74
Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti Sociedad Biblica Americana Nueva York

Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

  • Upload
    others

  • View
    11

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

Tummat Ikar ParSoik Malat Kus

Malatti

Sociedad Biblica AmericanaNueva York

Page 2: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

4

6 Tekiit kine a mar pulakkwaampik ku noni mar kua e se ekichamar ye: lTule Tummat Pirrikinetye, we ipa k.an kine ~sr~el ka kan-nar neik tirplr pe kanikklt, pe ukkosoke ye?7 Teeki e mar ka soiksa ye: We

ipa kan pe wiskuet sur mar ye, arPap Tummat e kan kuet kine, ikarna warkwen mesisatte yeo8 Ar Pap Tummat Kwake Purpa

Nuet pe mar ki aikte nonikkile, aki pe kankut malo ye pe apin kasmalar yeo Te ekine pe mar an par-soke ka ku malo ye Erusalem kine,Utea yar pela kwaple, S~m~ria. kin:,te ekine pela kwaple neik tlrplr naltsukkun kan kwen pet sur yeo9 Teki sunmaiksa kua, e mar

taik pukkwa nip epilet ye, te ekinemokir tarpa e mar ki yokkut yeo

10 Nipa nat kua, nip neik se iseattakkar ampik kus mar ye., akka. teekine tule wala po mor SlpU YOI emar walik kwichi taiklear yeo

11 Teeki a tule mar soikte mar ye:lPe mar Kalilea torkan ye, Ipi kanipa pe attak kwis mar ye? .Es'~spe mar ki nip neik se .sulesattl, m~neik se nate pe taiksa kl kannar a klnap neik se noni palo ye..

12 Olipos yar nukat kl pukkwa,kannar Erusalem nek kwepur senoni mar ye, a yar Erusalem ki Utioittoket ipa ki pankuet kin yeo .13 Teeki toik noni mar kua, aikla

nipa e mar ampik kuetse naik noni

Kus Malatti 1

6 Entonces los quese habian juntado Iepreguntaron, diciendo:Sefior, lrestituiras elreino a Israel en estetiempo?

7 Y les dijo: No tocaa vosotros saber lostiempos 6 las sazonesque el Padre puso ensu sola potestad;

8 Mas recibireis lavirtud del Espiritu San-to que vendra sobrevosotros; y me sereistestigos en Jerusalem,y en toda Judea, ySamaria, y hasta 10ultimo de la tierra.

9 Y habiendo dichoestas cosas, viendoloellos, fue alzado; y unanube Ie recibi6 y Iequit6 de sus ojos.

10 Y estando con losojos puestos en elcielo, entre tanto queel iba, he aqui dosvarones se pusieronjunto a ellos en vesti-dos blancos;11 Los cuales tam-

bien les dijeron: Va-rones Galileos, lqueestais mirando al cielo?este mismo Jesus queha sido tomado desdevosotros arriba en elcielo, asi vendrA comoIe habeis visto ir alcielo.12 Entonces se vol-

vieron a Jerusalem delmonte que se llama delOlivar, el cual estacerca de Jerusalemcamino de un sAbado.13 Y entrados, su-

bieron al aposento alto,donde moraban Pedro

Kus Malatti 1

y Jacobo, y Juan yAndres, Felipe y To-mas, Bartolome y Ma-teo, Jacobo hijo deAlfeo, y Sim6n Zelotes,y Judas hermano deJacobo.14 Todos estos per-

severaban unanimesen oraci6n y ruego, conlas mujeres, y conMarla la madre deJesus, y con sus her-manos.15 Y en aquellos

dias, Pedro, levantiin-dose en medio de loshermanos, dijo (y erala compafiia junta comode ciento y viente ennumeto):16Varones hermanos,

convino que se cum-pliese la Escritura, lacual dijo antes elEspiritu Santo por laboca de David" deJudas, que fue guia delos que prendieron aJesus;17 El cual era con-

tado con nosotros, ytenia suerte en esteministerio.

18 Este, pues, ad-quiri6 un campo delsalario de su iniquidad,y colgAndose, revent6por medio, y todas susentrafias se derrama-ron.19 Yfue notorio A

todos los moradores deJerusalem; de tal ma-nera que aquel campoes llamado en su pro-pia lengua, Aceldama,que es, Campo desangre.20 Porque esta es-

crito en el libro de lossalmos:

Sea hecha desier-ta su habitaci6n,

5

mar yeo Petro, Wan, Santiako,Antres, Pelipe, Tomas, Partolome,Matteo, Santiako Alpeo machi,Simon Selote tule te ekine UtasAkkopo machi.

14 A mar pela na pali pi mar ye,Pap Tummat se kolet kin pi pinsatmar ye, pulakkwa e ome kan mar,Maria, Esus e nan te ekine Esus ekwenat kan mar yeo15 A ipa kan kine Petro, kwenat

kan apar ki kwiskus ye, (Pela kwa-pIe tula nerkwa tule mar puik ye.)soikte ye:16 Kwenat kan mar ye, Pap Tum-

mat karta ki soiklesatti nue ku sunyeo Iki ituar Pap Tummat KwakePurpa Nuet Tapit kine sunmaiksa kusye, Utas kin yeo A tule iki Esuskasa kus malat, ituti kus yeo

17 A tule an mar palit mokan yeoPap Tummat ikar pa sunmakketikar an mar ka uiklesatti e ka nueuikles mo kan yeo

18 A tule iskuakwar na kusatmani ki na naiknu paiksa kus ye, teekine na kammu kas kua, sor tuk-kin arkwan noni ye, e san nue tupamas yeo

19 Pela kwaple Erusalem torkanwiskuar kua, te kiit kine a naiknua mar kaya ki nuk kuar ye, Akelta-ma, a soikle ye, Naiknu Ape piit yeo20 Ar Salmo karta apsoleket ki

narmaiksa ye: E neik maitti, neiktule sulit ka, ku sun no ye, tulewarkwen saar, par meko sur ye, te

Page 3: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

y:

6

ekine e mar tummat ka ku maitarpaet, tule pait, ka sun no yeo21 Teki sokku a tule an mar pa

kuti kus mo yeo Te unni Pap Esusan mar apar ki, nonikkoe, par na-paloe kuti kusat un yeo22 Wan Pap ikar ti ki oikleket

ikar ki kepe kut yeo Pap Esus nipnakkwisat ipa kan se yeo We tulean mar pa nuik saleker kep mo yeoPap Esus nap urpa mai kannar no-sat nue taiksat parsoke kar yeo23 Te ekine tule warpo amis mar

ye, Ose, Parsapas nukatti, Ustoye pita mar palit ye, te ekineMattias yeo24 Kep Pap Tummat se kocha

mar yeo Soikte mar ye: Pe TuleTummat Pirrikinet yeo Peti pelatule mar kwake wisit yeo An marka oyo ye, pitti we tule mar pesus yeo25 Pap Tummat ka maileke ka

teeki Pap Tummat parsoke ka, weikar Utas mette kusat sorpa suekar yeo26 Te ekine pulakkwa nuik sal-Ie

nakus ye, Mattias sulear ye, akkateeki ampe kakka kwensak ku ma-lat pa Pap parsoke ka nakus mosun yeo

Kappittulo 2

1 Te unni Pentikostes ipa nonikua, per kwaple neik sokkwen kipulakkwa ampik ku noni mar yeo

Kus Malatti 2

Y no haya quienmore en ella;

Tome otro su obis-pado.

21 Conviene, pues,que de estos hombresque han estado juntoscon nosotros todo eltiempo que el SenorJesus entr6 y sali6entre nosotros,22 Comenzando desde

el bautismo de Juan,hasta el dia que fuerecibido arriba de en-tre nosotros, uno seahecho testigo con nos-otros de su resurrec-ci6n.23 Y seflalaron l

dos: l Jos6, llamadoBarsabas, que teniapor sobrenombre Justo,'1 l Matlal.

2" Yorando, dljeron:T\1, Seflor, que conoces101 corazones de tOdOl,muestra cull elcolesde estos dOl,

2S Para que tome eloficio de este minis-terio y apostolado, delcual cay6 Judas portransgresi6n, para irsea su lugar.

26 Y les echaronsuertes, y cay6 lasuerte sobre Matias; yfue contado con losonce ap6stoles.

Capitulo 2

1 Y como se cum-plieron los dias dePentecostes, estabantodos unanimes juntos;

Kus Malatti 2

2 Y de repente vinoun estruendo del cielocomo de un viento recioque coma, el cualhinchi6 toda la casadonde estaban senta-dos;3 Y se les apare-

cieron lenguas repar-tidas, como de fuego,que se asent6 sobrecada uno de ellos.4 Y fueron todos

Ilenos del Espiritu San-to, y comenzaron 1hablar en otras len-guas, como el Espiritules daba que hablasen.

S Moraban entoncesen Jerosalem Judlos,varones reUgiosos, detodas las naciones de-bajo del clelo.

6 Y hecho este es-truendo, junt6se lamultitud; y estabanconfusos, porque cadauno les ofa hablar supropia lengua.

7 Y estaban at6nitosy maravillados, dic1en-do: He aqul, lno sonGalileos todos estosque hablan?8 lComo, pues, les

olmos nosotros hablarcada uno en nuestralengua en que somosnacidos?9 Partos y Medos, y

Elamitas, y los quehabitamos en Mesopo-tamia, en Judea y enCapadocia, en el Pontoyen Asia,

10 En Phrygia yPamphylia, en Egiptoy en las partes deAfrica que est! de laotra parte de Cirene, y

7

2 Teeki ukkiale nip nek ki tipurwa tummat yopi kor noni yeoE mar ?ukkwat neik yak ki peiaeun nom yeo3 . Te ekine .taiklear ye kwapin so

YOple mar kl kwenna kwenna siknoni yeo4 Pela puik malat ki Pap Tummat

Kwake Purpa Nuet e ki upo noniye, te. ekine tu~~ kwapin pait paitsunmaik malat kll sunmaikte mar yeoAr Pap Tummat Kwake Purpa Nuete ka kankuet uiksat pa, sunmaiktemar yeo5 Te unni Erusalem ki, Utio mar

Pap Tummat nue wis malat pukkw~ku mar yeo Nap nek ki yar nanaikwen pet suU puik mar yeo6 Te ekine teki ittoar mar kua

tule pukkitar pela puiale na nonimar yeo Keker taikte mar ye; arna war warkwen e mar sunmaikittot mar ye; ar e kwapin sunmakketki sunmaikte malat te yeo7 Peia kwakkite yopi keker taik-

te mar yeo lWe pela sunmaikpukkwat Kalilea torkan suU?8 lIki an mar na kin kwaluiesat

kwapin sunna, sunmaik an itto marsun ye?9 Parto, teeki Meto, teeki Elamita

teeki Mesopotamia kin mamau'teeki Utea kinet, teeki Kappotosia'Ponta kinet, teeki Asia kin malat:

~O P~kia kinet,. teeki Pampilia,ElptO kmet, te ekme Apirka ki Si-rene yar sik malatti, te ekine Oroma

Page 4: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

8

torkan attaikti malat, Utio mar te ekineUtio sik aikpilis malat.

11 Kreta tola te ekine Arapiatorkan, an mar kaya ki sunmaik maran itto mar yeo Ar Pap Tummatikar tumma kan kwen taikle ti surmalat imasat oyo puik malat te yeo

12 Te ekine pela keker taiktemar ye, te ekine e ki yootte pinsatmar yeo Na soikte mar ye: lWeikiit par sun ye?

13 Ar kwen kwen a mar ki totonakus mar yeo 80ik ye: lWe marinna kaipit kopsa mar ye?

14 Kepe Petro e ampe kakkakwensak kwikwitsit apar ki kantik-kit pa e mar ka sunmaikte ye, soik-te ye: Utea torkan ye, ~rus.alemki pela puik malat ye, eml kl weikar pe mar nue wisku mar sunnoye, teki sokku an sunmakkoet nuepe an apin itto malo yeo

15 We tule mar mummu ye pepi malatti, mummu puik sur marye, ar ampa tat apalat te yeo

16 Ar we Pap Tummat kaya purpaparsoket Oel nukatti, kaya purpaopes kusat, soikte ye:

17 An mar nappa nait ipa kanperkuet mosale teki kutako yeo PapTummat soik ye, an Kwake PurpaNueti pela tule mar ki an parmitako ye; te ekine pe mas mala teekine pe wale pun kana Pap Tummatkaya purpa parsoket ka ku malo ye,

Kus Malatti 2

Romanos extranjeros,tanto Judios como con-vertidos,

11 Cretenses y Ara-bes, les olmos hablaren nuestras lenguas lasmaravillas de Dios.

12 Y estaban todosat6nitos y perplejos,diciendo los unos a losotros: l Que quiere seresto?

13 Mas otros bur-landose, decian: Queestan llenos de mosto.

14 Entonces Pedro,poniendose en pie conlos once, alz6 su voz, yhabl6les, diciendo: Va-rones Judlos, y todoslos que habitiiis enJerusalem, esto os seanotorio, y oid Mispalabras.

15 Porque estos ngestan borrachos, comovosotros pensais, sien-do la hora tercia deldlaj

16 Mas esto es 10que fue dicho por elprofeta Joel:

17 Y sera en los pos-treros dias, diceDios,

Derramare de miEspiritu sobretoda came,

Y vuestros hijos yvuestras hijasprofetizaran j

Kus Malatti 2

Y vuestros mance-bos veran vi-siones,

Y vuestros viejossonaran suenos.

18 Y de cierto sobreMis siervos ysobre Mis sier-vas en aquellosdias

Derramare de miEspiritu, y pro-fetizaran.

19 Y dare prodigiosarribaenelcielo,

Y senales abajoen la tierra,

Sangre y fuego yvapor de humo:

20 EI sol se volveraen tinieblas,

Y la luna en san-gre,

Antes que vengael dia del Senor,

Grande y mani-fiestoj

21 Y sera que todoaquel que invo-care el nombredel Selior, ser"salvo.

22 Varones Israelitas,oid estas palabras: Je-sus Nazareno, var6naprobado de Dios entrevosotros en maravillasy prodigios y seliales,que Dios hizo por eI enmedio de vosotros,como tambien vos-otros sabeisj

23 A este, entregadopor determinado con-sejo y providencia deDios, prendisteis y

9

teeki pe sappin kana purpa tikkasuli attakko ye, pe tator kan kaptak-ket pi kuta malo yeo

18 Te ekine an mai kan macherkan, an mai kan puntor mar kine aipa kan ki an Kwake Purpa Nuetian oteo ye, kep a mar, Pap Tummatkaya purpa parsoke ka ku malo yeo

19 An nip nek ki immar tummakan kwen taikle ti sur malat anoyoko ye, te ekine nap nek ki immarwilup kan oyoleko ye, ape yopi, te-ekine so yopi te ekine waa, poo yopisiputik kutako yeo20 Tat par kao sur ye, neka si-

chit nakuo ye, te ekine nii ape yopinakuo yeo Tule Tummat Pirrikinet eipa tummat na oyo nonikkoet ipaituar yeo21 Te ekine teki kuo ye, toa tule,

Tule Tummat Pirrikinet nuk ki korpitipe ye, e kwake iskutiit ti pentaik-leko yeo22 Israel tule mar ye, nue an pe

mar ka soket pe itto mar ye: EsusNasaret tola, pe mar seka Pap Tum-mat nuk ki taikle ti kus yeo Ar atule ti e arpaet ki na oyos kus yeoImmar tumma kan kwen taikle tisur malat imasat kin ye, te ekineimmar wilup kan oyolesat' kin ye,ar pe mar nue wisi puik mar mokatte yeo23 We Esus ikar nue mait pali te

ekine Pap Tummat immar nue ituwisit pali uikles kus ye, teeki pe

Page 5: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

10Kus :Malatti 2 11

wileket nek ki kwen wiles slIr ye,te ekine e san ti apu mai kwen kutsur yeo32 We Esus, Pap Tummat kannar

?tulos kus ye; ar an mar pela aatikar parsoket malat yeo33 Teki sokku Pap Tummat arkan

napirrit sik kankus siki tap sun yete ekine Pap Tummat Kwake Purp~N~et n~mikko yeo E Pap Tummatsoiksattl a mar apin kas yeo We a?teles ye; ar a pe taik mar ye, peIttO mar par yeo34 Ar Tapit ti nip neik mar se

nakkwis sur ye, tekitte anna e kitukkin soikte ye: Tule Tummat Pir-rikinet an Tule Tummat Pirrikinetka soik ye, an arkan napirrit siksik ta sun yeo '35 Istar pe taikti malat a mar

pirki pe naik ti onaikleket se yeo36 Teki sokku pela Israel nek kin

malat nue sun soket, pe nue wiskumar sun ye: ar Pap Tummat ti weTule Tummat Pirrikinet ka imaiksaye teeki Kristo ka kus par sun ye atule Esus nukat ti, pe nakkrus' kipioiksa mar yeo37 Teki ittos mar kua, ulup se e

kwake se nue epules mar yeo TeekiPetro te ekine Pap Tummat ikarparsoik malatka soikte mar yeoKwenat kan ye lIki an kut mar sun~no ye?38 Te ekine Petro a mar ka soik-

te ye; Kwake ki pe iskusat ka wilepe itto mar yeo Te ekine Esukristo

34 Porque David nosubi6 i los cielosj em-pero el dice:

Dijo el Seftor , miSeftor:

Sientate iimi dies-tra,

33 Asi que, levan-tado por la diestra deDios, y recibiendo delPadre la promesa delEspiritu Santo, ha de-rramado esto que vos-otros veis y ois.

37 Entonces oido esto,fueron compungidos decorazon, y dijeron iiPedro y ii los otrosapostoles: Varones her-manos, lque haremos?

38 Y Pedro les dice:Arrepentios, y bauti-cese cada uno de vos-otros en el nombre de

3S Hasta que pongaii tus enemigospor estrado detus pies.

36 Sepa pues cier-tisimamente toda lacasa de Israel, que iieste Jesus que vosotroscrucificasteis, Dios hahecho Senor y Cristo.

32 A este Jesus resu-cit6 Dios, de 10 cualtodos nosotros somostestigos.

alma no fue dejada enel inBemo, ni su camevi6 corrupci6n.

Kus :Malatti 2

matasteis por Manos delos inicuos, crucific!n-dole;24 Al cual Dios

levanto, sueltos losdolores de la muerte,por cuanto era imposi-sible ser detenido deella.

2S Porque David dicede el:

Veia al Seftorsiempre delantede mi:

Porque est' , midiestra, no sereconmovido.

26 Por 10 cual micoraz6n se ale-gr6, y goz6se milenguaj

Y aun mi camedescansar' enesperanzaj

27 Que no dejar6.a mialma en el in-Bemo,

Ni dar's 6. tuSanto que veacorrupci6n.

28 Hictsteme notorioslos caminos dela vidaj

:Me henchir6.a degozo con tu pre-sencia.

29 Varones hermanos,se os puede librementedecir del patriarca Da-vid, que muri6, y fuesepultado, y su sepul-cro est'- con nosotroshasta el dia de hoy.

30 Empero siendoprofeta, y sabiendo quecon juramento le habiaDios Jurado que delfruto de su lomo, cuan-to i la came, levantariaal Cristo que se sen-twa sobre su tronoj

31 Viendolo antes,hablo de la resurrec-cion de Cristo, que su

tule mar pule kan arkan ki nakkruski pioksa, pe iplos mar yeo24 Ar tekitte Pap Tummat kannar

otulos par kua purkwet naikpit aparki kannar okwichis ye, ar purkwetkek kin opinet te yeo25 Ar Tapit teki kin soikte yeo

Tule Tummat Pirrikinet an ituti antaik ti ku ye; ar a an arkan napiritsikkit kek an annir sun ye:26 Teki sokku an kwake ti werkus

sun ye, an kwapin welikwar itto ye:ar a ular an san ti ulup ki immarnuet pina soket kin pi pinsao yeo27 Ar an san purpa wileket nek ki

pe yoik sao sur yeo Tule kwakepurpa nuet kwensak ti, e san peoyokkuo sur yeo28 Purpa ikar nue kan mar ti pe an

se oyos sokku, ipi yopi welikwar anittoko tipe ye, an pe asapin ku tap-pir yeo29 Kwenat kan ye, an pe mar ka

nue ikar nappirra mait pa an pe kasunmaik yeo Tat Tapit purkwis kusye, te ekine tikles kus ye; ar a neikuan ti ampala emi ipa an mar aparki taikle ti yeo30 Teki sokku Pap Tummat kaya

purpa parsoket sokku nue wis sunye: ar Pap Tummat ise sokar kekepar elileket ikar ki e ka soiksa ye:Pe ana warkwen Kristo errey kakuet kan ki siko ye, soikle yeo31 Teki itu kuoeti wis sokku,

Kristo purpa kannar turkuoet kisunmaiksa ye; ar a e san pUrpa

Page 6: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

12

nuk kine, pe kwenna kwenna PapTummat ikar ti ki oikleket ikar kipe oikle mar ye, pe kwake ki iskunanait elie kar yeo Kep pe Pap Tum-mat Kwake Purpa Nuet pe apin kamalo yeo39 Ar Pap Tummat ikar pe mar

ka ukko soikle satti, pe mar kar ye,pe mimmi kan kar ye, te ekinepela pannar pa ku malat kar yeo Teekine toa tule mar se, Tule TummatPirrikinet, an mar Pap Tummat, nae se kor pi par tipe ye, a mar se pak-kar yeo40 Teeki yootteikar nue kan ma-

mait parsoikte par ye, te ekine emar unas par kua, soikte ye: Wewakan isku pukkwat apar kin ye,na pe tukkin kwake iskutitiit pentaikmar sun yeo41 Teki Petro sunmaiksat e mar

apin kas malatti, Pap Tummat ikarti ki oikleket ikar ki oikles mar sunye, te ekine Pap ikar pa nanait pa aipa ki mili pa kupin nakus mar yeo42 Tekiit kine, a mar pela Pap

Tummat ikar parsoik malat oturtak-ket ikar kin pi pinsa pukkwa, teekine nue aikle pukkwa, Esukristo sanpurkwisat wilup kan ki na e mai kamatu mimi pukkwa, te ekine PapTummat se pi kor pukkwa kus marsun yeo43 Te ekine topeti pela e mar san

purpa ki nakus yeo Pap Tummatikar parsoik malat, soket pa immartumma kan kwen taikle ti sur malat

Kus Malatti 2

Jesucristo para perd6nde los pecados; y re-cibireis el don delEspiritu Santo.

39 Porque para vos-otros es la promesa, ypara vuestros hijos, ypara todos los queestill lejos; para cuan-tos el Seiior nuestroDios llamare.

40 Y con otras muchaspalabras testificaba yexhortaba, diciendo:Sed salvos de esta per-versa generaci6n.

41 Asi que, los querecibieron su palabra,fueron bautizados; yfueron aiiadidas a ellosaquel dia como tres milpersonas.

42 Y perseveraban enla doctrina de los ap6s-toles, y en la comuni6n,y en el partimiento delpan, y en las oraciones.

43 Y toda personatenia temor; y muchas

Kus Malatti 3

maravillas y seiialeseran hechas por losap6stoles.

44 Y todos los quecreian estaban juntos;y tenian todas las cosascomunes;

45 Y vendian lasposesiones, y las ha-ciendas, y repartianlasa todos, como cada unohabra menester.

46 Y perseverandounillimes cada dia enel templo, y partiendoel pan en las casas,comlan juntos con ale-grta y con sencillez decoraz6n,

47 Alabando ADios,y teniendo gracia contodo el pueblo. Y elSeiior aiiadia cada diaA la iglesia los quehabian de ser salvos.

Capitulo 3

1 Pedro y Juan su-bian juntos al temploa la hora de oraci6n, lade nona.

2 Y un hombre queera eojo desde el vien-tre de su madre, eratraido; al eual poniancada dia la puerta deltemplo que se llama laHermosa, para quepidiese limosna de losque entraban en eltemplo.

13

te ekine wilup kan oyole ti sur ma-lat pukkitar imaiksa mar yeo44 Pela ulup ki Pap Tummat

penkut sur malat na pali pi puk-kwa kus mar ye, te ekine yoppirraimmar na per nikka pukkwa kusmar yeo45 Pela e mar naiknu te ekine

immar nue kan nik malat uikte marye, kep te ekine tule immar sur ma-lat se pakkar na e ka yoppirra mimismar yeo46 Te ekine pane pane ittoket

neik se pulakkwa upo pukkwa teekine e mar neik yak ki na e ka ma-tu mimi pukkwa, per kwake weli-kwale ulup ki nal-le sulit pali maskun pukkwa kus mar yeo47 Pap Tummat nuik otummo puk-

kwa te ekine pela tule mar kwakenuekkwa opinsa pukkwa kus mar ye,teki Tule Tummat Pirrikinet ti panepane tule mar kwake iskuti pentaik-les kus malat ipa ir pa akka omel0ti kus yeo

Kappittulo 31 Seto wachi irpa ki, Pap Tum-

mat se kolet wachi ki, Petro, Wane po ittoket neik se nat yeo2 Te ekine tule warkwen keke

nanae kus ku kwalulesatti se natap mar yeo A tule ipa irpa ittoketneik yawakak nuet nukat walik mesta mar ku ye, tule mar ittoketneik yat se upo malat se mani ekisekar yeo

Page 7: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

14

3 Teeki Petro, Wan e po ittoketneik se toik na tap takkar kua, ese mani ekichar yeo4 Teeki Petro, Wan e po ise tak-

kar tule taikte kua soiksa ye: Pean taik mar yeo

S Te ekine a tule ti a mar sepinsaet ti nue kales ye, immar nuetsokkwen a mar e ka takko ye napien yeo6 Ar Petro soikte ye: Mani, 010

a ki malat an sur ye, an immar nik-kat ti an pe ka uik yeo EsukristoNasaret kinet nuk kine, pe kwiskuye, pe nana yeo7 Arkan napirrit sik kas kua,

okwichis ye, te ekine apka e naka,e nak kala kan yoik kannalekar yeoS Te ekine kwiskut ku yoik icho

makkar karmaik ti kus yeo lttoketneik se e mar pa toik tap ye, karmaikti, icho maik ti, te ekine Pap Tummatnuik otummo ti kus yeo9 Te ekine a tule karmaik ti, Pap

Tummat nuik otummo ti, tule marpela taiksa mar yeo10 Teeki maka saikla taiksa mar

ye, we tule ittoket neik yawakaknuet napa mani pina wile si taettule ye, te ekine a tule teki kusat-ti, tule mar kwakkite mar ye, kekertaikte mar yeo11 Tule kek nana mai nukusatti

Petro, te ekine Wan mar ki akkanikua, tule mar pela ittoket neik Solo-mon nukat upep se aparmaik noni

Kus Malatti 3

3 Este, como vi6 iPedro y i Juan queiban i entrar en eltemplo, rogaba que Iediesen limosna.4 Y Pedro, con Juan,

fijando los ojos en el,dijo: Mira i nosotros.

5 Entonces el estuvoatento i ellos, esperan-do recibir de ellos algo.

6 Y Pedro dijo: Nitengo plata ni oro; mas10 que tengo te doy: enel nombre de Jesu-cristo de Nazaret, le-vantate yanda.

7 Y tomindole porla mano derecha, Ielevant6; y luego fueronafirmados sus pies ytobillos;

8 Y saltando, se pusoen pie, y anduvo; yentr6 con ellos en eltemplo, andando, ysaltando, y alabando iDios.

9 Y todo el pueblo Ievi6 andar y alabar iDios.

10 Y conocian que elera el que se sentaba ila limosna i la puertadel templo, la Her-mosa; y fueron llenosde asombro y de es·panto por 10 que Iehabia acontecido.

11 Y teniendo iPedro y i Juan el cojoque habia sido sanado,todo el pueblo con-

Kus Malatti 3

curri6 i ellos al p6rticoque se llama de Salo-m6n, at6nitos.

12 Y viendo estoPedro, respondi6 alpueblo: Varones Is-raelitas, lPor que osmaravilliis de esto?6 lpor que poneis losojos en nosotros, comosi con nuestra virtud 6piedad hubiesemoshecho andar i este?

13 El Dios de Abra-ham, y de Isaac, y deJacob, el Dios de nues-tros padres ha glorifi-cado i su Hijo Jesus,al cual vosotros entre-gasteis, y negasteisdelante de Pilato, juz-gando el que habia deser suelto.

14 Mas vosotros alSanto y al Justo negas-teis, y pedisteis que seos diese un homicidaj

15 Y matasteis alAutor de la vida, alcual Dios ha resucitadode los muertos; de 10que nosotros somostestigos.

16 Y en la fe de sunombre, i este quevosotros veis y cono-ceis, ha confirmado sunombre; y la fe que porel es, ha dado i esteesta completa sanidaden presencia de todosvosotros.

17 Mas ahora, her-manos, se que porignorancia 10 habeishecho, como tambienvuestros principes.18 Empero Dios ha

c:umplido asi 10 que

15

kua, tule nukusat pela keker taiktemar yeo12 Ar teki Petro maij{ taiksa kua,

tule mar ka soikte ye: lIsrael tulemar ye, ipi ka we keker pe taik marsun ye? lIpi ka an mar kankuet pali,an mar Pap sik nue nanaet pali, aki yamo onanasa yopi pe mar isetakkar an taik mar ye?13 Apraam, Isak, te ekine Akkop

mar Pap Tummati, an mar pap kane Pap Tummati na e Machi e maikuet Esus, tummar pa na okannosyeo A tule pe urmaiksa mar ye; arPilatto ti kannar parmit pi kunainkua pe mar ti pai kwen taiksa suryeo14 A tule ti kwake purpa nueti te

ekine tule warkwen purpa swilitikkitye; ar a pe mar pasur taiksa marye; ar a anar akka urri (tule iploket)pe mar anar sap kus mar yeo15 Teki Purpa Ukket Saikla iplos

mar ye; ar tekitte purkwis kua PapTummat kannar okwichis par ye;ar aat ikar an mar parsoket mar yeo16 Kristo nuka, a nuk ki, ulup ki

penkuet sulit pa, we tule pe maiktakketi, wisitti kantikkit pa, nutaiklesye; ar ulup ki penkuet suli Esus nukkine pe mar apar ki pe mar wakapsan nue nutaikles yeo17 Kwenat kan ye, teki sokku an

wis sun ye, akku pe neik itto malatpa teki pe kus mar ye, pe tummakan mo teki kus yeo18 Ar Pap Tummat e kaya purpa

Page 8: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

16

parsoik malat kaya ki patto immaritu wisit soikles ye, e Kristo wilekakwar kuo ye; ar teki kus yeo19 Teki sokku kwake ki iskusat

ka wile itto mar ye, kwake kwaikmar sun ye, per isku nait per eliekar yeo A ti ipa kan pe purpa opinoe-ti, Tule Tummat Pirrikinet apar kisoket pa noni kuoette yeo20 Te ekine a tule Esukristo pe

mar ka patto nuik salesatti parmile-tako yeo21 A tule ti nip neik apin suet se

ye, ipa kan pela immar kannar nueurpileket se yeo Ar iki Pap Tummate kaya purpa parsoik malat, tulekwake n'ue kan kine, eppenne kepeunni patto soiksa pin yeo

22 Ar iki pap kan ka Moises nuesoiksa ye: Tule Tummat Pirrikinetian mar Pap Tummati, pe mar ka pekwenat kan apar ki Pap Tummatkaya purpa parsoket warkwen okwi-cho ye, an iki okwisles mo yeo Ikipe mar ka sokkar tipe ye, nue pelape itto malo yeo23 We ki kuo ye, tule warkwen

we Pap Tummat kaya purpa parso-ket itto sulir, a tule e mar apar kiteki per san purpa oeleto yeo24 Pela Pap Tummat kaya purpa

parsoik malatti teki sunmaiksa maryeo Samuel ki alit akkar tekine solapa noni mar mokat teki emi ipa kanki, soiksa mar mo yeo

25 Pe mar Pap Tummat kaya pur-pa parsoik malat e machi mala ku

Kus Malatti 3

habia antes anunciadopor boca de todos susprofetas, que su Cristohabia de padecer.

19 Asi que, arrepen."Hos y convertios, paraque sean borradosvuestros pecados; puesque vendran los tiem-pos del refrigerio de lapresencia del Senor,

20 Y enviara a Jesu-cristo, que os fue antesanunciado;

21 Al cual de ciertoes menester que elcielo tenga hasta lostiempos de la restau-raci6n de todas lascosas, que h.ab16Dlospor boca de !IUS santosprofetas que han sldodesde el slglo.22 Porque Mois6s

dijo A los padres: ElSefl.orvuestro Dios oslevantara profeta devuestros hermanos,como yo; a el oireis entodas las cosas que oshablare.

23 Y sera, que cual-quiera alma que nooyere a aquel profeta,sera desarraigada delpueblo.

24 Y todos los pro-fetas desde Samuel yen adelante, todos losque han hablado, hananunciado estos dias.

25 Vosotros sois loshijos de los profetas, ydel pacto que Dios con-

Kus Malatti 4

cert6 con nuestros pa-dres, diciendo a Abra-ham: Y en tu simienteseran benditas todaslas familias de la tierra.

26 A vosotros prime-ramente, Dios, habien-do levantado a su Hijo,Ie envi6 para que osbendijese, A fin de quecada uno se conviertade su maldad.

Capitulo 4

1 Y hablando ellos alpueblo, sobrevinieronlos sacerdotes, y elmagistrado del templo,y los Saduceos,

2 Resentidos de queensenasen al pueblo, yanunciasen en Jesus laresurrecci6n de losmuertos.

3 Y les echaron mano,y los pusieron en lacircel hasta el dialsiguiente; porque eraya tarde.

4 Mas muchos de losque habian oido lapalabra, creyeron; yfue el numero de losvarones como cincomil.

5 Y aconteci6 al diasiguiente, que se jun-taron en Jerusalem losprincipes de ellos, y losancianos, y los escri-bas;

6 Y Anas, principe delos sacerdotes, y Cai-fis, y Juan y Alejandro,y todos los que eran dellinaje sacerdotal;

17

ye te ekine Pap Tummat pe pap kane pokwa na ikar naposat kin par ye,Apraam ka soiksa ku ye: Pe ana kitula nap nek ki pela pukkwatti ulupki sapet pakkas pentaikleko yeo26 Pap Tummat e Machi Esus na

okwichisatti pe mar inse apka pese parmiar ye, naapir pe mar kipinsae kala, pela pe mar tule kwakeiskana nutakke kar yeo

Kappittulo 41 Teki tule mar ka sunmaik kwis

mar kua, utio ikar ki sunmaik ma-lat, ittoket neik kaptana, te ekineSatuseo mala e se noni mar yeo2 A mar sae paiksar ittot mar ye,

Petro, Wan mala tule mar ka Esuspurkwisat purpa kannar turkuoet kisunmaikte mar ku yeo3 Te ekine kas mar kua, eskarya

ki ipa kwen met mar ye, seto kussokku, pane ki waiktar ikar ittokekar yeo4 Pela mili attar ku pinne, tooka

kaya purpa ittos malatti, ulup ki PapTummat keke penkuet ki apin kasmar yeo5 Panet kine, e tumma kan, kir

mar tumma kan te ekine utio ikarwis malat, pela Erusalem nek kwe-pur ki ampik ku noni mar yeo6 Anas, utio ikar ki sunmaik ma-

lat tumma kan, Kaipas, Wan, teekine Aleantro, te ekine pela utioPap ikar wisit tumma kan kwenatkan Erusalem se noni mar mo yeo

Page 9: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

18

7 Te ekine utio tumma kan, e marapar ki, Petro, Wan urpis mar kua,e se ekichar mar ye: lWe toa kankuetpali, ar toa nuk kine we pe mar im-mar imaik ti sun ye?8 Te ekine Petro, Pap Tummat

Kwake Purpa Nuet e kwake ki nueupo nonikkit ki e mar ka soikte ye:Tule mar tumma kan ye, Israel kirmar tumma kan ye:9 Tule keke nanaet ka imaiksatti

emi ipi ki pe mar nue an mar parami nakus sun ye, iki we tulenukus ye:10 Emi ki pela pe nue wisku mar

sun yeo Israel tule pela kwaple ye,Esu Kristo Nasaret kineti pe pioksamalatti, a tule Pap Tummat kannarpurkwis okwichisatti, a nuk kine wetule pe mar asapin nukus kwis yeo

11 Pe, neik sop malat, a akkwapa sur taiksa mar ye, ar tekitte aakka ulu pali nek kanikkit ka me-kis yeo

12 Teki sokku kwake purpa pentaik-leket ikar tule pait ki sur ye, arnip neik urpa tule nuik pait tule marka uikles sur ye, ar a nuk kin pian mar kwake iskutiit pentaikleketma yeo

13 Petro, Wan, top sulit pa kuetaiksa mar kua keker taikte mar ye,ar tule mar karta wichuli unnila tulenui kuti malat mokan yeo Utio marnue maik taiksa sun ye, mak Esuspa kuti kus malat yeo

14 Ar tule nukusat e mar walik

Kus Malatti 4

7 Y haciendolos pre-sentar en medio, lespreguntaron: lCon quepotestad, 6 en quenombre, habeis hechovosotros esto?

8 Entonces Pedro,lleno del Espiritu San-to, les dijo: Principesdel pueblo, y ancianosde Israel:

9 Pues que somoshoy demandados acer-ca del beneficio hechoa un hombre enfermo,de que manera estehaya sido sana do,

10 Sea notorio atodos vosotros, y a todoel pueblo de Israel, queen el nombre de Jesu-cristo de Nazaret, alque vosotros crucifi-casteis y Dios Ie resu-cit6 de los muertos,por el este hombreesta en vuestra pre-sencia sano.U Este es la piedra

reprobada de vosotroslos edificadores, la cuales puesta por cabezadel angulo.12 Y en ningun otro

hay salud; porque nohay otro nombre deba-jo del cielo, dado a loshombres, en que poda-mos ser salvos.

13 Entonces viendola constancia de Pedroy de Juan, sabido queeran hombres sin letrase ignorantes, se mara-villaban ; y les conocianque habian estado conJesus.

14 Y viendo al hom-bre que habia sido

Kus Malatti 4

sanado, que estabacon ellos, no podiandecir nada en contra.15 Mas les mandaron

que se saliesen fueradel concillo; y con-ferlan entre si,

16 Diciendo: lQuehemos de hacer a estoshombres? porque decierto, senal manifiestaha sido hecha por ellos,notoria a todos los quemoran en Jerusalem, yno 10podemos negar.17 Todavia, porque

no se divulgue mas porel pueblo, amenace-moslos que no hablende aqui adelante ahombre alguno en estenombre.

18 YUamandolos,lesintimaron que en nin-guna manera hablasenni ensenasen en elnombre de Jesus.

19 Entonces Pedro yJuan, respondiendo, lesdijeron: Juzgad si esjusto delante de Diosobedecer antes a vos-otros que ii Dios;

20 Porque no pode-mos dejar de decir 10que hemos visto y oido.

21 EUos entonces losdespacharon amena-zAndolos, no hallandoning11nmodo de casti-garlos, por causa delpueblo; porque todosglorificaban a Dios de10que habia sido hecho.

19

kwichi taikte mar kua, kek nik ak-kar soik mar yeo

15 Ikar ittolet apar ki pukkwa,Petro, Wan onis mar kua, kep utiomar na e mar pi ikar itto pukkwakus mar yeo

16 Soikte ye: lWe tule mar iki ansa malo ye? Pela Erusalem torkanpatto pela se oyoles ye, immar tum-ma kan taikle ti sur malat, imaik timar ye, teki sokku kek an penkumar yeo

17 Tekirti ise sokar e ka soikmalo ye: Mer tule mar apar ki akaya ki mer par sunmaik malo ye,ati a kaya ti kir mar apar ki par nas-kuleko sulitte yeo

18 Te ekine a mar se kocha maryeo A mar ka soiklear sun ye: Mel-le Esus nuk ki par sunmaik malo ye,te ekine mer oturtaik palo yeo

19 Ar te ekine Petro, Wan e poapin soikte mar ye: lAr pitti purPap Tummat ikar sun ye? Pe nuean mar ka soko yeo Pe mar pa ipsaet soke yeo Iki Pap Tummat so-ket pa taet soke yeo20 Kek an pokile mar ye, unnila

immar an taiksa malat, an ittos ma-lat an parsoikti mar yeo

21 Te ekine akka appor e ka soik-te mar par kua karmar par mismar par sun ye, ar tule mar topetular kek oturtaik mar yeo Ar pelatule mar Pap Tummat e ka immarimasat ki Pap Tummat nuik okannonana nat yeo

Page 10: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

20

22 Ar tule nukusatti pirka tula pokwena ser ku ye, a tule ki immarkwen taikle ti sulit kusatte yeo23 Te ekine intaikles, per parmiles

mar kua, e ai mar se nat mar sunye, pela utio ikar ki sunmaik malattumma kan te ekine nek kwepurtumma kan e mar ka soiksa malatpela e ai mar ka soik noni mar yeo24 Te ekine teki ittos mar kua,

pela tule war kwenna yopi pulakkwaPap Tummat se kor sikis mar yeoSoikte mar ye: Tule Tummat Pir-rikinet neik tirpir kanikkit yeo PePap Tummat nip neka te ekine napneik nasisat ye, temar tekine pelaimmar temar yakki kutitiit se pak-kar nasisat Tule yeo25 E kwake purpa nuet, an mar

pap Tapit, e mai ka kusat ki sunmaik-sa kus yeo Soiksa ye: lIpi ka tulePap wichur malat sur pinsa itto ye,te ekine tule mar pinsaet sunnasuli ku puik mar ye?

26 Nap nek ki errey mar per kan-tikkit pa ampik kus mar ye, nekkwepur tumma kan mo pulakkwaampik kus mar yeo Tule TummatPirrikinet ki te ekine e machi Kristoki kwiskue kar yeo27 Ar nappirra ye, we nek kwepur

tula mar pela attos mar ye, pe tuleKwake Purpa Nueti, pe mai Esus,na pe nue Kristo ka nuik imasatti,a Tule mesakwar imaik nana mar

Kus Malatti 4

22 Porque el hombreen quien habia sidohecho este milagro desanidad, era de mAs decuarenta anos.23 Y sueltos, vinieron

a los suyos, y contarontodo 10 que los princi-pes de los sacerdotes ylos ancianos les habiandicho.

24 Y ellos, habiendolooido, alzaron unanimesla voz aDios, y dijeron :Senor, tu eres el Diosque hiciste el cielo y latierra, la mar, y todo 10que en ellos hay;

25 Que por boca deDavid, tu siervo, dijiste:

lPor que han bra-mado las gentes,

Y los pueblos hanpensado cosasvanas?

26 Asistieron los re-yes de la tierra,

Y los principes sejuntaron en uno

Contra el Sedor, ycontra su Cristo.

27 Porque verdadera-mente se juntaron enesta ciudad contra tusanto Hijo Jesus, alcual ungiste, Herodes

Kus Malatti 4

y Poncio Pilato, con losGentiles y los pueblosde Israel,

28 Para hacer 10 quetu mano y tu consejohabian antes determi-nado que habia de serhecho.29 Y ahora, Senor,

mira sus amenazas, yda a tus siervos quecon toda conflanza ha-bien tu palabra;

30 Que extiendas tumana , que sanldades,y milagros, y prodigiossean hechos por elnombre de tu santoHijo Jesus.

31 Y como hubieronorado, el lugar en queestaban congregadostemblo; y todos fueronllenos de Espfritu San-to, y hablaron la pala-bra de Dios con con-flanza.

32 Y la multitud delos que habian creidoera de un corazon y unalma; y ninguno dedaser suyo algo de 10 queposeia; mas todas lascosas les eran comunes.

33 Y los apostolesdaban testimonio de laresurreccion del SenorJesus con gran es-fuerzo; y gran graciaera en todos ellos.

21

yeo Erotes te ekine Ponsio Pilato,Entiles mala te ekine pela Israelnek kwepur mar se pakkar yeo28 Unnila pe soket pali te ekine

pe kankuet pa pe nue itu wisit paimmar ti kuo yeo29 Teki sokku Tule Tummat Pir-

rikinet ye, emi te sap sur an marka soket pe taik ye, te ekine pe maikan ka kankueti pe uik ye, pe kayapurpa sunmakke kar yeo30 Ar pe arkan oyoleto ku tule nu-

takke kar ye, te ekine immar wilupkan te ekine immar tumma kan kwentaikle ti sur malat pe Machi Tulekwake purpa nuet Esus, nuk kioyoleke kar yeo31 Te ekine Pap se kocha mar

kua, e mar pular neik pukkwattikikli maiksa ye, te ekine pela puikmalat ki Pap Tummat Kwake PurpaNueti e ki upo noni mar yeo Teekine kantik top sulit pa Pap Tum-mat kaya purpa par soiksa mar yeo32 Tule pukkitar Pap pa nakus

malatti kwake kwenna kwa yop natmar ye, e san purpa kwenna kwayop ye, kwensak na immar nik malat-ti e kat ye, kwen soiksa sur ye; arper kwaple makkar immar yoppirrana e ka uiksa mar yeo33 Te ekine kantik ittoket pali

Pap Tummat karmar turkusat ikarparsoikte mar ye, te ekine Pap toiknuet an mar ki pinsa malat purpa eki pela e san purpa se noni yeo

Page 11: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

22

34 E mar apar ki tule warkwenimmar apeketi kwen nik sur ye; arnaiknu nik malatti, te ekine neiknik malatti pela na mani ka imaiksamar ye, te ekine a mani onole sattiper se se noni mar yeo35 Pap Tummat ikar parsoik ma-

lat se mani urpe noni mar ye, teekine kep na e ka yoppirra kwenkwen apeket pa mimis mar yeo

36 Te ekine Ose Pernape ye,Pap Tummat ikar parsoik malatnuik imas ye, (a nuik soikleke machinapir ittole tule saet ye) a Lepitatule, Sipro yar kinet yeo

37 A tule naiknu nikka kuti, annanaiknu uiksa ye, te ekine a maniPap Tummat ikar parsoik malat sese noni yeo

Kappittulo 5

1 Tule warkwen Ananias, tulenukatti, e orne Sapira nukat epokwa naiknu sokkwen uiksa mar yeo2 E orne nue wisit pali Ananias

naiknu uiksat, Pap Tummat ikarparsoik malat se pela mani se nonisur ye, ar apar parkas yeo3 Kep teeki Petro e ka soik ye,

Ananias ye: lIpi ka nia saikla kak-kan saet pe kwake ki oupo noni ye,pe Pap Tummat Kwake Purpa Nuetka pe kakkan sati ku ye, naiknuuiksat mani neik apar pe kas ku ye?4 Ar yo uikle kua, lWe ampa pe

katin sur sin ye? lUiklesat sorpali

Kus Malatti 5

34 Que ningun ne-cesitado habia entreellos j porque todos losque poseian heredadesa casas, vendiendolas,traian el precio de 10vendido,

35 Y 10 ponian a lospies de los apostoles jy era repartido a cadauno segun que habramen ester.

36 Entonces Jose,que fue llamado de losapostoles por sobre-nombre, Bernabe, (quees interpretado, Hijode consolacion) Levita,natural de Cipro,37 Como tuviese una

here dad, la vendio, ytrajo el precio, y pusoloa los pies de losapostoles.

