Tysiąc razy silniejszareż. Peter Schildt

Szwecja 2010

współczesne kino dla młodzieży

kadr z filmu Dziewczyny z drużyny,reż. Peyton Reed, USA 2001

Najpopularniejsze, typowe kino młodzieżowe

•produkcja amerykańska, z dużej wytwórni, nastawiona na jak największy sukces finansowy

•komedia (American Pie I-VII), film sportowy (Dziewczyny z drużyny I-III) lub muzyczny (W rytmie hip hopu)

•akcja toczy się w szkole, ważnym wątkiem są relacje między chłopcami i dziewczętami

•typowe role społeczne: dziewczyny myślą o chłopcach i starają się ich zdobyć, raczej są im podporządkowane; chłopcy dążą do sukcesu w sporcie czy muzyce, stanowią obiekt podziwu dziewcząt

Tysiąc... na tle kina młodzieżowego

kadr z filmu Tysiąc razy silniejsza

•skromna produkcja niskobudżetowa, bez wielkiej dystrybucji i reklamy

•kino nie potrzebujące efekciarstwa, ale przez to prawdziwsze

•zamiast wątków miłosnych proponuje spojrzenie na relacje społeczne w grupie rówieśników

•główne problemy: nierówne prawa dziewcząt i chłopców, sytuacja obcego w grupie, poszukiwanie własnej tożsamości, konwenanse społeczne i stereotypy

tożsamość grupowa

portret klasy z filmu Tysiąc razy silniejsza

•szkolna klasa jako grupa społeczna

•poczucie przynależności jednostki do grupy (rodzina, grupa koleżeńska, kibice, naród) jako jedna z najważniejszych potrzeb człowieka

•rządzenie się przez grupę określonymi prawami i niepisanymi zasadami, narzucanie członkom wzorców zachowania, zwanych ROLAMI SPOŁECZNYMI

•trudność polegająca na osiągnięciu stanu równowagi między oczekiwaniami grupy a indywidualizmem jednostki (większość wywierająca presję na mniejszość)

przynależność do grupy

zalety bycia w grupie:

•poczucie bezpieczeństwa i siły

•łatwość we wspónym osiąganiu celów

•więzi społeczne - rola przyjaźni, koleżeństwa - nie ma miejsca na osamotnienie

•możliwa wspólnota ideałów, podobieństwo charakterów

wady bycia w grupie:

•rezygnacja z własnego indywidualizmu - konieczność podporządkowania się zasadom panującym w grupie

•dobro grupy ważniejsze niż dobro jednostki

•wymóg podejmowania wyznaczonych przez grupę ról społecznych (np. płciowych)

stereotyp

•funkcja stereotypu w budowaniu wyobrażenia na temat danej roli społecznej

stereotyp - definicja:

Stereotyp (z gr. stereós – stanowiący bryłę, zastygły i z gr. typos – odbicie, obraz), funkcjonujący w świadomości społeczeństwa uproszczony, skrótowy i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości. Narzucony jednostce przez społeczność, podsuwa jej ocenę osób lub faktów, których dotyczy.

fotos z kampanii reklamowej: ta sama aktorka jako mądra brunetka i głupia, ale słodka blondynka

rodzaje stereotypów

• etniczne - dotyczące danego narodu (Polak - pijak, Cygan - złodziej, Szkot - skąpiec, Czech - dowcipny etc.)

•społeczne - dotyczące jakiejś grupy społecznej (młodzież - zdemoralizowana, bezrobotni - leniwi i kombinatorzy, matki - troskliwe i opiekuńcze, blondynki - głupie)

•zawodowe (budowlaniec - pijak, fryzjer - gadatliwy, profesor - mól książkowy)

•płciowe (mężczyzna - silny, niezależny, kreatywny, władczy, porywczy, odważny, urodzony przywódca, świetny kierowca; kobieta: bierna, uległa, słaba, rządzą nią emocje, nie nadaje się na szefa, za to świetnie piecze ciasta i prowadzi dom, fatalny kierowca)

Wymagania wobec ról społecznych budowane są według wzorca opartego na stereotypach. Ten, kto odgrywa daną rolę, musi spełniać oczekiwania, które są w rolę wpisane, dotyczy to zwłaszcza ról płciowych

indywidualista w grupie

•Nonkonformizm - sprzeciw wobec przymusu podporządkowania się woli grupy, jeśli jest ona niezgodna z wolą lub zasadami wyznawanymi przez jednostkę; nonkonformista nie postępuje wbrew sobie, by zyskać akceptację innych

co daje nam nonkonformizm?

