mbshtetur nj projekt nga nj institucion i caktuar.

    Nxnsit duhet t zgjedhin njrn prej tyre. Ata duhet t shkruajn letrn t cilt duhet ta paraqesin paraklass duke prcaktuar edhe elementet prbrse t saj.

    Nxnsit diskutojn pr prmbajtjen dhe mnyrn si sht ndrtuar secila prej letrave duke evidentuarcilsit apo mangsit e secils.

    N fund t ors msuesi vlerson pjesmarrjen e nxnsve n msim dhe vlerson me not.

    Tekstet e paracaktuara pr tu shkruar

    Tema : Letra zyrtare - Ankesat (1 or)

    Sugjerime pr msuesin

    Kjo tem msimore synon q nxnsit t dallojn Ankesn , nj nga llojet e letrave zyrtare, si tekste tparacaktuara pr tu shkruar, dhe t aftsohen pr t shkruar ankesa. Kjo tem do t zhvillohet n nj or.Fillimisht, duke prdorur strategji t tilla, si Leksion i shpejt/ ditari dypjessh apo Lexim / prmbledhje ndyshe, diagrami i Venit, do t rikujtohen njohurit e mparshme, duke shtuar edhe saktsuar njohurit, dhe mpas do t kalohet n shkrimin e nj letre ankese, ku nxnsi do t materializoj njohurit e marra.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    45/186

    45

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    ? Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsi do t jet i aft:

    T identi koj ankesn si lloj i letrs zyrtare dhe ta prdor at. a. T dalloj elementet e llojeve t ndryshme t ankesave; b. t vzhgoj paraqitjen gra ke t ankesave pr t dalluar strukturn e saj; c. t plotsoj nj formular ankese; . t shkruaj letra ankese.

    Modele prgjigjesh

    FORMULARI I ANKESSAnkuesi:

    Emri - DritanMbiemri- Muho Adresa - Lagjja Sknderbeu Nr 5. TiranTelefoni - 0693245321

    Drejtuar: Zyrs pr Mbrojtjen e Konsumatorit Rruga A. Toptani, Kati II,Tiran

    Prmbajtja e ankess:a. Organi publik ose privat (Kontrolluesi) pr t cilin ankoheniMoszbatim i marrveshjes mes Drejtoris s Ujsjellsit dhe shkolls s mesme t prgjithshme

    Hoxha Tahsimb. Veprimet ose mosveprimet e organit q i konsideroni shkelje N baz t marrveshjes s vendosur mes dy institucioneve sht vrejtur pr nj periudh kohe t

    gjat mosrespektimi i rregullave t vendosura dhe mosfurnizimi me uj i mjediseve t shkolls.

    c. Dokumentet q mund t provojn shkeljen, duhet ti bashkngjiten ktij formulari.1. Fatura e ujsjellsit2. procesverbalet e mbajtura nga drejtoria e shkolls3. ankesat e nxnsve

    . Ndihma ligjore q krkoni nga Zyra e pr Mbrojtjen e KonsumatoritN baz t ligjeve n fuqi krkojm ndrmjetsim t palve dhe respektimin e rregullave duke

    furnizuar me uj shkolln n mnyre t rregullt.

    Do ta vlersoja nse ju do t merrnit n konsiderat ankesn time.Duke ju falnderuar pr kohn tuaj, mbetem me respekt.

    AnkuesiDritan Muho

    Tiran, m 21. 02 2008

    Model msimi

    Tema: Ankesa

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    46/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    46

    ?

    ?

    ?

    ? Materialet dhe mjetet msimoreTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, shkumsa me ngjyra, tabela, lloje t ndryshme ankesash.

    Konceptet kryesore: tekste t parashikuara pr tu shkruar, letr ankes, teknika t shkrimit t letr ankess, formula hyrse, mbyllse etj.

    Struktura msimore:

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsveParashikimi Organizues gra k Nxitja e diskutimit Pun me klasnNdrtimi i njohurive Lexim / prmbledhje n dyshe T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe Prforcimi Shkrimi i lir Ndrtim i shprehive studimore Pune individuale

    Zhvillimi i msimit

    Parashikimi : Organizuesi gra k/diagrami i Venit Msuesi drejton vmendjen me an t diagramit t Venit mbi t prbashktat dhe t veantat e letrs s

    mospranimit dhe ankess.

