TAJUK 4 SENSASI DAN PERSEPSI

STU 231 ASAS-ASAS PSIKOLOGIDR INTAN HASHIMAH MOHD HASHIMPP SAINS KEMASYARAKATANUNIVERSITI SAINS MALAYSIA

Pengenalan

Sensasi dan persepsi ialah dua proses yg melibatkan bagaimana anda “mengalami” dunia

Mengalami: proses melihat, mendengar, menghidu, merasa dunia

Dua fungsi:

Kekal hidup (survival)- melindungi dari bahaya

Sensualiti- menikmati pengalaman indah dan menyeronokkan

Persepsi

Proses memahami dan bertindakbalas dgn (apprehend) objek dan kejadian dalam persekitaran

Termasuk proses mengesan, memahami, mengenalpasti, melabel dan mengambil tindakan seterusnya

Persep- apa yang ‘dilihat’ Proses persepsi dibahagikan kepada 3

Sensasi Organisasi Perseptual Mengenalpasti dan mengecam

Tiga Proses Persepsi Sensasi

proses di mana stimulasi penerima sensori (iaitu struktur pada sistem deria kita spt mata, telinga etc) mengeluarkan impuls neural sebagai representasi kejadian luaran atau dalaman

Contoh: retina pada mata mengesan satu objek dan menghantar maklumat ke otak

Organisasi Perseptual Tahap di mana representasi internal sesuatu objek dibentuk dan

persep stimulus eksternal dikembangkan Melibatkan sintesis (intergrasi dan pergabungan) maklumat Contoh: otak menyusun maklumat yg baru diterima dan

membandingkan dgn maklumat yg sedia ada

Mengenalpasti dan mengecam Meletakkan makna kepada persep Apakah rupa? apakah benda? apakah fungsi? apa tindakbalas

diperlukan? Contoh: Mengenalpasti objek itu sebagai kawan

Keseluruhan proses berlaku dgn pantas

Stimulus Distal vsStimulus Proksimal

Objek sebenar dgn objek di retina jauh berbeza

Stimulus Distal- Objek fizikal sebenarnya

Stimulus Proksimal- Imej optikal pada Retina

Kita mengenal objek fizikal sebenar mengunakan imej optikal pada retina

Proses atas ke bawah vs. bawah ke atas

Persepsi boleh menjadi komplekskerana:

Adanya kesamaran (ambiguiti) disebabkan lebih dari satu intepretasi boleh dibuat

Ilusi Perseptual

Ilusi dalam kehidupan- cat putih nampak lebih luas

Psikofizik

Kajian tentang hubungkait stimuli fizikal dan pengalaman tingkahlaku dan mental

Gustav Fechner (1801-1887) membina prosedur utk mengkaji hubungan antara kekuatan stimulus fisikal dgn pengalaman sensori

Prosedur sama utk semua domen sensori

Ambang Absolut

Merujuk kpd jumlah tenaga fizikal minima yg diperlukan utuk menimbulkan pengalaman sensori

Tahap dimana isyarat sensori dikesan separuh dari masa

Contoh: Cahaya lilin pada jarak 30 batu pada malam yang terang, 1 sudu gula dalam 2 gelen air

Adaptasi Sensori

Sistem sensori lebih fokus kepada stimulus baru

Tindakbalas sistem sensori menurun apabila stimulus tidak berubah

Bunyi bising aircond, kecerahan matahari, bau busuk berkurangan selepas beberapa ketika

Membolehkan kita lebih fokus kpd maklumat penting

Ambang Perubahan

Merujuk kpd jumlah perbezaan minima yg dapat dikesan diantara dua stimuli berlainan

Dua stimuli dipersembahkan dan pemerhati perlu menyatakan samada ianya sama atau berbeza

JND =tahap dimana dua stimuli dikatakan berbeza separuh dari masa

Undang2 Weber mencadangkan JND antara stimuli bergantung kpd pecahan konstan kekuatan stumulus tersebut

Lebih kuat sesuatu stimulus lebih banyak perubahan yg diperlukan utk membolehkannya dikesan

Transduksi

Merujuk kpd proses penukaran tenaga fizikal (e.g. cahaya, getaran udara) kpd impuls neural

Stimuli dr persekitaran dikesan oleh penerimasensori yg kemudiannya menukar maklumat fizikalke isyarat selular yg boleh diproses oleh sistem sarafutama

Kesemua sistem deria akan mentranduksikanmaklumat dlm bentuk tertentu dan menghantarmaklumat kpd bahagian tertentu otak

Neuron peringkat tinggi akan menintegrasikesemua maklumat ini utk tindakan otak

Sistem Visual

Bertindakbalas kepada cahaya Cahaya ialah radiasi elektromagnetik antara

400-700 nanometer Sistem penglihatan terdiri dr mata, otak dan

saraf yg menghubung keduanya Terdiri dr dua sistem; 1) membentuk imej dan 2)

mentranduksi imej ke impuls neural Retina yg mengandungi rod dan kon melakukan

proses transduksi dgn menerima maklumat danmenukar isyarat elektrik

Rod –aktif waktu intensiti cahaya rendah(malam) -hitam putih

Kon- aktif waktu intensiti cahaya terang (siang) -warna

Pendengaran

Bertindakbalas dengan gelombang bunyi

Sistem pendengaran terdiri dari telinga, otak dan saraf yg menghubung keduanya

Terdiri dr dua sistem; 1)Menguatkan dan menghantar bunyi ke reseptor dan 2) Mengtranduksi bunyi kpd impuls neural

