311
Міністерство освіти і науки України Львівський національний університет імені Івана Франка Царик Й.В., Лєснік В.В., Яворський І.П., Горбань І.М., Сребродольська Є.Б. Зоологія хребетних Навчальний посібник 85

Tsarik J v Lyesnik v v - Zoologiya Khrebetnikh Sche

Embed Size (px)

Citation preview

.., .., .., .., ..

2008 85

59 596 (075) : ..., . . c .. ( ), ..., .. .. ( ), ..., . .. ( .). . 2006 .

.., .., .., .., .. : : , 2006. - . , . , . .

86

: (, ), (, ), ( , , ), () (). , . (Chordata). , .. .. (1979), 43 , 1,5 . . , , : , . . , . , , . , ( ), . , . , , . . , . , . , . , , . , , .

87

CHORDATA 11 , . . (Deuterostomia), (Protostomia) (Arthropoda) (Mollusca). .. , (Tunicata) (Acrania) . : hordata 1. Acrania Cephalochordata 2. () Tunicata, seu Urochordata - Ascidiae - Salpae Appendiculariae 3. , Vertebrata seu Craniota Agnatha Cyclostomata - Gnathostomata - Anamnia - Pisces - Chondrichthyes - Osteichthyes Tetrapoda (Quadrupeda) - Amphibia - Amniota - Reptilia - Aves - Mammalia (Theria). 43 . , . ; 150 .

88

ACRANIA , . : () ; , , ; . 3035 , Cephalochordata.

. 1. 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 .

(Branchiostoma lanceolata). , , (.1, 2). , . , , ; , . () . ( ), . ( ), . (, , ). , .

. 2. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 . 89

, . , , . - . 5080 , . . , , . . . . : . , , , , , (. 3). . , . , . , . , . , (. . 3). . 3. , 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 , ; 8 ; 9 ; . 10 . . . , . , . , . , . , . . , . , (. 4).90

(aorta ventralis ), . (, ) . . ,

. 4. 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 .

. . (aorta dorsalis ), . , . , . ( vena hepatica ), (sinus venosus ). (vena cardinales anterior et posterior ). , (). . , . . , . , , . . . . , (. 5). ( , ). , . ; , . , . , . , , . . ,91

. . 25 . . , . . . . . ( 0,1 ) , . 58 . : . 1214 . , , , . , , . , .5. : . ; 1 , ; 2 . . , . 3 . , . 3036 . , ( ). , 14 , . , , . 14 , , . . , . . . , , . . . , . 3 , 4 , 8 . . , . , , ( ); . , . 92

. : , ( ) . () , ( ); . , . , . , (. 3, 3). , . : ( ). , , , . - , , - ; . 611- 3961- -, ( ) ( ). , . . () . , : . , , . , . , . (), . , . , , . . , - .. , .. , , . . , , () . Epigonichtidae. , . , , .

93

. (Cephalochordata) . B r a n c h i o s t o m i d a e 20 . 68 . E p i g o n i c h t i d a e ( 5 ), : , . Amphioxididae . 6. (1,5 ) . , , ; () ( ) . . Branchiostoma. , 1030 . , , . (. 6). . 1 400 1 2. : , . (Branchiostomata lanceolatum), (Br. belcheri). , , , , , , , . , . . . 70 % 2 % . . 35 ., 280 . .

94

, TUNICATA SEU UROCHORDATA : (); ; ; , ; ; . . : (Ascidia), (Salpae), (Appendiculariae). (Monascidiae, Synascidiae, Pyrosomata), : (Cyclomyria) (Desmomyria). . . 1 400 , 1 300, 75, 25 . , , .. . , . , . , , : , , , . , . , . . , . . , , , , . . , . . , . . , . . . . .

95

, , . , , . , (Situla pelliculosa) 8 340 , 200 . . (35 ). . , ; . . , , 1% , 0,65 % . . , , . . (23 /3). 140 /2 , , . , . , Salpa fusifornis, Hlea asymmetrica Thalia democralica. . . 7. : 1 Culeolus myrrayi; 2 Ascopera gigantean; : Salpa thompsoni S. gerlachei. 3 Octacnemus bythius. , , . 34 36 200 . 1 000 , 40 . . , . . . , 4050 , , Ciona intestinalis, Ascopera gigantea (. 7). , , 1 . . , , .96

, . (Octacnemus) 7 (. . 7). . . 2 000 4 000 . Situla, 35 . , . . , , - . , , . , . , , , (. 8). , , . . , , . , . . ; . . . , . - . , . , . . . , . , ( , ). , . 8. : . 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 . ; 7 ; 8 ; 9 ; , 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; . 9.15 ; 16 ; 17 . 97

, . , , , , , . , , . , , . , . , . . . ( ) . , . () . () , , . , , ( ) . . , , . . 9. , , : , . 1, 3, 5, 8 ; 2, 4, 6 , ; 78 . . , , , . , ( ), , , . , . . , , , . . . , . . . 98

. , , . Molgulidae , . , . . , . . , . . ( ). (. 10). , . , . () . . . 10. : () 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; (. 11). 7 ; 8 ; 9 ; . . 10 ; 11 ; 12 ; 13 . . , . ( ), . , , . . , . , , ( 26 ) . , , , . , , . , . , .99

. 11. 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13, 20 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 .

: , , , . . . , , , (Clavelina lepadiformis), . , , (Ecteinascidia fortugensis) . , Didemnidae, . , . , : , ; . , . . , , , . , Polycitoridae. , , . . , , . . . , . . . , . .

100

. Pyrosomata fixate Pyrosomata ambulat. . . , . , , (. 12). . , . , . , . . , 99 % , . , . . 12. : ; ; 4 , 2030 . 1969 . 1 ; 2 ; 3 Pirostremma spino; 4 ; 5 ; 6 sum 20 ., ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 1,2 . ; 13 ; 14 ( Salpae), . , . : , , . , , ( ) . (. 13). , . , , , , . . , , , . , , . , . . , . , . 101

. , , . , , , . . , . . , , . . Thetis vagina . ( ) 33,3 . (. 14). . 13. . : 1 ; 2 . ; 3 ; 4 ; , 5 ; 6 ; 7 ; . 8 ; 9 . : 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; , 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; , . 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 . , , , , , . . . , . , , , . , . , , , ; . , . , . , , 102

. . . ( Appendiculariae) . , . . . 0,52,0 , 7 . . 14. : . 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; . 6 ; 7 ; 8 ; 9 , ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 515 , 300 . 14 ; 15 ; 16 , ; 17 ; 18 90 (. 15). , . 20 . , . , , . , , , . , (. . 15 , 5) . , , . 2040 . , , , . . . (),

. 15. . : 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ;

: 1 ; 2 ; 3, 9 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 .

. , . , 103

, . , , . , . ( ). : , . . . . . , , ( ) . 250 1 .. . . . , . , . Oikopleura dioica, . , , . . . , , . . . , 3 . . -. .

104

VERTEBRATA, SEU CRANIATA , . , , , , . : (Agnatha) (Gnathostomata). , ( ) . , . (Pteraspidomorph, Cephalaspidomorph) (Cyclostomata). . . , . . , , . , . (Cyclostomata) 3845 , : (Petromyzones) (Myxini). . , (516 ), ( ), . , , ; ( 25 ). , . . , , . (. 16), , . , . 16. () () . . . , . . , . . , . ( ), . .105

, . , ( ). . . , , (. 17). : , .

. 17. . ; :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 .

. . , . , . , . . , . , . W. , , (. 18). , , , .

106

. 18. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ().

