Turski jezik 1

Abeceda, gramatička struktura, lične zamenice, lični sufiksi

Upoznavanje sa jezikom Turski jezik spada u grupu uralo-altajskih jezika. Postoje neke jezičke sličnosti sa finskim, maĎarskim, estonskim, korejskim, mongolskim, japanskim i uzbekistanskim jezikom. ABECEDA - Türk alfabesi U turskom jeziku postoji 29 slova, 21 suglasnik i 8 samoglasnika. A B C Ç D E F G Ğ H I Ġ J K L M N O Ö P R S ġ T U Ü V Y Z Svako slovo predstavlja jedan glas pa u turskom jeziku vaţi isto pravilo kao u srpskom: Piši kako govoriš, čitaj kako je napisano. Razlika postoji samo u nekoliko slova i kada to naučite moţete bez problema da čitate turski.

U turskom jeziku ne postoji glas C. Tursko slovo C nekada zvuči kao naše Ð a nekada kao umekšano DŢ. Tursko slovo J je naše Ţ a tursko Y je naše J. jeton - ţeton

Maya - Maja Tanya - Tanja Ako se zovete Maja,Tanja, napisaćete - Maya, Tanya, inače će Turci vaše ime pročitati Maţa,Tanţa.

Ova dva slova su ista kao u srpskom, jedina razlika je poloţaj crtice. U turskom se piše sa donje strane slova. U turskom ne postoji slovo - glas Č. Evo nekih turskih reči koje postoje u srpskom jeziku, umesto slova ç je slovo č. çorba çoban çizme çeĢme çay çorap çekiç çarĢaf Turska slova koja ne postoje u srpskom jeziku Ğ meko G, ovo slovo se praktično ne čuje ali menja izgovor reči u kojima se nalazi. Primeri: u reči değil ovo slovo se čuje kao slabo y. Ako se ğ nalazi iza samoglasnika onda taj samoglasnik dobija na duţini. dağ (planina), izgovara se kao daa. oğul (sin), izgovara se kao ooul. I Ovo slovo je i bez tačke. Izgovara se kao neodreĎen član a u engleskom (a boy, a book). kapı - vrata Ne čita se kapi jer na kraju nije slovo i već je slovo ı. ( i veliko i malo slovo se pišu bez tačke, slovo i ima tačku i kad je veliko slovo) I ı Ġ i U srpskom jeziku je svejedno da li ćemo slovo i pisati sa tačkom ili bez nje ali u turskom je to veoma vaţno jer su u pitanju dva različita slova-glasa. Ö Ü Izgovaraju se slično kao u nemačkom jeziku. ........................................

harf - slovo ünsüz harf - suglasnik ünlü harf - samoglasnik ...................................................................................

Pravila vezana za suglasnike P Ç K T kada se na reč koja se završava ovim suglasnicima dodaje sufiks koji počinje samoglasnikom, slova p ç k t prelaze u druga slova. p --> b mektup - pismo, benim mektubum - moje pismo ç --> c ağaç - drvo, ağacın tepesi - krošnja drveta k --> ğ çocuk - dete, ben çocuğum - ja sam dete t --> d dört - četiri, dördüncü - četvrti Izuzetak hayat - ţivot, benim hayatım - moj ţivot Ovo pravilo ne vaţi za kratke reči (jednosloţne reči) saç - kosa, benim saçım - moja kosa F P ġ Ç K H S T posle ovih slova d --> t c --> ç Ova slova ćete lakše zapamtiti koristeći rečenicu: Fe Paġa ÇoK HaSTa. Fe paša je mnogo bolestan. (sigurno ne postoji ime Fe, ali, rečenica pomaţe da se zapamte ovi suglasnici) koĢmak - trčati Ben koĢtum - Trčao sam (primer iz lekcije 5)..............................................................................................................

Gramatička struktura

Gramatička struktura je potpuno drugačija od indo-evropskih jezika.Turska gramatika postaje jednostavna kada se naviknete na njen stil.Sve je precizno odreĎeno, postoje jasna pravila koja treba naučiti. Osnovne specifičnosti po kojima se turski razlikuje od evropskih jezika su: red reči u rečenici, sufiksi, harmonija samoglasnika, nema roda. Red reči u rečenici Tipična turska rečenica ima sledeći redosled: subjekat - objekat - glagol

ArkadaĢım araba aldı. Moj drug kola kupio je. arkadaĢ - drug arkadaĢım - moj drug (prisvojni sufiksi, lekcija 2) araba - kola almak - kupiti aldı - kupio je (prošlo vreme, lekcija 5) Sufiksi (nastavci) Turski jezik spada u aglutinativne jezike.To znači da se na koren reči dodaju različiti sufiksi čime se dobijaju reči različitog značenja. Lične zamenice, prisvojne zamenice, predlozi, vremena... sve se gradi dodavanjem sufiksa na koren reči. Neki pojmovi koji se u većini jezika iskazuju sa nekoliko reči, pa i celom rečenicom, u turskom jeziku se iskaţu jednom rečju na čiji koren je "zalepljeno" nekoliko sufiksa. Primeri: Evimden - Iz moje kuće Ev - im - den kuća-moja-iz Kalbimdesin - Ti si u mom srcu Kalb – im - de - sin srce - moje - u - ti si kalp-srce (ispred samoglasnika p prelazi u b) Kalp je reč stranog porekla pa predstavlja izuzetak kada je dodavanje sufiksa u pitanju. Po vokalnoj harmoniji trebalo bi da bude kalbımdasın, ali nije tako. Posetilac bloga Senzen je ovo objasnila u komentarima ispod lekcije, 15.02.2013. Harmonija samoglasnika - vokalna harmonija Samoglasnici su podeljeni u grupe. 1. Velika harmonija, samoglasnici su podeljeni u dve grupe. (eng: major vowel harmony) A I O U E Ġ Ö Ü 2. Mala harmonija, samoglasnici su podeljeni u četiri grupe: (eng: minor vowel harmony)

A I E Ġ O U Ö Ü Koji samoglasnik će biti u prvom sufiksu zavisi od poslednjeg samoglasnika u reči na koju se dodaje sufiks. araba - kola arabada - u kolima da - sufiks za lokaciju ev - kuća evde - u kući de - sufiks za lokaciju evim - moja kuća im - prisvojni sufiks evimde - u mojoj kući ev - im - de kuća moja u Samoglasnik iz prvog sufiksa nije uvek isti kao poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks, ali mora da bude iz iste grupe. arabada - ovde imamo isti samoglasnik evimde - ovde imamo različite samoglasnike, e i (u istoj su grupi). U vokalnoj harmoniji postoje jasna pravila upotrebe samoglasnika u sufiksima, nema nagaĎanja. U svakoj lekciji ću napisati ta pravila. Jednina i množina Nastavci za mnoţinu su lar i ler. aıou eiöü - poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo sufiks lar ler kitap - knjiga kitaplar - knjige çocuk - dete çocuklar - deca köpek - pas köpekler - psi kedi - mačka kediler - mačke Kada se u mnoţini navodi broj onda se ne dodaju nastavci lar ler.

yaprak - list yapraklar- lišće üç yaprak - tri lista Izuzetak saat - sat saatler - sati Reč saat je reč stranog porekla pa dolazi do odstupanja u vokalnoj harmoniji. Mnoţina bi trebala da bude saatlar ali nije tako, mnoţina je saatler. Nema roda U turskom jeziku nema roda u ličnim zamenicama. on, ona, ono = o On dolazi. Ona dolazi. O geliyor. Ono dolazi. ...........................................................................................................................

GRAMATIKA

Lične zamenice - ġahıs zamirleri eng: Personal pronouns Ģahıs - lice, osoba zamir - zamenica

Lični sufiksi - ġahıs ekler ek - sufiks ekler - sufiksi olmak - biti

sadašnje vreme: sam, si, je, smo, ste, su Tabela ličnih sufiksa

aı ei ou öü - poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo sufikse iz tabele (u govornom jeziku treće lice jednine nema sufiks, ipak, pogledajte lekciju 7) Primeri za sve četire kolone: avukat - advokat, öğretmen - učitelj/nastavnik, doktor, kötü - loš

Ben avukatım Ja sam advokat Avukatım Advokat sam Sen öğretmensin Ti si učitelj Öğretmensin Učitelj si Siz doktorsunuz Vi ste doktori (Vi ste doktor, persiranje) Ako se reč završava samoglasnikom, kao u kötü, tada se ispred sufiksa koji počinje samoglasnikom dodaje slovo y. Dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga. Zato je ben kötüyüm, biz kötüyüz. Još jedan primer: anne (majka) Ben anneyim Ja sam majka Biz anneyiz Mi smo majke

Negacija Za negaciju se koristi reč değil. Na nju se lepe lični sufiksi. Uvek se koriste sufiksi iz kolone ei zbog poslednjeg samoglasnika u reči değil. imenica, pridev ..... değil + lični sufiksi (ei kolona) Ben doktor değilim Ja nisam doktor Sen doktor değilsin Ti nisi doktor O doktor değil On,ona nije doktor Biz doktor değiliz Mi nismo doktori Siz doktor değilsiniz Vi niste doktori (Vi niste doktor, persiranje) Onlar doktor değiller Oni nisu doktori Nema potrebe da se naglašava Ben,Sen... i u srpskom je dovoljno reći- Nisam doktor. Dakle, moţe samo da se kaţe: Doktor değilim. Na imenicu, pridev se ne stavlja nastavak za mnoţinu lar, ler. Ne moţe da se kaţe: Biz doktorlar değiliz. Upitni oblik imenica, pridev ..... mı mi mu mü + lični sufiksi aı ei ou öü mı mi mu mü = da li Ben doktor muyum? Da li sam ja doktor? Sen doktor musun? Da li si ti doktor? O doktor mu? Da li je on doktor? Biz doktor muyuz? Da li smo mi doktori? Siz doktor musunuz? Da li ste vi doktori? (Da li ste Vi doktor, persiranje) Onlar doktorlar mı? Da li su oni doktori? Onlar: nastavci, lar, ler, idu uz imenicu, pridev. ......................................................................................................................................

REČI Pozdravi Selam - zdravo, pozdrav Merhaba - zdravo

Günaydın - dobro jutro Ġyi günler - dobar dan (pogledajte napomenu) Ġyi akĢamlar - dobro veče Ġyi geceler - laku noć HoĢ geldiniz - Dobrodošli (mnoţina i persiranje) HoĢ geldin - Dobro došao HoĢ bulduk - Bolje vas našao, Bolje te našao HoĢçakalın - DoviĎenja, kaţe onaj koji odlazi Güle güle - DoviĎenja, kaţe onaj koji ostaje GörüĢürüz, GörüĢmek üzere -Vidimo se Napomena: iyi günler moţe da se kaţe i na rastanku, tada nema značenje Dobar dan, već- Ţelim ti lep dan. Have a nice day. Zahvaljivanje TeĢekkür ederim - Hvala Vam TeĢekkürler - Hvala Çok teĢekkürler - Puno hvala (thanks a lot) Sağ ol - Hvala (prisnije, za prıjatelje) Rica ederim - Nema na čemu Bir Ģey değil - Nema na čemu Sağ ol bukvalno znači budi zdrav (be healthy) sağ - healthy ol,olmak – biti (to be)

Ġyi günler.

Ġyi günler.

Nasılsınız?

Ġyiyim, teĢekkür ederim.

Siz nasılsınız?

Ben de iyiyim, teĢekkürler.

nasıl - kako

nasılsın - kako si

nasılsınız - kako ste

iyi - dobro

iyiyim - dobro sam

ben de - i ja, i meni, takoĎe

iyi -y-im, dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugog pa se

izmeĎu ubacuje y.

Dobrodošli - HoĢ geldiniz

Turski jezik 2

Nove reči, gramatika: prisvojne zamenice Merhaba :) evet - da hayır - ne var - ima yok - nema Yok se moţe koristiti i kao ne. I kod nas ne i nemam mogu biti odgovori na pitanje: Imaš li tu knjigu? Ne/Nemam Ne? Šta? Neden? Zašto? doğru - tačno, ispravno

yanlıĢ - netačno, pogrešno ...............................................................................................................

