Tundra na mapie świata

Tundra – bezleśne zbiorowisko roślinności w zimnym klimacie strefy

arktycznej i subarktycznej. Charakteryzuje się występowaniem gleb tundrowych, stale zamarzniętym podglebiem i bardzo niską pokrywą roślinną, zdominowaną przez mchy i porosty.

Wyróżnia się 4 podstawowe typy tundry (w kolejności z południa na północ): lasotundra, tundra krzewinkowa, tundra mszysto-porostowa, tundra arktyczna.

Jest to obszar przejściowy między

tajgą a tundrą.

Odróżnia się ją od pozostałej

części tundry tym, że

na jej obszarze występują

pojedyncze drzewa.

Występuje w miejscach, gdzie

pokrywa śnieżna jest na tyle gruba, że chroni rośliny przed

przemarznięciem i wysuszeniem. Wyróżnić można trzy warstwy

roślinności: w Eurazji najwyższą tworzą karłowate brzozy oraz

płożące wierzby; w warstwie średniej rosną niższe krzewinki;

natomiast najniższą warstwę tworzą mchy i porosty.

Typ tundry, który

obok mszaków i porostów, zasiedlają również w większej

obfitości rośliny kwiatowe należące przede wszystkim do

rodziny wrzosowatych.

Typ tundry występujący w najbardziej surowym

klimacie. Są to rozległe, płaskie tereny bagniste.

Roślinność jest bardzo uboga, dominują tam: turzyce, mchy,

wrzosy i różne porosty.

Przez 8-9 miesięcy w roku temperatura powietrza spada poniżej 0 stopni C - zima jest długa i mroźna. Najniższe temperatury wynoszą -25 do -30 stopni C, okresowo spadają nawet do -60 stopni C. Od VI - IX występują temperatury dodatnie, ale nigdy nie przekraczają +15 stopni C. Często okres z temperaturami powyżej 0 stopni C nazywa się latem tundrowym.

Pokrywa śniegu utrzymuje się przez 9 miesięcy w roku. Zimą tundrę przykrywa warstwa śniegu o grubości 20 - 50cm. Opady deszczu tylko w dniach klimatycznej wiosny (VI - IX).

Wyróżnia się 2 klimatyczne pory roku: zimą i wiosną. Silne zimowe wiatry osiągają szybkość do 30m/s. Głębiej leżące warstwy gleby zamarznięte są przez cały rok i tworzą tzw. wieloletnią zmarzlinę, występuje tutaj zjawisko dni i nocy polarnych.

Większość roślin wyrasta zaledwie kilka centymetrów nad ziemię. Przy samej powierzchni ziemi rosną mchy i porosty (najbardziej znany to chrobotek reniferowy); nieco wyżej są trawy i niewielkie krzewinki (np. borówki). Występują tam także turzyce. Najwyższą warstwę roślin tworzą pojedyncze karłowate brzozy i wierzby, które nie osiągają wysokości większej niż 30 cm. Ich gałęzie rosną poziomo i mogą mieć kilka metrów długości. Wraz z nadejściem lata roślinność tundry budzi się do życia. Rośliny starają się jak najlepiej wykorzystać niewielką ilość docierającej do nich energii słonecznej. Szybko rozwijają liście, kwitną i wydają nasiona. Niektóre zioła mają kolorowe kwiaty. W wielu rejonach położonych na południowej stronie tundry zbiera się jagody: borówki i maliny.

Najliczniejszymi i najbardziej charakterystycznymi ssakami tundry są lemingi. Są głównym pożywieniem tamtejszych drapieżników: gronostajów, lisów polarnych, łasic i wilków. Ze ssaków roślinożernych występuje tu renifer, piżmowół i zając bielak. Do charakterystycznych ptaków tundry należą: myszołów włochaty, białozór, pardwa mszarna i puchacz śnieżny. Latem wiele ptaków, zwłaszcza siewkowatych, przylatuje odbyć tu lęgi. Tundrę Kanadyjską zamieszkują duże ssaki takie jak karibu i piżmowół. Z gryzoni zamieszkujących tundrę powszechne są lemingi. Do największych drapieżników należą niedźwiedź polarny, lis polarny (piesiec) i wilk. Wszystkie zwierzęta mają szerokie stopy, porośnięte piórami lub sierścią, co ułatwia im poruszanie się po śniegu. Lis polarny ma ponadto na stopach włosy, które chronią go przed zimnem. Na okres zimy sierść lub pióra zwierząt przybierają barwę białą, dzięki czemu trudno je dostrzec na śniegu. Charakterystycznym, choć niezwykle uciążliwym dla człowieka i zwierząt elementem tundry są też roje komarów, pojawiające się latem.

Leming Gronostaj

Suseł

Grupa rdzennych ludów obszarów arktycznych i subarktycznych

Grenlandii, Kanady, Alaski i Syberii.

Lud zamieszkujący głównie Laponię, krainę historyczno-geograficzną w Europie Północnej obejmującą północne krańce Norwegii, Finlandii , Rosji (Płw. Kolski) oraz Szwecji. Lapończycy są potomkami pierwotnych

mieszkańców Skandynawii.

Naród turecki zamieszkujący rosyjską Jakucję w środkowej Syberii.

Jukagirzy zamieszkują tereny w dolnym biegu rzek Leny i Kołymy oraz w Jakucji. Zajmują się łowiectwem, rybołówstwem i hodowlą reniferów.

Naród zaliczany do Samojedów, zamieszkujący północno-wschodni skrawek Europy i leżące przy nim azjatyckie obszary północno-zachodniej Syberii.

Czukcze zamieszkują obecnie Półwysep Czukocki, rejon Magadanu oraz Kołymy.