Tổ chức xã hội dân sự Tài liệu cơ bản - Asian Development Bank · Tài liệu cơ bản về CSO cung cấp những lời khuyên ... tiếng Anh vẫn là ngôn ngữ

Tổ chức xã hội dân sự Tài liệu cơ bản

Tài liệu cơ bản về tổ chức xã hội dân sự: Hướng dẫn về quan hệ hợp tác với tổ chức xã hội dân sự

ADB hợp tác với nhiều tổ chức cộng đồng, tổ chức phi chính phủ quốc tế, và các tổ chức xã hội dân sự khác (CSO) để tăng cường hiệu quả, chất lượng và tính bền vững của các hoạt động mà ADB hỗ trợ. Tài liệu cơ bản về CSO cung cấp những lời khuyên thiết thực và các hướng dẫn làm thế nào để tối đa hóa lợi ích của việc hợp tác với các CSO trong nhiều bối cảnh hoạt động khác nhau. Tài liệu này cũng xác định các thuật ngữ liên quan đến tổ chức dân sự, trình bày rất nhiều ví dụ về sự hợp tác ADB-CSO, cung cấp danh mục kiểm chứng thuận tiện, cũng như những tóm tắt các các yêu cầu về chính sách và kinh nghiệm thực tiễn tốt. Trong ngắn hạn, Tài liệu cơ bản về CSO là một công cụ tài nguyên có giá trị đối với cán bộ của ADB và các đối tác nhằm trả lời các câu hỏi về việc làm thế nào để hợp tác với các CSO hiệu quả hơn.

ngân hàng Phát triển châu Á

Tầm nhìn của ADB là xây dựng khu vực châu Á và Thái Bình Dương không có đói nghèo. Sứ mệnh của ADB là hỗ trợ các nước thành viên đang phát triển giảm nghèo và nâng cao chất lượng sống của người dân. Mặc dù đã đạt được nhiều thành công, khu vực này vẫn chiếm đến 2 phần 3 dân số nghèo của thế giới: 1,8 triệu người sống với mức thu nhập dưới 2 đô-la một ngày, trong đó 903 triệu người đang phải vật lộn với mức thu nhập dưới 1,25 đô-la một ngày. ADB cam kết giảm nghèo thông qua tăng trưởng kinh tế toàn diện, phát triển bền vững về môi trường và hội nhập khu vực.

ADB, trụ sở tại Ma-ni-la, có 67 quốc gia thành viên, trong đó có 48 thành viên trong khu vực. Công cụ chính của ADB để hỗ trợ các nước thành viên đang phát triển là đối thoại chính sách, cho vay, đầu tư vốn cổ phần, bảo lãnh, viện trợ không hoàn lại và hỗ trợ kỹ thuật.

Asian Development Bank6 ADB Avenue, Mandaluyong City1550 Metro Manila, Philippineswww.adb.orgSố hiệu xuất bản. BKK113462 ISBN: 978-92-9092-307-7 In tại Việt Nam

ISBN 978-92-9092-307-7

9230779 789290

TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN VỀ QUAN HỆ HỢP TÁC VỚI CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI DÂN SỰ

Tổ chức xã hội dân sự Tài liệu cơ bản TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN VỀ QUAN HỆ HỢP TÁC VỚI CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI DÂN SỰ

© Ngân hàng Phát triển Châu Á 2009

Bảo hộ tất cả mọi quyền. Xuất bản năm 2008.In tại Philippines

Lô ấn phẩm số. BKK113462 ISBN: 978-92-9092-307-7

Danh muc Dữ liệu ấn phẩm cập nhật

Ngân hàng Phát triển Châu Á Tài liệu cơ bản về Tổ chức Xã hội Dân sự: Tài liệu hướng dẫn nhân viên về hợp tác với các tổ chức xã hội dân sự. Mandaluyong, Philippines, Ngân hàng Phát triển Châu Á 2008I. Các tổ chức phi chính phủ . I. Ngân hàng Phát triển Châu Á

Những quan điểm tác giả thể hiện trong cuốn sách này không nhất thiết phản ánh quan điểm và chính sách của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) hay Hội đồng Thống đốc hoặc các chính phủ mà họ đại diện.

ADB không bảo đảm tính chính xác của dữ liệu trong cuốn sách này và không chịu trách nhiệm nào về hệ quả của việc sử dung chúng.

