2019ko martxoaren 16a, larunbata ::: 6.690 zk. ::: www.kronika.eus :::

TXIRRINDULARI koadrila ederra izango da gaur arratsaldean, Hernani -ko kaleetan. Alebin eta infantil mailako 80 gaztetxok hartuko duteparte, Peña Otaño Sarian. Errepideko lasterketa jokatuko dute aurre-na, 16:00etan hasita; eta ginkana ondoren, guztiek, «oso garrantzitsuabaita bizikleta gainean trebatu eta teknika hartzeko», azaldu duteJOCC taldeko Josean Aizpuruak eta Txemari Tranchek. /4

z TXIRRINDULARITZA

Peña Otaño Saria jokatuko da Urbieta kalean,txirrindulari infantil eta alebinekin, 16:00etanhasita. Ginkana ere egingo dute ondoren,«bizikletan trebatu eta teknika hartzeko».

Txirrindulari gaztetxoak gaur, Hernanin

«Laborategi natural zoragarria» da Enobietako urtegia, hustutzen aridiren honetan. Hala dio Alberto Gosák, Aranzadiko herpetologoak.Artikutzako narrasti eta anfibioen bila aritu da, azkenaldian. /7-10

Urtegi hutsa, laborategi

z HERNANI

Lau talde, gaurKontrakantxanDatorren astean KontrakantxanGaztetxeen eta GazteAsanbladen Topaketa egongoda eta motorrak berotzen joate-ko gaur kontzertuak antolatudira, 22:30etatik aurrera. yy/2

z ASTIGARRAGA

‘Maya erlea’ zinean, gaurFamilia osoarentzat plana anto-latu du euskera sailak gaurko.Maya erlea: ezti jokoak pelikulajarriko dute gaur, kultur etxean.Arratsaldeko 17:00etan izangoda saioa, kultur etxean. /11

z GOIZUETA

Karaokea kantarijarraitzeko, gaurGoizuetan kantuak eta musikakez du etenik. Honela, karaokeaantolatu dute gaur, 18:00etan,ganbaran, haur eta gurasoen -tzat. Arratsaldea ezin hobetopasatzeko aukera. yy/14

z EREÑOTZU

‘Artantxuriketan’,ostiralean Ereñotzun ere egingo du geldial-dia Artantxuriketan emanaldiak,ostiralean, 19:00etan, auzoetxe-an. Ansa ahizpa eta amarenikuskizuna da. yy/15

GAUR KRONIKAN

Hernani /2-7Oroimen historikoa, berdinta-suna, kirolak, jasota bezela...

Astigarraga /10-12Gaztelekua, eskia, EH Bildu...

Urumea /12-15M8, Umore Ona, Arano...

ARRAUNA

Erritmoa hartzen,udara begira /6

// 22019-03-16 larunbataHERNANI

EskelakEskelak ilunabarreko 19:30ak arte jasoko dira. Izen abizenak, eskela jartzen duenak eskatu bezala errespetatuko dira eta funeraria bidez jasotzen den kasuetan, jaso bezala.

= GABRIEL LUJAMBIO ECHAVEHerenegun hil zen, 89 urte zituela

- Goian Bego -

Emaztea: Pakita Errazquin; seme-alabak: Gabriel eta Mari Carmen, Ana (†), Beatriz (†), Laxaro, Bea eta Fran (†),Ixiar eta Mikel, Beatriz, Juanjo; bilobak: Maialen, Egoitz etaLeire, Maria eta Urko, Iker eta Lorena, Xabier, Ander, Nahia;arrebak, ezkon anai-arrebak, ilobak, lehengusuak eta gainerakoahaideek.Haren animaren alde otoitz bat eskatzen dizuete eta arren etor zaiteztela GAUR,LARUNBATA, arratsaldeko ZAZPIETAN, SAN JOAN BATAIATZAILEA parroki elizan egingo den hiletara. Aldez aurretik, mila esker.

Hernanin, 2019ko martxoaren 16an

OHARRA: Gorputza ORBEGOZO EHORZKETA TANATORIOAN egongo da eguerdiko12:00ak arte.

GABRIEL LUJANBIO ETXABE

RAMONI ETA IBARLUZEKO ILOBAK

Hernanin, 2019ko martxoaren 16an

Besarkada bat.

GERRA Zibila eta oroimen his-torikoa (1936-1945) ekimenarenbarruan bigarren hitzaldiaasteazkenera aurreratu da.Josu Chueca irakaslearenaoste gunean zen egi te koa, bai -na egun bat aurreratu da.Biterin, 19:30etan, eskainikoda, Alanbre-hesiak berri akzire nean. Erbes teratzeak etaEuropako kontzentrazio ere - muak gerra arteko Eu ro pan.

Gerraren hasierarekin ba -te ra, euskal herritar askokberen etxeak utzi eta erbesterajoan behar izan zuten. yy

Chueca irakaslearen hitzaldiaasteazkenera aurreratu da‘Alanbre-hesiak berriak zirenean. Erbesteratzeak eta Europakokontzentrazio eremuak gerra arteko Europan’, 19:30etan, Biterin.

z OROIMEN HISTORIKOA

Lehenengo hitzaldia eskaini zuen Lourdes Herrastik.

z KONTRAKANTXA

Kontzertuak gaur,Gaztetxean Datorren astean HernanikoGaztetxean Gipuzkoako Gaztetxe etaGazte Asanbladen Topaketa antola-tu da, baina motorrak berotzen joa-teko gaur bertan Garrote Fest ekital-dia antolatu da kontzertu desberdi-nekin. 22:30etan hasiko dira etasarrera 5 eurokoa izango da. TheRed Army, The Guilty Brigade,Balarrasa eta Dinamita taldeak ari-tuko dira Gaztetxean. yy

z ZINEA

‘Lego 2’ eta ‘Bajo elmismo techo’Bajo el mismo techo eta Lego 2pelikula jarriko dira gaur Biterin.euskeraz eta gazteenetzat Lego 216:30etan hasiko da, bai gaur etabai bihar. Bajo el mismo techogaur, 19:30etan eta 22:30etan,ikusiko da, bihar 19:30etan etaastelehenean, 16:30etan. yy

PASA den larunbatean gizon batatxilotu zuten Hernanin exhibi-zionismoagatik. Izandako in -dar keria ma txista horren hari-ra Eus ka diko Gazteriaren Kon -

tsei luak (EGK) Batzar Oroko -rrean onartu zen ‘IndarkeriaMa txis ta eta LGTBI +fobikoarenaurkako Berdintasun Proto -koloa’ argitaratu du. yy

Berdintasun protokoloamartxan jarri daHernaniko erasoa eta gero EGK-k dio «gureaurkako guztiak dira genero indarkeria».

z EGK INDARKERIA MATXISTA

BEATRIZ FERNANDINO GOITIA

AEK-ko TALDEKIDEAK

Hernanin, 2019ko martxoaren 16an

Negu bihurrian zeharkatu duzu azken ateaUtzi duzun hutsunea izango dugu zutabea

Gure kantu, barre eta malko arteanGurekin zure kafea, zigarrotxoaren kea, betiko Bea.

BEATRIZ FERNANDINO GOITIA

HERNANIKO UDALA

Hernanin, 2019ko martxoaren 16an

BEA FERNANDINO GOITIA

ZURE KUADRILA

GAUR, LARUNBATA, arratsaldeko SEIETAN, HernanikoHILERRIKO SARRERAN hileta zibila egingo da.

Hernanin, 2019ko martxoaren 16an

AGUR BEAAsko eman diguzu

zure barrualdeko altxorretik

BEATRIZ FERNANDINO GOITIA

ZURE BILOBA EKAITZ ETA MAITE ZAITUGUNOK

GAUR, LARUNBATA, arratsaldeko SEIETAN, HernanikoHILERRIKO SARRERAN hileta zibila egingo da.

Hernanin, 2019ko martxoaren 16an

// 3 2019-03-16 larunbata HERNANI

Leokadistikerritmoa jarrizien arkupeeiLeokadisti txistu taldeak urtekolehenengo kon tzertua eskainizuten arkupeetan. Inauteriakpasa berri zirela aprobetxatu,eta Gipuzkoako inauterietakodoinuekin gozatu ahal izangozuten bertaratutakoek. Ohibezala, belarriek ez zituzten fal-tan sumatu txistularien ohikodoinuak: Bergara minuetoa edoTxoriak, esaterako. yyArkupeetan eskaini den lehenengo kontzertua izan da 2019an.

1 JASOTA BEZALAGutuna argitaratzeko ezinbestekoak dira: izena eta bi abizen, NAN edo EHNA erakustea eta telefonoa. Gehienez 1.800 karaktere onartuko dira. Kronikakbeste hizkuntzetan jasotako kartak euskeratzen ditu. Kronikak ez ditu bere gain hartzen sail ho ne tan esaten direnak, edo itzultzeko garaian izan daitezke-en gaizki ulertuak. Irainak, debaldeko salaketak eta difamazioak ez dira onartuko.

Txotxa eta mozkorkeriarenkulturaMartxoaren 6an irakurri duguDiario Vascoko Hernanikokro nikaren atalean JaioneAris tre guiren idatzia.

Kaxkohobetutik eskerrakeman nahi dizkizugu asteburu-ro Hernaniko Kaxkoan ger ta - tzen den hondamenari eginda-ko erreferentzia ausartu ho -rrengatik; ordezkatzen du zunalderdi politiko horretako bo ze -ramaile gisa sinatu zenezake.

Nabarmendu nahi duguegun horretan bertan eta egun - kari berean, 12garren orri - aldean agertzen den arti ku lua,esanez, Getariako au rreko lege-gintzaldiko eta egun go alkate-ek gaizki pasako dutela. Fis kal -tzak kartzela zig orrak eskatzenditu haientzat eta tabernarirenbatentzat, bizilagunen kexueikasurik ez egiteagatik.

Zure galderari dagokionez,galdetzen duzunean nola kon-

pondu dezakegun kaleko de-sordena, txotx denboraldikomozkorkeriaren kultura, pen -tsatzen dut konturatuko zine-la: udal ordenantza aplikatu-ta, hiritarren arteko bizikide -tza eta kale erabilera eta gar-biketa arautzen duena. Hiru -garren kapituluko 10 garrenartikuluan debekatzen du ka -lera botatzea botilak, botilatxikiak, edalontziak eta fres-kagarrien ontziak; eta ez duzehazten bidrio, metal edoplastikozkoez ari den, DENAKdebekatzen baititu.

Urtero bezala, udaletxeakudaltzainen zerbitzua indar -tzen du asteburuetako iluntzeeta gauetan. Normalean bainoudaltzain gehiago ikustendugu, bereziki, Gudarien Pla -zan, eta herritarroi sortzenzai gun galdera da: zein diraherritar guztiok ordaintzendugun zerbitzua indartze ho -rren funtzio eta helburuak?

Bizilagunok eskatzen du -gu na da, bereziki, zaratak sai-hestea, baimendutako gehi -enezko neurria bikoiztu egitenbaitute, eta kaleak zikintzeaere saihestea.

Bai, gure udaltzainek zeri-kusia dute garbiketan, eta ezerratzarekin ikusiko ditugula-ko, baizik eta udal ordenan -tzak aplikatzeak saihestenduelako gure gonbidatuekpisa egitea; botila, botila txiki,edalontzi eta freskagarrienontziak kalera botatzea; etagure udaltzainek, orokorrean,ez dituzte aplikatzen.