    Nxnsit evidentojn elementet e prmbajtjes dhe t strukturs s letrave dhe prcaktojn t prbashktatose t veantat e tyre.

    Ndrtimi i njohurive. Lexim/ prmbledhje n dysheN kt faz t msimit msuesi mund t prdor teknikn lexim / prmbledhje n dyshe duke shnuar

    veorit kryesore t Ankess n tabel .

    jan letrat e ankess? Ankesat jan letra zyrtare

    Cili sht qllimi i hartimit t tyre? Ankesat bhen pr tu ankuar pr qllime t ndryshime, si: prmungesn e nj shrbimi apo produkti, pr nj vendim q e gjykonit padrejt etj.

    duhet t keni qart kur shkruani nj ankes? a. qllimin pse po e shkruani ankesn;b. rezultatin ku doni t arrini.

    Si duhet t shkruhet ankesa?

    a. idet tuaja ti parashtroni sa m qart;b. faktet q paraqisni duhet t qndrojn dhe t prligjin t drejtn

    tuaj pr tu ankimuar;c. t drejtn tuaj mbroheni me argumente, duke shmangur tonet

    patetike, sarkastike apo krcnuese;d. Letra duhet t jet e shkurtr dhe koncize;

    Kujt duhet tia drejtoni ankesn? Letra duhet ti drgohet personit prgjegjs me pozicionin mt lart, prej t cilit mund t vij dhe zgjidhja e problemit.

    Udhzohen nxnsit t shohin modelet e letrave t dhna n f. 41 t librit.

    Njofton personat ose institucionetprgjegjse pr refuzimin e nj shrbimi etj.

    - thuhen qart arsyet e refuzimit;- nuk krkohet falje pr refuzimin

    Ankohet te personat ose institucionetprgjegjse pr qllime t ndryshme;

    -Fakte t sakt;- Argumente bindse;

    Mesazhi duhet t jet i qart;Ruhet respekti ndaj marrsit t letrs;Zbatohen krkesat strukturore t letrave zyrtare;

    Gjuha e prdorur sht formale

    Ankesa Letra emospranimit

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    47/186

    47

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    Prforcimi. Shkrimi i lir.Pr t praktikuar shkrimin e nj letr ankese msuesi/ja mund ta ndaj klasn n grupe. Pr kt mund t

    shrbej teknika Shkrimi i lir. Mund tu sugjerohen nxnsve t zgjedhin nj tem aktuale. Duhet ti udhzojq gjat praktikimit t ken parasysh rregullat e shkrimit t saj.

    Nxnsit praktikohen n grupe n shkrimin e nj letr ankese duke lexuar shembuj letrash ankese, si:- Ankes drejtuar kryetarit t njsis vendore pr shkak t mosmirmbajtjes dhe mosfunksionimit t fushssportive,- Ankes drejtuar nj rme e cila shet aparate celulare,- Ankes drejtuar Komitetit Shqiptar t Helsinkit pr shkeljen e nj t drejte.

    Vmendja e nxnsve duhet t fokusohet n element t strukturs s letrs t tilla si:

    - Formula hyrse , e cila duhet t ruaj etikn e mirsjelljes:I nderuar zoti Gjika, administrator I pallatit

    - T dhnat kur dhe far ka ndodhur:Mbrmjen e s hns aty nga ora 8.30 antart e familjes sime e gjetn dern e jashtme t shtpis tmbushur me plehra.

    - Parashtrimi i qart i problemit:Situata t tilla kan ndodhur shpesh n pallatin ton, por ne, duke mos dashur t krijojm kon ikte, kemiheshtur dhe i kemi pastruar vet plehrat e t tjerve.

    - Parashtroni qart arsyen pse e keni shkruar letrn dhe far krkoni prej tij.

    Duke qen se kto raste koht e fundit jan paraqitur m shpesh, ju krkojm q me prgjegjsin tuajti kushtoni ktij problem vmendje pr ta zgjidhur me qllim q raste te tjera t mos prsriten m.

    - Krkesa pr t marr prgjigje nga personi duhet t shoqrohet me kodet e mirsjelljes t tilla si:Do ta vlersoja nse do ta merrnit parasysh ankesn time...