Gelombang udara menyebabkan membran basilar bergetar dan penundukkan sel bulu yg membentuk impuls neural

Kesakitan

Tindakbalas badan terhadap stimuli merbahaya yg telahatau berpotensi mendatangkan kecederaan pada tisu

Kritikal kepada keselamatan seseorang

Mereka yg tidak dapat mengesan kesakitan penuh dgnparut kecederaan

Walaubagaimanapun rasa sakit kronik juga tidakmenyenangkan

Badan dilitupi reseptor yg bertindakbalas dgn kesakitan

Kesakitan dikesan oleh otak dan proses psikologi bolehmempengaruhi pengalaman kesakitan seseorang

Perhatian

Sistem deria berupaya mengesan banyakstimulus pada satu masa tetapi kita hanyamemberi perhatian kpd sebahagian daripadanya

Pemilihan-berdasarkan-gol

perhatian diberi kpd stimulus yg ada kaitan dgn gol

e.g fokus suara saya utk dapatkan maklumat kelas

Tangkapan-didorong-stimulus

Objek itu menarik perhatian kita

fokus kpd bunyi bising diluar kelas

Prinsip Penyatuan Perseptual

Penentuan objek dan latarbelakang Psikologi Gestalt- fenomena psikologi hanya boleh

difahami apabila dilihat sebagai keseluruhan dan bukan dipecahkan

Cara manusia menyusun objek terbahagi kpd undang-undang:

Proksimiti - objek berdekatan dilihat satu kumpulan Persamaan - objek serupa dilihat satu kumpulan Kesinambungan- garisan terputus disambung Ketutupan-mengisi jarak Senasib- objek bergerak sama dilihat satu kumpulan

Intergrasi Spasial dan Temporal

Utk mendapat pandangan menyeluruh, kita perlu mengabungkan maklumat dari tempat (integrasi spasial) dan masa (intergrasi temporal)

Walaubagaimana pun maklumat yg diintegrasikan hanyalah maklumat umum dan bukan tepat dan mendalam

Persepsi Pergerakan danPersepsi Dalaman

Phenomenon Phi- dua lampu dipasang secara bergilir 4-5 kali sesaat

Nampak seolah ianya bergera

E.g. lampu liplap)

Pergerakan sebenar bengantung kpd persepsi dalaman (jarak objek dari anda)

Panduan Binokular-retinal dispariti dan kovergen

Panduan piktorial- Interposisi, saiz relatif, perspektif liner,tekstur gradien

Ketetapan Perseptual

Merujuk kepada kebolehan otak melihat karakteristik fizikal sesuatu objek sebagai sama walaupun maklumat deria berubah

Ketetapan saiz – saiz kelihatan sama sekiranya saiz dan jarak berubah pada masa sama

Ketetapan Bentuk – proses abstrakting Ketetapan warna - warna kelihatan sama

sebab dilihat dalam konteks objek lain Ada pada semua deria

Proses Mengenalpasti dan Mengecam

Melibatkan proses pergabungan maklumat tertentutentang sesuatu (e.g. rupa, rasa, bau sesuatu cecair) dan meletakkan objek ini dlm kategori tertentuyang tersedia dalam ingatan (cecair ialah kopi kerana rupa, rasa dan bau serupa kopi yg pernahdiminum)

Tanpa proses ini kita akan keliru Proses bawah-ke-atas ditentukan sepenuhnya oleh

maklumat yg diterima oleh deria lebih aktif semasa mengenalpasti objek yg tidak

biasa dilihat Proses atas-ke-bawah ditentukan oleh pengalaman

dan pengetahuan seseorang lebih aktif semasa mengenalpasti objek dalam

kontek

Pengaruh Konteks dan Eskpetasi

Perubahan konteks menyukarkan prosesmengenalpasti

Set merujuk kpd kesediaan temporari utk melihatatau bertindakbalas kpd satu stimulus dgn caratertentu

Set motor = kesediaan membuat tindakbalas pantase.g pelari lari apabila bunyi tembakan

Set mental = kesediaan menghadapi situasimengunakan undang-undang yg telah dipelajari e.gkesukaran menyelesaikan masalah yg tidak pernahdihadapi

Set perseptual = kesediaan mengesan stimulus dlmkonteks tertentu, e.g ibu mengesan anak menangis

Soalan Tutorial 4

Terangkan tetang proses mengenalpasti dan mengecam

Bagaimana konteks dan ekspektasi mempengaruhi proses mengenalpasti dan mengecam?

Bagaimana proses di atas menerangkan situasi berikut? Anda mengecam gadis yang sedang menunggu bas itu

sebagai rakan sekuliah anda

Anda membuat kesimpulan bahawa kuah merah yang sedang anda makan ialah sambal tumis