Beraz, gure galdera hau da:zertarako hainbeste indartze?Bakoitzak bere iritzia izangodu, baina gero eta gehiagogara gure agintariak etaudaltzain batzuk ulertzen ezditugun bizilagunak.

Ion Azpiazu Goñi,Kaxkohobetu

BERDINTASUN IV ikerketarenbekaren aukezpena egingo duAmaia Rodriguez Oñatibiabekadunak martxoaren 26an,18:30etan Biteri kultur etxean.Rodriguezek eskuratu du bekaBizirau penerako zaintza. Her -na niko inudeak 1900-1944 iker-keta lana burutzeko.

Ikerketa liburuaren aur kez -pena egingo da martxoaren

26an. Amaia Rodriguezek azal-du duenez, «Hernaniko kasuaaztertu du gu Hernaniko Uda -leko Ber dintasun Sailaren bekabati esker», eta otsailaren 24anAr gia aldizkarian argitaratu zi -ren ikerlanaren zertzelada ba -tzuk: «Inude hitza entzutean,XIX. mendean hirietan familiaaberatsen haurrak zaintzenzituzten emakumeak etorri

ohi zaizkigu gogora. Urterooroitzen ditugu gure kaleetandotore jantzitako emakumehaiek. Errealitatea baina, jaigi roan irudikatzen dugunabai no askoz konplexuagoazen». Hori eta gehiago azaldu-ko du Rodriguezek aurkezpe-nean, baita liburuan ere.

Bertan, irakurri ahal izangoda errealitatea nolakoa zen. yy

Berdintasun IV Ikerketa Bekarenlana martxoaren 26an aurkeztuko daAmaia Rodriguez Oñatibia ‘Biziraupenerako zaintza. Hernanikoinudeak 1900-1944’liburuaz arituko da Biteri kultur etxean.

z BERDINTASUNA

Ahoztar Zelaieta kazetariak liburua aurkeztu zuen.

Zelaieta, «ustelkeria» azaleratzenLa trama del 4%, las comisiones del caso De Miguel liburua aurkeztuzuen Hernanin Ahoztar Zelaieta ikerkuntza kazetaritzan adituak. EAJkohainbat karguduni eta haien gertuko egozten zaien «ustelkeria» tramaaztertzen du bertan eta hainbat hernaniar hurbildu ziren Biterira. yy

z MENDIRIZ MENDI

Etxalarretik Sunbillara, martxoaren 24anMendiriz Mendik Etxalarretik Sunbillara ibilbidea antolatu du, martxoa-ren 24an. Ibilbide honetan Bertizeko Parke Naturalaren mugetan ibili-ko dira. Bertan dagoen Azkolegiko jauregia ezagutzeko aukera izangoda. Izenemateko epea ostegunean, martxoaren 21ean amaitzen da. yy

z ELUR TXORI

Garagardo dastaketan apuntatzekoaukera, bihar arteElur Txori elkarteak garagardo dastaketa antolatu du elkartean, mar -txoaren 30ean, 20:00etan. Dastaketan izena emateko epea zabalikdago, baina bihar amaitzen da apuntatzeko aukera. Edonork emandezake izena eta bost garagardo desberdin dastatuko dira. yy

z LIBURU AURKEZPENA

z MUSIKA TXISTULARIAK

// 42019-03-16 larunbataHERNANI // KIROLAK

HASI berri dute denboraldi be -rria, JOCC taldeko txirrindularialebin eta infantilek. Baina ezdute gehiago itxaron beharko,urteko lasterketa berezienetakobat egiteko: gaur bertan joka-tuko da Peña Otaño Saria, Her -nanin, taldeak berak antolatu-ta. Arratsaldeko 16:00etan ha -si ko da, Urbieta kalean.

Ordu erdi lehenago elkartu-ko dira taldekoak, Transpa ca -rren, elkarrekin gerturatzekoirteerara. «Etxeko lasterketa osoberezia izaten da haientzat, etailusioa egiten die. Taldeko iadenek hartuko dute parte, bai nabadira batzuk, oraingoz laster-ketarik egin nahi ez dutenak.Guk animatzen ditugu, baina ezditugu behartzen; hartuko du tekonfiantza pixkanaka. Norma -lean, hasieran kosta izanda ere,gero oso gustura aritzen diralasterketetan. Eta bakoitzakbe re karrera egiten du: batzukirabaztera joaten dira, besteakbukatzera, eta gehienek be ra ienartean izaten dituzte pikeak!»,nabarmendu dute Josean Aiz pu -ruak, taldeko zuzendariak, etaTxemari Tranchek, JOCCeko es -kola kiroleko arduradunak.

80 txirrindulari inguru, lasterketetan eta ginkananKarrero tabernaren aurretikabiatuta, Ertzain etxearen erro -tondara joango dira txirrindu-lariak; handik Zinkoeneara jai -tsi, eta Txirrita kalean gora igo -ko dira, Atsegindegi aurretikbueltatzeko Urbieta kalera. Zir -kuitu horri, hiru buelta eman-go dizkiote alebinek, aurrena;eta bederatzi buelta infantilek,ondoren. Guztira, 80 txirrindu-lari inguruk hartuko dute par -te, «guri dagokigun zonaldeko-ak, Donostialdea deitzen dute-na. Zumaiatik Irunera doa, bai -na adibidez, Andoain eta Urnie -takoak ez dira gurean sartze-an, Goierrikoan baizik», azaldudu Tranchek.

Bi lasterketen ondoren, hi -ru garren zita izango dute txi-rrindulariek, ginkanarekin, La -tsunbeberriko pistetan. «Lehenaukeran izaten zen, ginkananparte hartu edo ez. Baina aur-

ten, guztiek egin beharko dute,eta arrazoia oso sinplea da: gin -kana oso garrantzitua da bizi-kleta gainean trebatzeko etatek nika hartzeko, eta hori dalehentasuna, adin honetan. Ezbadute umetan ikasten, gerozailagoa da», azaldu dute.

Zentzu horretan, diote «osokonpletoa» dela ginkana: zigzagegiteko konoak, kolunpio a, ore -ka mantentzeko tokiak, botilalurretik hartu eta uztea...

«Urtean bost edo sei lasterketa egiten zirenHernanin, garai batean»Gaztetxoek ikasteko eta ondopasatzeko bai, baina «afizioasortzeko» ere ezinbestekoa daherrian lasterketa bat antola -tzea. «Gogoan dut, txikia nin -tzenean Tilosetan ginela, nolaentzuten genuen musika me -gafonotik, eta gerturatzen ginen

lasterketa ikustera», dio Tran -chek. «Garai batean, bost edo seilasterketa egiten ziren urtean,Hernanin; jubenil mailakoakasko», nabarmendu du Aizpu -ruak. Baina gero, bolada bateanherritik kanpora atera zituztenlasterketak, industriaguneetaraeta: «horrela zaila da afizioa sor -tzea, jendea ez de la ko kanporajoaten ikustera. Gu beti izan ga -ra herrian egitearen aldekoak.Beste giro bat dago, eta hau-rrentzat politagoa da».

Peña Otaño Saria bera, Ibar -luze poligonoan egin zuten 10bat urtez, eta bost urte diraherrigunean egiten dela.

Astigarraga eta Hernanikotxirrindulariak bat, taldeanTaldeari dagokionez, «urte apa -lagoak» izan dituela nabar -men du dute, eta «talde majoa»osatu du tela alebin mailan, 16

txirrindularirekin: «kontua da,Asti ga rragakoek ez dutela tal-derik atera aurten, eta gurekinbat egi teko esan ziguten. Beraz,erdia dira astigartarrak». In fan -tilak, berriz, bi bakarrik daude:«badira beste batzuk, bainaAndoainen edo beste talderenbatean dabiltza, gutxi direlakohemen», azaldu dute.

18 txirrindularietatik, hirubakarrik dira neskak: «gero etagehiago ibiltzen dira, helduenartean bereziki, baina hala ere,gutxi dira. Eta oso kirol egokiada edozeinentzat. Orain, taldebat dago Tolosan, kadete mai-latik aurrerakoentzat, eta horioso garrantzitsua da, segidaizateko. Ea bailara bakoitzeanlortzen dugun horrelako taldebat», azaldu dute.

Errepideko arriskuaren ga -ia dago, baita ere: «gurasoekko mentatzen digute, beldurraematen diela. Normalean, etor -tzen diren gaztetxoak izatendira, bere grasoak ere bizikle-tan ibiltzen direnak. Hala ere,nahiko momentu onean dagotxirrindularitza, Gipuzkoa mai -lan. Jende asko ibiltzen gara,

bereziki helduetan; baina baitaumeetan ere», dio Tranchek.

25-30 boluntario gaur, lasterketa kontrolatzenSei heldu aritzen dira taldekolanetan, eta sei-zazpi gaztekotalde bat daukate, laguntzen:«mantendu beharreko zerbaitda hori», diote Aizpuruak etaTranchek. Astigarragako KiaCapdequi enpresaren laguntzaere izan dute aurten, arropaberria erosteko.

Baina gaurkoan, horiek guz -tiak ba karrik ez, 25 edo 30 bo -luntario ariko dira la nean, las-terketa kon trolatzen. Probekiraun bitartean, gainera, trafi-ko mozketak izango dira ingu-ru horietan, eta Urbietako au -to bus geltokia, Aristizabal ka -lean egongo da, anbulatorioa-ren sarreraren aurrean.

Zikloturistak, Biriatura biharTaldearen beste adarra dirazikloturistak, eta denboraldikohirugarren irteera egingo dutebihar, Biriatura. 09:00etan abia -tuko dira Zinkoeneatik, 56 ki lo - metroko ibilbidea osatzeko. yy

JOCC taldeko txirrindulari alebin eta infantilak. Aurreko lerroan, ezkerretik eskuinera: Gurutz Aizpurua, Unax Otegi, Irune Landazuri, Harri Garcia, MattinPlazaola, Jakes Iturralde, Aimar Gonzalez eta Danel Txapartegi. Erdiko lerroan: Unai Hernandez, Xuban Rincon, Ekhi Rabanedo, Aimar Zabala, IntzaNabarro, Aimar Capdequi, Unax Goikoetxea, Noa Rodriguez, Lander Ibarrola eta Iñigo Mendoza. Eta atzeko lerroan, azkenik, entrenatzaileak: GarikoitzArizmendi, Iker Iriondo, Mikel Monge, Aner Zilbeti, Daniel Salcines eta Ekhi Muñoz. Beñat Auzmendi alebina falta da argazkian.

«Adin honetan, bizikletan trebatzeaeta teknika hartzea da lehentasuna»Peña Otaño Saria jokatuko da gaur, arratsaldeko 16:00etan hasita, Urbieta kalean. Alebin eta infantilak arikodira, eta ginkana ere egingo dute gero: «ibiltzen ikasteko oso baliagarria da, eta horregatik, aurten guztiekhartu beharko dute parte», azaldu dute JOCCeko Josean Aizpuruak eta Txemari Tranchek.

z TXIRRINDULARITZA PEÑA OTAÑO SARIA

«Bakoitzak bere lasterketa egiten du: batzukirabaztera joaten dira, besteak bukatzera, etagehienek beraien artean dauzkate pikeak!»

// 5 2019-03-16 larunbata HERNANI// KIROLAK

z GIMNASIA ERRITMIKOA

Itsaslur txapelketan parte-hartu zuten hernaniarrak beren dominekin, Santurtzin.