Việc sử dung thuật ngữ “quốc gia” trong cuốn sách này không hàm ý một nhận định nào của tác giả hay ADB liên quan đến tình trạng pháp lý hoặc bất kỳ vị thế nào khác của bất kỳ vùng lãnh thổ nào.

ADB khuyến khích việc in ấn và sao chép thông tin dành riêng cho muc đích cá nhân và phi thương mại, có trích dẫn nguồn đầy đủ từ ADB. Người dùng không được bán, phân phát hay sử dung để tạo ra các sản phẩm phái sinh nhằm muc đích thương mại mà không có sự đồng ý rõ ràng bằng văn bản của ADB.

Tài liệu này được dịch từ nguyên bản tiếng Anh với muc đích phuc vu đông đảo bạn đọc. Tuy nhiên, tiếng Anh vẫn là ngôn ngữ chính của Ngân hàng Phát triển Châu Á và chỉ có nguyên bản tiếng Anh của tài liệu này là mới đáng tin cậy (nghĩa là chỉ nguyên bản tiếng Anh được chính thức công nhận và có hiệu lực). Do vậy, các trích dẫn cần dựa vào nguyên bản tiếng Anh của tài liệu này.

6 ADB Avenue, Mandaluyong City1550 Metro Manila, PhilippinesTel +63 2 632 4444Fax +63 2 636 2444www.adb.org

Để đặt hàng, xin vui lòng liên hệ: Vu Quan hệ Đối ngoại ADBFax +63 2 636 2648

[email protected]

Lúâi caãm únTài liệu cơ bản về Tổ chức Xã hội Dân sự (CSO) có sự đóng góp của Bart W. Édes, nguyên Giám đốc Trung tâm NGO và Tổ chức Dân sự, ADB (hiện giữ chức vu Trưởng ban Giảm nghèo, Phát triển Giới và Xã hội, thuộc Vu Phát triển Bền vững và Phát triển Khu vực). Nhiều nhân viên khác của ADB đã cung cấp thông tin cho cuốn sách. Đặc biệt xin cảm ơn những người đã đóng góp ý kiến cho những dự thảo ban đầu của cuốn sách: Sari Aman-Wooster, Robert Dobias, Jennifer Francis, Takeshi Matsuo, Firuza Mukhamed-janova, Suzanne Nazal, Kavita Sherchan, và Florian Steinberg. Lynette Mallery đã hiệu đính cuốn sách này, và Aileen Magparangalan và Tony Victoria chịu trách nhiệm thiết kế và bố cuc cuốn sách.

Böëi caãnhTài liệu cơ bản về Tổ chức Xã hội Dân sự (CSO) là một sáng kiến của Trung tâm NGO và Tổ chức dân sự ADB (NGOC). Cuốn sách nhằm nâng cao hiểu biết của nhân viên ADB về cách thức hợp tác với các CSO trong phạm vi hoạt động sâu rộng cũng như nhằm tăng cường hiệu quả của những sáng kiến về phát triển do ADB hỗ trợ. Cuốn sách cũng trả lời một số câu hỏi thường gặp của các nhân viên dự án về sự tương tác giữa ADB và các CSO.

Cuốn sách thể hiện một cách bao quát về kinh nghiệm và kiến thức của những nhân viên ADB đã từng cộng tác chặt chẽ với các CSO. Nó cũng đề cập đến những báo cáo và nghiên cứu đánh giá về hợp tác ADB-CSO, và về những kinh nghiệm thực tiễn tốt tại các tổ chức liên chính phủ khác.

Dù đối tượng hướng tới đầu tiên của cuốn sách này là các nhóm công tác ADB và nhân viên các văn phòng địa phương làm việc trực tiếp với các CSO; cuốn sách cũng phù hợp cho mọi nhân viên ADB, cũng như cho các tư vấn, cơ quan điều phối, cơ quan thực thi, cơ quan chính phủ, các vu và các văn phòng ADB. Tài liệu cơ bản CSO có thể được tiếp cận bằng bản in cũng như qua internet tại địa chỉ www.adb.org/ngos.