Capitulo 5

1 Mas un varonlIamado Ananias, conSafira su mujer, ven-dio una posesion,

2 Y defraudo delprecio, sabiendolo tam-bien su mujer; y tra-yendo una parte, pusolaa los pies de los apos-toles.

3 Y dijo Pedro: Ana-nias, lpor que halienado Satanas tu co-razon a que mintiesesal Espiritu Santo, y de-fraudases del preciode la herdad?

4 Reteniendola, lnose te quedab a a ti? yvendida, lno estaba en

Kus Malatti 5

tu posestad? lPor quepusiste esto en tu cora-zan? No has mentido alos hombres, sino aDios.

5 Entonces Ananias,oyendo estas palabras,cayo y expiro. Y vinoun gran temor sobretodos los que 10oyeron.

6 Y levantandose losmancebos, Ie tomaron,y sacandolo, sepulta-ronlo.7 Y pasado espacio

como de tres horas,sucedio que entro sumujer, no sabiendo 10que habia acontecido.8 Entonces Pedro Ie

dijo: Dime: lvendisteisen tanto la here dad? Yella dijo: Si, en tanto.

9 Y Pedro Ie dijo:lPor que os concer-tasteis para tentar alEspiritu del Senor? Heaqu\ a la puerta los piesde los que han sepul-tado a tu mirado, y tesacaran.

10 Y luego cayo a lospies de el, y expiro j yentrados los mancebos,la hallaron muerta j y lasacaron, y la sepultaronjunto a su marido.

11 Y vino un grantemor en toda la iglesia,y en todo los queoyeron estas cosas.

12 Y por las manosde los apostoles eran

23

ampa pe soket pali ku paloen sursin ye? lIpi kar sunna teki pe kwakeki pe pinsar ye? Tule mar ka pekakkan imas sur ye, Pap Tummatkar yeo5 Ananias teki soke ittos kua,

yoik ailat ku purkwit ku ye, te ekineteki ittos mar kua, per nue tope tulemar ittos mar yeo6 Teeki sappin kaha kwiskut mar

ye, kep e san mor ki nue anwis markua, neik makapa tike ka ses mar yeo7 Te ekine wachi ila pa sorpalit

kine, teki kusat kwen wichuli, e ornetoik noni yeo8 Te kiit kine Petro e ka soik ye:

lPe an ka soik ye, pe naiknu teikkarke ku pe uiksa soke ye? Apinorne soikte ye: Eye ye, teki wilup yeo9 Te ekine Petro e ka soikte ye:

lIpi ka na pe pokwa Pap TummatKwake Purpa Nuet Tule TummatPirrikinet kati wilup taik ye pe sok-kar mar ye? Pe taik yeo Sappin kanpe sui tikkap malatti patto yawa-kak ki kwis yeo A mar neik makapape set mar moko yeo

10 Akka Petro asap in ailat ku,yoik purkwar yeo Sappin kan upononi mar kua, purkwis taik noni marye, te ekine ses mar kua, e sui nakapa tiksa mar yeo

11 Nue tope pela kir mar Pap it-toket nek ka ku puik malat ki nakunoni ye, te ekine tule mar pela tekiwiskus malat kin yeo

12 Te kiit kine °immar wilup kan

Page 12: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

24

oyoleketi, te ekine immar tummakan kwen taikle ti sur malat, PapTummat ikar parsoik malat arkan kioyoleti, tule mar apar ki kus yeoTeeki tule war kwenna yopi Solo-mon ittoket neik upep pa pukkwakus mar yeo13 Tule tikkar par malat topet

pakkas keke par atto mar ye, tekit-te pela tule mar akka nue okannotmar yeo14 Ar tekitte tule pukkitar ulup

ki Pap Tummat penkut sur malat.Tule Tummat Pirrikinet pa nakusmalatti, akka pur mer kus ye, tulepukkitar macher kan, orne kan sepakkar nakut mar yeo15 Ar kwen kwen e mar keku

malat se pakkar nap ki immar okil-Ie malat pirki; te ekine kas ki maiikar se se noni mar yeo Ati Petro eki nasale e purpa apakkar a mar kiwarmakke kar yeo16 Te ekine tule pukkitar Erusalem

tikkar pa nek kwepur nana malatkin malat norii mar mo ye, kekumalatti te ekine nia purpa sa nanamalatti se noni kus mar yeo A marpela nutaikles mar yeo17 Te kiit kine utio ikar ki

sunmakket tummat te ekine pelaSatuseo pa nana malat, ipi yopi nopkut mar yeo

18 Te ekine Pap Tummat ikar par-soik malat kas mar sun ye, kepnek kwepur eskarya ki met mar yeo19 Ar muttikkit pali Tule Tummat

Kus Malatti 5

hechos muchos mila-gros y prodigios en elpueblo; y estaban to-dos unanimes en elportico de Salomon.

13 Y de los otros,ninguno osaba juntarsecon ellos; mas el pueblolos alababa grande-mente.

14 Y los que creianen el Sefior se aumen-taban mAs, gran nu-mero asi de hombrescomo de mujeres;

15 Tanto que echa-ban los enfermos porlas calles, y los ponianen camas y en lechos,para que viniendoPedro, a 10 menos susombra tocase a al-guno de ellos.

16 Y aun de las ciu-dades vecinas con-curria multitud a Jeru-salem, trayendo en-fermos y atonnentadosde espiritus inmundos;los cuales todos erancurados.

17 Entonces levan-tandose el principe delos sacerdotes, y todoslos que estaban con el,que es la secta de losSaduceos, se llenaronde celo;18 Y echaron Olano

a los ap6stoles, ypusieronlos en la carcelpublica.

19 Mas el angel delSenor, abriendo de

Kus Malatti 5

Espiritu Santo, el cualha dado Dios a los queIe obedecen.

33 Ellos, oyendo esto,regafiaban, y consulta-ban matarlos.

34 Entonces levan-tlndose en el concilioun Fariseo llamadoGamaliel, doctor de laley, venerable a todo elpueblo, mand6 que sa-casen fuera un poco ilos ap6stoles.

35 Y les dijo: Varo-nes Israelitas, miradpor vosotros acerca deestos hombres en 10que habeis de hacer.

36 Porque antes deestos dias se levant6Teudas, diciendo queera alguien; al que seagreg6 un numero dehombres como cuatro-cientos; el cual fuematado; y todos los queIe creyeron fueron dis-persos, y reducidos anada.

37 Despues de este,se levant6 Judas elGalileo en los dias delempadronamiento, yllevo mucho pueblotras s1. Pereci6 tam-bien aquel; y todos losque consintieron conel, fueron derramados.

38 Y ahora os digo:Dejaos de estos hom-bres, y dejadlos; por-que si este consejo 6esta obra es de loshombres, se desvane-cera;

27

Pap Tummat Kwake Purpa Nueti amo ye, a Purpa ti Pap Tummat tulemar e pa ip sa malat ka uiksa yeo33 Teki ittos mar kua, sae kwake

ki ittot mar ye, kep a mar iplo pikuar mar yeo34 Teeki Pariseo warkwen Kama-

liel nukatti ikar nikka ikar mekisatwisitti, e mar apar ki tule pur tum-rna saar imaikletiit ikar itto pukkwatapar ki kwiskus kua, Pap Tummatikar parsoik malat, neik rna pa isesaar ono ye sokkar yeo35 Te ekine e mar ka soikte ye:

Israel tule mar ye, we tule mar ikipe imaik mar pinsa tipe ye, nue sa-lakkar mar yeo36 We ipa kan ituale Teuta, tule

mar itu ti kus ye, na tukkin otummoti kus yeo A tule pa tule pukkitar,tulat talet ila pakke e pa nakus marye, kep iplos mar kua, pela e pa ipimas malatti asakkit ye teki per yok-kut mar yeo37 A tule sorpali Utas, Kalilea

tola, peetse tule mar kati kus moye, te unni tule mar episleket ipakan kin yeo A tule osulos mar ye,pela e sorta kana e pa nakus malat-ti asakkit mar ye, teki per yokkutmar yeo38 Teki sokku we ikar an pe mar

ka soik ye : We tule mar mer pe epumar ye, nu tek kuti malo yeo Ar weikar imaik titi malatti, ikar kin arpatiitti, tule mar soket pa kutir ar tekiyokkuto yeo

Page 13: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

28

39 Ar Pap Tummat soket pa ku-tir ti, kek pe osulo mar ye; ar tekirti Pap Tummat ki pe urwe pe ittosur sin yeo

40 A soket pa imas mar kua, kepPap Tummat ikar parsoik malat sekocha mar ye, teeki kep pipyos markua a mar ka ikar mesis mar yeoMel-Ie Esus nuk ki par sunmaikmalo ye, teeki intas mar sun yeo41 Te ekine utio tumma kan ikar

ittoet apar ki kwichi nat mar ye, perwelikwar ittos mar yeo Pap KristoEsus nuik ular e san ti mesakwarwilekakwar aik sunna kuti ku yeo42 Tekitte pane pane ittoket nek

kine te ekine neik yakkin mala ipakwen saar poki kuchur mar ye, otur-taikti te ekine Esus, Kristo sunnatye, sunmaikti kus mar yeo

Kappittulo 6

1 Te unni a ipa kan ki Pap sap-pin kan tula merkut kua, Kriekotorkan, Utio mar ki appor sikit marye, ar Krieko ome kan sui surkusmalat mas mimiet ikar ki pasur tak-ke kuar mar yeo2 Teeki e ampe kakka po kuet,

Pap sappin kan pukkitar se kochamar sun ye, soikte ye: We ikar surye, an mar mas mimileket ular PapTummat kaya purpa ki sunmakketintakker yeo3 Teki sokku kwenat kan yeo Pe

mar apar ki e kuikle pe ami mar ye,

Kus Malatti 6

39 Mas si es de Dios,no la podreis deshacer;no seais tal vez halla-dos resistiendo aDios.

40 Y convinieron conel; y llamando a losapostoles, despues deazotados, les intimaronque no hablasen en elnombre de Jesus, ysoltaronlos.

41 Y ellos partieronde delante del concilio,gozosos de que fuesentenidos por dignos depadecer afrenta por elNombre.

42 Y todos los dias,en el templo y por lascasas, no cesaban deensefl.ar y predicar IJ esucristo.

Capitulo 6

1 En aquellos dias,creciendo el nlimerode los discipulos, hubomurmuracion de losGriegos contra los He-breos, de que sus viu-das eran menosprecia-das en el ministeriocotidiano.

2 Asi que, los doceconvocaron la multitudde los discipulos, y di-jeron: No es justo quenosotros dejemos lapalabra de Dios, ysirvamos a las mesas.

3 Buscad pues, her-manos, siete varonesde vosotros de buen

Kus Malatti 6

testimonio, llenos deEspiritu Santo y desabiduria, los cualespongamos en esta 0bra.

4 Y nosotros persis-tiremos en la oracion, yen el ministerio de lapalabra.

5 Y plugo el parecera toda la multitud; yeligieron a Esteban,varon lleno de fe y deEspiritu Santo, y aFelipe, y I Pr6coro, y INicanor y I Tim6n, y IParmenas, y I Nicolls,prodlito de Antioquia:

6 A estos presen-taron delante de losapostoles, los cualesorando les pusieron lasmanos encima.

7 Y crecla la palabradel Sefl.or,y el numerode los discfpulos semultiplicaba mucho enJerusalem; tambienuna gran multitud delos sacerdotes obede-cia a la fe.

8 Empero Esteban,lleno de gracia y de

29

tule mar nuik nuet pileti malat yeoPap Tummat Kwake Purpa Nuetnikka malat ye, te ekine pinsaet nik-ka malat yeo A mar ka we arpaet tian uik mar sunno yeo4 Ar an mar ti unnila Pap Tummat

se pi kor si ku mar sunno ye,te ekine Pap Tummat kaya purpaparsoik ti kuo yeoS Teki soikles kua tule pukkitar

yer per ittos mar ye, te ekine Este-pan nuik sal-lear ye, tule ulup ki pen-sulit nue nikkatti te ekine PapTummat Kwake Purpa Nuet nikpalit ye, teeki Pelipe, Prokoro, Ni-kanor, Timon, Parmenas te ekineNikolas Pap Tummat pa nakusattiAntiokia kinet, a mar pela nuik salesmar yeo6 A tule mar Pap Tummat ikar

parsoik malat asapin ampik ku nonimar ye, kep Pap Tummat se e kakocha mar kua, e arkan mar a marpirki me sis mar yeo

7 Teki sokku Pap Tummat kayapurpa ti naskut ye, te ekine Pap sikPap sappin kan nakus malatti Eru-salem nek kwepur ki peetse merkutsun ye, te ekine utio Pap kan ikarwis malat pukkitar Pap Tummatikar pa ulup ki penku suli par imaik-sa mar sun yeoS Kep Estepan Pap Tummat e ki

nue pinsaet purpa nue nikka sokku.kantikkit pa immar tumma kan ke-ker taikle malat te ekine immar

Page 14: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

30

tumma kan kwen taikle ti sur malattule mar apar ki imaikte yeo9 Te ekine kwen kwen utio itto-

ket neik pa nana malat, Lipertinoye nuik malat, Sireneo torkan, teekine Aleantro mar ye, te ekineSilisia kin malat, Asia torkan kwis-kuar mar yeo A mar pela Estepan epo apin apin na imakkar mar yeo10 Ar Estepan pinsaet e mar

pirki nue opin ye, kek akkar apinsoik mar ye, te ekine Purpa Nuetka.:-urnetpa sunmak kwichi kus yeo

11 Te ekine yamo arpakke tulemar akkar soke ka amis mar ye,kep a tule mar soikte ye: Sunmaik-ti an ittos mar yeo Moises nukate ekine Pap Tummat nuk kaka tian ittos mar yeo12 Teeki tule mala, kir mar tum-

ma kan te ekine utio ikar wis ma-latti Estepan ki oimar mar ye, teekika noni mar kua, kep tumma kan eikar ittoket neik se ses mar yeo13 Yamo kakkan pa parsoik malat

amis mar ye, a mar soikte ye: Wetule an mar neik nuet purpa kine,te ekine ikar nikka ikar mekisat enuk icho ti ye, sunmakket nai kuye, kwen pokku ti sur yeo14 Ar an mar a tule soke ittos

mar ye: We Esus Nazaret kineti,we neik pisko ye, te ekine Moisesikar kusku maitti okwako yeo15 Te ekine tumma kan utio ikar

Kus Malatti 6

potencia, hacia pro-digios y milagros gran-des en el pueblo.

9 Levantaronse en-tonces unos de la sina-goga que se llama delos Libertinos, y Cire-neos, y Alejandrinos,y de los de Cilicia, y deAsia, disputando conEsteban.

10 Mas no podianresistir a la sabiduriay al Espiritu con quehablaba.

11 Entonces sobor-naron a unos que di-jesen que Ie habianoido hablar palabrasblasfemas contraMoids y Dios.

12 Y conmovieron alpueblo, y alos ancianosy a los escribas; yarremetiendo Ie arre-bataron, y Ie trajeronal concilio.

13 Y pusieron testi-gos falsos, que dijesen:Este hombre no cesade hablar palabrasblasfemas contra estelugar santo y la ley:

14 Porque Ie hemosoido decir, que esteJesus de Nazaret des-truira este lugar, ymudara las ordenan~zas que nos di6 Moises.

15 Entonces todoslos que estaban senta-

Kus Malatti 7

dos en el concilio,puestos los ojos en el,vieron su rostro comoel rostro de un angel.

Capitulo 7

1 EI principe de lossacerdotes dijo enton-ces: lEs esto asi?

2 Y el dijo: Varoneshermanos y padres,oid: EI Dios de lagloria apareci6 a nues-tro padre Abraham,estando en Mesopo-tamia, antes que mo-rase en Chiiran,

3 Y Ie dijo: Sal detu tierra y de tu paren-tela, y yen a la tierraque te mostrare.

4 Entonces sall6 dela tierra de los Caldeos,y habit6 en ChArin; yde alIi, muerto su pa-dre, Ie traspas6 a estatierra, en la cual vos-otros habitais ahora;

5 Y no Ie di6 heren-cia en ella, ni aun paraasentar un pie; mas Ieprometi6 que se ladada en posesi6n, y asu simiente despuesde el, no teniendo hijo.

6 Y habl61e Dios asi:Que su simiente sedaextranjera en tierraajena, y que los re-

31

itto malat yakki puik malatti pelapinna sur taikte mar kua, Estepanwakar anker wakar yop taikte mar yeo

Kappittulo 7

1 Te ekine utio ikar ki sunmakkettummat soikte ye: lTeik soik malatte nappirra soke?2 Teeki Estepan soikte ye: Kwen-

nat kan macher kan ye, pap kan ye,nue an itto malo yeo Pap Tummatkantik e wilup kaet pali an papApraam se na oyos ye, Mesopotamiaki mai un ye, yo Karan ki nek kasae un yeo3 Teeki e ka soiksa ye: Pe neik

yar kine te ekine pe kwenat kan kipe panku ye, yar pait An pe se oyo-koet se yeo ,4 Teeki Apraam Kalteos yar ki

pankut kus yeo Karan yar se mekitap yeo Akka a ki e pap purkwisatsorpali, Pap Tummat we yar se oni-les par ye, emi ipa ki pe mar e kipe puik malat yar kin yeo5 A yar ki naiknu ti e ka kwen

uikles sur ye, neik pippi koakkwapela satte ye, na kae ka e ka uiklekoye, Pap Tummat ikar soiksatti soik-les ye, te ekine e ana kan sorpa kamoko ye, ar te unni Apraam ampanuskana sur yeo

6 Teeki we ki Pap Tummat soik-sa ye, Apraam ana kan yar pait kikir mar yar pait torkan ka kuti kuoye, te ekine pirka tula attalet ila

Page 15: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

32

pakke yar pait torkan mai ka kutappo ye, teeki wileka kwa ku tap-pO yeo7 Pap Tummat soiksa ye, a yar

ka ikar napirroket ikar ti an ittokoye, mai ka ku mamait ular ye; teekine a sorpa per aikni malo ye,kep ulup ki we nek ki an epinsa tiku mar sunno yeo8 Te ekine Pap Tummat Apraam

ka sirkunsision ikar e po na naposkus yeo Teik sokku Isak, Apraammachi, kwalule noni kua ip paapakki sirkunsision ikar e ka imaiksaye, te ekine Isak, Akkop e pap kaku noni yeo Akkop kep ampe kakkapo tat kan pap ka ku noni mo yeo9 Teeki tat kan Ose ki nopkut

mar kua, Eipto torkan se uiksa marsun ye; ar Pap Tummat ti Ose pakuti yeo

10 Teki sokku naikpi ittoket ipapule kan ki pentaikles kus yeo Er-rey Paraon ti makasar taiksa ye, Papti napir e ki pinsaleketi, te ekinepinsaet ipeti e ka uiksa ye; teekikep Eipto errey yar takket tum-mati te ekine pela e neik takke kaimas yeo

11 Kep teeki Eipto yar ki te ekineKanan yar se pakkar pela mas kun-net kwen nik sur kuar ye, ipa pulekan tummat nakus yeo Te unni anmar pap kan kek mas ono kus yeo

12 Ar Akkop, Eipto yar ki op nikye ittoar kua, an mar pap kan kepparmiles yeo

Kus Malatti 7

ducirian a servidumbreymaltratarian, porcua-trocientos anos.

7 Mas yo juzgare,dijo Dios, la naci6n ala cual seran siervos: ydespues de esto sal-dran y me serviran eneste lugar.

8 Y diole el pacto dela circuncision; y asiAbraham engendro aIsaac, y Ie circuncid6al octavo dia; e Isaaca Jacob, y Jacob a losdoce patriarcas.

9 Y los patl'iarcaslmovidos de envidia,vendieron A Jose paraEgipto; mas Dios eracon el,

10 Y Ie libro de todassus tribulaciones, y Iedi6 gracia y sabiduriaen la presencia de Fa-raon, rey de Egipto, elcualle puso por gober-nad?r sobre Egipto, ysobre toda su casa.

11 Vino entonceshambre en toda latierra de Egipto y deCanaan, y grande tri-bulacion; y nuestrospadres no hallabanalimentos.

12 Y como oyeseJacob que habia trigoen Egipto, envio anuestros padres la pri-mera vez.

Kus Malatti 7

13 Y en la segunda,Jose fue conocido desus hermanos, y fuesabido de Fara6n ellinaje de Jose.

14 Y enviando Jose,hizo venir A su padreJacob, y A toda suparentela, en numerode setenta y cincopersonas.IS Asi descendi6

Jacob A Egipto, dondemuri6 el y nuestrospadres;

16 Los cuales fuerontrasladados a Sichem,y puestos en el sepul-cro que compro Abra-ham a precio de dinerode los hijos ae Hemorde Sichem.17 Mas como se

aeereaba el tiempo dela promesa, la eualDios habfa jurado AAbraham, el pueblocreei6 y multiplie6seen Egipto,18 Hasta que se

levant6 otro rey enEgipto que no eonoeiaa Jose.

19 Este, usando deastucia con nuestrolinaje, maltrato a nues-tros padres, a fin deque pusiesen a peligrode muerte sus ninos,para que cesase lageneraci6n.20 En aquel mismo

tiempo nacio Moises,y fue agradable aDios;y fue criado tres mesesen casa de su padre.21 Mas siendo pues-

to al peligro, la hija deFaraon Ie tomo, y Iecrio como a hijo suyo.

22 Y fue ensenado

33

13 Te ekine ir pO nana malat kine,Ose kep e kwenat kan se na tukkinna nue oyos ye te ekine Ose e kwe-nat kan kep Paraon maik taiksa mosun yeo14 Teeki kep Ose e pap Akkop se

ka te ekine pela e kwenat kan nikkocha ye, pela tula pa kak ampekakka attar tule mar ku yeo

15 Teki Akkop Eipto yar se natekus ye, teki a ki purkwis ye, te ekinean mar pap kan teki purkwis marmo yeo

16 A mar Sikem se seles kus yeoTat Apraam neik uan Sikem ki,Emor machi mala se untar karke kumani ki paiksa kusatti tiikles mar yeo

17 Ar Pap Tummat Apraam kasoiksatti keke par al-lileket ikar uk-koe soiklesat ipa kan mos mo sok-ku, tu1a mar Eipto ki mer kut yeo

18 Errey pait Ose akku takket,meik noni kusat se yeo

19 A errey an mar tula yar tak-kakwar imas ye te ekine an marpap kan wios ye, kep nuskana mermerkue ka yamo e mar mimmi kanokilos ye, mer tula naskue kar yeo20 Te unni Moises kualules kua,

machi kwa nuet Pap Tummat ti kinattaiksa kus yeo A tule e pap nekki ni war pa akkwiles kus yeo21 Teeki purkwet na ka onoles

kua errey Paraon e siskwa na sussun ye, e machi sun soket yopi naakkwis otummos yeo22 Moises, Eipto tule mar e ikar

Page 16: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

34

kan nue turtas kua, Eipto ikar marti nue par amis ye, e ki pinsaet nik-ka, yer kwapin tukku kantikkit pasunmak kus yeo23 Nue pirka tula po ser ku kus

kua, e kwenat kan Israel nuskanataik naet ki e kwake ki pinsaar yeo24 Teeki kwensak pinsa sunna

naikpi ku nai takkar kua, a tule pen-taik nat ye, kep Eipto tule sap surimas opurkwis yeo25 Moises ti Pap Tummat e arkan

ki e kwenat kan pentaikle nai kumaloe ti maik ittos mar ye pien yeoAr a mar akku ittos mar yeo26 A panet ki na e mar na e se

urwe nana kua, e mar se na oyononi ye aiksaar e mar ka ikar naposoken yeo Soikte ye: Pe kwenat kumar ye: lIpi ka na sap sur imaiknana mar sun ye?27 Ar tule e ai ki na no nait ti,

Moises par mette ye, soikte ye :lToa tummat neik takket ka pe me-sis ye, te ekine an mar ikar napir-roket kar ye?28 Sae Eipto tule pe iplosat kii,

pe an ipl0 qie?29 Teki soke ittos kua, Moises

wakkitte yeo Mitian yar ki neiksuli wakkin ti kus yeo A yar ki ma-chi mala pokwa okwichis yeo30 Pirka tula po nas kua, neka

tule sulit kine Sina yar ki anker tisappi kwapunye kwichit yappa nasan oyos kus yeo31 Moises teki taiksa kua, nue

Kus Malatti 7

Moises en toda lasabiduria de los egip-tios; y era poderoso ensus dichos y hechos.

23 Y cuando hubocumplido la edad decuarenta anos, Ie vinovoluntad de visitar 8.sus hermanos los hijosde Israel.24 Y como vi6 8.uno

que era injuria do, de-fendi6le, e hiriendo alEgipcio, veng6 al in-juriado.25 Pero el pensaba

que sus hermanos en-tendian que Dios leshabia de dar salud porsu mano j mas ellos no10habian entendido.26 Y al dia siguiente,

rinendo ellos, se lesmostr6, y los ponia enpaz, diciendo: Varones,hermanos sois, lporque os injuriais losunos a los otros?

27 Entonces el queinjuriaba a su projimo,Ie rempujo, diciendo:lQuien te ha puestopor principe y juezsobre nosotros?

28 lQuieres tu rna-tarme, como matasteayer al Egipcio?29 A esta palabra

Moises huyo, y se hizoextranjero en tierra deMadian, donde engen-dro dos hijos.30 Y cumplidos cua-

renta anos, un angel Ieaparecio en el desiertodel monte Sina, enfuego de l1ama de unazarza.31 Entonces Moises

mirando, se maravi110

Kus Malatti 7

de la vision; y l1egan-dose para considerar,fue hecha a el voz delSenor:

32 Yo soy el Dios detus padres, el Dios deAbraham, y el Dios deIsaac, y el Dios deJacob. Mas Moises,temeroso, no osabamirar.

33 Y Ie dijo el Senor:Quita los zapatos detus pies, porque ellugar en que estas estierra santa.

34 He visto, he vistola afliccion de mi pue-blo que esta en Egipto,y he oido el gemido deel1os, y he descendidopara librarlos. Ahorapues, yen, te enviarea Egipto.

35 A este Moises, alcual habian rehusado,diciendo: lQuien'te hapuesto por principe yjuez? a este envio Diospor principe y redentorcon la mane del angelque Ie aparecio en lazarza.

36 Este los sac6,habiendo hecho pro-diglOsy milagros en latierra de Egipto, y enel mar Bermejo, y en eldesierto por cuarentaanos.

37 Este es el Moises,el cual dijo a los hijos

35

keker taikte ye, nue walikka takkeka e se noni kua, Tule Tummat Pir-rikinet kaya purpa kol-lar yeo32 An pe pap kan Pap Tummat

ku yeo Apraam, Isak te ekine Akkopmar Pap Tummat ye, teeki Moisestopet pa wanwan maikte ye, kek separ attaik nat yeo33 Te ekine Tule Tummat Pir-

rikinet e ka soikte ye: Pe nak kinak ukka yoit pe unke ye, ar nappakin pe kwichitti, Pap nappa nuetnasisattit te yeo

34 Eipto yar ki an tule mar naik-pi ku pukkwat an taiksa ye, a marakkikinet an ittos yeo Teki sokkupentakke ka an aikte noni sun ye,emi pe takku ye, Eipto yar se an pepar parmito yeo

35 We Moises yap apin ka markua, soikte mar ye: lToa Tummatneik takket ka pe mesis ye, te ekineikar napirroket ka pe mesis ye?Tekitte akka a tule Pap Tummatparmis ye, tule tummat neik takkeka te ekine e mar pentakke kar yeoAr anker sappi kwapunye kwichi kiMoises se na oyos kusat pentakkoetpar yeo36 A tule e mar nite kus ku, lm-

mar keker taikle malat te ekine im-mar wilup kan kwen taikle ti surmalat Eipto yar ki oyos kus ye, teekine te mar Kinnit nukat ki tekioyos par ye, teeki pirka tula po nekatule sulit kan pa kuti kus yeo37 Ar we Moises Israel nuskana

Page 17: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

36

ka soiksat tule ye, Pap Tummat ti pekwenat kan apar ki pe ka Pap Tum-mat kaya purpa parsoket warkwenokwichis ye, an okwichisat ki mo yeo38 Ar we tule kir mar Pap ittoket

nek ka ku puik malat apar ki neka tulesulit pali anker e po Sina yar ki sun-maiksa kus ye, te ekine an marpap kan e po par yeo A tule ti kayapurpa nuet apin kas kua an mar kauiksa yeo39 A tule pa an mar pap kan ti

yap epa ip sae kus ye, akka pali met-te mar yeo40 Aron ka soikte mar ye, pap

wilup kan an mar ka pe sop ye, anmar itue kar yeo Ar we Moises Eiptoyar ki pukkwa an mar nialitti, ikiar a tule kute an mar wichur mar yeo41 A ipa kan ki moli pepe nikkat

pippi kwa ki sopsa mar ye, immarpap wilup ka imaiksa ye, sap surimmar uikleket ki uikte mar ye ;te ekine e arkan ki na immar soptemalat ki werku pukkwa kus mar yeo42 Teeki Pap Tummat a tule mar

ki wakar piryar mekis ye, te ekineip tula nip nek ki nanait se pi ulupki pinsa pukkwat Pap Tummat tiikar mar ka uiksa sun ye; ar tekiPap Tummat kaya purpa parsoikmalat karta ki narmaikles ye: PeIsrael neik yeo Pirka tula pokwatule nek sulit pali, pe an ka ip pur-kwalet uni malatti, te ekine ip sapsuli uikleket uiksa sur sin yeo43 Pe mar Molok ittoket neka sus

Kus Malatti 7

de Israel: Profeta oslevan tara el Senor Diosvuestro de vuestroshermanos, como yo j aeloireis.

38 Este es aquel queestuvo en la congre-gaci6n en el desiertocon el angel que Iehablaba en el monteSina, y con nuestrospadresj y recibi6 laspalabras de vida paradamosj

39 Al cual nuestrospadres no quisieronobedecerj antes Ie des-echaron, y se apar-taron de coraz6n aEgipto,

40 Diciendo a Aaron:Haznos dioses quevayan delante de nos-otros j porque a esteMoises, que nos sacode tierra de Egipto, nosabemos que Ie haacontecido.41 Y entonces hi-

cieron un becerro, yofrecieron sacrificio alidolo, y en las obras desus manos se holgaron.

42 Y Dios se apart6,y los entreg6 que sir-viesen al ej6rcito delcielo j como estA es-crito en el libro de losprofetas:

,Me ofrecisteisvfctimas y sacri-ficios

En el desierto porcuarenta anos,casa de Israel?

43 Antes, trajisteisel tabemaculode Moloch,

Kus Malatti 7

Y la estrella devuestro diosRemphan,

Figuras que oshicisteis paraadorarlas:

Os transportare,pues, mas aliade Babilonia.

44 Tuvieron nues-tros padres el taber-naculo del testimonioen el desierto, comohabia ordenado Dios,hablando a Moises que10 hiciese segun laforma que habia visto.

45 EI cual recibido,metieron tam biennuestros padres conJosue en la posesion delos Gentiles, que Diosech6 de la presenciade nuestros padres.hasta los dias deDavidj46 EI cual hall6

gracia delante de Dios,y pidi6 hallar taber-naculo para el Dios deJacob.

47 Mas Salom6n Ieedific6 casa.

48 Si bien el Altisi-mo no habita en tem-plos hechos de mano jcomo el profeta dice:

49 EI cielo es mitrono,

Y la tierra es elestrado de mispies.

;,Que casa me edi-ficareis? dice eSenor;

;,0 cual es ellugarde mi reposo?

37

mar yeo Niiskwa saikla Repan paptummat ka na satiit yeo A wilup kanpe mar ulup ki e se pinsaet ka peimaiksa mar ye, teki sokku Papi-Ionia yar pa pur panna an pe otuurmaik malo ye.44 An mar pap kan neka tule su-

lit kan pali, neka parsoket nekanik kus ye: ar Pap Tummat Moiseska sunmaiksat ikar kar uiksa kusye teki sopo ye, iki e wilup kan taik-sa pa sopsa yeo45 Ar an mar pap kan mo neik

parsoket neik Osue mai unni oyotikus mar ye, Entiles yar sules kusatun yeo Ar a tule mar Pap Tummatan mar pap kan itu otuur mas kusyeo Teki teki kuti Tapit ipa kan oarmaiksa yeo46 Tapit ti Pap Tummat napir kin

kwake nuet attaiksa sokku, AkkopPap Tummat ka ampik kuet neiksie ka ekicha kus yeo47 Kep Solomon e ka neik sopsa

kus yeo48 Ar tekitte Tule Tummat Pir-

rikinet Nipalitti, tule mar arkan kineik sople malat ki meik ti sur ye,iki ar Pap Tummat kaya purpa par-soket soik yeo49 Nip neka an 010 kana ye, nap

neka an naik onaikleket kana ye:lIpu neka pe an ka sopo sun ye?Tule Tummat Pirrikinet soik ye:lAr ipi neka an opunnoket neiksun ye?

Page 18: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

38

50 iAn arkan we pela kwaple im-mar urpisat sur sin ye?51 Pe kwake tuttu sur, kek pe

payo ta malat, uaya yal-lir malat yeoPe Pap Tummat Kwake Purpa Nuetopan malat tule mar yeo Pe pap kankusat sunna pe ku puik mar yeo52 iPitti Pap Tummat kaya purpa

parsoket kwensak pe pap kan sole-kakwar imas sur ye? A mar TuleKwake Nuet Warkwen tanikkoparsoik ti kus malat iplos mar ye;ar a Tule Nuet pe mar emis kwaurmaiksa ye te ekine iplos mar yeo53 Ikar nikka ikar mekisat, anker

se noni kusat pe apin kas malan ye,tekitte a soket par, kwen pe imassur mar yeo54 Teeki teki ittos mar kua, kwake

ki sae ittos mar ye; nukar per isekunna kwar yeo55 Ar Estepan Pap Tummat

Kwake Purpa Nuet e kwake ki nueena sokku nip neik se pinna surattaiksa yeo Pap Tummat kantik ewilup kaeti taiksa ye, te ekine EsusPap Tummat arkan napirrit sik kwi-chi taiksa par yeo56 Teeki soiksa ye: Nip neik

arkat an taik ye, Tule Machi PapTummat arkan napirrit sik kwis yeo57 Teeki pinna sur oimar mar

kua, uaya etis mar ye, kep pela pu-lale Estepan ki tum maikte mar yeo58 Te ekine nek kwepur tikkar se

epippis mar kua, akkwa ki maiktemar ye, te ekine e parsoik malat e

Kus Malatti 7

50 iNo hizo mi manatodas estas co-sas?

51 Duros de cerviz,e incircuncisos de cora-zon y de oidos, vosotrosresistis siempre alEspiritu Santo: comovuestros padres, asitambien vosotros.

52 iA cual de losprofetas no persiguie-ron vuestros padres?y mataron a los queantes anunciaron lavenida del Justo, del .cual vosotros ahorahabeis sido entrega-dores y matadores j

53 Que recibisteis laley por disposicion deangeles, y no la guar-dasteis.

54 Y oyendo estascosas, reganaban desus corazones, y cru-jian los dientes contrael.55 Mas eI, estando

lIeno de Espiritu Santo,puestos los ojos en elcielo, vio la gloria deDios, y a Jesus queestaba a la diestra deDios,

56 Y dijo: He aqui,veo los cielos abiertos,y al Hijo del hombreque esta ii la diestra deDios.57 Entonces dando

grandes voces, se ta-paron sus' oidos, yarremetieron unanimescontra elj58 Y echandolo fuera

de la ciudad, Ie apedre-aban; y los testigos

Kus Malatti 8

pusieron sus vestidosiilos pies de un mance-bo que se lIamabaSaulo.

59 Y apedrearon iiEsteban, invocando eIy diciendo: Senor Je-sus, recibe mi espiritu.

60 Y puesto de rodi-lias, clarno a gran voz:Senor, no les imputeseste pecado. Y habien-do dicho esto, durmio.

Capitulo 8

Y Saulo consentiaen su muerte. Y enaquel dia se hizo unagrande persecucion enla iglesia que estabaen Jerusalem; y todosfueron esparcidos porlas tierras de Judea yde Samaria, salvo losapostoles.

2 Y lIevaron a ente-rrar a Esteban varonespiadosos, e hicierongran lIanto sobre el.

3 Entonces Sauloasolaba la iglesia, en-trando por las casas; ytrayendo hombres ymujeres, los entregabaen la carcel.

4 Mas los que fueronesparcidos, iban portodas partes anuncian-do la palabra.

39

mor na urpe noni mar ye, tule sap-pin kwa walik, Saulo nukat naiknapar yeo59 E mar akkwa ki maik nana

mar kua, Estepan Pap Tummatse kor nai kus ye, soikte ye: TuleTummat Pirrikinet Esus ye, an kwa-ke purpa Pe apin ka yeo60 Te ekine yokkor ki sikis kua

pinna sur kotte ye: Tule TummatPirrikinet ye, We tule mar kwake kiisku nanait mer a mar ki pe nasikkoyeo Teki soiksa kua, yakku na satku yeo

Kappittulo 81 Estepan iplos mar ku Saulo napir

taiksa yeo Te unni Erusalem nekkwepur ki, kir mar Pap ittoket nek kaku puik malat, tummat soleket ikarkuar mar yeo Pela kwaple a tule marUtea yar se te ekine Samaria yar setum maikte mar ye, Pap ikar ki sun-maik malat a mar pi sur yeo2 Tule Pap pa nue na malatti,

Estepan tikkap mar ye, e pa tummatwiles mar yeo3 Ar Saulo ti kir mar Pap ittoket

nek ka ku puik malat per osuloketimaik na ye; pela e mar neik yatse swat swat ku ti te ekine kir mar,pun mar se pakkar epippi ti, eskaryaka urmaik ti kus yeo4 Ar e mar tikka sur asakkit ma-

latti yootte nat mar kua, Pap Tum-mat kaya purpa nuet ki sunmaiktemar yeo

Page 19: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

40

5 Teeki Pelipe tear Samaria nekkwepur se nat ye, e mar ka Kristoki sunmaiksa kus yeo6 Te ekine tule maf pulakkwa, tule

warkwena yopi nue Pelipe immarpikwis kusatte ittos mar ye, ittopukkwa te ekine immar tumma kankwen taikle ti s'ur malat Pelipe imaik-sat nue taik pukkwa kus mar yeo7 Ar tule mar tookka nia purpa

nik malatti purpa iskana pinna surkotte e ki aiknit mar ye, te ekinetookka tule kalalukki pa otar timalat, keke nana malat, nutaiklesmar yeo8 Teki sokku a nek kwepur ki

tummat werkus mar yeo9 A nek kwepur ki tule warkwen,

Simon nukatti, tule mar yartakkakwa kuti kus ye, te ekine Samariatorkan keker taiksa mar ye; ar natukkin tule tummat ka na imaikti yeo10 A tule pela nue ittos mar ye,

purwikana te ekine serkan se pak-kar ye, soikte ye: We tule Pap Tum-mat kankuet tummat sun soket ye,Tummat ye nuik sal-lekalet yeo11 A tule se pinsaet kales mar

ye, ar tikka sur kus ku e mar yartaiktani ku ye, e mar ise yartakka kwae ikar na imaiktiit kin yeo12 Ar tule mar Pap Tummat neik

tirpir kanikkit ki te ekine Esu Kristonukki ikar nuet kan ki Pelipesunmaik ittos mar kua, ulup ki PapTummat keke penkuet nikkus mar

Kus Malatti 8

5 Entonces Felipe,descendiendo a la ciu-dad de Samaria, lespredicaba a Cristo.

6 Y las gentes escu-chaban atentamenteunanimes las cosas quededa Felipe, oyendo yviendo las senales quehada.

7 Porquc de muchosque tenian espiritusinmundos, salian estosdando grandes voces;y muchos paraliticos ycojos eran sanados.

8 Asi que habia grangozo en aquella ciudad.

9 Y habia un hombrelIamado Sim6n, el cualhabia sido antes magi':co en aquella ciudad, yhabia engaiiado lagente de Samaria, di-ciendose ser alglingrande:

10 Al cual oian todosatentamente desde elmas pequeno hasta elmas grande, diciendo:Este es la gran virtudde Dios.

11 Y Ie estaban aten-tos, porque con susartes magicas los habiaembelesado muchotiempo.

12 Mas cuando cre-yeron a Felipe, queanunciaba el evangeliodel reino de Dios y el

Kus Malatti 8

nombre de J esucristo,se bautizaban hombresy mujeres.

13 EI mismo Sim6ncrey6 tambien enton-ces, y bautiziindose, selIeg6 a Felipe j y viendolos milagros y grandesmaravillas que se ha-cian, estaba at6nito.

14 Y los apostolesque estaban en Jeru-salem, habiendo oidoque Samaria habia re-cibido la palabra deDios, les enviaron aPedro y a Juan:

15 Los cuales veni-dos, oraron por ellos,para que recibiesen elEspiritu Santo j

16 (Porque aun nohabia descendido sobreninguno de ellos, massolamente eran bauti-zados en el nombre deIesds.)

17 Entonces les im-pusieron las manos, yrecibieron el EspirituSanto.

18 Y como vi6 Sim6nque por la imposicionde las manos de losap6stoles se dab a elEspiritu Santo, les of-recio dinero,

19 Diciendo: Dadmetambien a mi esta

41

ye, te ekine macher kan, ome kanmar mo, Pap Tummat ti ki oikleketikar ki, ti ki oikles mar yeo

13 Teeki Simon e sunnatti ulup kiPap Tummat keke penkueti nikkusmo ye, teeki Pap Tummat ti kioikleket ikar ki, ti ki oikles kua,Pelipe pa nat ku yeo Immar tummakan kwen taikle ti sur malat, te ekineimmar wilup kan oyoleket tummakan imaikle kua, keker taiksa yeo

14 Pap Tummat ikar parsoikmalat, Erusalem nek kwepur kipuik malatti Samaria nek kwepurPap Tummat kaya purpa apin kasye wiskus mar kua, Petro te ekineWan e po kwa, a mar se parmismar yeo

15 A mar a tule mar se noni kua.Pap Tummat se a mar ka kocha maryeo Ati Pap Tummat Kwake PurpaNuet a mar apin ka mala kar yeo

16 Ar Pap Tummat Purpa Nuet yoampa e mar ki aikte kuti ye: Un-nila Pap Tummat ti ki oikleket ikarti ki Tule Tummat Pirrikinet Esusnuk ki oikles kusat pi mar yeo

17 Kep Wan teeki Petro arkan mare mar pirki mesis mar kua, PapTummat Kwake Purpa Nuet apinkas mar sun yeo

18 Pap Tummat ikar parsoik malatarkan e mar pirki mesisat kine PapTummat Kwake Purpa Nueti apinkas taikte kua, Simon a mar ka maniuik pi kusan yeo

19 Soikte ye : We kankuet pe an

Page 20: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

42

ka uta mo ye, toa tule pirki an arkanmesis tipe ye, Pap Tummat KwakePurpa Nuet ati a tule sunna apinkanai kusar yeo20 Te ekine Petro e ka soiksa ye:

iPe mani pe pa yokkuo ye; ar PapTummat ukketi, mani ki paikle yepe pi soke ye!21 We ikar kin ti pe kwen nai sur

ye; ar pe kwake Pap Tummat asapinsunna sur nait te yeo22 Teki sokku pe kwake ki isku-

tiit ka pe wile itto ye, Pap Tummatse pe kor ye, apakkar pe kwake kiistar pinsa nait, pe ka elialir yeo23 Ar maik an pe taik ye, ulup ki

immar kaipit yop pe sae ittoket peki na ye, te ekine iskuet ki pe nueapulus na yeo24 Teeki Simon apin soikte ye:

Tule Tummat Pirrikinnet se pe anka kor yeo A immar pe soiksatti, meran se warmakke kar yeo25 Te unni a mar Tule Tummat

Pirrikinet kaya purpa parsoikte marye, teki kin sunmaiksa mar kua kan-nar Erusalem se nat mar ye, teekiSamaria nek kwepur soik piikpa puk-kwat seka Pap Tummat ikar ki sun-maiksa kus mar yeo26 Tekiit ki Tule Tummat Pirri-

kinet anker Pelipe ka soiksa ye :Kwisku ye, yar sik pe na ye, Erusa-lem ki ikar Kasa sik natet se ye;we ikar tule neik sulit par yeo27 Teeki kwiskus kua nat sun yeo

Teeki Etiope tule warkwen apinkwar

Kus Malatti 8

potestad, que a cual-quiera que pusiere lasmanos encima, recibael Espiritu Santo.