Dani gün - dan günler - dani Hafta - nedelja, sedmica pazartesi - ponedeljak salı - utorak çarĢamba - sreda perĢembe - četvrtak cuma - petak cumartesi - subota pazar - nedelja

Mrzim ponedeljak Mrzim ponedeljak Mrzim ponedeljak Ali danas je

utorak?! bugün - danas dün - juče yarın - sutra evvelki gün, evvelsi gün - prekjuče öbür gün - prekosutra Bugün gün ne? Koji je danas dan? Ġki gün önce. Pre dva dana. gün - dan (24 sata) günduz - dan, dok ima svetla gece - noć

sabah - jutro öğle - podne öğleden sonra - posle podne akĢam - veče gece - noć gece yarısı - ponoć dün akĢam - juče uveče yarın sabah - sutra ujutru hafta içi – radna nedelja hafta sonu – vikend geçen hafta – prošla nedelja gelecek hafta – sledeća nedelja tarih - datum bugünün tarihi - današnji datum (today’s date) Bugünün tarihi ne? Koji je danas datum? ............................................................................................................ Godišnja doba i meseci

mevsim - godišnje doba mevsimler - godišnja doba ay - mesec aylar - meseci yıl, sene - godina (arap. sene) asır, yüzyıl - vek

Proleće i jesen, moţe i ovako da se kaţe: ilkabahar - bahar sonbahar - güz Bu ay hangi ay? Koji je ovo mesec? beĢ ay önce - pre pet meseci yarım sene - pola godine geçen yıl - prošle godine ........................................................................................................... Porodica i familija Aile ve akraba

çocuk - dete kız se koristi i za: devojčica, devojka torun - unuk, unuka ..........................................................................................................................

GRAMATIKA

Prisvojne zamenice - Ġyelik zamirleri eng: Personal possessive pronouns Bez poznavanja prisvojnih zamenica nemoguće je sastaviti i prostu rečenicu: Kako se zoveš? U turskom se to pitanje postavlja kao u engleskom: What is your name ( Koje je tvoje ime) Da bi mogli da započnemo razgovor- upoznavanje, moramo da naučimo prisvojne zamenice. Naravno, i prisvojne zamenice su u formi sufiksa. Nije teško, videćete. Prisvojni sufiksi - Ġyelik ekler a) reč na koju dodajemo sufiks se završava suglasnikom

a ı e i o u ö ü - poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo prisvojni sufiks Primeri za prvu kolonu iz tabele ( a ı ) arkadaĢ - drug Benim arkadaĢım Moj drug Senin arkadaĢın Tvoj drug Onun arkadaĢı Njegov/njen drug Bizim arkadaĢımız Naš drug Sizin arkadaĢınız Vaš drug Onların arkadaĢları Njihov drug arkadaĢlar- drugovi Benim arkadaĢlarım Moji drugovi Senin arkadaĢların Tvoji drugovi Onun arkadaĢları Njegovi/njeni drugovi Bizim arkadaĢlarımız Naši drugovi Sizin arkadaĢlarınız Vaši drugovi Onların arkadaĢları Njihovi drugovi Njihov drug, njihovi drugovi- isto se kaţe, Onların arkadaĢları. Ne moţe da se kaţe arkadaĢlarları.

ad - ime Benim adım Onur. Moje ime je Onur. Senin adın Kerem. Tvoje ime je Kerem. Onun adı Deniz. Njeno ime je Deniz. Za persiranje se koristi sizin, mnoţina, kao u srpskom. Sizin adınız Nadida. Vaše ime je Nadida. ........................................

b) reč na koju dodajemo sufiks se završava samoglasnikom

Primer za drugu kolonu iz tabele ( e i ) anne - majka Benim annem Moja majka Senin annen Tvoja majka Onun annesi Njegova, njena majka Bizim annemiz Naša majka Sizin anneniz Vaša majka Onların anneleri Njihova majka Negacija Na kraju rečenice se doda reč değil na koju su zalepljeni lični sufiksi (ei kolona). Ben senin arkadaĢın değilim. Ja nisam tvoj drug. Sen benim arkadaĢım değilsin. Ti nisi moj drug. O benim arkadaĢım değil. On nije moj drug. Biz sizin arkadaĢlarınız değiliz. Mi nismo vaši drugovi. Siz bizim arkadaĢlarımız değilsiniz. Vi niste naši drugovi. Onlar bizim arkadaĢlarımız değiller. Oni nisu naši drugovi.

Upitni oblik Zavisno od poslednjeg samoglasnika u prethodnoj reči na kraju rečenice se dodaju: mı mi mu mü + lični sufiksi mı mi mu mü = da li aı ei ou öü Sen benim arkadaĢım mısın? Da li si ti moj drug? Ben senin arkadaĢın mıyım? Da li sam ja tvoj drug? Değilsin! Nisi! O senin arkadaĢın mı? Da li je on tvoj drug? teyze - tetka Sen benim teyzem misin? Da li si ti moja tetka? Senin annen öğretmen mi? Da li je tvoja majka učitelj? Sen doktor musun? Da li si ti doktor? ..................................................................................... Da vidimo kako izgleda to tursko skraćivanje rečenica korišćenjem sufiksa: Benim arkadaĢım. Moj drug. Sen benim arkadaĢımsın. Ti si moj drug. ArkadaĢımsın.

ArkadaĢımsın

drug moj si Benim annem. Moja majka Sen benim annemsin. Ti si moja majka. Annemsin.

Annemsin

majka moja si ..............................................................................................

Vežbanje

Upoznavanje Ġyi günler. Benim adım Onur. Sizin adınız ne?

Benim adım Sedef. Memnun oldum. Ben de memnun oldum. Sizin adınız çok güzel. TeĢekkürler. Dobar dan. Moje ime je Onur. Kako se Vi zovete? Moje ime je Sedef. Drago mi je. I meni je drago. Vaše ime je veoma lepo. Hvala. Prevedite rečenice: Ti si moja majka. Ti nisi moja majka. Da li si ti moja majka? Moja majka je advokat. Tvoja majka nije advokat. Da li je njegova majka advokat? Ne. Njegova majka nije advokat. Njegova majka je doktor.

Zamenice

tur: zamirler Lične i prisvojne zamenice su obraĎene na samom početku, u prvoj i drugoj lekciji. U ovoj lekciji ću obraditi ostale zamenice: -pokazne -povratne -opšte, neodreĎene, odrične -upitne ......................................................................

Pokazne zamenice

eng: Demonstrative pronouns Bu ġu O Bu - ovaj, ova, ovo (nešto što je blizu, moţe da se dodirne) ġu - taj, ta, to (nešto što je malo dalje) O - onaj, ona, ono (nešto što je daleko) Bu kitap Ova knjiga Bu kitaplar Ove knjige

ġu kitap Ta knjiga ġu kitaplar Te knjige O kitap Ona knjiga O kitaplar One knjige Bu bir kitap Ovo je jedna knjiga Bunlar kitaplar Ovo su knjige ġu bir kitap To je jedna knjiga ġunlar kitaplar To su knjige O bir kitap Ono je jedna knjiga Onlar kitaplar Ono su knjige Obratite pažnju na množinu! U našem jeziku nije potrebno naglašavati da je to jedna knjiga, ali, u turskom se menja značenje ako nema reči bir.

Bu, ġu, O ne? Za stvari i ţivotinje Bu ne? Šta je ovo? ġu ne? Šta je to? O ne? Šta je ono? Bu ne? Bu bir kitap. Šta je ovo? Ovo je jedna knjiga. Bu, ġu, O kim? Za ljude Bu kim? Ko je ovo? ġu kim? Ko je to? O kim? Ko je ono? Bu kim? Bu bir yazar. Ko je ovo? Ovo je jedan pisac. Bu ev kimin? Bu ev benim. Čija je ovo kuća? Ovo je moja kuća. Ah, Ģu kadınlar... Ah, te ţene.... burası - ovde Ģurası - tamo orası - onde

Pokazne zamenice se menjaju po padeţima. Napravila sam tabelu sa svim kombinacijama.

bu - ovaj, ova, ovo bunun - od ovog, od ove buna - ovom, ovoj bunu - ovog, ovu bunda - kod ovog, kod ove bununla - sa ovim, sa ovom bundan - od ovog, od ove ...................................

Povratne zamenice

eng: Reflexive pronouns Kendi - lično self,own Na reč kendi se dodaju prisvojni sufiksi, iza njih mogu biti sufiksi za padeţe. Kendim - ja lično myself Kendin - ti lično yourself Kendi(si) - on lično himself/herself/itself Kendimiz - mi lično ourselves Kendiniz - vi lično yourselves Kendileri - oni lično themselves Kendime - mene, me, meni, sebi

Kendimden - od mene lično Kendimle - sa mnom, sa sobom Primer: pričati sam sa sobom, koriste se sufiksi za dativ i instrumental. Mi koristimo instrumental, Turci češće koriste oblik sa dativom. Kendi kendime konuĢuyorum. (dativ) Kendi kendimle konuĢuyorum. (instrumental) Pričam sam sa sobom. Kendi kendine konuĢuyorsun. (kendin-e) Pričaš sam sa sobom. Kendi kendine konuĢuyor. (kendi-ne) Priča sam sa sobom. U govornom jeziku u trećem licu jednine se izostavlja sufiks si. Kendine iyi bak. Pazi se, čuvaj se. bakmak - gledati, paziti, brinuti se o... Kendime bakacağım. Paziću na sebe. Kendim/kendime, primer da shvatite razliku: Bu elbise kendim diktim. Ovu haljinu sam sama sašila. Kendime bir elbise diktim. Sašila sam sebi jednu haljinu. dikmek - šiti .............................

Opšte, neodreĎene, odrične

eng: Indefinite pronouns her - svaki, svaka, svako, svakog, svake every,each Ģey - stvar thing her Ģey - sve everything bir - jedan a,one birisi - neko someone,somebody bir Ģey - nešto something herkes - svako, svi everyone,everybody

herhangi birisi - bilo ko anyone,anybody herhangi bir Ģey - bilo šta, išta anything hiç kimse - niko no one,nobody hiçbir Ģey - ništa nothing bütün - svi all bazı - neki some Her Ģey güzel olacak. Sve će biti lepo. Her Ģey yolunda. (yol -put...u stilu, sve ide putem) Sve je u redu. Birisi geldi. Neko je došao. Ben böyle bir Ģey görmedim. Ovako nešto nisam video. Herkes burada mı? Da li su svi ovde? Herhangi bir Ģey değiĢti mi? Da li se bilo šta promenilo? Evde hiç kimse yok. Nema nikoga u kući. Hiçbir Ģey umrumda değil. Ništa me ne zanima. ..... Umrumda değil... Ne zanima me, ne interesuje me, baš me briga I don't care Napomena: i u turskom postoje jezičke nedoumice oko pisanja: hiçbir Ģey + hiçbirĢey - hiç bir Ģey - hiç birĢey - .....................................

Upitne zamenice

eng: Interrogative pronouns

Kim? Ko? Who? Ne? Šta? What? U kombinaciji sa padeţima

kim-ko, kimin-čiji, kime-kome, kimi-koga, kimde-kod koga, kimle-sa kim,

kimden-od koga

Kim temizledi bu odayı?

Ko je očistio ovu sobu?

Kimi bekliyorsun?

Koga čekaš?

.............................

Yarın ne yapacaksın?

Yarın Ankara'ya gidiyorum.

Kimle gidiyorsun?

Babamla.

Ankara'da ne kadar kalacaksın?

BeĢ gün.

ne kadar - koliko

..........

Padeži tur: Ġsmin halleri eng: noun states isim - imenica, hal - stanje U turskom jeziku postoji 5 padeţa i ne zovu se kao naši padeţi (na kraju lekcije sam postavila sliku sa nazivima turskih padeţa). MeĎutim, osim ovih pet, ima još slučajeva kada se na imenicu dodaju nastavci. Da bi bilo jednostavnije za razumevanje, padeţe ću objasniti koristeći našu podelu. Padeţi u srpskom jeziku su: nominativ, genitiv, dativ, akuzativ, vokativ, instrumental, lokativ. Ovoj listi ćemo dodati jedan turski padeţ - ablativ. ....................................................................................... Iza imena osoba, gradova i država stavlja se apostrof pre sufiksa.

1. Nominativ

Ko? Šta? eng: what, who Kim? Ne? Nominativ nema sufikse (nastavke).

Bu bir ev. Ovo je jedna kuća. ev - kuća U srpskom jeziku ne naglašavamo da je to jedna kuća, ali, u turskom se menja značenje ako se izbaci reč bir. Bu ev. Ova kuća. ........................................................................

2. Genitiv

Padeţ koji označava pripadnost. eng: whose Od koga? Čiji? Od čega? Kimin? aı ei ou öü - poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks ın in un ün nın nin nun nün U prvom redu su nastavci koji se dodaju na reč koja se završava suglasnikom (Tarkan). U drugom redu su nastavci koji se dodaju na reč koja se završava samoglasnikom. (Marko) Tarkan'ın en güzel Ģarkısı. Tarkanova najlepša pesma. Ģarkı - pesma Ģarkısı - njegova pesma (sı-prisvojni sufiks) güzel - lepa en güzel - najlepša

Marko'nun evi. Markova kuća.

Fatmagül'ün suçu ne?

Šta je Fatmagulina krivica? What is Fatmagül's fault? Kod nas je prevedeno: Šta je skrivila Fatmagul? suç - krivica, greška benim suçum - moja krivica senin suçun - tvoja krivica onun suçu - njegova, njena krivica ne - šta

Rahmi Ketenci Fatmagül'ün abisi, Mukaddes'in kocası Mukaddes Ketenci Fatmagül'ün yengesi, Rahmi'nin karısı abi - stariji brat yenge - snaja koca - muţ, suprug karı - ţena, supruga Umesto koca i karı moţe da se kaţe i eĢ (muţ, ţena) Rahmi'nin eĢi, Mukaddes'in eĢi (Rahmijeva ţena, Mukadesin muţ) Genitivne veze je sjajno objasnio neko ko se potpisao sa S. Pogledajte u komentarima ispod lekcije, 28 nov 2013. ........................................................................................