. , , . , . . : , . , , . . ; . , . () , . , , . . . . (. 19, 4) . . . 19. () (): . 1 ; 2 ; 3 ; , , 4 , ; ; 5 , 107

. , , . , ; . , . , . , . . , , . . . , 710 . . . . , . . . . . , . . 6 16 , 7 . , ; . . ( ) . . , . . , (. 20). . . , , , . , , . . ,

. 20. ( ; )1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 . 108

. , ; , . , . . . , . , , . , . . , , . 45 % . 1 3 130170 . , 3 8 % . . , (. 21). , , . (). , . , . 21. , 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 , ; 7 ; 8 . . . , . , . , , , . , , . , . , ( 45 % ). . . . ( ) . . , , 109

. . : , . , , ( 20 % ). , , (Eudontomyzon mariae) 5 . , (Lampetra fluviatilis) (Caspiomyzon wagneri) 40 ., (Lampetra japonica) 125 . 240 . . , , , . , . . 100 1530 2,02,5 (. 22). , . , . . 22. ( .. ) . , . . . 312 1 , . , , , (. 23). . . - , , , , , , , . : .

. 23. Lampetra planeri ()

110

. . , (. 24). ; . . . . , ( , ). () ; , A . . 24. ( ), ; : . () . 1 ; 2 ; , 3 ; 4 ; 5 6 ; . 7 (); 8 ; . 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; , 13 ; 14 ; . 15 ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 . . . , ( ) . . : . . . , , . . . , . . . , .111

( ). : . , . . . , . , . , , 5080 . 1 . . , , , . . , . : etromyzonidae, 2024 . : ) ( 1 ) ( Petromyzon maximus, Caspiomyzon wagneri .); ) ( Lampetra fluviatilis, Lampetra ayesii .); ) , Eudontomyzon, Ichtyomyzon. : Mixinidae ( , , ) Bdellostomidae (516 ). 18 , . . 400500 . 5060 . . . . , . . (. 25), , , . , , 0,5 . , . 25. (Eudontomyzon mariae), . ; - . , , , .112

, . (. 26), .

. 26. .

113

GNATHOSTOMATA, SEU ECTOBRANCHIATA114

, . . . . . , . . , . ( Placodermi) (Aphetohyoidea). : (Chondrichthyes) (Osteichthyes), : (Amphibia), (Reptilia), (Aves) (Mammalia).

ISCES. , . ; , , . , . 2022 . , . , 1 20 , 0,7 20 . , (Aphetohyoidea Acanthodii), . (Chondrichthyes), (Osteichthyes). : (Sarcopterygii) (Actinopterygii). ( ; Latimeria chalumnae ) ( (Dipneustomorpha)). (Palaeonisci). .. .. (1979) . . (1971): Pisces : Aphetohyoidi (Acanthodii) Placodermi : Chondrichthyes Elasmobranchi , Holocephali Osteichthyes Actinopherygii Sarcopterygii (Gnathostomata), : , ; ; ; .115

CHONDRICHTYES : , ; , , ( ), ; , , ; ; , ; ; ; ; , ; , , . , . . , 250 . . (pinna dorsalis anterior) , (pinna dorsalis posterior) . . (pinna caudalis) . (pinnae pectorales) (pinnae ventrales). , , . , , (pterygopodium). . , . , . , . , (rostrum). (oculus) (palpebra). (sclera), (cornea), (iris). (spiraculum), . ( -) ( , ). . . , , . , , , , . . , 116

. . . , . , , , . ( . 2 7 ) . (), . , . , , , . . . , . . . 27. : 1 ; 2 ; , 3 ; 4 ; 5 ; 6 . , -, - -. , , ( ). , , . . . , . , ( ), . (columna vertebralis), . (. 28). , . , . , : . . , , . , . , . , .

117

. 28. () () ( ):1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10, 11 ; 12 ; 13 - .

, , : . . . , . , , . . . : () (. 29). (neurocranium) , : . . , .

118

, . , . : , . (splanchnocranium) , . , () . . () . - (palatoquadratum), ( cartilago Meckeli) . . - , . () . . , (hyomandibulare) , , (hyoideum). (copula). . ( -) , . , , , . . ( ). , . . . 30. :1 ; 2 ; 3 ; 4 - ; 5 - ; 6 .

. 29. 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 - ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 14 ; 15 ; 16 . 119

. 31. . ():1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 .

( ) () :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 .

(. 30). . , - . . , . ( ) (. 31), . , . . ( ) (. . 31), . . . , W. . , , . , .

120

, . , , . . 1,52,84% 0,7% ( 0,020,03 %). . : , n, Co, Ni. . . 32. (stoma) (. . 32), , . (lingua). , (basihyale). , . , V . , : , (duodenum), ; , 1213- ; . . . , ( 70% ). (vesica felea) . (ductus cysticus) (ductus hepaticus) . (pancreas) : . .

. 32. ():1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11, 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 ; 20 ; 21 ; 22 ; 23 ; 24 ; 25 ; 26 ; 27 . 121

. 34. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ( ) ; 8 ( ) ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 14 ; 15 ; 16 ; 17 .

. 33. :

1 ; 2 ; 3 ; 4 5 ( , ) ; 6 ( ) ; , . (septum branchiale). , , (. 33). . . , . , : , , , . . , . (. 34). (cor) , , , . , , . . . , . , , (cavum pericardiale), . (pericardium). , (epicardium). , (myocardium). , (endocardium).122

(aorta ventralis), (arterii branchiales advehentes). (arterii branchiales revehetes). (.carotis communis), . , (aorta dorsalis). , ; , (. caudalis). , . (v. caudalis) , (v. portae renalis), . , (v. cardinalis posterior). (v.lateralis), . (v. lateralis), . (v. cardinalis anterior) (v. jugularis inferior). (ductus cuvieri), ( ) . , , (v. portae hepatica). , (v. hepatica), . , . , (. 35), . , ( , ), . , , . . . , , ( ). . : 2 50 1 . , 250 1 (-).

123

. (testis), (. . 35). , . (vas. deferens), . . , . , , , . , , . . , (, ). . ; . . . , , , ,

. 36. : ; ; ; ; .

. 35. ( ; ):1 ; 2 ; 3 ; 4 . 37 . ( ); 5 . ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ( ); 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 .

124

. , . . (. 36). , . . : . . ( Mustelus) - ( Sphyrna). (. 37). . , , , . , . , . , , . , (. 38). , . . . , ( ). . .

125

, , , ( ). ,

. 38. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9-11 (9), (10) (11) ; 12 ; 13 . : IIX ; II ; III ; IV ; Vmax ; Vmand ; V+VIIopht ; VIIp ; VIIhm , ; VIII ; IX ; X ; Xi ; Xe .

. 41. Torpedo marmorata. ():1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 .

( ):1 ; 2 ; 3 ; 4

, ; ( . 39). . . ( , ) (. 40).