20 Entonces Pedro Iedijo: Tu dinero perezcacontigo, que piensasque el don de Dios segane por dinero.

21 No tienes tu parten! suerte en este nego-CIO; porque tu corazanno es recto delante deDios.22 Arrepientete pues

de esta tu maldad, yruega aDios, si quizaste sera perdonado elpensamiento de tucorazan.23 Porque en hieI de

amargura y en prisiande maldad yeo queestas.

24 Respondiendo en-tonces Simon, dijo:Rogad vosotros por mial Senor, que ningunacosa de estas que ha-beis dicho, venga sobremi.25 Y ellos, habiendo

testificado y habladola palabra de Dios, sevolvieron a Jerusalem,y en muchas tierras delos Samaritanos anun-ciaron el evangelio.

26 Empero el Angeldel Selior habl6 ,Felipe, diciendo: Le-vantate y ve hacia elmediodia, al caminoque desciende deJerusalem a Gaza, elcual es desierto.27 Entonces el se

levanto, y fue: y heaqui un Etiope, eunuco,

Kus Malatti 8

gobemador de Can-dace, reina de losEtiopes, el cual erapuesto sobre todos sustesoros, y habia venido, adorar a Jerusalem,

28 Se volvia sentadoen su carro, y leyendoel profeta Isaias.

29 Y el Espiritu dijo, Felipe: L1egate, yjl1ntate , este carro.

30 Y acudiendo Fe-lipe, Ie oy6 que leia elprofeta Isaias, y dijo:Mas lentiendes 10quelees?

31 Y el dijo: lYcamo podre, si algunono me ensenare? Yroga a Felipe quesubiese, y se sentasecon el.

32 Y el lugar de laEscritura que leia, eraeste:

Como oveja a lamuerte fue lle-vado;

Y como corderomudo delantedel que Ie tras-quila,

Asi no abrio suboca.

33 En su humillacionsu juicio fuequitado:

Mas su genera-cion, lquien lacontara?

Porque es quitadade la tierra suvida.

34 Y respondiendo

43

ye, eunokko tule tumma paiksar ye,Etiope mar erreina Kantase ka pelamani taik mait tule yeo A tule Eru-salem nek k~epur se ulup ki PapTummat epinsa tanikkin yeo28 Kannar neik se natap kua, e

moli ur yakki Pap Tummat kayapurpa parsoket Isaias karta apso na-tap yeo29 Te ekine Pap Tummat Kwake

Purpa Nuet Pelipe ka soiksa ye:E se pe na ye, e moli ur yat se wa-lik pe sik na yeo30 Teeki Pelipe e se aparmaikte

kua, Pap Tummat kaya purpa parso-ket Isaias karta apso si itto tap ye,te ekine e se ekichar ye: lPe apsosiit maik pe ittoke?31 Teeki soikte ye: lIki an maik

ittoko sun ye, tule warkwen nue anoturtaik sulir ye? Teeki Pelipe e see moli ur yat se nakkwet imas ye, ewalik sike kar yeo32 Karta sokkwen apso si kusat

we ki narmakkar ye: Sipat wawakwat yopi e iploket neik se seles ye;sipat wawat mimmi e apsar imalatapin pokitik tae yopi, kaya suli yopikus ye, teki sokku kwen kaya kochasur yeo33 Tule pippi kwa yop na imasat

pali, ikar ti nue e ka kwen napirossur mar yeo lToa e kwenat kan tulaampik kusat ikar ti parsoko sun ye?Ar e purpa ti nap nekki osuloleskus yeo34 Te ekine Etiope tule Pelipe apin

Page 21: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

4S

natap malattimar yeo Tule

44

soikte ye: An pe se ekis ye: iWetoa nik Pap Tummat kaya purpaparsoket soik si sun ye? iNa tuk-kine ar tule pait oparre?35 Teeki Pelipe akka. a narmak-

kalet ki sunmaikte ye ; kep Esusikar nuet ki e ka sunmaikte sun yeo36 Teeki ikar pa natap mar kua,

ti nait se noni mar yeo Kep EtiopePelipe ka soikte ye: Ti pe takkenye, iIpi ka Pap ikar ti ki oikleketikar ki kek an oikle sun ye?37 Pelipe soikte ye: Ulup ki Pap

Tummat per pe kwake ki pe pensu-lile, pe sunnar yeo Te ekine apinsoikte ye: Esukristo, we Pap Tum-mat Machi ye, ulup ki an kwen pen-sur yeo38 Te ekine moli ur poki nasik-

ket imas ye, kep e poik pela Pelipete ekine Etiope, ti se aiktet mar sunyeo Pelipe kep Pap ikar ti ki oikle-ket ikar ki Etiope oiksa yeo39 Teeki ti yakki kwichi noar mar

kua, Tule Tummat Kwake PurpaNuet Pelipe ukkiar sesa kus yeoEtiope tule Pelipe kwen par taiksasur ye, teeki a tule ti e ikar pa neikse per welikwar nat sun yeo40 Ar Pelipe ti Asoto nek kwepur

ki patto taiklear ye, te ekine nekkwepur ili pali Pap ikar nuet pasunmaik natap kus ye, teki Sesareanek kwepur oar maiksa yeo

Kus Malatti 8

el eunuco a Felipe,dijo: Ruegote ide quienel profeta dice esto?ide si, 6 de otro alguno?

3S Entonces Felipe,abriendo su boca, ycomenzando desde estaescritura, Ie anunci6 elevangelio de Jesus.36 Y yendo por eJ

camino, llegaron a cier-ta aguaj y dijo el eunu-co: He aqui aguajique impide que yosea bautizado?

37 Y Felipe dijo: Sicrees de todo coraz6n,bien puedes. Y respon-diendo, dijo: Creo queJesucristo es el Hijode Dios.

38 Y mand6 parar elcarro j y descendieronambos al agua, Felipey el eunuCOj y bau-tiz6le.

39 Y como subierondel agua, el Espiritudel Senor arrebat6 aFelipe j y no Ie vi6 masel eunuco, y se fue porsu camino, gozoso.

40 Felipe empero sehall6 en Azotoj y pa-sando, anunciaba elevangelio en todas lasciudades, hasta quelleg6 a Cesarea.

Kus Malatti 9

Capitulo 9

1 Y Saulo, respiran-do adn amenazas ymuerte contra los dis-cipulos del Senor, vinoal principe de los sacer-dotes,

2 Y demand6 de elletras para Damasco alas sinagogas, para quesi hallase algunos hom-bres 6 mujeres de estasecta, los trajese pre-sos a Jerusalem.

3 Y yendo por elcamino, aconteci6 quellegando cerca de Da-masco, subitamente Iecerc6 un resplandor deluz del cielo j4 Y cayendo en

tierra, oy6 una voz queIe decia: Saulo, Saulo,iPor que me persigues?

S Y el dijo: lQuieneres, Sefl.or? Y el dijo:Yo soy Jesus a quientu persigues j dura cosate es dar coces contrael aguij6n.

6 El, temblando ytemeroso, dijo: Sefl.or,ique quieres que haga?Y el Sefl.or Ie dice: Le-vantate y entra en laciudad, y se te dira 10que te conviene hacer.

7 Y los hombres queiban con Saulo, se

Kappittulo 9

1 Ar Saulo ti Tule Tummat Pir-rikinet sappin kan e kwake ki nuesae taikti sokku per okilo pi ye, apina utio ikar wisit tummat se natsun yeo2 Tamasko nek kwepur ki utio

ittoket neik puik malat yatse tokeka karta mar e se ekicha ye, ati aki a ikar pa kwen nai amisale, omekan te ekine macher kan tipe ye,Erusalem nek kwepur se kuik mak-kar se take kar yeo3 Te ekine ikar pa natappit kine,

Tamasko walik kus kua, ukkiar perepilis neik mee nip nek ki kaar yeo4 Nap se yoik omukkule kar ye,

teeki kaya purpa e se kole ittos ye:Saulo, Saulo ye, iipi ka pe sap suran wio ti ye?5 Teeki soikte ye: iTule Tummat

Pirrikinet pe toa ye? Teeki apinsoikte ye: An Esus ye, pe an sap surwio tiit Tule yeo (Ikar pulet imaik-tir peetse ye.)6 Teeki nue kwakkit top kut kua

wawan maikte ye, apin soikte ye:Tule Tummat Pirrikinet ye; iIpuimaik pi, pe an pe sun ye? Te ekineTule Tummat Pirrikinet e ka soikye: Kwisku ye, pe nek kwepur sepe na ye, a ki pe immar imakkoetpe ka soikleko yeo7 Tule mar e pa

kek sunmaik kwiskus

Page 22: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

46

iki sunmaik ittos mar kua, tekittetule kwen taik suli unnir kaya purpapi ittos mar yeo

8 Teeki Saulo nap ki mai kwis-kus ye, e ipya arkas kua, ampaimmar kwen taik sur ye kep arkanki nis mar kua, Tamasko se se nonimar yeo9 Ar a tule ipa pa kek attak

mekis ye, te ekine mas kwenkueha sur ye, kopet pela kwen ittossur yeo10 Tamasko ki Pap sappin warkwen

Ananias nukat ti mai ku yeo A tuleka Tule Tummat Pirrikinet purpatikka sur attakket pa e ka soiksaye: Ananias ye, Teeki a tule apinsoik ye: Tule Tummat Pirrikinet anmai yeo

11 Tule Tummat Pirrikinet e kasoik ye: Kwisku ye, pe na ye, IkarInnikkikwat se yeo Utas neik seSaulo tule nukatti, Tarso tola, peekis tappo yeo A nek ki a tule PapTummat se kor ma yeo12 Purpa tikka suli attaket pali

tule warkwen Ananias nukat e setani taiksa yeo Kep e arkan Saulopirki mes noni ye; ati maik kannarattak kue kar yeo13 Teeki Ananias apin soikte ye:

Tule Tummat Pirrikinet ye; wetule tookka tule mar e ki sunmaikti an itto ti ye, ipi yopi, kir mar kwa-ke purpa nue kan Erusalem ki puikmalat wio ti yeo14 Emi te we ki utio ikar wis ma-

Kus Malatti 9

pararon at6nitos, oyen-do a la verdad la voz,mas no viendo a nadie.

8 Entonces Saulo selevant6 de tierra, yabriendo los ojos, noveia a nadie; asi que,lIeviindole por la mano,metieronle en Damas-co;

9 Donde estuvo tresdias sin ver, y nocornio, ni bebio.

10 Habia entonces undiscipulo en DamascolIamado Ananias, alcual el Seflor dijo envisi6n: Anan{as. Y 61respondi6: Heme aqui,Seflor.

11 Y el Senor Ie dijo:Levantate, y ve a lacalle que se llama laDerecha, y busca enC1sa de Judas a unolIamado Saulo, de Tar-so: porque he aqui, elora;

12 Y ha visto envision un varon lIa-mado Ananias, queentra y Ie pone la manoencima, para que re-ciba la vista.

13 Entonces Ananiasrespondio: Senor, heoido a muchos acercade este hombre, cuan-tos males ha hecho atus santos en Jeru-salem;

14 Y aun aqui tiene

Kus Malatti 9

facultad de los prm-cipes de los sacerdotesde prender a todos losque invocan tu nombre.

15 Y Ie dijo el Senor:Ve; porque instru-mento escogido me eseste, para que lIeve minombre en presenciade los Gentiles, y dereyes, y de los hijos deIsrael;

16 Porque yo Ie mos-trare cuanto Ie seamen ester que padezcapor mi nombre.

17 Ananias entoncesfu6, y entr6 en la casa,y poni6ndole las manosencima, dijo: Saulohermano, el Seflor Je-sds, que te apareci6 enel camino por dondevenias, me ha enviadopara que recibas lavista y seas lIeno deEspiritu Santo.

18 Yfuego Ie cayeronde losojos como esca-mas, y recibio al puntola vista; y levantan-dose, fue bautizado.

19 Y como comio,fue confortado. Y es-tuvo Saulo por algunosdias con los discipulosque estaban en Da-masco.20 Y luego en las

sinagogas predicaba aCristo, diciendo queeste era el Hijo deDios.21 Y todos los que

Ie oian estaban atoni-tos, y decian: lNo eseste el que asolaba enJerusalem a los que in-

47

lat tumma kan ikar kan kuet soketpali, pela e mar ulup ki pe nuk kiPap epinsa ti malat, pela kae kakuti yeo15 Ar Tule Tummat Pirrikinet ti

e ka soikte ye: Pe na ye, a tule tian nuik imas yeo Entiles mar seerrey mar se te ekine Israel tule marse an nuk oparre kar yeo16 A'1 nuik ular peetse nue naik

pi itto ti kuoet ti, an nue oittoketsao yeo17 Te ekine Ananias nat sun ye,

neik yat se toik tap ye, teeki e arkanpirki mesi tap kua, soikte ye: Kwe-nat Saulo ye, Tule Tummat Pirriki-net Esus, ikar pa tani kusat pa, pese na oyosatti an parmiar ye, ati kan-nar maik pe attakke kar ye, te ekinePap Tummat Kwake Purpa Nuet peki upoke kar yeo18 E ipya ki immar ukka nai

yopi yoik wannar ye, teeki kannarmaik attaiksa ye, kep teeki kwiskuskua. Pap ikar ti ki oikleket ikar kioikles yeo19 Kep mas kucha kua, wis kan-

nales sun yeo Teeki Saulo, Pap sap-pin kan Tamasko ki puik malat aparki ip piikpa kuti kus yeo20 Te ekine Utio mar ittoket neik

mar ki Kristo ki yoik sunmakkar ye,a Tule Pap Tummat Machi yeo21 Pela a tule ittos mar kua, ke-

ker taikte mar ye, soikte ye: iWetule, we Erusalem ki Pap Tummatnuk ki kor puik malat nue wlo ti

Page 23: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

48

sur sin ye? lAr a tule mar kae kanonikkin sur sin ye? A mar etinnarutio ikar wis malat tumma kan sesete kar yeo22 Ar Saulo ti akka e purpa kan-

nalet par sokku Utio mar Tamaskoki puik malat sur neik itto imas ye,nue Kristo osanalo nai kus yeo23 Te ekine a sorpa ip piikpaat

kine, Utio mar arpakke iploke kaikar itto nai kus yeo24 Ar teki ku nanait Saulo per

wiskus yeo Iploke ka a mar pane paneyawakak etarpis mar yeo25 Kep mutikkit pali Pap sappin

kan ses mar sun ye, teeki karpa yakki mai, nek kwepur kalu tikkar paotes mar yeo26 Te ekine Saulo Erusalem se

noni kua, aiksar Pap sappin kan panaku pi kuti ku san yeo Ar akka pertopkut mar ye, ar Pap sappin kakus mo katti penkut mar yeo27 Kep Pernape ni noni sun ye,

Pap Tummat ikar parsoik malat seye, teeki e mar ka ikar soikte ye,iki Saulo ikar pa tani kua, Pap Tum-mat Pirrikinet taiksa kus ye, te ekinea tule e ka sunmaiksa ye, te ekinetop suli purpa kantikkit pali Tamaskoki Esus nuk ki sunmaiksa kus yeo28 Teeki Saulo e mar pa Erusa-

lem ki par napaloe par noni paloekuti kus yeo29 Kantikkit pa topet suli Tule

Tummat Pirrikinet Esus nuk kisunmaikte ye, te ekine Krieko Utio

Kus Malatti 9

vocaban este nombre,y a eso vino aca, parallevarlos presos a losprincipes de los sacer-dotes?

22 Empero Saulomucho mas se esfor-zaba, y confundia a losJudios que moraban enDamasco, afirmandoque este es el Cristo.23 Y como pasaron

muchos dias, los Judioshicieron entre si con-sejo de matarle;24 Mas las asechan-

zas de ellos fueron en-tendidas de Saulo. Yellos guardaban laspuertas de dia y denoche para matarle.

2S Entonees los dis-cipulos, tomAndole denoche, Ie bajaron porel muro en una es-puerta.26 Y como vmo A

Jerusalem, tentaba dejuntarse con los dis-cipulos; mas todostenian miedo de el, nocreyendo que era dis-c[pulo.27 Entonces Bernabe,

tomAndole, 10 trajo ,los ap6stoles, y con-t61es e6mo habra vistoal Seflor en el camino,y que Ie habra hablado,y e6mo en Damaseohabra hablado eonfl.a-damente en el nombrede Jesds.

28 Y entraba y sanacon ellos en Jerusalem;

29 Y hablaba eon-fl.adamente en el nom-bre del Seflor, y dis-

Kus Malatti 9

putaba con los Griegos;mas ellos procurabanmatarle.

30 Lo eual, como loshermanos entendieron,Ie aeompiil.aron hastaCesare a, y Ie enviarona Tarso.31 Las iglesias en-

tonees tenian paz portoda Judea y Galilea ySamaria, y eran edifi-eadas, andando en eltemor del Sedor; y coneonsuelo del EspirituSanto eran multipli-eadas.

32 Y aeonteei6 quePedro, andAndolos atodos, vmo tambien alos santos que habita-ban en Lydda.

33 Y hall6 alll a unoque se llamaba Eneas,que hacia oeho mosque estaba en eama,que era paralitico.

34 Y Ie dijo Pedro:Eneas, Jesueristo tesana; levantate, y haz-te tu eama. Y luego selevant6.

3S Y vieronle todoslos que habitaban enLydda y en Sarona, loseuales se eonvirtieroDal Sedor.

36 Entonees en Joppehabia una discipulallamada Tabita, que si10 deelaras, quiere de-eir Dorcas. Esta era

49

mar e pokwa apin apin na imaikteyeo Ar tekitte akka iplo pi kus maryeo30 Teeki kwenat kan wiskus kua,

Sesarea se se noni mar ye, teekiTarso se parmis mar sun yeo31 Teeki pela Utea ki Kalilea ki,

Samaria ki tula Pap ittoket nek kaku puik malatti kep pokitik ampikkus mar ye, te ekine akka a marnue purpar kwamaiklet par sun ye,akka merkut par yeo Tule TummatPirrikinet tope nana pukkwa, PapTummat Kwake Purpa Nuet kikwake kannale pukkwa kus mar yeo32 Tekiit kine Petro nek kwepur

mar pait pait se kuti kua, Lita kiPap tule kwake purpa nue kan nikmalat pukkwat se noni mo yeo33 A ki tule warkwen Eneas nu-

kat mai taik noni yeo A tule pirkapaapak ponikwar kas etarpe tani ye,tipa apkan purkwar saet poni nikkamai ku yeo34 Te ekine Petro e ka soiksa ye:

Eneas ye, Esukristo pe nutaik ye,kwisku ye, pe kas pe anwe yeo Te-eki apka yoik kwiskuar yeo35 Lita torkan te ekine Sarona

torkan pela taiksa mar ye, te ekinea mar Tule Tummat Pirrikinet panakus mar sun yeo36 Oppe nek kwepur ki puntor

Pap sappin warkwen Tapita nukatma yeo Kriego kaya kin ti Torkasye soikle yeo A ome ikar kan nuet

Page 24: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

50

kin pi arpati ye, tule wile kan pentak-ket pi wisku ti yeo37 Te ekine a ome a ipa kan ki

kekuar purkwis ye, te ekine kepoiksa mar kua, neik yappa nipaaikla pirki mesis mar yeo38 Lita nek kwepur toiktar Oppe

ki p~nnar pa sur ye, teki sokku Papsappm kan Petro a ki kuti wiskuarmar kua, tule wala po ese parmis marye mer sanar kuo ye, e ka sokekar yeo39 Teeki Petro a mar pa nat sun

yeo Motap kua nipa neik yappa aiklapir se ses mar ye, amma mar emismacher kan purkwis malat pela akkapote mar yeo Torkas e mar pa kutiunni mor maiksa malatti te ekinesupa suikan maikte malat e se oyononi kus yeo40 Ar Petro pela a mar neik maka

pa oniet imaiksa ye, te ekine yokkorki sintikar sikis kua, Pap Tummatse kocha ye, teeki purkwar mait seaikpilis kua, soikte ye: Tapita yekwisku yeo Punakwa ipya arkas natye teeki Petro taiksa kua, yoik si-kar yeo41 E arkan punakwa ka oyot, kas

kua, okwichis ye, kep pela tule kwakepurpa nue kan nik malat te ekineamma mar emis kwa sui purkwismalat se kocha kua. A mar ka nuetula punakwa oyotap sun yeo42 We ikar pela Oppe ki wiskules

ye, teki sokku pukkitar Tule TummatPirrikinet pa nakus mar yeo

Kus Malatti 9

llena de buenas obrasy de limosnas quehacia.37 Y aconteci6 en

aquellos dias que en-fermando, muri6j ala cual, despues delavada, pusieron enuna sala.38 Y como Lydda

estaba cerca de Joppe,los discipulos, oyendoque Pedro estaba alii,Ie enviaron dos hom-bres, rogandole: Notedetengas en venir hastanosotros.

39 Pedro entonceslevantandose, fue conellos j y llegado quehubo, Ie lievaron a lasala, donde Ie rodearontodas las viudas, llo-rando y mostrando last\inicas y los vestidosque Dorcas hacia cuan-do estaba con ellas.

40 Entonces echadosfuera todos, Pedro,puesto de rodillas, oro:y vueIto al cuerpo, dijo jTabita, levantate. Yella abrio los ojos, yviendo a Pedro, incor-porose.

41 Y el Ie dio lamano, y levant61aj en-tonces llamando a lossantos y las viudas, lapresent6 viva.

42 Esto fue notoriopor toda Joppe j Ycreyeron muchos en elSenor.

Kus Malatti 10

43 Yaconteci6 que sequed6 muchos dias enJoppe en casa de uncierto Sim6n, curtidor.

Capitulo 10

Y habia un varonen Cesarea llama doCornelio, centurion· dela compaiila que sellamaba la Italiana,

2 Pio y temeroso deDios con toda su casa,y que hacia muchaslimosnas al pueblo, yoraba aDios siempre.

3 Este vio en visionmanifiestamente, comoa la hora nona del dia,que un angel de Diosentraba a el, y Ie decia:Cornelio.4 Y el, puestos en el

los ojos, espantado,dijo: lQue es, Senor?Y dijole: Tus oracionesy tus limosnas hansubido en memoria ala presencia de Dios.

5 Envia pues ahorahombres a Joppe, yhaz venir a un Simon,que tiene por sobre-nombre Pedro.

6 Este posa en casade un Simon, curtidor,que tiene su casa juntoa la mar: el te dira 10que te conviene hacer.

7 E ido el angel quehablaba con Cornelio,llamo dos de sus cria-dos, y un devoto sol-

51

43 Tekiit kine Petro Oppe ki untarmekiar ye, Simon, immar tula ukkaki arpaet tule, walik yeo

Kappittul0 10

1 Tule warkwen Kornelio nukat,Sesarea ki mai ku ye, sorta martan kwen Italia yar kinet nukat kap-tan ka ku yeo2 Pap Tummat pa nue pinsaet tule,

pela e neik yat se pakkar Pap topenana ti mar ye, sap sur tule wilekana pentaik ye, te ekine Pap Tum-mat se pi korti, nai ku yeo3 Seto wachi irpa ki purpa tikka

sur attaiklet pa Pap Tummat ankere se tani taiksa kus ye, te ekine eka soikte ye: Kornelio yeo4 Pinna suli e ki attaikte kua,

tope kwakkit ye, teeki soikte ye:lTule Tummat Pirrikinet ipu ye?E ka soik ye: Pap Tummat se pekole ti, tule wile kana pe pentaiktiitti Pap Tummat se pe insale kekala pela aiknakkwis yeo

S Teki sokku tule mar emmis pin-ne pe Oppe se parmit ye, SimonPetro nukkat se take kar yeo6 Simon immar ukka ki arpaet tule

walik ma ye, a neka temar kakkanapa ma yeo A tule pe ka soko ye,iki pur pe saer kep yeo

7 Teeki anker e ka teki sunmaik-sa, mette nat kua, e neik yak kie ka pokwa maile ti malat nik kochaye te ekine sorta warkwert Pap Tum-

Page 25: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

52

mat tope nana tiit se kol-Ies par ye,a mar pur e mai sun soik malat yeo8 Pela kwaple ikar kan e mar ka

soiksa kua, kep Oppe se per parmi-les mar sun yeo9 Panet kine, ampa ikar pa natap-

pi nek kwepur mopin kua, yorukkuPetro neik uas pirki Pap Tummat sekole ka nat yeo

10 Te ekine ukkur pa ittoar ye,mas kumpien ye; ar mas imaiknana mar kua, kapet e ki nakunoni yeo

11 Teeki nip neka arkate taiksa ye,ip sokkwen nipa mor sipu tummatiyopi e tukku mar pakke kwa attinarnap neik se aikte tani yeo

12 A yakki ip tula uni malat, iptula nap ki muski maik malat, teekine ip tula sakkan nik malat, kalakwen suli puik yeo

13 Te ekine kaya purpa e se kol-Iarye: Petro, kwisku ye; iplo ye, maskun yeo

14 Ar Petro soikte ye: Sur ye,TuleTummat Pirrikinet ye; ar animmar iseti te ekine immar kekkul-Ieke ti, kwen an kaya yappa toikti sur yeo

15 Te ekine kannar kaya purpa ese kor noni par ye: Pap Tummatimmar nutaik satti mer immar isetye pe soik yeo

16 A teki ila pa kus ye; te ekinear a ip sokkwen kannar nip neik seyoik nakkwar par yeo

17 Emi Petro purpa tikka sur at-

Kus Malatti 10

dado de los que Ieasistian;

8 A los cuales, despues de haberselo con-tado todo, los envi6 a]oppe.

9 Y al dia siguiente,yendo ellos su camino,y llegando cerca de laciudad, Pedro subi6 ala azotea a orar, cercade la hora de sexta;10 Y aconteci6 que

Ie vino una grandehambre, y quiso comer;pero mientras dis-ponian, sobrevlnole unextasis;11 Y vi6 el cielo

abierto, y que des-cendia un vaso, comoun gran lienzo, queatado de los cuatrocabos era bajado a latierra;12 En el cual habia

de todos los animalescuadrupedos de la tie-rra, y reptiles, y avesdel cielo.13 Y Ie vino una voz:

Levantate, Pedro, matay come.

14 Entonces Pedrodijo: Sefl.or,no; porqueninguna cosa comun einmunda he comidojamb.

15 Y volvi6 la vozhacia ella segundavez: Lo que Dios lim-pi6, no 10 llames tUcomtin.16 Y esto fue hecho

por tres veces; y elvaso volvi6 a ser reco-gido en el cielo.17 Y estando Pedro

dudando dentro de si

Kus Malatti 10

que seria la visi6n quehabia visto, he aqui,los hombres que habiansido enviados por Cor-nelio, que, preguntan-do por la casa deSim6n, llegaron a lapuerta.

18 Y llamando, pre-guntaron si un Sim6nque tenia por sobre-nombre Pedro, posabaalli.19 Y estando Pedro

pensando en la visi6n,Ie dijo el Espiritu: Heaqui, tres hombres tebuscan.

20 Levantate, pues,y desciende, yno dudesir con ellos; porque yolos he enviado.21 Entonces Pedro,

descendiendo a loshombres que eran en-viados por Cornelio,dijo: He aqui, yo soyel que buscais; ltdles la causa por la quehabeis venido?22 Y ellos dijeron:

Cornelio, el centuri6n,var6n justo y temerosode Dios, y que tienetestimonio de toda lanaci6n de los ]udios,ha recibido respuestapor un santo angel, dehacerte venir a su casa,y oir de ti palabras.23 Entonces metien-

dolos dentro, los hos-ped6. Yal ilia siguiente,levantindose, se fuecon ellos; y Ie acom-paftaron algunos deloshermanos de ]oppe.24 Y al otro ilia

entraron en Cesarea.Y Cornelio los estabaesperando, habiendo

53

taikleket taiksa kua ipu opar tipe yepinsa nai kus ye ulup ki sur na it-tot yeo Tule mar Kornelio parmialitti patto kwiehi mar mo yeo Simonneik ekis noni mar ye, yawakak napakwisku noni mar yeo

18 Te ekine koeha mar kua eki-eha yeo We ki Simon, Petro nukattima soke yeo

19 Petro purpa tikka sur attakkettaiksat ki ulup ki pinsa si kua.Kwake Purpa Nuet e ka soik .ye :We ki tule mar epa, pe amI t1mar yeo20 Teki sokku kwisku ye, aikte yeo

E pa pe na ye, mer pe aiksio ye;ar an parmialit te yeo .21 Teeki Petro tule mar Korneho

e se parmialit se aikte noni ye, soik-te ye: Ar ani, pe amiti mar ye,lAr ipi ular pe tani mar sun ye?22 Te ekine soikte mar ye, Korne-

lio sorta mar tummati, tule nueti,Pap Tummat tope nana tii~ti :rJti~yar ki tule nuet ye pela nuk Imaik t1malat tule yeo A tule Pap ankerkwake purpa nuet pe neik se taketikar e ka uik noni ye, te ekine pesokoeti ittoke kar yeo23 Teeki Petro oupos kua, e mar

ka kapet neik taiksa yeo Panet kinePetro a mar pa nat sun yeo Oppe kikwenat kan mamait e pa nat marmo yeo24 Teeki aehulet pa Sesarea nek

kwepur se toik tap mar yeo Ar Kor-nelio ti aptaik si kus ye, pela e kwe-

Page 26: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

54

nat kan te ekine e ai nue kan sekocha yeo25 Ar Petro toik noni kua, Korne-

lio patto apin kwis ye, yoik e naiknapa sintikar yoik mekar ye teekiulup ki yoik e se pinsar yeo26 Kep Petro yoik okwichar imas

ye, soikte ye: Kw!sku ye, an pe kitule ku mo yeo27 Teki e ka sunmaiksa kua, neik

yappa toikte ye, tule pukkitar ampikku noni taik noni yeo28 Teeki a mar ka soikte ye:

Pe nue wis mar yeo Utio mala keketule yar pait kin malat e po aile ye,keke na e se nek kwepur pait paitnana mar yeo Ar an ti Pap Tummatan ka nue oyos yeo Mer tule marimmar iseti yopi te ekine immar kekkul-leke ti yopi, pe pio yeo29 Teki sokku an pina arpi mar

kua an kwen war maiksa sur ye,an yoik takar yeo Emi an ekis sunye: lIpi ka pe an nik kor si sun ye?30 Te ekine Kornelio soiksa ye:

Ipa pakke to, we wachi ki, tat natetpa, an Pat Tummat se wachi koletki an kor si kuar ye, an nek kin ye,teeki tule warkwen an asapin kwichian takkar ye, mor ise sippu makkaryo yeo31 Teeki soikte ye: Kornelio ye,

Pap Tummat se pe kole ti, ittolesyeo Pe wile kan pentaik tiit ki pePap Tummat se insale ke kala, pelaaiknakkwis yeo32 Teki sokku Oppe se ka, Simon

Kus Malatti 10

lIamado a sus parien-tes y los amigos masfamiliares.25 Y como Pedro

entr6, sali6 Cornelio arecibirle j y derriban-dose a sus pies, ador6.

26 Mas Pedro Ielevant6, diciendo: Le-vantate jyomismo tam-bien soy hombre.27 Y hablando con

el, entr6, y hall6 amuchos que se habianjuntado.28 Y les dijo: Vos-

otros sabeis que esabominable a un var6nJudio juntarse 6 lIe-garse a extranjerojmas me ha mostradoDios que a ningunhombre Hame comun6 inmundoj

29 Por 10 cual, Ha-mado, he venido sindudar. Asi que pre-gunto: lpor que causame habeis hecho venir?

30 Entonces Cor-nelio dijo: Cuatro diasha que a esta hora yoestaba ayunoj y a lahora de nona estandoorando en mi casa, heaqui, un var6n se pusodelante de mi en ves-tido resplandeciente,

31 Y dijo: Cornelio,tu oraci6n es oida, ytus limosnas han ve-nido en memoria en lapresencia de Dios.

32 Envia pues aJoppe, y haz venir a un

Kus Malatti 10

Sim6n, que tiene porsobrenombre Pedro;este posa en casa deSim6n, curtidor, juntoa la mar; el cualvenido, te hablara..33 Asi que, luego

envie a. ti; y tu hashecho bien en venir.Ahora pues, todos nos-otros estamos aqui enla presencia de Dios,para oir todo 10 queDios te ha mandado.

34 Entonces Pedro,abriendo su boca, dijo:Por verdad hallo queDios no hace acepci6nde personas;

35 Sino que de cual-quiera naci6n que Ieteme y obra justicia, seagrada.

36 Envi6 palabraDios a los hijos deIsrael, anunciando lapaz por J esucristo; estees el Senor de todos.

37 Vosotros sabeis 10que fue divulgado portoda Judea; comen-zando desde Galileadespues del bautismoque Juan predic6,

38 Cuanto a Jesus deNazaret; c6mo Ie ungi6Dios de Espiritu Santoy de potencia; el cualanduvo haciendo bie-nes, y sanando a.todoslos oprimidos del dia-blo; porque Dios eracon el.

55

Petro nukat nik pe kor yeo Simonimmar ukka ki arpaet tule neik yak-ki ma ye, temar kakka napar ye, ape ka sunmaik nonikko yeo

33 An yoik pe nik kol-lar yeo Emipe nuet pinsaet pakkas pe an senoni ku yeo Teki sokku an mar pe-la we ki Pap Tummat asapin puikmar sun ye, imInar pela Pap Tum-mat pe ka soiksat ittoke kar yeo34 Teeki Petro yoik sunmakkar

ye, soikte ye: Nappirra an taik ye,Pap Tummat tule mar na yoppirrataik yeo35 Ar toa tule mar, pela yar na-

nait kine, Pap Tummat tope nanatiile te ekine purpa ikar nue kan pananaele, a mar Pap Tummat weli-kwar apin ka yeo36 Israel nuskana se Pap Tummat

kaya purpa Esukristo ki ulup ki po:kitik ittoleket ikar parmiar kua e klsunmaikle yeo (A Tule pela TuleTummat Pirrikinet ye.)37 Kaya purpa kan pe wis malat

ye, iki pela Utea yar ki ikar aikniskus ye, kepe Kalilea ki kuar ye, Wa~Pap ikar ti ki oikleket ikar klsunmaiksat sorpar yeo38 Ar iki Pap Tummat Esus Nasa-

reno tola e kan kuet ki e KwakePurpa Nuet ki purpa maiksa kU;s y~,te ekine iki a tule ikar nue kan lffialkti kus ye, te ekine tule mar nia pawileti kus malat nutaik ti kus yeoAr Pap Tummat e pa kuti kusatte yeo

Page 27: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

56

39 Teki sokku pela Utio mar yarki te ekine Erusalem nek kwepur kiteki neik imaiksatti an mar ti pelanue taiksa malat tule yeo A kin ma-lat nakkrus ki pannumakkar iplosmar yeo40 Ar Pap Tummat ti ipa pa ki

kannar a Tule otulos par ye, oyoleti kus ye an mar se yeo41 Pela tule mar se sur ye un-

nila an mar se ye; Pap Tu~atnue nuik imaiksa malat pi ye· ar. 'an mar tl Kristo kannar turkusatsorpali nue e pa kopsa, mas kuehakus mar yeo42 Kir mar ka ikar ukke ka an

parmiles mar ye, teki parsoke kaparmiles ye, we Tule Pap Tummatsoket pa parmilear yeo A Tule titule pukkwat te ekine tule purkwismalat ka ikar napirroket ka kuo yeo43 Pap Tummat kaya purpa

parsoik malatti, a Tule ti nue parsoik-sa mar ye; ar toa tule ulup ki Pap!ummat ~ek~ ~enkuet nik tipe ye,lsku nana1t ehet ikar e nuk ki nutaik-leko yeo44 Petro teki ampa sunmak kwis

kua, Pap Tummat Kwake PurpaNuet per kwappa kaya purpa ittosmalat ki, purpa upo noni yeo45 Te ekine Pap Tummat pa nana

malatti Utio ikar sirkunsision kusmalat tule ti Petro pa kuti malatkeekker takar mar ye; ar patto PapTummat Kwake Purpa Nuet uikle keka Entiles mar ki upoles mo sun yeo

Kus Malatti 10

39 Y nosotros somostestigos de todas lascosas que hizo en latierra de Judea, y enJerusalem; al cual ma-taron colgandole en unMadero.

40 A este levant6Dios al tercer dia, ehizo que apareciesemanifiesto,

41 No' todo elpueblo, sino a lostestigos que Dios anteshabra ordenado, es ,saber, , nosotros quecomimos y bebimoscon el, despues queresucit6 de los muer-tos.42 Y nos mand6 que

predicasemos al pue-blo, y testificasemosque el es el que Diosha puesto por Juez devivos y muertos.

43 A este dan testi-monio todos los pro-fetas, de que todos losque en el creyeren, re-cibiran perd6n de pe-cados por su nombre.

44 Estando alin ha-blando Pedro estaspalabras, el EspirituSanto cay6 sobre todoslos que oian el serm6n.

45 Y se espantaronlos fieles que eran dela circuncisi6n, quehabian venido conPedro, de que tambiensobre los Gentiles sederramase el don delEspiritu Santo.

Kus Malatti 11

46 Porque los oianque hablaban en len-guas, y que magnifi-caban' Dios.

47 Entonces respon-di6 Pedro: lPuede al-guno impedir el agua,para que no sean bauti-zados estos que hanrecibido el EspirituSanto tambien comonosotros?48 Y les mand6 bau-

tizar en el nombre delSenor Jesus. EntoncesIe rogaron que se que-dase por algunos dias.

Capitulo 11

1 Y oyeron los ap6s-toles y los hermanosque estaban en Judea,que tambien los Gen-tiles habian recibidola palabra de Dios.

2 Y como Pedrosubi6 'Jerusalem, con-tendian contra el losque eran de la circun-cision,3 Diciendo: lPor

que has entrado !hombres incircuncisos,y has comido con ellos?4 Entonces comen-

zando Pedro, les de-claro por orden 10pasado, diciendo:5 Estaba yo en la

ciudad de ]oppe oran-do, y vi en rapto deentendimiento una vi-si6n: un vaso, como ungran lienzo, que des-cendia, que por loscuatro cabos era aba-jado del cielo, y veniahasta mi.

57

46 Ar Petro pa kuti malat kir markaya pait ki sunmaikte ittoar marye te ekine Pap Tummat kankumait ki sunmaikte mar yeo Te ekinePetro soikte sun ye:47 lToa Pap ikar ti ki oikleket

ikar yappa ye soik sunno ye, wetule mar ti ki oikleker ye; ar pattoan mar ki Pap Tummat Kwake PurpaNuet apin kat sur sin ye? .48 Petro ikar uikte sun ye, a mar

Esukristo nuk ki Pap ikar ti kioikleket ikar oikte sun yeo Te ekinee mar aparki ippik pa kuti kue ka eki wile nakus mar yeo

Kappittulo 111 Emi te Pap Tummat ikar parsoik

malat te ekine Pap nue wis malatUtea yar ki kuti malat, wiskus marye, Entiles mar Pap Tummat kayapurpa ti apin kas mar mo yeo2 Te ekine Petro Erusalem nek

kwepur se nat kua, sirkunsisionikar pa tanar na malat Petro e poapin apin na imar mar ye,3 Soikte ye: llpi kar sunna pe

sirkunsision ikar imakkar sur malatapar ki e pa pe mas kun ti kus ye?4 Nue ilekkwa kepe kute ti, Pe-

tro nue kwa e ka soikte sun ye,5 An Oppe nek kwepur ki, Pap

se kor si kus kua, an ipya apulutkua tikka sur an purpa attaikte yeolp sokkwen nip nek ki aiktear ye,mor sipu tummati yopi tukku pakkeattinar an se aikte noni yeo

Page 28: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

58

6 Nue an attaikte kua, an taik teye, kala kwen suli ip tula nap nekki uni malat te ekine achu sappurpalit pule kan te ekine ip tula napki muski maik ti malat, te ekine iptule sakkan nik malat yeo7 Teeki kaya purpa an se kole an

ittos ye: Petro kwisku ye, iplo ye,mas kun yeo8 Ar an soiksa ye, Tule Tummat

Pirrikinet teik sur ye, immar iseti, teekine immar kek kul-Ieke ti, kwenan kaya yappa toikti sur yeo9 Ar kaya purpa nip nek ki kannar

an apin soikte yeo Pap Tummat ipnutaiksatti, mer immar iset ye pesoik yeo10 We teki ila pa kus ye, te ekine

kannar pela nip neik se yoik nakkwarpar yeo

11 Te ekine apka patto tule walapa an ku puik malat neik se nonikus ye, an pina Sesarea nek kwepurki parmilear yeo

12 Teeki Pap Tummat KwakePurpa Nueti, a mar pa pe na ye, anka soiksa yeo Mer apin aiksio yeoTeeki kir mar Pap sik na malat enerkwa kueti an pa nat mar mo ye,an mar Kornelio neik se toik tapmar yeo

13 A tule an ka sokkar mar ye ese iki anker e neik yakki kwichitaiksa yeo Aatti e ka soikte ye, Oppenek kwepur se pe sorta mar peparmito ye, Simon Petro nitake karyeo

Kus Malatti 11

6 En el cual comopuse los ojos, con-sidere y vi animalesterrestres de cuatropies, y fieras, y reptiles,y aves del cielo.

7 Y 01 una vozque me decia: Levan-tate, Pedro, mata ycome.8 Y dije: Senor, no;

porque ninguna cosacomlin 0 inmunda en-tro jamb en mi boca.

9 Entonces la vozme respondio del cielosegunda vez: Lo queDios limpio, no 10llames tli comlin.

10 Y esto fue hechopor tres veces; y volviotodo a ser tomadoarriba en el cielo.

11Yhe aqui, luego so-brevinieron tres hom-bres ala cas a donde yoestaba, enviados a mlde Cesarea.

12 Y el Espiritu medijo que fuese con ellossin dudar. Y vinierontam bien conmigo estosseis hermanos, y entra-mos en casa de unvaron,

13 EI cual nos contocomo habia visto unangel en su casa, quese paro, y Ie dijo: Enviaa loppe, y haz venir aun Simon que tiene porsobrenombre Pedro;

Kus Malatti 11

14 EI cual te hab-lara palabras por lascuales seras salvo W, ytoda tu casa.

15 Y como comenceA hablar, cayo el Es-piritu Santo sobre ellostambien, como sobrenosotros al principio.

16 Entonces meacorde del dicho delSefl.or,como dijo: Juanciertamente bautizo enagua; mas vosotrossereis bautizados enEspiritu Santo.

17 Asi que, si Diosles dio el mismo dontambien como A nos-otros que hemos creidoen el Sefl.orJ esucristo,19uien era yo que pu-dlese estorbar ADios?

18 Entonces, oidasestas cosas, callaron, yglorificaron aDios, di-ciendo: De maneraque tam bien a losGentiles ha dado Diosarrepentimiento paravida.

19 Y los que habiansido esparcidos porcausa de la tribulacionque sobrevino en tiem-po de Esteban, andu-vieron hasta Fenicia, yCipro, y Antioquia, nohablando a nadie lapalabra, sino solo a losJudios.

20 Y de ellos habiaunos varones Ciprios yCirenenses, los cuales

59

14 A tule pe ka, te ekine pela peneik yak kin malat ka, kwake isku-tiit pentaiklekoet ikar ukko yeo

15 Teeki akka an sunmaikte kua,Pap Tummat Kwake Purpa Nueti amar ki upo noni ye, iki an mar kikepe unni upo noni kus mo yeo

16 Tule Tummat Pirrikinet kayapurpa soiksa an epinsas nat ye, ikiteki soiksa ye: Wan ti Pap Tum-mat ti ki oikleket ikar imaiksa ye;ar pe mar ti Pap Tummat KwakePurpa Nuet ki oikle malo yeo

17 Ar teki Pap Tummat iki anmar ka Pap Purpa uiksat, a mar kaa kiit uiksa mo sun yeo Te unni anmar Pap Esus Tule Tummat Pir-rikinet an kwake ki penkut sur maryeo lTekitte an ipu tule sun ye,Pap Tummat ipe ikar an piske pisoker ye?