3. Dativ

Označava kretanje ka nečemu. engl: to, towards Kome? Ka čemu?(Gde) Kime? Nereye? a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks a ya na e ye ne

gitmek - ići Yarın Ġstanbul'a gidiyorum. Sutra idem u Istanbul. Eve gidiyorum. Idem kući. Evime gidiyorum. (ev-im-e... im - prisvojni sufiks) Idem mojoj kući. Sufiksi ya ye se koriste iza reči koje se završavaju samoglasnikom. Türkiye'ye gidiyorum. Idem u Tursku. Ne može da se kaže gitiyorum. gitmek, u sadašnjem vremenu (şimdiki zaman) kada je iza t neki samoglasnik tprelazi u d. To nije uvek slučaj, npr kapatmak – zatvoriti Ben kapatiyorum – ja zatvaram. Sufiksi na ne se dodaju iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom. (treće lice jednine i mnoţine). araba - auto, kola arabama ka mom autu arabana ka tvom autu arabasına ka njegovom autu arabamıza ka našem autu arabanıza ka vašem autu arabalarına ka njihovom autu ......................................................

4. Akuzativ

Koga? Šta? Kimi? Ne? kimi- za ljude i ţivotinje, ne-za stvari, objekte... aı ei ou öü ı i u ü Dva primera sa glagolom görmek - videti. Akuzativ koristite kada ste videli nešto konkretno, nešto odreĎeno...

Ne/kimi gördün? Šta/koga si videla? Evi gördüm. I saw the house. Videla sam kuću. (odreĎenu kuću, ne bilo koju) Bir ev gördüm. I saw a house. Videla sam jednu kuću. (neku, bilo koju) Kediyi gördüm. Videla sam mačku. (odreĎenu mačku, ne bilo koju) Bir kedi gördüm. Videla sam jednu mačku. (neku, bilo koju) kedi-mačka kedi-y-i ubacuje se y jer dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga. ........................... Kada sufiks za padeţ dodajemo iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom (treće lice jednine i mnoţine) pre sufiksa za padeţ ubacuje se slovon. Evlerini gördüm. Video sam njihovu kuću. ev-leri-ni ...................................................................

5. Lokativ

Padeţ za lokaciju, gde se neko, nešto nalazi. Gde? Gde je? Kod koga? Nere? Nerede? Kimde? a ı o u e i ö ü da ta nda de te nde

Kitap masada. Knjiga je na stolu.

kitap - knjiga masa - sto Anne nerede? Anne evde. Gde je majka? Majka je u kući. Hasan okulda değil. Hasan nije u školi. okul - škola Nastavci ta te kada se reč završava slovima f p Ģ ç k s t. (Fe Paġa ÇoK HaSTa) Sınıfta oturuyorum. Sedim u učionici. sınıf - učionica ........................................ Nastavci nda nde, ako postoje dve imenice onda se drugoj imenici dodaje nastavak. Dil kursunda. Na kursu jezika. Çocuk parkında. U dečjem parku. .................................... Ben neredeyim? Gde sam ja? Sen neredesin? Gde si ti? O nerede? Gde je on? Biz neredeyiz? Gde smo mi? Siz neredesiniz? Gde ste vi? Onlar neredeler? Gde su oni? Ben okuldayim. Ja sam u školi. .............................................

6. Vokativ

Dozivanje, pozivanje, uzvik, obraćanje nekome. Ne postoji u turskom. Kada se nekome obraćamo, kada nekoga zovemo, kaţemo: Milan gel - Milane doĎi Hasan gel - Hasane doĎi Abla gel - Sestro doĎi

............................................

7. Instrumental S kim? S čim? Kimle? eng: with, by, and a ı o u e i ö ü la yla le yle Hasan AyĢe'yle konuĢuyor. Hasan razgovara sa Ajše. Ayşe, završava se samoglasnikom pa se ubacuje y ispred sufiksa. Arabalarıyla gidiyoruz. Idemo sa njihovim kolima. araba-ları-yla Umesto sufiksa moţe da se upotrebi reč ile - sa. Hasan ile AyĢe tv seyrediyor. Hasan gleda tv sa Ajše. ..............................................

8. Ablativ

Od koga? Odakle? Od kada, iz, kroz eng: where from, by, since, through Kimden? Nereden? (u govornom jeziku nereden =nerden) a ı o u e i ö ü dan tan ndan den ten nden evden - iz kuće evimden - iz moje kuće Nastavci ndan nden se dodaju iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom (treće lice jednine i mnoţine). evlerinden - iz njihove kuće ev-leri-nden ......................... dan, den, tan, ten + beri = od (since) Sabahtan beri yağmur yağıyor. Od jutros pada kiša.

Još nekoliko primera: Hasan Türkiye'den geliyor. Hasan dolazi iz Turske. gelmek-doći AyĢe tatilden döndü. Ajše se vratila sa odmora. tatil - odmor dönmek - vratiti se Tren tünelden geçiyor. Voz prolazi kroz tunel. ........................................... Lične zamenice se menjaju po padežima.

ins: moţe da se kaţe na oba načina ben - ja benim - moj

bana - meni beni - mene bende - kod mene benimle - sa mnom benden - od mene Beni seviyor musun? Da li me voliš? Gel benimle. PoĎi sa mnom. E sad, zašto je ovo ovako, ne znam, ali sufiksi za ablativ se koriste i u ovim rečenicama: Senden nefret ediyorum. Mrzim te. Ne može da se kaže: Seni nefret ediyorum. Benden neden nefret ediyorsun? Zašto me mrziš? Senden nefret etmiyorum. Ne mrzim te. Pazartesi'den nefret ediyorum. Mrzim ponedeljak. ........................................

Vežbanje

Dodavanje sufiksa u skladu sa vokalnom harmonijom. Koja rečenica je tačna? 1. Sutra idem u Bodrum. a) Yarın Bodrum'ta gidiyorum. b) Yarın Bodrum'e gidiyorum. c) Yarın Bodrum'ya gidiyorum. d) Yarın Bodrum'a gidiyorum. 2. On živi u Ankari. a) O Ankara'ya yaĢıyor. b) O Ankara'da yaĢıyor. c) O Ankara'dan yaĢıyor. d) O Ankara'de yaĢıyor. 3. Dolazim iz Izmira. a) Ġzmir'de geliyorum. b) Ġzmir'dan geliyorum. c) Ġzmir'e geliyorum. d) Ġzmir'den geliyorum. .............................

Ġsmin halleri Da ste učenik u Turskoj, padeţe bi učili po nazivima na donjoj slici.

U ovoj lekciji ćemo učiti brojeve i pojmove vezane za brojeve: koliko je

sati, u koliko sati...

Brojevi

sayı - broj sayılar - brojevi saymak - brojati rakam - cifra

0 sıfır 1001 binbir 2000 iki bin 10.000 on bin 1.000.000 bir milyon 1.000.000.000 bir milyar buçuk - polovina, pola

virgül - zarez 1,3 - bir virgül üç 1,5- bir buçuk 0,5 - sıfır virgül beĢ( ovo je izuzetak )

buçuk se koristi i za vreme, tada označava polovinu sata, 30 min.

yarım - polovina, pola, koristi se kao pridev, ne koristi se sa brojevima.

yarım saat - pola sata

yarım ekmek al - kupi pola hleba ........................................................................ Redni brojevi - Sıra sayı

broj - nc - samoglasnik po vokalnoj harmoniji

Ako se broj završava suglasnikom dodaje se odgovarajući samoglasnik ispred

nc

birinci - prvi

ikinci - drugi

üçüncü - treći

dördüncü - četvrti dört, t prelazi u d jer je ispred samoglasnika

beĢinci - peti

altıncı - šesti

yedinci - sedmi

sekizinci - osmi

dokuzuncu - deveti

onuncu - deseti

yirmi beĢinci - dvadeset peti

ellinci - pedeseti

sonuncu - poslednji (son - kraj) ......................................................................... Zbirni brojevi

na broj se dodaju prisvojni sufiksi (tabele u lekciji 2), obratite paţnju na vokalnu harmoniju. bir-imiz üç-ümüz birimiz - jedan od nas ikimiz - nas dvoje üçümüz - nas troje dördümüz - nas četvoro beĢimiz - nas petoro altımız - nas šestoro biriniz - jedan od vas ikiniz - vas dvoje üçünüz - vas troje dördünüz - vas četvoro beĢiniz - vas petoro altınız - vas šestoro birleri - jedan od njih ikileri -. njih dvoje üçleri - njih troje dörtleri - njih četvoro beĢleri - njih petoro altıları - njih šestoro Sadece ikimiz. Samo nas dvoje U kombinaciji sa padežima (lekcija 4) nominativ: ikimiz üçümüz genitiv: ikimizin üçümüzün dativ: ikimize üçümüze akuzativ: ikimizi üçümüzü lokativ: ikimizde üçümüzde instrum: ikimizle üçümüzle ablativ: ikimizden üçümüzden Ġkimize biletleri aldım. Kupio sam karte za nas dvoje. almak - kupiti BeĢinizi seviyorum, ama onu sevmiyorum. Vas petoro volim ali njega/nju ne volim. Ikimizden biri - jedan (neko) od nas dvoje

hepimiz - mi svi hepiniz - vi svi hepinize selam - pozdrav svima vama biri, birisi, birileri - neko ............................................................................................................................................

Saat kaç?

Koliko je sati saat - sat dakika -minut saniye – sekunda çeyrek - 15 minuta buçuk - 30 minuta Kada se govori vreme reč saat moţe da se izostavi. 07:00 - saat yedi 07:05 - yediyi beĢ geçiyor 07:15 - yediyi çeyrek geçiyor 07:20 - yediyi yirmi geçiyor 07:30 - yedi buçuk 07:40 - sekize yirmi var (do osam dvadeset ima) 07:45 - sekize çeyrek var 07:55 - sekize beĢ var 08:00 - sekiz 08:05 - sekizi beĢ geçiyor 08:15 - sekizi çeyrek geçiyor 08:20 - sekizi yirmi geçiyor 08:30 - sekiz buçuk 08:40 - dokuza yirmi var 08:45 - dokuza çeyrek var 08:55 - dokuza beĢ var 09:00 - dokuz Za okrugle sate i pola sata nema nastavaka, u ostalim slučajevima ima.

Kada se broj završava samoglasnikom, ubacuje se slovo y pre nastavaka.

Do tridesetog minuta na sat se lepe sufiksi za akuzativ.

sat + ı, i, u, ü ... minut geçiyor

a ı ei ou öü - poslednji samoglasnik u broju

ı i u ü

Od tridesetog minuta na sat se lepe nastavci za dativ.

sat + a, e ... minut var

a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u broju

a e

...........................................................................................................................

Saat kaçta? U koliko sati?

Konser saat kaçta?

Yarın akĢam sekiz buçukta.

U koliko sati je koncert?

Sutra uveče u 20:30.

a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u broju

da ta de te

Nastavci ta te se stavljaju kada se reč/broj završava nekim od slova: f p Ģ ç

k h s t

(Fe PaĢa ÇoK HaSTa)

birde ikide üçte dörtte beĢte altıda yedide sekizde dokuzda onde on

birde on ikide

çeyrekte buçukta

08:00 - sekizde (u 8 sati)

08:05 - sekizi beĢ geçe, sekiz beĢte (u ovoj varijanti sat nema sufiks već

minut)

08:15 - sekizi çeyrek geçe, sekiz çeyrekte, sekiz on beĢte

08:20 - sekizi yirmi geçe, sekiz yirmide

08:30 - sekiz buçukta

08:40 - dokuza yirmi kala, sekiz kırkta

08:45 - dokuza çeyrek kala

08:55 - dokuza beĢ kala

09:00 - dokuzda (u 9 sati)

Do tridesetog minuta:

sat + ı i u ü ... minut geçe

Od tridesetog minuta

sat + a, e ... minut kala

Moţe da se kaţe:

08:30 - sabah sekiz buçukta

20:30 - akĢam sekiz buçukta

Napomena:

Nekada vreme govore i ovako:

18:20 - on sekiz yirmi

.............................................................................................................................

.......

Mnogima je ovo komplikovano.

Kada sam bila u Turskoj, nisam koristila sve sufikse i reči geçiyor, var,

geçe, kala.

U uho su mi lako ušle kombinacije sa da de ta te, a ostalo pobrkam,

spetljam se...

Govorila sam brojeve, za jutro dodam sabah, za veče akĢam i kraj priče.

08:40 sabah sekiz kırk

Ipak, možda će nekada nekome od vas ovo zatrebati, pa eto...nek' se

naĎe...