    - Prfundim i letrs duke e falnderuar paraprakisht personin, t cilit i jeni drejtuar.Duke ju falnderuar pr kohn tuaj, mbetem me respekt.

    Andon Marko

    - Adresa e drguesit e-posta: [email protected] Rr.uga e Re, ap.2/3 Nr. tel: 04234567

    Cel: 06578900

    Nxnsit mund t krahasojn prgjigjet e t vlersojn njri-tjetrin. Msuesi bn konkluzionin e ors dhe vlerson me not.

    Detyr shtpie. Sillni n klas lloje t ndryshme letr ankesash.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    48/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    48

    ?

    ?

    ?

    ?

    ?

    Tekstet e paracaktuara pr tu shkruar

    Tema : Ftesat

    Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: T prdor teknikat e shkrimit t nj ftese .a. T dalloj elementet e llojeve t ndryshme t ftesave;b. t vzhgoj paraqitjen gra ke t llojeve t ndryshme t ftesave;c. t shkruaj ftesa t llojeve t ndryshme sipas modeleve t dhna.

    Materialet dhe mjetet msimoreTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, shkumsa me ngjyra, tabela, lloje ftesash.

    Konceptet kryesore: tekste t parashikuara pr tu shkruar, ftes, teknika t shkrimit t ftess, formula hyrse, mbyllse etj.

    Struktura msimore

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsve

    Parashikimi Organizues gra k Nxitja e diskutimit Pun me klasn

    Ndrtimi i njohurive Di /Dua t di / Msova T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe

    Prforcimi Shkrimi i lir Ndrtim i shprehive studimore Pun individuale

    N kt tem msimore vmendja do t prqendrohet te veorit prmbajtsore dhe strukturore t ftess,si tekst i paracaktuara pr tu shkruar.

    Ftesa sht nj et letre e shtypur a e shkruar q prmban nj grishje, q i bhet dikujt pr t marr pjesn nj fest, n nj pritje ose n nj ceremoni me rastin e ndonj dite t shnuar. Ftesat jan llojet e teksteveq shrbejn pr ngjarje t ndryshme vetjake, familjare dhe shoqrore. Duhet theksuar q ato klasi kohenn ftesa zyrtare dhe jozyrtare, pr kt arsye ndryshon edhe mnyra e t shkruarit dhe njkohsisht edheparaqitja e tyre gra ke.

    Zhvillimi i msimit

    Parashikim. Organizuesi gra k Duke qen se nxnsit i njohin ftesat nga prdorimi i tyre n jetn e prditshme, msuesi mund t mbledh

    opinionet e tyre n organizuesin gra k.

    Shrbejn pr t njoftuar pr ngjarje te ndryshme

    Formale (zyrtare) joformale (jozyrtare)

    pr ceremoni zyrtare pr ceremoni familjare

    Ndrtimi i njohurive. Di /Dua t di /Msova

    Msuesi/ja mund t ndaj klasn n dy grupe. U paraqet lloje te ndryshme ftesash dhe u krkon t shnojn

    n tabeln: DI/ DUA T DI/ MSOVA, informacionin mbi to.

    Ftesat

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    49/186

    49

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    Di Dua t di MsovaPrdoren pr ngjarjet ndryshme

    A mund ti ndajm nlloje t ndryshme? Ftesat jan zyrtare dhe jozyrtare

    Na shrbejn n jetne prditshme

    Cila sht struktura etyre?

    Struktura e tyre prcaktohet nga lloji.Ftesa zyrtare: ka kto elemente: logoja e institucionit,

    kujt i drgohet , prmbajtja (informacioni i saktpr vendin, kohn (data, ora), dhe qllimin pr tciln organizohet ngjarja; informacion i shkurtr mbikontekstin e ngjarjes), formula prshndetse embylljes dhe pikat e kontaktit t institucionit qorganizon ngjarjen.Ftesa jozyrtare: struktura sht m e paprcaktuar,por elemente, si rasti, kush e organizon, vendi dhekoha duhet t jen shkruar qart.

    Japin informacionpr organizmin e njngjarje ku ftohemi t

    jemi pjesmarrs.

    Cila sht gjuha qduhet te prdoret n to?