18 Teki ittos mar kua, poki ampikkus mar ye, te ekine Pap Tummatnue okannot mar sun ye, soikte marye: Pap Tummat ti kwake ki iskuetwile ittoket purpa nikkuet ikar Entilesmar ka uiksa mo sun yeo

19 Estepan purkwe nai kus kua,tooka a mar solear kus mar mosokku tikka sur asakkit mar yeo Amar Penisia yala te ekine Sipro tuppute ekine Antiokia nek kwepur seoar maiksa mar yeo Unnila Utiomar kar pi kaya purpa soik ti kusmar yeo20 Ar kwen kwen Sipro torkan te

ekine Sirene kin malat yeo A mar

Page 29: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

60

Antiokia nek kwepur se noni markua, Krieko mar ka Kristo EsusTule Tummat Pirrikinet ki sunmak-kar mar mo yeo21 Tule Tummat Pirrikinet e

purpa ikar kankuet ti a mar pa kutiye, te ekine tule tooka merkueulup ki Pap ikar penkut suli, TuleTummat Purpa sik e kwake ti aikpi-lis mar yeo22 Erusalem nek kwepur ki kir

mar Pap ittoket nek ka ku puik ma-lat teki kaya mar wiskuar mar kua,Pernape parmis mar ye, Antiokianek kwepur se yeo23 Te ekine Pemape a se noni

kua, Pap Tummat toik nuet tule kipinsae taiksa ku welikwar ittos ye,kantikkit pa e mar unat ye, merTule Turnmat Pirrikinet yartakkakwa nana malo ye, ulup ki ise pinsarPap Tummat pa pe nana malo yeo24 Ar Pemape tule nuet ku ye,

Pap Tummat Kwake Purpa Nuetulup ki nue nikka ku ye, te ekinePap Tummat ulup ki pensulit nuenikka par yeo Teki sokku tule puk-kitar Tule Tummat Pirrikinet sikmerkut par sun yeo25 Te ekine Pemape, Saulo ami

nat ye, Tarso nek kwepur se yeo26 Teeki amis kua, Antiokia nek

kwepur se, se noni yeo Pirka kwenkir mar Pap ittoket nek ka ku puikmalat taik noni yeo Teki apar kikuti kus ye, tooka kir mar oturtaiksayeo Te ekine Antiokia nek kwepur

Kus Malatti 11

como entraron en An-tioquia, hablaron a losGriegos, anunciando elevangelio del SenorJesus.

21 Y la mana delSenor era con ellos: ycreyendo, gran numerose convirti6 al Senor.

22 Y lleg6 la fama deestas cosas a oidos dela iglesia que estaba enJerusalem; y enviarona Bernabe que fuesehasta Antioquia.

23 El cual, comolleg6, y vi6 la gracia deDios, regocij6se; y ex-hort6 a todos a quepermaneciesen en elprop6sito del coraz6nen el Senor.

24 Porque era var6nbueno, y lleno deEspiritu Santo y de fe:y mucha compania fueagregada al Senor.

25 Despues parti6Bernabe a Tarso a bus-car a Saulo; y hallado,Ie trajo a Antioquia.

26 Y conversarontodo un ana alli con laiglesia, y ensenaron amucha gente; y losdiscipulos fueron lla-mados Cristianos pri-

Kus Malatti 12

meramente en Antio-quia.

27 Y en aquellos diasdescendieron de Jeru-salem profetas a Antio-quia.

28 Y levantindoseuno de ellos, llamadoAgabo, daba a enten-der por Espiritu, quehabia de haber unagrande hambre en todala tierra habitada: lacual hubo en tiempo deClaudio.

29 Entonces los dis-cipulos, cada uno con-forme A 10 que tenia,determinaron enviarsubsidio Aloshermanosque habitaban en Ju-dea:30 Lo cual asimismo

hicieron, enviindolo Alos ancianos por manade Bernabe y de Saulo.

Capitulo 12

1 Y en el mismotiempo el rey Herodesecho mana Amaltrataralgunos de la iglesia.2 Y mato a cuchillo

a Jacobo, hermano deJuan.3 Y viendo que habia

agradado a los Judios,paso adelante paraprender tambien a Pe-dro. Eran entonces losdias de los Alimos.4 Y habiendole preso,

pusole en la carcel, en-tregindole a cuatrocuaterniones de solda-dos que Ie guardasen;queriendo sacarle alpueblo despues de laPascua.

61

ki Pap sappin kan Kristiano ye kepenuiksale noni yeo27 Te unni Pap Turnmat kaya

purpa parsoik malat Antiokia senoni mar ye, Erusalem nek kwepurpa tani mar yeo28 A tule Akapo nukkat e mar

apar ki kwiskus ye, te ekine PapKwake Purpa Nuet soket pali nekku tanikkoet ki soiksa yeo Pelaneka tirpi makkar tule mar tummatukku mes pukkwa kuo yeo ErreyKlautio mai unni teki nek kus yeo29 Te ekine Pap sappin kan

kantikkit pa kwen na ip nikkat pakir mar Utea yar ki mamait maskunnet ki pentakkar kus yeo30 Teki kus sun ye, Parnape te

ekine Saulo mar pa kir mar tummakan se immar ti parmiles kus yeo

Kappittulo 12

1 Te unni errey Errotes kwenkwen kir mar Pap ittoket nek ka kupuik malat sap sur wioar yeo2 Wan e kwenat, Akkopo nukat,

espunyar ki iplos kus yeo3 Teki kusat, Utio mar napir itto

imaiksa, Errotes ti taiksakua, Petroikar mesis mo sun yeo Te unni, ma-tu ina suli ipa kan kin yeo4 Te ekine Petro kas kua, eskarya

ki mette sun ye, sorta warpakkekuet tana pakke kwat ka urmaiksa yeetarpe kar ye; ar utio ipa sorpa Utiomar se oyoko ye soik san yeo

Page 30: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

62

5 Teki sokku Petro eskaryak kimel-Ie sikis sun ye; ar kir mar Papittoket nek ka ku puik malatti, aka Pap Tummat se kwen intaik suli,kor pukkwa kus mar yeo6 Te ekine ar Errotes oyoleko

soiksa a ipa muttikkit pa, Petro sortawarpo kwat apar ki eskorro tup kiila po attinar kap rna ye, te ekineeskarya yawakak etarpe malat etarpekwis mar yeo7 Te ekine Tule Tummat Pirrikinet

anker taiklear ye e se tanikki, teekieskarya yakki kwal-hl' per ipekwarkat yeo Teki tikkar ki Petro epuskua, otaiksa yeo E ka soikte ye:Kwae kwisku yeo Te ekine eskorrotup e arkan mar ki attinnaleti unnutyoik pattar yeo8 Te ekine anker e ka soiksa ye,

mor pe yo ye, nak ukka pe yo yeoAr teki imas kua kep e ka soikte ye:Pe supa pe yo ye, an pa pe taik yeo9 Te ekine anker pa Petro yoik

noar nat ye, teki anker imasat tinappirra sur ye pi ye, unnila kapkinpurpar tikka sur attaik ye na pien yeo

10 Teki Petro anker e po kwasorta mar itu sokkwen etarpe puk-kwat ki, te ekine sorta soik poetarpe pukkwat ki nasa kus mar kua,eskorro yawakak nek kwepur sikkwichit se noni mar yeo E mar ka ayawakak warkwen arkat yeo Kep eki not mar sun ye ikar warkwen parye, te ekine anker apka yoik ekipan kuar yeo

Kus Malatti 12

5 Asi que, Pedro eraguardado en la carcel;y la iglesia hacia sincesar oraci6n aDiospor tH.

6 Y cuando HerodesIe habia de sacar,aquella misma Docheestaba Pedro durmien-do entre dos soldados,preso con dos cadenas,y los guardas delantede la puerta, que guar-daban la cucel.7 Y he aqui, el Angel

del Senor sobrevino, yuna luz resplandeci6en la cArcel; E hiriendoA Pedro en el lado, Iedespert6, diciendo: Le-vantate prestamente.Y las cadenas se Iecayeron de las manos.

8 Y Ie dijo el angel:Cffiete, y atate tussandalias. Y 10 hizo asi.Y Ie dijo: Rodiiate turopa, y sigueme.

9 Y saliendo, Ieseguia; y no sabia queera verdad 10 quehacia el angel, maspensaba que veta visi6n.

10 Y como pasaron laprimera y la segundaguardia, vinieron a lapuerta de hierro queva a la ciudad, la cualse les abri6 de suyo; ysalidos, pasaron unacalle; y luego el angelse apart6 de iiI.

Kus Malatti 12

11 EntoDces Pedro,volviendo en si, dijo:Ahora entiendo ver-daderamente que elSe:iior ha enviado suangel, y me ha libradode la mano de Herodes,y de todo el pueblo delos Judios que me es-peraba.

12 Y habiendo con-siderado esto, lleg6 acasa de Maria la madrede Juan, el que teniapor sobrenombre Mar-cos, donde muchos es-taban juntos orando.

13 Y tocando PedroA la puerta del patio,sali6 una muchacha,para escuchar, llamadaRhode:

14 La cual comoconoci6la vozde Pedro,de gozo no abri6 elpostigo, sino corriendoadentro, di6 nueva deque Pedro estaba alpostigo.

15 Y ellos Ie dijeron:EstAs loca. Mas ellaafinnaba que asi era.Entonces ellos decian:Su angel es.

16 Mas Pedro per-severaba en llamar; ycuando abrieron, viii-ronle, y se espantaron.

17 Mas iiI haciiin-doles con la manosenal de que callas en,les cont6 c6mo elSenor Ie habta sacadode la carcel. Y dijo:

63

11 Petro nue neik wiskuar kua,soikte ye: Emi an nue wis sun yeoTule Tummat Pirrikinet e ankerparmiar ye, Errotes an kani si anono noni sun yeo Pap Tummat tiUtio mar pela teki an ki istar pinsapuik malat apar ki an pentaik nonipar sun yeo

12 Teki a ikar ki pinsas kua,Maria neik se toik noni ye, Wan enan yeo Ar a tule Markkos nuik parye a nek ki tooka pulakkwa PapTummat se kor puik mar yeo

13 Te ekine Petro yawakak itukwichit ti okor noni kua, punakwayakwa Rota nukat yawakak se wis-kue ka noni yeo

14 Petro kaya purpa maik ittoskua, welikwar ittosat pakkas yawa-kak ekas sur ye, ar akka neik yatse aparmaikte, soik tap ye: Petroti yawakak ki kwis yeo

15 E ka soikte mar ye: Purwa pesa soke ye, pe koel-Iear soke yeoAr Rota napirra kwatte ye, soik nakus ye, teeki soikte mar ye: e ankerkuti yeo

16 Petro yawakak akka okor nakus yeo Teeki yawakak ekat markua, Petro sunnat kwichi takkarmar ye, nue keker taikte mar yeo

17 Mer e mar neik oimakke kaarkan ki e mar se achas ye, te ekinee mar ka soikte sun ye, iki TuleTummat Pirrikinet eskarya ki si eonos kus yeo Teki soikte ye, tekiikar kusatti pela Akkopo te ekine

Page 31: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

64

an ai mar an kwenat kan yop kumalat, Pap pa nana malat ka soik nayeo Te ekine Petro nek kwepur paitse nat sun yeo

18 Neik oipos ku, Petro eskaryaki si nosat ikar ki sorta mar ti peetseurwet kala anna apin apin imaarmar yeo

19 Te ekine Errotes, Petro nikkorsi kus kua, kwen amis sur ye,kep sorta mar etarpe pukkwa kusmalat se ise ekisar nue par ami naikus ye, teeki sorta mar iploket ikarmesis yeo Teeki Errotes Utea yar kimai Sesarea nek kwepur se mekitap yeo20 Teeki Errotes ti kir mar Tiro

torkan te ekine Siton nek kwepurtorkan e po ulut ye, kep a mar tanakwen Errotes se noni yeo Plastoerrey kapet neik ya takke ti, e pokwa ikar na napos mar ye, te ekinepokitik ampik kuet ikar amis maryeo Ar Tiro torkan te ekine Sitontorkan a mar ti mas pukkitar Er-rotes yar se ami pukkwat te yeo21 Ipa kwen ipa tummat ki Erro-

tes ti errey mor yoet yos ye, erreykan ki sikis ye, te ekine e mar kasui paiksar ikar nikka sunmaiksa yeo22 Teeki kir mar itto puik malat-

ti oi maikte mar ye: Pap Tummatkaya purpa wilup an itto ye; kwentule kaya sur yeo23 Akka te unni Tule Tummat

Pirrikinet anker poni e ki nasik noniye, ar Errotes Pap Tummat nuik

Kus Malatti 12

Haced saber esto aJacobo y a los her-manos. y sali6, y parti6a otro lugar.

18 Luego que fue dedia, hubo no poco al-boroto entre los solda-dos sobre que se habiahecho de Pedro.

19 Mas Herodes,como Ie busc6 y no Iehall6, hecha inquisici6nde los guard as, losmand6 llevar. Despu6sdescendiendo de Judeaa Cesarea, se qued6alU.

20 Y Herodes estabaenojado contra los deTiro y los de Sid6n;mas elios vinieron con-cordes Ii el, y sobor-nado Blasto, que era elcamarero del rey, pe-dian paz; porque lastierras de elios eranabastecidas pOI'las delrey.

21 Y un dia senalado,Herodes, vestido deropa real, se sent6 enel tribunal, yareng61es.22 Y el pueblo ac1a-

maba: Voz de Dios, yno de hombre.

23 Y luego el angeldel Senor Ie hiri6, pOI'cuanto no di6 la gloria

Kus Malatti 13

aDios; y expir6 comi-do de gusanos.

24 Mas la palabradel Senor crecia y eramultiplicada.

25 Y Bernabe y Saulovolvieron de Jerusalemcumplido su servicio,tomando tambien con-sigo Ii Juan, el quetenia pOI'sobrenombreMarcos.

Capitulo 13

1 Habia entonces enla iglesia que estaba enAntioquia, profetas ydoctores: Bernabe, ySim6n el que se liama-ba Niger, y LucioCireneo, y Manahen,que habia sido criadocon Herodes el te-trarca, y Saulo.

2 Ministrando puesestos al Senor, yayunando, dijo el Es-piritu Santo: Apartad-me a Bernabe y a Saulopara la obra para lacuallos he liamado.

3 Entonces habiendoayunado y orado, ypuesto las manos en-cima de elios, despi-dieronlos.

4 Y elios, enviadosasi pOI' el Espiritu

65

okannot sulitte yeo Teki sokku nususurma pi male mai teki purkwis yeo24 Ar Pap Tummat kaya purpa ti

naskut ye te ekine akka merkutpar yeo25 Te ekine Pernape, Saulo e po

Erusalem nek kwepur ki mai kannarnoni mar ye, e ikar kan opelos marku yeo Teeki Wan e mar pa nis maryeo A tule Markkos ye nuik par yeo

Kappittulo 13

1 Antiokkia nek kwepur kine kirmar Pap ittoket nek ka ku puik ma-lat apar kine Pap Tummat kayapurpa parsoik malat te ekine oturtaikmalat kwen kwen kuti mar ye :Pernape te ekine Simon, Niker nu-kat, te ekine Lucio, Sirene tola, teekine Manaen, Errotes saikla tum-mat wilup mait e po kwa na waliktunkutet ye, te ekine Saulo yeo2 A mar Tule Tummat Pirrikinet

se ulup ki pinsa pukkwa te ekinemas ka paik puik mar kua, a marka Pap Tummat Kwake Purpa Nuetsoiksa ye: An ka Pernape te ekineSaulo e po kwa patsik nuik sa yearpaet an e ka urmaiksat se yeo3 Teeki mas ka pakakwar ku

pukkwa, Pap Tummat se kor pukkwakusat sorpa e arkan mar Saulo teekine Pernape pir ki mesis mar ye,teeki parmis mar sun yeo4 Te ekine Pap Tummat Kwake

Purpa Nuet soket pali parmiles mar

Page 32: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

66

kua, Seleusia nek kwepur se nat marye: A ki mai Sippro tup se ur kiopaikte mar yeo5 Salamina mos mar kua, Utio

ittoket neik yak ki Pap Tummat kayapurpa ki sunmaikte mar ye, Wan, epentaik mala ka niti mar mo yeo6 Te ekine Sippro tup nek kwepur

per onos mar kua, Pappos nek kwepurnappi nait se noni mar yeo A ki tulewarkwen tule ise yartakka kwa kutiittule apin kuar yeo A tule Utio ye,kakkan pa Pap kaya purpa parsoketye, Paresus ye nuik yeo7 A tule, tule tummat warkwen

saikla ka ku mait pa kuti ye, SerkioPaulo nuik yeo Ar a tule pinsaetnikka ku sokku Pap Tummat ikarnue ittoke ka Pernape te ekineSaulo nik kocha yeo8 Ar Elimas tule nue yar taik tiit

tule (ar e nuik teki soikleket te ye)a mar apin kanna kuar ye, a mar sesaikla ulup ki pen sulit ikar se merpinsaet kaleke kar ye, teeki ikar aminakus yeo9 Te ekine Saulo (Paplo nuik

palitti) Pap Tummat Kwake PurpaNuet nikkat pali ise takkar e ki at-taikte yeo10 E ka soikte ye: Pe kakkan tule,

ip iskana sikkit yeo Ikar nappirrakwat e istarrat ye, nia machi sunnatyeo <!,Tule Tummat Pirrikinet ikarnuet innikki nuet pe icho tiit peintakko sur soke ye?

11 Emi ki pe taik ye, Tule Tummat

Kus Malatti 13

Santo, descendieron aSeleucia jy de alli nave-garon a Cipro.

5 Y llegados a Sala-mina, anunciaban lapalabra de Dios en lassinagogas de los Judios jy tenian tambien iiJuan en el ministerio.

6 Y habiendo atra-vesado toda la islahasta Papho, hallaronun hombre mago, falsoprofeta, Judio, llamadoBarjesusj

7 El cual estaba conel proc6nsul SergioPaulo, var6n prudente.Este, llamando a Ber-nabe y a Saulo, de-seaba air la palabra deDios.

8 Mas les resistiaElimas el encantador(que asi se interpretasu nombre), procuran-do apartar de la fe alproc6nsul.

9 Entonces Saulo,que tambien es Pablo,11enodel Espiritu San-to, poniendo en el losojos,

10 Dijo: Oh, 11enodetodo engaiio y de todamaldad, hijo del diablo,enemigo de toda jus-ticia, lno cesariis detrastomar los caminosrectos del Senor?

11 Ahora pues, heaqui la mano del Senor

Kus Malatti 13

es contra ti, y serasciego, que no veas elsol por tiempo. Y luegocayeron en el obscuri-dad y tinieblasj yandando alrededor,buscaba quien Ie con-dujese por la mano.

12 Entonces el pro-c6nsul, viendo 10 quehabia sido hecho, crey6,maravillado de la doc-trina del Senor.

13 Y partidos dePapho, Pablo y suscompaiieros arribarona Perge de Pamphyliajentonces Juan, apar-tandose de ellos, sevolvi6 a Jerusalem.

14 Y e110spasando dePerge, 11egaron a An-tioquia de Pisidia, yentrando en la sina-goga un dia de sabado,sentaronse.

15 Y despues de lalectura de la ley y delos profetas, los prin-cipes de la sinagogaenviaron ii ellos, di-ciendo: Varones her-manos, si teneis algunapalabra de exhortaci6npara el pueblo, hablad.

16 Entonces Pablo,levantiindose, hechaselial de silencio con lamano, dice: VaronesIsraelitas, y los quetemeis aDios, oid:

67

Parrikinet arkan ti pe ki kwisku nonisun ye, par pe maik attakko sur yeoTat ipeler ti untar par pe takko suryeo Teeki akka siputikki, neka si-chit e ki naku noni yeo Te ekineElimas tule pait arkan ki e nite kaami ti kus yeo

12 Tekiit kine saikla teki kusa taik-sa kua, ulup ki Pap Tummat kwenpenkut sur yeo Ar Tule TummatPirrikinet ikar ti keker ittot yeo

13 Te ekine Paplo e sorta kanmar Pappo ki mai ur ki opaikte marye, Perke nek kwepur se ye, Pampi-lia yar kin ye, te ekine Wan e marki pankut ye, kannar Erusalem senoni yeo

14 E mar ti Perke ki nas mar kua,Antiokkia nek kwepur se noni marye, Pisitia yar kin ye, te ekine it-toket ipa ki utio ittoket neik yappasiki tap mar yeo

15 Te ekine karta ikar nikka me-sisat te ekine Pap Tummat kayapurpa parsoik malat ikar mekis malatapsosat sorpali utio ittoket neik etumma kan Paplo te ekine e sortamar se kaya parmis kus ye: Kwenatkan ye, pe mar kak kwen saar kirmar una pi mar soke ye, pe soikpiele,soik yeo

16 Teki sokku Paplo kwiskussun ye, nue e itto mala ka e arkanonakkwit ye, kep sunmaikte ye:Israel tule mar ye te ekine pela pemar Pap Tummat tope puik malatitto yeo

Page 33: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

69

29 Y habiendo cum-plido todas las cosasque de el estaban es-critas, quitindolo delmadero, 10pusieron enel sepulcro.

28 Y sin hallar en elcausa de muerte, pidie-ron a Pilato que Iematasen.

27 Porque los quehabilaban en Jeru-salem, y sus principes,no conociendo a este,y las voces de los pro-fetas que se Ieen todoslos sabados, condenan-dole, las cumplieron.

purpa pentakket tule, Pap Tummatikar ukko soiklesat pali uiksa kus yeo

24 Yo takoet itu, a ituale Wanpela Israel tule mar ka sunmaiksaye : Tule mar kwake ki is~sat kawile ittokele, Pap Tummat tl kwakeisku mamait elio yeo25 Teeki Wan, e arpaet wilup kan

perku nakua, soikte ye: lToa tuleye pe an pi mar sun ye? An a Tulesur yeo Pe taik ye, an sorpa aTule tani ye, an ip k~en suran itto sokku e nak ukka YOltkek anesik yeo26 Kwenat kan ye, Tat Apraam

26 Varones hermanos, ik 1 t t k· e pehijos del linaje de sik wakan pu rna aye, e e mAbraham, y los que mar Pap Tummat tope nana puikentre vosotros temen 1 A kwake purpaa Dios, a vosotros es. ma at yeo n mar .enviada la palabra de "'pentaikleket ikar a mar se uikleesta salud. .

nom yeo .27 Ar Erusalem nek kwepur km

malat te ekine e tumma kan ka ikaruikles mokan ye, ar a mar Esus akkutaiksa mar ye, te ekine Pap Tu~atkaya purpa narmaiklesat, 1ttoket 1pairpa apsoleti kus malan t:ua, akkuampa ittos mar ye, tek1tte akkanarmakkalet soket palil-la e sanoturtaik nai kus mar yeo28 Opurkwet ikar ami nana mar

kua, kwen purkwet ikar rna s.ur ye,akka tekitte Pilatto Esus 1ploketimas mar yeo .29 A tule ki teki karta narmaikles

kusatti pela imas mar kua! nakkruski nai otes mar ye, kep neik uan semesiap mar yeo

25 Mas como Juancumpliese su carrera,dijo: lQuien pensiisque soy? No soy yo el;mas he aqul, viene trasml uno, cuyo calzadode los pies no soy dignode desatar.

Kus MaiaUi 13

la promesa, levant6 aJesus por Salvador aIsrael;24 Predicando Juan

delante de la faz de suvenida el bautismo dearrepentimiento a todoel pueblo de Israel.

22 Y quitado aquel,levant61es por rey aDavid, al que di6 tam-bien testimonio, dicien-do: He hallado i David,hijo de Jesse, var6nconforme i mi coraz6n,el cual hara todo 10queyo quiero.

Kus Malatti 13

19 Y destruyendosiete naciones en latierra de Canaan, lesreparti6 por suerte latierra de ellas.20 Y despues, como

por cuatrocientos ycincuenta anos, diolesjueces hasta el profetaSamuel.

21 Y entonces de~mandaron rey; y lesdio Dios a Saul, hijo deCis, var6n de la tribude Benjamin, por cua-renta anos.

17 El Dios del pueblode Israel escogio inuestros padres, y en-salzo al pueblo, siendoellos extranjeros en latierra de Egipto, y conbrazo levantado lossac6 de ella.

18 Y por tiempo comobe cuarenta anos so-port6 sus costumbresen el desierto;

23 De la simiente deeste, Dios, conforme i

68

17 We Israel tule mar Pap Tum-mati an mar pap kan nuik imas ye,te ekine a tule mar Eipto yar ki rnamai kus kua Pap ti otummos ye,te ekine Pap Tummat e surkan kuetpali a yar ki onos kus yeo

18 Pirka tula pokwa tule nekasulit kan pali akkwe ti kus yeo(mimmi pippi kana akkwe ti yopiimaiksa ye).

19 Te ekine Kanan yar ki nekkwepur kwa kuikle pipichis kua, amar yala Pap ti Israel ka uiksa ye,e kat sunsoket ka sae kar yeo20 Pirka tulat talet ila pakke

kakka tula po kak ampe a mar kayar uikles kus ye, teki sorpali a marka neik ikar napirro malat tummakan e ka uiksa kus ye, te ekine Sa-muel Pap Tummat kaya purpa parso-ket mai kusat se yeo

21 A sorpali a mar errey nik kupimar yeo Te ekine Pap Tummat Sau-10, Kis machi, kueti e ka uiksa ye,a tule Penkamin wakan sikkit yeo Ara tule errey ka pirka tula po mekis yeo22 Te ekine Pap Tummat a tule

opacha kua, Pap Tummat, Tapit, amar errey ka, okwis noni sun yeoAr a tule nik Pap Tummat ti soiksakus par yeo An ti tule warkwenan kwake kiitti an amis sun yeo Atule Tapit, Esse machi yeo Aat ti,an ikar mamait soket pa pela ipsao yeo

23 Ar we tule ana kan sikki, PapTummat ti Israel tule mar ka kwake

Page 34: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

70

30 Ar a Tule Pap Tummat kannarotulos kus yeo31 Ip piikpa na san oyo ti kus ye

Kalilea ki e pa kuti kus malat se ye;ar a tule mar e se e pa noni kusmar yeo A mar emi ipa ki kir marka a parsoke ka ku puik mar yeo32 Teki sokku a mar mo pe mar ka

ikar nueti, pe pap kan ka Pap Tummatikar ukko soikle satti an soik marmo yeo33 Teki sokku oyoleko soikle satti

a ~ar wakan se Pap Tummat oyolenom sun ye, kannar Esus oturkunoni kusat kin yeo Ar teki Salmo kap-pittulo pokwat ki narmakkar ye: Pean Machi ye, emi ipa ki anna peokwis noni sun yeo34 Teki sokku purkwar mai otulos

kua, kannar par kwen nap urpanunku mai kuo sur yeo Ar a ikar tekisoikles ye: Ikar purpa nueti ulup kisapet pakkas napir ki pinsaet Tapitka soiklesatti, an pe ka ukk~ yeo35 Teki Salmo pait ki soik par ye:

Pe Tule Kwake Purpa Nuet Kwensake san ti pe oyokkuo sur yeo36 Ar Tapit Pap Tummat ikar

soket pa e tula mar ka ip imas nanaskusat sorpa, teki neik ies ye, e papkan mar pa tikles ye, teki a tule tie san yokkules yeo37 Ar kwen ti Pap Tummat kannar

otulos kusatti, e san kwen yokkussur yeo38 Teki sokku kwenat kan ye pe

mar nue wisi kar yeo We Tule kine

Kus Malatti 13

30 Mas Dios Ie le-vant6 de los muertos.

31 Y el fue visto pormuchos dias de los quehabian subido junta-mente con el de Galileaa Jerusalem, los cualesson sus testigos alpueblo.32 Y nosotros tam-

bien os anunciamos elevangelio de aquelIapromesa que fue hechaa los padres,33 La cual Dios ha

cumplido a los hijosde elIos, a nosotros,resucitando a Jesus:como tambien en elsalmo segundo estaescrito: Mi hijo erestu, yo te he engen-drado hoy.

34 Y que Ie levant6de los muertos laranunca mb volver co-rrupci6n, as! 10 dijo:Os dare las misericor-dias fieles de David.

35 Por eso dice tam-bien en otro lugar: Nopermitiris que tu Santovea corrupci6n.

36 Porque a la ver-dad David, habiendoservido en su edad ala voluntad de Dios,durmi6, y fue juntadocon sus padres, y vi6corrupci6n.37 Mas aquel que

Dios levant6, no vi6corrupci6n.

38 Seaos pues notorio,varones herman os, que

Kus Malatti 13

por este os es anunciadaremisi6n de pecados;

39 Y de todo 10 quepor la ley de Moisesno pudisteis ser justi-ficados, en este esjustificado todo aquelque creyere.

40 Mirad, pues, queno venga sobre vos-otros 10 que esta dichoen los profetas:

41 Mirad,oh menos-preciadores, yentonteceos, ydesvaneceos;

Porque yo obrouna obra envuestros dias,

Obra que no cree-reis, si alguienos la contare.

42 Y saliendo ellosde la sinagoga de losJudios, los Gentiles lesrogaron que el sibadosiguiente les hablasenestas palabras.

43 Y despedida lacongregaci6n, muchosde los Judios y de losreligiosos proselitossiguieron a Pablo y aBernabe; los cualeshablandoles, les per-sua dian que permane-ciesen en la gracia deDios.

44 Y el sabadosiguiente se junt6 casitoda la ciudad a oir lapalabra de Dios.

71

kwake ki isku nanait eliet ikar ki pemar ka sunmaikles yeo39 Ar a Tule kine pela ulup ki Pap

Tummat keke penku malat, perkwaple immar ki nutaikles sun yeoMoises ikar mamait ti keke pela penutak kuet te yeo (ar kwen ti pelape nutaik ye).40 Teki sokku nue salakkar mar

ye, apakkar Pap Tummat kaya purpaparsoik malat soiksatti pe ka soke pepialir yeo41 Pe taik ye, pe ikar ki toto malat

ye, keker we ikar pe taik mar ye,tekitte ar pe yokku maloet te yeoPe ipa kan ki an immar imaik ti ye,an immar imaik tiitti, kwen pe it-toko sur mar ye, ar tule warkwenpe mar ka soken yeo42 Teki Utio ittoket nek ki puk-

kwa aiknit mar kua, Entiles mar eki wile nakus mar ye, ittoket pait sewe ikar ki e mar ka sunmakkekar yeo43 Te ekine per aiknit mar kua,

Utio mar tooka te ekine Entiles mar,utio mar Pap Tummat pa nakus ma-lat, Paplo te ekine Pernape mar panat mar yeo A mar kir mar ise wile-kakwar taikte e ka soik nai, kuar maryeo Pap Tummat napir an mar kipinsaet ikar pe nue kwa, e pa nana tipe ku malo yeo44 Te ekine ittoket ipa pait kine,

nek kwepur per kwaple saar PapTumma Kaya Purpa ittoke ka pulak-kwa ampik ku noni mar yeo

Page 35: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

72

45 Ar teki Utio mar tule pukkitartakkar mar kua, ipi yopi nopkut marye, te ekine Paplo sunmaiksat tiisot mar kua, ise ukkap sar Paplosarsoleket naka kus yeo46 Teeki Paplo te ekine Pernape

mar akka kannales topet suli sunmaik-te mar kua, soikte ye: Pap Tummatkaya purpa ti pe mar ka itu pur soik-leket main yeo Emi te pe mar aikar apin kat sur sokku, na pe tukkinikar napirros mar sun ye, ar san purpakek yokkuet ikar ti pe kat sur mar kuye, pe taik yeo Entiles mar se anaikpir mar sun yeo47 Ar Tule Tummat Pirrikinet

patto teki an mar ka ikar uiksa yesoikte ye: An ti Entiles mar ka neikipe kwar sae ka pe okwis noni yeoAti pe neik tirpi makkalet ka kwakepurpa pentaikleket se nonikkoette yeo48. Teeki Entiles ittos mar kua, per

wehkwar Tule Tummat Pirrikinetkaya purpa otummot mar sun ye, teekine tookka purpa kek penkuet eka uikleko. soikles malatti, ulup kipenkuet suh apin kas mar yeo49 Te ekine Tule Tummat Pirri-

kinet kaya purpa tikka suli asakkitsun yeo50 Ar Utio mar ti amma mar nuik

nikka malat, e Pap kan ikar sik nuenanait te ekine nek kwepur ki kirmar tumma kan kwake opulus yeoA mar Paplo te ekine Pernape ise

Kus Malatti 13

45 Mas los Judios,visto el gentio, l1ena-ronse de celo, y seoponian a 10que Pablodecia, contradiciendoy blasfemando.

46 Entonces Pablo yBernabe, usando delibertad, dijeron: Avosotros a la verdadera men ester que se oshablase la palabra deDios; mas pues que ladesechais, y os juzgaisindignos de la vidaeterna, he aqui, nosvolvemos alos Gentiles.

47 Porque asi nos hamandado el Senor,diciendo:

Te he puesto paraluz de los Gen-tiles,

Para que seas sa-Iud hasta 10pos-trero de la tierra.

48 Y los Gentilesoyendo esto, fuerongozosos, y glorificabanla palabra del Senor; ycreyeron todos los queestaban ordenados paravida eterna.

49 Y la palabra delSenor era sembradapor toda aquel1a pro-vincia.

50 Mas los Judiosconcitaron mujerespias y honestas, y a losprincipales de la ciudad,y levantaron persecu-cion contra Pablo y

Kus Malatti 14

Bernabe, y los echaronde sus terminos.

51 El10s entoncessacudiendo en enos elpolvo de sus pies,vinieron a Iconio.

52 Y los discipulosestaban l1enos de gozo,y del Espiritu Santo.

Capitulo 14

1 Y acontecio enIconio, que entradosjuntamente en la sina-goga de los Judios, ha-blaron de tal manera,qu~ creyo una grandemultitud de Judios, yasimismo de Griegos.

2 Mas los Judios quefueron incredulos, in-citaron y corrompieronlos animos de losGentiles contra loshermanos.

3 Con todo eso sedetuvieron alU muchotiempo, confiados en elSenor, el cual dabatestimonio a la palabrade su gracia, dando quesenales y milagros fue-sen hechos por lasManos de el1os.

4 Mas el vulgo de laciudad estaba dividido;

73

solekar imar mar kua, e yar ki maiononnos mar yeo51 Ar Paplo te ekine Pernape mar

ti e nak ki ol-li nanait nue eli eliimar mar ye, a mar kin yeo Ikkoniose nat mar sun yeo52 Ar Pap sappin kan ti per nue

welikwar itto puik mar ye, te ekinePap Tummat Kwake Purpa Nuet eki nue upos puik mar yeo

Kappittulo 14

1 Teeki Ikkonio ki Utio ittoket nekki e po na toiksa mar ye nuet sun-maiksa mar sokku tule pukkitarPap Tummat kwake ki kwen penkutsur mar ye, te unni Utio mar te ekineKrieko mar se pakkar pela Pap panakus mar yeo2 Ar Utio mar Pap Tummat kwake

ki penkus malatti, Entiles mar Papsik pinsa pukkwat kwake opur nonimar ye, kir mar Pap Tummat pananait ki aikpine kar yeo3 Teki sokku Paplo te ekine

Pernape peetse a mar apar ki mekiarmar kua, top suli kantikkit pa TuleTummat Pirrikinet ki sunmaikte kusyeo Pap Tummat nuet an mar kipinsaet ikar kaya purpa parsoiktikus mar ye, te ekine a mar arkankankuet pa immar wilup kan te ekineimmar tumma kan taikle ti surmalat imaikte mar yeo4 Ar nek kwepur kin malatti sokapo

kut ye, apar Utio mar sik nakus ye,

Page 36: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

74

te ekine apar Pap Tummat ikarparsoik malat pa akkas mar yeo5 Tekiit kine poikper Entiles mar

te ekine Utio mar te ekine e saiklakan appor sarsoke ka te ekine akkwaki makke ka ikar mesis mar yeo6 Teki wiskus mar kua, Listra te

ekine Terpe, Likkaonia nek kwepurmar se, wakkitsa mar ye, te ekineyar walik nanait se yeo7 Aaki Pap Tummat kaya purpa

nuet parsoikte mar yeo8 Listra nek kwepur ki tule

warkwen kek nana, si ku ye, kus kumu nek ki kek nana aikte noni yeo9 A tule nue Paplo sunmakke it-

tos ye, teeki Paplo ise takkar taiktekua maik taiksa ye, ulup ki kwenpenku sur ye, nue nuku pi si taikleyeo

10 Kep kantikkit pa e ka soikte ye:Pe nak ki pe kwisku ten yeo A tulekwiskus kua, yoka ichomakkar yoiknanar yeo

11 Teki Paplo imasat ti tule puk-kitar taiksa mar kua, pela Ikkoniokaya pa oimaikte mar ye, soikte marye : Tios mar ti tule yopi an marapar ki aikte noni yeo

12 Pernape ti Uppitter ye, pis marye, te ekine Paplo ti Merkurio ye,pis mar mo ye; ar Paplo pur puk-kitar sunmakket yeo

13 Te ekine Uppitter ikar ki sun-makketi, a ittoket neka nek kwepurtoke kwa ki si ye, te ekine a tulemoli pepe nik malat te ekine tUttU

Kus Malatti 14

y unos eran con losJudios, y otros con losapostoles.5 Y haciendo impetu

los Judios y los Gen-tiles juntamente consus principes, paraafrentarlos y apedrear-los,6 Habiendolo en-

tendido, huyeron iiListra y Derbe, ciu-dades de Licaonia, ypor toda la tierra alre-dedor.7 Y alli predicaban

el evangelio.

8 Y un hombre d~·Listra, impotente delos pies, estabasentado, cojo desde elvientre de su madre,que jamas habia an-dado.9 Este oyo hablar ii

Pablo; el cual, comopuso los ojos en el, yvio que tenia fe paraser sano,

10 Dijo ii gran voz:Leviintate derecho so-bre tus pies. Y salto,yanduvo.

11 Entonces las gen-tes, visto 10que Pablohabia hecho, alzaronla voz, diciendo enlengua licaonica: Dio-ses semejantes ii hom-bre han descendidoii nos otros.12 Y 4 Bernabe

Ilamaban JUpiter, y 4Pablo, Mercurio, por-que era el que llevabala palabra.

13 Y el sacerdote deJupiter, que estabadelante de la ciudad deellos, trayendo toros y

Kus Malatti 14

guirnaldas delante delas puertas, queria conel pueblo sacrificar.

14 Y como 10oyeronlos apostoles Bernabey Pablo, rotas susropas, se lanzaron algenUo, dando voces,

15 Y diciendo: Varo-nes, lpor que haceisesto? Nosotros tam-bien somos hombressemejantes ii vosotros,que os anunciamos quede estas vanidades osconvirtiiis al Dios vivo,que hizo el cielo y latierra, y la mar, y todo10que estii en ellos;

16 El cual en lasedades pasadas hadejado ii todas lasgentes andar en suscaminosj

17 Si bien no se dejoii si mismo sin testi-monio, haciendo bien,diindonos lluvias delcielo y tiempos fructi-feros, hinchiendo demantenimiento y dealegria nuestros cora-zones.

18 Y diciendo estascosas, apenas apaci-guaron el pueblo, paraque no les ofreciesensacrificio.

75

sopar malat yawakak nanait mar se,se noni ye; ar sap suli e tule marpa immar sap sur uikleket ikarimakke pi kuar yeo14 Pap Tummat kaya purpa nuet

parsoik malat, Pernape te ekine Paploteki wiskuar mar kua, e mor askiyoit esir maikte mar ye, yoik aparmakkar mar ye, pinna suli tulepukkitar apar ki kottap mar yeo

15 Soikte ye: Kif mar ye, lIpika teki pe ta mar sun ye? An mar pemar kii tule mokat te yeo An pe marka kaya purpa nuet an se noni maryeo Ati pe mar we ikar iskana marintaik maloet te yeo Pap Tummattula mait se pe aikpir mala kar yeoA Tule ti Tule Tummati, nip neka,nappa neka, temar te ekine pelakwaple immar kin pukkwat opinnisatte yeo

16 Tule mar itu ampik kus malattina, Pap Tummat a tule mar perneik tirpir e ikar mar pa yamo ona-nas yeo

17 Ar tekitte Pap Tummat e par-soketti suli kwen imas sur yeo ArPap Tummati pela neka nuet imaskua, an mar ka uiksa yeo Nip nek-kinet ti owieti te ekine yor nuet iposan makketiuiksa par yeo An markwake welikwar imaik mai, masi sepakkar an mar ka ukke yeo

18 Teki soiksa mar kua, kir marukak na parkas mar ye, ar surmasap suli Paplo te ekine Pernape kaimmar uikte malar yeo

Page 37: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

77

ki sunmaiksa markwepur se aikte

76

19 Ar kwen kwen Utio mar Antiok-kia, te ekine Ikkonio nek kwepur sikmalat, kir mar nue pinsaet ka nonimar ye, te ekine a mar akkwa kiPaplo sarsos mar kua, purkwis yepi mar ye, nek kwepur taiksik epippitmar yeo20 Ar Pap sappin kan e se noni

mar ye, epilis ampik kus mar kua,Paplo kwiskus ye, te ekine kannarnek kwepur se toik noni par yeoPanet kine Pernape pa Terpe senat yeo21 A nek kwepur ki Pap Tummat

kaya purpa nuet parsoiksa kua,tookka Pap Tummat pa nakus marye, te ekine Listra, Ikkonio te ekineAntiokkia se kannar noni mar yeo22 A kine Pap sappin kan e kwake

purpa okannot mar yeo Ulup kipenkut sulit ikar ki nue unat ye,teeki e ka soikte ye: Pap Tummatneik tirpir kanikkit se toke sokerye, an mar itu ikar naik pi ittoleketpukkitar mar yeo23 Kir mar Pap ittoket neik irpa

kir mar tumma tumma kwat nuikimas kua, a mar ka mas ka ise pa-kakwar Pap Tummat se kor si kusmar ye, te ekine Tule Tummat Pir-rikinet ka urmaiksa mar ye, ar aTule Tummat ki ulup ki kwen pensur malat te yeo24 Te ekine Pisitia ki nas mar

kua, Pampilia nek kwepur se nonimar yeo25 Te ekine Pap Tummat kaya

Kus Malatti 14

19 Entonces sobre-vinieron unos Judiosde Antioquia y deIconio, que persua-dieron a la multitud, yhabiendo apedreado aPablo, Ie sacaron fuerade la ciudad, pensandoque estaba muerto.

20 Mas rodeandolelos discipulos, se le-vant6 y entr6 en laciudad; y un dia des-pues, parti6 con Ber-nabe a Derbe.

21 Y como hubieronanunciado el evangelioa aquella ciudad, yenseftado a muchos,volvieron a Listra, ya Iconio, y a Antioquia,

22 Confirmando losanimos de los dis-cipulos, exhortandolesa que permaneciesenen la fe, y que esmenester que por mu-chas tribulaciones en-tremos en el reino deDios.

23 Y habiendolesconstituido ancianosen cada una de lasiglesias, y habiendoorado con ayunos, losencomendaron al Sefl.oren el cual habian creido.

24 Y pasando porPisidia, vinieron aPam-phylia.

25 Y habiendo prE'-

Kus Malatti 15

dicado la palabra enPerge, descendieron aAtalia;

26 Y de am navega-ron a Antioquia, dondehabian sido encomen-dados a la gracia deDios para la obra quehabian acabado.

27 Y habiendo lle-gado, y reunido laiglesia, relataron cuangrandes cosas habiaDios hecho con ellos,y c6mo habla abierto alos Gentiles la puertade la fe.

28 Y se quedaronam mucho tiempo conlos discipulos.

Capitulo 15

1 Entonces algunosque venian de Judeaenseftaban a los her-manos: Que si no oscircuncidais conformeal rito de Moises, nopodeis ser salvos.

2 Asi que, suscitadauna disensi6n y con-tienda no pequefta aPablo y a Bemabecontra ellos, deter-minaron que subiesenPablo y Bemabe aJerusalem, y algunosotros de ellos, a losap6stoles y a los ancia-nos, sobre esta cues-ti6n.

purpa nuet Perkekua, Atalia neknoni mar yeo

26 A kine Antiokkia se ur ki opaik-te mar yeo A kine Pap Tummattule ki napir pinsaet ikar sik nuikimas mar ye, e arpa malat napiropelos kusat kar yeo27 Te ekine noni mar kua, kir

mar Pap ittoket neik se nana malatpular oampikus yeo Pela Pap Tum-mat e mar ka ikar imasat nue parsoik-te mar ye, te ekine iki ulup ki ikarpen sulit yawakak Entiles mar kaekales kus yeo28 A kine Pap sappin kan apar ki

Paplo te ekine Pernape peetse me-kiar mar yeo

Kappittulo 15

1 Te ekine e pikpa saar tule marUtea yarkin malatti noni mar kua,kwenat kan oturtaikte yeo Soiktemar ye: Pe mar Moises ikar nikkaikar mesisat pa sirkunisision ikarimaik sulile, pe kwake iskuti malatkeik pentaikle yeo2 Teki sokku Paplo te ekine

Pernape kir mar e po peetse apinapin na imaiksa mar kua, Paplo teekine Pernape mar pa pikwa paiksaar Erusalem se parmileke ka nuiksal-lear mar ye, Pap kaya purpanuet parsoik malat te ekine kir martumma kan puik malat se a ikarnue ekise kar yeo

Page 38: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

78

3 Teki kir mar Pap ittoket nek kaku puik malat, a mar soket pa parmi-les kua, Penisia te ekine Samarianek kwepur ki nas mar yeo A kiEntiles mar Pap Tummat sik kwakeki kwaiksa malat parsoikte mar yete ekine Pap ki kwenat kan mar perwelikwar kwake ki ittoet kar uiksamar yeo4 Teekine Erusalem se noni mar

kua, kir mar Pap ittoket nek ka kupuik malat nue apin kas mar ye, teekine Pap kaya purpa nuet parsoikmalat te ekine kir mar tumma kanmar pela Pap Tummat e mar ka ikarimasat nue kir mar ka parsoikte marsun yeoS Pariseo mar pa nai kuti kus

malat tookka Pap pa nakus malatsokkar ye, Entiles mar sirkunsisionikar imakker kep ye, teki sokkuMoises ikar mesisat ikar sap kuerkep yeo6 Te ekine Pap Tummat kaya

purpa nuet parsoik malat te ekinekir mar tumma kan pular a ikarittoke ka noni mar yeo7 Peetse apin apin na imaiksat

sorpali Petro kwiskus kua, a marka soikte ye: Kwenat kan Pap pananait ye, pe wis mar ye, kepe unni,Pap Tummat pe mar apar ki kwensaknuik imas kus yeo An kwapin tukkuki Entiles mar kaya purpa nuet itto-leke kar ye, te ekine ulup ki merpenkue kar yeo

S Ar Pap Tummat kwake mar pela

Kus Malatti 15

3 E11os,pues, habien-do sido acompanadosde la iglesia, pasaronpor la Fenicia y Sa-maria, contando laconversion de los Gen-tiles; y daban grangozo a todos los her-manos.