.................................................................

Igrica, vraćanje kusura.

da zatvorite početni prozor i pokrenete igricu, kliknite na plavu strelicu dole

desno gde piše kapat. Kliknete na novčić ili papirnatu novčanicu i mišem

prevucite na dlan, na kraju kliknite na zeleno dugme (kontrol et -proveri) da

vidite da li ste dobro vratili kusur. Ako jeste, pisaće kutlarım (čestitam). Jedna

lira ima 100 kuruša.

Igrica

.................................................................................

Vežbanje:

27 - yirmi yedi

51 - elli bir

87 - seksen yedi

104 - yüz dört

138 - yüz otuz sekiz

229 - iki yüz yirmi dokuz

300 - üç yüz

1765 - bin yedi yüz altmıĢ beĢ

25.000 - yirmi beĢ bin

3.000.000 - üç milyon

8,52 - sekiz virgül elli iki

14,8 - on dört virgül sekiz

48,012 - kırk sekiz virgül sıfır on iki

104,25 - yüz dört virgül yirmi beĢ

Dünya

Mavi gezegen Reč dünya ima dva značenja: dünya - svet world Dünya - Planeta Zemlja Planet Earth Mavi gezegen - plava planeta Büyük patlama - veliki prasak big bang uzay - kosmos, svemir Uzay ne kadar büyük? Koliki je velik svemir? GüneĢ sistemi ve gezegenler Sunčev sistem i planete Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün (Pluton se više ne ubraja u planete)

güneĢ - sunce kamer, ay - mesec yıldız - zvezda yıldızlar - zvezde gök - nebo ..............................................................................................................................................

Dünya haritası harita - mapa Kıtalar ve okyanuslar kıta - kontinent okyanus - okean kıtalar: Avrupa, Asya, Amerika, Afrika, Avustralya, Antarktika okyanuslar: Büyük okyanus, Pasifik - Tihi okean, Pacifik Atlas okyanusu, Atlantik - Atlantski okean Hint okyanusu -Indijski okean

Kuzey buz okyanusu, Arktik okyanusu - Severni ledeni okean, Arktički okean Güney okyanusu - Juţni okean (severni i južni okean se po nekim podelama ne smatraju zasebnim okeanima) kuzey kutbu - severni pol güney kutbu - juţni pol kutup - pol ada - ostrvo deniz - more nehir - reka göl - jezero dağ - planina çöl - pustinja Dünya'nın en büyük adası - Grönland Najveće svetsko ostrvo - Grenland Dünya'nın en uzun nehirleri - Nil ve Amazon Najduţe reke na svetu - Nil i Amazon Dünya'nın en büyük gölü - Hazar gölü, Hazar denizi Najveće svetsko jezero - Kaspijsko jezero-more

Dünya'nın en derin gölü - Baykal gölü Najdublje jezero na svetu - Bajkalsko jezero En büyük derinlik - 1637m (najveća dubina) Dünya'nın en yüksek dağı - Everest Dağı, 8848m Najviša planina na svetu - Mont Everest

Dünya'nın en büyük çölü - Sahra çölü, Büyük Sahra Najveća pustinja sveta - Sahara ..............................................................................................................................................

Komparacija prideva

pozitiv komparativ superlativ güzel daha güzel en güzel büyük daha büyük en büyük Kada se nešto poredi (komparativ) dodaje se dan, den. Lepši, veći...od koga, čega... Sedef Leyla'dan daha güzel. Sedef je lepša od Lejle. Sedef en güzel kız. Sedef je najlepša devojka.

Dünya'nın en güzel plajları.

Najlepše plaţe sveta.

.............................................................................................................................

.................

Video snimci, emisije na turskom: Sahara, Severni pol, okeani (BBC), na

mom

twitter profilu Twitter locikus

.............................................................................................................................

.................

doğa - priroda

insan, insanlar - čovek, ljudi

bitki, bitkiler - biljka, biljke

hayvan, hayvanlar - ţivotinja, ţivotinje

O ljudima, biljkama i ţivotinjama u narednim lekcijama.

Nereli Nerede Yer edatları Odakle Gde Prilozi za mesto Nereli odakle where from Nerelisin? Odakle si? imenica + lı li lu lü + lični sufiksi Ben nereliyim? Odakle sam Sen nerelisin? Odakle si O nereli? Odakle je Biz nereliyiz? Odakle smo Siz nerelisiniz? Odakle ste Onlar nereliler? Odakle su Türkiye Ben Türkiyeliyim Ja sam iz Turske Sen Türkiyelisin Ti si iz Turske O Türkiyeli On je iz Turske Biz Türkiyeliyiz Mi smo iz Turske Siz Türkiyelisiniz Vi ste iz Turske Onlar Türkiyeliler Oni su iz Turske

Ben Türkiyeliyim. Sen nerelisin? Ben Ġngiltereliyim. Ja sam iz Turske. Odakle si ti? Ja sam iz Engleske. Ben Belgratlıyım. Ja sam iz Beograda. Kada pitamo nekoga odakle je, moţe da se koristi i reč nereden. Nereden odakle where from Neredensin (nerdensin)? Odakle si? Ben Türkiye'denim. Ja sam iz Turske. Ben Ġngiltere'denim. Ja sam iz Engleske. Ben Amerika'danım. Ja sam iz Amerike. ...................................................... Nerede gde where Ben neredeyim? Gde sam ja? Sen neredesin? Gde si ti? O nerede? Gde je on? Biz neredeyiz? Gde smo mi? Siz neredesiniz? Gde ste vi? Onlar neredeler? Gde su oni? Razgovor preko mobilnog: Selam, neredesin? Evdeyim. Ne yapıyorsun? Hiç, oturuyorum. Sen? Ben de evde oturuyorum. Zdravo, gde si? U kući sam. Šta radiš? Ništa, sedim. Ti?

I ja sedim u kući. ben de - i ja, i meni, i meni takođe Glagoli oturmak i yaĢamak oturmak - sedeti, stanovati negde yaĢamak - ţiveti, ţiveti negde Ġzmir'de yaĢıyorum. Ţivim u Izmiru. Ġzmir'de oturuyorum. Stanujem u Izmiru. Znači, kada je značenje - stanovati, svejedno je koji će se od ova dva glagola upotrebiti. Sedef nerede yaĢıyor? Sedef Ġstanbul'da yaĢıyor. Gde ţivi Sedef? Sedef ţivi u Istanbulu. ..............................................................................................................

Yer edatları Prilozi za mesto Prepositions of place (in, on, between, in front of...) edat - prilog edatlar - prilozi ....................... üstünde - na altında - ispod üzerinde - iznad, na yanında - pored arkasında - iza önünde - ispred yakın, yakınında - blizu arasında - izmeĎu ortasında - u sredini nečega (npr. u sredini prostorije) karĢısında - naspram köĢesinde - u ćošku (köĢe - ćošak) içinde - u , unutra dıĢında - napolju, izvan napomena: kada je nešto na nečemu, u govoru ne prave razliku između üstünde i

üzerinde. .............................. imenica + ın in un ün ..... lokacija + lični sufiksi nın nin nun nün aı ei ou öü ın nın in nin un nun ün nün masa - sto Pored stola. Masanın yanında. Ti si pored stola. Sen masanın yanındasın. ağaç - drvo Ispod drveta. Ağacın altında. (kada je ispred samoglasnika ç --> c) Ti si ispod drveta. Sen ağacın altındasın. sinema - bioskop Ispred bioskopa. Sinemanın önünde. Mi smo ispred bioskopa. Biz sinemanın önündeyiz. önünde-y-iz ev - kuća Pas je ispred kuće. Köpek evin önünde. .............................................. Knjiga je na stolu. Moţe da se kaţe na tri načina: Kitap masada. Kitap masanın üstünde. Kitap masanın üzerinde. yıldız - zvezda yıldızlar - zvezde Ispod zvezda. Yıldızların altında.

..................................

Vežba

Povežite rečenice sa slikama. avize - luster top - lopta kutu - kutija 1) Kitap masanın üstünde A 2) Avize masanın üzerinde. 3) Top kutunun içinde. 4) Top iki masanın arasında. 5) Kutu masanın yanında. 6) Kutu masanın önünde. 7) Top masanın altında. 8) Kutu masanın arkasında.

VAR YOK

U turskom jeziku reči var i yok se koriste za označavanje pripadnosti i postojanja. var - ima, postoji eng: to have, it exists, there is, there are

yok - nema, ne postoji eng: not to have, it doesn't exist, there isn't, there aren't Pripadnost U turskom jeziku ne postoje glagoli imati i nemati. Mi kaţemo: ja imam kuću, ti imaš kuću... U turskom se pripadnost izraţava na drugačiji način, koriste se prisvojni sufiksi i reči var i yok (izuzetak je buduće vreme). Sadašnje vreme Benim evim var Imam kuću (moja kuća ima, postoji) Senin evin var Imaš kuću Onun evi var Ima kuću Bizim evimiz var Imamo kuću Sizin eviniz var Imate kuću Onların evleri var Imaju kuću Benim evim yok Nemam kuću (moja kuća nema, ne postoji) Senin evin yok Nemaš kuću Onun evi yok Nema kuću Bizim evimiz yok Nemamo kuću Sizin eviniz yok Nemate kuću Onların evleri yok Nemaju kuću Postavljanje pitanja Za postavljanje pitanja koriste se: mı mi mu mü. U ovom slučaju, zbog vokalne harmonije, koriste se samo mı mu. aı ei ou öü mı mi mu mü Senin evin var mı? Da li imaš kuću? Senin evin yok mu? Ti nemaš kuću? U našem jeziku upitni oblik je isti kao i negacija, razlika je u intonaciji. Benim, senin, onun... mogu da se izostave jer se po sufiksu koji je zalepljen na reč ev vidi o kojem licu se radi. Prošlo vreme Na var i yok se dodaju sufiksi za prošlo vreme, lekcija 5 vardı yoktu Senin evin vardı. Imao si kuću. Senin evın yoktu. Nisi imao kuću.

Postavljanje pitanja Senin evin var mıydı? Da li si imao kuću? Senin evin yok muydu? Nisi imao kuću? Ne može da se kaže yokdu zato što se slovo d pretvara u slovo t kada se nalazi posle fpşçkhst. Fe PaŞa ÇoK HaSTa Fe paša je mnogo bolestan. Već sam ranije napisala da ova rečenica baš i nije neka, svakako ne postoji neko ko se zove Fe, ali, rečenica je sjajna da se zapamte slova - suglasnici za koje važi ovo pravilo. Buduće vreme Za iskazivanje pripadnosti u budućem vremenu ne koriste se reči var i yok već se koristi reč olacak (buduće vreme od glagola olmak - biti). Buduće vreme, lekcija 6 olacak - biće, postojaće olmayacak - neće biti, neće postojati Senin evin olacak. Imaćeš kuću. Senin evin olmayacak. Nećeš imati kuću. Postavljanje pitanja Senin evin olacak mı? Da li ćeš imati kuću? Senin evin olmayacak mı? Nećeš imati kuću? ...................... Da sumiram na jednom mestu:

Postojanje Sokakta ne var? Sokakta arabalar var. Evde kaç oda var? Evde üç oda var. Bahçede köpek var.

Izražavanje potrebe i moranja

eng: have to, need, need to, must

lazım - treba, potrebno

Bana kitap lazım. Treba mi knjiga. (Meni je potrebna knjiga)

Bana kitap lazım değil. Ne treba mi knjiga. (Meni nije potrebna knjiga)

Bana kitap lazım mı? Da li mi treba knjiga? (Da li je meni potrebna

knjiga?)

Sana para lazım. Treba ti novac.

Sana para lazım değil. Ne treba ti novac.

Sana para lazım mı? Da li ti treba novac?

Za glagole

koren glagola + ma me + prisvojni sufiksi … lazım

gitmek - ići

gitmem lazım treba da idem

gitmen lazım treba da ideš

gitmesi lazım treba da ide

gitmemiz lazım treba da idemo

gitmeniz lazım treba da idete

gitmeleri lazım treba da idu

Eve gitmem lazım. Treba da idem kući.

Eve gitmem lazım değil. Ne treba da idem kući.

Eve gitmem mi lazım? Da li treba da idem kući? (mı, mi, ide ispred

lazım)

.........................................

Gerek

Umesto reči lazım moţe da se koristi reč gerek/gerekiyor.

Eve gitmem gerekiyor. Treba da idem kući.

Eve gitmem gerekmiyor. Ne treba da idem kući.

Eve gitmem gerekiyor mu? Da li treba da idem kući?

Okula gitmen gerek/gerekiyor.

Treba da ideš u školu.

gerek yok - nema potrebe

gerekirse - ako je potrebno

..................................................