. 39. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 c ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 . 126

( 0,05) , , ( 0,10,01 /). , , , , , . (. 41). . 40. : , 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; . 5 ; 6 . , . 3040 , . 350600 . (, ). , , . 60300 , 5 . . . . 220265 . . . (). , . , , , . 45120 . , , , , , . . , . , , . , . , . . , . :

127

ELASMOBRANCHII : , , , . 13 (. 42). . - . ( ). . , . : . 42. : 1 (Lamna nasus); 2 1530 , (Cetorhinus maximus); 3 (Pristiophorus japonicus); 4 (Squatina squatina). 1520 , . 150 . . . . . . , . , ; , , . , , , ( 29 ). 50 . SELACHOMORPHA 20 350 . , . Heterodontiformes , . , , . , . , , . , . . ( 1,5 ). , . 128

(Heterodontus californicus) 10 5 . . Hexanchiformes. : , . (Chlamydoselachus), 1 200 . Orectolobiformes. . . . . . - (Ginglymostoma cirratum). 4 170 . (Rhincodon typus) 15 (1820) 14 , . Lamniformes. , . (Alopias vulpinus). ( -, ) Carcharodon carcharias. (Cetorhinus maximus), . Carchariniformes. . , ( ) . , . , , (Sphyrna zygaena). . . Squaliformes. . , ; . (Squalus acanthias), . , , , . (Somniosus microcephalus), 6,5 1 , . Pristiophoriformes , , , , . - . , . Squatiniformes. , , . (Squatina squatina), . . BATOMORPHA

129

, (. 43). , . . , . , , . . , , . 300 . Pristiformes. . - (Pristis pectinatus), 5 300 . ; , . 43. : . 1 , (Dasyatis pastinaca); 2 . , (Raja clavata); 3 - (Pristis pectinatus); 4 (Torpedo marmorata). , (, ). , , . Rhinobatiformes. . , , . , , . . , , Rajiformes. . . . . , , (Raja clavata). , ( 414 ). , . (Springeria folirostris). , . Dasyatiformes. . . . , , , . , . , , .130

(Manta birostris) , 7 2 . 1,5 , . Torpediriformes. , . , . . . 0,0030,05 . 100 . 8 300 . ( , ) , , , . . HOLOCEPHALI (Osteichthyes). (. 44). : ; ; ; ; ; ; ; . : ; ; . . , . Chimaeriformes. , , . . . . . , . , . , . . , . . , , . 60 1,52,0 . - , ( 1220 ) . 912 . . , , . ( 2 000 ). . .

131

. . . , 1215 14 , , . . , . . . , . . 44. : 1 (Chimaera monstrosa); 2 (Rhinochimaera atlantica); 3 (Callorhinchus callorhinchus). , . , 1520 . . , . , . , . , .

OSTEICHTHYES . 20 000 , 451 , 51 . , , , . , . . . ( , , ). ; . 132

, . () . 1 7 . , 100 ( Huso huso). , , (. 45). , , . . , , , , , , . , . . , , , ( ). (. 46). , . (, ). (, , .), .

. 45. :1 ; 2 ; 3 ; 4 -; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 .

133

. . . , , , . . .

. 46. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 . , , , (. 47). , ( , ), .

,

. , ( ,

. 47. ( ; ; ; ; ):1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 () ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ( ).

, ), , .

134

, , , ( , ). . . , (. 48). (. 49). () . ; (. . 49).

. 48. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 .

. 49. ( , ):1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ( ); 6 ; 7 .

. , . , (. 50). () . , .

. 50. ( ; ):1 ( ); 2 (. ); 3 ( ) ; 4 ( ); 5 ( IV ) ; 6 II VII ; 7 II IV ; 8 VVII ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 . 135

. (neurocranium) 20 10 (. 51). (basioccipitale), (occipitale laterale) (supraoccipitale) ; (otici ), (orbitosphenoideum), (basisphenoideum) (laterosphenoideum) ; , (mesethmoideum) (ectoethmoideum) ; (nasale), (frontale) (parietale) ; (parasphenoideum) (vomer) . , . . ( ), ( , ), . 51. : . 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; . 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; (, , 13 ; 14 ; 15 ; ) . 16 ; 17 ; 18 ; 19 ; 20 ; 21 ; 22 ; 23 ; 24 (palatinum), (); 2529 - ; 30 (metapte. rygoideum) (quadratum) , ; (ectopterygoideum) (entopterygoideum) , - (maxillare) (praemaxillare) ; (dentale) , (articulare) (angulare) . : (hyomandibulare ) (hyoideum) , (symplecticum) (interhyale ). , (epihyale) , - (ceratohyale) , (hypohyale ) (basihyale) . - (radii branchiostegii). ( , ).

136

. , , . , , (. 52). ( ) ( ). . . . . 52. , ( , , ): . , 1 ; 2 ; 3 . . (. 53). , ( , ), (cleithrum, supracleithrum, posttemporale ), , . . ( ), . 53. (. 54). , , , : ; , 1 ; . 2 ; , 3 , . . , , ; . . 54. : ; ; ; . .137

. () (. 55). : , - , . , , . . . : , ; , , ; . , , , . , , ; , , . , . . , . 55. : 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; , 13 ; 14 ; 15 ; 16 . . (. . 55), ( , ). . , . , , (0,52,0 2,015,0 ). , . , (1,58,0 % ). . , , , . , , , , , . (Polyodontidae) , , , . , , 138

, . (, ), . , , , 0,2 30,0% . . ; Oncorhynchus, , , (. 56). , . . . ( ). , . 56. . , (Oncorhynchus , . keta) . . . 15 , ( 1 13 2 ). , . . , , 46 82% , 90% , - . ( 4 30% ; 85%). , . . , . , , , , 50% . , , , , 70% , . (), , - . , ( ), . , . , , . , , . ; , , . 6080% .139

, , . , , ( ). , , , , , , . . , , , . , , , .

. 57. () () :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 .

. , , (. 57). , , , . , . (. 58). : 20120 . . 745 . - . , , . , .

. 58. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 ; 20 ; 21 ; 22 ; 23 . 140

. , . , . , (. . 58). , ( ) , , , . , - . , , 1,1 7,3% . 600 . 4,1 1 3, . . Chaenichthyidae , , ( 45 1 2 ). () , , , . , , . (. . 56). , ( ); . , , , ( ). , . , . - ( ) , , (. 59). , . ( ) , , . (40200 1 ), . 59. : . 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 . -141

(. 60). . . , , , (, , ). . . 60. - ( , . ). , , , , . , . , . , ( ) ( , , ) . . ( ) 20 (). , , . , , . , , (), () . . , , , . , . . . , . . -. -, 300 (0,7 ) (, ) . . , 1 . , 2002 000. ( 5 ), , . , , , , . - , (. 61). , 142

, 13%. . , ; , . (, ), ( , ), ( , ). (-). . , (, ). , ( , ). , . ( ). , ( Oncorhynchus) . , . 61. : . 19 ; , 10,11 ; 12 . , ( VVI, . ). (, ), . , , , . , , . , ( ). ( 200 ) , , . . , , . ( Abramis brama) 58. . . , , . , (102 000 ), . (Goodeidae) ; , , .143

. , , . ( ) ( ) . () . , . . . . . (telencephalon) , , . (diencephalon) . (mesencephalon) - (. 62). (cerebellum ) , , . . 62. : (myelencephalon) 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; . 9 ; 10 ; 11 , ; IIX . . (medulla spinalis ) , , . , , : (), ( ), ( ), ( , , ), , ( ). . . , . , 0,5. , . . , , . , , . , . , . , , . , , . .144

, . . (. 63), . , ( ). 500 , , . , . . 63. ( ) : . 1 ; 2 ; 3 ; 4 - . ; 5 ; 6 , () ; 7 ; 8 ; 9 . (. 64). , - . . . , - , ( ), - . 64. : . . 1, 2, 3 , ; 4 asteriscus; . 5 utriculus lapillus; 6 sacculus i , sagitta; 7 . ( ); , , , . (, , ) , , . 2012 000 .145

. 380750 . , . , . ( ), , , , , , . , ( ) . (10 ). , , () . , ( Amblyopsidae). (Anableps tetrophthalmus) , , . . ; , . . , . . , . , , . , . . . . () . . . , , ( Electrophorus) 700 , , 50 . . , ( Malapterurus) . . : , 70 , . -. , , . , , , , . , . , , , . , , ( , , ), , , , . , , . . 146

, . , ( ) , , , . , . . , , , . , - , . , , . ( ), , , . . , , , . . : , , . - , ( ). , . (, , , .). , , . , ( ), ( .). , , (, , .) . . . , , , , . , . - , . , , , , ( , ). () . -, , , . , . Labroides dimidiatus, , , . , , , . , , . - : , , . , (, , ). , . . . , (, ). . : , ( , .). , (- .). . , . , , , , , . , , , . , . , , , . . , , . - , . 147

. . . . , , , . , , . . ( , .) (, , ). . , , 14%, , 1417%, 914, 22% . , (, .). . : , , , ( , , .). , , , , , . ; . - , , , , . : , , , .