4 Y 11egadosa Jeru-salem, fueron recibidosde la iglesia y de losapostoles y de los an-cianos, y refirieron to-das las cosas que Dioshabia hecho con e11os.

5 Mas algunos de lasecta de los Fariseos,que habian creido, selevantaron, diciendo:Que es menester cir-cuncidarlos, y man-darles que guarden laley de Moish.

6 Y se juntaron losapostoles y los ancianospara conocer de estenegocio.

7 Y habiendo habidogrande contienda,levantandose Pedro, lesdijo: Varones herma-nos, vosotros sabeiscomo ya hace algl1ntiempo que Dios' es-cogio que los Gentilesoyesen por mi boca lapalabra del evangelio,y creyesen.

8 Y Dios, que conoce

Kus Malatti 15

los corazones, les diotestimonio, dan doles elEspiritu Santo tambiencomo a nosotros;

9 Y ninguna diferen-cia hizo entre nosotrosy e11os,purificando conla fe sus corazones.

10 Ahora pues, lPorque tentais aDios,poniendo sobre la cer-viz de los discipulosyugo, que ni nuestrospadres no nosotroshemos podido 11evar?

11 Antes por la graciadel Senor J esl1s cree-m?S que seremos sal-vos, como tambiene11os.

12 Entonces toda lamultitud ca110,y oyeronA Bernabe y A Pablo,que con tab an cuangrandes maravillas ysenales Dios habiahecho por e110s entrelos Gentiles.

13 Y despues quehubieron ca11ado,Jaco-bo respondio, diciendo:Varones hermanos,oidme:

14 Simon ha contadocomo Dios primerovisito a los Gentiles,

79

ulup ki wisi sokku, a an mar parsokeka ku ye; Pap Tummat Kaya PurpaNuet iki an mar ka uikles kusa, a kie mar ka uikles mo yeo9 Ar Pap Tummat a mar e pokwa

kwen akkar an mar taiksa sur ye;ar a mar ka kwake ulup ki pen surkuet pa e ka nutaiksa yeo10 Emi te, teki sokku: lIpi ka pe

Pap Tummat wHup taik mar sunye? Pap sappin kan ki ipi ka ikarpule kan etukkar war ki ip sok kwenpe mese yopi ku mar sun ye, anmar se pakkar keke ikar sele ittosmar yeo11 Ar an mar ti ulup ki Pap Tum-

mat pen sulile an mar kwake isku-tiit nue pentaikle ko yeo EsukristoTule Tummat Pirrikinet napir anmar ki pinsaet kin ye, a mar kwakeiskutiit nue pentaikle mo ko ye, anmar pentaiklesat yop mo yeo12 Te ekine pela kwappa onmaik

puik malat poki makkar ampik kusmar ye, kepe Pernape te ekinePaplo sunmaikte malat nue ittoarmar ye, iki Pap Tummat Entiles marapar ki nap nek ki wilup kan oyole-ket te ekine immar tumma kan kwentaikle ti sur malat Pernape te ekinePaplo ki Pap Tummat ti imas kusatsoikte yeo13 A mar sunmaiksat sorpali

Santiako apin soikte ye: Kwenat kanPap pa nanait ye, an itto mar yeo

14 Simon nue kwa ikar soiksa ye:Kepe iki Pap Tummat EntUes mar

Page 39: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

81

nik ye, ittoket irpa, utio ittoket nekki ikar nue mait apsole ta yeo22 Te ekine Pap Tummat kaya

nuet parsoik malat te ekine tuletumma kan pela napir ittos mar kua,e mar Pap ittoket nek ka ku puikmalat apar ki Antiokkia se parmi-leke ka kwen kwen nuik sal-learyeo Paplo te ekine Pernape marpa nae kar yeo Utas, Parsapas nu-katti te ekine Silas, e mar apar kinuik nik ka kuti malat nuik sal-learyeo23 Karta narmakkar a mar ka

uiksa ye soikle na yeo Pap Tummatkaya nuet parsoik malat ye te ekinekir mar tumma kan, kwenat kanPap pa nanait ye, pela kwenat kanEntiles mar Antiokkia kin malat ye,te ekine Siria, Silisia kin malat ye,pe nuet kin mar soke yeo24 Emi te, an mar wiskuar sun

ye, kwen kwen an mar par malat,kwen an mar e ka ikar uiksa suli,pe mar apar ki, e sunmaik malatki, pe ikar mar opur noni ye, te ekinekala kwen suli ulup ki pe opinsatmar yeo25 Pela napir an mar ittos mar

kua, an mar pular puik malat kwenkwen nuik imakkar mar ye, pe marse parmite kar ye, Paplo te ekinePernape an mar ai nue kan ku ma-lat pa, nuik sal-Ies malat parmitekar yeo26 Ar Paplo te ekine Pernape mar

23 Y escribir pormano de elIos: Losapostoles y los an-cianos y los hermanos,a los hermanos de losGentiles que estan enAntioquia, y en Siria, yen Cilicia, salud:

26 Hombres que han

Kus Malatti 15

dique en las sinagogas,donde es leido cadasabado.

22 Entonces pareciobien a los apostoles y alos ancianos, con todala iglesia, elegir varon-es de elIos, y enviarlosa Antioquia con Pabloy Bemabe: a Judasque tenia por sobre-nombre Barsabas, y aSilas, varones princi-pales entre los her-manosj

24 Por cuanto hemosoido que algunos quehan salido de nosotros,os han inquietado conpalabras, trastomandovuestras almas, man-dando circuncidaros yguardar la ley, a loscuales no mandamos j

25 Nos ha parecido,congregados en uno,elegir varones, y en-viarlos a vosotros connuestros amados Ber-nabe y Pablo,

Kus Malatti 15

21 Porque Moisesdesde los tiempos an-tiguos tiene en cadaciudad quien Ie pre-

para tomar de elIospueblo para su nombre j

15 Y con esto con-cuerdan las palabrasde los profetas, comoesta escrito:

16 Despues de estovolvere

Y restaurare lahabitacion deDavid, que es-taba caidaj

Y reparare susruinas,

Y la volvere alevantarj

17 Para que el restode los hombresbusque al Senor,

Y todos los Gen-tiles, sobre loscuales es lIa-mado mi nom-bre,

Dice el Senor, quehace todas es-tas cosas.

18 Conocidas son aDios desde el siglotodas sus obras.

19 Por 10 cual yojuzgo que los que delos Gentiles se con-vierten a Dios, no hande ser inquietadosj20 Sino escribirles

que se aparten de lascontaminaciones de losidolos, y de fornica-ci6n, y de ahogado,y de sangre.

se arpi kus ye; a tule mar e nukki tan kwen onoe kar yeo

15 Ar Pap Tummat kaya purpaparsoket e kaya purpa we kusatpalil-Ia ye, iki ar narmakkar na yeo

16 We kusat sorpali an kannarnoni palo ye, te ekine Tapit neiktummat sopsat ayarral siitti an kan-nar sopo ye, pipichis malat per ansoppar sunno ye, a neik ti an kannarokwis palo yeo17 Ar ati tule pait pait ku malat

Tule Tummat Pirrikinet amie kar ye,te ekine pela Entiles mar, a tulemar ti an nuik ki nuik sal-Ies kusmalat yeo Tule Tummat Pirrikinetteki a immar immakketi, soik yeo

18 Kepe saikla unni a immar tiper wisi Pap Tummat ti imaik noniyeo

19 Teki sokku an ikar napirroketwe ki sun ye, Entiles mar Pap Tum-mat sik nakus malat ip, mer ikaropur malan katin yeo20 Ar an mar, a mar ka karta

narmakke wilup malan ye, kalakwen suli immar tios mar ka imaiklepukkwat ti ise sokku mer kin akkamalo ye, te ekine mel-Ie yo apirkinnikkue neik sichit ki yole malo ye,te ekine ip tula kammu kar iplole-kalet mer epu malo ye, te ekine iptula ape mer epu malo yeo21 Ar kepe unni serkan ampik

kusat, a mar ka Moises, nek kwepurir pa Moises ikar ki sunmaik malat

80

Page 40: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

82

ti san purkwet naka, Esukristo TuleTummat Pirrikinet nuik ular kus yeo27 Teki sokku an mar, Utas te

ekine Silas parmi mar sun ye, a marpe mar ka ampa immar pile sattikannar a sunna kaya ki soik tapmalo yeo28 Pap Tummat Kwake Purpa

Nuet te ekine an mar mo napir pelaittos mar ye, teik sokku ikar marti mer aiktik ki pe mar ki par mesoye an soikte mar ye, unnila ikarapeleket mar pi yeo29 Pe mar ti kala kwen suli im-

mar sap sur uikle siit, pe Tios marka na pe imaik pukkwat se, merakka malo ye, te ekine ip tula apemer epu palo ye, te ekine ip tulakammu kar iplolekalet mer epu maloye, te ekine mel-Ie yo apirkin nikkueneik sichit ki yole malo yeo A immarki pe nue ittoa kwa, pe nana malale,pur nappirra pe kut malar yeo Teesemalo yeo30 Te ekine nat mar kua, Antiok-

kia se aiktear mar ye, teeki kir marittoket nek ka ku puik malat pelanoni kua, a mar ka karta uiksa yeo31 Karta apsos mar kua, per weli-

kwar ittos mar ye, kwake napir it-toket ikar, ar karta ki soikle noniku yeo32 Teeki Utas te ekine Silas, Pap

Tummat kaya purpa parsoket malatrno sokku, kir mar sui paiksar unatye, a mar yoik kwake okannoarimaikte yeo

Kus Malatti 15

expuesto sus vidas porel nombre de nuestroSenor Jesucristo.

27 Asi que, enviamosa Judas y a Silas, loscuales tam bien porpalabra os haran saber10mismo.

28 Que ha parecidobien al Espiritu Santo,y a nosotros, no im-poneros ninguna cargamas que estas cosasnecesarias:

29 Que os abstengaisde cosas sacrificadas aidolos, y de sangre, yde ahogado, y de for-nicacion; de las cualescosas si os guardareis,bien hareis. Pasadlobien.

30 E110s entoncesenviados, descendierona Antioquia; y jun-tando la multitud, die-ron la carta.

31 La cual comoleyeron, fueron gozo-sos de la consolacion.

32 Judas tambien ySilas, como e110stam~bien eran profetas, con~solaron y conflrmarona los hermanos conabundancia de palabra.

Kus Malatti 15

33 Y pasando aUialglin tiempo, fueronenviados de los her~manos a los apostolesen paz.

34 Mas a Silas pare~cio bien el quedarsealU.35 Y Pablo y Ber~

nabli se estaban enAntioqufa, ensenandola palabra del Senor yanunciando el evan~gelio con otros muchos.

36 Y despues deal~os dfas, PablodiJo a Bemabe: Volva~mos i visitar i loshermanos por todas lasciudades en las cualeshemos anunciado lapalabra del Seflor, co-mo estan.

37 Y Bemabe queriaque tomasen consigo aJuan, el que tenia porsobrenombre Marcos;

38 Mas a Pablo no Ieparecia bien 11evarcon-sigo al que se habiaapartado de e110sdesdePamphylia, y no habiaido con e110sa la obra.39 Y hubo tal con-

tencion entre e11os,quese apartaron el uno delotro; y Bemabe to-mando a Marcos, nave-go a Cipro.

40 YPablo escogiendoa Silas, parti6 enco-mendado de los her-manos a la gracia delSenor.

83

33 Teeki untar meket kine, kwakewelikwar ittoet pali kannar kwenatkan ti Paplo te ekine Silas parmismar yeo Pap Tummat kaya nuetparsoik malat parmiar kus malat seyeo34 Silas ti napir ittoet pa e mar

sorpa pee soikte yeo35 Paplo te ekine Pernape mar ti

Antiokkia ki mekiar mar kua, tulepa mala mar pa Tule Tummat Pir-rikinet kaya purpa nuet oturtaikti teekine parsoikti kus mar yeo36 Ippik paat sorpa Paplo, Pemape

ka sokkar ye: Kannar na mar parye, kwenat kan nek kwepur irpapukkwat nue taik na mar ye; ar aki Tule Tummat Pirrikinet kayapurpa an parsoiksa mar yeo Iki kuepuik mar tipe yeo37 Te ekine Pernape ti, Wan,

Markkos nuik palitti, e mar pa nitpikuar yeo38 Paplo ti mer e mar pa setet

pur nappirra ye pinsat ye, ar a tulePampilia pa natap kus mar kua, emar pa Pap ikar pa arpat sur yeo39 Te ekine anna apin apin pe-

etse imaar mar sokku' na e ki patsikkut mar sun ye; Pernape ti, Markkosanna e pa ses ye, teeki e po Siprose ur mor pa opaikte mar yeo40 Paplo ti Silas na sus kua, nat

mo yeo Ar a mar ti kwenat kan Pappa nait Pap Tummat napir an marki pinsaet ikar sik ki, nue kwa uiksamar sun yeo

Page 41: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

85

7 Misia yar motap mar kua, Pi-tinia yar se na pi kuar malan ye, arPap Kwake Purpa Nuet ti yappaparmit yeoS Teki sokku, Misia ki natap mar

kua, Troas se aiktet mar yeo .9 Teeki muttikkit pali purpa tikka

sur attaikleket Paplo se oyole noniyeo Tule Masetonio kinet wa!kwense wilekakwar e se kor kwlS ye,soik ye: Masetonio se opaik ta ye,an mar pentaik ta yeo

10 Purpa tikka sur atta~leketPaplo taiksa kus kua, akka YOlk anmar Masetonio se naet sokkar ye,Pap Tummat ti e ikar nuet ki sun-makke ka an mar se kocha marye an nue wisi ku malat te yeo

11 Teki Troas ki ur ki an ur morpa nat mar kua, Samotrasia. seinnikki an opaiksa mar ye, te ekmepanet kine Neapolis se yeo

12 A ki Pilipo se an nat mar ye,Masetonio yar ki a nek kwepur pure mar pa tumma si ye, te ekine ayala, Oromano saikl~ kani yeo . Anek kwepur ki ipplk paa meklarmar yeo

13 Ittoket ipa kine nek kwepuryawakak ki pankut kua, Pap se koleka tiwar kakka se an nat mar yeoTeki an sikis mar kua, amma martanar noni kus malat ka an sunmaik-te mar yeo14 Te ekine ome warkwen an

mar ittosatti, Litia nukat ti, Tiatiranek kwepur kinet, mola suir akkwa

14 Entonces unamujer Hamada Lidia,que vendia purpura enla ciudad de Tiatira,

Kus Malatti 16

9 Y fue mostrada aPablo de noche unavision: Un varon Mace-donio se puso delante,rogandole, y diciendo:Pasa t Macedonia, ya}'l1danos.

8 Y pasando a Misia,descendieron a Troas.

10 Y como vi6 lavisi6n, luego procura-mos partir t Mace-donia, dando por ciertoque Dios nos Hamabapara que les anun-citsemos el evangelio.

11 Partidos pues deTroas, vinimos caminoderecho a Samotracia,y el dia siguiente aNeapolis;

12 Y de alli a Filipos,que es la primera ciu-dad de la parte deMacedonia, y unacolonia; y estu-vimos en aqueHa ciu-dad algunos dias.

13 Y un dia de saba-do salimos de la puertajunto al rio, dondesolia ser la oraci6n; ysentiindonos, hablamosa las mujeres que sehabian juntado.

7 Y como vinieron aMisia, tentaron de ir aBithynia; mas el Espi-ritu no les dejo.

Kus Malatti 16

1 Despues Hego aDerbe, y a Listra: y heaqui, estaba alli undiscipulo Hamado Ti-moteo, hijo de unamujer Judia fiel, masde padre Griego.

Capitulo 16

41 Y anduvo la Siriay la Cilicia, confirman-do a las iglesias.

5 Asi que, las iglesiaseran confirmadas enfe, y eran aumentadasen nlimero cada dia.

2 De este daban buentestimonio los herma-nos que estaban enListra y en Iconio.

3 Este quiso Pabloque fuese con el; ytomandole, Ie circun-cid6 por causa de losJudios que estaban enaqueHos lugares; por-que todos sabian quesu padre era Griego.

4 Y como pasabanpor las ciudades, lesdaban que guardasenlos decretos que habiansido determinados porlos ap6stoles y losancianos que estabanen Jerusalem.

6 Y pasando a Phry-gia y la provincia deGalacia, les fue pro-hibido por el EspirituSanto hablar la palabraen Asia.

84

41 Te ekine Siria yar ki te ekineSilisia yar ki nas mar kua, kir marPap ittoket nek ka ku puik malatokanno ti kus yeo

Kappittulo 16

1 Paplo, Terpe te ekine Listra nekkwepur mar se noni sun yeo A kinePap sappin warkwen ma ye, Timoteoye nuik yeo Utio puntor Pap pa naitmachi ye, a e pap ti Krieko tule kuyeo

2 Kwenat kan, Listra te ekineIkkonio ki puik malatti, a tule ti tulenuet ye e ki sunmaik ti mar yeo3 A tule ti Paplo e pa na pi pe ye,

te ekine nis kua sirkunsision imasye; ar a nek kwepur ki Utio sirkun-sision ikar wis malat tookkat teye, ar per wis mar ye e pap Kriekotule ku yeo4 Te ekine nek kwepur ilipa na-

tap kua, a mar ka Pap Tummat kayapurpa nuet parsoik malat te ekineErusalem ittoket neik siit e tummakan ikar ile ile mesis malat nue uik-te yeo

5 Teki sokku Pap ittoket nek kaku puik malat ulup ki Pap pen sulitikar ki kannales mar yeo Ipa irpa etula ti teki merku ma kus yeo6 Te ekine Pirkia te ekine Kala-

sia yar ki nate kus mar kua, te unniPap Tummat Kwake Purpa Nuet tiPaplo te ekine e sorta kan ikar nuetopartiit, Asia yar ki osunmakketimaiksa sur yeo

Page 42: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

86

ki taikleket. ukket yeo A puntor ulupki Pap epinsaet tule sokku TuleTummat Pirrikinet e kwake ekas ye,nue Paplo sunmakket ittos ku yeo

15 Te ekine Pap Tummat ikar ti kioikleket ikar pela e neik yakkin ma-lat imaikles kua, a mar ki ise wilekar soikte yeo Nue Tule TummatPirrikinet sik nakus pe an takkele,an neik se pe opunnoke ka pe taikmalo yeo An mar ki nai kus sokkuan naet imaiksa mar yeo

16 Te ekine Pap Tummat se koletneik se an natap mar kua, puna kwawarkwen maile tiit an apin kuar marye, nele nia naikpe sik immar opinyetnikkat tule sokku, a sikki kir maryartakkar e akkwet mar ka manitummat ono ti yeo

17 A puntor, Paplo te ekine anmar intaik suli pinna suli korti ye:We tule mar Pap Tummat Pirrikinetnipalet e mai kan ye, pe mar kakwake iskutiit pentaikleket ikarsoik ti malat yeo18 Ip piikpa teki korti kus ye, ar

Paplo ti istar ittos yeo E se aikpiliskua purpa iskana ka soikte sun ye:Esukristo nuk ki an pe ka soik ye:Puna kwa ki pe nota sun yeo Teekine akka a wachi ki yoik noar yeo19 Te ekine e akkwe malatti e

mani onoet kin onotiit ikar sur kustaiksa sokku, Paplo, Silas e pokwakas mar ye, kep ikar ittoket neikse tumma kan pukkwat se epippitmar yeo

Kus Malatti 16

temerosa de Dios, es-tab a oyendoj el cora-z6n de la cual abri6 elSenor para que estu-viese atenta a 10 quePablo decia.

15 Y cuando fue bau-tizada, y su familia,nos rog6, diciendo: Sihabeis juzgado que yosea fiel al Senor, en~trad en mi casa, yposad j y constriii6nos.

16 Y aconteci6, queyendo nosotros A laoraci6n, una muchachaque tenia espiritu pi~t6nico, nos sali6 alencuentro, la cual dabagrande ganancia A susamos adivinando.

17 Esta, siguiendo aPablo y a nosotros,daba voces, diciendo:Estos hombres sonsiervos del Dios Alto,los cuales os anuncianel camino de salud.

18 Y esto hacia pormuchos diasj mas des-agradando a Pablo, sevolvi6 y dijo al espi-ritu: Te mando en elnombre de Jesucristo,que salgas de ella. Ysali6 en la misma hora.

19 Y viendo susamos que habia salidola esperanza de suganancia, prendieron aPablo y a Silas, y lostrajeron al foro, almagistrado;

Kus Malatti 16

20 Y presentandolosa los magistrados, di-jeron: Estos hombres,siendo Judios, alboro-tan nuestra ciudad,

21 Y predican ritos,los cuales no nos eses licito recibir ni ha-cer, pues somos Ro~Manos.

22 Y agolp6se elpueblo contra ellos; ylos magistrados rom-piendoles sus ropas,les mandaron azotarcon varas.23 Y despues que los

hubieron herido demuchos azotes, losecharon en la cArcel,mandando al carceleroque los guardase condiligencia;24 El cual, recibido

este mandamiento, losmeti6 en la carcel demas adentro; y lesapret6 los pies en elcepo.25 Mas a media

noche, orando Pablo ySilas, cantaban himnosaDios; y los que esta-ban presos los oian.

26 Entonces fuehecho de repente ungran terremoto, de talmanera que los cimien~tos de la carcel semovian; y luego todaslas puertas se abrieron,y las prisiones de todosse soltaron.

27 Y despertado elcarcelero, como vi6abiertas las puertas

87

20 Te ekine pur tumma kan neiktaik mama malat mar se uiktap ye,soikte mar ye: We Utio mar, anmar nek kwepur oimaikti yeo

21 E tat kan ikar mamait oturtaik-ti mar ye; ar a ikar pa kek an tamar ye, kek an sa mar ye, ar an marOroma tule malat te yeo22 Te ekine tule pukkitar pela se

ulut mar ye, kep tule tumma kan eimor mar tupa maiksa mar kua, suarki pipyoket ikar mesis mar yeo23 Te ekine peetse suar ki pipyos

mar kua, eskarya ki pikkin sapsurotos mar yeo Nue an ka etarpe maloye, nek kwepur tumma kan eskaryaetarpe malat ka ikar uiksa yeo24 Teki e ka ikar uikles kua pur

eskarya ya paitse nne e naka sepoyappa otos mar sun yeo25 Tekitte neka kapin kwen ki

Paplo, Silas e po, Pap Tummat sekor pukkwa, Pap Tummat nuk kinamaik pukkwa kus mar ye, eskaryaki mel-Ie puik malatti itto puik maryeo26 Te ekine ukkiar neik opantur

tummati naku noni sokku eskaryaneka, te ekine e mali kan kani ma-lat se pakkar, kikli maikte ye, teekine eskarya yawakak mala, pelaark at ye, eskor tup mar tule marmel-Ie pupukkwat ki attinar malat,pela achite yeo27 Teki eskarya etarpeti attas ye,

eskarya yawakak mar arkaar puk-kwa taikte kua espunyar e musir

Page 43: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

88

ki nait ikkir imas ye, na tukkin iploke kar ye, ar eskarya ki mel-Ie puikmalat wakkitte mar ye pi yeo28 Ar teeki Paplo ti pinna sur

kotte ye, mer na pe tukkin naipi saye, ar an mar pela ampa weki puikmar yeo29 Teeki kwal-Iu ekicha kua, pin-

na suli neik yatse aparmaik noniye, topet pakkas wawan maik noniyeo Paplo te ekine Silas asapinyoik aiklar yeo30 Te ekine a mar onos kua soikte

ye: lKir mar ye, iki an saele, ankwake iskutiit pentaikle ko ye?31 Te ekine Paplo, Silas mar

soikte sun ye: Tule Tummat Pir-rikinet Esus mer ulup ki pe penkuye, tekiir kep pe kwake iskutiit pen-taikleko ye, pe neik yak ki pukkwatse pakkar yeo32 Te ekine a mar Tule Tummat

Pirrikinet kaya purpa ki e ka sun-maikte ye, te ekine pela a neik yakki puik malat se pakkar yeo33 Akka a wachi kine muttikkit

pali Paplo te ekine Silas sesa kusye, te ekine naipi kusat e kannarkan e ka enuiksa ye, te ekine a tulePap Tummat ikar ti ki oikleket ikarki yoik imaikle kar mo ye, pela e neikyak ki puik malat se pakkar yeo34 Teeki a tule e neik aikla pirse

onaik noni kua, mas a mar asapinurpis ye, a tule pela e neik yak kipuik malat per welikwar ittos mar

Kus Malatti 16

de la carcel, sacandola espada se queriamatar, pensandoquelospresos se hablan huldo.

28 Mas Pablo clam6a gran voz, diciendo:Note hagas ninglinmal; que todos estamosaqul.

29 EI entonces pidien-do luz, entr6 dentro,y temblando, derri-b6se a los pies dePablo y de Silas;

30Ysactndolos fuera,les dice: Seftores, lquees menester que yohaga para ser salvo?

31 Y ellos dijeron:Cree en el Seftor Jesu-cristo, y seras salvo tli,y tu casa.

32 Y Ie hablaron lapalabra del Seftor, y atodos los que estabanen su casa.

33 Y tomiindolos enaquella misma hora dela noche, les lav6 losazotes; y se bautiz6luego el, y todos lossuyos.

34 Y lleviindolos asu casa, les puso lamesa; y se goz6 de que

Kus Malatti 16

con toda su casa habiacre{do aDios.

35 Y como fue de dia,los magistrados en-viaron los alguaciles,diciendo: Deja ir aaquellos hombres.

36 Yel carcelero hizosaber estas palabras aPablo: Los magistra-dos han enviado a de-cir que seais sueltos:asi que ahora salid, eid en paz.

37 Entonces Pablo lesdijo: Azotados pliblica-mente sin ser condena-dos, siendo hombresRomanos, nos echaronen la carcel; Y lahoranos echan encubierta-mente? No, de cierto,sino vengan ellos ysaquennos.

38 Y los alguacilesvolvieron a decir a losmagistrados estas pala-bras; y tuvieron miedo,oidoqueeran Romanos.

39 Y viniendo, lesrogaron; y saciindolos,les pidieron que sesaliesen de la ciudad.

40 Entonces salidosde la carcel, entraronen casa de Lidia; y ha-biendo visto a los her-manos, los consolaron,y se salieron.

89

ye, ar Pap Tummat ulup ki penkutsur malat te yeo

35 Teki neik oipos kua, pur tum-rna kan neik taik mamait, polisiomar se kotsa ye, soikte ye : Wetule mar parmit sun yeo36 Te ekine eskarya etarpeti teki

soikle satti, Paplo ka soik noni ye:Pur tumma kan neik taik mamaitmar ti, pe mar onoet ikar parmi nonimar ye, teki sokku pe na mar sunye, pittik ki nuekwa pasur ittoe pepinsaet ki pe nat mar sun tipe yeo37 Ar Paplo e mar apin soikte ye,

ikar ittoles suli an mar nek kwepurwakap pipyoles mar ye, an marOroma tule inikwar eskarya ki anmar mette kus mar yeo lEmitearpakke an mar ono pi ku mala?Kek ku ye, ar an mar mette malat,an mar ono taker kep yeo38 Te ekine polisio mar, pur tum-

rna kan neik taik mamait se kannarnoni mar kua teki Paplo soiksat soiknoni yeo A mar Oroma tule mar yewis kus kua, top kut mar yeo39 Te ekine a mar, Paplo te ekine

Silas se noni mar kua, e se wile nonimar ye, teeki eskarya ki si onosmar kua, a mar ka nuekwa soikteye: Pe nek kwepur pait se na marsun yeo40 Teeki eskarya ki si nat mar

kua, Litia neik se toik tap mar ye,te ekine Pap pa kwenat kan nanaittaiksa kua, a mar nue unas kwakenapir oittos imas nat mar yeo

Page 44: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

91

Teeki kwenat kan Pap pa na-ti, te mar kakka sikki kwae

90

Kappittulo 17

1 Ampipolis te ekine Appolonia nekkwepur ki nas mar kua, Tesalonikkanek kwepur se noni mar yeo A kineUtio ittoket neik kwakwen si yeo2 Ar Paplo kus ku taku sokku

ittoket neik yappa toikte mar ye,ittoket ila pa a mar pa Pap Tummatkarta narmakkar mait ikar apinapin nue na itto nana kus yeo3 Nue osanalo nai te ekine nue

oyo nai kus ye, Kristo ti tum-mat oturtaikle ker kep ye te ekinekannar turku palir kep yeo4 Kwen kwen e pa aikpilis kua,

Paplo te ekine Silas pa akkas maryeo Tookka Krieko mar Pap Tummatpa nue pinsa ti malat te ekine aromamar nek kwepur ki nuik nik malatpukkitar Paplo pa nakus mar yeoS Ar Utio mar ti nopkut mar sok-

ku tule pinsa kuti malat apar ki tuleiskana mar pular kas ye, kep nekkwepur oimakkar mar yeo Te ekineAson neik se tuurmaikte mar kua,e neik yappa Paplo te ekine Silasami noni mar ye, tule mar pukki-tarrat apar se, se take kar yeo6 Sur ami mar kua, Ason te ekine

kwenat kan Pap pa nana malat nekkwepur tumma kan wakap epippismar ye, pinna suli kotte mar ye:We tule mar tummat neik tirpir naitkaka ti ye, emi te we se noni marmo yeo

Kus Malatti 17

Capitulo 17

1 Y pasando porAmphipolis y Apolonia,liegaron A Tesa16nica,donde estaba la sina-goga de los Judios.

2 Y Pablo, comoacostumbraba, entr6 Aelios, y por tres sAba-dos disput6 con eliosde las Escrituras,

3 Declarando y pro-poniendo, que conveniaque el Cristo padeciese,y resucitase de losmuertos; y que J eslis,el cual yo as anuncio,decia el, este era elCristo.4 Y algunos de elias

creyeron, y se juntaroncan Pablo y can Silas;y de los Griegos reli-giosos grande multi-tud, y mujeres noblesno pocas.5 Entonces los J u-

dios que eran incre-dulos, teniendo celos,tomaron consigo ii al-gunos ociosos, maloshombres, y juntandocompania, alborotaronla ciudad; y acome-tiendo ii la casa deJason, procuraban sa-carlos al pueblo.

6 Mas no haliiin-dolos, trajeron ii Jas6ny ii algunos hermanosii los gobemadores dela ciudad, dando voces:Estos que alborotan elmundo, tambien hanvenido acii;

Kus Malatti 17

7 A los cuales Jasonha recibido; y todosestos hacen contra losdecretos de Cesar, di-ciendo que hay otrorey, Jeslis.8 Y alborotaron al

pueblo y ii los gober-nadores de la ciudad,oyendo estas cosas.

9 Mas recibida satis-facci6n de Jason y delos demas, los soltaron.

10 Entonces los her-manos, luego de noche,enviaron ii Pablo y iiSilas ii Berea; loscuales habiendo lie-gado, entraron en lasinagoga de los Judios.

11 Y fueron estosmos nobles que los queestaban en Tesalonica,pues recibieron la pala-bra con toda solicitud,escudrifiando cada dialas Escrituras, si estascosas eran asi.

12 Asi que creyeronmuchos de elios j ymujeres Griegas dedistinci6n, y no pocoshombres.

13 Mas como enten-dieron los Judios deTesal6nica que tam-bien en Berea eraanunciada la palabrade Dios por Pablo,fueron, y tambien allitumultuaron al pueblo.

14 Empero luego loshermanos enviaron iiPablo que fuese como

7 A tule mar Ason apin kas ye,teki kutiite errey Sesar ikar maitki anna ti ye, soikti mar ye j erreypait rna ye, Esus ti an mar errey yeo8 Teki sokku tule mar te ekine

nek kwepur tumma kan neik taikmamait teki ittoar mar kua, perurmaar mar yeo9 Teki Ason ki te ekine na pali

malat ki mani kas kua, kep intasmar sun yeo

10 Kwenat kan Pap pa nanait,Paplo te ekine Silas muttikit paPerea nek kwepur se apka yoikparmiar imas mar yeo Teki mosmar kua, Utio mar ittoket neik senat mar sun yeo

11 Utio Perea kin malat pur UtioTesalonikka mar pa pur tule nue kansokku, a mar ti Pap kaya purpa isenue apin kas mar yeo Ipa irpa PapTummat karta ise par amiar pukkwakus ye, pule we ikar nappirra tipeye soik puik mar yeo

12 Teki sokku tookka a mar ulupki Pap Tummat nue ittos mar ye,te ekine Krieko mar tookka nuiknik malat, orne kan, macher kanse pakkar, nakus mar mo yeo13 Ar Utio Tesalonikka kin malat,

Perea nek kwepur ki Paplo Papkaya purpa parsoikti wis kuar marku, a se noni mar mo ye, te ekinekir mar oimakkar ourwe noni maryeo

14nait

Page 45: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

93

an mar uaya opur noni ye, teki sok-ku nue an wisku pi mar ye, we ipunue opar sun yeo21 Ar pela Attenas torkan te ekine

tule mar neik aiknesik malat Attenaski mama malat immar pait ki kwenpinsa puik mar sur ye, unnila ikarpini parsoikti te ekine ikar pini kanittoti ku puik mar yeo22 Te ekine Paplo Areopako ikar

ittoet neik apar ki kwiskus ku, soikteyeo Kir mar Attenas torkan ye, anpe taik mar ku, pe mar nue Pap ak-kar akkar pe nik mar ye, a ki penue ulup ki pinsa puik mar yeo23 Ar an pe neik impapa nana ti

kua, ip pap ka pe immar imaik ma-lat pukkitar an takkar sun ye, nipakalu sopar pukkwat ki narmakkarnana an takkar ye: PAP TUMMATTULE KWEN W1CHULIT YEoTeki sokku ulup ki Pap Tummattule kwen wichur pe soik pukkwatte an pe mar ka nue soik marsun yeo24 Pap Tummat neik tirpir nait

te ekine immar pela kwaple pukkwatopinni satti, aatti nip neka te ekinenap neka Tule Tummat Pirrikinetpatto mait te ye, tule arkan ki neiksoplekar malat ki rna sur yeo25 Te ekine Pap Tummat ti immar

apeketi tule arkan ki immar ape teye, kwen soikle sur ye, ar wile kwenitto rna sulitte ye, ar e sunnat ti pelana tule mar ka uiksa ye, te ekine

23 Porque pasando ymirando vuestros san-tuarios, halle tambienun altar en el cualestaba esta inscrip-ci6n: AL DIOS NOCONOCIDO. Aquelpues, que vosotros hon-dis sin conocerle, ieste os anuncio yo.

25 Ni es honrado conmanos de hombres,necesitado de algo jpues el da i todos vida,

22 Estando pues Pa-blo en medio del Are6-pago, dijo: VaronesAtenienses, en todo osyeo como mas super-sticiososj

24 EI Dios que hizoel mundo y todas las~osas que en el hay,este, como sea Senordel cielo y de la tierra,no habita en temploshechos de manos,

Kus Malatti 17

21 (Entonces todoslos Atenienses y loshuespedes extranjeros,en ninguna otra cosaentendian, sino 6 endecir 6 en oir algunacosa nueva.)

nuevas cosas; quere-mos pues saber quequiere ser esto.

17 Asi que, disputabaen la sinagoga con losJudios y religiosos; yen la plaza cada diacon los que Ie ocuman.

16 Y esperindolosPablo en Atenas, suespiritu se deshacla eneI viendo la ciudaddada a idolatria.

19 Y tomindole, Ietrajeron al Are6pago,diciendo: lPodremossaber que sea estanueva doctrina quedices?

15 Y los que habiantomado a cargo a Pab-lo, Ie llevaron hastaAtenas; y tomando en-cargo para Silas yTimoteo, que viniesena el 10mas presto quepudiesen, partieron.

18 Y algunos fil6so-fos de los Epicdreos yde los Est6icos dis-putaban con el; y unosdecian: lQue quieredecir este paiabrero? Yotros: Parece que espredicador de nuevosdioses: porque les pre-dicaba i Jesds y laresurreccion.

20 Porque pones ennuestros oidos unas

Kus Malatti 17

a la mar; y Silas yTimoteo se quedaronalli.

Paplo parmis mar yeo Silas teekiTimoteo ti Perea ki sorpa pes maryeo

15 Ar tule mar Paplo ses malatti,Attenas nek kwepur se perpeap maryeo A mar ka Paplo karta uiksa kua,nat mar ye; Silas te ekine Timoteomar ise kwae kwae tako ye, kartasoiksi yeo

16 Paplo ti Attenas ki a mar aptaikrna kua, e purpa ulup ki peetse naip-pi ittos yeo Ar nek kwepur ti akkwamar pukkitar Pap ka imaikle pukkwataik noni yeo

17 Teki sokku Paplo, Utio ittoketnek ki Utio mar te ekine tule marUtio pap kan ikar sik nana malat,e po apin apin ikar mar ki nue naimaikti mar ye, te ekine ipa irpatule pukkitar ampik ku malat neikse, tule mar nana puik malat e poikar ittoar ta par yeo18 Kwen kwen Eppikureo te ekine

Estoikko pilosoppia ikar wis malata mar pokwa na apin apin imaar tayeo Kwen kwen soikte ye: lWetule kocha kocha taet ipu opar kutako tipe ye? Pa mala ti soke, tiosmar kwappit opar kwis an itto ye,ar Esus purkwis neik urpa mait nosatikar ki e mar ka sunmaik tiit te yeo

19 Te ekine ses mar ye, Areopakoikar ittoet neik se ni noni mar ye,soikte ye: lNue an wisku pi malan,ipu oturtakket ikar pini ki pe sunmaik-ti ye?20 Ar pe ikar kwappit saikla ki,

92

Page 46: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

94

punnoe ti teeki per kwappa immarukketit te yeo26 Pap Tummat ti tule warkwen

opirmis kua, aki neik tirpir tula napnek ki pukkwat omelos ye, e soketpa tula akkar akkar yar apin ku na-nait ki urpe mai te ekine neik yorwilup kan nasik mai kus yeo27 Ati Pap Tummat nue ittoak

kwa par amie kar ye, ar Pap Tum-mat an mar kwenna kwerma kutimalat ki pannar pa ma sulin yeo

28 Ar Pap Tummat ki tula karmaik-ti an ku mar ye, ar iki kwen kwenpe poetta soiksa ye: Ar an mar ewakan sunsoket mar mo yeo29 Emi an mar Pap Tummat sik-

kit sunsoket sokku, an mar tekipinsaet sur ye, Pap Tummat 010yopi, mani yopi, akkwa yopi te ekinetule akkwa tule sope ti, teeki kalakwen suli tule pinsa pukkwat yop,Pap Tummat ku sur yeo

30 Teki sokku pirka mar, tulemar neik wichur pukkwa kus malatki Pap Tummat pasur taiksa ye,emi ti pela kwaple tula mar ka nuesoik sun ye, ulup ki kwake ka pepukkip pinsa mar yeo

31 Ar Pap Tummat ti neik tirpirnait wilup takket ipa nasis ye, aipa ki Pap Tummat ti Tule warkwenna itu nuik imasat nuk ki ikar napir-roko ye, ar a Tule ti purkwis neikurpa mai kannar otulos kusat kiPap Tummat ti tule mar se pelaoyos kus yeo

Kus Malatti 17

y respiracion, y todaslas cosaSj

26 Y de una sangreha hecho todo ellinajede los hombres, paraque habitasen sobretoda la faz de la tierrajy les ha prefijado elorden de los tiempos, ylos terminos de lahabitacion de ellos j27 Para que bus-

casen aDios, si enalguna manera, pal-pando, Ie hallenj aun-que cierto no esta lejosde cada uno de nos-otros:28 Porque en el

vivimos, y nos move-mos, y somos j comotambien algunos devuestros poetas di-jeron: Porque linajede este somos tam-bien.29 Siendo pues linaje

de Dios, no hemos deestimar la Divinidadser semejante a oro,o a plata, 0 a piedra,escultura de artificio 0de imaginacion dehombres.30 Empero Dios,

habiendo disimuladolos tiempos de estaignorancia, ahora de-nuncia a todos loshombres en todos loslugares que se arre-pientan:

31 Por cuanto haestablecido un dia, enel cual ha de juzgaral Mundo con justicia,por aquel varon alcual determino j dandofe a todos con haberlelevantado de los muer-tos.

Kus Malatti 18

32 Y asi como oyeronde la resurreccion delos muertos, unos seburlaban, y otros de-cian: Te oiremos acer-ca de esto otra vez.

33 Y asi Pablo sesalio de en medio deellos.34 Mas algunos cre-

yeron, juntandose conel j entre los cualestambien fue Dionisioel del Areopago, yuna mujer llamadaDamaris, y otros conellos.

Capitulo 18

1 Pasadas estas co·sas, Pablo partio deAtenas, y vino a Co-rinto.

2 Y hallando a unJudio llamado Aquila,natural del Ponto, quehacia poco que habiavenido de Italia, y aPriscila su mujer, (por-que Claudiohabiaman-dado que todos losJudios saliesen de Ro-ma) se vino a ellos j

3 Y porque era de suoficio, poso con enos, ytrabajabaj porque eloficio de enos erahacer tiendas.

4 Y disputaba en lasinagoga todos los sa-bados, y persuadia aJudios ya Griegos.

5 Y cuando Silas yTimoteo vinieron de

95

32 Purkwis mai karmar kwiskusatikar ittoar mar kua, kwen kwen eki aku maikte mar ye, teeki kwenkwen soikte ye: We ikar ki kannaran pe itto mar palo yeo33 Teki Paplo a mar apar ki kuti

pankut sun yeo34 Tekitte kwen kwen ulup ki

penkut sur malat Paplo pa akkat marye, a tule kwensak Tionisio nukat ye,Areopako sappin tummat warkwenye, te ekine ome warkwen Tamarisnukat te ekine tule pait pait e patookka mar par yeo

Kappittulo 18

1 We ikar mar sorpa, Paplo At-tenas ki pankut yeo Korinto se natsun yeo2 Utio warkwen Akkila nukat mai

taik noni ye, Ponto nek kwepur kinetyeo Emmis kwa e ome Prisila e poItalia yar ki mai noni mar yeo (Arte unni Klautio, Utio mar pela Oro-ma ki oniet ikar mesis ye.) Paplo amar se noni sun yeo3 Ar Akkila te ekine Prisila arp3.et

Paplo wis mo sokku, walik arpa me-kis sun ye; ar ur mor torto neikmaik malat kuette yeo4 Te ekine Utio ittoket nek ki

ittoket ilipa kir mar ka nue apinapin ikar itto ti kus ye, Utio marte ekine Krieko mar pinsaet katikus yeo

S Silas te ekine Timoteo mar ti

Page 47: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

96

Masetonia pa kuti noni mar kua,Paplo ti ikar kan ki sunmakke tinue nakin nai ye, Utio mar ka nueparsoikti, kus ye, Kristo ti Esus yeo6 Kir mar ti urwet ki yoik ukkap

saar apin kwiskus mar kua, Paplo emor, mor mor imas ye, a mar kasoikte ye: Pe wile maloeti na petukkin sa malo ye, an kino sur yeoTeki sokku Entiles mar se an nasun yeo7 A ki pankut kua, tule warkwen

Tisio Usto nukat neik se nat yeoTule Tummat Pirrikinet sik nuenait tule yeo A tule neka Utio ittoketneik tikkarpa si yeo8 Utio ittoket neik e tummat,

Krispo nukat, Tule Tummat Pirriki-net ulup ki penkut sull par nakusye, pela e nek ki puik malat se pak-kar ye, te ekine tookka Korintotorkan Paplo sunmakket ittos markua, ulup ki penkut sull Pap Tum-mat pa nakus mar ye, te ekine PapTummat ikar ti ki oikleket ikar' kioikles mar yeo9 Tekiit ki Paplo ipa kwen ki

muttikkit pa purpa tikka sur attaikmai Tule Tummat Pirrikinet e sekor noni ye: Mer top ku ye, sunmaikna ye, mer pokileko yeo10 Ar an pe pa kuti ye, tule kwen

akkar pe sao sur yeo Ar an tulepukkitar we nek kwepur ki nik yeo11 Teki sokku pirka kwen kakka

ni war nerkwa, a nek kwepur ki

Kus Malatti lA

Macedonia, Pablo es-taba constrenido porla palabra, testificandoa los Judios que Jesusera el Cristo.

6 Mas co~tradiciendoy blasfemando e11os,les dijo, sacudiendosus vestidos: Vuestrasangre sea sobre vues-tra cabeza; yo, limpio;desde ahora me ire alos Gentiles.

7 Y partiendo dealIi, entr6 en casa deuno 11amado Justo, te-meroso de Dios, la casadel cual estaba junto ala sinagoga.

8 Y Crispo, el pre-p6sito de la sinagoga,crey6 al Sefl.or contoda su casa; y muchosde los Corintios oyen-do creian, y eran bauti-zados.

9 Entonces el Senordijo de noche en vi-si6n a Pablo: No te-mas, sino habla, y nocalles;

10 Porque yo estoycontigo, y ninguno tepodrt hacer mal; por-que yo tengo muchopueblo en esta ciudad.

11 Y se detuvo aliiun ano y seis meses,

Kus Malatti 18

ensenandoles la pala-bra de Dios.