Ġhtiyaç - potreba

Benim ihtiyacım moja potreba

Senin ihtiyacın tvoja potreba

Onun ihtiyacı njegova potreba

Bizim ihtiyacımız naša potreba

Sizin ihtiyacınız vaša potreba

Onların ihtiyaçları njihova potreba

ç-->c (pravila za suglasnike, Turski 1)

Benim bir kaleme ihtiyacım var. Potrebna mi je olovka.

Kaleme ihtiyacım yok. Nije mi potrebna olovka.

Arabaya ihtiyacım var.

Potrebna su mi kola.

Kaleme değil, bir telefona ihtiyacım var.

Ne treba mi olovka, treba mi telefon.

Na nešto što nam treba/ne treba, lepe se sufiksi za dativ.

kalem- kaleme

araba- arabaya

yardım- yardıma

yardım etmek - pomoći

yardım - pomoć

Yardıma ihtiyacım var. Potrebna mi je pomoć.

Yardımına ihtiyacım var. Potrebna mi je tvoja pomoć. (yardımın -

tvoja pomoć)

Yardımınıza ihtiyacım var. Potrebna mi je vaša pomoć.

Yardıma ihtiyacın var mı? Da li ti je potrebna pomoć?

Yardıma ihtiyacınız var mı? Da li vam je potrebna pomoć?

Yardımın için teĢekkürler. Hvala ti na pomoći.

Yardımınız için teĢekkürler. Hvala vam na pomoći.

.......................................................

Sufiksi: malı, meli - trebati, morati

koren glagola + malı meli + lični sufiksi

gitmek - ići

Eve gitmeliyim. Treba da idem kući.

Eve gitmemeliyim. Ne treba da idem kući.

Eve gitmeli miyim? Da li treba da idem kući?

çalıĢmak - raditi

çaliĢ-malı-y-ım

ÇalıĢmalıyım - Moram da radim.

Slovo y se ubacuje ispred ličnih sufiksa koji počinju samoglasnikom (prvo lice jednine i

mnoţine)

koren glagola + meli malı + dı di + lični sufiksi za prošlo vreme

Gitmeliydim. Trebao sam da idem/ Trebalo je da odem

Gitmemeliydim. Nisam trebao da idem.

Gitmeli miydim? Da li sam trebao da idem?

.................................................

zorunda, mecbur

zorunda olmak, mecbur olmak

biti primoran na nešto, morati uraditi nešto, osećati obavezu da se nešto uradi.

zorunda

Sadašnje vreme

glagol (infinitiv) .... zorunda + lični sufiksi

Gitmek zorundayım. Moram da idem.

Gitmek zorunda değilim. Ne moram da idem.

Gitmek zorunda mıyım? Da li moram da idem?

Prošlo vreme

glagol (infinitiv) .... zorunda + y + dı + lični sufiksi

Sufiks za prošlo vreme je uvek dı zbog slova a na kraju reči zorunda, ostali

sufiksi za prošlo vreme (di du dü) se ne koriste.

Eve gitmek zorundaydım.

Morao sam da idem kući.

Buduće vreme

glagol (infinitiv) .... zorunda ...olacak + lični sufiks

olmak - biti

Eve gitmek zorunda olacağım. k -->ğ

Moraću da idem kući.

Eve gitmek zorunda olmayacağım.

Neću morati da idem kući.

mecbur

koren glagola + maya meye..... mecbur + lični sufiksi

Eve gitmeye mecburum.

Moram da idem kući.

Hiçbir Ģeyi yapmaya mecbur değilsin.

Nisi prinuĎen ni na šta / ništa nisi u obavezi da uradiš.

yapmak - raditi, uraditi

hiçbir Ģey - ništa

................................

zorunda kalmak, mecbur kalmak

uradili ste nešto nevoljno, niste imali nijednu drugu mogućnost, bili ste

primorani na nešto

Zašto si to uradio? Zašto si otišao?

Odgovor na ovakva pitanja:

Mecbur kaldım - Morao sam

Zorunda kaldım - Morao sam

Kada nije u kombinaciji sa rečima zorunda i mecbur, glagol kalmak ima

drugačije značenje.

kalmak - ostati, biti negde, boraviti negde

Fiiller - glagoli fiil - glagol U turskom jeziku glagoli se završavaju sa mak i mek. Deo ispred mak i mek je koren glagola. Na koren se dodaju različiti sufiksi. a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u korenu glagola mak mek Ako u korenu glagola postoji samo jedan samoglasnik, on se uzima kao polazna tačka za dodavanje sufiksa. Lista glagola sa leve strane su glagoli koji se završavaju sa mak, sa desne glagoli koji se završavaju sa mek, postavila sam primere za svaki samoglasnik (crveno obojeno)

Glagolske imenice Jednostavno se formiraju, samo se izostavi slovo k na kraju glagola. yazma - pisanje öğrenme - učenje okuma - čitanje .....................................................................................................................

ġimdiki zaman

Sadašnje vreme eng: Present continuous tense Ģimdi - sada ġimdiki zaman se gradi tako što se na koren glagola dodaju odreĎeni sufiksi na koje se zalepe lični sufiksi. Sufiksi za Ģimdiki zaman su: yor, ıyor, iyor, uyor, üyor Razlikujemo dva slučaja: kada se koren glagola završava suglasnikom i kada se koren glagola završava samoglasnikom. 1.Koren glagola se završava suglasnikom glagol + ıyor iyor uyor üyor + lični sufiksi Vokalna harmonija - pravilo aı ei ou öü ıyor iyor uyor üyor aı ei ou öü - poslednji samoglasnik u glagolu na koji dodajemo sufikse. Lični sufiksi su uvek iz treće kolone (o u) jer je poslednji vokal o u nastavku yor. sevmek - voleti sev - iyor -um Ben seviyorum Ja volim Sen seviyorsun Ti volis O seviyor On,ona,ono voli Biz seviyoruz Mi volimo Siz seviyorsunuz Vi volite Onlar seviyorlar Oni vole Seni seviyorum. Volim te. gelmek -doći Ben geliyorum. Ja dolazim. koĢmak - trčati Ben koĢuyorum. Ja trčim.

2.Koren glagola se završava samoglasnikom glagol + yor + lični sufiksi yürümek - hodati yürü - yor -um Ben yürüyorum Ja hodam Sen yürüyorsun Ti hodaš O yürüyor On hoda Biz yürüyoruz Mi hodamo Siz yürüyorsunuz Vi hodate Onlar yürüyorlar Oni hodaju

2* Kada se koren završava samoglasnicima a, e

slova a,e se izbace iz korena i ispred yor se ubaci samoglasnik u skladu sa

vokalnom harmonijom. Slova a,e ne mogu biti ispred y.

baĢlamak - početi

Ben baĢlıyorum Ja počinjem

Sen baĢlıyorsun Ti počinješ

Ne moţe da se kaţe: Ben baĢlayorum.

..............................

Negacija

ispred yor se dodaju mı mi mu mü

aı ei ou öü

mı mi mu mü

Ben gelmiyorum Ja ne dolazim

Sen koĢmuyorsun Ti ne trčiš

O sevmiyor On ne voli

...............................

Upitni oblik

glagol + ( ı i u ü) yor ... mu + lični sufiksi

Uvek je mu zbog o u yor.

Izuzetak je treće lice mnoţine (lični sufiks ostaje uz glagol).

bilmek - znati

Ben biliyor muyum? Da li ja znam?

Sen biliyor musun? Da li ti znaš?

O biliyor mu? Da li on zna?

Onlar biliyorlar mı? Da li oni znaju?

Türkçe biliyor musun?

Da li znaš turski?

Evet, biliyorum.

Da, znam.

Hayır, bilmiyorum.

Ne, ne znam.

..................................

Ako pitanje ne počinje sa da li već sa šta ...

Ne yapıyorsun?

Šta radiš?

Kitap okuyorum.

Čitam knjigu.

..............................................

Kada u rečenici postoje dva glagola, prvi je u infinitivu a drugi u

odreĎenom obliku

(vreme, lice)

Ben öğrenmek istiyorum.

Ja učiti ţelim

GeniĢ zaman

Sadašnje vreme

eng: Present simple tense

(ako znate engleski razlika izmeĎu geniĢ i Ģimdiki zamana će vam biti lako

razumljiva, pogledajte kraj lekcije)

geniĢ - širok

ovo sadašnje vreme se koristi za radnje koje se ponavljaju:

svakog dana - her gün, svake nedelje - her hafta, svakog jutra, meseca,

godine...

Ide uz reči:

uvek - her zaman

često - sık sık

ponekad - bazen

nikad - asla

uglavnom - genellikle

Her gün süt içerim.

Svakog dana pijem mleko.

içmek - piti

Genellikle iĢe otobüsle giderim ama bazen yürürüm.

Uglavnom idem autobusom na posao ali ponekad hodam (idem peške).

yürümek - hodati

GeniĢ zaman moţe da se koristi i za dogaĎaje koji će se desiti u budućnosti ( i

u srpskom imamo tu varijantu).

Na kraju razgovora, kada se pozdravljaju Turci kaţu:

GörüĢürüz.

Vidimo se.

görüĢmek - videti se, sastati, se, naći se

I mi se nekada tako pozdravljamo, ne kaţemo videćemo se, već kaţemo,

vidimo se.

Evo još jednog primera gde se sadašnje vreme koristi za nešto što će se desiti

u budućnosti:

Sınav yarın 10'da baĢlar.

Ispit počinje sutra u 10.

...........................................................................

U ovom sadašnjem vremenu postoje četiri grupe glagola:

1) Jednosložni glagoli čiji se koren završava samoglasnikom.

glagol + r + lični sufiksi

okumak - čitati

oku -r-um

Ben okurum Ja čitam (I read)

Sen okursun Ti čitaš

O okur On čita

Biz okuruz Mi čitamo

Siz okursunuz Vi čitate

Onlar okurlar Oni,one čitaju

2) Jednosložni glagoli čiji se koren završava suglasnikom.

glagol + ar, er + lični sufiksi

ar er

a ı o u e i ö ü

bakmak - gledati

bak-ar-ım

Ben bakarım Ja gledam

Sen bakarsın Ti gledaš

O bakar On gleda

Biz bakarız Mi gledamo

Siz bakarsınız Vi gledate

Onlar bakarlar Oni gledaju

koĢmak - trčati

Biz her sabah koĢarız.

Mi trčimo svako jutro.

yapmak - raditi (eng: to do)

Ne yaparsın? Ne yapıyorsun? (şim.zam)

Šta radiš? Šta sada radiš?

ġoför ne yapar? ġoför araba sürer.

Šta radi vozač? Vozač vozi kola.

sürmek- voziti

Za očekivati je da će glagol görmek - videti imati ovakav oblik:

Ben görerim

Ali, nije tako! Idemo na treću grupu glagola :)

3) Jednosložni glagoli čiji se koren završava slovima l, r, n.

glagol + ır ir ur ür + lični sufiksi

ır ir ur ür

a ı e i o u ö ü

Ovo ne vaţi za sve glagole čiji se koren završava slovima l, r, n.

Ima ukupno 13 ovakvih glagola:

almak - kupovati

bilmek - znati

bulmak - naći

gelmek - doći

kalmak - ostati

olmak - biti

ölmek - umreti

durmak - stati

görmek - videti

varmak - stići (negde)

vermek - dati

vurmak - kucati, lupati, pucati

sanmak-misliti

almak- kupovati

al-ır -ım

Ben alırım Ja kupujem

Sen alırsın Ti kupuješ

O alır On kupuje

Biz alırız Mi kupujemo

Siz alırsınız Vi kupujete

Onlar alırlar Oni kupuju

görmek - videti, gledati

gör-ür-üm

Ben görürüm Ja vidim

Sen görürsün Ti vidiš

O görür On vidi

Biz görürüz Mi vidimo

Siz görürsünüz Vi vidite

Onlar görürler Oni vide

Sık sık rüya görürüm.

Često sanjam.

rüya görmek - sanjati (videti san)

sık sık - često

4) Višesložni glagoli

Ako se koren glagola završava samoglasnikom: r + lični sufiksi

Ako se koren glagola završava suglasnikom: ır ir ur ür + lični sufiksi

yaĢamak - živeti

yaĢa-r-ım

Ben yaĢarım Ja ţivim

Sen yaĢarsın Ti ţivis

O yaĢar On ţivi

Biz yaĢarız Mi ţivimo

Siz yaĢarsınız Vi ţivite

Onlar yaĢarlar Oni ţive

Nerede yaĢarsın? Belgrat'ta yaĢarım.

Gde ţiviš? Ţivim u Beogradu.

horlamak - hrkati

horla-r-ım

Ben horlarım Ja hrčem

çalıĢmak - raditi (eng: to work)

çalıĢ-ır-ım

Ben çalıĢırım Ja radim

Sen çalıĢırsın Ti radiš

O çalıĢır On radi

Biz çalıĢırız Mi radimo

Siz çalıĢırsınız Vi radite

Onlar çalıĢırlar Oni rade

göndermek - slati, poslati

gönder-ir-im

Ben gönderirim Ja šaljem

.......................................................................