, . .. .. (+ ): Osteichthyes Sarcopterygii Crossopterygimorpha + Rhipidistiformes Coelacanthiformes Dipneustomorpha + Dipteridiformes Ceratodiformes Lepidosireniformes Actinopterygii + Palaeonisci Ganoidomorpha Acipenseriformes Polypteriformes Amiiformes Lepisosteiformes - Holostei. Teleostei ( 20 . ), 810 , 3040 : Clupeomorpha Elopiformes Gonorhynchiformes Clupeiformes Salmoniformes Myctophiformes Cetomimiformes Osteoglossomorpha Osteoglossiformes 148

Mormyriformes Anguillomorpha Anguilliformes Saccopharyngiiformes Notacanthiformes Cyprinomorpha Cypriniformes Siluriformes Atherinomorpha Cyprinodontiformes Atneriniformes Beloniformes Parapercomorpha Percopsiformes Gadiformes Percomorpha Beryciformes Zeiformes Lampridiformes Gasterosteiformes Mugiliformes Synbranchiformes Perciformes Scorpaeniformes Pleuronectiformes Tetraodontiformes Batrachoidomorpha Pegasiformes Batrachoidiformes Gobiesociformes Lophiiformes SARCOPTERYGII . , - . , . - . . () . , . . . , . . CROSSOPTERYGIMORPHA . . , , . . , . Rhipidistiformes. ( ). . . , . . ( ), . . , . , , (, , ) ; . Coelacanthiformes. , , . . , . , . . , . , . 149

, . . 1938 . , . . . Latimeria chalumne. , ( ) 300 , . , : . , . , , , . , , , 58 , . , . 78 ( ) 19 89 300 ; . , . DIPNEUSTOMORPHA

. 65. Protopterus aethiopicus.

. . . . . . () , . . . . . . , , . ; . Dipteridiformes. , . , , , ( ), . , , ( ). , , Ceratodiformes. . . . . . , . Neoceratodus forsteri ( ). 1,5 10 . . , . 4050 , . . , . ( 6 7 ) . . , , . 14- . . 2,5 . . . Lepidosireniformes. . . . . ; . . . : , . . . p Protopterus (. 65). 2 , 30 . . . : , , , . , , . , , : , . . 150

, 510 , . , . , , . . . ( 0,050,06 ); , . , 69 ( ). , . , ( ). , , 12 % . , , . , , , , , . . . . , , 5 . 34 . 4 . . 34 . , . , , Lepidosiren paradoxa. , , . . . 58 . , , . . . ACTINOPTERYGII 20 . ; : . . , , ; ( ). ; . . . . . . , . ; , . , , . ; . ; . ; . , 320350 . , . . 1012 ( ), 35 60 (1016 ). PALAEONISCI . . . . . ; . . . GANOIDOMORPHA 151

. , , . , Teleostei. 4 , , 57 , . () ; . . , . . Acipenseriformes. Chondrostei. . ; . 67. Polypterus bichir. , . ; , () . . . . , . ; . 25 ; .. Acipenseridae 23 , 5 . Huso huso, , , ; , , 923 , 1,52 . . 66. Acipenser ruthenus. 100 , 5,5 1,5 . Acipenser 16 (8 ). , , , , , (. 66), . . , - . ( ) . 3060 , 2,5 100120 ; 11,2 , 16 . : , ; , , . ; , . , (-, ) 3 Pseudoscaphirhynchus. Polyodontidae : Polyodon spathula 2 75 , ; Psephurus gladius (), 7 . , . ; , . . ( , ) . , ; . Polypteriformes. , , - (. 67). , . 152

; . . . , , . , . 10 2 . 1,2 . . , 1,3 , . . Amiiformes. (. ) () Holostei. . ( ), . . . Amia calva . . . , . . . 2070 . . . . . Lepisosteiformes. . 67 (Lepisosteus) . (. 68). . , . 34 150 . , ; . , . . TELEOSTEI , 810 . Teleostei, , , , . : ( ); ( ); ( 3); , ; ; ; ; , ( , ). , , ( 90% ).

. 68. Lepisosteus oculatus.

CLUPEOMORPHA 6 1200 . ( ). , . , . . Clupeiformes. . ( , ). . , ; ( , ) . 300 4 . .

153

Clupeidae 190 . Clupea harengus 3640 , 2025 . , , , . . Sprattus sprattus (. 69) . 1215 . 1215% . . Caspiolosa kessleri 50 . , 3070 . , . , , 4 () p Clupeonella. , . (619% ). . : . Engraulidae 100 , . , . . , , Engraulis encrasicholus 8 . . , . 2328% . 3 ( 1012 ). , . Salmoniformes. 89 , 2830 400 . . ( ), . , , , . p Oncorhynchus: . gorbuscha, . keta, . tschawytscha . ( ) O. mykiss. . 1200 , . 70. , Hucho hucho. . 4000 , 50 . ; . 69. . 810 . : , , . , . ( ) , . p Salmo, , , , . S. salar, 1,5 38 . S. trutta (, ) , , , , ; . S. trutta fario . ( ) Thymallus tymallus, Hucho hucho ( ; 25 ) (.70). p Coregonus: , , , , , . 12, 35 , . , , , . Osmeroidei 5 . Osmerus eperlanus 20 ; . 71. Umbra krameri. Mallotus villosus. Esocoidei 154

Esociformes. Esox lucius ( 4 ). 1,5 35 ; 33 ( , 100 , ). , Umbra krameri, , (. 71). Myctophiformes. 380 ; . , . Myctophidae 200 ; . OSTEOGLOSSOMORPHA . ( ). , . Osteoglossiformes. , . Arapaima gigas 4 200 ( 2,3 133 ) (. 72, ). . (.72, ) Osteoglossum bicirrhosum, . 72. () (). , . 50 3 , . Mormyriformes. 110 , . 11,5 ; . , . - , . , . , . p Mormyrus 2% , . . ANGUILLOMORPHA . , ; . , . 260 . ; . . Anguilliformes. 350 2030 . , ( 3 60 ). , , . , 24 . . ; , . . . : . . , 1,8 . , ( ) . . p Anguilla . . anguilla . . 11,5 16 ( 1927% ), 912 ( ) ( ) . , , , . . . 155

. 2,53 69 , , . 69 . Muraenidae ( 3 ) ; , . , ; . Saccopharyngiiformes. 10 , 15 . 20% ; . . , . CYPRINOMORPHA

4500 . . . : , . ; . Cypriniformes. 3200 2529 . 1300 Characoidei . . 25 ( , ), 11,5 . ( 3 ): , , . 50 Gymnotoidei, ; . . Electrophorus etectricus 400650 ( 1 ). . , . 2030 ( 50) ; , . , : . Cyprinoidei 56 1800 . . , , . , . . 58 6080 . . . : ; , , (, , .) (, .). . Cyprinus carpio, Abramis brama. Gobio, Cobitis, Misgurnus, Alburnus, Leucaspius, . ( ), Ctenopharyngodon idella Hypophtalmichtys molitrix Aristichtys nobilis ; . Carassius auratus . Siluriformes. 1200 2731 . , . , . , 36 , , Silurus glanis, 300 34 . , , , . , . .

156

, , , . , ; . ( 6 ) : Stegophilus ; Vandeltia , . . . . . . , () Ictalurus nebulosus (. 73). ATHERINOMORPHA . 74. .