12 Y siendo Gali6nproc6nsul de Acaya,los Judios se levan-taron de comun acuer-do contra Pablo, y Ie11evaron al tribunal,

13 Diciendo: Queeste persuade a loshombres a honrar aDios contra la ley.

14 Y comenzandoPablo a abrir la boca,Gali6n dijo a los Ju-dios: Si fuera algunagravio 6 algdn crimenenorme, oh Judios,conforme a derecho yoos tolerara:

15 Mas si son cues-tiones de palabras, yde nombres, y de vues-tra ley, vedlo vosotros;porque yo no quiero serjuez de estas cosas.

16 Y los ech6 deltribunal.

17 Entonces todoslos Griegos tomando tS6stenes, prep6sito dela sinagoga, Ie heriandelante del tribunal; yt Gali6n nada se Iedaba de e110.

18 Mas Pablo habien-dose detenido aUn aliimuchos dias, despuesse despidi6 de los her-manos, y naveg6 tSiria, y con el Priscilay Aquila, habiendosetrasquilado la cabezaen Cencreas, porquetenia voto.

97

mekiar ye, a mar apar ki Pap Tum-mat kaya purpa oturtaikti kus yeo12 Te ekine Kallon Akkaya, saikla

ka mai unni, Utio mar per pulalePaplo ki kwiskut mar ye, ikar itto-ket neik se ni noni mar yeo13 Soikte ye: We tule, Pap Tum-

mat se ulup ki pinsaet ikar ki tulemar pinsaet kati ye, ar we ikar, amar Pap kan ikar nikka ikar maitki kwisku ti yeo14 Teeki Paplo nue sunmaikte,

Kallon Utio mar ka soikte ye: Eminoar kuti teeki ikar mamait peetsepiske tiile, Utio mar ye, nue an peittos malar yeo15 Ar emi te unnila kaya purpa

kan pi, te ekine nuk kan pi teekipe ikar mamait pi sokku, pe mar naikar tukkin nutaik malo yeo Weikar ti keke na pe ka napirro maryeo16 Te ekine ikar neik ittoket nek

ki pukkwa onis sun yeo17 Teeki Krieko mar pela Utio

ittoket neik e tummat Sostenes kasmar ye, ikar ittoket neik upep pasarso tap mar yeo Tekitte Kallonpai kwen taiksa sur yeo18 A sorpa ip piikpa mekialit ki,

teki malo ye kwenat kan Pap pananait ka soiksa sun ye, teeki ur kiSiria yar se opaikte yeo Prisila. teekine Akkila e pa nai mo ye;Senkrea nek kwepur ki na saiklakia siksa ye, ar Utio ikar mait paimas yeo

Page 48: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

98

19 Te ekine Epeseo se noni markua, Paplo a ki e mar opes ye, e tina warkwen tio ittoket neik se natsun ye, Utio mar po nue ikar apinitto si kus yeo

20 A mar, Paplo e walik sui paik-sar meik pi apear mar kua, nu katkwelo ye Paplo soik yeo21 A mar ki pankut kua, soikte

ye: Teki mar kwelo yeo Pap Tum-mat pi wis ye, an pe se aikpir marpalo tipe yeo Teeki Epeseo ki mai,ur mor pa ur ki nat mar sun yeo22 Sesarea se naku noni kua,

Erusalem se nat ye, a ki kir marPap pa nanait arkan katap ye, kepAntiokkia se pankut sun yeo23 Aki untar mekisat sorpa, pankut

par ye, teeki Kalasia yar ki te ekinePirkia yar ki per nek kwepur kwennakwenna pukkwat ono ti kus yeo Papsappin kan ulup ki kek penkut kwakeokanno te yeo24 Epeseo nek kwepur se Utio

warkwen Apolos nukat, Aleantria kikwalulesat, yer kwapin pippir mak-ket tule yeo Pap Tummat kartapeetse kantikkit pa nue wisit yeoEpeseo se noni kus yeo25 A tule, Tule Tummat Pirrikinet

ikar ki oturtaikles kus ye, a tule ekwake purpa kantikkit pa, Pap Esusikar ki napirra kwat pa sunmaikti,te ekine oturtaikti kus yeo Ar unnilaWan Pap ikar ti ki oikleket ikar pawisi kutiin yeo26 Topet kwen nik suli, utio ittoket

Kus Malatti 18

19 Y lleg6 , Efeso,y los dej6 alH; y elentrando en la sina-goga, disput6 con losJudios,

20 Los cuales Ierogaban que se que-dase con ellos por mastiempo; mas no acce-di6,21 Sino que se des-

pidi6 de ellos, dicien-do: Es menester queen todo caso tenga lafiesta que viene, enJerusalem; mas otravez volvere a vosotros,queriendo Dios. Y par-ti6 de Efeso.22 Y habiendo arri-

bado a Cesarea subi6a Jerusalem; y despuesde saludar a la iglesia,descendi6 , Antioquia.23 Y habiendo estado

alH alglin tiempo, par-ti6, andando por ordenla provincia de Galacia,y la Phrygia, confir-man do a todos losdiscipulos.

24 Lleg6 entonces aEfeso un Judio, Ha-mado Apolos, naturalde Alejandria, var6nelocuente, poderoso enlas Escrituras.

25 Este era instruldoen el camino del Selior jy ferviente de espb'itu,hablaba y ensefl.abadiligentemente las co-sas que son del Sefl.or,enseil.ado solamente enel bautismo de Juan.

26 Y comenz6 ahablar confiadamente

Kus Malatti 19

en la sinagoga; al cualcomo oyeron Priscila yAquila, Ie tomaron, yIe declararon mas par-ticularmente el caminode Dios.

27 Y queriendo elpasar , Acaya, loshermanos exhortados,escribieron , los dis-cipulos que Ie reci·biesen; y venido el,aprovech6 mucho porla gracia , los quehabian creldo:

28 Porque con granvehemencia convenclapublicamente , los Ju-dlos, mostrando porlas Escrituras que Je-sus era el Cristo.

Capitulo 19

1 Y aconteci6 queentre tanto que Apolosestaba en Corinto,Pablo, andadas lasregiones superiores,vino a Efeso, y ha-Hando ciertos disci-pulos,2 Dijoles: lHabeis

recibido el EspirituSanto despues quecreisteis? Y ellos Iedijeron: Antes ni aunhemos oido si hayEspiritu Santo.

3 Entonces dijo: lEnque pues sois bautiza-dos? Y eHos dijeron:

99

nek ki sunmaikti kus ye j te ekinePrisila teeki Akkila mar a tule ittoskua, e neik se ses mar ye, nue PapTummat ikar mar Apolos ka pur nueonasos mar yeo27 Te ekine Akaya se opaik pi

kuar kua, kwenat kan Pap pa nanaitApolos okannos mar ye, kep Papsappin kan puik malat karta se nar-maiksa mar yeo A tule nue apin kamalo yeo Apolos amos kua, kir marulup ki penkut sur malat te ekinePap Tummat napir kin pinsales,kusat ikar ki peetse pentaikles yeo28 Ar pela e mar wakap kantikkit

pa ikar noar mamait ti maik ittosUtio mar imaiksan yeo Pap Tummatkarta mar mait pa e ka oyo nai kusyeo Kristo ti Esus yeo

Kappittulo 19

1 Apolos Korinto ki mai unni,Paplo ti yar sik kuti, Epeseo se noniyeo A ki Pap sappin kan tookkapukkwa taik noni yeo2 A mar ka soik ye, ulup ki Pap

Tummat keke penkuet ikar pe amismar kua: lPap Tummat KwakePurpa Nuet pe apin kas mar sokeye? Te ekine a mar e ka soikte ye,Pap Tummat Kwake Purpa Nuetikar ti yo kwen an itto mar yeo3 Teeki Paplo a mar ka soikte

ye: lPap Tummat ikar ti ki oikleketikar ki pe oikles mar ku, ipu ikar kinsun ye? Teeki soikte mar ye, Wan

Page 49: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

101

nek ki pane pane ikar kan ittosikus yeolOWe ikar kan pirka po ittosi

kus mar teki sokku Asia kin malattookka poikper Utio mar te ekineKrieko mar, Tule Tummat Pirriki-net kaya purpa ittos mar yeo

11 Teeki Paplo arkan kin, PapTummat ti immar kwen taikle ti surmalat tummat 0yos yeo12 Paplo muswe te ekine mor

sater ki attileket mala keku malatse ses ta mar ye, te ekine a immarki ponikan tule mar ka nukut ta ye,te ekine tule mar nia sa mamait,nia e ki not ta par ye13 Te ekine Utio mar neik ono ti

malat, ip purpa wisi soikti malat,Tule Tummat Pirrikinet Esus e nukki tule nia purpa nikkat ka aiksaarsoikte mar ye: Esus nuk ki an peka soik ye, Paplo e ki sunmaiktiit yeo14 Utio ikar ki sunmaik malat

e saikla warkwen Seepa nukat, amas mala kuikle kueti teki imaiktimalan yeo15 Nia purpa iskana apin soiksa

ye: Esus an wis yeo Paplo an wisyeo lAr pe mar ti toa ye?16 Te ekine tule nia purpa iskana

nikkat, a mar ki ichomaikte kua, amar kas ye, a mar pirki nakwis ye,te ekine a tule mar naikpi imas kua,e mar mor tupa mas, ukka kwale anek ki kwichi tuurmaikte mar yeo17 Teki kusat, Epeseo torkan,

Utio mar te ekine Krieko mar ma-

15 Y respondiendoel espiritu malo, dijo:A Jesds conozco, y sequien es Pablo; masvosotros, lqulenes sois?16 Y el hombre en

quien estaba el es-piritu malo, saltandoen ellos, y enseiiorein-dose de ellos, pudomAs que ellos, de talmanera que huyeron deaquella casa desnudosy heridos.

17 Y esto fue notorio4 todos, asi Judioscomo Griegos, los que

12 De tal maneraque aun se llevabansobre los enfermos lossudarios y los paiiuelosde su cuerpo, y lasenfermedades se ibande ellos, y los malosespiritus saUan de el-los.

13 Y algunos de losJudios, exorcistasvaga-bundos, tentaron 4invocar el nombre delSeiior Jesds sobre losque tenian espiritusmal os, diciendo: Osconjuro por Jesds, elque Pablo predica.

14 Y habia siete hijosde un tal Sceva, Judio,principe de los sacer-dotes, que hacian esto.

Kus Malatti 19

10 Y esto fue porespacio de dos aiios;de manera que todoslos que habitaban enAsia, Judios y Griegos,oyeron la palabra delSenor Jesds.

11 Y hacia Dios sin-gulares maravillas pormanos de Pablo:

la escuela de un ciertoTyranno.

7 Y eran en todoscomo unos doce hom-bres.S Y entrando el

dentro de la sinagoga,hablaba libremente porespacio de tres meses,disputando y persua-diendo del reino deDios.

4 Y dijo Pablo: Juanbautiz6 con bautismode arrepentimiento,diciendo al pueblo quecreyesen en el quehabia de venir des-pues de el, es 4 saber,en J esds el Cristo.

6 Y habiendoles im-puesto Pablo las ma-nos, vino sobre ellos elEspiritu Santo; y ha-blaban en lenguas, yprofetizaban.

5 Oido que hubieronesto, fueron bautizadosen el nombre del SeiiorJesds.

En el bautismo deJuan.

Kus Malatti 19

9 Mas endurecien-dose algunos y nocreyendo, maldiciendoel Camino delante dela multitud, apartin-dose Pablo de ellossepar6 4 los discipulos,disputando cada dia en

100

Pap Tummat ikar ti ki oikleket ikarkin yeo4 Teeki Paplo soikte ye, Wan

Pap Tummat ikar ti ki oikleket ikarimas ye, tule mar kwake ki iskusat kawile ittokele, Pap Tummat e kakwake isku nait elio ye, soiksa yeoWan ti tule mar ka soikte kusye, tule an sorpa tanikkit ulup kimer pe penku malo ye, ar a TuleEsus yeo5 A teki ittos mar kua, a mar

Tule Tummat Pirrikinet Esus nuk ki,Pap Tummat ikar ti ki oikleket ikarki oikles mar yeo6 Te ekine Paplo e arkan a mar

pirki mesis kua, Pap Tummat KwakePurpa Nuet a mar ki aikte noni ye,te ekine kwapin kwappit ki sunmaiktemar ye, teeki Pap Tummat kayapurpa parsoikte mar yeo7 Tule mar e ampe kakka po

saar ku mar yeo8 Te ekine Utio ittoket nek ki

toikt~ ~ar kua, ni wala pa, top suli,kantikklt pa sunmaiksa ye, ikar kannue apin apin itto si te ekinekir mar nue pinsaet ka si, Pap Tum-mat neik tirpir kanikkit ikar kikus yeo9 Ar kwen kwen itto pi suli teeki

ulup ki penkut mar ye, tule marpukkitar puik malat wakap Ikarnuet mait isot mar yeo Paplo ti amar mette nat sun ye, teeki e sappinkan anna nit ye, Tirano ikar ittoet

Page 50: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

102

mait, pela wis kuar mar ye, tekitopet a mar ki per nakus ye, te ekineTule Tummat Pirrikinet Esus nukanue tunkus yeo18 Teeki tookka par nakus malat

e se noni mar kua, a ki tekikuti kus malat na tukkin parsoiktemar yeo Kar kwen sur kuti kus ma-lat, maik notiit na ittos mar kua,intas mar yeo19 Teki tookka ip purpa ki teki

arpa ti malat mo, e karta mar senoni mar ye, kep tule mar wakappela okummaiksa ye, te ekine pelakarta kuet epicha mar kua takkarkua, mani tinario mili tula po kakkaampe ku yeo20 Te ekine teki Pap Tummat

kaya purpa ti kantikkit pa nue naskutye, te ekine nue merkut yeo21 Tekiit ikar mar perkusat sorpa

Paplo nae sokkar ye, Masetonia teekine Akkaya sik ki Erusalem se ye,soikte ye: An a se arpit sorpa anOroma se toket se palo yeo22 Teeki e pentaik malat warpo

kueti, Masetonia se parmis yeoTimoteo, te ekine Erasto, Paplo tiAsia ki untar mekiar yeo23 Te unni a ipa kan ki, we Ikar

Nuet mait ki, tule mar peetse oimaik-sa mar yeo24 Te ekine tule warkwen or

sopet Temetrio nukat, a tule kalakwen suli Tiana ittoket neik purwikana sop yeo A sop malat mani nuetono puik mar yeo

Kus Malatti 19

habitaban en Efeso; ycay6 temor sobre todosellos, y era ensalzadoel nombre del SenorJesus.

18 Y muchos de losque habian creido, ve-nian, confesando y dan-do cuenta de sushechos.

19 Asimismo muchosde los que hablanpracticado vanas artes,trajeron los libros, y losquemaron delante detodos; y echada lacuenta del precio deellos, hallaron ser cin-cuenta mil denarios.

20 Asi crecla podero-samente la palabra delSenor, y prevaleda.

21 Y acabadas estascosas, se propuso Pabloen espiritu partir aJerusalem, despues deandada Macedonia yAcaya, diciendo: Des-pues que hubiere esta-do alla, me sera me-nester ver tam bien aRoma.22 Y enviando a

Macedonia a dos delos que Ie ayudaban,Timoteo y Erasto, el seestuvo por alglin tiem-po en Asia.23 Entonces hubo un

alboroto no pequenoacerca del Camino.

24 Porque un platerol1amado Demetrio, elcual hacia de platatemplecillos de Diana,daba a los artifices nopoca ganancia j

Kus Malatti 19

25 A los cuales, re-unidos con los oficialesde semejante oficio,dijo: Varones, sabeisque de este oficio tene-mos ganancia;

26 Y veis y ois queeste Pablo, no sola-mente en Efeso, sinoa muchas gentes decasi toda el Asia, haapartado con persua-si6n, diciendo que noson dioses los que sehacen con las manos.

27 Y no solamentepeligro de que estenegocio se nos vuelvaen reproche, sino tam-bien que el templo dela gran diosa Dianasea estimado en nada,y comience a ser des-truida su majestad, lacual honra toda el Asiay el Mundo.

28 Oidas estas cosas,llenaronse de ira, ydieron alarido, dicien-do: j Grande es Dianade los Efesios I

29 Y la ciudad sellen6 de confusi6n; yunanimes se arrojaronal teatro, arrebatandoa Gayo y a Aristarco,Macedonios, compa-neros de Pablo.

30 Y queriendo Pablosalir al pueblo, losdiscipulos no Ie de-jaron.

103

25 A tule a ki arpa mar mokat sepular ampik kue ka na e se kochaye, teeki a tule a mar ka soikte ye:Ai mar ye, pe mar nue wis ye, wearpaet ki an mar yer an mani onopuik mar yeo26 Pe mar patto taikti, teeki ittoti

ye, we Paplo unnila Epeseo kin pisur ye, ar per kwappa Asia yar kitule mar pukkitar pinsaet kas ye, teekine pukkitar opilis yeo We tulesoikti ye: Uchu mimi tule arkan kisopar malat kek tios mar ka ku yeo27 Teki sokku peetse poni ma ye,

an mar arpaet kin pi sur ye, arpuntor warkwen an mar tios ka kutiit, Tiana nukat, te ekine e ittoketneik mo ka, an mar ip nue osulo piye, ar teki sokku e kanku maitomarwe pi mar ye; ar a tios, pelaAsia te ekine neik tirpir nait ulup kie pinsa puik mar yeo28 Teki soke ittos mar kua, tum-

mat ulut mar ye, te ekine oimarmar ye, Tiana Epeseo kat, tuletummatit te yeo29 Nek kwepur ti pela kwaple sur

pinsa ittot mar ye, te ekine pularampikkuet neik se tuur makkar upotap mar yeo Kayo te ekine Aristarkoa se epippit mar yeo A tule marMasetonia torkan ye, Paplo pa nekkwepur pait pait se kuti mar mokatyeo30 Teeki Paplo tule mar apar se

toik pien ye, ar Pap sappin kan yapparmit mar yeo

Page 51: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

105

machi, Pereaekine Sekunto,

Kayo, Terpe

104

31 Te ekfue Asia ki kwen tummakan mamait, Paplo ai mar, nik kochamar mo ye, mer pular ampikkuetneik yatse pe toko ye e ki wile nakus mar yeo32 Kwen kwen yoiksaar kotte ye,

kwen kwen akkar soikte pali, aronmaik puik malat sur ittot mar ye,ar tule mar pur pule wichur mar ye,ipi kar sunna pular ampik ku nonimar yeo33 Te ekine tule pukkitar apar ki

Utio mar Aleantro yamo onos marye, te ekine Aleantro sunmakke kakwiskus arkan oyot ye, Utio maranar sunmakke kar ye, nek kwepurka nue soke kar yeo34 Ar makasar takkar mar ye,

Utio tule ku ye, teki sokku wachiila po tule warkwen kor kwichi yopipela pular kotte mar ye, jTianaEpeseo kat ye, tule tummatit te ye t

35 Teeki nek kwepur karta nar-makket tummati, kir mar poki imaskua soikte ye: Epeseo torkan ye,we ki toa tule wichur kuti yeo Epe-seo nek kwepur ti Tiana tummatittoket neik etarpet yeo lAr akkwanele nip nek ki arkwannar kusatetarpet par ye?36 Ar kek penkule sokku, kek

akkar soikle ye, poo per ampikkuewilup mar ye, mer ukkur makkarta mar yeo37 Ar we tule mar pe we se se

noni malatti, ittoket neik iso ti sur

Xus Malatti 19

31 Tambien algunosde los principales deAsia, que eran susamigos, enviaron a elrogando que no se pre-sentase en el teatro.

32 Y otros gritabanotra cosa; porque laconcurrencia estabaconfusa, y los mas nosabian por que se ha-bian juntado.

33 Y sacaron de entrela multitud a Alejandro,empujandole los Ju-dios. Entonces Alejan-dro, pedido silencio conla mano, querla darraz6n al pueblo.

34 Mas como cono-cieroD que era Judio,fue hecha una voz detodos, que gritaron casipor dos horas: 1Grandees Diana de los Efesios I

35 Entonces el es-cribano, apaciguadoque hubo la gente, dijo:Varones Efesios, lYquien hay de los hom-bres que no sepa que laciudad de los Efesioses honradora de lagrande diosa Diana, yde la imagen venidade Jdpiter?

36 Asi que, puesesto no puede ser con-tradicho, conviene queos apacigiieis, y quenada hagAis teme-rariamente;

37 Fues habeis trai-do Aestos hombres, sin

Kus Malatti 20

ser sacrilegos ni blas-femadores de vuestradiosa.

38 Que si Demetrioy los oficiales queestan can el tienennegocio con alguno,audiencias se hacen, yproconsules hay; acu-sense los unos a losotros.

39 Y si demandaisalguna otra cosa, enlegitima asamblea sepuede decidir.

40 Porque peligrohay de que seamosargiiidos de sedicionpor hoy, no habiendoninguna causa por lacual podamos dar ra-zon de este concurso.Y habiendo dicho esto,despidio la concurren-cia.

Capitulo 20

1 Y despues queceso al alboroto, 11a-mando Pablo a losdiscipulos, habiendolesexhortado y abrazado,se despidi6, y parti6para ir a Macedonia.2 Y andado que

hubo aque11aspartes, yexhortadoles con abun-dancia de palabra, vinoa Grecia.3 Y despues de

haber estado aHi tresmeses, y habiendo denavegar a Siria, Iefueron puestas ase-chanzas por los Judios jy asi tom6 consejo devolverse por Mace-donia.4 Y Ie acompaiiaron

hasta Asia Sopater Be-reense, y los Tesalo-nicenses Aristarco y

mar ye, te ekine Tiana an mar papatummat nnk kaka ti sur par yeo38 Teki sokku Temetrio te ekine

e sorta kan or ki arpa malat, a markwen noti ittokele ikar ittoket neikse ikar itto ta ye; ar saikla kan ma-mait te yeo A mar na e ki notiti ma-lat parsoik ta mar yeo39 Ikar nue na pe itto pi par tipe

yeo Ikar ittoket nek ki ampikkuetipa kan ki ittoleko ma yeo40 Emi ipa ki oimaiksa malat,

yamo saikla ki urwe ka ku puik ye,sunna an mar nik soiksa malar yeoAr teki oimakket ikar a ular te yekek an nue soik mar yeo41 Teki sunmaiksa kua, ikar kan

itto pukkwat opelos yeo

Kappittulo 20

1 Per tule oimaiksat sorpa, Paploe sappin kan nik kocha yeo Nue amar unas kua, arkan kasa met teMasetonia se nat sun yeo2 A yar mar ki per nana ti kus

kua, peetse kir mar unas kus ye,teeki Krieko yar se noni yeo3 A ki ni wala pa mekis yeo Te

ekine Siria se nue opaik sokkar kua,Utio mar ti Paplo appor sae kaarpakke pina ampik kus malan ye,te ekine Masetonia se kannar naesokkar par yeo4 Sopater, Pirro

kinet, Aristarko teTesalonikka kinet,

Page 52: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

106

kinet te ekine Timoteo; Tikiko,teeki Tropimo, Asia kin malat Papl0pa nat mar yeo

S We mar an mar itu nat markua, Troas ki an mar aptaik tapmar yeo6 An mar ti, matu ina sulit ipa

sorpa Pilipos nek kwepur ki maiopaikte mar yeo Troas se ye, a marse ip attar ki an noni mar yeo Ipakuikle a nek kwepur ki an mekiarmar yeo7 Kepe ittoket irkwen ki ipa naku-

tet kine, matu pulakkwa mimi puk-kwa kue ka an mar ampik kus yeoPanet ki, na par sokku, Papl0 a marka sun maar ye, sui paiksar sunmaik-sa sokku, nek kapkwennat sesunmaiksa yeo8 Aikla nipa an mar ampik ku

pukkwat ki, kwal-lu tookka puik yeo9 Te ekine tule sappin kwa

warkwen, Eutikko nukat, yawakakpippi kwa ki si yeo Papl0 suittisunmak kwiskus sokku, teki si nuekapit yeo Kapet kin opin sokkuaikla tarpa kwat kine nap se arkwatteyeo Ka noni mar kua, purkwar yeo

10 Te ekine Papl0 aikte noni kua,yoik katepin imaik noni ye, soikteye : Mer sur pinsa pe itto mar ye,ampa tulat te yeo

11 Te ekine Paplo aikla nipa nak-kwit par kua, matu kep pipiehis ye,kep mas kueha mar ye, te ekinesui paiksaar neik ipkuet se sunmaik-sa, kep nat sun yeo

Kus Malatti 20

Segundo; y Gayo deDerbe, y Timoteo; y deAsia, Tychico y Tr6-fimo.

5 Estos yendo de-lante, nos esperaron enTroas.

6 Y nosotros, pasa-dos los dias de lospanes sin levadura,navegamos de Filiposy vinimos 9. ellos 9.Troas en cinco dias,donde estuvimos sietedias.

7 Y el dia primero dela semana, juntos losdiscipulos 9. partir elpan, Pablo les ensefia-ba, habiendo de partiral dia siguiente; yalarg6 el discurso has-ta la media noche.

8 Y habia muchaslamparas en el apo-sento alto donde esta-ban juntos.9 Y un mancebo

llamado EutichO queestaba sentado en laventana, tomado de unsueno profundo, comoPablo disputaba larga-mente, postrado delsueno cay6 del tercerpiso abajo, y fue alzadomuerto.

10 Entonces descen-di6 Pablo, y derrib6sesobre el, y abrazan-dole, dijo: No os al-boroteis, que su almaesta en el.

11 Despues subien-do, y partiendo el pan,y gustando, habl6 lar-gamente hasta el alba,y asi parti6.

Kus Malatti 20

12 Y llevaron almozo vivo, y fueronconsolados no poco.

13 Y nosotros sub-iendo en el navionavegamos a Ass6n:para recibir de alli aPablo; pues asi habiadeterminado que debiael ir por tierra.14 Y como se junt6

con nosotros en Ass6n,tomandole vinimos aMitilene.

15 Y navegando dealli, al dia siguientellegamos delante deChio, y al otro diatomamos puerto enSamo; y habiendo re-posado en Trogilio, aldia siguiente llegamosa Mileto.

16 Porque Pablo sehabia propuesto pasaradelante de Efeso, porno detenerse en Asia;porque se apresurabapor hacer el dia dePentecostes, si Ie fueseposible, en Jerusalem.

17 Y enviando desdeMileto a Efeso, hizollamar a los ancianosde la iglseia.

18 Y cuando vinierona el, les dijo: Vosotrossabeis c6mo, desde elprimer dia que entreen Asia, he estado convosotros por todo eltiempo,

19 Sirviendo al Senorcon toda humildad, ycon muchas lagrimas,y tentaciones que mehan venido por lasasechanzas de los Ju-dios;

107

12 Teeki tule sappin kwa, tulases mar ye, kep kwake ki nue weli-kwar ittos mar yeo

13 An mar itu ur se nat kua, Asonse an ur ki opaikte mar ye, a ki Pa-pl0 ti an onakko ye an soik na tapmalan yeo Ar Papl0 ti anna nakapnaet ikar mesisan yeo

14 Te ekine Ason ki an apin kuarmar kua, ur yatse an onakkwis marye, te ekine Mitilene nek kwepurse an noni mar yeo

15 Te ekine a ki an ur ki nat markua, panet ki Kio walik an oiposmar yeo Ipa panet kine Samos anoarmaiksa mar ye, te ekine ipa kwenTrokilio an opunnos mar kua, akkapanet ki Mileto se an noni mar yeo

16 Epeseo ki pakkar nate kuo ye,Papl0 ti ikar mesis ye, mer Asiayar ki ipa kan onae kar yeo Aiksaarkwae kwae Erusalem se Pentikostesipa takke ka ku na tappin yeo

17 Mileto ki mai Epeseo ki kirmar Pap ittoleket nek ka ku puikmalat tumma tumma kwat mamaitse, ese take ka se koeha yeo18 Ese noni mar kua, a mar ka

soikte ye: Pe mar nue an wis ye,iki pe mar apar ki an nana ti kus yekepe Asia se an anna noni ku yeo

19 Tule pippi na ipkwen sur kwakeki ittoke pali Tule Tummat Pirrikinetka ipya nis apar ki an arpaskus ye,te ekine an ki wilup taikle nai kusatpar yeo Ar Utio mar arpakke aniploe ke ka an pin kuti kus malan yeo

Page 53: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

108

20 lid ip nuet pe mar ka kueti anpe ka soiksa mar ye, an pe ki kwenetukkut sur yeo E mar wakap, teekine pe mar neik ilipa an pe oturtaik-sa mar yeo21 Ikar kan ki, poikper Utio mar

ka te ekine Krieko mar kar mo sun-maikti ye, kwake ki iskusat ka wilePap Tummat se pe itto mar ye, teekine an mar Tule Tummat PirrikinetEsukristo ki ulup ki, pensulit amilesiit ikar ki sunmaikti kus yeo22 Emi teik sokku pe taik mar yeo

Purpa nuet soket pali Erusalem nekkwepur se an na ye, a kine iki ansan ti kuo tipe an kwen wichur yeo23 Unnila Pap Tummat Kwake

Purpa Nuet pi an owiso ye, nek kwe-pur ilipa eskarya te ekine pe naikpikuoet ti pe ito puik yeo24 Ar tekitte pai an kwen itto sur

ye, an san purpa mo sape saikla nasao te ye an kwen pinsa sur ye, un-nila welikwar ittoket pali pittikki anarpaet opelos tipe ye, te ekine PapTummat ikar pa sunmakket ikar anTule Tummat Pirrikinet Esus anapin kasat ti, parsoke kar yeo PapTummat kaya purpa nuet kin ye,Pap Tummat nue an mar ki pinsaetikar kin par yeo25 Emi teki sokku an wis ye, an

wakar ti pe par takko sur mar ye,pe mar apar ki Pap Tummat neiktirpir kanikkit ikar ki an sunmaiktikusa kusat yeo26 Teki sokku emi ipa an pe ka

Kus Malatti 20

20 Como nada quefuese litil he rehuidode anunciaros y en-senaros, publicamentey por las casas,

21 Testificando a losJudios y a los Gentilesarrepentimiento paracon Dios, y la fe ennuestro Senor Jesu-cristo.

22 Y ahora, he aqui,ligado yo en espiritu,voy a Jerusalem, sinsaber 10 que alla me hade acontecer j

23 Mas que el EspirituSanto por todas lasciudades me da testi-monio, diciendo queprisiones y tribula-ciones me esperan.24 Mas de ninguna

cosa hago caso, niestimo mi vida pre-ciosa para mi mismo jsolamente que acabemi carrera con gozo,y el ministerio querecib( del Sefior Jesl1s,para dar testimoniodel evangelio de lagracia de Dios.

25 Y ahora, he aqui,yo se que ninguno detodos vosotros, porquien he pasado pre-dicando el reino deDios, vera mas mirostro.

26 Por tanto, yo os

Kus Malatti 20

protesto el dia de hoy,que yo soy limpio de lasangre de todos j

27 Porque no herehuido de anunciarostodo el consejo deDios.

28 Por tanto miradpor vosotros, y portodo el rebano en queel Espiritu Santo osha puesto por obispos,para apacentar la igle-sia del Senor, la cualgano por su sangre.

29 Porque yo se quedespues de mi partidaentraran en medio devosotros lobos rapaces,que no perdonaran alganado;

30 Y de vosotrosmismos se levantaranhombres que hablencosas perversas, parallevar discipulos trassi.

31 Por tanto, velad,acordandoos que portres anos de noche yde dia, no he cesado deamonestar con lagri-mas a cada uno.

32 Y ahora, her-manos, os encomiendoaDios, y a la palabrade su gracia. el cual espoderoso para sobre-edificar, y daros here-

109

soik mar sun yeo Nue na pe marka soiksa mar sokku an kino surye, na pe tukkin malo ye, an ti sanpurpa per swilitik ku yeo27 Ar an pe mar ka kwen kalak-

kut sur ye, Pap Tummat tule marka ikar pela uiksat parsoikti kutikus yeo28 Teki sokku nue na pe taik mar

ye, te ekine tula Pap pa nakus malatyeo Pap Tummat Kwake PurpaNuet ti a mar pirki takke ka pe imasmar ye, pinsaet nuet kan par pi Papittoket neik siit tule nie kar ye, arPap Esus ti na ape ki a tula mar paramis yeo29 Ar an wis ye, an natele an

sorpa achu pur pur pule kan pe marapar ki toik nonikko ye, tula sapsur imaik nonikko yeo30 Ar pe mar apar kin sunna,

kwen kwen tule mar yootte ikar kanki e mar oturtaik tako yeo Pap sap-pin kan mar epie kar ye, e mar sikaikpirre kar yeo31 Teki sokku nue attak mar ye,

pe epinsa ku mar ye, iki an kwenpoki kut sur ye, pane pane mutikkitpali, ip kinet pali, ipya nis apar ki,yola pir ka pa kwa pe mar una tikus yeo32 Emi teik sokku kwenat kan yeo

Pap Tummat ka na pe urmaik marsun ye, te ekine e kaya purpa nuean mar ki napir pinsaet se ye, ar ati sunna pe okannoko ye, te ekine e

Page 54: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

111

2 Te ekine ur Penisia se nae soiknai an taik noni mar ye, a ur ki annakkwis mar kua ur mor pa annat mar sun yeo3 Sipro tuppu maik taikle an mar

noni kua an mar arkan sappilet siknai e ki an nate ku mar ye, Siria yarse ye, te ekine Tiro se an naku nonimar ye, ar a ki ur immar ote tani yeo4 Te ekine Pap sappin kan amis

kua, ipa kuikle a ki an mekis maryeo Pap Tummat Kwake Purpa Nuetsoket pali a mar Paplo ka soik ye,Erusalem nek kwepur se pe naetsur yeo5 Teeki a ki an mar ipa kan

perkus kua, an natap malat sik anpankut mar par sun ye, pela ar amar orne kan teeki e mimmi kan sepakkar an mar perpeap ye, nek kwe-pur tikkar se ye; te ekine an martemar kakka napa yokkor ki PapTummat se kor si kus yeo6 Te ekine an mar, teki malo ye

na e ka soiksa mar kua, ur yak kian nakkwis mar ye, e mar ti kannarneik se armar yeo7 Teeki an mar Tiro ki nai ur ki

ar kua, Tolemaita nek kwepur sean noni mar ye, Pap ki kwenat kanmar arkan kas kua, ipa kwen a marwalik an mekis mar yeo

S Te ekine pane ki an mar Paplopa kutiti malat pankut par ye, Sesa-rea nek kwepur se an noni mar ye,Pelipe tule Pap ikar pasunmakketneik se an toik noni mar ye, a tule

8 Y otro dia, parti-dos Pablo y los quecon el estabamos, vini-mos a Cesareaj y en-trando en casa de

4 Y nos quedamosalli siete dias, halladoslos disdpulos, loscuales decian a Pablopor Espiritu, que nosubiese a Jerusalem.

6 Y abrazandonoslos unos a los otros,subimos al barco, yellos se volvieron asus casas.

5 Y cumplidos aque-llos dias, salimos acom-panandonos todos,con sus mujeres e hi-jos, hasta fuera de laciudad j y puestos derodillas en la ribera,oramos.

7 Y nosotros, cum-plida la navegaci6n,vinimos de Tiro a Tole-maida; y habiendo sa-ludado a los hermanos,nos quedamos con ellosun dia.

2 Y hallando unbarco que pasaba aFenicia, nos embarca-mos, y partimos.

Kus Malatti 21

3 Y como avistamosa Cipro, dejandola amano izquierda, nave-gamos a Siria, y vini-mos a Tiro j porque elbarco habia de des-cargar alii su carga.

38 Doliendose engran manera por lapalabra que dijo, queno habian de ver massu rostro. Y Ie acom-panaron al navio.

Kus Malatti 21

Capitulo 21

36 Y como hubodicho estas cosas, sepuso de rodillas, y or6con todos ellos.37 Entonces hubo un

gran lloro de todos; yechandose en el cuellode Pablo, Ie besaban,

34 Antes vosotrossabeis que para 10 queme ha sido necesario,y a los que estan con-migo, estas manos mehan servido.35 En todo os he

ensenado que, traba-jando asi, es necesariosobrellevar a los en-fermos, y tener pre-sente las palabras delSenor Jesus, el cualdijo: Mas bienaven-turada cosa es dar querecibir.

1 Y habiendo partidode ellos, navegamos Yvinimos camino dere-cho a Coos, y al diasiguiente a Rhodas, yde alli a patara.

33 La plata, 6 el oro,6 el vestido de nadiehe codiciado.

dad con todos lossantificados.

Kappittulo 21

mar e pa ulup ki nue nakus malatapar ki pe ka neik nuet ukko yeo

33 Tule mar ipi mani, 010 te ekinemor mar ape ti, pina kwen an kutisur yeo34 Ar pe mar sunnat nue wis ye,

we an arkan ti an immar apesatti,an ka amis ye, te ekine e mar an pakuti malat kar yeo35 Immar pela an pe ka oyos mar

ye teki arpale nai tule pur immarki' wilesa kwa kuti malat pentaikleyeo Tule Tummat Pirrikinet Esuskaya purpa nue epinsa ye, iki soiksakus ye: Immar ukketi pur immarapin kaet pali pur napir ittole tulesa yeo36 Teki sunmaiksa kua, yokkor ki

sikis ye, pela e mar pa Pap Tummatse kocha yeo37 Te ekine a mar pela tummat

pos mar ye, Paplo sape e ki alakkwanakus mar kua, e wakar us mar yeo38 E kaya purpa sunmaiksat ki pur

pukkip pinsa nana kus ye, ar soiksaye, an wakar ti pe par takko surmar yeo Te ekine ur se pela e panat mar yeo

1 Te ekine e mar ki an marpankut kua, ur mor pa an nat marye, Koos se innikki paiksa anopaik noni mar ye, te ekine pane kiRotas se ye, a ki nat par ku kep Pa-tara se yeo

110

Page 55: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

nikkua marparsoik

112

kuikle nuik sales malat sorta war-kwen ye, teeki a walik an mekismar yeo9 A tule siskan yo sui

malat wala pakke nik ye,Pap Tummat kay a purpamalat yeo

10 Teeki a ki an mar ip piikpameket kine, Pap Tummat kaya purpaparsoket warkwen Utea yar pa maitani ye, Akapo ye nuik yeo

11 An mar se noni kua, Paplo sa-ter ki moli tup nai esik noni ye, kepPaplo arkan teeki e naka etieha ye,soikte ye, Pap Tummat Kwake Pur-pa Nuet ti teik soik ye, ErusalemUtio mar ti we moli tup e ipet ti etinmalo ye, te ekine Entiles mar kaurmaik malo yeo

12 Teki an mar ittos mar kua,poik per an mar teeki a nek ki puikmalat mer Erusalem nek kwepur sena ye e ki wile nakus mar yeo

13 Teeki Paplo soikte ye, lIpi kape po mar sun ye, an kwake pe onun-maik pi mar soke ye? Ar an kua-kwar kuti ye, Erusalem nek kwepurki eskarya ki attileke kar ye, EsusTule Tummat Pirrikinet nuk karpar yeo

14 Te ekine kek e pinsaet kalekua, a mar pokiles sun ye, soikteye, Tule Tummat Pirrikinet soketpar sun yeo

15 Teki kusat sorpali, kuar anampik kus mar kua Erusalem nekkwepur se an nat mar yeo

Kus Malatti 21

:Felipe el evangelista,el cual era uno de lossiete, posamos con el.

9 Y este tenia cuatrohijas, donce11as, queprofetiza ban.

10 Y parando nos-otros aUi por much osdias, descendio de Ju-dea un profeta, 11a-mado Agaboj

11 Y venido a nos-otros, tomo el cinto dePablo, y atandose lospies y las manos, dijo:Esto dice el EspirituSanto: Asi ataran losJudios en Jerusalem alvaron cuyo es estecinto, y Ie entregaranen manos de los Gen-tiles.

12 Lo cual comooimos, Ie rogamos nos-otros y los de aquellugar, que no subiese aJerusalem.

13 Entonces Pablorespondio: lQue ha-ceis llora.ndo y afli-giendome el corazon?porque yo no soloestoy presto a seratado, mas aun a moriren Jerusalem por elnombre del Senor Je-sus.

14 Y como no Iepudimos persuadir,desistimos, diciendo:Hagase la voluntaddel Senor.

15 Y despues deestos dias, apercibidos,subimos a Jerusalem.

Kus Malatti 21

16 Y vinieron tam-bien con nosotros deCesarea algunos de losdiscipulos, trayendoconsigo a un Mnason,Ciprio, discipulo anti-guo, con el cual posa-semos.

17 Y cuando 11ega-mos a Jerusalem, loshermanos nos recibie-ron de buena voluntad.

18 Y al dia siguientePablo entro con nos-otros a Jacobo, y todoslos ancianos se junta-ron;

19 A los cuales, comolos hubo saludado,conto por menudo 10que Dios habia hechoentre los Gentiles porsu ministerio.20 Y e110s como 10

oyeron, glorificaron aDios, y Ie dijeron: Yaves, hermano, cuantosmillares de Judios hayque han creido; y todosson celadores de la ley;

21 Mas fueron in-formados acerca de ti,que enseflas A apar-tarae de Moish Atodos los Judlos queestAn entre los Gen-tiles, dici6ndoles queno han de circuncidara los hijos, ni andarsegun la costumbre.

22 lQue hay pues?La multitude se renuirade cierto: porque oiranque has venido.23 Haz pues esto que

te decimos: Hay entrenosotros cuatro hom-

113

16 An mar pa kwen kwen Papsappin kan Sesarea kin malat natmar ye, a mar Pap sappin serretwarkwen, Siprio kinet Nason nukate mar pa niar mar ye, a walik anmeke wilup malan yeo

17 Erusalem se an noni mar kua,kwenat kan per welikwar an apinkas mar yeo

18 Te ekine panet kine Paplo ana mar pa nat mo ye, Akkopo se ye;pela kir mar tumma kan puik marmo yeo

19 Te ekine a mar arkan kas kua,Pap Tummat ikar pa sunmakketikar ki, Pap Tummat immar imasmalat kwenna kwenna soikte mar yeo20 Teki ittos mar kua a mar Pap

Tummat okannot mar ye, teeki eka soikte mar ye, Pap ki kwenatye: Pe taik ye, pela Utio mar milipa puik ye, Pap pa nakus malatye, pela ikar nikka ikar e tat kanmekisat ki ise alakkwa nana puikmar yeo

21 Emi te pe mar ki sunmaiklesye, Paplo ti soik ti ye, Utio mar teekine Entiles mar kar ye, Moisesikar kan ti pe met mar ye, soikteye, mer pe nuskana sirkunsisionikar ti pe sa malo ye, mer pe ikarmamait pa ip sa malo yeo22 lTekitte iki kuo sun ye? Ar

tule ampa ampik ku malo ye, arnoni ye pe wisku ta maloet te yeo23 Teki sokku an pe ka soik

maloet pa pe ip sao ye; tule e war

Page 56: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

114

pakke ikar na mesisat kek parelileket ikar imas kuti mar yeo24 A tule mar pe nit ye, a mar

pa pe na san swilitik sa na ye, e marka e mani ikar ti pe pennuik ye, atia mar na e saikla kia swirri ima-loet te yeo Tekir kep pela e marnue wiskuo ye, pe teki soik ye, eka soikles malatti kakkan ye, pe moMoises ikar mait pa pe nue immarimaik ti mo yeo25 Ar Entiles Pap Tummat pa

nakus malat kar tina, nue an marikar nue ittos mar kua, an kartaparmis mar ye, soikte ye, pe marimmar pap yopi imaikleketi ka sapsur immar uikleket se mer warmaikmar ye, immar ape nikkat te ekineimmar kuntilekalet ye, te ekine yoapirkin nikku neik sichit ki yoleketikar kin yeo26 Te ekine Paplo tule mar nis

ye, panet kine na san purpa tukkine mar pa nutaiksa kua ittoket neikse owisoe ka toiksa ye, na san purpanutaikleket ipa kan nakutoet kar ye,ar a kine a mar kwenna kwennakwake ki sap sur immar uikle naiku maloet te yeo27 Te ekine ipa kuikle meket

perku pin kus kua, Utio mar Asiapar malat, ittoket nek ki si taiksamar kua, Utio mar pela kir mar oi-maiksa ye, te ekine epippit mar yeo28 Pinna sur kotte; Israel torkan

ye, pentaik ta mar ye: We tule kirmar ki siket ikar ki pela nek kwepur

Kus Malatti 21

bres que tienen votosobre si;

24 Tomando ii estoscontigo, purificate conelios, y gasta con elios,para que rasuren suscabezas, y todos en-tiendan que no haynada de 10 que fueroninformados acerca deti; sino que tu tam-bien andas guardandola ley.

25 Empero cuanto iilos que de los Gentileshan creido, nosotroshemos escrito haberseacordado que no guar-den nada de esto; sola-mente que se absten-gan de 10 que fueresacrificado ii los idolos,y de sangre, y deahogado, y de fomica-ci6n.

26 Entonces Pablotom6 consigo aquelloshombres, y al dia si-guiente, habiendosepurificado con ellos,entr6 en el templo,para anunciar el cum-plimientode los diasde la purificaci6n, hastaser ofrecida ofrend apor cada uno de ellos.27 Y cuando estaban

para acabarse los sietedias, unos Judios deAsia, como Ie vieronen el templo, alboro-taron todo el pueblo yIe echaron mano,28 Dando voces:

Varones Israelitas,ayudad: Este es elhombre que por todaspartes ensena ii todoscontra el pueblo, y laley, y este lugar; y

Kus Malatti 21

ademiis de esto hametido Gentiles en eltemplo, y ha contami-nado este lugar santo.