    N varsi t llojit t ftess, gjuha q prdoret mund t jet formale ose joformale.

    I ndrtojm si duam. A sht domethnsemnyra e paraqitjesgra ke?

    Paraqitja e ftess sht shum e rndsishme, pasitregon seriozitetin n t cilin organizohet veprimtaria.

    Mund t organizohet nj loj me role rreth nj situate t dhn, si mund t jet rasti i nj agjencie qorganizon festa, e cila ka ngatrruar modelimin e dy ftesave pr dy ngjarje t ndryshme, nj zyrtare, torganizuar nga nj institucion, dhe nj jozyrtare pr nj ngjarje familjare, si martes, ditlindje etj. U krkohetnxnsve t evidentojn far nuk shkon n ftesat e marra dhe m pas n grup duhet t shnojn cilsit qduhet t ket nj ftes zyrtare e nj jozyrtare.

    Ftesa zyrtare Ftesa jozyrtareFtojn njerz me funksione t ndryshme, qdrejtprdrejt ose jo lidhen me ngjarjen. Prdoret pr ngjarje t ndryshme t jets personale.Shkruhet n mnyr formale. Prdoret nj gjuh m pak formale.

    Ka stil zyrtar Shkruhet n mnyra t ndryshme, n varsi tpersonave qe ftohen n fest.

    Prmban t gjitha informacionet e rndsishme. sht e rndsishme t dallohet qart informacionimbi vendin, datn dhe orn e zhvillimit t ngjarjes.Shoqrohet me falnderimin pr pjesmarrje dhefaktin q t ftuarit jan t mirpritur t marrin pjesn aktivitet.

    Shoqrohen me pamje gra ke t ndryshme,zakonisht q prcjellin atmosfern e ngjarjes.

    Japin informacion pr kodin e veshjes dhe shpeshkrkohet t kon rmohet pjesmarrja. Krkohet t kon rmohet pjesmarrja.

    Mbyllen me nj prshndetje.

    Nxnsit mund t punojn n dyshe ushtrimin 1 .

    Formula:hyrse T nderuar qytetar/mbyllse: ju mirpresim, nse keni ndonj pyetje, ju lutem kontaktoni n .

    Qllimi i ftess: organizimi I fushats s DITS BOTRORE PA MAKINA,

    Elementet q trheqin vmendjen: logoja, ana gra ke, informacioni, i cili shpjegon kontekstin e dats nt ciln ndodh ngjarja,

    Informacioni i sakt, gjuha formale,

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    50/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    50

    IInformacioni kryesor:N 22 shtator 2010 zhvillohet fushata pr shnimin e dits botrore pa makina, n orn 11, n sheshin

    Nn Tereza, Prishtin.

    Prforcimi. (Shkrimi i lir)Nxnsit praktikohen n grupe pr shkrimin e nj ftese.Msuesi/ja mund ta ndaj klasn n dy grupe dhe tu krkoj nxnsve t shkruajn dy ftesa: zyrtare dhe

    jo zyrtare. Duke shfrytzuar njohurit e marra n lndn e informatiks, grupet ti kushtojn kujdes jo vetmprmbajtjes, por edhe paraqitjes gra ke t ftess.

    Disa nga veprimtarit pr t cilat mund t shprndahen ftesa mund t jen si m posht:- ftes pr inaugurimin e biblioteks s shkolls/ muzeut/ promovimin e nj libri/- ftes pr pjesmarrje n nj konferenc shkencore/ ngjarje artistike si ekspozit, festival (muzikor,

    teatror), festa t ndryshme (7 marsi, 1 qershori, Krishtlindja, Bajrami)- ftes pr ngjarje t ndryshme familjare (ditlindje, martes etj.)

    Nxnsit mund t krahasojn ftesat e t vlersojn njri-tjetrin. Msuesi/ja bn konkluzionin e ors dhe vlerson me not.

    Detyr shtpie. Sillni n klas lloje t ndryshme ftesash.

    Tema : Referati (2 or)

    Sugjerime pr msuesinN kt tem msimore vmendja do t prqendrohet te veorit prmbajtsore dhe strukturore t referatit,si tekst i paracaktuara pr tu shkruar, me qllim q ti komunikohet nj auditori t caktuar.