•wierność sobie

•poczucie siły, własnej wartości

•indywidualizm zamiast wtopienia się w tłum

•dystans do rzeczywistości

•szansę na zapoczątkowanie dobrych zmian w społeczności, której wadom się przeciwstawia

pułapki nonkonformizmu

•osamotnienie

•wrogość grupy, która czuje się zagrożona

•nieustanna presja grupy wywierana na indywidualistę w celu zmiany jego postępowania czy decyzji

•nonkonformizm „za wszelką cenę” może być szkodliwy, wyrządza szkodę grupie bądź ją zniszczy - tu, gdzie pojawia się kwestia krzywdy innych, przebiegają granice nonkonformizmu

kadr z filmu Tysiąc razy silniejsza

filmowy portret klasy

•klasa z Tysiąc razy silniejszej jako grupa: wspólna przestrzeń - szkoła, ten sam wiek, ci sami nauczyciele i przedmioty

•podzialy wewnątrz grupy: uczniowie cool i frajerzy, dziewczęta i chłopcy

•przywódcy podgrupek - Mimi i Ludde

•dominacja chłopców, dyskryminacja dziewcząt przedstawiane jako naturalny porządek rzeczy (dziewczyny są obiektem oceny estetycznej, w przeciwieństwie do chłopców nie mogą naruszać zasad, sprzątają za nich salę, na gimnastyce uprawia się sport lubiany przez chłopaków), niesprawiedliwe traktowanie akceptowane przez wszystkich jako zgodne ze stereotypowym wyobrażeniem ról płciowych

brak wsparcia dziewczyn przez nauczycieli

kadr z filmu Tysiąc razy silniejsza

Saga – obca w szkolnej społeczności

•rola Sagi jako przybysza z zewnątrz - spojrzenie na klasę z dystansu, dostrzeżenie problemu dyskryminacji

•Saga - podróżniczka: doświadczenie życia w krajach na różnych kontynentach, nierzadko wśród biednych (Kenia, Kuba, Brazylia i inne)

•wiedza na temat warunków życia i skali problemów w krajach trzeciego świata

•dystans do kłopotów mieszkańców bogatej Szwecji

•wielka wrażliwość, dojrzałość, wyczulenie na przejawy niesprawiedliwości społecznej

•nonkonformizm, odwaga w walce o zmiany

kadr z filmu Tysiąc razy silniejsza

postawa Sagia dziewczęta

•narodziny poczucia solidarności między podzielonymi dotąd dziewczynami

•przywrócenie głosu nieśmiałym, zahukanym dziewczętom, wyzwolenie kreatywności (pulchna Selma, Signe - wrażliwa narratorka filmu, poszukująca własnej tożsamości)

•rozbudzenie w koleżankach zainteresowania światem, globalnymi problemami, uświadomienie dobrobytu, w którym żyją bohaterowie filmu, poszerzenie horyzontów myślowych

•wyzwolenie w dziewczynach energii, odwagi oraz pragnienia zmiany dotychczasowych niesprawiedliwych reguł

kadr z filmu Tysiąc razy silniejsza

wychowawca - sojusznik czy wróg?

•Olle jako troskliwy wychowawca martwiący się o zdominowanie dziewcząt przez chłopców

•zadanie dla Sagi

•zaskakująca reakcja na przemianę dziewcząt

•postać Ollego prowokujaca do zadania pytania o zakorzenienie stereotypów w naszych umysłach - czy zdajemy sobie sprawę, jak głęboko one tkwią?

kadr z filmu Tysiąc razy silniejsza

zapraszamy na film

www.nhef.plznajdź nas na facebooku!