Giúái thiïåuCác tổ chức xã hội dân sự (CSO) đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế, xã hội và dân chủ của khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Các tổ chức này quản lý hàng tỷ đô la thông qua các quỹ phát triển tự gây dựng được, hoặc được ủy thác bởi các chính phủ, quỹ, nhà hảo tâm, công ty cũng như các tổ chức liên chính phủ. Những chiến dịch do CSO phát động đã thúc đẩy việc ký kết các thỏa thuận quốc tế cũng như các cam kết quốc gia nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, tham nhũng, nợ, diệt chủng, HIV/AIDS, mìn sát thương, và những tác động không công bằng của toàn cầu hóa. CSO cũng là những người ủng hộ nhiệt thành cho việc tăng hỗ trợ phát triển, và hạ thấp các hàng rào thương mại đối với hàng xuất khẩu từ các quốc gia đang phát triển sang các quốc gia giàu có hơn.

ADB đã có quan hệ tương tác lâu dài với các CSO trong nhiều hoàn cảnh khác nhau. Quan hệ hợp tác ADB–CSO được nhấn mạnh thông qua việc phê duyệt Chính sách hợp tác giữa ADB và các Tổ chức phi chính phủ NGOs (1998),1 việc thành lập Trung tâm các Tổ chức Phi chính phủ và Tổ chức xã hội dân sự (NGOC)2 và mạng lưới liên văn phòng của NGO/CSO năm 2001. Chính sách truyền thông công chúng của ADB được phê duyệt năm 2005 cũng tạo điều kiện cho quan hệ hợp tác ADB–CSO thông qua việc tăng cường các kênh thông tin giữa ADB và các bên liên quan CSO.

Ngày nay, khoảng ¾ số dự án vay do ADB tài trợ có liên quan đến CSO theo cách này hay cách khác, thường là dưới hình thức cung cấp thông tin dữ liệu đầu vào để thiết kế dự án, huy động cộng đồng, tiến hành khảo sát, hỗ trợ đối thoại tham vấn và thực hiện các cấu phần của dự án. CSO được tham vấn rộng rãi trong quá trình xây dựng và đánh giá các chính sách và chiến lược lớn của ADB, đồng thời các đại diện của CSO thường xuyên trao đổi quan điểm và thông tin với các nhân viên của các vu chuyên môn thông qua việc thuyết trình trong các buổi họp trưa, các hội nghị, các sáng kiến có nhiều bên tham gia và các hội thảo.

Tài liệu cơ bản về CSO cung cấp thông tin khái quát về CSO, những ví du về quan hệ hợp tác ADB–CSO, những chỉ dẫn thực tế, và những câu trả lời đối với các câu hỏi thường gặp. Độc giả nhận thấy cuốn sách này hữu ích có thể tìm đọc hai ấn phẩm có liên quan khác là: Củng cố Sự tham gia vì Kết quả phát triển: Hướng dẫn nhân viên về Tham vấn và Tham gia (2006) và Sổ tay về Phân tích Xã hội (2007).

Nhằm bảo đảm Tài liệu cơ bản về CSO trong phạm vi có thể quản lý, cuốn sách không tham vọng giải quyết mọi kịch bản có thể xảy ra trong mối tương tác giữa ADB và CSO. Thay vào đó, nó tập trung vào

1 Chính sách năm 1998 thay thế tài liệu chính sách đưa ra trước đó vào năm 1987 về hợp tác với NGO. Tài liệu chính sách 1987 coi hợp tác với NGO như là một biện pháp bổ sung cho các hoạt động được ADB hỗ trợ, và tăng cường tính hiệu quả của các hoạt động của ADB nhờ vào những khả năng và kiến thức chuyên môn đặc biệt của NGO.

2 NGOC được khai trương tại trung tâm NGO năm 2001 nhưng được đổi tên thành Trung tâm NGO và Tổ chức dân sự năm 2005 nhằm phản ánh rõ hơn phạm vi hoạt động của các tổ chức dân sự mà ADB tương tác.

vi Tài liệu cơ bản: Tài liệu hướng dẫn về quan hệ hợp tác với các tổ chức xã hội dân sự

2 nhóm CSO chính mà ADB thường xuyên cộng tác: các tổ chức phi chính phủ (NGO) và các tổ chức cộng đồng (CBO). Cuốn sách sẽ ít đề cập đến sự tương tác giữa ADB và các công đoàn, do đã có một Hướng dẫn nhân viên riêng đã được xuất bản.3