. . , . . . Cyprinodontiformes. 400 ( 23 1015 ) . , . 40 . . , , Gambusia ( 35 ). (, .). : 25 30 ( 200) . Amblyopsidae ; . Atheriniformes. 170 , 15 ,

. 75. Belone belone () Cypselurus heterurus (). . 73. . , (. 74). . , . Leuresthes tenuis . 5 . , ( ) . Beloniformes. 150 . 60 1550 .(. 75). ; . . f, , . , , , . 6065 /. ( 300400 ). . ( Belone), , . Cololabis saira . PARAPERCOMORPHA 157

, . 13; . . Gadiformes. 700 ( 500 - ). . , . . 76. . , . 1030 11,5 . . Gadus morhua, . 2025 1,5 . 78. 40 ; 4080 . Hippocampus , , punctulatus . D ( . , , 50% 10% ). , , Melanogrammus (Gadus) aeglefinus (), Theragra halcogramma ( ), Merluccius bilinearis (. 76). Eleginus gracilis; . Lota lota, 1 3035 . , , ( 50 2 ). 410 , . -. PERCOMORPHA , . . . ; . : 9000 , 200230 10 . Zeiformes. 50 36 . Zeus faber (. 77). Gasterosteiformes. ; - , . 200 9 . Gasterosteidae . Gasterosteus aculeatus, 67 . . , , , 100 . , . 77. . , ; . , . . 80- . , , 4065% ( 2000 . 0,14%). Syngnathidae ( ). , , ; (. 78). . , ; : ; . . , 158

, , 4 ; ( 60 , 20 ) . ; . Mugiliformes. , ; . . 150 , . . , . S. barracuda 23 , .. (p Mugil) , . , , . Mugil saliens, M. auratus M. cephalus (. 79); M. soiny. Perciformes. 6500 140160 . ; . 12 1030 ( , .) 12 100 ; : - Xiphias gladius 44,5 400500 , Makaira nigricans 5 700900 . , , , - , 100 130 /. (, ) . , , , , . , , , -. , (, ) . ; , , , . ( , - .). . 80. . (Echeneoidei) . 79. . , ( ). , ( ) . (). . , , , ( ). . (, .). . Lucioperca lucioperca Perca fluviatilis. Tilapia sp. Sciaenidae, Carangidae, Nototheniidae, Anarhichadidae, Gobiidae, Scombridae . (, , , .). Scorpaeniformes. . . , , , ( , ). , , ; . , ; . , , , , . Cottus , . C. poecilopus . Scorpaena porcus (. 80); , . 159

Pleuronectiformes. 500 7 . , ; . , ; , , (. 81). . : . . , Hippoglossus hippoglossus 300 4,5 . . Scophthalmus maeoticus; , Platichthys flesus. Tetraodontiformes. 10 300350 , ; (. , . ). ( ). , . . , , . , ( Kentrocapros, - Diodon) (. 82). . 1040 , . , - Mola mola 3 1,5 ; . . . 82. - Diodon holacanthus () , Kentrocapros , . aculeatus () . , , , , , . , . BATRACHOIDOMORPHA , ; . , . . () Batrachoidiformes. 2030 . . . . ( 100 ) . 50 . Lophiiformes. 220250 . , ( ) ; . ; . , , -- . , . , . . 81. (Pleuronectes platessa) , ,

.

160

. 120 12 . ( 515 ); , : , . , , , .

*

*

*

300 , 220 , 90 . , Clupeidae (Clupeiformes), Gobiidae, Labridae, Blennidae ( Perciformes). ( Cyprinidae Cypriniformes).

. 83. : Mugil cephalus; Crenilabrus ocellatus; , Trachinus draco; Alosa caspia tanaica; - Alosa maeotica; - Zosterisessor (Gobius) ophiocephalus; - Blennius pavo. ( Crenilabrus), (Gobius), (Blennius) (. 83) , , , , . , . , , . , , : (Scorpaena), - (Trachinus). : (Spicara), (Mugil), (Mullus). , (Engraulis), (Clupeonella) (Trachurus) .

161

. 84. : Perccottus glenii; Carassius carassius; Leucaspius delineatus; Carassius auratus gibelio; Pseudorasbora parva; Phoxinus (Eupalassella) perenurus. , , , (Carassius auratus), , ( . carassius) (. 84). , , , , , . , (Cyprsnus carpio), . ( Ctenopharyngodon idella), (Hypophthalmichthys molitrix). . ( Abramis brama), (Sander lucioperca), (Esox lucius). . , 50 - , . , . , , . (. 85); ,

. 85. : Oncorhynchus mykiss; 162 Salmo trutta m. fario; Phoxinus phoxinus; Alburnoides bipunctatus; Cottus poecilopus; Chondrostoma nasus.

(. 86). , , ; . , , , . ,

. 86. : Gasterosteus aculeatus; Gobio albipinnatus; Cobitis taenia; Rhodeus sericeus amarus; Neogobius fluviatilus; Perca fluviatilus; Lota lota; Barbus barbus; Alburnus alburnus; Gymnocephalus cernua; Rutilus rutilus; , Abramis (Blicca) bjercna. . 1317. , , , . , , , . . , , . , . , . , . , ( ), ( ), (), , , , . , 20 , 711 , , , , . 50 10 , 3 . 30- 160 . , 2,5 , . 12 , 91% . , , , 23 . 163

1994 34 . 79 . , , , .

( ) TETRAPODA, SEU QUADRIPEDA , , ; , , , , ( , ). 164

, . ; . ; , , . , . . . , , , ; , . : , Amphibia, Reptilia, Aves Mammalia. A m n i o t a , , , . - . A n a m n i a , . , . - , (, ) , , , . , . , . , , . , . . , , . . , AMPHIBIA , , . () . , , (), , . . . - ( ), . . , : , . . . , . , . - , , . . 165

() . (). 2500 . . , , ( ); , , , , , ( ); , , , , ( ). : 325 .; 1030 ( 1,6 ); () 30 -120 . , . , , . (. 87). , , . . , , . (, , ) . , , . , . : ( ); ( ); , . , . , ( , Onychodactylus fischeri). . (), . . . . 87. ( . ): . 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 , . . , . . .166

, . () , . , , ( , ). , , , ( , , .). , , ( ). 4 : , , ( ) (. 88). . , . 7; ( 12) . 1362 2236 ; 200300. ( , ) , , ; .

. 88. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ( + ); 16 ; 17 ; 18 ; 19 ; 20 V ; 21 ; 22 ( ); 23 ; 24 ; 25 (preahallux); 26 .

( ) ( , ) ( , ). , 167

. , . . , , ( ) . . , . (occipitale laterale) (. 89) . , , . (prooticum). - (orbitosphenoideum); (sphenethmoideum). . . , - (frontoparietale). (nasale), 12 (praefrontale). (squamosum). (parasphenoideum), (palatinum) (vomer); (vomeropalatinum). , . - . () (. 89). - (praemaxillare) (maxillare). ; , , , .

. 89. . ; : 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 .

- - (quadrato-jugale) , (pterygoideum). - ,168

(quadratum). (mento-mandibulare). , , (dentale), . (angulare) . - , . . . , . , . 90. . . - ; - : -; ; -; , 1 ; 2 ; 3 ; (. 90). 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; ) 8 ; 9 ; 10 (phalanges digitorum); ; 11 ; 12 . 5 ; . . ; (humerus). . ; II. (antebrachium); (femur). ; (radius) (ulna). II. (arus); III. (manus), : : (tibia) ) (metacarpus), (fibula). , III. (pes) : ; ) (tarsus), 910 , (3; 12; 5); ) (metatarsus) , ; ) (falanges digitorum); 5169

, . () , . (scapula) (coracoideum) (. 91). (cartilago suprascapularis) . . (clavicula). (sternum), . (episternum); , . . , . (. 92), . 91. ( , ): 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 . . (ilium) ; (ischium) , (cartilago pubis). . . . . 92. : : 1 ; 2 ; 3 ; 4 . . , : .