Negacija

glagol + ma, maz, me, mez + lični sufiksi (kolone aı ei)

Ben nema sufiks im već je sufiks samo slovo m.

Ben, Biz - ma, me

Sen, O, Siz, Onlar - maz, mez

ma maz me mez

a ı o u e i ö ü

gitmek-ići

git-me-m

Ben gitmem Ja ne idem (I don't go)

Sen gitmezsin Ti ne ideš

O gitmez On ne ide

Biz gitmeyiz Mi ne idemo

Siz gitmezsiniz Vi ne idete

Onlar gitmezler Oni ne idu

O bira içmez.

On ne pije pivo.

içmek - piti

Primećujete da vam je ova negacija nekako poznata...to je zato što liči na

negaciju od moći. Razlika je samo u jednom slovu i na osnovu toga postoji

razlika u rečenicama.

Primer:

Ben ingilizce konuĢamam - Ja ne mogu da pričam engleski (abilir ebilir)

Ben ingilizce konuĢmam - Ja ne pričam engleski (geniĢ zaman)

........................................................................

Upitni oblik

glagol + r, ar, er, ır, ir, ur, ür ..... mı mi mu mü + lični sufiksi

okumak - čitati

oku-r mu-y-um

Ben okur muyum? Da li ja čitam?

Sen okur musun? Da li ti čitaš?

O okur mu? Da li on čita?

Biz okur muyuz? Da li mi čitamo?

Siz okur musunuz? Da li vi čitate?

Onlar okurlar mı? Da li oni čitaju

Onlar, lični sufiks ide uz glagol.

Još jednom da napomenem, nema potrebe da se govori ben, sen,o, biz, siz

onlar, zato što je iz sufiksa jasno o kojem licu se govori. I u srpskom ne mora

da se kaţe ja, ti...

.........................................................................................................................

Gazete okur musun?

Evet, her gün okurum. Sen?

Hayır, gazete okumam.

Da li čitaš novine?

Da, svakog dana čitam. Ti?

Ne, ne čitam novine.

Gramatički bi bilo ispravnije reći gazete'yi... ali, u govoru nekada nema sufiksa

za padeţ.

( u ovom slučaju akuzativ -koga,šta).

Turci nekada koriste Ģidiki zaman i kada bi po gramatici trebalo koristiti geniĢ

zaman, pa tako uz reči her gün, her hafta... moţe da stoji glagol u Ģimdiki

zamanu.

Gore napisan dijalog moţe da se odvija i korišćenjem Ģimdiki zamana.

Gazete okuyor musun?

........................................

Za one koji znaju engleski jezik, evo razlike izmeĎu ova dva sadašnja

vremena:

Present simple tense (GeniĢ zaman)

I do

I read, I do not read, Do I read?

Present continuos tense ( ġimdiki zaman)

I am doing

I am reading, I am not reading, Am I reading?

GeçmiĢ zaman - di

Prošlo vreme eng: Past simple tense geçmek - proći I prošlo vreme se gradi dodavanjem nastavaka na koren glagola.

Nastavci za prošlo vreme su dı di du dü.

glagol + dı di du dü + lični nastavci

Lični nastavci za prošlo vreme nisu isti kao lični nastavci iz prve lekcije:

Ben - m

Sen -n

O - /

Biz - k

Siz - nız niz nuz nüz

Onlar - lar ler

Vokalna harmonija

aı ei ou öü - poslednji samoglasnik u glagolu

dı di du dü

aıou eiou

lar ler

Kada su poslednja slova u korenu glagola: f p Ģ ç k h s t nastavci su tı ti

tu tü.

.............................................................................................................................

.

anlamak - razumeti

anla-dı-m

Ben anladım Razumeo sam

Sen anladın Razumeo si

O anladı Razumeo je

Biz anladık Razumeli smo

Siz anladınız Razumeli ste

Onlar anladılar Razumeli su

sevmek - voleti

Ben sevdim Voleo sam

Sen sevdin Voleo si

O sevdi Voleo je

Biz sevdik Voleli smo

Siz sevdiniz Voleli ste

Onlar sevdiler Voleli su

gelmek -doći

Ben geldim Došao sam

Sen geldin Došao si

O geldi Došao je

Biz geldik Došli smo

Siz geldiniz Došli ste

Onlar geldiler Došli su

koĢmak - trčati

Ben koĢtum Trčao sam

Sen koĢtun Trčao si

O koĢtu Trčao je

Biz koĢtuk Trčali smo

Siz koĢtunuz Trčali ste

Onlar koĢtular Trčali su

çalıĢmak - raditi Ben çalıĢtım Radio sam Sen çalıĢtın O çalıĢtı

Biz çalıĢtık Siz çalıĢtınız Onlar çalıĢtınlar ................................................................................. Negacija glagol + ma me + dı di + nastavci m n / k nız niz lar ler Nastavci za negaciju su ma me. Po vokalnoj harmoniji iza ma me slede nastavci za prošlo vreme dı di. Znači, u negaciji nemamo nastavke du dü, zato u drugom licu moţine (siz-vi) nema nastavaka nuz i nüz. Vokalna harmonija a ı ou e i ö ü - poslednji samoglasnik u glagolu ma me Primeri: anlamak Ben anlamadım Nisam razumeo Sen anlamadın Nisi razumeo O anlamadı Nije razumeo Biz anlamadık Nismo razumeli Siz anlamadınız Niste razumeli Onlar anlamadılar Nisu razumeli sevmek Sevmedim Nisam voleo Sevmedin Nisi voleo Sevmedi Nije voleo Sevmedik Nismo voleli Sevmediniz Niste voleli Sevmediler Nisu voleli napomena: nema potrebe da se koriste ben,sen,o,biz,siz,onlar zato što se po nastavku vidi o kojem licu se radi, sevdim, sevmedim, zbog slova m na kraju jasno je da je u pitanju prvo lice jednine. Isto je i u srpskom, ne moramo da kažemo ja nisam voleo, dovoljno je reći nisam voleo. ...................... Upitni oblik Gradi se veoma jednostavno. Posle pozitivnog oblika dodaju se reči mı mi mu mü (da li)

Ben anladım mı? Da li sam razumeo? Ben sevdim mi? Da li sam voleo? Ben koĢtum mu? Da li sam trčao? Ben gördüm mü? Da li sam video? görmek - videti ............................................................................. Tabela ličnih sufiksa za prošlo vreme olmak - biti

zengin - bogat

Zengin oldum - Bio sam bogat

Moţe i ovako da se kaţe: Ben zengindim

Nije potrebno govoriti ben,sen...jer se po sufiksu vidi o kojem licu se radi.

Zengin değildim. Nisam bio bogat.

Zengin miydim? Da li sam bio bogat?

......................

Evdeydik. Bili smo u kući

Evde değildik. Nismo bili u kući

Evde miydik? Da li smo bili u kući?

.....................

genç - mlad, mlada

Gençtım. Bio sam mlad, bila sam mlada

Genç değildim. Nisam bio mlad

Genç miydim? Da li sam bio mlad?

FPġÇKHST

posle ovih slova, slovo d prelazi u t pa su lični sufiksi: tım tim tum tüm

itd...

Rečenica koja moţe da vam pomogne da zapamtite ova slova:

fe paša je mnogo bolestan

FePaġaÇoKHaSTa

...........................................

Ovo prošlo vreme se dosta koristi ali malkice je nezgodno za objašnjavanje pa

sam ga zato ostavila za kraj lekcija o vremenima. Kao i prethodno prošlo

vreme (obično prošlo vreme, lekcija 5) i ovo se zove GeçmiĢ zaman.

Najjednostavniji način da se napravi razlika je ako se iza naziva vremena

doda -di ili-miĢ.

Ovo prošlo vreme Turci uglavnom zovu MiĢ'li GeçmiĢ zaman a obično prošlo

vreme zovu

Di'li GeçmiĢ zaman. Znači, razlika u nazivu se pravi naglašavanjem sufiksa

koji su tipični za ova dva prošla vremena (miĢ, di).

GeçmiĢ zaman - miĢ

Prošlo vreme

eng: story past tense

Ovo je poslednje vreme od pet glavnih vremena koja postoje u turskom jeziku.

Ovaj oblik prošlog vremena lako ćete prepoznati u govoru jer ima specifičan

nastavak miĢ.

E sad, kada se koristi ovo "pripovedačko" vreme...

Koristi se kada se priča o nečemu što nismo videli ili čuli lično pa prenosimo

šta smo čuli od drugih, ili šta smo pročitali u novinama, videli na televiziji.

Koristi se i kada pričamo o nečemu ali nismo sasvim sigurni da li je tako bilo.

Znači, pretpostavlja se da je nešto bilo, da je neko nešto rekao, uradio...ali,

moţe da postoji dilema, sumnja...

glagol + mıĢ miĢ muĢ müĢ + lični sufiksi

gitmek - ići, otići

Ben gitmiĢim Otišao sam, valjda, verovatno

Sen gitmiĢsin Otišao si, valjda, verovatno

O gitmiĢ Otišao je, otišla je, valjda, verovatno

Biz gitmiĢiz

Siz gitmiĢsiniz

Onlar gitmiĢler

U prvom licu ovo deluje malo apsurdno jer valjda znamo šta smo radili, uradili,

ali, ovaj oblik se koristi u slučaju kad nismo sasvim sigurni da smo to nešto

uradili.

Kada nas neko podseti da smo to nešto uradili, onda to kaţemo u običnom

prošlom vremenu.

To bi bilo nešto u ovom stilu:

Da li si u ponedeljak otišao kod Marka posle škole?

Otišao sam. (gitmişim, nisi sasvim siguran, prisećaš se)

Marko mi je rekao da si bio kod njega.

Aha, otišao sam. (gittim, setio si se da si bio kod Marka)

Nadam se da će vam sledeći primeri pomoći da shvatite ovo miš vreme.

Kazim: Merhaba. Nasilsin?

Sedef: Iyiyim, sen?

Kazim: Ben de iyiyim sağol.

Sedef: Ali neden gelmedi?

Kazim: Onu aradım, annesiyle konuĢtum. Okula gitmiĢ.

Sedef: Ama bugün cumartesi?!

Kazim: ÇarĢamba gunü okulda yangın çıktı ve ders yoktu.

Sedef: Vay, inanamıyorum! Yangın neden çıktı?

Kazim: Yangın elektrik kontağından çıkmıĢ.

BeĢ dakika sonra...

Sedef: Bugün hava çok soğuk.

Kazim: Ali'nin ablası hastaymıĢ.

Sedef: Nerden biliyorsun?

Kazim: Nurcan teyze dedi.

yangın - poţar

çıkmak - izaći

yangın çıkmak - izbijanje poţara

vay - oh! (eng: wow!)

inanmak - verovati

inanmıyorum - ne verujem

inanamıyorum - ne mogu da verujem

hastaymıĢ - bolesna je (rečeno je u prošlom vremenu a odnosi se na

sadašnje)

Nurcan teyze - Ali'nin annesi

demek - reći

Kazim je pričao sa Alijevom majkom, to je činjenica, on je pričao i zato je to

izrečeno

u običnom prošlom vremenu koje ima sufikse - dı di du dü -

konuĢtum

podsećanje, lekcija 5

kada su poslednja slova u korenu glagola f p ş ç k h s t, nastavci su tı ti tu

tü.

Verovatnoća je velika da je Ali otišao u školu, ali, ko zna, moţda i nije...moţda

je njegova

majka slagala, moţda je Ali slagao majku... zato nije rečeno gitti već gitmiĢ.

U Alijevoj školi je u sredu izbio poţar, to je činjenica, yangın çıktı.

Kaţu da je poţar izbio zbog električnih instalacija, da li baš zato? Zato je

yangın çıkmıĢ.

......................

Evo još jednog primera sa glagolom çıkmak:

Kerem evden çıktı mı?

Da li je Kerem izašao iz kuće?

Evet, çıktı.

Izašao je. (lično si video da je izašao iz kuće)

Evet çıkmıĢ.

Izašao je. (nisi video momenat kada je Kerem izašao ali pretpostavljaš da je

izašao jer ga nema u kući).

..............................

Zeynep Ali’den ayrılmıĢ.

Zejnep je raskinula sa Alijem (razišla se od Alija).

ayrılmak - razići se, razdvojiti se, rastati se,

Priča se da su se razišli, ali, da li je stvarno tako ili je ogovaranje u pitanju...

...........................

Negacija

glagol + ma me + mıĢ miĢ + lični sufiksi

okumak - čitati

Ben okumamıĢım Nisam čitao

Sen okumamıĢsın Nisi čitao

O okumamıĢ Nije čitao

Upitni oblik

glagol + mıĢ miĢ muĢ müĢ .... mı mi mu mü + lični sufiksi

okumak

Ben okumuĢ muyum? Da li sam čitao?

Sen okumuĢ musun? Da li si čitao?

O okumuĢ mu? Da li je čitao?

.....................................

