PHN II. T HC THEO H THNG CU HI V BI TPCHNG 1: ESTE - LIPIT I. Gii thiu chun kin thc v k nng Ch 1. ESTE Mc cn t Kin thc Bit c : Khi nim v este (c im cu to phn t, danh php (gc chc), tnh cht vt l). Phng php iu ch este ca ancol, ng dng ca mt s este. Hiu c : Este khng tan trong nc v c nhit si thp hn so vi axit v ancol c cng s nguyn t C. Tnh cht ho hc ca este : + Phn ng nhm chc : Thu phn (xc tc axit), phn ng vi dung dch kim (phn ng x phng ho), K nng Vit c cng thc cu to ca este c ti a 4 nguyn t cacbon. Vit cc phng trnh ho hc minh ho tnh cht ho hc ca este. Phn bit c este vi cc cht khc nh ancol, axit,... bng phng php ho hc. Gii c bi tp : Xc nh khi lng este tham gia phn ng x phng ho v sn phm, bi tp khc c ni dung lin quan. Phn nng cao: Mt s dn xut ca axit cacboxylic Phn ng kh este thnh ancol. Phn ng gc hirocacbon : Th, cng, trng hp. Phng php iu ch este ca phenol, Kin thc Bit c : Khi nim, phn loi lipit v trng thi t nhin. Khi nim cht bo, tnh cht vt l, ng dng ca cht bo. Hiu c : Tnh cht ho hc ca lipit (Phn ng thu phn v

2. LIPIT

phn ng x phng ho, phn ng hiro ho, phn ng oxi ho gc axit bo, khng no). K nng Da vo cng thc cu to, d on c tnh cht ho hc ca cht bo. Vit c cc phng trnh ho hc minh ho tnh cht ho hc ca cht bo. Bit cch s dng, bo qun c mt s cht bo an ton, hiu qu. Gii c bi tp : Tnh khi lng cht bo v mt s bi tp khc c ni dung lin quan. Kin thc Bit c : Khi nim cht git ra v tnh cht git ra. X phng : Sn xut x phng, thnh phn v cch s dng. Cht git ra tng hp : Sn xut, thnh phn v cch s dng. K nng S dng hp l, an ton x phng v cht git ra tng hp trong i sng. Gii c bi tp : Tnh khi lng x phng sn xut c theo hiu sut v mt s bi tp khc c ni dung lin quan. II. Cu hi v bi tp theo chun kin thc, k nng 1. Este a) c im cu to phn t, danh php (gc chc) 1.1. Este no, n chc, mch h c cngthc phn t chung l A. CnH2nO , n 2. C. CnH2nO2 , n 1 . B. CnH2nO2 , n 2. D. CnH2n+2O , n 2.

3. CHT GIT RA

1.2. Este X no, n chc, mch h c phn trm khi lng cacbon xp x bng 54,54%. Cng thc phn t ca X l A. C2H4O2.. B. C3H6O2. C. CH2O2. D. C4H8O2. 1.3. Este X no, n chc, mch h c phn trm khi lng oxi xp x bng 36,364%. Cng thc phn t ca X l A. C2H4O2.. B. C3H6O2. C. CH2O2. D. C4H8O2. 1.4. ng vi cng thc phn t C4H8O2 c bao nhiu este ng phn cu to ca nhau?