Bigarren eta hirugarren postua, jubenil A mailanUdaberriko txapelketetan murgilduta dabiltza Hernaniko GimnasiaErritmiko elkarteko kideak. Ibilbide horretan, Itsaslur txapelketeta izanzuten aurreko asteburuan jubenil eta senior mailako neskekSanturtzin. Bi garren eta hirugarran postua lortu zuten Jubenil A maila-ko bi taldek, Hernani 1 eta Hernani 2k, hurrenez hurren. Bakarka,zortzigarren izan zen Ana Lujanbio jubenila, eta laugarren PatriciaPerez, seniorra. yy

BESTE txapelketa bati ekin zio-ten aurreko astean CD Herna -niko emakume palistek. Pale -ta argentinarra modalitatean,Gipuzkoako Trinkete Txapel -keta hasi zuten, eta gaur izan-go dute bigarren jardunaldia.

Goizeko 09:00etan hasitaizango dira partiduak; denera,lau jokatuko dituzte hernania-rrek.

1go eta 2. mailan, herritarrakLehenengo eta bigarren mai-lan dabiltzan palistek izangodituzte partiduak. AurrenekoaIruran izango da; Maider Huizi

eta Amaia Araiztegik jokatukodute Su-Berri 1 taldearen kon-tra, goizeko 09:00etan.

Eta 10:00etan hasita izangodira gainontzekoak, Donostia -ko Gaska trinketean: bigarrenmailan, Mirari Etxegia etaAinhoa Urien (Hernani 1), EliGutierrez eta Eider Otaegiren(Hernani 2) kontra aritukodira; Ekhiñe Balerdi eta GaraziUrdangarin, Ramuntxo izangodute aurrez aurre; eta lehe-nengo mailan, Amaia Irazus -tabarrenak eta Ariane ArrietakSu-Berri 2ren kontra borroka-tuko dute. yy

Beste hitzordu bat trinketearekin, gaur09:00etan hasita, Trinkete Txapelketarenbigarren jardunaldia jokatuko dute.

z ESKU PELOTA

z OKERRAK ZUZEN

Telefono zenbakian, akatsaOriamendi eta Kronikaren arteko hitzarmenari esker, erremonteazgozatzeko sarrerak zozketatuko ditu Kronikak. Horren berri eman zuenasteazkeneko aleak, baina izena emateko telefono zenbakia okerzegoen. 943 33 08 99 telefonoa da Kronikaren bulegokoa, eta apun-tatu ahal izango da, zozketan parte hartu ahal izateko. yy

z ASTEBURUKO PARTIDUAK

// 62019-03-16 larunbataHERNANI // KIROLAK

MAIALEN traineruak pasa denlarunbatean hasi zuen den -boraldia, hobe esanda, aurre -denbo ral diko lehe nen go trai -neru jai tsiera jokatu zuen, etabertako trai ne rua uretan ikus -tea ez da gutxi, aurretik izandi tuen al daketak kon tu an izan - da. Orio ko 25 garren trainerujai tsieran aritu zen Her na nikotraine rua, eta 14garren bukatuzuen, Orio garai lea rengandikminutu 1 eta 34 segundora.

Kanpoko begirada batekinagian emaitza motel bezalaiku si daiteke, baina barru rakobegirada bat eginez gero baikorizateko arrazoiak bada ude.Has teko, aurreko ur tean Zu -maiarrekin egin da ko akor dio -ari esker, posible izan zen trai -nerua osatzea. Pasa den larun -batean trai nerua, gehienbat,Herna niko Arraun Elkartekoneskez osa tua zegoen. Badaaldea eta positiboa, gainera.

Zazpi arraunlarirentzakolehenengo traineru estropadaXabier Zabala ‘Bixkar’ en tre na -tzailea tolete artean dabil asteosoa, lan eta lan, taldea eta on -tziak prestatzen. Orion gau zaberriak probatzen aritu zen.«Ongi irten zen eta hel bu ruakbete geni tuen. El kar teko gazte -txoekin ari tu gi nen eta gure -kin dabiltzan Trin txerpekohiru jube nilekin. Bertako bate -lean ibiltzen dira. 16-17 urtekozaz pi neska uretaratu geni t -uen. Horrela era baki genuenau rretik, Orioko jaitsiera gaz -te ekin egitea».

Denborari begiratzen ba za -io emaitza kaxkarragoa lor tuzen. 2018an 10ga rren izan zenMaialen garailea rengandikmi nu tu eta hamar segundora.Baina Xabier Za ba la entre na -tzaileak dioen bezala, «estro -pada guztiz des berdina izanzen. Marea, egu ral dia, tal de -ak... dena alda tzen da den -boraldi batetik bes tera eta ezindira emai tzak alderatu».

Orioko trainerua besteenaldean askoz ere hobeto dabi -lela ematen du, eta oroko rre -an, maila jaitsi egin da Zaba -laren iritziz. «Oriok aurre ra -pau soa egin du eta gehixeagodabil, eta oro ko rrean, ontzigehiago bai, baina mailakbehera egin du. Nire irudipena

da. Orio bes teekiko desberdin -ta sunak mar katzen ari da, etabes teekiko pasa den urtekoden bora aldeetan ibili ginen.Hala ere, zaila da ondorioakateratzea».

Helburua beteta aurrenekoestropadanLehe nengo estropada zutenarra un lariak bazeuden, garaibatean utzitakoak eta berrizhasitakoak ere bai. «Gehien -tsuenak lehenengo estropadazuten». Aurrera be gira kan -potik errefortzuak eka rriko di -ra. Trainerua ure tan ikus teapoztekoa da. «Helburua betege nuela uste dut iku sita zerbaldintzetan, jende berri asko -rekin, irten ginen. Lasai tasunamantendu behar da, orainurduri jartzen has ten baldinbagara, bide horre tatik ez dago

gauza onik. Lanean ongi arigara, es tropada hauekin askoardu ratu gabe».

Denboraldi hasieran ha -mar-ha maika arraunlari ba -zeuden en tre natzen eta ko pu -ru hori gehitu da. «Urta rri leraarte zain egon behar zen eanola zijoazen gauzak, etadagoeneko mar txoan gaudelaikusita, ziur tatu dezakegu uda -ran trainerua egongo de la».Aurredenboraldiko entre na -men duetan llagutean ba tzue -tan, eta traineruan beste tan,en tre natzen dute.

Udara iristean kanpotiketorri daitezke arraunlari ge hi -ago. Agian beste talderen ba -tean lekurik ez duen arra -unlariren bat. Pasa den ur teanKataluniako hiru arra un lariegon ziren Her na nin etaaurtengorako ere «ilusio arekin

daude buelta tzeko hi ru bada -lonatarrak» esan zu en Zabalakazaroan.

Datorren jeitsiera San Pedroneta batel estropadakHurrengo estropadari begira,hitz horiek esan, eta hiruhilabete eta erdi geroago esandaiteke bertan egongo di relaegun batzuk barru. «Kan potikeka rriko ditugu eta mar txo -aren 30ean Pasai San Pedrokojeitsieran irtengo dira». Huraizango da urteko bigarren trai -neru estropada eta uda raaurretik egingo den azkene -koa.

«Traineruan asko ibili gabeirtengo dira. Kata luniar bat etahiru valen tzi ar etorriko dira.Aurrera pauso bat emanbeharko genuke, gaztetxoenakgera tuko baitira arraun egingabe eta, nahiz eta kanpokoakberriak izan, traineruan gutxi -ago ibili diren llagutean kon -petitzen ari dira. Kon petiziopuntu hori hartua izangodute». Bateleko ligax kan ezdira parte hartzen ari, bainaentre natzaileak hurren go biestopadetara eramango ditu.«Zumaian eta Ziburun dira etaegingo ditugu kon petizioakerri t moa hartzeko. yy

Aurreko astean, ‘Maialen’ traineruan, arraunean aritu ziren neskak.

«Erritmoa hartzeko egokiak izaten dira jaitsierak, etaOriokoak gazteenei aukera emateko balio izan du»Xabier Zabala entrenatzaileak gustora amaitu zuen lehenengo estropadan ‘Maialen’ traineruak emandako mailarekin: «16-17 urteko zazpi arraunlari berri aritu ziren eta helburuak bete genituen».

z ARRAUNA

Martxoaren 30ean San Pedron bigarrenjeitsieran hartuko dute parte. «Ordurakokanpotik lau arraunlari etorriko dira etaaurrera pausoa eman beharko genuke»

4.000 metroko ibilbidea osatu zuten.

Arga

zkia

: Iña

ki S

uare

z Cal

leja

Arga

zkia

: Her

nani

ko A

rraun

Elk

arte

a

Urik gabeko urtegi, orain laborategi

KOADERNOA, boligrafoa etakoordenadak neurtzeko gailuahartuta, hor ari da AlbertoGosá Aranzadiko herpetologoa,Ane Fernandez kidearekinbatera eta Josu Zumeta baso-zainak lagunduta, Artikutzakoanfibio eta narrastien bila.Urte sasoi honetan baso igelgorriaren arrautzak eta zapa-buruak topatzea da ohikoena.

Aurten betetzen dira 100urte Donostiako Udalak lurhauek erosi zituela, eta urteu-rrenaren bueltan, Artikutzakofauna, flora eta ondare etno-grafikoaren inguruko mono-grafiko bat osatzeko eskatu dioAranzadiri. «Ezaguna eta eze-zaguna da Artikutza, misterio -

tsua» dio Zumetak. Misteriohorrek erakarrita, agian, haranon azaltzen diren Goizuetaaldetik datorren Elama erreka-ri jarraiki bi ardi, txuri etabeltz, lurrak beinhola haienakizan zirela ere gogoraraziz.

Enobietako errekarekin el -kar tu eta behera egiten dute biurek Añarberaino. Eta bai,erre ka aipatu behar da. Izanere, Enobietako urtegia hustu -tzen ari dira. «Hito historikoa»,Gosáren iritziz, estatuan hus-tutzen den aurrenekoa izaki.Dagoeneko dena hustuta dago.Arturo Elosegi, EHUko biolo-gian doktorea ari da urtegiadesagerrarazteak ekarriko di -tu en ondorioak neurtzen. De -

nen asmoa da «laborategi na -tural» bihurtzea, Artikutza.Mis terioak argitzen hastekobideari ekiteko pronto daude,edo agian, misterio berriekintopo egiteko puntuan!

«Laborategi natural zoragarria»Misterioak argitzeko ikerketaegitea beharrezkoa da, eta ho -rre tan ari dira Artikutzan,hain bat aditu. Gosá herpetolo-goaren esanetan, «laborateginatural zoragarria da, urte

asko baitaramazki tratamen-du gutxirekin». Arturo ElosegiEHUko biologoa ere ados dago;«Euskal Herriko leku dibertso-enetako bat da Artikutza, aldehaundiz. Oso leku gutxi daudehorrelako balioa dutenak.Orain 100 urte inguru besteedozein haran bezalakoxeazen, eta 100 urte hauetan besteguztiak degradatu egin dira.Baina Artikutza gero eta natu-ralago bilakatu da. Beraz, he -men izugarrizko dibertsitateadago. Eta gainera, badauka,

nere ustez, balio oso berezi bat,eta da, jabea kontserbazionistadela. Proposatu dizkiegun neu-rriak segituan hartu dituzte,eta kontserbazio maila igo eginda. Garai batean baziren zazpipresa txiki, duela 80 urte urakDonostiara eramateko. Aste -betean kendu zituzten. Bene -tako harribitxi bat da, ez denabere balio osoan apreziatzen».