Thông tin thêm, hướng dẫn và các nguồn thông tin liên quan đến CSO sẵn có tại NGOC (+63 2 632 6643, [email protected]), và trang web:

• TrangwebvềADB’sNGO/CivilSociety:www.adb.org/ngos• TrangwebvềsựthamgiacủaADB(baogồmBộhướngdẫnvềThamvấnvàThamgia):

www.adb.org/participation

3 ADB 2009. Tài liệu Interaction with Labor Unions: A Primer for ADB Staff. Manila. Tháng Tư.

Muåc luåcLời cảm ơn iii

Bối cảnh iv

Giới thiệu v

Từ viết tắt x

Tổng quan về các Tổ chức Xã hội Dân sự 1

Các định nghĩa 1 Các loại CSO liên quan đến phát triển 1 Các CSO Hoạt động và các CSO Vận động 1 Mức độ Hoạt động 5 Định hướng Hoạt động 6 Những điểm mạnh và hạn chế của CSO 6 Điểm mạnh của CSO 6 Các hạn chế đối với sự tham gia của CSO trong các hoạt động do ADB hỗ trợ 8

ADB cộng tác với các CSO như thế nào và tại sao 11

Chính sách của ADB đối với các CSO 11 Mong đợi của CSO đối với ADB 12 Các Mô hình và Lĩnh vực Hợp tác giữa ADB-CSO 12

Hợp tác với các CSO trong các Dự án do ADB tài trợ 15

Xác định và Thiết kế Dự án 15 Thực hiện Dự án 17 Giám sát và Đánh giá 17 Các Khoản vay Chương trình 19 Vai trò của các tổ chức cộng đồng (CBO) 20

Các CSO là các đơn vị tư vấn 23

Thuê INGO làm tư vấn 23 Kết hợp với các NGO quốc gia và địa phương như tư vấn 24 Thực hiện các dự án nhỏ có sự tham gia của cộng đồng 26

Quỹ Giảm nghèo Nhật Bản 29

viii Tài liệu cơ bản: Tài liệu hướng dẫn về quan hệ hợp tác với các tổ chức xã hội dân sự

Sự tham gia của CSO vào xây dựng Chương trinh Quốc gia 33

Phân tích và Đánh giá trước CPS 33 Họp tổ công tác Quốc gia 33 Họp đánh giá CPS 34 Chuẩn bị Tài liệu Khởi đầu CPS 34 Chuyến công tác thực địa xây dựng CPS 34 Công bố và Thực hiện CPS 34 Lộ trình ngành trong CPS 35 Đánh giá giữa kỳ CPS 35

CSO đóng góp vào xây dựng chính sách 37

Mời các bên liên quan đóng góp ý kiến xây dựng chính sách ADB 37 Bài học thành công về kết hợp với các tổ chức xã hội dân sự (CSO) trong xây dựng chính sách 39

Đánh giá Đối tác CSO Tiềm 43

Xác định và Đánh giá các Đối tác Hợp tác CSO Tiềm 43 Câu hỏi khảo sát Đánh giá các Đối tác CSO Tiềm năng 44 Tư cách pháp lý 45 Mức độ tín nhiệm 46 Sứ mệnh và Quản trị điều hành 46 Thành viên và Hỗ trợ 47 Năng lực Kỹ thuật 48 Năng lực Quản lý 48 Năng lực Hành chính 48 Năng lực Tài chính 49

Các buổi họp với các CSO 51

Sắp xếp một buổi họp 51 Các hướng dẫn để thực hiện tham vấn thành công 53 Đối thoại với CSO trong Hội nghị Thường niên 54

Phản hôi các Yêu cầu về thông tin của CSO 57

Hợp tác với các CSO, Tôn trọng các Chính phủ 59

Muc luc ix

Trách nhiệm về Hợp tác với CSO trong nội bộ ADB 63

Các Vu chuyên môn 63 Các cơ quan đại diện thường trú 63 Vu Phát triển Bền vững và Phát triển Khu vực 64 Trung tâm NGO và Tổ chức xã hội dân sự/Mạng lưới tổ chức dân sự 64 Vu Quan hệ Đối ngoại 65 Các văn phòng đại diện 66 Cơ chế trách nhiệm giải trình 66