89

. 93. : Alytes obstetricns ; P. pipa ; i Gastrotheca marsupiata ( ); Rhacophorus; - Rhinoderma darvini ( ); Proteus angvinus; Hydromantes genei; Ichtiopis glutinosus, ( 89 ).

(, , ), , . . . : , , , , .. , , , , . , , , .

. 94. : 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 (); 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 ( ); 19 ; 20 ; 21 ; 22 ; 23 ; 24 ; 25 ; 26 ; 27 ; 28 - . 90

. , . ; (, ) (. 93). . , , . , , ; , . , ( Rana .) . (, , .). , . , , . , , . . , , : . , , . (oesophagus) , , (gaster) (. 94, 6), . ( duodenum), (ipleum), (rectum). (cloaca). (hepar) (. 94, 5); . . (lien) . , , . . . : , ; - , . . , , ( ). . , , , . , , . . . . : ; , . : (. 95). , . , . 91

.95. ( ):1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 - .

; (. 95, 5), . , , , . ; (. 95, 9). . - (arcus pulmocutanea) (. 96; 5) IV ; . () (arcus aortae) (. 96; 8, 9) . - , , (aorta dorsalis) (. 96; 12). - ( ); . (acarotis communis) (. 96; 16) . (a. c. externa et interna). (v.. 96. ( , , ):1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 - ; 11 ; 12 ; 13 - ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 ; 20 ; 21 ; 22 ; 23 ; 24 . 92

femoralis) (v .ischiadica) , (v. portae renalis) (. 97; 7), , . , (v. abdomilalis) (. 97; 8), , . ( v. portae hepatis), ( ). , ( v. cava posterior); . ( ), . , , (v. cutanea magna) (. 97; 13), , (v. subclavia). (v. jugularis externa et interna) (v. cava anterior dextra et sinistra) . , . . (v. pulmonalis) (. 97; 20) . . . , : , . . , - . , , , . , . - , . , , , , , . ,

. 97. ( , , ): 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9 , 10 , 11 , 12 , 13 , 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19 , 20 , 21 , 22 , 23 , 24 , 25 , 26 .93

. - . - . (). () . , (. 98; 15). ( ), . , (vesica urinartia). (glandula suprarenalis). ; . ( ). . . . ( ) , . 2050%. , (), . (Rana temporaria), , 2 30 3 , Bufo viridis 10 3. , 3035% , . 98. ( ) 4050% , 1 ; 2 ( ); 3 ; 4 ; 5 ; 6 70%. ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 . , , , . , . , . ovarium , . 94

, . oviducti, . , , ; . . , , , . (testes) (. 98; 7), . , . . (vesicula seminalis) . . . . . , . , . , , , . . , , , , . : , . ; . , . , . , . , , , , . - Alytes . Phyllomedusa , , . P. pipa (. 93;.) . . . , 510 . , 8004000, 12007000, 100 500600. 2030 , , 515. (. 99; 18) . , .

95

, (). Rana temporaria . 3540 , 4555 6070 . ( ), , . ( ) .

. 99. ( ). ) V, IX, XI ), XII :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 - ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 . 96

. Ambystoma tigrinum. , , . 5-9 , . ; 20-25 , . . , Sirenidae, Proteidae Amphiumidae , . (, .), . . . . . , . . 100 ( ) ; ; ; : 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 , ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; (. 100) 14 ; 15 ; IX ; XII .97

. (corpora striata) , (archipallium). . . . , . , . , - . , , 10 . , , , . , . . . , , , , . . - . ( ). . , . . , , . (, , .). . . . () . , () (, ) . ; . . , . : . . , () ( , Typhlotriton spealaeus ) , . . , . ; . . , . , . , , . , . . (stapes), , , .98

- , , . (tuba Eustachii) , . , . , Amphibia Apsidospondyli + Labyrinthodontia + Ichthyostegalia + Rhachitomi + Stereospondyli + - Anthracosauria Salientia + - Proanura Anura (Ecaudata) Lepospondyli + Nectridia + - Aistopoda + - Microsauria Urodela (Caudata) Apoda + ().

. 2500 ANURA, SEU ECAUDATA 2100 . : ; ; 2-3 . . 5 , 10 . ( Amphicoela) () , , . Liopelmidae 2 ( , - ) , . Opisthocela ( , ), , . 2 : Discoglossidae (8 ), . Bombina . , . , 48 . . 8, . Bombina : , Bombina bombina 5 ; , ; . . , , . - . . , . - Bombina varigata . 99

, -, . , , . Pipidae 12 . , . Xenopus laevis, , . . . Pipa pipa 20 . . ; 40100 , . , . 80 , , . , Pelobatidae. (58 ). 3 , Pelobates fuscus . , , , , , . 1 . , , . , . Ranidae. , 400 , , , . , Rana goliaph, 25 3 . 200 Rana. . Rana ridibunda 17 , . Rana esculent - 10 . , . . , , , . , . 510 . , . Rana temporaria , . , . , . 18 , 18 . , , , , , . , . 1,54 . . , , . R. terrestris 7,8 . , , , , . Rana dalmatina, (. , -, ); Rana catesbeiana 20 . . Rhacophoridae , . Rhacopherus . , 1012 . Hylidae , 400 . ,100

, , . , . , . - , Hyla arborea 5 . . Phllomedusa . Gastrotheca marsupiata , . Dendobates ; . , 3 , , (. 93; ). Bufonidae. , , 650. 50 . . , , . , . Bufo bufo , 20 . , , , , , , . (, , , , , ). Bufo viridis ( 140 ), . 35 . 6000 . Bufo calamita - . , , , . . . , , , , . Bufo marinus 25 . , , . . URODELA, SEU CAUDATA 280 . , . , , . , . . . . . 4 ( 800 ), . , . 5 , 8 . Cryptobranchoidea, 2 : . . 16 Megalobatrachus japonicus, , Cryptobranchus alleghaniensis 70 . Hynobiidae Hynobius Keyserlingi, 89 . , ( 6). 0o, . , , - .101

Ambistomatoidea Ambistomatidae 28 , . Ambistoma tigrinum. , , . 1523 . , , (). Meantes Sirenidae. . , , , . , .

. 101. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 . 102

; , . Proteidea Proteidae. , . Proteus anguinus (. 101, 5) . 25 -30 . . . . , 80 , , , (). , . 1 ., . Necturus maculosus . , , . Salamandroidea 3 . Amphiumidae Amphiuma means, , . 89100 . , 23 . . , ; . . , . Salamandridae 40 . ; ; , , ; . , , . , . 1028 , . Salamandra salamandra (. 101; 2) S. atra , , . , , -, , . , . . . 2040 . Mertensiela caucasica . Plethodontidae , , 175 . . , . , , . . 5 . ; . Triturus vulgaris (. 101; 1) , , , . 8, 1112 . T. montandoni , 1000 , 8 , , T. cristatus 1518 . , T. alpestris , . - , 5001500 . . . , 23 . ,103

. . 3 . , . APODA Cacilidae. , 60 , 30120 . , (. 102). , , , . : ; ; , , ; ; , , . , . , . , . Ichtyophis glutinosus, , . . . 102. . , , . Siphonops annulatus (. 102) , , , 40 , . 5 . , . Ichthyostegalia. , . , , . , (). , . , , ( ). , . . (. Apsidospondyli) Labyrinthodontia , , . . ; , . Rachitomi Stereospondyli ( 5 ). , , ( ) . , 104

. ( ) . , Salientia. ( 10 15 , , ); Proanura. , ( 10, ) Anur, . Anthracosauria ( ). ( ) , , ( , . Seymouriamorpha, . , Batrachosauria. Lepospondyli. . M i c r o s a u r i a ( 50 ), . , , : Urodela ( ) Apoda ( ). Nactridia ( 100 ) , . Aistopoda ( 20-50 ) . , ; , , , . , . , . . , . , , . , , . , , . , , , ( ) . , , , .