Orain, gainera, harribitxiaare preziatuagoa egiteko pro-posamen berriak egiteko ga ra -ia iritsi da, urtegia hustu eta

Enobietako urtegia hustutzen ari dira.Añarbekoa egin zenetik, alferrikakoa da, etadagoneko ez ditu egungo arauak betetzen.Ingurune paregabean dago, gainera;Artikutzan. Ingurunea bere egoera naturalera itzuli eta presa desagerrarazteakizango dituen ondorioak aztertzen ari daEHU, eta Donostiako Udalak Artikutza erosizuela 100 urte betetzen diren honetan,monografiko bat egiten ari da Aranzadi.

Enobieta erreka agerian geratu da hustutako urtegiaren buztanean.

z ARTIKUTZA

Enobietako urtegiko presa gainean, Jon Zumeta basozaina eta Alberto Gosá herpetologoa.

// 7 2019-03-16 larunbata URUMEA

ken du egingo baita. Hala azal-du du Zumeta basozainak.«Ur tegia hustu egin behar da,dagoeneko ez baititu betetzenEuropatik eskatzen diren ara -uak; zaharkitua dago eta ez daerabiltzen. Inbertsio haundiaegin beharko litzateke, etamen dia asko kaltetu...». Elo se -gi ren esanetan, duela 3 urtehartu zuen Donostiako Udalakerabakia. «Orain dela bost baturte, Donostiako Udalak lanbat eskatu zigun, esan genie-zaien presa kentzeak bioaniz-tasunari onurarik edo kalterikekarriko liokeen. Iruditzen zai -gu arroaren naturaltasunarenaldetik eta biodibertsitatearenaldetik, oso onuragarria litza-tekeela. Hori horrela, duelahiru urte erabaki zen presakentzea».

Horretarako, aurrena hustuegin da. Elosegiren ustez, «osopoliki». Izan ere, «urtarrilaren18rako hustuta zegoen, etabehin hustuta, egin behar zenhondoko atea erabat ireki,baina ireki zuten pixka bat».Euriaren eraginez berriro ereigo egin zen ur maila, bainaazken datuen arabera, guztiz

hustu da, dagoeneko. Bigarrenfasea litzake, presa eraistea.«Bere garaian aipatu zen presaguztiz kentzea kaltegarriaizan go litzatekeela, hormigoiaateratzeko 100.000 kamioi be -har liratekeelako, eta pentsatuzen presaren azpitik tunel bategitea arrainak eta abar berta-tik ateratzeko». Badirudi ma -ia tzeko hauteskundeen au rre -tik aterako duela Donos tiakoUdalak lan horiek egitekolehiaketa publikoa.

Modu batera edo bestera,«Europan hustu eta kendukoden urtegi haundiena» izangodela azpimarratzen du Zumetabasozainak, eta beraz, «ikusiahal izango da zer gertatzenden eta nola berreskuratzenden dena».

Batzuei onura, besteei kalteMomentua aprobetxatuta, Ar -tu ro Elosegi eta bere taldeaaztertzen ari dira «hustuketaketa presa eraisteak bioanizta-sunean ekarriko dituen ondo-rioak», BBVA fundazioarenikerketa proiektu bati esker.«Garai batean ikusten genuenbaietz, oso onuragarria izango

Artikutzako landareak *Iturria eta argazkiak: Iñaki Sanz-Azkue (Aranzadi).Jarraian agertzen diren landareetako asko babestuak daude edo urriak dira Nafarroan.Eremu irekietan, basoetan, erreketan, erreka ertzetan eta harkaitzetan agertu ohi dira.Artikutzako errekek ibarbasoa ondo kontserbatua dute, orokorrean, eta nahiko ilunak, malka-rrak eta hezeak izaten dira. Horrez gain, bertan dagoen lurzorua azidoa da hein handi batean,beraz, horrek guztiak landare bitxi, berezi hauentzat gune aproposa izatea eragiten du.

Saxifraga clusiiGouan landare iraunkorra da, erroseta bat edo batzuk garatu ditzake, 40 cm arterako es kapo loredunzuzenak, normalean ba karra, ga ra tzen du eta hostoak oinaldekoak ditu. Ekai na eta uz taila bitarteanlora tzen da. Errekasto eta iturburuen ertzetan bizi da, substratu silizeoetan eta toki hezeetan. Eu ro pahego-mendebaldeko men dietan banatzen da, Frantziako Cevennes mendilerrotik Piri ni o e ta ko mendebal-deko mu ga raino: Aiako Ha rria, Bortziri in gu ruraino. Gi puz koako Be ras tegiko zita da mun du mailan men-debaldeen kokatutakoa, eta hu rren goa, Lei tza koa. Goizu e tan, Ezkurran, Aran tzan eta Sun billan erebadago. Azken ha uek izaera erreliktikoa dutela pentsatzen da; klima heze eta hotzagoa zeneko garaieta-ko azken aztarnetariko bat dira.

Narcissus bulbocodium Espezie oso aldakorra da, bereziki kolorazioadela-eta. Artikutzan N.bulbocodium subsp. citri-nus alda era topatu da, lore hori apalekoa.Banaketa atlantiarra du: Frantziako LandetatikAsturiasko lurretaraino zabaltzen da, itsas maila-tik 1.300 metroko altitudean. Nafarroan ohikoa-goa da ipar-mendebalde aldean. Habitat irekiak

nahiago ditu baina hainbat habitat ezberdinetanagertzen da: larre heze, ihidi, iratzedi, albizti etaotadi-txilardiak.

Narcissus pseudonarcisus Iberiar penintsulako iparraldeko endemismoa da.Nafarroa iparraldean banaketa nahiko zabala du.

Soldanella villosaPirinio atlantiarreko mendebaldean eta Kan tau ri ar isurial-dean banatzen den endemismoa da; mun duan beste inonez dago. Esan daiteke Ar ti kutzako ikurra dela landare hau;Artikutza, Aiako Harria eta Urumeako bailara izango dira,ziur asko, mundu mailan gehien dagoen gunea. Ur-salto etaerreka ertzeko harkaitz-pareta hezeetan aurkitzen da batezere; errekasto ilun eta hezeetako ezponda, ertz eta iturbu-ruetan, substratu silizeoekin erlazionatutakoetan. Maiatzainguruan lo ra tzen da eta lore larrosa-morea bota ohi du.

Hymenophyllum tunbrigenseTamaina txikiko iratze zeharrargia da, Artikutzan bi gunetan topatu dena. Gustoko ditu negu epel eta hezeta-sun atmosferiko altuko eremuetako harkaitz silizeo itzaltsuak. Bereziki Makaro ne siar irletan banatzen da etaEuropan populazio sakabanatuak ditu. Iberiar penintsulan, Kan tauri isurialdean puntualki azaltzen da;Nafarroan, Baztan, Bortziriak, Bidasoa eta Urumea bailaretan.

Vandenboschia speciosaBanaketa zabala duen iratzea: Europako mende-baldean, Afrikako kosta atlantiarrean eta Ameri -kan dago. Urumeako bailara askotan banaketazabala du, eta Artikutzan horrenbeste ez dagoenarren, iratze berezi hau Hymenophyllum tunbri-gense ira tze subtropikala baino arruntagoa dabertan. Erreken ur-jauzietako zulo-guneetan, siliziosubstratuen gainean eta giro gerizatu eta hezee-tan bizi da. Berezia da oso, zeharargiak direlakobere hostoak. Oso iratze zaharra da.

ERREKAKO ETA ERREKA INGURUKO LANDAREAK

ZELAIETAN AGERTZEN DIREN LANDAREAK

Artikutzako anfibio eta narrastiak *Iturria: Alberto Gosá (Aranzadi) eta ‘Hernaniko eta inguruetako anfibioak eta narrastiak’ liburu

Artikutzako anfibio eta narrastien inguruan oso gutxi ikertu dela dio Albe«gehiago anfibioen inguruan; narrastien inguruan ia ezer ez». Artikutza «da, 100 urtetan oso gutxi ukitu da. Anfibioen faunarako egokia da, eguzki askatu daitezkeelako; ospelak ez die eragiten. Baina narrastiei bai. Ingurutzat. Hauek ingurune altuagoetan egon daitezke, eguzkiaren eragina nabaharrokatsuetan edo zuhaitzen erorketaren edo antzekoen eraginez sortu daskotan egon daitezke. Dena den, beste kontu bat da ugalketarako tokirikur geldoak, putzuak». Denera, 7 anfibio espezie egon daitezkeela kalkulatzNarrastiak, berriz, 12 izan daitezke, eta 8 egiaztatuta daude.

Uhandre palmatuaEuropa mendebaldeko espe-ziea, nahiko arrunta da Eus kalHerrian; bertako anfibio itsas-dunetan txiki eta arruntenada. Basoetako pu tzu etan ego-ten da eta ugal tzeko, otsaile-tik ekainera, uretara gertura -

tzen da: laku, putzu, aska, ubide, errekasto geldoetara... Hostoetan jar -tzen ditu arrautzak, banaka. Azal fin arrekoa da. Begie tatik ‘antifaz’marroia pasa tzen zaio.

Arrabio arruntaOhikoa da Euskal Herrian,prezipitazio haundiko tokie-tan. Baso hosto-erorkorrakgustatzen zaizkio: pagadi,harizti eta baso misto hezeak.Uretatik nahiko gertu egotenda. Gautarra da, eta egunezorbel, goroldio, harri eta

zuhaitz-enbor ustelen azpian ezkutatzen da. Api rila eta maia tzan ugal -tzen da. Haund i eta sendoa da, hori eta beltza, isats zilindrikoduna,buru zapalekoa, mutur borobildu eta begi haundikoa. Likido zuri toxikoa isurtzen du.

ANFIBIOAKEgiaztatuak: arrabio arrunta, uhandre palmatua, txantxiku arrunta, apo arrunta,daiteke: uhandre piriniarra.

Huperzia selagoIpar hemisferioko zona epel etahotzetan ba natzen da, baita Ma -ka ro nesian, Australian, Tasmani -an eta Zeelanda Berrian ere.Bana keta zabalekoa izan arren,bere populazioak nahiko txikiakizaten dira. Europan, latitudeanbehera joan ahala, gutxiagotuegiten da. Iberiar penin tsulanKantauriar mendikatean etaPirinioetan dago; Artikutzan 800metro inguruko altueran dagoenharkaiztietan topatu da.

Petrocoptis pyrenaica Errosetak dituen 20 cm inguru-ko landare iraunkorra da.Oinarrian peziolo zahar iraunko-rrak ditu, hosto-ijelkia ile luzezhornitua, kaliza ilerik gabea,petaloan kalizaren luzerarenbikoitzak eta kolore txuri edoarrosa ahulekoak, eta 1 mm-kodiametroko ha ziak ekoizten ditutesta beltzarekin. Maiatza etaabuztua bitartean loratzen daeta granito eta eskistoen zirriki-tu eta estraplomoetan bizi da.