Lepa pesma u kojoj postoji GeçmiĢ zaman -miĢ-

Ferhat Göçer - UnutmuĢ çoktan

Tek yönüm sendin izini kaybettim

Bir iz bir yön olmadan düĢtüm yollara

Bir sağa çarptım, bir sola çarptım

Savruldukça savruldum hep çıkmazlara

Çınladıkça adın kulağımı kapattım

Bir son veremedim içimdeki tiz çığlıklara

Hep sendeydi aklım, bedeni aldattım

Savruldukça savruldum koldan kollara

Bakmadı gitti dönmedi bile arkasına

Eğdim boynumu çaresizce galip gelen gururuma of

Duydum ellere yarmıĢ

yerini yeller almıĢ çoktan

Bense kendimi salmıĢ

yüreğini yaralar sarmıĢ yoktan

Bir kızı bir oğlu varmıĢ

kendi hayatına dalmıĢ

En acısı da beni hatırlamamıĢ unutmuĢ çoktan.

............................

hatırlamak - sećati se

O hatırlamamıĢ - Ne seća se (ne moţe se garantovati da se ne seća, moţda

se i seća)

unutmak - zaboraviti

unut-muĢ-um

Ben unutmuĢum - Zaboravio sam, verovatno eng: I must have

forgotten

Sen unutmuĢsun - Zaboravio si

O unutmuĢ - Zaboravio je, zaboravila je, verovatno

Beni unutmuĢ - Zaboravila me je

On tako misli, tako je čuo, ali to moţda nije tačno.

Emre´nin otomobili Emreov automobil U ovom videu se pojavljuje prošlo vreme ġimdiki zamanın hikayesi. eng: Past continuous tense Da bi razumeli ovo prošlo vreme potrebno je da znate ġimdiki zaman i GeçmiĢ zaman di (lekcije 3, 5) Razlika izmeĎu ovog i običnog prošlog vremena se vidi iz sledećeg primera: Ali mektup yazdı. Ali mektup yazıyordu. Ali je napisao pismo. Ali je pisao pismo. Tabela, primer glagol gelmek, pozitivan oblik, negacija, upitni oblik.

Reči:

çalıĢmak - raditi

birikmek - uštediti

satın almak - kupiti

sevmek - voleti

kırmızı -crven

renk - boja

üstü açık - kabriolet

yıkamak - prati

kirlenmek - isprljati

kirli - prljav

üzülmek - biti tuţan

binmek - ući, ukrcati se

binmeden once - pre ulaska

ayakkabı - cipela

silmek - brisati

çamur - blato

çamurlu yollar - blatnjavi putevi

giderken - dok je išao

sufiks ken - dok eng: while

Sabah okula giderken gördüm seni.

Video sam te jutros dok si išao/la u školu.

yavaĢ - polako, sporo

sürmek - voziti

bağırmak - vikati

Reč koja se često čuje u serijama: Bağırma! Ne viči!

aydın - svetlo

aydınlık - osvetljen

rahat etmek - opustiti se

bazen - ponekad

kalkmak - ustati

yataktan kalkıp - ustati iz kreveta

uyumak - spavati

fazla - više

önemli değil - nije bitno

isim, ad - ime

takma isimler - nadimci

konuĢmak – razgovarati

Gelecek zaman

Buduće vreme

Buduće vreme se gradi tako što se na koren glagola dodaju nastavci acak, ecek i na njih se zalepe lični sufiksi. glagol + acak, ecek + lični sufiksi (lični sufiksi, lekcija turski 1) Vokalna harmonija a ı o u e i ö ü acak ecek .......................................................................................

Kada se koren glagola završava suglasnikom k - ğ kada lični sufiks počinje samoglasnikom, slovo k u acak ecek se pretvara u ğ. kapatmak - zatvoriti kapat - acağ - ım

Ben kapatacağım Ja ću zatvoriti

Sen kapatacaksın Ti ćeš zatvoriti

O kapatacak On će zatvoriti

Biz kapatacağız Mi ćemo zatvoriti

Siz kapatacaksınız Vi ćete zatvoriti

Onlar kapatacaklar Oni će zatvoriti

gelmek - doći

gel - eceğ - im

Ben geleceğim Doći ću

Sen geleceksin Doći ćeš

O gelecek Doći će

Biz geleceğiz Doći ćemo

Siz geleceksiniz Doći ćete

Onlar gelecekler Doći će

t - d

u glagolu gitmek, ako je iza t samoglasnik, t prelazi u d.

gitmek - ići, otići

gid - eceğ - im

Ben gideceğim Otići ću

Sen gideceksin Otići ćeš

O gidecek Otići će

Biz gideceğiz Otići ćemo

Siz gideceksiniz Otići ćete

Onlar gidecekler Otići će

U govornom jeziku kaže se:

Ben gidicem

Biz gidicez

Kada se koren glagola završava samoglasnikom

Dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga pa se ubacuje

slovo yizmeĎu.

aramak - tražiti

ara-y-acağ-ım

Ben arayacağım Ja ću traţiti

Sen arayacaksın Ti ćeš traţiti

O arayacak On će traţiti

Biz arayacağız Mi ćemo traţiti

Siz arayacaksınız Vi ćete traţiti

Onlar arayacaklar Oni će traţiti

söylemek - pričati

söyle-y-eceğ-im

Ben söyleyeceğim Ja ću pričati

.................................................................................... Negacija

glagol + ma me + acak, ecek + lični sufiksi

a ı o u e i ö ü

ma me

Pošto su sufiksi za negaciju ma me, uvek se ispred acak, ecek ubacuje slovo

y.

gelmek

gel-me-y-eceğ-im

Ben gelmeyeceğim Ja neću doći

Sen gelmeyeceksin Ti nećeš doći

O gelmeyecek On neće doći

Biz gelmeyeceğiz Mi nećemo doći

Siz gelmeyeceksiniz Vi nećete doći

Onlar gelmeyecekler Oni neće doći

unutmak - zaboraviti

unut-ma-y-acağ-ım

Ben unutmayacağım Ja neću zaboraviti

Sen unutmayacaksın Ti nećeš zaboraviti

O unutmayacak On neće zaboraviti

Biz unutmayacağız Mi nećemo zaboraviti

Siz unutmayacaksınız Vi nećete zaboraviti

Onlar unutmayacaklar Oni neće zaboraviti

Seni unutmayacağım - Neću te zaboraviti

....................................................................................

Upitni oblik

glagol + acak, ecek ...... mı mi + lični sufiksi

gelmek

Ben gelecek miyim? Da li ću doći?

Sen gelecek misin? Da li ćeš doći?

O gelecek mi? Da li će doći?

Biz gelecek miyiz? Da li ćemo doći?

Siz gelecek misiniz? Da li ćete doći?

Onlar gelecekler mi? Da li će doći?

.........................................................................................................

zengin - bogat

olmak - biti

Zengin olacağım. Biću bogat.

ol - acağ - ım

Zengin olmayacağım. Neću biti bogat.

ol-ma-y-acağ-ım

Zengin olacak mıyım? Da li ću biti bogat?

Zapovedni način (imperativ) kaţe se zapovedni način, ali, to nije uvek forma nareĎivanja, to moţe da bude i savet, preporuka, molba. Evo tabele i par primera.

a ı e i o u ö ü - poslednji samoglasnik u glagolu

Ben, Biz - ne postoji imperativ za prvo lice jednine i mnoţine

Sen - nema sufiks, samo se koristi koren glagola (deo ispred mak i mek).

O - ima sufiks koji je inače sufiks za sen - ti. Ovo moţe malo da vas zbuni.

Siz - kraći sufiksi se koriste u svakodnevnom govoru, duţi sufiksi se koriste u

nekom formalnom obraćanju, npr: Molimo vas veţite pojaseve.

kapatmak - zatvoriti

Kapat Zatvori

Kapatsın Neka zatvori

Kapatın Zatvorite

Kapatsınlar Neka zatvore

gelmek - doći

Gel DoĎi

Gelsin Neka doĎe

Gelin DoĎite (mnoţina i jednina, persiranje)

Gelsinler Neka doĎu

gitmek - otići

Git Idi,Odlazi

Gitsin Neka ide, Neka ode

Gidin Idite, Odlazite

Gitsinler Neka idu, Neka odu

Bana bir kahve getir.

Donesi mi kafu.

Lepše zvuči ako se doda i reč molim - lütfen.

getirmek - doneti, poneti

Beni dinle.

Slušaj me.

dinlemek - slušati

Negacija

koren glagola + ma me + nastavci iz tabele (kolone a ı ei)

Pošto se ma i me završavaju sa a i e, u negaciji se ne koriste sufiksi iz kolona

ou öü.

Gelme Ne dolazi

Gelmesin Neka ne doĎe

Gelmeyin Ne dolazite

Gelmesinler Neka ne dolaze

Kapatma!

Ne zatvaraj!

Gitme!

Ne idi!

Siz, sufiks počinje samoglasnikom pa se izmeĎu ubacuje slovo y.

kapatmayın - ne zatvarajte

gitmeyin - ne idite

gelmeyin - ne dolazite

.........................................

Gelme! Gitme!

Liči na glagolske imenice, iz konteksta rečenice se vidi da li je gl.imenica ili

imperativ u pitanju.

Napomena: u imperativu ne postoji upitni oblik.

ABĠLĠR - EBĠLĠR Moći Kada nešto moţemo, znamo da radimo, uradimo, napravimo... eng: can, be able, be capable, to know how glagol + abilir, ebilir + lični sufiksi (kolona ei) a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u korenu glagola na koju dodajemo abilir, ebilir abilir ebilir Lični sufiksi su iz ei kolone zato što je slovo i poslednji samoglasnik u rečima abilir, ebilir. .................................................................... konuĢmak - pričati konuĢ-abilir-im Ben konuĢabilirim Ja mogu da pričam Sen konuĢabilirsin Ti moţeš da pričaš O konuĢabilir On moţe da priča Biz konuĢabiliriz Mi moţemo da pričamo

Siz konuĢabilirsiniz Vi moţete da pričate Onlar konuĢabilirler Oni, one mogu da pričaju Ġngilizce konuĢabilirim. Ja mogu da pričam engleski. (I can speak english) gitmek - ići (kada je iza slova t neki samoglasnik, t prelazi u d ) gid-ebilir-im Ben gidebilirim Ja mogu da idem Sen gidebilirsin Ti moţeš da ideš O gidebilir On moţe da ide Biz gidebiliriz Mi moţemo da idemo Siz gidebilirsiniz Vi moţete da idete Onlar gidebilirler Oni, one mogu da idu Kada se koren glagola završava samoglasnikom, onda se slovo y ubacuje ispred abilir, ebilir (poznat razlog, dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga). havlamak - lajati havla-y-abilir-ler Köpekler havlayabilirler. Psi mogu da laju. ............................ Negacija glagol + ama, amaz, eme, emez + lični sufiksi (kolone aı ei) U negaciji nema reči abilir, ebilir. Ben nema sufiks im već je sufiks samo slovo m. Ben, Biz - ama, eme Sen, O, Siz, Onlar - amaz, emez a ı o u e i ö ü ama, amaz eme, emez konuĢmak konuĢ-ama-m Ben konuĢamam Ja ne mogu da pričam Sen konuĢamazsın Ti ne moţeš da pričaš O konuĢamaz On ne moţe da priča Biz konuĢamayız Mi ne moţemo da pričamo

Siz konuĢamazsınız Vi ne moţete da pričate Onlar konuĢamazlar Oni, one ne mogu da pričaju Hayvanlar konuĢamazlar. Ţivotinje ne mogu da pričaju. gitmek - ići gid-eme-m Ben gidemem Ja ne mogu da idem Sen gidemezsin Ti ne moţeš da ideš O gidemez On ne moţe da ide Biz gidemeyiz Mi ne moţemo da idemo Siz gidemezsiniz Vi ne moţete da idete Onlar gidemezler Oni,one ne mogu da idu Kada se koren glagola završava samoglasnikom, onda se slovo y ubacuje ispred ama, amaz, eme, emez. yalan söylemek - lagati söyle-y-eme-m Ben yalan söyleyemem Ja ne mogu da laţem Sen yalan söyleyemezsin Ti ne moţeš da laţeš O yalan söyleyemez On ne moţe da laţe Biz yalan söyleyemeyiz Mi ne moţemo da laţemo Siz yalan söyleyemezsiniz Vi ne moţete da laţete Onlar yalan söyleyemezler Oni, one ne mogu da laţu ......................... Upitni oblik glagol + abilir, ebilir ... mi + lični sufiksi ( ei kolona) mı mi mu mü - da li U upitnom obliku se koristi samo mi jer je poslednji samoglasnik u abilir i ebilir slovoi. gitmek Ben gidebilir miyim? Da li mogu da idem? Sen gidebilir misin? Da li moţeš da ideš? O gidebilir mi? Da li moţe da ide? Biz gidebilir miyiz? Da li moţemo da idemo? Siz gidebilirmisiniz? Da li moţete da idete? Onlar gidebilirler mi? Da li mogu da idu?