A. Hai. B. Ba. C. Bn. D. Nm. 1.5. T khi hi ca este no, n chc, mch h X so vi khng kh bng 2,55. Cng thc phn t ca X l A. C2H4O2 . B. CH2O2. C. C3H6O2 . D. C4H8O2. 1.6. t chy hon ton 4,40 gam mt este X no, n chc, mch h thu c 4,48 lt kh CO2 (ktc). Cng thc phn t ca X l A. C2H4O2.. B. C3H6O2. C. CH2O2. D. C4H8O2.. 1.7. Metyl Propionat l tn gi ca hp cht c cng thc cu to : A. HCOOC3H7. B. C2H5COOCH3 C. C3H7COOH D. C2H5COOH b) Tnh cht vt l 1.8. Dy cc cht sau c sp xp theo chiu nhit si tng dn : A. CH3COOH, CH3COOC2H5, CH3CH2CH2OH. B. CH3COOH , CH3CH2CH2OH, CH3COOC2H5. C. CH3CH2CH2OH, CH3COOH , CH3COOC2H5 . D. CH3COOC2H5 , CH3CH2CH2OH, CH3COOH. 1.9. Sp xp theo chiu tng dn v nhit si ca cc cht (1) C3H7COOH, (2) CH3COOC2H5 v (3) C3H7CH2OH, ta c th t : A. (1), (2), (3). B. (2), (3), (1). C. (1), (3), (2). D. (3), (2), (1). c) Tnh cht ha hc 1.10. Phn ng tng tc ca ru to thnh este c gi l: A. phn ng trung ha B. phn ng ngng t C. phn ng este ha D. phn ng kt hp 1.11. Thy phn este trong mi trng kim, khi un nng gi l: A. x phng ha B. hirat ho C. krackinh D. s ln men. 1.12. Khi un X c cng thc phn t C4H8O2 vi dung dch NaOH thu c hai cht hu c Y, C2H6O v Z, C2H3NaO2. Tn ca X l A. axit butanoic. B. etyl axetat. C. metyl axetat. D. metyl propionat. 1.13. t chy hon ton 6,00 gam cht hu c n chc X thu c 4,48 lt kh CO2 (ktc) v 3,60 gam nc. X tc dng c vi dung dch NaOH nhng khng tc dng c vi natri. Cng thc cu to ca X l A. CH3COOH. B. CH3COOCH 3.

C. HCOOCH3. D. HCOOC2H5. 1.14. Cht hu c X c cng thc phn t C4H8O2 tc dng c vi natri sinh ra hiro v vi dung dch AgNO 3 trong NH3. Cng thc cu to ca X l A. CH3COOH. C. HOCH2CH2CH2CHO. B. CH3COCH2CH2OH. D. HCOOC 3H7.

1.15. Hp cht X n chc c cng thc phn t C3H6O2. Khi cho 7,40 gam X tc dng vi dung dch NaOH va n khi phn ng hon ton, c cn dung dch thu c 9,60 gam cht rn khan. Cng thc cu to ca X l A. CH3COOCH 3. B. CH 3CH2COOH. C. HCOOC2H5. D. HOC2H4CHO. 1.16. Hai cht hu c n chc X v Y ng phn ca nhau c cng thc phn t C3H6O2. Khi cho 7,40 gam X hoc Y tc dng vi dung dch NaOH va sau c cn dung dch thy: t X thu c 9,60 gam cht rn; t Y thu c 6,80 gam cht rn. Kt lun no sau y l ng? A. X v Y l hai axit ng phn ca nhau. B. X l axit cn Y l este ng phn ca X. C. Y l axit cn X l este ng phn ca Y. D. X v Y l hai este ng phn ca nhau. 1.17. Mt este c cng thc phn t l C4H6O2 , khi thu phn trong mi trng axit thu c dimetyl xeton. Cng thc cu to thu gn ca C4H6O2 l A. HCOO-CH=CH-CH3 C. HCOO-C(CH3)=CH2 B. CH3COO-CH=CH2 D. CH=CH2-COOCH3

1.18. Mt este c cng thc phn t l C3H6O2 , c phn ng trng gng vi dung dch AgNO3 trong NH3, cng thc cu to ca este l : A. HCOOC2H5 C. HCOOC3H7 B. CH3COOCH3 D. C2H5COOCH3

1.19. Khi thu phn este vinylaxetat trong mi trng axit thu c A. axit axetic v ru vinylic B. axit axetic v andehit axetic C. axit axetic v ru etylic D. axit axetat v ru vinylic 1.20. Thu phn este C4H6O2 trong mi trng axit ta thu c mt hn hp cc cht u c phn ng trng gng. Vy cng thc cu to ca este c th l:

A. CH3 - COO - CH = CH2 B. H - COO - CH2 - CH = CH2 C. H - COO - CH = CH - CH3 D. CH2 = CH COO - CH3 1.21. Cho 21,8 gam cht hu c A ch cha mt loi nhm chc tc dng vi 1 lt dd NaOH 0,5M thu c 24,6 gam mui v 0,1 mol ru. Lng NaOH d c th trung ho ht 0,5 lt dd HCl 0,4M. Cng thc cu to thu gn ca A l A. CH3COOC2H5 C. (CH3COO)3C3H5 B. (CH3COO)2C2H4 D. C3H5(COO-CH3)3 1.22. T khi ca mt este so vi hidro l 44. Khi thu phn este to nn hai hp cht. Nu t chy cng lng mi hp cht to ra s thu c cng th tch CO2 (cng t0,P). Cng thc cu to thu gn ca este l A. H-COO-CH3 C. CH3COO-C2H5 B. CH3COO-CH3 D. C2H5COO-CH3 1.23. X phng ho hon ton 9,7 gam hn hp hai este n chc X, Y cn 100 ml dung dch NaOH 1,50 M. Sau phn ng, c cn dung dch thu c hn hp hai ru ng ng k tip v mt mui duy nht. Cng thc cu to thu gn ca 2 este l: A. H-COO-CH3 v H-COO-CH2CH3 B. CH3COO-CH3 v CH3COO-CH2CH3 C. C2H5COO-CH3 v C2H5COO-CH2CH3 D. C3H7COO-CH3 v C4H9COO-CH2CH3 1.24. Mt este to bi axit n chc v ru n chc c t khi hi so vi kh CO2 bng 2. Khi un nng este ny vi dung dch NaOH to ra mui c khi lng ln hn lng este phn ng. Cng thc cu to thu gn ca este ny l A. CH3COO-CH3 B. CH3COO-C2H5 C. H-COO-C3H7 D. C2H5COO-CH3 1.25. Mt este to bi axit n chc v ru n chc c t khi hi so vi kh CO2 bng 2. Khi un nng este ny vi dung dch NaOH to ra mui c khi lng bng17 lng este phn ng. Cng thc cu to thu gn ca 22

este ny l A. CH3COO-CH3 B. H-COO-C3H7 C. CH3COO-C2H5 D. C2H5COO-CH3 1.26. Cho 35,2 gam hn hp gm 2 este no n chc l ng phn ca nhau c t khi hi i vi H2 bng 44 tc dng vi 2 lt dung dch NaOH 0,4 M, ri c cn dung dch va thu c, ta thu c 44,6 gam cht rn B. Cng thc cu to thu gn ca 2 este l

A. H-COO-C2H5 v CH3COO-CH3. B. C2H5COO-CH3 v CH3COO-C2H5. C. H-COO-C3H7 v CH3COO-C2H5. D. H-COO-C3H7 v CH3COO-CH3. 1.27. Este X c cng thc phn t C7H12O4, khi cho 16 gam X tc dng va vi 200 gam dung dch NaOH 4% th thu c mt ru Y v 17,80 gam hn hp 2 mui. Cng thc cu to thu gn ca X l A. H-COO-CH2-CH2-CH2-CH2-OOC-CH3. B. CH3COO-CH2-CH2-CH2-OOC-CH3. C. C2H5-COO-CH2-CH2-CH2-OOC-H D. CH3COO-CH2-CH2-OOC-C2H5 1.28. Cht thm P thuc loi este c cng thc phn t C 8H8O2. Cht P khng c iu ch t phn ng ca axit v ru tng ng, ng thi khng c kh nng d phn ng trng gng. Cng thc cu to thu gn ca P l A. C6H5-COO-CH3 B. CH3COO-C6H5 C. H-COO-CH2-C6H5 D. H-COO-C6H4-CH3 d) iu ch 1.29. un 12,00 gam axit axetic vi mt lng d ancol etylic (c axit H 2SO4 c lm xc tc). n khi phn ng dng li thu c 11,00 gam este. Hiu sut ca phn ng este ho l A. 70% B. 75% C. 62,5% D. 50% 1.30. Hn hp gm ru n chc v axit n chc b este ho hon ton ta thu c 1 este. t chy hon ton 0,11gam este ny th thu c 0,22 gam CO2 v 0,09 gam H2O. Vy cng thc phn t ca ru v axit l: A. CH4O v C2H4O2 B. C2H6O v C2H4O2 C. C2H6O v CH2O2 D. C2H6O v C3H6O2 1.31. Khi un nng 25,8 gam hn hp ru etylic v axit axetic c H2SO4 c lm xc tc thu c 14,08 gam este. Nu t chy hon ton lng hn hp ban u thu c 23,4 ml nc. Tm thnh phn % hn hp ban u v hiu sut ca phn ng ho este. A. 53,5% C2H5OH ; 46,5% CH3COOH v hiu sut 80% B. 55,3% C2H5OH ; 44,7% CH3COOH v hiu sut 80% C. 60,0% C2H5OH ; 40,0% CH3COOH v hiu sut 75% D. 45,0% C2H5OH ; 55,0% CH3COOH v hiu sut 60% 1.32. un nng axit axetic vi ru iso-amylic (CH3)2CH-CH2CH2OH c H2SO4 c xc tc thu c iso-amyl axetat (du chui). Tnh lng du chui thu c t 132,35 gam axit axetic un nng vi 200 gam ru iso-amylic. Bit hiu sut phn ng t 68%