29 Porque antes ha-bian visto con el en laeiudad ii Tr6fimo, Efe-sio, al eual pensabanque Pablo habia metidoen el templo.

30 Asi que, toda laciudad se alborot6, yagolp6se el pueblo; ytomando ii Pablo, hi-cieronle salir fuera deltemplo, y luego laspuertas fueron cerra-das.

31 Y procurando eliosmatarle, fue dado avisoal tribuno de la compa-nia que toda la ciudadde Jerusalem estabaalborotada;32 El cual tomando

luego soldados y cen-turiones, corri6 ii elios.Y elios como vieron altribuno y ii los solda-dos, cesaron de heririi Pablo.

33 Entonces llegandoel tribuno, Ie prendi6,y Ie mand6 atar condos cadenas; y pre-gunt6 quien era, y quehabia hecho.

34 Y entre la multi-tud, unos gritaban unacosa, y otros otra; ycomo no podia enten-der nada de cierto iicausa del alboroto, Iemand6 llevar ii lafortaleza.

115

kan mar oturtaik ti ye, te ekine ikarnikka ikar mekisat kin ye, te ekinewe ittoket nek kin par ye j teekiakka a Entiles mar ittoket neik seotoiksa par ye, a neka nueti, iseti,ichos sun yeo29 Ar ituale nek kwepur kine

Tropimo, Epeseo tola, e pa kuti taik-sa mar ye, a tule Paplo, ittoketneik se otos ye pi mar yeo30 Te ekine pela nek kwepur ulut

mar kua, perpulale tuur maikte marye; te ekine Paplo kas mar kua,ittoket nek ki puuttu onos mar ye,epippit mar ye, kep yawakak etismar yeo

31 Te ekine iploet soik nakusmar kua, kaptan saikla warkwen sekarta noni ye, Erusalem nek kwepurti per ulut mar kua sur ittot mar yeo32 A tule apka e sorta mar te

ekine sorta tumma kan yoik sear ye,a mar se aparmaikte ye, te ekinesorta kaptan saikla te ekine sortamar takkar mar kua, Paplo pipyolenai parka noni mar yeo33 Kep sorta kaptan saikla walik

e se noni ye, teeki kas kua, eskorrotup pokwat ki etin ye, ikar mesisye, kep e se ekitte ye, lPe toa ye,iki pe neik imas ye?34 Pukkitar apar ki kwen kwen

yootte kotte mar ye, kwen kwen ak-kar kotte par ye, kala kwen sur ye,ar tule pukkitar oimaik pukkwatapar ki kek nue wiskule sokku kannareskarya se otos par sun yeo

Page 57: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

116

35 Te ekine arsan pa aiktear kua,sorta mar yamo sear imas mar ye,ar tule mar per oimaiktet te ye,36 Tule pukkitar e pa nate kus

mar ye, pinna sur kotte mar ye :Osulo ye,37 Teeki Paplo, sorta mar neik se

nile noni kua, sorta kaptan saiklaka soik ye: lSun an pe ka wis SUD-maiksale? A e ka soik ye: lSunnape Krieko kaya pa sunmakke?

38 lPe Eipto tule suli emmis sartule oimaiksa kusat ye, mili pakketule mar tule iplo malat itu ti, nekatule sulit kan pa kusat, a tule sursin ye?39 Ar Paplo soikte ye: An Utio

tule Tarso nek kwepur kinet ye,Silisia yar kinet ye, nek kwepur ak-kuet sur ye ; teki sokku tule marka wis an sunmaik pi ye,40 Te ekine Paplo sunmakket e

ka imas kua, Paplo arsan ki kwiskus ye, kep arkan tule mar se oyosye, Te ekine per poo ampik kusmar kua, Epreo kaya ki e mar kasunmaikte ye, soikte ye:

Kappittulo 22

1 Kir mar ye, kwenat kan ye,anna san arsoet an pe mar ka imak-ko ye nue an itto malo ye,2 Te ekine Epreo kaya ki Paplo e

mar ka sunmak ittos mar kua, akkapur poo nat mar ye; teeki soikte ye:3 An Utio tule· sunnat ku ye,

Kus Malatti 22

35 Y como 11eg6a lasgradas, aconteci6 quefue 11evadode los sol-dados a causa de laviolencia del puebloj36 Porque multitud

de pueblo venia de-tras, gritando: Matale.

37 Y como comen-zaron a meter a Pabloen la fortaleza, dice altribuno: lMe sera li-cito hablarte algo? Yel dijo: lSabes griego?

38 lNo eres tu aquelEgipcio que levantasteuna sedici6n antes deestos dias, y sacaste aldesierto cuatro milhombres salteadores?

39 Entonces dijoPablo: Yo de cierto soyhombre Judio, ciuda-dano de Tarso, ciudadno obscura de Cilicia jeinpero ruegote que mepermitas que hable alpueblo.40 Y como el se 10

permiti6, Pablo, es-tando en pie en lasgradas, hizo senal conla mano al pueblo. Yhecho grande silencio,habl6 en lengua he-brea, diciendo:

Capitulo 22

1 Varones herman osy padres, oid la raz6nque ahor~ os doy.

2 (Y como oyeronque les hablaba en len-gua hebrea, guardaronmas silencio.) Y dijo:3 Yo de cierto soy

Judio, nacido en Tarso

Kus Malatti 22

de Cilicia, mas criadoen esta ciudad a lospies de Gamaliel, en-senado conforme a laverdad de la ley de lapatria, celoso de Dios,como todos vosotrossois hoy.

4 Que he perseguidoeste camino hasta lamuerte, prendiendo yentregando en carceleshombres y mujeres,

5 Como tambien elprincipe de los sacer-dotes me es testigo, ytodos los ancianos j delos cuales tambien to-mando letras a loshermanos, iba a Da-masco para traer pre-sos a Jerusalem aun alos que estuviesen alii,para que fuesen casti-gados.

6 Mas aconteci6que yendo yo, y 11e-gando cerea de Damas-co, como a medio dia,de repente me rode6mucha luz del cielo;7 Y cai en el suelo, y

oi una voz que medecia: Saulo, Saulo,lPor que me persigues?8 Yo entonces res-

pondi: lQuien eres,Senor? Y me dijo : Yosoy Jesus de Nazaret,a quien tu persigues.

9 Y los que estabanconmigo vieron a laverdad la luz, y seespartaronj mas nooyeron la voz del quehablaba conmigo.

10 Y dije: lQue hare,Senor? Y el Senor me

117

Tarso nek kwepur kinet ye, Silisiayar kin ye, A nek kwepur ki Kama-liel walik an tunkut ye, oturtaiklesye, pap kan ikar nikka ikar mesisatnapirra kwat kin ye, te ekine PapTummat ikar nue sap kuar nana tiye, ar pe mar iki ku puik mar ye,4 We ikar nuet ti ise wio kar osu-

loet an soik san ye, tule etin ti, eskar-yatse met ti macher kan te ekineorne kan se pakkar ye,5 Utio ikar ki sunmakket e tum-

mat te ekine pela kir mar tummakan mo an parsoik mar mo ye, Ara tule mar karta narmaiksat an apinkas, kwenat kan se ses ye, te ekineTamasko se an nate kus ye, a nekkwepur ki tule puik malat kae kala,etinnal Erusalem se eskarya kioturtakke ka se take kar ye,6 Teeki an Tamasko mosa natappi

yorukkut pali, ukkiar nip nek kikwal-lu tummati an epilis kat ye,7 Teeki nap se an yoik omukkule

kar ye, kaya purpa an ka soke anittos ye: Saulo, Saulo ye, lipi kape sap sur an wio ti ye?8 Te ekine an apin soikte ye:

lTule Tummat Pirrikinet, pe toa ye?An ka soikte ye: An Esus Nasaretkinet ye, pe an sap sur wio tiit tule ye,9 An pa kuti malat kwal-lu kaet

nue taiksa mar ye, te ekine kwakkitmar ye; ar a tule mar kaya purpaan ka sunmakket ittos sur mar ye,10 Te ekine an soikte ye: lTule

Tummat Pirrikinet, ipu an sao sun

Page 58: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

118

ye? Te ekine Tule Tummat Pirriki-net an ka soik ye, Kwisku ye, Tamas-ko se pe na ye, aa ki pela pe kasoikleko ye, ipu immar pe immakkoetpe ka urmaikles yeo11 Te ekine kwal-lu kankuet pa

keke an attak kua, an pa kutiit mararkan !ri an niles sun ye, an Tamas-ko se toik noni yeo12 Te ekine tule warkwen, Ana-

nias nukat a ki rna ye, ikar nikkaikar mait pa tule Pap Tummat panue pinsa nait ye, tule Utio marapar ki nuet e ki sunmaikle tiit yeo13 An se noni ye, kwisku noni

kua an ka soikte ye: Kwenat Sauloye, kannar maik pe attaik palo yeoAkka a waehi ki maik an attaik te yeo

, 14 Te ekine soikte ye: An marpap kan Pap Tummat pe sus ye, pee ikar wiskue kar ye, maik TuleNappirrakwat ye, pe nue wiskue karye, e kaya sunmakket pe ittokekar yeo

15 Pela tule mar se ipu pe taiksatti, te ekine pe ittos palit ti, pe parso'-ke ka kuo yeo16 lTekitte ipu pe aptaik sun ye?

Kwisku ye, Pap Tummat ikar ti kioikleket ikar imaik ye, Tule Tummatnuk ki kor ye, pe isku nanait eliekar yeo17 Te ekine ipa kwen ki Erusalem

nek kwepur se an kannar noni parye, ittoket nek ki an Pap Tummatse kor si kus kua, kapkin purpa nuetki tikka suli an attaikte yeo

Kus Malatt 1.2

dijo: Levantate, y ve aDamasco, y alii tesera dicho todo 10 quete esta senalado hacer.

11 Y como yo noviese por causa de laclaridad de la luz,lIevado de la mano porlos que estaban con-migo, vine a Damasco.

12 Entonces un Ana-nias, varon pio con-forme a la ley, quetenia buen testimoniode todos los Judiosque alIi moraban,

13 Viniendo ami, yacercandose, me dijo:Hermano Saulo, recibela vista. Y yo en aqueIIahora Ie mire.

14 Y el dijo. EI Diosde nuestros padres teha predestinado paraque conocieses su vol·untad, y vieses 4 aquelJusto, y oyeses la vozde su boca.

15 Porque has de sertestigo suyo ! todoslos hombres, de 10 quehas visto y oido.

16 Ahora pues, iPorque te detienes? Le-vantate, y bautizate, ylava tus pecados, invo-cando su nombre.

17 Y me aconteci6,vuelto ! Jerusalem,que orando en el tem-plo, fui arrebatado fue-ra de mi.

Kus Malatti 22

18 Y Ie vi que mededa: Date prisa, ysal prestamente fuerade Jerusalem; porqueno recibiran tu testi-monio de mi.

19 Y yo dije: Senor,eIlos saben que yo en-cerraba en carcel, yheria por las slnagogasa los que creian en tij

20 Y cuando se de-rramaba la sangre deEsteban tu testigo, yotam bien estaba pre-sente, y consentia a sumuerte, y guardaba lasropas de los que Iemataban.21 Y me dijo: Ve,

porque yo te tengo queenviar lejos 4 los Gen-tiles.

22 Y Ie oyeron hastaesta palabraj entoncesalzaron la voz, dicien-do: Quita de la tierra 4un tal hombre, porqueno conviene que viva.23 Y dando eIlos

voces, y arrojando susropas y echando polvoal aire,

24 Mand6 el tribunoque Ie IIevasen ! lafortaleza, y orden6 quefuese examinado conazotes, para saber porque causa clamabanasi contra el.

25 Y como Ie ataroncon correas, Pablo dijoal centuri6n que estabapresente: lOs es Iicito

119

18 Te ekine an ka soke an taiksayeo Mer pinna pe kwisku yeo Eru-salem nek kwepur ki kwae pe noyeo Ar pe an parsoik titti, pei apinkao sur mar yeo19 Te ekine an soikte ye: Tule

Tummat Pirrikinet ye, a mar nuewis yeo Utio mar ittoket neik iIi pa,an e mar pe pa nakusatti, a mareskarya ki met ti te ekine pipyo tian kusat yeo20 Estepan pe par soikte kusat,

ape mile nai kus kua, an walik kwismo ye, purkwe nai kus kua napirtaiksa ye te ekine Estepan iplo nanakus malat ka mor kae ka kus yeo21 Te ekine an ka soikte ye: Pe

na ye; ar an tikka suli Entiles marse pe parmito yeo22 Teki sokkwis kusat seka, n'ue

ittos mar kua, A. sorpa kep pinna surkotte mar ye, We tule nap nek kitula ti par saet sur ye, osulo yeo23 Teki pinna sur kor nanai, mor

sap sur esirmakkar esu nana ye, teekine nipa ukkup yoik miar imaiknana yeo24 Sorta kaptan saikla kep sorta

mar pukkwat neik se se taket imasye, kep soikte ye, n'ue par amie kapipyoar sao ye, ar ipi kar sunna pin-na suli e ki oimaik nana kus martipe yeo25 Te ekine moli tup ki Paplo

etieha mar kua, Paplo, sorta kaptanwarkwen kwiehit ka soikte ye: lWe

Page 59: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

120

ikar soke ye, aroma tuie sunnat ikarittoar suIi pe sarsoer ye?26 Teki sorta kaptan ittos kua,

sorta saikia se yoik naar ye, e kasoik tap ye: lIki pe sae sokkar sunye? Ar we tuie aroma tuie sun so-ket ye?27 Te ekine kaptan saikia noni kua

e ka soikte ye: An ka pe soik ye,pe aroma tuIe? Napirra ye, soikte yeo28 Te ekine sorta kaptan saikia

apin soikte ye: Oroma tuie ka kueka an mani tummat an mis yeo TeekiPapI0 e ka soik ye: Ar an ti a yarki kwaluiesat tule yeo29 Teeki akka e wilup taik nana

malat pela apka e ki pankut mar ye,sorta kaptan saikla mo per tope it-tot ye, ar maik ittos ye,Paplo aromatuie sunnat ye, ar a tuie eticha kusmaiat te yeo30 Ar panet kine, Utio mar ipi

kar sunna TIue istar takke wisku pikuar kua esiksa ye, te ekine sortakaptan saikia Utio ikar ki sunmaikmaiat tumma kan te ekine ikar it-toket tummat kan se kocha ye, ikaritto mar ye, kep PapI0 ni noni ye, emar apar· ki si noni yeo

KappittuI0 231 Teeki PapI0, ikar itto puik maiat

tumma kan ise takkar taikte kua,soikte ye: Kwenat kan ye, an tiPap Tummat ki kwen ulup ki notisuli nana ti an itto ye, emi ipa naitse yeo

Kus Malatti 23

azotar a un hombreRomano sin ser con-denado?26 Y como el cen-

turion oyo esto, fue ydio aviso al tribuno,diciendo: l Que vas ahacer? porque estehombre es Romano.

27 Y viniendo el tri-buno, Ie dijo: Dime,leres t1iRomano? Y eldijo: Sf.28 Y respondio el

tribuno: Yo con grandesuma alcance esta ciu-dadania. EntoncesPablo dijo: Pero yo 10soy de nacimiento.

29 .Asi que, luego seapartaron de ellos queIe habian de atormen-tar; y aun el tribunotambien tuvo temor,entendido que era Ro-mano, por haberleatado.30 Y al dia siguiente,

queriendo saber decierto la causa por queera acusado de losJudios, Ie solto de lasprisiones, y man dovenir a los principes delos sacerdotes, y atodo su concilio; ysacando a Pablo, Iepresento delante deenos.

Capitulo 23

1 Entonces Pablo,poniendo los ojos enel concilio, dice: Va-rones herman os, yocon toda buena con-ciencia he conversadodelante de Dios hastael dia de hoy.

Kus Malatti 23

2 El principe de lossacerdotes, Ananias,mando entonces a losque estaban delante deel, que Ie hiriesen en laboca.3 Entonces Pablo Ie

dijo: Herirte ha Dios,pared blanqueada; lYestas tli sentado parajuzgarme conforme ala ley, Y contra la leyme mandas herir?

4 Y los que estabanpresentes dijeron: lAIsumo sacerdote deDios maldices?

5 Y Pablo dijo: Nosabia, hermanos, queera el sumo sacerdote;pues escrito est! : Alprincipe de tu pueblono maldecirAs.

6 Entonces Pablo,sabiendo que la unaparte era de Saduceos,y la otra de Fariseos,clamo en el concilio:Varones herman os, yosoy Fariseo, hijo deFariseo; de la esperan-za y de la resurreccionde los muertos soy yojuzgado.

7 Y como hubo dichoesto, fue hecha disen-sion entre los Fariseosy los Saduceos; y lamultitud fue dividida.

8 Porque los Sadu-ceos dicen que no hayresurreccion, ni angel,

121

2 Te ekine Utio pap ikar wisittummat, Ananias nukat, e marwalikka kwis maiat kaya ki pipyoetimas yeo3 Teeki PapI0 e ka soikte ye:

Pap Tummat appor pe sarsoko ye,pe kalu siputik makaie yop kuet tuieye; pe ikar nikka ikar mekisat paan ikar napirro nana soke ye lTekit-te ikar nikka ikar mekisat soketsulit pa: Pe soket pa an pipyoienaku ye?4 Tikkar pa walik kwis maiat

soikte ye; lPe Utio pap ikar wisittummat Pap Tummat kat kin petoto soke ye?5 Te ekine PapI0 soikte ye: Kwe-

nat kan ye, we Utio pap ikar wisitte ye an kwen wichur ye; ar narmaik-Ie kar ye: Pe tule tumma kan kimer ichakkwa sunmakko yeo6 Ar tankwen Satuseo mala te

ekine pait Pariseo mar pukkwa,PapI0 maik taiksa kua, ikar ittoketnek ki si kotte ye: Kir mar ye,kwenat kan ye, an Pariseo ye, Pari-seo machi sunnat ye; ar tuie pur-kwisar yooetse kannar neik urpamai nooet ikar ki an wilup taikienakus yeo7 Teki soiksa kua Paris eo mar te

ekine Satuseo mar na apin apin imak-kar mar ye j teki sokku ikar ittopuik maiat soka po nat mar sun yeoS Ar Satuseo mar ti soik ye,

purpa kannar turkueti ikar ma surye, anker kiit te ekine purpa tuiat

Page 60: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

122

sur par ye; ar Pariseo mar ti tekiitikar pela rna ye soik yeo

9 Te ekine pinna sur oimaiktemar ye, te ekine Utio ikar wis malatkwen kwen Pariseo mar pa nanamalat kwiskus mar kua, soikte marye : We tule noti an kwen taik surmar yeo Ar purpa, suUr anker e kasunmaiksa sur sin ye : Mer PapTummat ki urwe malo yeo

10 Na apin apin imaik nana malatakka kannalet kua, sorta kaptanPaplo per e mar se san tupa maik-leko takke sorta parmis ye, kantik-kit pa e mar annik sue kar ye, sortapuik malat neik se, se take kar yeo

11 Akka a muttikkit kine TuleTummat Pirrikinet walik kwiskunoni ye, e ka soikte ye: Paplo ye,kantik sao ye, Erusalem nek kwepurki pe an parsoke ka kus ye, tekisokku Oroma ki pe an parsoket sepalo yeo

12 Oipos kua Utio mar kwen kwenna pulakkwa kas mar kua kek ikarpar elileket ikar mesis mar ye, amar kakka kwen saar Paplo pinamer immar itto malo ye, soikte ye,iploet se yeo

13 E tula po nik kakka teki arpakikar imaik maloet ti ku yeo14 Te ekine a mar, Utio ikar ki

sunmaik malat tumma kan te ekinekir mar tumma kan se nat mar ye,soik tap mar ye: An mar ikar kekpar elileket ikar imas ye, Paplo an

Kus Malatti 23

ni espiritu; mas losFariseos confiesan am-bas cosas.9 Y levant6se un gran

clamor j y levantandoselos escribas de la partede los Fariseos, con-tendian, diciendo: Nin-gun mal hallamos eneste hombre; que siespiritu Ie ha hablado,6 angel, no resistamosADios.

10 Y habiendo grandedisensi6n, el tribuno,teniendo temor de quePablo fuese despeda-zado de ellos, mand6venir soldados, y arre-batarle de en medio deellos, y lIevarle A lafortaleza.

11 Y la noche si-guiente, presentando-sele el Senor, Ie dijo:Confia, Pablo; quecomo has testificado demi en Jerusalem, asi esmen ester testifiquestam bien en Roma.

12 Y venido el dia,algunos de los Judiosse juntaron, e hicieronvoto bajo de maldici6n,diciendo que ni come-dan ni bebedan hastaque hubiesen muerto aPablo.

13 Y eran mas decuarenta los que habianhecho esta conjura-ci6n;

14 Los cuales sefueron a los principesde los sacerdotes y alos ancianos, y dijeron:Nosotros hemos hechovoto debajo de maldi-ci6n, que no hemos de

Kus Malatti 5

noche las puertas dela cArcel, y sacAndolos,dijo:

20 Id, y estando enel templo, hablad alpueblo todas las pa1a-bras de esta vida.

21 Y oido que hu-bieron esto, entraronde maiiana en e1 tem-p10,y enseiiaban. Entretanto, viniendo e1prin-cipe de los sacerdotes,y los que eran con iB,convocaron el concilio,y a todos los ancianosde los hijos de Israel, yenviaron a 1a carcelpara que fuesen trai-dos.

'22 Mas como lIegaronlos ministros, y no loshallaron en 1a carcel,volvieron, y dieronaviso,

23 Diciendo: Porcierto, la carce1 hemoshallado cerrada contoda seguridad, y losguardas que estabande1ante de las puertas;mas cuando abrimos,A nadie hallamos den-tro.

24 Y cuando oyeronestas pa1abras el pon-tUl.ce y e1 magistradodel temp10 y los pdn-cipes de los sacerdotes,dudaban en que ven-dria Aparar aquello.

25 Pero viniendo uno,di61es esta noticia: Heaqui, los varones queechasteis en 1a carcel,estan en e1 templo, yenseiian al pueblo.

25

Pirrikinet anker eskarya yawakakmar ekas ye, kep anker a mar onoskua, e ka soikte ye:20 Naye, ittoket nek ki pe kwisku

malo kua, tule mar ka pela pe sokoye, we kaya purpa tule san purpaokwaket yeo

21 Teki anker ittos mar kua, neikaiknak kwiaU waiktarrat pa ittoketneik se nat mar sun ye, te ekineoturtaik sikis mar yeo Ar utio ikarki sunmakket tummat warkwen teekine e pa nana malat noni mar ye,kep utio tumma kan ikar itto malatse kocha ye, pela Israel ikar ittomalat ampik kus mar ye, kep eskar-ya ki puik malat nik kocha yeo22 Suar ipet tumma kan eskarya ki

tule mar suU taik tap mar kua, kan-nar nat mar sun ye, e mar tummakan owiso tap yeo23 Soikte ye : An taik tap mar

kua, eskarya yawakak mar per nueattiar si ye, eskarya etarpe malatyawakak napa nue kwikwis ye, anekat mar kua tule warkwen saaryappa kwen ma sur yeo

24 Te kiit kine ittoket neik etar-pet kaptan, te ekine utio ikar kisunmaik malat tumma kan marteki ittoar mar kua, sur ittot maryeo We te iki neik sat par sun yeo25 Kep tule warkwen noni kua, e

mar ka soik noni yeo Tule mareskarya ki pe met malatti, ittoketnek ki tule mar oturtak kwis maryeo

Page 61: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

26

26 Te kiit kine suar ipet tummatie sappin kan tumma kan nat marye, kep arpakke kannar urwet kise noni sur mar ye, ar a mar tulemar top mar ye, apakkar tule marakkwa ki e makkar malar yeo27 Se noni mar kua tumma kan

ikar itto malat asapin okwis nonimar ye, kep teeki utio pap ikarwisit tummat, a mar se ekichar yeo28 Soikte ye: iAn mar pe mar ka

appor soiksa sur sin ye, mel-Ie Esusnuk ki pe par oturtaik malo ye?Emi te patto Erusalem ki pe otur-taik malat ikar per nek kat sunye, ar pe mar yamo an mar kin piwe tule purkwisat e ape nasik pimar yeo29 Kep Petro te ekine Pap Tummat

ikar parsoik malat apin soikte marye: Pap Tummat unnila soket parpi an ip sa malo ye, tule mar soketpar sur yeo30 An mar pap kan Pap Tummat,

Esus kannar otulos ku ye, pe mariplos kua, pe suar pirki pioiksamar yeo31 Pap Tummat ti e ark an napir-

rit sik otummos na okwichis yeoTule mar itueti tummati ka te ekinekwake purpa pentakket Tule kairnaiksa yeo Israel tule mar ka kwakeki iskusat wile ittoket ukke kar ye,te ekine kwake ki isku nait elie karpar yeo32 Teki sokku an mar we irnmar

parsoik malat ka kut sun ye, te ekine

Kus Malatti 5

26 Entonces fue elmagistrado con losministros, y trlijolossin violencia j porquetemian del pueblo serapedreados.

27 Y como los tra-jeron, los presentaronen el concilio j y elprincipe de los sacer-dotes les pregunt6,

28 Diciendo: lNo osdenunciamos estrecha-mente, que no ense-naseis en este nombre?y he aqui, habeis llena-do Ii Jerusalem devuestra doctrina, yquereis echar sobrenosotros la sangre deeste hombre.

29 Y respondiendoPedro y los ap6stoles,dijeron: Es menesterobedecer Ii Dios antesque Ii los hombres.

30 El Dios de nues-tros padres levant6 IiJeslis, al cual vosotrosmatasteis colglindoleen un Madero.

31 A este ha Diosensalzado con su dies-tra por Principe ySalvador, para dar IiIsrael arrepentimientoy remisi6n de pecados.

32 Y nosotros somostestigos suyos de estascosas, y tambien el

Kus Malatti 23

gustar nada hasta quehayamos muerto aPablo.15 Ahora pues, vos-

otros, con el concilio,requerid al tribuno queIe saque manana Iivosotros como quequereis entender de e1alguna cosa mas cierta jy nosotros, antes queel llegue, estaremosaparejados para ma-tarle.16 Entonces un hijo

de la herman a dePablo, oyendo las ase-chanzas, fue y entro enla fortaleza, y di6 avisoa Pablo.

17 Y Pablo, llamandoa uno de los cen-turiones, dice: Lleva aeste Mancebo al tri-buno, porque tienecierto aviso que dade.

18 EI entonces to-mandole, Ie llevo altribuno, y dijo: EIpreso Pablo, llaman-dome, me rog6 quetrajese a ti este mance-bo, que tiene algo quehablarte.

19 Y el tribuno, to-man dole de la mano yretirandose aparte, Iepregunt6: lQue es 10que tienes que decir-me?

20 Y el dijo: LosJudios han concertadorogarte que mananasaques Ii Pablo al con-cilio, como que han deinquirir de el algunacosa mas cierta.21 Mas tli no los

creasj porque mas decuarenta hombres deellos Ie acechan, loscuales han hecho voto

123

mar ipl0 sulile kek an mas par kunmar yeo

15 Teki sokku pe ikar itto malatpar arpa na mo sokku sorta kaptanse pe karta met ye, an se pe Paploparmi ta ye, e ikar nue e ka itto pieyopi pe soko yeo Te ekine yo an marwalik kue, an osulo malo ye, ar anmar kuakwar ampik ku maloet te yeo

16 Te ekine Paplo e pun machiteki arpakke tukkuar ampik ku malosoiksa ittos ye, kep sorta pukkwatneik se Paplo ka soik noni yeo

17 Teeki kep Paplo sorta kaptanwarkwen se kocha e ka soik ye :We tule sappinkwa warkwen sortakaptan saikla se set ye, ar immarsok kwen e ka wis soik pi yeo18 Te ekine nis kua sorta kaptan

saikla se, se noni ye, soikte: Paploeskarya ki mel-Ie siitti an se kochaye, we tule sappin kwa pe se, setapi an pe ye, ar irnmar sokkwen peka soik pi yeo

19 Te ekine sorta kaptan saiklaarkan ki kas kua, e po arpakke aiknesik nat ye, te ekine e se ekicha ye:iIpu pe an ka soik pi sun ye?20 Teeki soikte ye: Utio mar

ikar na ittos mar ye, pe se Paploekis malo ye, pane ikar ittoket neikse, se take kar ye, yamo Paplo ikarnue itto sokkali yop yeo21 Mer pe a mar pa ip sao ye,

ar e tula po nik kakka a tule marPaplo pina arpakke tukkuar ku puikmar ye, ar na pali pi ikar soiklesat

Page 62: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

124

kek pisket imaik puik mar ye;Paplo osuloke ka mas kun suli kopsur mar ye, osuloet se ye soik marye, teki sokku per kuakwar puik marye, unnila pe sokoet pi aptaik puikmar yeo22 Te ekine sorta kaptan saikla

tule sappin kwa parmis kus ye, e kasoiksa ye: Immar pe an ka soiksatti mer e mar ka soko yeo23 Te ekine kaptan kan wala po

nik kocha ye soikte ye: Tulattaletila po sorta kuar urpe ye, moli pirkinmalat tula pa kak ampe ye te ekinesorta espunyar nik malat tulattaletila po na ye Sesarea nek kwepur semuttik wachi ila pakkepak kin yeo24 Te ekine moli mar e ka amio

ye, a ti Papl0 moli pirki si aromaerrey ka neik taik mait, Pelis nukatse pe nue nit malo yeo

25 Te ekine we kii karta narmaik-sa ye:26 Klautio Lisias, aroma errey ka

neik taik mait tummat Pelis seye, na pe ki nuet pali narmaik yeo27 We tule, Utio mar kas ye, a

mar iplo sokkar mar kua, sorta marapar ki a mar se an noni ye, anarso noni ye, Oroma tule sunnatan wiskus ku yeo28 Ipi ka teki nue imaik nanai

an wisku pi sokku, an a tule e marpap kan ikar ittoket neik se an senoni yeo29 E mar ikar nikka ikar mamait

kin pi kwisku ti unnila, a pi par ami-

Kus Malatti 23

debajo de maldici6n,de no comer ni beberhasta que Ie hayanmuerto j y ahora estanapercibidos esperandotu promesa.

22 Entonces el tri-buno despidi6 al man-cebo, mandandole quea nadie dijese que Iehabia dado aviso deesto.

23 Y llamados doscenturiones, mand6que apercibiesen parala hora tercia de lanoche doscientos sol-dados, que fuesen has-ta Cesarea, y setentade a caballo, y dos-cientos lancerosj

24 Y que aparejasencabalgaduras en queponiendo a Pablo, Iellevasen en salvo aFelix el Presidente.

25 Y escribi6 unacarta en estos ter-minos:26 Claudio Lisias al

excelentisimo gober-nador Felix: Salud.

27 A este hombre,aprehendido de losJudios, y que iban ellosa matar, libre yo acu-diendo con la tropa,habiendo entendidoque era Romano.

28 Y queriendo saberla causa por que Ieacusaban, Ie lleve alconcilio de ellos j

29 Y halle que Ieacusaban de cuestionesde la ley de ellos, y que

Kus Malatti 24

ningun crimen teniadigno de muerte 6 deprisi6n.

30 Mas siendomedado aviso de asechan-zas que Ie habianaparejado los Judfos,luego al punto Ie heenviado a ti, intimandotambien a los acusa-dores que traten de-lante de ti 10 que tienencontra el. PAsalo bien.

31 Y los soldados,tomando a Pablo comoles era mandado, lle-varonle de noche aAntipatris.

32 Y al dla siguiente,dejando a los de acaballo que fuesen conel, se volvieron a lafortaleza.

33 Y como llegaron aCesarea, y dieron lacarta al gobemador,presentaron tam bien aPablo delante de el.

34 Y el gobemador,leida la carta, pregunt6de que provincia era j Yentendiendo que deCilicia,

35 Te oire, dijo,cuando vinieren tusacusadores. Y mand6que Ie guardasen en elpretorio de Herodes.

Capftulo 24

1 Y cinco dias des-pues descendi6 el sumosacerdote Ananias, conalgunos de los an-

125

les ye, ar opurkwet ikar te ekineeskarya ikar ki mel-Ieket ikar tikwen ma sur yeo30 Te ekine Utio mala, we tule

pina arpak tukku mama ye, an kasoikl:ar kua, apka an pe se yoikparm1ar ye, te ekine e istar taik timalat pe asapin kwiskuet an imasmo ye, pe ka nue soke kar ye ipu kinoti yeo Teki ukak malo yeo31 Teeki sorta mala e ka soiklesat

ki, Paplo ses mar ye, muttikkit paAntipatris nek kwepur se, se noniyeo32 Panet ki sorta mar ampik kuet

neik se kannar noni mar ye, sortamoli kin malat pi Paplo pa nae kaopes yeo33 A mar Sesarea nek kwepur se

noni kua, aroma errey ka neik taikmait se karta perpeap mar ye, kepa asapin Paplo okwichis mar par yeo34 Te ekine aroma errey ka neik

taik mait karta apsos kua, e se eki-char ye: Ipu yar kinet pe ku ye,Silisia yar kinet ye ittole wiskus yeo35 An pe ikar ittoko ye, e ka

soikte ye: Istar pe taik malat nonimo kar yeo Te ekine Erotes ikarittoket nek ki nue ise etarpakwarimaiksa yeo

Kappittul0 24

1 Te ekine ip attalet kine AnaniasUtio ikar ki sunmakket tummati kirmar tumma kan mar pa noni kus

Page 63: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

126

ye, te ekine tule warkwen Tert~lonukat ti tule sunmakker pa kuetl atule Oroma errey ka neik taik maitka Paplo ki snnmaik noni yeo2 Te ekine e se kol-les kua, Tertu-

10 kin sike sunmakkar ye, soikte ye,Pelis pe saikla nuet mai sokku, neikpokitikkit ki an welikwar itto puikmar ye, pe pinsaet nue kan pali weyar ti ikar mar per napirrole maite ekine okannole ma yeo3 An mar teeki pela neik pa mala

kin malat nuet pe neik imaik maitpa pe welikwar pe apin itto puik marye, Pelis tule tar nuet kuet yeo4 Ar mer putar itto pe sae ka, an

pe se nue ekis ye, sikkwas soikle-koet ti pe nue ittos tipe yeo5 Ar we tule poni saet tule yopi e

mar ichoet an takkar mar ye, perneik tirpir Utio mar ourwet tule ye,tanar Nasaret torkan puik malaituet ku yeo6 A tule ittoket neik icho ti par

ye, ar an kas mar ye, an mar papkan ikar nikka ikar mait pa an wiluptaik maloen yeo7 Ar sorta kan saikla Lisias an

mar se noni kua, kantikkit pa anmar annik su noni yeoS E istar taik ti malat pe se Li-

sias taket imas ye, teki sokku petakket pali pela e ikar kan ti pepar amio ye, ipi ular an istar taikmar yeo9 Utio mar mo e ki sikit mar mo

ye, soikte, teki soke ti napirra yeo

Kus Malatti 24

cianos, y un ciertoTertulo, orador j Y_pa-recieron delante delgobemador contra Pa-blo.

2 Y citado que fue,Tertulo comenz6 aacusar, diciendo: Comopor causa tuya vivamosen grande paz, y mu-chas cosas sean biengobemadas en el pue-blo por tu pruden cia,

3 Siempre y en todolugar 10 recibimos contodo hacimiento degracias, oh excelen-tisimo Felix.4 Empero por no

molestarte mas larga-mente, ruegote que nosoigas brevemente con-forme a tu equidad.5 Porque hemos

hallado que este hom-bre es pestilencial, ylevantador de sedi-ciones entre todos losJudios por todo elmundo, y principe dela secta de los Naza-renos;6 EI cual tambien

tent6 a violar el tem-plo; y prendiendole, Iequisimos juzgar con-forme a nuestra ley.7 Mas interviniendo

el tribuno Lisias, congrande violencia Ie qui-t6 de nuestras manos,8 Mandando a sus

acusadores que vinie-sen a ti; del cual tlimismo juzgando, po-dras entender todasestas cosas de que Ieacusamos.9 Y contendian tam-

bien los Judios, di-ciendo ser asi estascosas.

Kus Malatti 24

10 Entonces Pablo,haciendole el gobema-dor senal que hablase,respondi6: Porque seque muchos anos haeres gobemador deesta naci6n, con buenanimo satisfare por mi.

11 Porque tli puedesentender que no hacemas de doce dias quesubi a adorar a Jeru-salem;

12 Y ni me hallaronen el templo disputan-do con ninguno, ni ha-ciendo concurso demultitud, ni en sina-gogas, ni en la ciudad;

13 Ni te puedenprobar las cosas de queahora me acusan.

14 Esto empero teconfieso, que conformea aquel Camino quellaman herejia, asi sir-vo al Dios de mispadres, creyendo todaslas cosas que en la leyy en los profetas estan -escritas;

15 Teniendo espe-ranza en Dios que hade haber resurrecci6nde los muertos, asi dejustos como de injus-tos, la cual tambienellos esperan.

16 Y por esto, pro-curo yo tener siempreconciencia sin remordi-

127

10 Te ekine osunmakke ka Oromaerrey ka neik taik mait e se achaskua, Paplo apin sokite ye: Mak anneik ittoket pa an wis ye, pirka pasui paiksar pe soket pali we neik petaik ma ye, teki sokku anna santukkin soko kua an yer itto yeo

11 Emi pe nne ittoe kar ye, weunnila ip ampe kakka po kus anErusalem nek kwepur se an nakkwiapye, Pap Tummat se kole kar yeo

12 Ittoket nek ki tule mar e pokwa apin apin imaik nai an kwentaikles sur ye, kir mar, te ekine Utiomar ittoket nek ki te ekine nek kwe-pur kine e mar oimaikti kwen anittos sur mar yeo

13 Keke soik mar par ye, ipi ularan icho nana yeo

14 Ar we ki ye, an pe ka soko ye,Ikar tarpa ma ye soikti mar ye, anti soik ye, Pap Tummat an e pa nuena ye, pela kwaple ikar nue ikarmekisat ki narmaiklesat te ekinePap Tummat kaya purpa parsoikmalat mar ti ulup ki keke an penkuye, aatti ikar noalet ye, soik mar yeo

15 Ulup ki Pap Tummat nue anpina soket ki e mar we ikar apin kasmar ye, a ikar teki kus ye, pela tulenue kan purkwis malat te ekinetule iskana purkwis malat se pak-kar nap urpa mai no ta malo yeo

16 Teki sokku we ki pi we ikarki an ta sun ye, mer pinkek ku kwi-chi Pap Tummat asapin ulup ki kwen

Page 64: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

128

noti suli te ekine tule mar asapinanna itto yeo17 Emi te pirka piikpa an yar ki

wile malat pentaik tani te ekinekuarti kwen saar an perpe ti kus yeo18 Ittoket nek ki na san ulup ki

nutaik si kus kua Utio mar Asia kinmalat mar teki ku si an taik nonimar ye, te unni tule pukkitar aparkin sur ye, te ekine oimaik puiksur yeo19 A tule mar ti pe asapin kwichi

wilup mar mokan ye, pe ka nue anparsoke kar ye, ipi ki an noti tipe yeo20 Ar sulile we ki puik malat soko

ye, nue notii an kus soke ye, an it-toket nek ki puik malat asapin ankwiskus, kus ku yeo21 Unnila ip sok kwen soiksat ki

an epinsa ye, apar ki kwichi pinnasur an we ki soiksa ye: Emi ipaki an pe mar asapin an wilup taiklekwis ye, tule purkwis malat kannarturkus ye, an soiksat ikar kin yeo22 Te ekine Pelis ti a ikar nueti,

pur wisi sokku ikar kas ye, so~teye: Lisias, sorta kaptan .saikl~nonikkile, an nue kep an pe ikar tlmes sunno yeo23 Te ekine a tule sorta kaptan

warkwen Paplo nue etarpe ka imasye, ar Paplo ka ikar nol-Io mesisye, imar apeele e k~ ukket. sao ye, .epinsaet kin ye te ekme e al mar taiktanikkir mer sur ye kar soko yeo24 Teeki ipa ippik pat sorpa,

Pelis e orne Trusila po noni ye, a

Kus Malatti 24

miento aeerea de Diosy aeerea de los hom-bres.

17 Mas pasados mu-ehos aiios, vine iihaeer limosnas ii minaci6n, y ofrend as,

18 Cuando me halla-ron purifieado en eltemplo (no con multi-tud ni con alboroto)unos Judios de Asiaj

19 Los cuales debif:'-ron comparecer delan-te de ti, y acusarme, sicontra ml tenlan algo.

20 0 digan estosmismos sl hallaron enml aiguna eosa malheeha, cuando yo es-tuve en el concilio,21 8i no sea que,

estando entre ellosprorrumpl en alta voz:Acerca de la resurrec-ci6n de los muertos soyhoy juzgado de vos-otros.

22 Entonces Felix,oidas estas cosas, es-tando bien informadode esta secta. les pusodilaci6n, dieiendo:Cuando descendiere eltribuno Lisias acabarede eonoeer de vuestronegoeio.23 Y mand6 al cen-

turi6n que Pablo fueseguardado, y aliviado delas prisiones j y queno vedase iininguno desus familiares servirle,6 venir ii el.

24 Y algunos diasdespues, viniendo Fe-

Kus Malatti 25

lix con Drusila, sumujer, la cual eraJudia, llam6 ii Pablo,y oy6 de ella fe que esen Jesueristo.

25 Y disertando elde la justicia, y de laeontinencia, y del juiciovenidero, espantadoFelix, respondi6: Ahoravetej mas en teniendooportunidad te llamare ;

26 Esperando tam-bien con esto, que departe de Pablo Ie seriandados dineros, porqueles soltase; por 10 eual,haciendole venir mu-ehas veces, hablabacon el.27 Mas al cabo de

dos alios recibi6 Felixpor sucesor ii PorcioFestOj y queriendoFelix ganar la gracia delos Judios, dej6 presoii Pablo.

Capitulo 25

1 Festo pues, entradoen la provincia, tresdias despues subi6 deCesarea ii Jerusalem.

2 Y vinieron t el losprincipes de los sacer-dotes y los princlpalesde los Judios contraPablo; y Ie rogaron,

3 Pidiendo graciacontra el, que Ie hiclesetraer ii Jerusalem, po-niendo ellos asechan-zas para matarle en elcamino.

4 Mas Festo respon-di6 que Pablo estaba

129

orne Utio ku ye; te ekine Paplonik kocha ye, Paplo Esu Kristopa nai ulup ki pensl.1li sunmaiksaittos yeo25 Te ekine teki ikar napirra

kwat na san tukkin parkaet te ekineyooetse Pap Tummat ikar napirroketki sunmaiksi kua, Pelis nue kwakkitye, apin soikte ye: Emi ti pena kwer ye: an pinsa ipa kwen ku-tiit ki an pe nik kolo yeo26 Ar aiksaar Paplo e ka mani

ukken yeerpan ye pinsa san ye, onoekar yeo Teki sokku pali pali nikkocha kus ye, e po sunmaikti kus yeo27 Teki pirka po nasat ki Porsio

Pesto, Pelis anar meik noni ye, teekine Pelis Utio mar napir opinsaeka, Paplo eskarya ki akka e ka ikarosuos yeo

Kappittulo 25

1 Teki Pesto yar saikla ka nonikua, ipa pa kine Sesarea ki mai,Erusalem se nat yeo2 Teeki Utio ikar ki sunmaik ma-

lat tumma kan te ekine Utio e tum-rna kan mar, Paplo ki appor e kasunmaiksa mar yeo

3 Te ekine a mar ti, Pesto ki naikus ye, Paplo ki kwisku sana yerpanye, ati Erusalem nek kwepur separmite kar ye, ar a mar ti ikar paPaplo iploe ka itu arpakke tukkuarampik kue ka ku nana yeo4 Pesto apin soikte ye, Paplo

Page 65: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

sanUtio

ekinekwen

130

Sesarea ki eskarya ki mel-Ie si ye,an sunnat emis pinne aa se an naetki pinsa rna yeo5 Teki soikte ye, teki sokku pe

mar apar ki tumma tumma kuti ma-lat an pa nao ye, ar Paplo noar ipsatiile a tule mar nue parsoke ye, eiskutiit yeo6 Te ekine e mar apar ki toiktar

suitti mekis suli ipa paapak ar ipampe mekis tipe, Sesarea nek kwe-pur se nat ye, te ekine panet kineikar ittoket kanki si kua, Paplo easapin nitake imas yeo7 Te ekine Paplo noni kua, Utio

mar Erusalem nek kwepur pa nonimalat, per epilis kwiskus mar ye,kala kwen suli e ki sunmaik nonimar ye, tekitte kek nue teki kusatpar ami mar par yeoS Teeki Paplo, na tukkin

pentakke ka apin soikte ye,ikar nikka ikar mekis malat teittoket neka te ekine Sesar kian nos sur yeo9 Ar Pesto ti Utio mar napir opinsa

pi sokku Paplo apin soikte ye :lErusalem nek kwepur se pe napisoke ye, a ki an asapin pe ikar ittosi pe ape soke ye?10 Teeki Paplo soik ye: An Sesar

ikar ittoket kan asapin an kwiskuetwilup ye, a ki an ikar napirroleketye, ar Utio mar kin ti kwen an nossur ye, ar pe nue wis yeo

11 Ar an nosa kuti tipe ye, teekine immar tummat an oakkalosa

Kus Malatti 25

guardado en Cesarea,y que eI mismo partiriapresto.