Satranç oynayabilir misin? Umeš li da igraš šah? (Can you play chess?) oynamak - igrati Abilir, ebilir se koriste i kada se traži dozvola, dopuštenje da se nešto uradi. Primer, kucate na vrata ordinacije lekara. Ben girebilir miyim? Da li mogu da uĎem? girmek - ući Vi možete da uđete, dovoljno je da napravite korak... nije stvar u tome da li možete fizički da uđete, vi tražite dopuštenje da uđete. eng: to be allowed to do something ......................................................................................................................................

uçmak - leteti

kuĢ - ptica

KuĢlar uçabilirler.

Kartal uçabilir.

Her kuĢ uçabilir mi?

Hayır.

Hangi kuĢlar uçamazlar?

Deve kuĢu uçamaz.

Penguenler uçamazlar.

Ptice mogu da lete.

Orao moţe da leti.

Da li svaka ptica moţe da leti?

Ne.

Koje ptice ne mogu da lete?

Noj ne moţe da leti.

Pingvini ne mogu da lete.

.........................................................................................................

Promena po vremenima

gelmek - doći

Sadašnje vreme, GeniĢ zaman

Ben gelebilirim. Ja mogu da doĎem.

Ben gelemem. Ja ne mogu da doĎem.

Ben gelebilir miyim? Da li mogu da doĎem?

Sadašnje vreme - ġimdiki zaman

Izbaci se ir iz abilir, ebilir, značenje je isto kao u geniĢ zaman.

gel-ebil-iyor-um

Ben gelebiliyorum.

Ben gelemiyorum. (ne moţe da se kaţe gelemeyorum, ovo je objašnjeno u

lekciji 3)

Ben gelebiliyor muyum?

Prošlo vreme, GeçmiĢ zaman - di

Ben gelebilirdim. Mogao sam da doĎem.

Ben gelemedim. Nisam mogao da doĎem.

Ben gelebilir miydim? Da li sam mogao da doĎem?

Prošlo vreme, ġimdiki zamanın hikayesi

gel-ebil-iyor-dum

Ben gelebiliyordum.

Ben gelemiyordum.

Ben gelebiliyor muydum?

Buduće vreme, Gelecek zaman

Ben gelebileceğim. Moći ću da doĎem.

Ben gelemeyeceğim. Neću moći da doĎem.

Ben gelebilecek miyim? Da li ću moći da doĎem?

....................................................................

Podsećanje, da uočite razliku izmeĎu negativnih oblika.

geldim - došao sam

gelmedim - nisam došao

gelemedim - nisam mogao da doĎem

geleceğim - doći ću

gelmeyeceğim - neću doći

gelemeyeceğim - neću moći da doĎem

.....................................................................

Ben kendime gelemiyorum! Sen bana bunu nasıl yapabilirsin?

Ne mogu da doĎem k sebi! Kako moţeš ovo da mi radiš?

yapmak - raditi, uraditi, napraviti nešto...

.............................................................................................................................

.......

Kivi uçmak istedi

Kivi je ţeleo da leti

Kondicional eng: Conditional (if)

Ovo je poslednja stvar koju sam učila iz turskog. Kaţem učila, jer ga još nisam

naučila. Teţak je i za učenje i za objašnjavanje. U jednoj diskusiji o

kondicionalu (meĎu nama amaterima, ne meĎu filolozima), gde su nakon

svakog objašnjenja sledila pitanja u kojima je traţeno da se to objašnjenje

objasni, jedan Turčin je napisao: ''Ni meni sada ništa nije jasno. Ne znam

zašto je to tako, ali, tako je.''

Kada gledam serije na turskom, prepoznam kondicional pa mogu da razumem

smisao izgovorenih rečenica što mi svakako stvara kompletniju sliku situacije

koju gledam.

Onoliko koliko sam ga ja naučila, eto toliko ću vama preneti ovde jer je ipak

vaţan za konverzaciju. Pa da krenemo.

Kondicional, to su rečenice ovog tipa:

Ako budem učio, poloţiću ispit.

Da sam učio, poloţio bih ispit.

U turskom jeziku kondicional se formira korišćenjem sufiksa sa se koji se

kombinuju sa

sufiksima za vreme i ličnim sufiksima.

Lični sufiksi su isti kao u prošlom vremenu GeçmiĢ zaman -di.

Ben - m

Sen - n

O - /

Biz - k

Siz - nız niz nuz nüz (zbog vokalne harmonije nuz i nüz se ne koriste)

Onlar - lar ler

a ı o u e i ö ü

sa se

Pre nego što krenemo na glagole, evo primera sa var i yok.

varsa - ako ima, ako postoji

yoksa - ako nema, ako ne postoji

Param varsa Türkiye'ye gidebilirim.

Da imam novac mogla bih da odem u Tursku.

............................

Osnova kondicionala

koren glagola + sa se + lični sufiks

gelmek - doći

gel-se-m

gelsem ako doĎem, ako bih došao

gelsen ako doĎeš, ako bi došao

gelse ako doĎe

gelsek ako doĎemo

gelseniz ako doĎete

gelseler ako doĎu

gelmesem ako ne doĎem

gelmesen ako ne doĎeš

gelmese ako ne doĎe

gelmesek ako ne doĎemo

gelmeseniz ako ne doĎete

gelmeseler ako ne doĎu

U istim rečenicama moguće je videti glagol u osnovnom kondicionalu ili glagol

u GeniĢ zaman kondicionalu.

Primeri

Biraz erken gelsen iyi olur.

Biraz erken gelirsen iyi olur.

Bilo bi dobro ako doĎeš (ako bi došao) malo ranije.

biraz - malo

erken - rano

Bana sorsan, cevap vereceğim.

Bana sorarsan, cevap vereceğim.

Ako me pitaš, odgovoriću ti.

sormak - pitati

cevap vermek - odgovoriti

GeniĢ zaman kondicional koren glagola + sufiks za vreme + sa se + lični sufiksi

gelmek - doći

gel-ir-se-m

gelirsem ako doĎem

gelirsen ako doĎeš

gelirse ako doĎe

gelirsek ako doĎemo

gelirseniz ako doĎete

gelirseler ako doĎu

gel-me-se-m

gelmesem ako ne doĎem

gelmezsen ako ne doĎeš

gelmezse ako ne doĎe

gelmesek ako ne doĎemo

gelmezseniz ako ne doĎete

gelmezseler ako ne doĎu (moţe da se kaţe i gelmezlerse)

O gelirse, ben gideceğim.

Ako on doĎe, ja ću otići.

görmek - videti

gör-ür-se-m

Seni görürsem - Ako te vidim

Seni görmesem - Ako te ne vidim

Uz GeniĢ zaman kondicional obično ide reč eğer. Izgovara se eer.

Ova reč je na samom početku rečenice čime se jasno stavlja do znanja da će

ta rečenica biti u kondicionalu. Sama reč eğer nema neko značenje, iako ćete

naći da je njen prevod ako. Reč ako su sufiksi sa se, oni su ti koji formiraju

kondicional a ne reč eğer.

Dakle, rečenica će imati isto značenje i prevod će biti isti, bez obzira da li

postoji ili ne postoji reč eğer. U govoru se često koristi.

Eğer çok çalıĢmazsan, Türkçe oğrenemeyeceksin.

Ako ne radiš puno, nećeš naučiti turski.

Eğer o buraya gelmezse, ben oraya gitmeyeceğim.

Ako on ne doĎe ovde, ja neću ići tamo.

Napomena: eğer se ne koristi u rečenicama u kojima je glagol u osnovnom

kondicionalu.

ġimdiki zaman kondicional koren glagola + sufiks za vreme + sa se + lični sufiksi

Iz serije Karadayi, razgovaraju Bahar i Feride, Bahar je na Mahirovoj strani:

soylemek - govoriti

Ya Mahir doğru soyluyorsa?

A šta ako Mahir govori istinu?

ya - šta ako, a šta ako... what if...

Napomena: ne može da se kaže soyleyorsa, lekcija 3, slova a,e ne mogu biti

ispred y.

Pesma

Yalın - Keyfi yolunda, aĢkı sonunda

Eve senle dönüyorsam

Evden senle çıkıyorsam

Ako se sa tobom vraćam kući

Ako sa tobom izlazim iz kuće

dönmek - vratiti se

dön-üyor-sa-m

dönüyorsam - ako se vraćam

dön-mü-yor-sa-m

dönmüyorsam - ako se ne vraćam

GeçmiĢ zaman- di kondicional Ako...

moţe da se kaţe na dva načina:

koren glagola + sufiks za vreme + y + sa se + lični sufiksi

koren glagola + sufiks za vreme + lični sufiksi + sa se

görmek - videti

gör-dü-y-se-m

gör-dü-m-se

Ako sam video

Gördüysem

Gördümse

Ako nisam video

Görmediysem gör-me-di-y-se-m

Görmedimse gör-me-di-m-se

Da...

koren glagola + sa se + y + sufiks za vreme + lični sufiks

Da sam došao

Gelseydim

gel-se-y-di-m

Da nisam došao

Gelmeseydim

gel-me-se-y-di-m

KeĢke gelseydin.

Eh, kamo sreće da si došao / voleo bih da si došao

KeĢke gelmeseydin.

Kamo sreće da nisi došao/ voleo bih da nisi došao/ bolje da nisi došao

Gelecek zaman kondicional koren glagola + sufiks za vreme + sa se + lični sufiksi

Geleceksem - Ako budem došao (Ako ću doći)

Gelmeyeceksem - Ako neću doći

Eğer beni dinlemeyeceksen, eve gideceğim.

Ako nećeš da me slušaš, otići ću kući.

dinlemek - slušati

...............................

Kondicional u kombinaciji sa moći (abilir,ebilir)

Eğer çok çalıĢırsam, sınavı geçebilirim.

Ako puno radim, moći ću da poloţim ispit.

Kondicional u kombinaciji sa trebati, morati

Gitmeliysem - Ako treba da idem

GENITIVNA VEZA

1. Sutra idem u Bodrum.

c) Yarın Bodrum'ya gidiyorum.

2. On ţivi u Ankari.

b) O Ankara'da yaĢıyor.

3. Dolazim iz Izmira.

d) Ġzmir'den geliyorum.

(pošto si ti malo o genitivu objasnila) GENITIVNE VEZE: /Isim Tamlaması

Postoje tri genitivne veze a to su:

-Prva genitivna veza-> Belirtili ad tamlaması ,Prvom genitivnom vezom naziva se imenička

fraza čiji je prvi odreĎujući član u genitivu,a upravni član s prisvojnim sufiksom za 3lice

jednine .

Nastavci su: NIN + SI = nin,nın,nun,nün. S-to je pomoćno ,s, ako riječ završava na vokal

onda se upotrebljava,a ako ne onda se ne upotrebljava. = si,sı,su,sü ili znači i,ı,u,ü. npr. ev-

kuća ,kapı-vrata,= Evin kapısı-Vrata kuće. npr pencere-prozor, Evin penceresi. -Prozor kuće.

Prva genitivna veza općenito sluţi za izraţavanje prisvojnosti,a njen drugi član je imenički

atribut npr. Ajšine dvije kćerke-AyĢe'nin iki kızı.

Prvom genitivnom vezom izraţava se:

-obično ili materijalno pripadanje.npr.knjiga mog prijatelja-arkadaĢımın kıtabı,kuća mog

prijatelja-ArkadaĢımın evi..

-geografsku,biološku,fizičku,socijalnu idr. pripadnost npr. sin mog amidţe-Amcamın

oğulu,radnici ove fabrike-Bu fabrıkanın iĢçileri..

-svojstvo nekoga ili nečega npr. bijelina snijega-karın beyazığın,ljepota njenog lica-yüzünün

güzelliği,augustovska vrućina-ağustosun sıcaklığı,...

-odnos funkcionalne zavisnosti. npr. direktor škole-okulun müdürü,čuvar muzeja-Müzenin

bekçisi

-označava i prostorne i vremenske odnose. npr širina sobe-odanın geniĢliği,sredina mjeseca-

ayın ortası, kralj kraljeva-kırallarrın kıralı .

Toliko o prvoj genitivnoj vezi :D ,sad druga.

Druga genitivna veza-> Belirtisiz ad tamlaması

Prvi član druge genitivne veze stoji u apsolutnom padeţu (nominativu),a drugi član ima

prisvojni sufiks za 3 lice jed.

znači postoji samo nastavak SI-i,ı,u,ü. (pomoćno s) npr.

Okul bahçesi.-Dvorište kuće

Erkek çantası-Muška torba

Okul çantası-Školska torba...

-Treća genitivna veza je višečlana genitivna veza->Zincirleme ad tamlaması

I prva i druga genitivna veza spadaju u ovu. Evo primjer:

Yazı masa-sı-nın çekmece-si. -Ladica pisaćeg stola.

Babam-ın arkadaĢ-ı-nın oğul-u. -Sin prijatelja mog oca.