A. 97,5 gam B. 195,0 gam C. 292,5 gam D. 159,0 gam 1.33. Cc este c cng thc C4H6O2 c to ra t axit v ru tng ng l A. CH2=CH-COO-CH3 ; CH3COO-CH=CH2 ; H-COO-CH2-CH=CH2 ; H-COO-CH=CH-CH3 v H-COO-C(CH3)=CH2 B. CH2=CH-COO-CH3 ; CH3COO-CH=CH2 ; H-COO-CH2-CH=CH2 ; H-COO-CH=CH-CH3 C. CH2=CH-COO-CH3 ; H-COO-CH2-CH=CH2 D. CH2=CH-COO-CH3 ; CH3COO-CH=CH2 ; H-COO-CH2-CH=CH2 ; 1.34. un mt lng d axit axetic vi 13,80 gam ancol etylic (c axit H2SO4 c lm xc tc). n khi phn ng dng li thu c 11,00 gam este. Hiu sut ca phn ng este ho l A. 75,0% B. 62,5% C. 60,0% D. 41,67% 1.35. Tnh khi lng este metyl metacrylat thu c khi un nng 215 gam axit metacrylic vi 100 gam ru metylic. Gi thit phn ng ha este at hiu sut 60%? A. 125 gam B. 150 gam C. 175 gam D. 200 gam 1.36. Cho ancol X tc dng vi axit Y thu c este Z. Lm bay hi 4,30 gam Z thu c th tch hi bng th tch ca 1,60 gam oxi (cng t0,P). Bit MX > MY. Cng thc cu to thu gn ca Z l A. CH3COO-CH=CH2 B. H-COO-CH=CH-CH3 C. CH2=CH-COO-CH3 D. H-COO-CH2-CH=CH2 1.37.Phenyl axetat c iu ch trc tip t A. axit axetic v phenol. B. anhirit axetic v phenol. C. axit axetic v ancol benzylic. D. anhirit axetic v ancol benzylic. 1.38. Cho axit cacboxylic tc dng vi ancol c xc tc H2SO4 c, un nng to ra este c CTPT C4H6O2 . Tn gi ca este l: A. Metyl acrylat. B. Metyl metacrylat. C. Metyl propionat. D. Vinyl axetat. GII Chn A. Do = 2 nn lu trng hp ancol khng bn. Ch c mt este duy nht l CH2=CH COOCH3 (CH2=CH COOH ; CH3OH). Loi este CH3COOCH=CH2 do khng tn ti ancol CH2=CH OH. 2. Lipit a) Khi nim 1.39. Trong cc hp cht sau, hp cht no thuc loi lipit

C17H 33COO CH2 | C15H 31COO CH | A. C17H 33COO CH2C17H 35CO CH2 | C17H 35CO CH |

B.

C6H 5COO CH2 | C6H5COO CH | C6H 5COO CH2C 2H 5COO CH2 | C 2H 5COO CH |

C. C17H 35CO CH2 D. C 2H 5COO CH2 1.40. Chn p n ng nht : A. Cht bo l trieste ca glixerol vi axit . B. Cht bo l trieste ca ancol vi axxit bo C. Cht bo l trieste ca glixerol vi axit v c. D. Cht bo l trieste ca glixerol vi axit bo. 1.41. Khi thy phn cht no sau y s thu c glyxerol A. Mui B. Este n chc C. Cht bo D. Etylaxetat. 1.42. Trong thnh phn ca mt loi sn c cc triglixerit l trieste ca glixerin vi axit linoleic C17H31COOH v axit linolenic C17H29COOH. Cng thc cu to no khng ng trong cc cng thc sauC17H31COO CH2 A. C17H31COO CH C17H29COO CH2C17H31COO CH2 B. C17H29COO CH C17H29COO CH2D.