105

(ANAMNIA) (AMNIOTA) , . , () , . ( ); , , . , . , , , , . . . . , ( , .), ( ). , . , .

, - REPTILIA . (Amniota). , , . . , , . , , . . : . . . . . : . , , . , , . () , . . () . ( ) . ; . . , . , ; . , . (). . , . . (, 106

) , , , , . . (, ) , . , , , ( ) (. 104). , . . , , . . : , . , , (. 103). , , , , , .

. 103. ( ):1 ; 2 (); 3 ; 4 ; 5 ; 6 .

. , . . , . , . . : . . . , , , . ( ). . . (. 104).

107

. 104. ( ): : . : ; ; . : . : ; : ; ; .

: ; ; -. : ; ; ; .

108

. : , , , . . , (atlas), (epistropheus). , ; ; , (. 107). ; . ( ) . () . . : ; (), . , , ( ). . , . , , . , ( , ). , , , , . 5080 (710 , 16-25 -, 2 , 1540 ), 140 ( ), 435 ( ). . , (coracoideum)

. 105. 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 .

. 106. Lacerta:1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 . 109

(scapula) (. 106). (cartilago suprascapularis), (cart procarocoidea). (sternum); . (episternum). (clavicula) . ; (ilium), (ischium) (pubis). , (. 105).

. 107. Lacerta ( ). ; ; :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 ; 20 ; 21 ; 22 ; 23 ; 24 ; 25 ; 26 ; 27 ; 28 ; 29 ; 30 ; 31 ; 32 . 110

. : . . (. 106). . , . . . (. 107). (ccpital) : ; . , , . (basisphenoideum) , . (parasphenoideum) (voter), . (otii); , ; , , . , . : (nasalia), (praefrntalia); (frontalia) (postfrontalia); (parietalia) (interparietalt) ; . : (intermaxillare) ( ); (maxillare); (supraorbitale); (jugale); - (gvadratojugale) (sgvamosum). - (qvadratum). - , : ( palatini) (pterygoidei). (transversi) , , , , (epipterygoidei), .

. 108. ( ): ; ; ; :1 ; 2 ; 3 ; 4 () ; 5 ; 6 ; 7 - - . 111

, , ; . , (articulares), , : (dentale); (anqulare), (supraangulare); (coronare), . (), (stapes). ( ) ; . - , (. 108). . , , . () . , , , . , , . , , , . , . , . .. , . , . , . , . . . . , - ; , , . . , , Pelamis platurus. . , . , . ( ); ( ). ; . . . , . (. 109) , . , - .112

. 109. : () () ; :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 .

, . , . ( ). ,

. 110. ( ). ; :1 ; 2 ; 3 ; 4 , . 113

. , , . ( . ) (. 110).

. 111. ( , ):1 2 ; 3 4 ; 5 6 ; 7 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 , 20 ; 21 ; 22 ; 23 ; 24 ; 25 ; 26 ; 27 ; 28 .

. , . . , . ; ( .). 114

(. 111). . , . ; . (, ) . - . . . , , , , . . ; ( ). , , (. 112). . , , .

. 112. ( ): (); ( ); (); (); (); ( ; ).

() : , . ( ) ; . , ; . , . , Sceloporus 15 26 , 2535 37.

115

. . ; , . , : , , , . . , . , , , . , , , . (. 113). , . , , . . , . . (. 113) , . . , , , . , , . , . . . 113. ( ): 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 ; 20 ; 21 ; 22 ; 23 ; 24 ; 25 26 ; 27 ; 28 .116

, , . , ( ). , . - . , , () (, , ) () - . . , , , , . ( ) , . () . - , . , , . 20 , . , , . , (, , .), , . , , . , . . , , , , . , . ( ) . . , , , . , , (, , ). , , , . . , , . , , , . , . . . , . . , , ; , , (. 114).

117

. . , , . . () . , . , (), . ; . 114. , , . . ; . ( .). , . 612 , . , ; . , , ( , ). , . , ; (corpora striata), (. 115). , , , . , , . . ( ) , . , . , . , . (, , .). 11 . ( ) ( ) . . . . (, , ) , . , . . . - . ,118

, , , . . (Crotalidae), (Pythoninae) (Bitis) , , , . , , , . . , , . ( ), . . 206000 , . 115. ( ) 60200 . ; ; : 1003000 . 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; ; 9 ; 10 ; 11 . , , , , ( ). . . (, , ) ( ) . ; . . , . , 68 . , . , , , , . 300 . .119

ANAPSIDA Chelonia, sen Testudines. , , . () () , , . , . , , . , . , ; , , , . ; . . , , . , . , . , , . ( ). , , . , . . , , , . 200 12 , 4 . Cryptodira 6 ( 140 ) . , S- . Emyididae ; 80 , , , . Clemmys caspica - , , , . Emys orbicularis . , , ; . Testudinidae ( 12 ), , Testudo elephantopus 150 400 . , , , . Testudo horsfieldi . () Trionychoide , ; . 25 ; , . rionyx chinensis ; . Pleurodira. . , (). ; 45 . . Athecae. , , . ; , . Dermochelis coriacea 2 600 .

. ; . Chelonioidei 4 . , , . , . () Chelonia mydas 80120 , 200400 , , 2 . , , , . 70200 5 , . . , . , , Eretmochelys imbricate, . 6080 , . . , . LEPIDOSAURIA Rhynchocephalia , , Sphenodon punctatus (. 116). 165 . . ; . ; . 4 ( ). . . , . 116. . . , , . , . . . 5075 . ; , . . , , . , . 20 . : 6 18 . 815 . 1215 . , , , . Squamata. , 6100 (, , , ). Chamaeleontes 90 . , . ,

121

. 7 60 . , , . . . . , , , . , 180 90 . . , . . ; . . , . , . , , , . , ; , . . 1580 . 310 , . . . (Chamaeleontidae). (50 ); 4,04,5 . Chamaeleo chamaelon 2530 . , , , ; . Sauria , 3300 . , . , , , , . 3,5 4 ( 150 ). , . . ; , . ; . . . . . , , , , . , . . Gekkonidae 600 3,5 35 . . , , . . (, ), 8090 . (Gymnodactylus kotschyi) (Teratoscincus scincus). Iguanidae . , -. 10 2 . 700 , . (Iguana iguana).

122

Agamidae , , . 300 . . 2040 . , , . . (Agama sanguinolenta), (Draco volans). Scincidae , , . 700 . , . (Egernia depressa). Lacertidae 170 . , , . . . . . . 12 90 . . 118, 5070 . , . : (Lacerta viridis), 30 , , , . ; . , , . . , (Lacerta agilis) , . , - . 3032 . . , , , . . ; , 616 . . (Lacerta vivpara) 1416 , ; , , , . , , ( ). 2000 . 3 , . 58, 10 . . , . , . . , . (Lacerta taurica) , , , . . . - 26 , . (Lacerta saxicola) , , , . . 6 . (Eremias arguta) - , , , . (Anguidae) , , . . 80 . (Anguis fragilis), 5860 . , , , . , . . (), , (, ). , , . ; , , . ,

123

. , , , . 8194 , 812 ( 25). , . - (Ophisaurus apodus), 115 . . , -. , , , , , , , , . , , . 10 . (Varanidae) , . . 30 . , , , . . 20 , Varanus komodoensis 34 150 . Varanus griseus , - ; ; 2,5 , 1,5 ; , , , , . (Helodermatidae) . , . , . Amphisbaenia 140 . , . , . , , . . . . , . 117. . 25 70 , - Python reticulatus. . , , , . , . (Amphisbaena alba). Ophidia, seu Serpentes. , , . , , ; . . , . , . 141 435 (. 117). , . ( ). , . 2700 .