    Msuesi/ja duhet t theksoj se referatet jan llojet e teksteve qllimi i t cilave sht t komunikojn idedhe informacione pr grupe t caktuara. Pr kt arsye me qllim q komunikimi t mos dshtoj informacioniq zbrthen temn duhet t strukturohet n mnyr t till q t vihen n dukje shtjet kryesore, t mbahetparasysh publiku t cilit i drejtohet, elementet prbrse m t rndsishme etj.

    FjalorReferat 1. parashtres e gjer me shkrim, ku trajtohet nj tem e rndsishme, q prgatitet nga

    specialist t fushave t ndryshme, si: t politiks, shkencs, arsimit, prodhimit etj. dhe mbahet para njauditori pr t paraqitur, zbrthyer, analizuar dhe pr t mbajtur qndrim mbi t; 2. raport i hollsishm qmban nj drejtues rreth veprimtaris s sektorit t vet.

    N veprimtarin shkollore referati sht nj nga format e puns s pavarur me karakter studimor, qprgatitet nga nxnsit ose studentt mbi nj tem t caktuar, shkencore, letrare, sociale etj. dhe mbahet paraklass ose nj grupi m t gjer

    Msuesi/ja mund t plani koj si pun me projekt referatin e librit Rruga n t ciln rrall shkohet,i autorit Skot Pek (Scott Peck), i rekomanduar n program. Pasi nxnsit zhvillojn temn msimore tReferatit, ndahen detyrat pr grupet e puns, sipas rekomandimeve q bhen tek tema e projektit.

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    51/186

    51

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    ?

    ?

    ?

    ?

    ?

    Model msimi

    Tema: Referati (ora I)

    Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsi do t jet i aft:

    T identi koj referatin si lloj i tekstit informues-shpjegues.a. T dalloj elementet e strukturs s nj referatit;b. t prshkruaj elementet jogjuhsore t nj prezantimi gojor;c. t plotsoj skeda pr nj referat;d. t shkruaj nj referat

    Materialet dhe mjetet msimoreTeksti Gjuha shqipe dhe letrsia 12, shkumsa me ngjyra, tabela.

    Konceptet kryesore: tekste t parashikuara pr tu shkruar, referate te ndryshme, teknika t shkrimit t referatit, sked, parafrazim, citim etj.

    Struktura msimore

    Fazat e strukturs Strategjit msimore Veprimtarit e nxnsve Organizimi i nxnsve

    Parashikimi Organizues gra k/ Stuhi mendime Nxitja e diskutimit Pun me klasn

    Ndrtimi i njohurive Analiza e tipareve semantike T nxnit n bashkpunim Pun n dyshe

    Prforcimi Shkrimi i lir Ndrtim i shprehive studimore Pun individuale

    Zhvillimi i msimitParashikimi . Organizues gra k/stuhi mendimeshMe an t nj stuhie mendimesh msuesi mbledh disa nga idet e nxnsve mbi referatin duke u krkuar

    atyre t shfrytzojn edhe kuptimin e fjals t prku zuar nga fjalori.Tekst i paracaktuar pr tu shkruar

    Prdoret nga specialist Ka si qllim t komunikoj t fusha t ndryshme me nj grup t caktuar

    Paraqit nj problem t caktuar

    analizon zbrthen argumenton,

    jep zgjidhje

    Ndrtimi i njohurive. Analiza e tipareve semantikeMsuesi/ja u krkon nxnsve t lexojn materialin e tekstit dhe t diskutojn n dyshe mbi referatin dhe

    mnyrn si ndrtohet ai. U krkon q t evidentojn elementet kryesore q kan t bjn me prmbajtjendhe strukturn e tij.

    ReferatiPrmbajtja Struktura

    o nj tem e rndsishmenga nj fush e caktuar

    - hyrja mund t nis me:pyetje retorikecitim i nj autoriinformacione t panjohura pr publikun

    Referati

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    52/186

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    52

    jep pikat kryesore q trajton referati - zhvillimi ndrtohet me:o informacion q informon, argumenton,

    udhzon, bind lexuesin;- paraqitjen e fakteve,- me krahasimin e fakteve,

    -prmes rezultateve t puns krkimore individualeo - mbyllja

    -e shkurtr, e thjesht-rithekson temn, synimin e ksaj paraqitjeje,-rimerr pikat kryesore

    Msuesi mund tu shprndaj nxnsve nj model referati dhe u sugjeron t evidentojn veorit q kant bjn me strukturn dhe prmbajtjen e tij.