C17H31COO CH2 C. C17H29COO CH C17H31COO CH2C17H29COO CH2 C17H29COO CH C17H29COO CH2

b) Tnh cht 1.43.Khi thu phn hon ton 265,2 gam cht bo bng dung dch KOH thu c 288 gam mt mui kali duy nht. Tn gi ca cht bo l A. glixerol tristearat (hay stearin). B. glixerol tripanmitat (hay panmitin). C. glixerol trioleat (hay olein). D. glixerol trilinoleat (linolein). 1.44.Nhn nh no sau y ng ? A. Phn ng ca cht bo vi dung dch kim l phn ng x phng ho. B. Phn ng ca glixerol vi HNO3 c to ra glixerol trinitrat l phn ng este ho. C. C th dng cht git ra tng hp git o qun trong nc cng.

D. X phng lm sch vt bn v c phn ng ho hc vi cht bn. 1.45.Ch s axit l s miligam KOH cn dng trung ha cc axit bo t do c trong 1 gam cht bo. trung ha 14 gam cht bo cn 15 mL dung dch KOH 0,1 M, ch s axit ca cht bo ny l A. 5,6. B. 6. C. 7. D. 14. 1.46.Nhn nh no sau y ng ? A. X phng v cht git ra tng hp c c ch git ra khc nhau. B. X phng v cht git ra tng hp u c cu to "u a nc" v "ui di k nc". C. Cht git ra tng hp v cht ty mu c c ch lm sch ging nhau. D.X phng v cht git ra tng hp u gy nhim mi trng v khng b phn hy theo thi gian. 1.47. Tnh cht c trng ca lipit l: 1. cht lng 2. cht rn 3. nh hn nc 4. khng tan trong nc 5. tan trong xng 6. d b thy phn 7. Tc dng vi kim loi kim. 8. cng H2 vo gc ruu. Cc tnh cht khng ng l: A. 1, 6, 8 B. 2, 5, 7 C 1, 2, 7, 8 D. 3, 6, 8 1.48. bin mt s du thnh m rn, hoc b nhn to ngi ta thc hin qu trnh: A. hiro ha (c xc tc Ni) B. c cn nhit cao C. lm lnh D. x phng ha. 1.49. Trong c th Lipit b oxi ha thnh: A. amoniac v cacbonic B. NH3, CO2, H2O C. H2O v CO2 D. NH3 v H2O 1.50. Khi lng Glyxrin thu c khi un nng 2.225 kg cht bo (loi Glyxrin tristearat) c cha 20% tp cht vi dung dch NaOH. (coi nh phn ng xy ra hon ton): A.1,78 kg. B. 0,184 kg. C. 0,89 kg. D. 1,84 kg 1.51. Th tch H2 (ktc) cn hiro ha hon ton 1 tn Olein (Glyxrin trioleat) nh cht xc tc Ni: A.76018 lt. B. 760,18 lt. C. 7,6018 lt. D. 7601,8 lt. 1.52. X phng c iu ch bng cch: A.phn hy m B. thy phn m trong kim C. phn ng ca axt vi kim loi D. hidro ha m t nhin. 1.53. Trong cht bo lun c mt lng axit bo t do. Khi thy phn hon ton 2,145 kg cht bo, cn dng 0,3 kg NaOH, thu 0,092 kg glixerol, v m(g) hn hp mui Na. Khi lng x phng 60% (v khi lng) thu c l

A. 7,574 kg. C. 2,610 kg. GII Chn D. (1)

B. 3,765 kg. D. 3,787 kg. t ( RCOO)3 C3 H 5 + 3NaOH 3 RCOONa + C3H5(OH)3 0

(2) Ta c : s mol glixerol = 1 ; s mol NaOH to glixerol = 3 s mol NaOH trung ha axit t do =0,3 103 3 = 4,5 s 40