5 Los que de vos-otros pueden, dijo, des-ciendan juntamente; ysi hay algun crimen eneste varon, acusenle.

6 Y deteniendoseentre ellos no mas deocho 0 diez dias, venidoa Cesarea, el siguientedia se sento en el tri-bunal, y mando quePablo fuese traido.

7 EI cual venido, Ierodearon los Judiosque habian venido deJerusalem, poniendocontra Pablo muchas ygraves acusaciones, lascuales no podian pro-bar;

8 Alegando el por suparte: Ni contra la leyde los Judios, ni contrael templo, ni contraCesar he pecado ennada.

9 Mas Festo, que-riendo congraciarsecon los Judios, res-pondiendo , Pablo,dijo: lQuieres subir aJerusalem, y all' serjuzgado de estas cosasdelante de mi?10 Y Pablo dijo: Ante

el tribunal de Cesarestoy, donde convieneque sea juzgado. A losJudios no he hechoinjuria ninguna, comotu sabes muy bien.

11 Porque si algunainjuria, 0 cosa alguna

Kus Malatti 25

digna de muerte hehecho, no rehuso morir jmas si nada hay de lascosas de que estos meacusan, nadie puededarme , ellos. A Cesarapelo.

12 Entonces Festo,habiendo hablado conel consejo, respondio:lA Cesar has apelado?a Cesar iris.

13 Y pasados algunosdias, el rey Agripa yBernice vinieron a Ce-sarea' saludar' Festo.

14 Y como estuvieronalli muchos dias, Festodeclaro la causa dePablo al rey, diciendo:Un hombre ha sidodejado preso por Felix,

15 Sobre el cual,cuando fui a Jeru-salem, vinieron a milos principes de lossacerdotes y los an-cianos de los Judios,pidiendo condenacioncontra elj

16 A los cuales res-pondi, no ser costum-bre de los Romanosdar alguno a la muerteantes que el que esacusado tenga presen-tes sus acusadores, yhaya lugar de defen-derse de la acusacion.

17 Asi que, habiendovenido ellos juntos aca,sin ninguna dilacion, aldia siguiente, sentadoen el tribunal, mandetraer al hombre;

131

purkwet ikar an ka mekis tipe anmer purko te an kwen pinsa surye; ar an immar teki imas suli kekan ki nasik malar kek Utio mar kaan urmaik yeo Ikar ittoke ka Sesarse an kolo yeo12 Teeki Pesto ikar itto malat e

po ikar ittos kua, apin soikte ye :Sesar se patto pe kocha sokku Sesarse pe nao yeo13 Te ekine ip pikpaat sorpa errey

Akrippa, e orne Pemise e pokwa Se-sarea se Pesto arkan ka noni yeo14 Te ekine a ki untar meket

kine, Pesto Paplo ikar errey Akrippaowisoar ye, soikte ye: Pelis ti tulewarkwen eskarya ki mel-Ie si opesnat yeo

15 A tule ti Erusalem nek kwepurki an rna kua, Utio ikar ki sunmaikmalat tumma kan te ekine Utio kirmar tumma kan an owisoar mar ye,a tule oturtakket ikar an par ami pikuar mar yeo

16 A tule mar, an apin imas ye,Oroma ikar ti we ki rna ye, tule yoik-sar ikar ittos suli iploko ye rna surye, pina tule e ki sunmaik nanait epo na apin apin ikar itto kwelo ye teekfne ikar nue nikka na san purpaichole nait pina sok kwichi kuo ye,ar teki ikar ma ye17 Teki sokku a mar pane ki we

se noni mar kua, an kwen sanarkut sur ye, ikar ittoket kan ki siketye, te ekine a tule an se se taket animas yeo

Page 66: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

132

18 A tule ki e ki sunmaikti malatmar kwiskus kua, teki immar imaikti soke ti, kwen nek oakkal0 ti suliyop nik soikte mar yeo

19 Unnila ip sokkwen kin piPapl0 e po apin apin na imaar marye, e tat kan ikar kin ye, te ekinetule warkwen Esus nukatti, e mar tipurkwis soik mar ye, ar Papl0 titula kuti ye soik yeo20 Teki sokku a ikar ti nue kek

an par ami kus sokku, an e se ekichasun ye, sunna Erusalem nek kwepurse pe nater soke ye, a ki ikar marnapirroke kar yeo21 Ar teeki Papl0, Sesar Akusto

e ka ikar itto pi pe sokku, kannareskarya ki siket soikte ye, teeki ankannar kas par sun ye, ipa kan mo-sar Sesar se parmite kar yeo22 Te ekine Akrippa, Pesto ka

soikte ye: An sunnat a tule e ikaran itto pi yeo Pane e ikar pe ittokoye, Pesto e ka soikte ye23 Te ekine pane ki, Akrippa e

ome Pernise e pokwa per nue nutak-kar immar nikka tule ikar itto ma-lat apar se toik noni ye, sorta saiklatumma kan te ekine nek kwepurkir mar tumma kan mar yeo TeekiPesto soket pa Papl0 ti sele noni yeo24 Te ekine Pesto soikte ye:

Errey Akrippa ye, pe1a kir mar weki pe an mar apar ki puik ma1atye, we tu1e pe taik mar ye, Utio marpukkitar Erusa1em nek kwepur kipe1a te ekine we kin malatti an ki

Kus Malatti 2~

18 Y estando pre·sentes los acusadoresningtin cargo produ-jeron de los que ycsospechabaj

19 Solamente tenlaDcontra el ciertas cues-tiones acerca de su su-perstici6n, y de uncierto Jesus, difunto,el cual Pablo afirmabaque estaba vivo.

20 Y yo, dudando encuesti6n semejante,dije, si queria ir a J eru-salem, y alia ser juz-gado de estas cosas.

21 Mas apelandoPablo a ser guardadoal conocimiento de Au-gusto, mande que Ieguardasen hasta queIe enviara A Cess.r.

22 Entonces Agripadijo a Festo: Yo tam-bien quisiera oir a esehombre. Y el dijo:Manana Ie oiras.

23 Y al otro dla,viniendo Agripa y Ber-nice con mucho apa-rato, y entrando enla audiencia con lostribunos y principaleshombres de la ciudad,por mandato de Festo,fue traido Pablo.

24 Entonces Festodijo: Rey Agripa, ytodos los varones queestais aqui juntos connosotros, vies a este,por el cual toda lamultidud de los Judiosme ha demandado en

Kus Malatti 26

Jerusalem yaquI, dan-do voces que no con-viene que viva mas j

25 Mas yo, hallandoque ninguna cosa dignade muerte ha hecho, yel mismo apelando aAugusto, he deter-minado enviarle.

26 Del cual no tengocosa cierta que escribaal senor j por 10 que Iehe sacado a vosotros,y mayormente a ti, ohrey Agripa, para quehecha informacion,tenga yo que escribir.

27 Porque fuera deraz6n me parece enviarun preso, y no informarde las causas.

Capitulo 26

1 Entonces Agripadijo a Pablo: Se tepermite hablar por timismo. Pablo entonces,extendiendo la mano,comenzo a responderpor si, diciendo:

2 Acerca de todaslas cosas de que soyacusado por los Judios,oh rey Agripa, me ten-go por dichoso de quehaya hoy de defen-derme delante de tij

3 Mayormente sa-bien do tu todas lascostumbres y cues-tiones que hay entrelos Judlos: por 10 cualte ruego que me oigascon paciencia.

133

nai pinna sur kortiti mar ye, we tule,tula par kuti kuet sur yeo25 Teeki an ittoar kua a tule kwen

immar oakka1ot suli kwen purkwet eikar ma sur ye, ar na tukkin SesarAkusto se ikar ekicha par sokku anparmitet sokkar sun yeo26 An tu1e tummat pirrikinet se

kek an immar napirra kwat e ki annarmaik yeo Teki sokku a tu1e tian pe asapin se noni sun ye, purpe asapin sunna ye, errey Akrippaye, ati nue ikar par amisat sorpaapakkar an immar narmaik1eketnikkar yeo27 Ar an ti itto kua, ipi kar sunna,

eskarya ki mel-Ie siitti, ikar kwellkin nue par amiles suli an parmisunno yeo

Kappittul0 261 Te ekine Akrippa Pap10 ka soik

ye: Nape san ki sunna pe sunmak-ko ye, sunmaik ten yeo Teekisunmakke ka Papl0 switawar oyotkua, na san pentakke ka soikte ye:2 Welikwar anna tukkin itto ye,

errey Akrippa ye, emi ipa ki pe asa-pin anna san u1ar sunmak kwiskuye, ar pela Utio mar an ki yoottesunmaiksa ma1at ikar kin yeo3 Ar pe ti napirra kwat pa nue

wis ye, Utio mar taeti, te ekine eikar kan Utio mar apar ki mamaitye; teki sokku an pe se ekis ye,nue ulup se parkaakwa an par it-toko yeo

Page 67: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

135

11 A mar peetse pali pali an wiosye, pela Utio mar ittoket neik markin ye, te ekine a mar Pap Tummatipe nuk kakaet aiksaar an imas ye,te ekine a mar nue sae an taiksa ye,nek kwepur kwappit mar kin pelaan tummat wios yeo

12 Teeki Utio ikar ki sunmaikmalat tumma kan an ka ikar uiksat,kankuet pa te ekine a soket pa anTamasko se nate kus yeo

13 Errey ye, yorrukkut pali ikarpa, kwal-Iu tummat neik mee, nipnek ki, nap neik se ka noni an taik-sa ye, tat pa pur pule ka ye, pelaan epilis te ekine an pa natap malatse pakkar per epilis kas yeo

14 Te ekine an mar per nap seaiklas kua, kaya purpa an ka sunmakan ittos ye, Epreo kwapin ki soikteye: Saul0, Saul0 ye lipi ka pe sapsur an wio ti ye? Ikar pulet imaiktirpeetse yeo

15 Te ekine an soikte ye: lTuleTummat Pirrikinet pe toa ye? Teekisoikte ye: An Esus ye, pe an sap surwio tiit Tule yeo

16 Kwichipin pe sa ye; anna pese na oyo noni kua, we ikar kuetkin ye, mai ka pe nuik sae kar ye,te ekine poik per immar pe taiksatte ekine immar pe takkoet te ekinean pe se an immar oyo nonikkoetparsoke ka an pe nuik sa par yeo

17 Tule mar ki te ekine Entilesmar ki an pe api onoko ye, ar a tulemar se an pe parmi yeo

14 Y habiendo caidotodosnosotros en tie-rra, oi una voz que mehablaba, y decia enlenguahebraica: Saulo,Saulo, lpor que mepersigues? Dura cosate es dar coces contralos aguijones.

17 Librandote delpueblo y de los Gen-tiles, a los cuales ahorate envio,

15 Yo entonces dije:lQuien eres, Seil.or? Yel Seil.or dijo: Yo soyJeslis, a quien tli per-sigues.

16 Mas levantate, yponte sobre tus piesjporque para esto te heaparecido, para ponertepor ministro y testigode las cosas que hasvisto, y de aquellas enque aparecere a ti:

12 En 10 cual ocu-pado, yendo a Damas-co con potestad y co-mision de los prin-cipes de los sacerdo-tes,

13 En mitad del dia,oh tey, vi en el ca-mino una luz del cielo,que sobrepujaba el res-plandor del sol, la cualme rode6 y a los queiban conmigo.

Kus Malatti 26

11 Y muchas veces,castigandolos por todaslas sinagogas, los forcea blasfemarj y enfure-cido sobremanera con-tra ellos, los perseguihasta en las ciuda-des extraiias.

9 Yo ciertamentehabia pensado deberhacer muchas cosascontra el nombre deJeslis de Nazaret:

8 iQue I lJ lizgasecosa increible entrevosotros que Dios resu-cite los muertos?

7 A la cual promesanuestras doce tribus,sirviendo constante-mente de dia y denoche, espel'an quehan de llegal'. Por lacual esperanzll, oh reyAgripa, soy aCllsado delos Judios.

Kus Malatti 26

10 Lo cual tambienhice en Jerusalem, yyo encerre en carcelesa muchos de los santos,recibida potestad delos prlncipes de lossacerdotes j y cuandoeran matados, yo di mivoto.

4 Mi vida pues desdela mocedad, la cualdesde el principio fueen mi nacion, en Jeru-salem, todos los Judiosla saben.

5 Los cuales tienenya conocido que yodesde el principio, siquieren testificarlo,conforme a la masrigurosa secta de nues-tra religion he vividoFariseo.6 Y ahora, por la

esperanza de la pro-mesa que hizo Dios anuestros padres, soyllamado en juicioj

4 Erusalem nek kwepur ki, anyar sunnat kine kepe an nuchukkwatunkualitti, Utio mar nue wis yeo

S A mar tikka sur kus nue anwis mar ye, ar nue an par soiktemalar ye, an Pariseo sunnat ku yeera ikar kan kannar pa an mar tat kanikar mesisat pa, an a ikar kan panue na yeo6 Emi te an ikar kan ki an

paramile nakus sun ye, ulup ki PapTummat an mar tat kan ka ukkosoiklesat ikar kan kin yeo7 Ar a Pap Tummat ikar ukkoe

soiklesat ki an mar tat kan soikampe kakka po akkar akkar tulaampik kus ye, ar a mar pane panePap Tummat ka e kwake pela mak-kar ulup ki ise pinsar puik yeo Aikar ulup ki immar nue pina soketular, errey Akrippa ye, an Utio marse sole kwis yeo8 lAr ipi ka immar penkuleketi

yopi pe epinsa mar sun ye, ar wePap Tummat tule purkwisar kannarotuloen ta sur sin ye?9 Inso napir an neik imaikti anna

pien ye, peetse an Pap Esus Nasa-reno ki an sikti kus ku yeo

10 A immar ti an Erusalem nekkwepur ki an imas par ye, te ekinepukkitar tule kwake purpa nue kannik malat, an eskarya ki met ye,Utio ikar ki sunmaik malat tummakan, ikar kankuet, an ka ukket parye, a mar iplole na kua napir an taik-sa yeo

134

Page 68: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

137

Akrippa, Paplo kanappin ye, (Kristia-pa nakuet naka pe

teki sunmaiksa kua,ye, te ekine erreytaik mait, te ekine

kwat ukko ye, te ekine Entiles markar mo yeo24 Teki anna san ular sunmak

kwis kua, Pesto pinna sur e kasoikte ye: Paplo ye, pe neik oes kukwis ye, immar tumma pe turtaiksattipe ki aikpitte ye, apina pe akkar kupi yeo25 Ar Paplo soikte ye: Pelis tule

tummat ye, an neik oes ku kwissur ye, nue wisi ikar nappirra kwatpa an sunmak kwis yeo26 Ar errey a immar nue wis

sokku an kwen top suli a tule asapinan sunmaik sun ye; an nue epinsakua a immar ti kwen e ki etukkuletsur ye, ar a immar ti arpakke tuk-kuar kut sur ye27 lErrey Akrippa, Pap Tummat

kaya purpa parsoik malat pe ulup kipen suli? An pe wis ye, ulup ki pepen sur yeo

28 Te ekinesoikte ye: Icheno) Pap Kristoan imaik yeo29 Ar Paplo soikte ye: Pap Tum-

mat sik an pinsa na ye, pittikki pepi suli, emi ipa ki pela an itto puikmalat, emis pin tipe, nappi paiksartipe, an ki pe ku mar mokan yeerpanye, - eskorro tup kin ti attinnarsur yeo30 Te ekine

errey kwiskusOroma ka yar

26 Pues el rey sabeestas cosas, delantedel cual tambien habloconfiadamente. Puesno pienso que ignoranada de esto; pues noha sido esto hecho enalglin rincon.

27 lCrees, rey Agripa,Ii los profetas? Yo seque trees.

30 Y como hubodicho estas cosas, selevanto el rey, y el

28 Entonces Agripadijo Ii Pablo: Por pocome persuades Ii serCristiano.

25 Mas el dijo: Noestoy loco, excelen-tisimo Festo, sino quehablo palabras de ver-dad y de templanza.

Kus Malatti 26

29 Y Pablo dijo:jPluguiese Ii Dios quepor poco 0 por mucho,no solamente bi, mastam bien todos los quehoy me oyen, fueseishechos tales cual yosoy, excepto estas pri-siones!

para anunciar luz alpueblo y Iilos Gentiles.

24 Y diciendo elestas cosas en su de-fensa, Festo Ii gran vozdijo: Estis loco, Pablo jlas muchas letras tevuelven loco.

22 Mas ayudado delauxilio de Dios, per-severo hasta el dia dehoy, dando testimonio Iipequeiios y Ii gran des,no diciendo nada fuerade las cosas que losprofetas y Moises di-jeron que habian devenir:

20 Antes anuncieprimeramente a los queestan en Damasco, yJerusalem, y por todala tierra de Judea, y Alos Gentiles, que searrepintiesen y se con-virtiesen ADios, ha-ciendo obras dignas dearrepentimiento.

23 Que Cristo habiade padecer, y ser elprimero de la resurrec-cion de los muertos,

21 Por causa de estolos Judios, tomlindomeen el templo, tentaronmatarme.

19 Por 10 cual, oh reyAgripa, no fUI rebeldeIi la vision celestial j

Kus Malatti 26

18 Para que abrassus ojos, para que seconviertan de las tinie-bIas Ii la luz, y de lapotestad de Satanas IiDiosj para que reciban,por la fe que es en mi,remision de pecados ysuerte entre los santi-ficados.

18 A mar ipya arkae kar ye, neiksichit ki pukkwat, neik mee kwatse opirre kar ye, te ekine nia saiklakankuet ki kale siit, Pap Tummatkankuet se opirre kar ye; ati kwakeki isku nait elile kalan yeo Te ekineulup ki penkut suli, an ki kwakepurpa nuet nikkus malat pa, a marpa nip nek ki, neik ipkue kar yeo

19 Teki sokku errey Akrippa ye,purpa tikka suli nip nek ki antaiksat pa immar imaiksa suli ankwen kut sur yeo20 Ar kepe Tamasko ki puik malat

ka an soiksa ye, te ekine Erusalemkin ye, te ekine pela Utea yar kinpar ye, kep Entiles mar se ye; atia mar na iskutiit ka wile itto ke karye, Pap Tummat se aikpirre kar ye,ar kwake ki iskusat ka wile itto ti,makasar na oyo ti kue kar yeo21 Ar a ular Utio mar ittoket neik

yakki an kas mar ye, an iplo pi kuarmalan yeo22 Teki sokku we ki Pap Tummat

an pentaiksa kuti kuat pali emi ipaki an pars ok kwichi ku ye, pela tulemar yaikana te ekine tule tummakan se pakkar yeo An immar paitmar ki sunmaik ti sur ye, unnilaPap Tummat kaya purpa parsoikmalat te ekine Moises immar tanikkosoiksat ikar kin pi yeo23 We Kristo ti naikpit ittoko ye,

te ekine a inse purkwar mai kannarturkuo kua, tule mar ka neik mee

136

Page 69: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

138

Pernise, pela epa puik malat perkwiskut mar mo yeo31 Te ekine aiknit mar kua pachik

aiknepa na e ka sunmaar mar ye,soikte ye: We tule immar kwenoakkalot sur ye, purkwet te ekineeskatya ki mel-Ie sii kuet sur yeo32 Teeki Akrippa Pesto ka soik

ye: We tule ar onoleke wilup pinye, Sesar se ikar ittoko ye, soiksasulin yeo

Kappittulo 271 Te ekine an mar Italia yar se

ur ki naet soiklear sokku, Paplo teekine tule pa malat eskarya ki mel-le si malat, Akusto Sesar sorta markaptan warkwen, Ulio nukat se, uiklenoni mar yeo2 Teeki an mar Atramitena ur ki

an nakkwis mar kua, an nat marsun ye, Asia kakka sik ikar naetrna ye, teki opaikte mar sun ye, anmar pa Aristarko, Masetonia tule,Tesalonikka yar kinet nat mo yeo3 Panet kine an mar Siton se toik

noni mar ye, Ulio ti Paplo ki nuete ki pinsas sokku ikar nol-Io e kaimas ye, teki sokku e mar se attaikti, opunno ti kus yeo4 A ki an nai nat mar kua, Sipro

tup urpa an nat mar ye, ar purwaan mar apinnit te yeo

S Te ekine an mar Silisia teekine Pampilia temar opaiksa kua,Mira se an noni mar ye, Lisia nekkwepur yeo

Kus Malatti 27

presidente, y Bernice,y los que se hab(ansentado con ellos;31 Y como se retira-

ron aparte, hablabanlos unos a los otros,diciendo: Ninguna cosadigna ni de muerte, nide prision, hace estehombre.32 Y Agripa dijo a

Festo: Podia este hom-bre ser suelto, si no hu-biera apelado a Cesar.

Capitulo 27

1 Mas como fuedeterminado que ha-biamos de navegarpara Italia, entregarona Pablo y a algunosotros presos a un cen-turion, lIamado Julio,de la compaiUa Augus-ta.2 Asi que, embarcan-

donos en una nave Ad-rumentina, partimos,estando con nosotrosAristarco, Macedoniode Tesalonica, paranavegar junto a loslugares de Asia.

3 Y otro dia lIegamosa Sidon; y Julio, tra-tando a Pablo conhumanidad, permitioleque fuese a los amigos,para ser de ellos asis-tido.

4 Y haciendonos a lavela desde alii, nave-gamos bajo de Cipro,porque los vientos erancontrarios.5 Y habiendo pasado

la mar de Cilicia yPamphylia, arribamosa Mira, ciudad deLicia.

Kus Malatti 27

6 Y hallando alii elcenturion una naveAlejandrina que nave-gaba a Italia, nos pusoen ella.

7 Y navegando mu-chos dias despacio, yhabiendo apenas lIe-gado delante de Gnido,no dejandonos el vien-to, navegamos bajo deCreta, junto a Salmon.

8 Y costeAndola difi-cilmente, lIegamos Aun lugar que lIamanBuenos Puertos, cercadel cual estaba la ciu-dad de Lasea.9 Y pasado mucho

tiempo, y siendo yapeligrosa la navega-ci6n, porque ya erapasado el ayuno, Pabloamonestaba,

10 Dicibdoles: Va-rones, veo que contrabajo y mucho dafl.o,no s610 de la cargaz6ny de la nave, mas aunde nuestras personas,habrA de ser la nave-gaci6n.

11 Mas el centurioncreia mas al piloto y alpatron de la nave, quea 10que Pablo decia.

12 Y no habiendopuerto comodo parainvemar, muchos acor-daron pasar aUn de alii,por si pudiesen arribara Fenice e invemar alii,que es un puerto de

139

6 A kine sorta kaptan, Aleantrinaur kwensak Italia yar se nasoik naiami noni ye; teeki a ki an onakkwismar sun yeo7 Te ekine ip piikpa pinastikki

nanaet kine peetse anna imaiksamar ye, kep an mar Nito se opaiksamar ye, ar purwa an mar apin sokku,Kretta tup urpa an nat mar sun ye,Salmon tup sik yeoS Teeki a kakka pa peetse na

imaik natap kua, ur naku malat NeikNuet Nakuet nukat se an noni marye, a walik Lasea nek kwepur si yeo9 Teeki ipa kan ti peetse kus

onatani ye, paket ipa kan ti pattonasa sokku, nanaet ti peetse ponikwar ku pi s'un ye, teeki Paplo emar ka pinsaet uiksa S'I.In yeo10 Teekie mar ka soikte s'un ye:

Ai mar ye, an ti an tak kua, we anmar na sokkalitti peetse naikpi kutako ye, untar immar yokku tako ye,unnila immar te ekine ur pi sur ye,ar an mar san se pakkar yeo11 Ar tekitte sorta kaptan pur

pule ur se mait te ekineur ipet it-tos ye, Paplo soket ti pai kwen ittosur yeo12 Ar tampe ki ur nakuet neik

nuet sur sokku, a ki nai, pur nakupi sulit, napi malat pur pule merkuye, Penise unno ye soken ye, aiksaara se nakue kar ye; ar a kin ti Krettatup ki ur mar nakuet nek kwepurye, a ki tat nakkwe sikki paiksaar

Page 70: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

140

te ekine yar sikki paiksaar attaikleyeo

13 Te ekine yar sik purwa pinas-tikki kol-Iar kua, e ikar kuto na pimalan ye, kep esnas epis mar kua,Kretta tup kakka naka naka pa natmar yeo

14 Teeki sikkwas sanarkwet ki tipurwa tummat an mar ki yar sikkol-Iar ye, Eurukaliton nuik yeo

15 Te ekine ur purwa nue apinkus kua, kek apin nana ye, kannaran selet mar sun yeo16 Teeki tup kwakwen Klauta

nukat urpa an nat mar kua, untarimakket ki an urpote nutaiksa maryeo17 Teeki urpote an onakkwis mar

kua, kep ur tummat an nue an etiehamar ye, te ekine akkwa ki mel-Iekena takkar mar kua, ur mor tummatesus mar ye, kep urmor sennikwat pinai purwa pa an pinastikki selet marsun yeo18 Te ekine an mar ti purwa pa

peetse ip apka nai kus kua, pane kiimmar se mait ti pa mis mar sun yeo19 Teeki ipa pa ki ur pattik mar

ti an mit mar yeo20 Te ekine ampa purwa pinna sur

kor mait kine, tata, te ekine niiskwamar ip piikpa ki kwen taikle sur kuskua, na san ti par nukus te ye parkwen pinsas sur mar yeo21 Ar teeki peetse mas kun suli

ku tani mar kua, Paplo e mar aparki kwiskus ye, teeki soikte ye: Ai

Kus Malatti 27

Creta que mira alNordeste y Sudeste.

13 Y soplando elaustro, pareciendolesque ya tenian 10 quedeseaban, alzando ve-las, iban cerca de lacosta de Creta.

14 Mas no muchodespues di6 en ella unviento repentino, quese llama Euroclid6n.15 Y siendo arreba-

tada la nave, y nopudiendo resistir con-tra el viento, ladejamos, y eramosllevados.16Y habiendo corrido

a sotavento de unapequena isla que sellama Clauda, apenaspudimos ganar el es-quife;17 El cual tomado,

usaban de remedios,cinendo Ia nave; yteniendo temor de quediesen en la Sirte, aba-jadas las velas, eranasi llevados.

18 Mas siendo ator-mentados de una vehe-mente tempestad, alsiguiente dia alijaron;

19 Y al tercer dianosotros con nuestrasmanos arrojamos losaparejos de Ia nave.20 Y no pareciendo

sol ni estrellas pormuchos dias, y vinien-do una tempestad nopequeiia, ya era per-dida toda la esperanzade nuestra salud.21 Entonces Pablo,

habiendo ya mucho queno corniamos, puestoen pie en medio de

Kus Malatti 27

ellos, dijo: Fuera decierto conveniente, ohvarones, haberme oido,y no partir de Creta, yevitar este inconve-niente y dano.

22 Mas ahora osamonesto que tengAisbuen animo; porqueninguna perdida habrade persona de vosotros,sino solamente deIa nave.23 Porque esta noche

ha estado conmigo elangel del Dios del cualyo soy, y al cual sirvo,

24 Diciendo: Pablo,no temas; es menesterque seas presentadodelante de Cesar; y heaqui, Dios te ha dadotodos los que navegancontigo.25 Por tanto, oh

varones, tened buenanimo; porque yo con-f!o en Dios que seraasi como me ha dicho;

26 Si bien es men-ester que demos enuna isla.27 Y venida la de-

cimacuarta noche, ysiendo llevados porel mar Adriatico, losmarineros a la medianoche sospecharon queestaban cerca de al-guna tierra;

28 Y echando lasonda, hallaron veintebrazas; y pasando unpocomas adelante, vol-viendo a echar la son-da, hallaron quinj;ebrazas.

29 Y habiendo temorde dar en lugares esca-brosos, echando cua-tro anclas de Ia popa,

141

mar ye, pe an itto mar kalan ye,Kretta tup ki nai mer nota kar malanye, mer we naikpi kuet te ekine sanyokkuet amie kar yeo22 Teki sokku an pe ka soik mar

sun ye, kantik na sa mar ye, artule warkwen pe mar apar ki sankwen yokkuo sur ye, ar unnila ur piyokkuo yeo23 Ar emi muttik Pap Tummat

anker an walik kwiskus ye, an PapTummat kat ye, ar an a ka maile yeo24 Soikte ye, Paplo ye, mer top

ku ye; Sesar asapin pe kwiskuetseko ye, teki sokku Pap Tummatti, napir pe ki pinsaet pali, pela pepa kuti malat san onoko yeo25 Teki sokku, ai mar ye, kantik

na pe sa mar ye, Pap Tummat ulupki an kwen pen sur ye, an ka soikle-sat ki kuo an epinsa yeo26 Ar an mar tup kwakwen ki

mel-le malo yeo27 Te ekine an mar muttikkit ipa

ampe kakka pakke kus kannar kan-nar Atriatikko temar ki sele ti kua,neka kapikwen ki sela kan yar motani ye pi mar yeo28 Teik sokku ti wilup imas mar

ye, takkar kua tali tula kwen wirku ye; teeki iehe nat par kua, wilupimas par ku tali ampe kakka attarwir ku yeo29 Teeki apakkar akkwa pir ki

mel-Ieket an mar insaar mar sokku,esnas kwa pakke asu pa ekwaeha

Page 71: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

ekinemarmarkek

142

mar, pittikki neik oipos tipe, Papse pinsa pukkwa kuar mar yeo30 Te ekine se1akan arpakke

wakkin soik nana mar kua, ur potetemar se otes mar ye, yamo ur asuasapin pa esnas ekwan sokkali yopimas mar yeo31 Pap10 sorta kaptan te

sorta mar ka soikte: We tu1eur yak ki ampik ku sulile, pekek anna san par ono mar ye,na pe pentaik mar yeo32 Teeki sorta mar ur pote urtup

siksa mar kua, kep ose1es mar yeo33 Neik ipkuet sikki, Pap10 a

mar ki mas kunne ka wile nakus ye:Emi ipa ki ip ampe kakka pakke kus,sur ittoet pa mas kwen pe kun tanisur mar yeo34 Teki sokku an pe ka soik mar

ye, wis mas itto mar ye, ar ape apkan okannoko ye, ar saik1a kia,ka kwen saar pe nona ki kwen yok-kuo sur mar yeo3S Te ekine teki soiksa kua, kep

matu sus ye, pe1a e mar pukkwatapar ki Pap Tummat se kin pinsasye, teki pichis kua, kutte mar sunyeo36 Teeki pe1a kwake kanna1es

mar ye, kep e mar mas kucha marmo yeo37 Pe1a an mar ur yak ki, tu1at

ta1et ilapo kakka tu1a pa kak ampekakka nerkwa puik mar yeo38 Te ekine unni kuar kucha

Kus Malatti 27

deseaban que se hi-ciese de dia.

30 Entonces pro-curando los marineroshuir de la nave, echadoque hubieron el es-quife a la mar, apa-rentando como quequerian largar las an-clas de proa,31 Pablo dijo al cen-

turi6n y Alos soldados:Si estos no quedan enla nave, vosotros nopodeis salvaros.

32 Entonces los sol-dados cortaron los ca-bos del esquife, y de-j4ronlo perder.33 Y como comenz6

Aser de dla, Pablo ex-hortaba A todos quecomiesen, diciendo:Este es el decimo-cuarto dfa que esperAiIy permaneceis ayunos,no comiendo nada.34 Por tanto, 01

ruego que com4is porvuestra salud: que niaun un cabello de lacabeza de ninguno devosotrOI5perecerA.

3S Y habiendo dichoesto, tomando el pan,hizo gracias A Dios enpresencia de todos, ypartiendo, comenz6 acomer.

36 Entonces todosteniendo ya mejor am-mo, comieron ellostambien.

37 Y eramos todaslas personas en la navedoscientas setenta yseis.

38 Y satisfechos de

Kus Malatti 28

comida, aliviaban lanave, echando el granaa la mar.39 Y como se hizo de

dia, no conoclan latierra; mas veian ungolfo que tenia orilla,al cual acordaron echar,si pudiesen, la nave.

40 Cortando pueslas anclas, las dejaronen la mar, largandotambien las atadurasde los gobernalles; yalzada la vela mayor alviento, fbanse A laorilla.

41 Mas dando en unlugar de dos alllas,hicieron encallar lanave; y la proa, bin-cada, eltaba lin mo-verle, y la popa Ieabrfa Con la fuena dela mar.42 Bntollcel el acuer-

do de 101 loldadol eraque matalen 101 prelol,porque ninguno Ie fu-gase nadando.43 Mas el centuri6n,

queriendo salvar APa-blo, estorb6 este acuer-do, y mand6 que losque pudiesen nadar, seechasen los primeros,y saliesen Atierra;44 Y los demas, parte

en tablas, parte encosas de la nave. Y asiaconteci6 que todos sesalvaron saliendo Atierra.

Capitulo 28

1 Y cuando escapa-mos, entonces supimosque la isla se llamabaMelita.

H3

mar kua, ur wis 01-10 makke ka,matu pur ti pa mis mar yeo39 Neik ipkus kua, yar akku taik

mar ye, ar sukkun pippi kwa, ukkuppi nai takkar mar ye, a ki toket sok-kar mar sun ye, kakka se ur setakekar yeo40 Te ekine esnas tup siksa

mar kua, ti yak ki mette mar ye,akka teeki e sortimun attinna1etesiksa mar ye, kep ur mor purwaapin onakkwis mar kua tinat se kepur aparmaikte yeo41 Te ekine ampa yo nue tinat

moe ur tinku nom ye, e asu ukkupki nue poki mekis kua, e sor ti temartummakan arwet pa pichit yeo42 Sorta mar ti kales sele mamait

per okilo soken ye, ar apakkar tom-mo makkar wakkin nar malar yeo43 Ar sorta kaptan, Paplo san

onopi sokku e ikar e mar ipe pichisye, te ekine sorta mar wis tommomaik ma1at inse temar yatse arkwa-net imas ye; kakka se opakkekar yeo44 E mar ti, kwen kwen urko kine

te ekine kwen kwen ur koa maik1esma1at kine opaikte mar ye ; tekisokku ti, pe1a na san onos, kakkase opaiksa mar yeo

Kappittu10 28

1 Teki an apionos mar kua, anwiskus mar sun ye, Melita ye tupti nuik yeo

Page 72: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

145

9 Teki sokku teki nek kus kua,tup ki tookka keku mamaitti nonimar mo ye, te ekine a mar pela nu-kus mar yeo10 Teeki an mar ki napir tummat

pinsas mar ye; kep ur ki an natmar kua, a tule mar immar an apemalat, unni kuar ur se an mar kase noni mar yeo11 Te ekine ni wala pa mekisat

sorpa an ur mor pa nat mar sun ye,Aleantrina ur kin ye tup ki tampepattet ipa kan, perku nai taik naikusat a ur ye, Kastor te ekine Poluse purpa kana ur ki nai ku yeo12 Sirakusa se an toik tap mar

ye, a ki ipa pa an nakus mar yeo13 A ki epirral an nat mar kua,

Rekio se an noni mar ye, teeki ipakwen kusat sorpali yar purwa kol-larye, te ekine pane ki an Putteol0 senoni mar yeo

14 A ki Pap ki kwenat kan antaik noni mar ye, a mar e walik ipakuikle an mekis mar yeo Teeki anOroma se noni mar yeo15 Pap ki kwenat kan, a kin ma-

lat, an mar wiskuar kua, Appio teekine nek tumma kan kwappa siitse an mar apin takke ka noni maryeo Papl0 a mar takkar kua, PapTummat sik welikwar pinsas ye,teeki e kwake kannalet yeo

16 An mar Oroma se noni markua, sorta kaptan per kales malat,etarpe malat kaptan se uik tap ye,ar Papl0 ti warkwen e ka neik

10 Los cuales tam-bien nos honraron conmuchos obsequios; ycuando partimos, noscargaron de las cosasnecesarias.

Kus Malatti 28

11 Asi que, pasadostres meses, navegamosen una nave Ale-jandrina que habia in-vemado en la isla, lacual tenia por ensena aCastor y P6lux.

9 Y esto hecho, tam-bien los otros que enla isla tenian enfer-medades, lJegaban, yeran sanados:

12 Y llegados a Sira-cusa, estuvimos alIitres dias.

13 De alIi, costeandoalrededor, vinimos aRegio; y otro dia des-pues, soplando el aus-tro, vinimos al segundodia a Puteolos;

14 Donde habiendohalJado herman os, nosrogaron que quedase-mos con ellos sietedias; y luego vinimosaRoma;15 De donde, oyendo

de nosotros los her-manos, nos salieron arecibir hasta la plazade Appio, y Las TresTabemas; a los cualescomo Pablo vi6, di6gracias aDios, y tom6aliento.

16 Y como lJegamosaRoma, el centuri6nentreg6 los presos alprefecto de los ejer-c:itos, mas a Pablo fue

Kus Malatti 28

5 Mas el, sacudiendola vibora en el fuego,ninglin mal padeci6.6 Empero ellos esta-

ban esperando cuandose habia de hinchar, 6caer muerto de re-pente; mas habiendoesperado mucho, yviendo que ninglin malIe venia, mudados,decian que era un dios.

7 En aquelJos lugareshabia heredades delprincipal de la isla,lJamado Publio, el cualnos recibi6 y hosped6tres dias humana-mente.8 Y aconteci6 que el

padre de Publio estabaen cama, enfermo defiebres y de disente-ria: al cual Pablo entr6,y despues de haberorado, Ie puso lasmanos encima, y Iesan6.

3 Entonces habiendoPablo recogido algunossarmientos, y pues-tolos en el fuego, unavibora, huyendo delcalor, Ie acometi6 a lamano.4 Y como los barbaros

vieron la vwora col-gando de su mano, de-cian los unos a losotros: Ciertamente estehombre es homicida, aquien, escapado de lamar, la justicia no dejavivir.

2 Y los barbaros nosmostraron no poca hu-manidad; porque, en-cendido un fuego, nosrecibieron a todos, acausa de la lluvia quevenia, y del frio.

144

2 Te ekine tup kin malat toik nuetan akkwis mar ye; an mar ka sookas mar kua pela an mar arkankas ye, ar ti wi nait ular so okasmar te ekine neik tioppi ittoleketular yeo3 Teeki Papl0 sappan wala kan

amis kua, so yak ki urpe noni ye,so nue uwelear kua, naikpe yappanoar ye, kep naikpe, Papl0 arkan kika noni yeo4 Teki tup kin malat, Papl0 arkan

ki naikpe nai taiksa mar kua, na eka soikte mar ye: We tule makuurri sunsoket an taik ye, aiksaartemar ki wakkicha kuti malan ini-

,kwale, ikar napirroket ikar maiktula kuti imaik pi sur yeo5 Te ekine Papl0 so yak ki naikpe

mit ye, kwen poni ka kar kut sur yeo6 Teeki taik puik mar kua, e ka

enkutako ye pi malan ye, te ekineukkiar purkwis omukkuleto pi marpalin ye; ar kwen akkar kut surtaikte mar kua, untar sanarkuet kie pinsaet kwaite mar ye, soikte ye,we tios an taik yeo7 Emi a walik tule warkwen tup

ki, tule tummat ka kutiit naiknunana ye, a tule Puplio ye nuik ye,a tule ipa pa toik nuet an marakkwis yeo8 Te ekine Puplio e papa uele rna

ye, tisekat kin na ye; a tule se, Pa-pl0 toiksa kua, e ka Pap Tummatse kocha ye, kep teeki a tule ki earkan mesis kua, nutaiksa yeo

Page 73: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

146

amis mar ye, sorta warkwen etarpetimas yeo

17 Teeki ipa pa meket sorpali,Paplo Utio puik malat itu malat nikkocha ye: a mar noni mar kua, amar ka soikte ye: Kwenat kan ye,emi an mar tule mar kine, te ekinean mar pap kan ikar mamait ankwen akkar an imas sur inikwaleErusalem nek kwepur ki an kalesan parmilear sun ye, Oroma tulemar ka an urmaikle noni sun yeo

18 A mar an wilup taiksa mar kua,an intaik sokkar malan ye, ar anikar ittoles kua, purkwet ikar kwenma sur yeo

19 Ar Utio mar kek ku ye, sokkarmar kua, Sesar se ikar ittoke ka,kole an taiklear ye - an tat kan yarmesar sa kwichi kue kar sur yeo20 Teki sokku. a ular an pe nik

kocha mar ye, pe takke ka, te ekinepe apsoe kar ye, ar Israel torkanulup ki immar nue pina soket ularwe eskorro tup ki an kuikmaiklessi yeo21 Te ekine e mar Paplo apin

soikte mar ye: Utea yar ki pe ikarkine teki karta tanikkitti an kwenwis apin taiksa sur mar ye, kwenatkan pe parsoik malat kwen we senana puik sur ye, te ekine pe nuikpela kwen ichole ma sur yeo22 Teki sokku an mar ti sikkwas

pe pinsaet ti an itto pi mar ye; ar

Kus Malatti 28

permitido estar por si,con un soldado que Ieguardase.

17 Y aconteci6 quetres dias despues, Pa-blo convoc6 i los prin-cipales de los Judios;i los cuales, luego queestuvieron juntos, lesdijo : Yo, varones her-manos, no habiendohecho nada contra elpueblo, ni contra losritos de la patria, hesido entregado presodesde Jerusalem enmanos de los Romanos;

18 Los cuales, ha-bi6ndome examinado,me querlan Boltar, porno haber en mi ningunahaber en m! ningunacaula de muerte.

19 Mal contradf-ciendo 101 JUcHOI, fulforzado I apelar IC6lar; no que tenia dequ6 acusar Imi naci6n.

20 Asl que, por estacausa, os he 11amadopara veros y hablaros;porque por la esperan-za de Israel estoy ro-deado de esta cadena.

21 Entonces e110sIedijeron: Nosotros nihemos recibido cartastocante i ti de Judea,ni ha venido alguno delos hermanos que hayadenunciado 6 habladoalglin mal de ti.

22 Mas querrlamosoir de ti 10que sientes;porque de esta secta

Kus Malatti 28

notorio nos es que entodos lugares es con-tradicha.

23 Y habiendole sena-lado un dia, vinieron ael muchos a la posada,los cuales declaraba ytestificaba el reino deDios, persuadiendoles10 concerniente a Je-sus, por la ley deMoises y por los pro-fetas, desde la mananahasta la tarde.

24 Y algunos asen-Han a 10 que se decia,mas algunos no creian.

25 Y como fueronentre si discordes, sefueron, diciendo Pabloesta palabra: Bien hahablado el EspirituSanto por el profetaIsaias ii nuestrospadres,

26 Diciendo:Ve ii este pueblo,

diles:De oido oireis, y

no entendereis;Y viendo vereis, y

no percibireis;27 Porque el coraz6n

de este pueblose ha engrosado,

Y de los oidosoyeron pesada-mente,

Y sus ojos taparon,Porque no yean

con los ojos,Y oigan con los

oidos,

147

an wis mar ye, we ikar kwappit no-sat ti, per neik ukakka se mesakware ki sunmaik titi mar yeo23 Te ekine ipa kwen ampikkuet

ipa e ka nasis mar kua, tule pukkitara mait neik se noni mar yeo A marka Paplo wakkutar sunmaiktetiteki osetos ye, Pap Tummat neiktirpir kanikkit ikar parsoiksi teekine Esu Kristo ikar ki aiksaar emar pinsaet kaet naik nain ye,Moises ikar nikka ikar mesisat palite ekine Pap Tummat kaya purpaparsoik malat ikar par ye, teki sun-maiksa kus yeo24 Kwen kwen teki sunmaikles

ittos malatti, penkut sur mar ye,ar kwen kwen nue ulup ki penkutpar yeo25 Teki na pali pi ikar itto sur

mar kua, na kin pankut mar ye, tekikusat sorpa Paplo kakka kwensoikte kus ye: Pap Tummat KwakePurpa Nuet an mar pap kan ka kwenkakkan soikles sur ye, Isaias, PapTummat kaya purpa parsoket kin yeo26 We tule mar ka pe soik na ye;

uaya ki pe ittoen kua, kwen pe maikittoko sur ye, te ekine ipya ki petakkoen kua, kwen pe maik takkosur yeo27 Ar we tule mar kwake ti serkus

ye, te ekine e uaya mar per nue yal-lir ye, e ipya per etiles mar ye, apak-kar e ipya ki maik takkalir ye, uayaki apakkar maik ittoalir ye, t.e ekine

Page 74: Tummat Ikar Par Soik Malat Kus Malatti

148

e kwake ki apakkar maik neik ittoa-lir ye, te ekine an sik aikpilis tipeye, a mar an nutakko yeo28 Teki sokku pe mar wisi kar

ye, we Pap Tummat kwake purpapentaikleket ikar, Entiles mar separmilear ye; a mar ti itto malo yeo29 Teeki teki soiksat sorpa Utio

mar nat mar sun ye, peetse na emar apin apin imas mar yeo30 Teeki Paplo nue pirka po na

e neik pennuik mai kusat ki mekisye, pela tule mar e se iirmaik maikus malat, apin taik mai kus yeo31 Teeki top suli, e mar kwen

parka ti suli Pap Tummat neik tirpirkanikkit ki sunmaikti te ekine TuleTummat Pirrikinet Esu Kristo ikaroturtaikti kus yeo

Kus Malatti 28

Y entiendan decoraz6n,

Y se conviertan,Y yo los sane.

28 Siiaos pues notorioque a los Gentiles esenviada esta salud deDios i y ellos oiran.

29 Y habiendo dichoesto, los JUd10Ssalie-ron, teniendo entre S1gran contienda.

30 Pablo ernperoqued6 dos anos enterosen su casa de alquiler,y recibia a todos losque a iiI venian,

31 Predicando elreino de Dios y ense-iiando 10 que es delSenor Jesucristo contoda libertad, sin irn-pedirnento.