ARTIKUTZAN HARKAITZETAN AGERTZEN DIREN LANDAREAK

// 82019-03-16 larunbataURUMEA

// 9 2019-03-16 larunbata URUMEA

litzatekeela, eta momentuzikus ten ari gara eragina ba du -e la. Esate baterako, presa az pi -an eta Artikutza auzoan nahi-ko metal kontzentrazio haun-diak daude, eta susmoa badu-gu hori dela bertan dagoenornogabe komunitate pobrea-ren eragile nagusia. Urtegiarenondoan oxigenoa falta deneanaskatzen dira burnia edo man-ganesoa bezalako metalak, etaerrekan behera abiatzen dira.Presa kentzean oxigeno falta-rik ez da izango, eta hori desa -gertu egingo da».

Alberto Gosá, Aranzadikobeste hainbat aditurekin bate-ra, berriz, Artikutzako faunaeta floraren inguruko informa-

zioa biltzen ari da DonostiakoUdalak eskatutako monografi-korako, eta aprobetxatu nahiizan du proposamen bat egite-ko. «Enobietako errekarenerritmo hidrologiko normalaberreskuratzean, ikusi nahinuena zen zein aukera dagoenanfibio eta bestelako faunabatentzako inguruak sortzeko,urtegia zegoeneko lekuan elka-rrekin lotutako putzu eta heze-guneak sortuz».

Izan ere, Artikutzako ingu-runea, «anfibioentzat egokiada, eguzki argiaren kanpokoekarpen energetikotik askatze-ko gai baitira; ospelak ez dieeragiten. Baina narrastiei bai.Teorikoki baso ingurune haudesegokiagoa da narrastien -tzat, anfibioentzako baino. Na -rrastiak gorago dauden gunee-tan egoten dira, eguzkitan dau-den larreetan, ingurune harro-katsuetan edota zuhaitzenerorketaren eraginaren ondo-rioz edo antzekoengatik sortu-tako soilguneetan. Beste kontubat da anfibioek ugalketarakonahikoa le ku ote duten. Ubi -deak behar di tuzte, ur masageldiak, pu tzuak».

Presa kentzean, beraz, espe-zie batzuei mesede egingo zaie,eta beste batzuei kalte. Elo segikere halaxe dio. «Urtegia gauregun habitat artifizial bat da,eta bertan bizi behar luketenespezieei eragiten ari da. Esatebaterako, Pirinioetako mutur-

luzea edo satorrari. Hau errekalasterretan bizi da. Garai bate-an hor erreka laster bat bazen,eta gaur egun daukaguna daerabat habitat artifiziala, eta ezdago satorrik. Pentsatzen dugu,garai bateko erreka berriro erenola ari den sortzen ikusten ari

garenez, poliki-poliki bertakoespezieek kolonizatuko dutela.Noski, edozein aldaketa egitendenean, batzuk irabazten ate-ratzen dira, eta besteak ez.Buelta dezente eman zaio.Galtzaileen artean ahateak etahorrelakoak egongo dira. Ez

Arturo Elosegi biologoa.

«Urtegia habitatartifizial bat da, etabertan bizi beharluketen espezieeieragiten ari da;esaterako,Pirinioetakomuturluzeari»

ua. Argazkiak: Iñaki Sanz-Azkue eta Egoitz Alkorta

erto Gosá, Aranzadiko herpetologoak;«oso ondo kontserbatutako baso-habitataargiaren kanpo energia ekarpenetik

une hau ez da hain egokia narrastien -armenagoa den larreetan, ingurunedaitezkeen soilguneetan. Anfibioak toki

k baduten. Ubide gehiago behar dituzte,zen du, eta horietatik 6 egiaztatu ditu.

baso-igel gorria, ur-igel arrunta. Aurki

Baso-igel gorriaEuropako parte haundi batean aurki-tu daiteke; Euskal Herri osoan erebai, eskualde atlantikoan. Habitatohikoena basoak dira, bereziki, ha riz -ti eta pagadiak. Urritik martxoraugaltzen dira; emeak 1.000-2.000arrau tzako erruteak jartzen ditu,askotan, mendi pistetako putzu-zulo-etan. Igel nahiko haundi eta sendoada, mutur motzekoa, begi atzeko tin-pano markatukoa, gehienetan gorrix-ka eta sabelalde txuri-horixkakoa.

NARRASTIAKEgiaztatuak: zirauna, musker berdea, horma sugandila, sugandila bizierrulea, iparraldeko suge leuna, eskulapioren sugea, suge gorbataduna, sugegorri kantauriarra. Aurki daitezke: sugandila arrea, hegoaldeko suge leuna, suge berde-horia, suge biperakara.

ZiraunaHankarik gabeko narrastia izan arren, ezda sugea; muskerren taldekoa da. Metroerdi neurtzera iritsi daiteke. Arra arre-grisaizaten da, eta emea marroia, burutik buz-tanerako marra ilun batekin. Zabalduadago Euskal Herrian. Habitat hezeak gus-tatzen zaizkio, landaredia dentso eta baju-ko inguruak, baso hosto-erorkorrak.Apiriletik uztailera ugaltzen da.

Musker berdeaTamaina ertaineko muskerra, berdea, kolora-zio aldakorra badu ere. Bu rutik isatsera, biz-kar aldean puntu beltz ugari dauzka. Ugaltze-garaian, apiriletik ekainera, lepo-eztarri alde-ak kolore urdin deigarria hartzen du arretan.Iberiar penintsularen iparraldean, Frantzianeta Italian ageri da. Belardi, baso eremuak,sastraka hezeak... gustatzen zaizkio; Kantauriisurialdean, zona hezeak.

Sugandila bizierruleaTamaina txikiko sugandila, hanka motz etaburu borobildukoa. Kolo ra zio-patroi aldako-rrekoa; normalean nabarra du bizkarral-dea, eta aldeetan marra beltz edomarroiak. Gaz tetan oso iluna da. Zabalduadago Eu ro pan eta Asian. Iberiar penintsula-ko eta Euskal Herriko iparraldean agertzenda, zonalde heze eta freskoenetan; zingira,erreka ertz, belardi...

Iparraldeko suge leunaSuge txikia. Gorputzaren aldean, buru txikikoa.Arre-gorri eta grisa izaten da, orban belz dunaeta azpialde beltz-grisekoa. Ma rra iluna izatendu bururen bi aldeetan. Eu ropa osoan dago;penintsularen iparraldean oso arrunta da. Sasi,zuhaixka, baso eta zelai hezeetan bizi da.

Sugegorri kantauriarraAipatutakoetan pozoitsu bakarra. Gorputz lodi,isats motz, triangelu formako buru eta begi-ninibertikalekoa. Marroi-gorrizka izaten da. Iberiarpenintsulako ipar-mendebaldeko endemismoada (bertakoa). Euskal Herrian klima atlantikoanagertzen da, baso eremu heze eta irekietan.Baina termoerregulazioa ahalbidetzen dutenargiuneak behar ditu.

dira asko, eta ez dute garran -tzia haundirik. Beste harribitxibat da ur-satorra. Momentuzpopulazio ona mantentzen da,eta urtegia kentzean ia bi kilo-metro erreka gehiago izangoditu».

Egin daitekeen uneaAldaketa hauek anfibioetanera gin dezaketen kalteari au -rre egiteko proposamena daGosárena. «Urte gia ren erdial-detik buztanera au ke ra politadago putzuak sortzeko. Elo se -giren taldearen plan tea men -duaren arabera, pre sa txikien,eta azkenik, urtegiaren eraiste-arekin lortu nahi dena da Eno -bietakoa bezalako errekenerrit mo hidrologikoa errekupe-ratzea. Errekek bere bide natu-rala jarraitzeak onurak da -karzkie makrobentonikoen ko -muni ta teei; hala nola, intsek-tu, krustazeo edota korronte-dun uretan bizi den fauna as -kori, eta baita ere, Arti kutzakoha rri bi txi ari, muturluzeari ere.Pen tsatuta dago garran tzitsugisa katalogatutako or no dunugaztun espezieen po pu lazioeta intsektu makro ben toni ko -entzat, eta hauek dira ibai sis-tema baten ur kalitatearenbioadierazgarri onenak. Bainaonu ra gutxi dakarzki anfibioakbezalako faunaren tzat». Horre -xe gatik, monografikorako es -pe zie hauen populazio kopuruaneur tzeko pistetako pu tzu-zuloetan begira tzen du Gosák,eta baso igel gorrien hainbatarrautza ikusi ditu.

«Nahi nukeena da inguruaproposak sortu ahal izatea,burruntzi eta sorgin-orratzakbezalako odonatoentzat, ur flo-

rarentzat ere onuragarriak lira-tekeenak. Argumentu askodago horrelako ekosistemaklortzen saiatzeko!». Anfibioezgain, beraz, bestelako espezieakere buruan dauzka. «Uretakoflora ere, adibidez, ez da motaberdinekoa erreken ubideetan,mendiko uharretan edo ur gel-doko putzuetan. Beraz, faunaeta florarako aukera zoraga-rriak sortuko genituzke. Eskuradauzkagun aukerak dira, etaaprobetxatu egin behar ditugu.Egin daitekeen une historikoangaude, urtegia orain arte bertanegon baita».

Orainetik, etorkizunerakoGosá anfibio eta narrastietanda aditua, baina haren esane-

tan, errekuperatu daitezkeenespezie gehiago ere badira;«hainbat arrain; aingirak, izo-kinak... Presarekin, errekan go -ra egiteko aukera galdu zuten,baina presa kenduz gero, be -rres kuratu egingo dute; orainarte Añarberaino iristen dira.Her nanin, esaterako, urarenkalitatea hobetzeaz gain, den-bora da presak kentzen hasizirela. Pentsamendu aldaketaizan da, ur ibilgu naturalak,ori ginalak berreskuratzearenalde. Eno bietako urtegia ken -tzea proiektu aitzindaria izangoda, eta informazio asko eman-go digu, aurrerantzean nolaari tu eta emaitza bat edo besteizateko jarraitu beharreko me -todologiaren inguruan». yy

Ganaduari itxita dago Artikutza, baina noizean behin agertzen da ardi galduren bat.

Ane Fernandez eta Alberto Gosá herpetologoak, anfibio bila.

Bide bazterreko putzuetan aurkitzen du igel-gorriak ugaltzeko tokia.

Pareta eraistea (ezkerrean) da geratzen dena, Enobietako urtegia desagerrarazteko.

Misterioz betetako ingurunea da Artikutza.

z ARTIKUTZA HISTORIA

Artikutza, eskuz eskuXIII. mendekoak dira Arti ku -tzari buruzko aurreneko aipa-menak. Anizlarrea izeneko lur-sailaren parte zen Arti ku tza,eta Orreagako Santa MariaKolegiataren mende zegoen.XIX. mendera arte Kolegiatakustiatu zituen bertako burdi-nola, ikatza egiteko eskubidea,meatzeak, basoak eta larreak,edo errentan ematen zituen.

Urteak joan eta urteak eto-rri, ordea, Goizuetak Anizla -rre a ren gainean zituen esku-menak haunditu egin zirenpixkanaka, eta beraz, baitaGoizueta eta Kolegiata nahizbeste erren tarien arteko lis-karrak ere. 1815ean sinatuzuten adiskidetasun hitzar-mena: Aniz la rrea berriaren5.477 hektarea Goi zueta renmende geratu ziren, eta Aniz -

larrea zaharraren 3.770 hek-tarea Orreagaren men de;egun go Artikutza barne.

XIX. mendeko desamortiza-zio prozesutik libratu zen ha -sieran Kolegiata, Maria Cris ti -na erreginaordearen eraginez,bai na azkenean desjabetu, etaenkantean atera ziren. 1844tikhainbat jabe izan zituen, etameategiak ustiatu zituzten.