R ' COOH + NaOH R ' COONa + H2O

mol H2O cng =

4,5 Theo nh lut bo ton khi lng: Khi lng mui = KL (cht bo) + KL (NaOH) KL (glixerol) KL (H2O) = 2,145 + 0,300 0,092 Khi lng x phng (60%) =2, 272 0,6 4,5 18 1000

= 2,272 (kg)

= 3,787 (kg)

1.54. un 20g lipit vi dung dch cha 10g NaOH. Sau khi kt thc phn ng, trung ha1 dung dch thu c, cn dng 90ml dung dch HCl 0,2M. Ch 10

s x phng ha ca lipit v phn t khi trung bnh ca cc axit bo trong thnh phn cu to ca lipit ln lt l A. 228 v 190. B. 286 v 191. C. 273 v 196. D. 287 v 192.10 =0,25 (mol); nNaOH d = 0,09.0,2.10 = 0,18 (mol) 40 1 0, 07 nNaOH p=0,25- 0,18=0,07(mol) nlipit = nNaOH = 3 3 20 M lipit = = 857 . t cng thc ca lipit l 0, 07 ( RCOO)3 C3 H 5 , ta c : 3 R + 173 3 = 857 R = 228. Vy phn t khi trung bnh ca cc axit bo trong thnh GII : Chn C. nNaOH b =

phn cu to ca lipit l 228 + 45 = 273. - Ch s x phng ha : S mol KOH phn ng vi 20g lipit chnh bng s mol NaOH phn ng vi nKOH = nNaOH = 0, 07 (mol). Vy ch s x phng ha cng lng lipit ca lipit l0, 07.56.1000 = 196 . 20

1.55. x phng ha 100kg du n thuc loi trioleoyl glixerol c ch s axit bng 7 cn 14,10kg natri hiroxit. Gi s phn ng xy ra hon ton, khi lng mui natri thu c l A. 108,6kg. B. 103,445kg. C. 118,245kg. D. 117,89kg. GII : Chn B. Cn lu rng, s mol KOH trung ha axit bo t do c trong 100 kg du n cng bng s mol NaOH dng trung ha lng axit .

3 nKOH p i ax = 7.10 103.100 = 12,5 (mol) v 56

s mol NaOH phn ng vi axit40

14,1 3 .10 = 352,5 mol S mol bo t do l 12,5 (mol). Li c nNaOH ang = d

glixerol =

1 325,5 12,5 n NaOH p i este = = 113,33 (mol) hay 10,43 kg. v 3 3 12,5.18 = 0, 225( kg ) 1000

Phn ng ca NaOH vi axit bo t do to ra H2O vi s mol c tnh :n H2O = n NaOH p i axit = 12,5 (mol) hay v

p dng bo ton khi lng ta c :100 14,1 10,43

mtrioleyl glixerol + m NaOH = mxa ng + mGlixerol + mH 2O pho 1 24 4 3 { 1 4 2 4 3 1230,225

mMui = 103,445 (kg)

1.56. un si a (gam) mt triglixerit X vi dung dch KOH cho n khi phn ng hon ton, thu c 0,92 gam glixerol v 9,58 gam hn hp Y gm mui ca axit linoleic v axit oleic. Gi tr ca a l A. 8,82g. B. 9,91g. C. 10,90g. D. 8,92g. GII Chn A. nKOH = 3 p dng nh lut bo ton khi lng, ta c : a = 0,92 + 9,58 (0,03 56) = 8,82 (gam) 1.57. Thy phn hon ton cht bo E bng dung dch NaOH thu c 1,84(g) glixerol v 18,24g mui ca axit bo duy nht. Cht bo l A. (C17H33COO)3C3H5 B. (C17H35COO)3C3H5 C. (C15H31COO)3C3H5 D. (C15H29COO)3C3H5 GII Chn B.18, 24 0,92 = 0,03 mol. 92

nGlixerol =

1,84 = 0,02 mol ; nMui = 3 0,02 = 0,06 mol 92

MMui = 0, 06 = 304 R + 67 =304 R = 273 l C17H35 Vy cht bo l (C17H35COO)3C3H5.