124

24 , . . (Typhlopidae) 170 . , . , , , . - Typhlops vermicularis , , , ; . (Bidae) ; 80 , . . 60 , . . , . (Constrictor constrictor) 35 . , . . (Eryx miliaris); 1 . (Euneates murinus) 11 , . . ( Python reticulatus), , 10 . (- , ). , , . . , , . 10103 , 60 . (Calubridae) 1600 . , ; , . 3,5 , 1015 . , . . , . : , , . , , , . , , , , , , , , . . , , , . 6 . (olubrinae) 1400 , . (Natrix natrix) . 160 . . . . , , , , , . , . , , , (, ). 56 ( 20 ) , , . . 3035 ; 1012 . 1520 , . . (Natrix tesselata) . - , 150155 . , . , , , , . . 623 - , . , . . .

125

. . , . 2 . , , . 30 , 5. (Coluber jugularis), 2 . . . , , . 12 . (Elaphe stula) . . , . (E. gvatuorlineata), , (E. longissima), (E. dione). (Coronella austrica). ( 65 ), . , . , . ; . . 15 . (Elapidae) 180 . Naja Elaps, Dendroapsis, Micrurus . , . , . . Oxyuranus scutellatus, 33,5 ; Ophiphagus hannah i Naja naja. (Hydrophidae) 40 . . , . . , . . (Viperidae) 60 , , . (Vipera berus) 6070 ( ). - - . . , . . ; - 514 , 18. ; 1012 . , . , . . . . , 2 . 300 . . 1415 , . , ( ), , , , . ( V. ursini) 60 . . . , , . , , . . . . , , , . , , . 510 . . 78 . , , , , , , , , . ( V. lebetina) ; 2 . . , , ,

126

. . (Echis carinatus) 70 , . (Crotalidae) 120 , , . (Crotalus horridus), 2 . . , ( ), . , . ARCHOSAURIA Crocodilia . . 150 . . , . , . , . , . , . . , . . , . . 10100 ; . . 810- ; 80100 . . . 3 21 . (Alligatoridae) 7 . Alligator mississippiensis ; A. sinensis . ; Caiman, Melanosuchus, Paleosuchus . (Crocodilidae) 13 . , , , , . (Crocodylus nicoticus). (Gavialidae) (Gavialis gengeticus) , , . , , , . , . 810 , 20- . , , . . , , . . 118. Diplovertebron, ( , , 1964).127

, , , , Dplovertebron (. 118) , , . , , . , . (Seymouriomorpha). . ; . ; . , . . (. 119). . , Cotylozauria (. 120). , . . . , , , ( 3 ) . , , . . ( , , , ) , ( ), . .

. 119. () , () : 1 - ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 -; 18 ; 19 ; 20 ; 21 ; 22 ; 23 .

128

, , , , . Chelonia. , . , , (. 120). , , , ; . ; . , ( , , , ; . 1 14 . ; . , . : . Rhynchocephalia. , . , . Squamata () . . , . Archosauria. , . Thecodontia ( ), , , . 15 35 . , . ; Crocodilia. , Pterosauri; 78 . , , , . , , (). , , : Saurichia rnithischia . ; 3050 . . . , ( 1015) ; . . (Diplodocus). , ; 30 , 2025 . , , . , . 1015 ( guanodon). , Theronorpha, seu Synapsida , ( , .). , Pelicosauria. ,

129

, . 1 , 34 . . (Therapsida). , 1315 . ( 150 . ) . (), , , , , . : , . , . , . , , . , , . , , . , , ( ), .

130

. 120. : ( ).

131

. . . , . , , , . , . , . , . , , , , , . , , 2030%, 56%. , , . , . , . -. , . , (, .). , , , . , , , . , XVIII-XIX . , . , , . .

AVES , . , , . , , , . . , , . , , , .

132

. , , , . . , , , , . , . , , , . , , , . , , , , , , . , . , , . - . : , , , . . , . , , , . : ; - ; , .. (. 122). , , . ; . , (. 123)

133

. 122. (17 ; 814 ):1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 .

. 123. :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 ; 20 .

. () (, ). : . , , , , . , . , . . , , , - , , .

134

. , . . , . . , . , , , . , . , . . . . , . , , . . . , . . , . . , . , . . , . . , . , , , , (. 124). , , , . , . .

. 124. ( ). ; :1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; , , .

135

( ). , . , , . , . , . . , , . , . . , , (. 125). , , , , , . , . . . , , . 1012. , . 56 . , , , , . , . . , . , , . , . . . 125. : , , 1 (); 2 . ; 3 ; 4 ; 5, 6 ; 7 , .; 8 .

136

, . . , . , , , , . , (, , ). , , . , , , . , . , . . , . , . , , . , . . . . . . , , . - , , , . . . - . , . . , . , . (. 126) , , , -, , -, . , . , , , , , ; , , . , , , ( ) ( ) .

137

- . , . , . (1112 ), (310 ), , , . . (synsacrum), (1022). , . . 6-9; - , . . , , . , , , ( ) 180, 270. 39 63. . . (corpus vertebrae) (arcus superor), (processus artculares), (pr. transvers), (pr. spnosus). , ( ). . , , , . , , . , , . 126. : 1 ; 2 ; 3 ; 4 . ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 .

; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 - ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 ; 20 ; 21 ; 138 22 ; 23 ; 24 ; 25 ; 26 .

. , . , , , - . , . , . (, , ) . , , , . , . , . : , , . , , , , . , , . . ( ), . , , . . , , , . (). 24. , , , , . , . , , , , 1020% . , , , , . ; . : , , , , , . , , - . . , . , , . , . : , , , . , , - , . , (. 127). . , .

139

, . , . . , . , , . , , (parabronch). , , . . , . , , , . , . : ; ; - ; . , , , . , , , , . . , . , 1% . . 127. ; ( ): 2% , 1 ; 2 ; 3 ; 4 2,5%. ; 5, 6, 7 8 , ; 9 ; 10 ; 11 .

140

, () , . . , . , , , , , . . , , - . , . - . . , . , , . , , , . - , . . , . , , . , . , , , , . . ( ). , . . . , 42 45,5; 39,5, 37,4. , , . : 46,8, 21,9.

141

(. 128). (mesonephros), , , (metanephros). , . . 128. (), ; : 1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 ; 9 . ; 10 ; 11 ; 12 ; 13 ; 14 ; 15 . , , ( ) . , , . , , . . . , . . . , 1125 , 1500 . . , , , , , , . , . . , ( 48 ) . , , . . , . 3 6 .

142

. , , , , . 1220 . , , . 24 , 41 . . , . , , , , . , ( , ). , . "" ( 0,025 0,1), . 129. ( ): "" . 1 ; 2 ; 3 ; . 4 ; 5 ; 6 ; 7 ; 8 - (tunka ; 9 ; 10 acventts). ; 11 ; 12 ; 13 ( , ; 14 ; 15 ; 16 ). . , , . , , , . , , . , , (.129). , .

143

, , . . , , . , , . . , : ; ( , , , ); . ( ), , , . , , . , . . , . , , . , , . . , , (. ). : . , . . , , , . , "", . , . , ( , , ). , . , , , . , , . . 34 , . . , . . , . , , , , - . ( 72 ), (120 ), (17 ), , , , , , , , . , . ( ) .

144

, , . , , . . , . , , , , , , , . , , . , , , . , , . , , . . . , . , , , , . . , , . . , (corpus stratum) , , . . (cerebrum encephalon) (medulle spnals). - , . , , , . . (). , . . . , ; , . , , , : ; , . : , . , . : , , . . .

145

, , . , , . , , . ,