Donostiako Udalak 1919anerosi zuen eta kanal sarehaundia eraiki zuen iturburuguztietako urari etekina ateraeta Donostia hornitu ahal iza-teko. Ura kutsatzeko modukojarduerak ere galarazi zituen.1950-1960 urteen artean Eno -bietako urtegia eraiki zuen,eta sortutako arazoak medio,1975ean Añarbekoa, egun Do -nostialdea hornitzen duena.

«Euskal Herriko lekudibertsoenetako batda Artikutza»

Donostiako Udalak eskuratu arte, hainbatek ustiatu du Artikutza.

// 102019-03-16 larunbataURUMEA

// 11 2019-03-16 larunbata ASTIGARRAGA

Mutil eta neskentzat tailer bana,Harremanak elkartearekin

BERDINTASUNAREN hilabeteada martxoa, dudarik gabe; au -rreko astean izan zen Emaku -mearen Nazioarteko Eguna,eta horren bueltan, bi tailerantolatu ditu AstigarragakoGaz telekuak.

Mutil eta neskentzat egin-go dute tailer bana, gaur etagaur zortzi.

Mutilentzat, aurrenekoaHarremanak elkartearekin ba -tera egingo dituzte bi tailerrak,gaurtik hasita. Mutilentzatizango da aurreneko saioa,Mu tila naiz, eta zer!? izenbu-

rupean. Bigarrena, neskei zuzen -

tzen zaiona, hurrengo larun-batean, gaur zortzi izango da;Ez, ezetz da! izenburupeanegingo dute hori.

Bi saioak irekiak eta debal-dekoak izango dira, eta arra -tsaldeko 17:30etatik 19:30etaraburutuko dira, Gaztelekuan.Eta bereziki 12 eta 18 urte bitar-teko nerabeei zuzenduta egon-go dira.

Bozketa, bihar arteHorrez gain, logoa berritzekobozketa ere martxan dauka As -

tigarragako Gaztelekuak, etabihar izango da azkeneko egu -na, gustokoenaren alde egiteko.Gaztelekuan ikusi daitezkeenhiru proposamenen artean au -keratu ahal izango da.

Etzitik 31ra bitarte, aldiz,bozkatuenaren inguruan alda-ketak eta proposamenak eginahal izango dira. Ekarpenekin,apirilan aurkeztuko da logoberria.

Multikirola, bihar ereOhiko jarduerekin ere jarraitu-ko dute; eta multikiroletarakozita jarri dute, biharko. yy

Gaur izango da aurrenekoa mutilentzat: ‘Mutila naiz, eta zer!?’.Arratsaldeko 17:30etatik 19:30etara izango da, Gaztelekuan.

z GAZTELEKUA

HAUR eta helduek, familiarte-an plana egiteko aukera izan-go dute gaur, Udalaren euske-ra sailaren eskutik.

Maya erlea: ezti jokoa peli-kula ikusteko aukera izangodute astigartarrek gaur, kulturetxean. Arratsaldeko 17:00etanjarriko dute, adin guztietako

ikusleentzat. Pelikula euske-raz jarriko dute.

Sarrerak, salgaiDagoeneko salgai daude sarre-rak www.astigarraga.eus web-gunean. Egunean bertan ereerosi ahal izango dira kulturetxean, 2 euroren truke. yy

‘Maya erlea: eztijokoak’ filma, gaurArratsaldeko 17:00etan jarriko dutemarrazki bizidunetako pelikula gaur.

z ZINEA

z NORBERTO ALMANDOZ MUSIKA ESKOLA

Jaioberriek astigar bana, LarraburunZuhaitz Eguna egiten dute urtero Astigarragan; modu berezian, gaine-ra. Aurreko urtean jaio zen jaioberri bakoitzeko astigar bana landatzendute, eta halaxe egin dute aurten ere. Larraburu baserriaren inguruan,oraingo honetan ere, bertan elkartu ziren jaioberriak eta haien fami-liak (80 zeuden deituak), astigar bana landatzeko. yy

Lau neska astigartarrak, jasotako sariekin.

ANDOAINGO Piano Jaialdiaren14garren edizioa izan zen pasaden otsailaren 16 eta 17an, etabertan izan ziren Urumea bai-larako ikasle asko, tartean,Astigarragako Norberto Al -man doz Musika Eskolakoak.

Lau neska, bat aurreneko aldizHain zuzen, lau neska izan zi -ren Astigarragaren ordezkari:Naiara, Mara, Uxue eta Uxue.Naiarak aurreneko aldiz hartuzuen parte A kategorian: beste-

ek, aldiz, aurreko urtetan erehartu zuten parte, horregatik,B kategorian aritu ziren.

Ikasitakoa erakutsi ondo-ren, urre bat, bi zilar eta bron -tzezko bat lortu zituzten, nes -ka astigartarrek. yy

Urre bat, bi zilar eta brontze bat,Andoaindik AstigarragaraNorberto Almandoz Musika Eskolako ikasle batzuk ere pianojaialdian izan ziren pasa den otsailaren 16 eta 17an.

z ZUHAITZ EGUNA

Astigar bana landatu zuten igandean, jaiotako haur bakoitzeko bana.

z SAGARDOETXEA

Bisita gidatua, bihar ereMartxoaren hasierarekin, Emakume ekintzaileak sagardogintzan era-kusketa jarri zuten Sagardoetxean XVI-XVIII. mendeetako Gipuzkoakolau emakumeren istorioak ezagutzera emateko. Egunero bisitatu daite-ke hori, Sagardoetxearen ohiko ordutegian, baina gainera, iganderobisita gidatuak egiten ari dira, debalde. Goizeko 11:00etan egingodute hurrengoa bihar. Izena emateko: 943 550 575 edo info@sagar-doarenlurraldea.com. Euskeraz edo gaztelaniaz egin ahal izango da. yy

z GURASOLAGUN

Gurasolagun elkargunea, euskeraz aritzekoEuskeraz dakiten gurasoek eta ikasten ari direnek bat egiteko elkargu-nea izaten da ostegunero Herri Eskolako areto nagusian. Arratsaldeko16:45etatik 18:30etara elkartzen dira, eta haien haurrek ere Xagurxartaldeko begiraleekin egoteko aukera daukate. Doan da, baina izenaeman behar da: iker-g@aek.eus edo 943 335 064. yy

// 122019-03-16 larunbataASTIGARRAGA

HILERO eskaintzen die aukeraXaguxar Aisialdi Taldeak asti-gartar gaztetxoenei ondo pa -satzeko. Larunbat arratsaldebaterako plana egiten du, etadagoeneko zehaztu du mar -txokoa noiz izango den. Gaurzortzirako, hilaren 23ra ko, ja -

rri du hitzordua. Ohi bezala, arratsaldeko

16:30etatik 18:00etara bitarteizango da, kultur etxean.

Bereziki 4 eta 12 urte bitar-tekoei egin diete deia, Xagu xa -rreko begiraleekin batera jola-sak, eskulanak... egiteko. yy

HAINBAT lan egin ditu Udalakazkeneko hilabeteetan, beste-ak beste, Galtzaur kaleko asfal-tatzea eta Maskarrene bidea-ren (udale txetik egungo kulturetxera doan bidea) argiztape-na. Ho rie kin «pozik» agertu daAsti garragako EH Bildu, bainakritikatu du udal gobernuak 4urtetan egin ez duena, azken 2hilabetetan egiten ari dela:«Astigarragaren alde eta txu-kun egiten bada, gaitzerdi!»,adierazi du.

2017ko aurrekontuetan,Galtzaur kalea asfaltatzeaOhar berean azaldu dute, baitaere, Galtzaur kalea asfaltatzeaEH Bilduk proposatu zuela2016 ko abenduan, 2017ko au -

rre kontuetako emendakine-tan: «2 urte itxaron behar izandira egina ikusteko.Eragozpen gu txien sorrarazte-ko, 2018ko udan egitea egokie-na zitekeela alde batera utzita,beharrezko obra bat zenez, EHBilduk positiboki baloratzendu», onartu dute.

Argiztapena «aspaldikoeskaera»Bestalde, Maskarrene bidearenargiztapena EH Bilduren «as -

paldiko eskaera» dela diote:«Aurreko legealdian, GoikoIturri parean argiztapena in -dartu zen, baina lanak bukatugabe geratu ziren. Ordutik,EAJk ez du ezer egin».

Gainera, gogorarazi dute«neurri hau EH Bilduk propo-satutako Mapa Morearen eki-menean aurreikusita dagoela,baina EAJ ez da gai izan, edo ezdu nahi izan orain arte ezeregin». Izan ere, «Mapa Moreanherri osoan zehar herritarrakmodu seguru eta askean ibil -tzeko lan ugari jasotzen dira».

Dena den, «lau urteren on -doren bada ere, EH Bildukpozez hartzen du behar-beha-rrezkoa zen ekimen hau gau-zatu izana». yy

«Astigarragarenalde eta txukunegiten bada,gaitzerdi!»

EH Bildu «pozik» Galtzaur kaleaasfaltatu eta kultur etxekobidea argiztatu izanagatikUdal gobernuak 4 urtetan egin ez duena azkeneko 3 hilabetetan egiten ari dela kritikatu du Astigarragako EH Bilduk.

z EH BILDU PRENTSA-OHARRA

Astigarragarenukitua duten sariakEmakume enpresari eta zuzendarisariak banatu zituen otsailaren28an Aspegi elkarteak, eta biakbete-betean joan ziren Astiga -rragara. Aurrenekoa Maria He -rrero Eizmendik jaso zuen,Astigarragan dagoen HerrekorS.L.U. enpresako kudeatzaileak.Eta bigarrena, aldiz, NekaneArzallus Iturrizak, Gipuzkoa Bas -ket Club (GBC) taldearen lehen-dakariak. Aspegi elkarteak lauga-rren aldiz banatu ditu sari hauekDonostiako Aquariumean. yy

z ASPEGI SARIAK

z HITZALDIA

Areto nagusian hitz egin zuen ostegunean, Iñaki Olaskoagak.

Hileroko hitzorduaXaguxarrek, 23anGaur zortzirako antolatu dituzte jolas etatailerrak; kultur etxean izango dira.

z XAGUXAR AISIALDI TALDEA

Emozioen eraginaz, Iñaki OlaskoagaHerri Eskolako guraso elkarteak bultzatuta, hitzaldi eta solasaldi askoegiten dituzte ikasturtean zehar. Ostegunean egin zuten horietako bat,ikasketak eta emozioak uztartu zituen Iñaki Olaskoaga psikologoak. yy

Klima aldaketaren aurrean, begiak irekitzeko uneaAstigarragako Udalak bat egin du Asteklima, Euskadiko aurreneko kli -ma-aldaketaren astearekin. Erakusketaz gain, mahai ingurua egin zu -ten asteazkenean Jakoba Errekondo (agronomoa eta paisajista), ArturoElosegi (EHUko ikerlaria) eta Xabier Estebanekin (aholkularia). yy

z ASTEKLIMA

Jakoba Errekondo izan zen hizlarietako bat asteazkenean.

// 13 2019-03-16 larunbata ASTIGARRAGA

FALTA diren finalak jokatuta,Udaberri Sariak banatuko di -tuzte asteburu honetan. Laujaialditan emango zaio bukae-ra txapelketari; gaur izangodi ra horiek Aginagan, Mu tri -kun, Olaberrian, baita Asti ga - rragan ere.