    Puna me skedatTrheq vmendjen n rolin q luajn burimet materiale q prdor shkruesi i referatit, n trajtimin e tems,

    si dhe orienton nxnsit se si t plotsojn skedat, duke mbajtur shnimet, t cilat do tiu shrbejn si buriminformacioni, mbi t cilat do t mbshtetet referati.

    Struktura e skeds1. Tema e punimit apo titulli i skeds2. Emri i burimit nga sht marr informacioni3. Citimet apo parafrazimet4. Numri i faqes ku sht marr citimiMsuesi mund t demonstroj vendin n t ciln shnohen kto shnime dhe citime 1. U kujton nxnsve

    q ato realizohen prmes skedave. Ibrahim Rugova: Kahe dhe premisa t kritiks letrare shqiptare. Fq.109

    Prforcimi. Shkrim i lirNxnsit praktikohen n grupe pr hartimin e skedave dhe prdorimin e tyre pr t ndrtuar referatet pr

    orn pasardhse.

    Nxnsit mund t krahasojn prgjigjet e t vlersojn njri-tjetrin.Msuesi bn konkluzionin e ors dhe vlerson me not.

    Detyr shtpie. Sillni n klas skedat q keni prgatitur pr t hartuar referatin me temn e dhn. Msuesi/ ja e ndan klasn n grupe dhe i jep secilit grup t hartoj nj referat nj shtje t caktuar.

    (Shnim. Msuesi mund tu sugjeroj nj pun paraprgatitore nxnsve n shtpi n mbledhjen e materialitpr orn pasardhse.

    Orn e dyt nxnsit lexojn referatet duke treguar kujdes edhe n elemente q kan t bjn paraqitjene materialit para auditorit, si me tonin e zrit, gjestet etj.

    Diskutohet n klas pr prmbajtjen, strukturimin dhe paraqitjen e materialit. Bhet vlersimi i referatit mt mir.

    1. Rugova Kahe dhe premise, f. 1092 Nasho JorgaqiAntologji e mndimit este k shqiptar 1504-1983, Dituria, Tiran, 2000, f. 16

    Resmie Kryeziu Nga Lindja n PrndimPrish n, 2008, f.

    Jorgaqi Nasho, Antologji e mendimit

    Revistat Hylli I Drits, Leka vazhduan veprimtarin e tyre n baz t konceptit Fe e Kombsi, insistonin nvlerat etnopsikologjike e etnohistorike. Kto revista vazhdonin kritikn shkodrane e sidomos Hylli I Drits mbante njvij m t fort religjioze-kombtare

  • 7/22/2019 udhezuesgjuhashqipedheletersia12-130922141810-phpapp02

    53/186

    53

    Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe dhe letrsia 12

    ?

    ?

    ?

    ?

    ?

    ?

    Pun me projekt

    Referat pr librinRruga n t ciln rrall shkohetAutori - Skott Peck mjek psikiatr

    Lloji - Libr psikologjik Qllimi i projektit: Nxnsit n mnyr t pavarur t referojn pr nj vepr konkrete duke u

    ndihmuar nga njohurit q kan marr pr referatin.

    Objektivat: n fund t projektit nxnsit t ken arritur:a. t lexojn veprn; b. t prcaktojn objektivat q do t arrijn;c. t referojn rreth veprs pr shtje t caktuara;. t diskutojn dhe t japin vlersime pr punn e vet dhe t shokve

    Grupet e interesuara: klasa ndahet ngjasht grupe , sipas tematiks s prcaktuar

    Kohzgjatja e projektit : 30 dit Referimi: 2 or

    Partner n projekt

    Msuesi/ja e biologjis:a) pr zbrthimin e termave mjeksore; b) pr sqarimin e shpjegimin e situatave t ndryshme jetsore;

    Msuesi/ja e flozofs:a) pr sqarimin termave flozofk;

    b) pr sqarimin e shpjegimin e teorive t ndryshme flozofke;Msue