Hiru final, TxomiñeneanArratsaldeko 17:00etatik aurre-ra, hiru final jokatuko dituzteFo ru Plazako Txomiñenea fron - toian, eskuz binaka, denak.

Aurreneko partidua kadete-etako 2. mailakoen artean izan-

go da; Eibar (Azkargorta-Cami -na) eta Gazteleku (Beloki-Lan -zeta) arituko dira aurrez aurre.

Bigarrenean jokatuko duteMundarroko jubenil 2. maila-koek; Larrañaga eta Urdanga -rinek, Alde Zaharreko De la To -rre eta Atxaren kontra lehiatu-ko dira.

Eta bukatzeko, 2. mailakonagusien txanda izango da;Tolosa 2k (Zalakain-Esnaola)eta Intxurre 3k (Zubeldia-Alberdi) jokatuko dute azkene-ko txapela, Astigarragako fron-toian. yy

ERREPIDEKO denboraldian be -te -betean murgilduta daudeAs tigarragako maila guztieta-ko txirrindulariak. Duela astebatzuk hasi zuten ibilbideamaila altuenetan daudenek,eta pasa den asteburuan ale-bin eta infantilen txanda izanzen.

Errenterian, aurrenekoaLarunbatean izan zuten errepi-deko aurreneko zita gaztetxoe-nek, Errenterian. Alebin mai-lan, 46 txirrindularik hartu zu -ten parte, tartean bost astigar-tarrek; Zumaiena ikastolakoAsier Aizpurua izan zen garaile,eta beranduago iritsi ziren asti-gartarrak: Aimar Cap dequi 15ga -rren, Beñat Auzmendi 17garren,Unai Hernandez 29garren, Da -nel Chapartegi 31garren eta EkhiRabanedo 40garren.

Infantil mailan, aldiz, 40izan ziren, eta lau herritar zeu-den haien artean: Tasio Sem -pe rena (7garren), Aimar Olasa -gasti (14garren) eta Eneko Ol -veira (17garren).

Goierriko Itzulian, 23 azpikoakEgun berean izan zuten zita 23urte azpiko txirrindulariek, ka -su honetan, Urretxuko Goie rri -ko Itzuliarekin. Lasterketa go -ra beheratsua izan zen, eta gel-dituarazi behar izan zuten,helmugatik 29 kilometroraeror keta jendetsua izan zelako.

Proba bearrabiarazita, txi-rrindulariak hoztu egin zirelana baria zen. Dena den, Urretxu ko helmugara bidean,sprint ean abiarazteko gogoa ezzuten falta!

Goierriko TB Caja Labora l -eko Mikel Paredes izan zenazkarrena, eta astigartarrakatzerago iritsi ziren: UrkoSemperena 7garren izan zen,eta Xabier Mikel Azparren,aldiz, 42garren.

Geldialdia egin behar izanzuten igandean ere. Juniormailakoen txanda izan zenorduan, Azpeitian. Ibilbidekoha sierako kotxea ibilbideznahasteagatik gelditu beharizan zuten.

157 txirrindularik hartu zu -

ten parte, eta Astigarragatik,bertan izan ziren AMPOko Ene -koitz Azpa rren, Bazpiko JaimeRomero eta Donosti BerrikoTelmo Sem perena, besteakbeste. Enekoitz Azparren fabo-rito gisa atera zen, eta protago-nistetako bat izan zen. Bainahirugarren izatea lortu zuen.

Izan ere, Altzarteko igoeranaurrea hartu zuen SakanaGroupeko Igor Arrieta, eta harkjaso zuen sari potoloena.

Igoera ederra egin zuen,baita ere, Jaime Romerok eta11garren iritsi zen. TelmoSemperena, aldiz, 40garrenizan zen.

Zita bikoitza, juniorrekAsteburu honetan ere, denekizango dute zer jokatua. Alebineta infantilak Hernanin izangodira gaur, eta Elite mailakoaketa 23 azpikoak, aldiz, AiztondoKlasika izango dute bihar, Al ki -zan. Junior mailakoek zita bi -koi tza izango dute: gaur, Igor -lako igoera Bergaran; eta bihar,Altsasuko Udaberri Sarian. yy

Errepideko denboraldian bete-betean, txirrindulari guztiakAurreko astean hasi zuten denboraldia txikienek, alebin eta infantilek. Hernanin, Bergaran, Altsasun eta Alkizan izangodituzte asteburu honetako probak txirrindulari astigartarrek.

z TXIRRINDULARITZA

z MUNDARRO KIROL ELKARTEA

Taldeko argazkia egin zuten Mundarroko Kirol Elkartearekin joandakoek, Somporten.

Somportera irteera aurreko astean, elur arteanOhiko jarduerez, hau da, kirol federatuaz eta eskola kirolaz gain ere, hainbat ekintza berezi antolatu ohi dituMundarro Kirol Elkarteak. Horietako bat aurreko asteburuan burutu zuten; Aragoiko Somporteko iraupeneskiko estaziora egin zuten irteera asteburu osorako. Gaztetxo nahiz helduek elur eta mendi artean ondopasatzeko eta, aldi berean, kirola egiteko aukera izan zuten. yy

z FUTBOLA

Tolosarekin aurrez aurre gaur, moreakTolosaren kontra jokatuko dute gaur Mundarroko mutilek etxean,Zarkumendegin. Arratsaldeko 16:00etan hasita izango da norgehiago-ka, nahiko parekatuta dauden bi taldeen artean. Bien nahia izangoda irabaztea; hiru puntuak lortzea ezinbestekoa daukate astigartarrekgoiko postuetan jarraitu nahi badute, behintzat. yy

z SASKIBALOIA

Aurkari zuzena gaur, kanpoanPuntu bakarrak urruntzen ditu Astigarragako Mundarro eta BostekoIrauli A taldea gizonezkoen probintziako 1go mailan; seigarren dagoetxekoa, eta bosgarren, aldiz, kanpokoa. Sailkapenari buelta ematekoaukera izango dute gaur astigartarrek Pako Yoldi kiroldegian. Iluntzeko20:00etatik aurrera hasiko da haien arteko norgehiagoka, bertan. yy

z ASTEBURUKO PARTIDUAK

Udaberri Sariko hirufinal, TxomiñeneanArratsaldeko 17:00etan hasita izango dira;bigarrenean arituko dira astigartarrak.

z ESKU PELOTA

// 142019-03-16 larunbataURUMEA

Kantari jarraitzeko zita, gaur

KANTU eta dantzarik ez dutefalta izan, Inauterietan, goizue -tarrek; eta martxa ederreanospatu zuten Kontuen Egunaere, aurreko larunbatean.

Martxa berarekin jarraitze-ko, eta kantu eta dantzei segi-da emateko, gaur bertan jarridute kultur agendako beste zitabat. Karaokea antolatu du te,haur eta gurasoentzat, udale -txeko ganbaran. Arratsal de ko18:00etan izanen da.

Hurrengo ekintza, apirilaren14an izanen da: Erremen ta ripe likula jarriko dute. yy

Karaokea egingo dute gaur, haur eta gurasoentzat, 18:00etanganbaran. Inauterietako kantu eta dantzei emanen diete segida.

z GOIZUETA KULTUR AGENDA

Goizetik gauera izan zen kantu eta dantzarako tartea, Kontuen Egunean.

Suhiltzaile boluntarioei aitortza,«herritar guztien lanagatik»

EGUN seinalatua da martxoaren8a; baina Emakumeen Egunabakarrik ez, Suhiltzaileen Egu -na ere bada, eta hala ospatuzuten, aurreko ostiralean.

Urtero bezala, ekitaldia eginzuten Iruñan, Cordovilla suhil -tzaile parkean; eta errekonozi-mendua egin zieten Nafa rroa -ko Suhiltzaileek, boluntario ari -tzen diren 133 nafarrei. Horienartean, noski, Goizuetako tal-deari ere eskertu zioten, suhil -tzaile lanetan zein anbulantzi -

e kin, egiten duen lana eta dau-kan konpromisoa. Oroigarri ba -na eman zieten, taldeko kideei.

«Egun gogor hauetan ikusi da,parkeko taldeaz gain, herritarguztiek duten konpromisoa»Goizuetako suhiltzaile parketikadierazi dute, hala ere, erreko-nozimendu hori ez dela «guretaldearentzako bakarrik. Betigu lagundu nahian zabiltzatenherritar guztientzat ere bada»,nabarmendu dute.

Eta diote, azkeneko asteota-ko bi suteetan ikusi dela, herri-tarren konpromisoa: «atzekoegun gogor horietan ikusi da,Goizuetako parkeko taldekide-ez aparte, herritar guztiek dau-katen konpromisoa herriareki-ko, modu desinteresatuan berelaguntza osoa eskainiz».

Suhiltzaile boluntarioetakobirekin egon da Kronika egunhauetan, eta datorren larunba-tean irakurri ahal izango duzueerre portaje osoa, Kronikan. yy

Suhiltzaileen Eguna ere izan zen martxoaren 8a, eta egiten dutenlana eskertu zieten goizuetarrei, Nafarroako Suhiltzaileek.

z GOIZUETA SUHILTZAILEAK

Oroigarria eman zieten suhiltzaile boluntarioei, haien lana eskertzeko.

Urteko batzarra gaur, Umore Onak

GAUR eginen du, Umore OnaEl karteak, Bazki de en Ohiko Ba -tzar Orokorra. Elkartean izanenda, arratsaldeko 17:00etan ha -sita, aurreneko deialdian; edobestela, ordu erdi beranduago,17:30etan, bigarrenean.

Guztira, sei puntu landukodituzte. Aurreko batzarreko aktaonartu ondoren, 2018ko txoste-na eta balantzea aurkeztukodute, eta baita 2019rako aurre-kontua ere, onartu dadin. Gero,komisio berriaren hautaketa

eginen dute; eta azkenik, baz-kide berriak onartuko dituzte.Eskari eta galderei dagokionada seigarren puntua.

Elkarteko bazkide guztieiluzatu diete gonbitea eta deia,batzarrera azaltzeko. yy

Arratsaldeko 17:00etan eginen dute, elkartean bertan, BazkideenOhiko Batzar Orokorra. Bertan onartuko dira bazkide berriak ere.

z GOIZUETA UMORE ONA ELKARTEA

Arga

zkia

: FEL

IX L

OIAR

TE

San Antonio jaiakantolatzeko, bigarrenbilera asteazkenean

HIRU hilabete baino gutxiagofalta dira, San Antonio jaiakospatzeko; eta dagoeneko hasidira lanean auzotarrak, festaknolakoak izango diren erabaki -tzeko eta prestatzen hasteko.

Duela hamar egun egin zu -ten aurreneko bilera, martxoa-

ren 6an; eta datorren asterakojarri du bigarren zita, Jai Ba -tzordeak. Asteazkenean izangoda, martxoaren 20an, arratsal-deko 18:30etan hasita. Aurrekoabezala, Auzo Udaleko aretoanegingo dute. Au zotar guztieiire kia izango da. yy

Arratsaldeko 18:30etan jarri du zita JaiBatzordeak, auzotar guztiei irekia.

z EREÑOTZU JAI BATZORDEA

Atseden asteburua, pilotariek

ASTEBURU lasaia dute esku pi -lotari goizuetarrek, eta atsedenhartuko dute gehienek. Are ge -hiago, Xanet Apezetxea alebi-nak bakarrik jokatuko du.

Bihar ariko da Apezetxea,Tafallan, Oberena taldeko Zu -laikarekin bikotea osatuz. Goi -zeko 10:00etan hasita, aurrene-ko partidua izango da beraie-na, Tafallako torneoko aurre-neko kanporaketakoa.

Datorren asteburuan, aldiz,Nafar Jokoen hirugarren faseahasiko dute goizuetarrek, etabost bikote ariko dira: benja-minetan, Mikel Zurutuza etaAlize Sagardui, Josu Alsua etaMattin Garmendia, eta AdurSagardui eta Axel Salaberria;alebinetan, Anartz Lujanbioeta Xanet Apezetxea; eta infan-tiletan, Oihan Legarreta etaEgoitz Elizegi. yy

Xanet Apezetxeak bakarrik jokatuko du goizuetarren artean, bihar goizean Tafallan.

z GOIZUETA ESKU PILOTA

Mikromatxismoei buruzko solasaldiaren ondoren, elkartean afaldu zuten elkarrekin, emakume aranoarrek.

KALEAN bakarrik ez, mahaiarenbueltan ere elkartu ziren baila-rako emakumeak, Mar txo aren8an; Emakumeen Egunean. Ba -zelako zer os patua!

Epeleko emakumeak Itu -rralde jatetxean elkartu ziren,urtero bezala, giro ederrean baz -kaltzeko. Eta azaldu dute, «Epe -

le ko emaku me guzti-guztiak»el kar tu zirela.

Aranoarrek, berriz, elkarte-an egin zuten afaria, Mai sue -ne an mikromatxismoei buruz-ko solasaldia egin ondoren. Etagoizuetarrak ere afaltzeko bil duziren, Oxeguardan, Plazan el ka -rretaratzea egin ondoren. yy

Iturralde jatetxean egin zuten bazkaria, Epeleko emakume guzti-guztiek. Oxeguardan elkartu ziren emakume goizuetarrak, afaltzeko. Argazkiak: Felix Loiarte

Mahaiaren bueltan erebazen zer ospatua,Emakumeen EguneanBazkaria egin zuten Epeleko emakumeek,eta afaria Arano eta Goizuetakoek.

z MARTXOAK 8

Udal Aurrekontua etaplantilla organikoa,jendaurrean ikusgai

JOAN den astelehenean argita-ratu zen Nafarroako AldizkariOfizialean, 2019rako Udal Aurre -kontua eta plantilla organikoaonartu dituela Aranoko Uda lak;eta egun horretatik hasita, 15egun balioduneko epea dago,erreklamazioak edo alegazioakaurkezteko, udaletxean; apiri-laren 1era arte, alegia.

Jendaurrean ikusgai daude,udaletxean bertan, herritarren

eta interesatuen eskura. Epeaigarota erreklamaziorik aur-keztuko ez balitz, behin betikoonartuta geratuko dira biak.

Urtarrilaren 31n egin zuenohiko Plenoa Aranoko Udalak,eta ber tan onartu zituen UdalAurre kontua, plantilla or ga ni -koa eta langilegoaren ze rrenda,eta baita alka teak izanen duenordainsaria eta dedikazioa ere,2019 urtean. yy

Urtarrilaren 31ko Plenoan onartu zituzten;apirilaren 1era arte, erreklamazio epea.

z ARANO UDALA

‘Artantxuriketan’ emanaldiaauzo etxean, ostiralean

EREÑOTZUN ere egingo du gel-dialdia, Artantxuriketan ema-naldi bereziak, lau emakumearanoarren eskutik: Arantxa,Ainhoa eta Maider Ansa ahiz-pak, eta haien ama, Maria Je -sus Zugarramurdi.

Datorren ostiralean izangoda saioa, martxoaren 22an,Olak Auzo Elkarteak antolatu-ta. Arratsaldeko 19:00etan ha -siko da, Ereño tzu ko auzo etxe-an; eta antzeztuko dute artozuriketan ari direla lau ema-

kumeak, baserriko sukaldean,arratsalde batean. Familia etaauzokoak elkartuta, solasaldibizia sortzen dute, artoa zuri -tzen duten bitartean, kantuzeta kontakizunez betetakoa.

Atsolorra, apirilaren 7anEmanaldiaz gozatzeko aukeraeskaini nahi izan die OlakAuzo Elkarteak, ereñotzuarrei.Baina bide batez, giroa berotunahi izan du auzoan, Atsolo -rra ri begira. Zehazki, apirila-ren 7an izango da, hiru astebarru, igandearekin.

Auzo Elkartetik nabarmen -du dute, bi ekitaldiek azalera -tzen dutela «emakumeak izanduen pisua, euskal kulturarentransmisioan». yy

Arratsaldeko 19:00etan izango da saioa, Aranoko Ansa ahizpeneta Maria Jesus Zugarramurdi amaren eskutik.

z EREÑOTZU ANTZERKIA

Atsolorrerako giroaberotu nahi du OlakAuzo Elkarteak,emanaldi honekin.

// 15 2019-03-16 larunbata URUMEA

MAKINA bat bertso eder izangodira dagoeneko, sagardotegie-tako kaxetan jasota. Umore tsu -ak gehienak, ziurrenik, sagar-dotegiko giroak lagunduta. Etahorietako batzuek, saria izangodute apirilean, Bota Bertsoa! le -hiaketako irabazleak aditzeraematen dituztenean, DoberaEuskara Elkarteak eta IraulioPanttalone Bertso Kabiyak.

Baina oraindik ere, bertso-tarako tartea zabalik daukate,kupel arteko bertsolariek! Mar -txoaren 25era arte dago epea,Bota Bertsoa! lehiaketan partehartzeko, Astigarraga eta Her -na niko makina bat sagardote-gitan: Akarregi, Alberro, Altzue -ta, Elutxeta, Goiko Lastola, Gu ru - tze ta, Ipa rra girre, Ipintza, Itxas-Bu ru, Larre Gain, Lizeaga, Oia lu -me Zar, Oiar bide, Olaizola, Otsua-Enea, Pe tritegi, Rezola, Roxario,Rufino, Zapiain eta Zelaia.

Horietan guztietan dago kaxa

bana, bertsoa botatzera anima -tzen di renek, bertan uzteko.

Zer izango ote da aurten, iaz baino hobea?Parte hartzeko, sagardotegikobezeroek nahikoa dute kaxarenondoan dagoen paper bat hartu,eta bururatzen zaien bertsorikonena idaztea. Baina bertsoa-ren gaia, aurrez zehaztu dutebertso eskolakoek: Aurten? Iazbaino hobea. Zer izango ote den,aurten hobea den hori, norbe-rak erabakiko du!

Nahi den doinu eta neu-rrian idatzi daitezke bertsoak,

eta izen-abizenak eta telefonozenbakia jarrita, kaxan sartubehar dira. Bertsoa hobeto pen -tsatu nahi duenak, hala ere,emailez ere bidali dezake gero,dobera@dobera.eus helbidera.

Sarien artean, otorduak,sagardoa, ipuinak...Bertso onenak bakarrik ez, bes-telakoek ere jasoko dute saria,urtero bezala. Aurreko edizioe-tan, bertso bereziena, originale -na, arraroena, letra onena zeu -kana, umoretsuena... ere sarituizan dute, Iraulio Panttalonekoepaimahaikideek. Horrelako sa -ri bitxirik ez da faltako ediziohonetan ere... eta bertso bitxi-rik ere ez!

Horrela, makina bat saribanatuko dituzte, sagardote-giek eta Doberak jarritakoak: bilagunentzako otorduak, kaxasa gardoak, Doberaren ipuin etaliburuak...

Bertso emanaldia eta saribanaketa, apirilaren 9anParte hartzeko epea martxoa-ren 25ean bukatuta, 15 egunekoepea izango dute epaimahaiki-deek, deliberatzeko zein izangodiren sarituak. Eta apirilaren

9an, ekitaldia izango da Biterin:saritutako bertsoak kantatukodituzte, irabazleek; eta bertanjasoko dute, merezitako saria.

Aurreko urteotan bezala, eki -taldi horretan ere ez da umore-rik faltako! yy

Argitaratzailea: Dobera Euskara Elkartea Lan-taldea: A. Arbelaitz, I. Goñi, L. Goñi, B. Los Arcos, A. Moreno, J. Osa, M. Ramirez de Alda, L. Rekondo eta J. Zubitur. Egoitza: Larramendi 11 (Hernani) % 943 33 08 99 - 688 660 714. Eposta: kronika@kronika.eus, astigarraga@kronika.eus, urumea@kronika.eus eta publi@kronika.eus. Lege gordailua: SS-1469-2018. ISSN: 2659-5036

IRAGARKI MERKEAK

Adineko gizonezkoa zaintzeko euskeraz dakien emakumea behar dugu, goizez 3-4 orduz.Deitu: 608 870 402

6 hilabeterako pisua elkarbanatu edo alkilatuko nuke merke Hernanin edo inguruan.Deitu: 699 450 815

Tailer mekanikoa salgai Hernanin. Lizentziak indarrean ditu eta makineria guztia prest. Bezerokartera haundia eta errentagarritasun frogagarria. Deitu: 656 709 251

Langile bat behar da SOLDATZAILE ETA OBRARAKO MUNTATZAILEA, ahal bada esperientziarekin. Interesatuak deitu: 943 690 643

Hernaniko Izpizua kalean martxan dagoen Txema taberna alokatzen da. Deitu: 605 72 91 57Iñigo Royo Masajista. Masajea, naturopatia, osteopatia, kinesologia, reiki, homeopatia,

akupuntura,... Deitu: 943 33 28 94 - 626 80 76 33 (Agustindarren plaza, 4)

2019ko martxoaren 16a, larunbataUrumeako Kronika 6.690 zk.::: www.kronika.eus :::

EGUR

ALDI

A Erabat aldatuko da eguraldia, biharko.Fronte hotz bat sartuko da goizean, etaokerrera egingo du. Tenpe ra turak behe-rakada haundia izango du, eta euria ereegin dezake. Min.8º / Max.11º (e

uska

lmet

)GAUR BIHARHegoaldeko haizea sartuko da, eta goraegingo du tenperaturak, nabarmen, nahizeta giro frexkoarekin hasi eguna. Zerua iaerabat garbi egongo da, egun osoan zehar.Min.6º / Max.21º

& TAXIAK: 943 550093 (Hernani) 622 222 343 (Astigarraga) UDALTZAINGOA: 943 248900 (Hernani) 943 335230 - 699 487 587 (Astigarraga)DYA: 943 464622 AUTOBUSAK: Garayar: 943 556658 Areizaga: 943 452708 Korreoa Goizueta-Hernani: 948 514037ANBULATORIOA: 943 006666 - 900 203050 (Hernani) 943 33 56 44 (Astigarraga) JOKALARI / ALKOHOLIKO ANONIMOAK: 943 3311039 Egunez: Odriozola URNIETA Idiazabal, 18 943 334014 Gauez: Aldabe Perkaiztegi, 8 (Antziola, Hernani) 943 336022

z DOBERA EUSKARA ELKARTEA

Azken txanpan sartu da ‘Bota Bertsoa! lehiaketa, sagardotegietan.Martxoaren 25era arte dute epea, kupel arteko bertsolariek.

Txotxaren ondorengo postrea,edozeri koplak jartzea!

Biterin elkartuko dira apirilean, saritutako bertsoak kantatzeko.

Lehiaketan partehartzeko, Hernanieta Astigarragako 21 sagardotegitandaude kaxak.