Các câu hỏi thường gặp 67

Tûâ viïët tùætADB Ngân hàng Phát triển Châu Á AKF Quỹ Aga Khan CBO Tổ chức cộng đồng COSO Văn phòng Dịch vu Điều hành Trung ương CPS Chiến lược Quan hệ Đối tác Quốc gia CSO Tổ chức xã hội dân sự EA Cơ quan điều phốiEOI Thư bày tỏ sự quan tâm INGO Tổ chức phi chính phủ quốc tế JFPR Quỹ Giảm nghèo Nhật BảnNGO Tổ chức phi chính phủ NGOC Trung tâm NGO và Tổ chức xã hội dân sựOED Vu Đánh giá Hoạt động PCP Chính sách Truyền thông Công chúng PO Tổ chức nhân dân PPTA Hỗ trợ kỹ thuật chuẩn bị dự án QBS Lựa chọn trên cơ sở chất lượng QCBS Lựa chọn trên cơ sở chất lượng và chi phí UN Liên Hợp Quốc UNDP Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc

GHI CHÚ:Trong ấn phẩm này, “$” dùng để chỉ đô la Mỹ

töíng quan vïì caác töí chûác dên sûå xaä höåi

töín

g q

ua

n v

ïì ca

ác

töí c

hû

ác d

ên

sûå xa

ä hö

åi

Töíng quan vïì caác töí chûác dên sûå xaä höåi

Các định nghĩa

Các tổ chức xã hội dân sự (CSO) là tổ chức của những người hoạt động phi nhà nước không nhằm muc tiêu lợi nhuận cũng như tìm kiếm quyền lực quản lý. Các CSO đoàn kết mọi người nhằm thúc đẩy các muc tiêu và lợi ích chung.4 Các tổ chức này hiện diện trong đời sống công cộng, đại diện thể hiện lợi ích và giá trị của thành viên của mình hoặc của những người khác, và thành lập dựa trên cơ sở đạo đức, văn hóa, tôn giáo hoặc từ thiện.

CSO bao gồm các tổ chức phi chính phủ (NGO), hiệp hội nghề nghiệp, các quỹ, các viện nghiên cứu độc lập, các tổ chức cộng đồng (CBOs), các tổ chức tín ngưỡng, các tổ chức nhân dân, các phong trào xã hội và các công đoàn.

Các loại CSO liên quan đến phát triển

ADB thường có sự tương tác với các CSO liên quan đến phát triển, và chúng rất khác biệt khi xét dưới các góc độ triết học, muc đích, mức độ chuyên môn, cách tiếp cận và phạm vi hoạt động.

1. Các CSO hành động và CSO vận động

Có sự khác biệt quan trọng về chức năng giữa CSO hành động và CSO vận động. Sự khác biệt này quan trọng ở chỗ nó liên quan đến loại hình tương tác giữa ADB với từng CSO, như là hợp tác trong thực hiện dự án hay hợp tác trong đối thoại chính sách. Sự khác biệt cũng phản ánh vai trò phát triển mà các tổ chức này đảm nhận.

4 UNDP. Tài liệu UNDP and Civil Society Organizations: A Toolkit for Strengthening Partnerships, trang 3. New York, NY, USA. 2006.

Đánh giá Thường niên của ADB năm 2006 kết luận rằng trong số những bài học rút ra từ các dự án về nước thành công là chúng “được hoạch định thông qua tham vấn rộng rãi với các cán bộ địa phương và cộng đồng dân cư địa phương bao gồm các NGO”

2 Tài liệu cơ bản: Tài liệu hướng dẫn về quan hệ hợp tác với các tổ chức xã hội dân sự

Tổ chức cộng đồng (CBO) – CBO thường được tổ chức để giải quyết ngay những mối quan tâm của các thành viên. Đặc tính cơ bản của các CBO là chúng có thể huy động các cộng đồng thông qua việc thể hiện các nhu cầu, tổ chức và thực hiện những quá trinh có sự tham gia, tiếp cận các dịch vu phát triển từ bên ngoài, và chia sẻ lợi ích giữa các thành viên. Các tổ chức này có chức năng đa dạng bao gồm những hoạt động liên quan đến các vấn đề kinh tế, xã hội, tôn giáo và thâm chí là giải trí. Các ví du về CBO gồm các hiệp hội cư dân trong một địa bàn, hiệp hội người thuê nhà, các tổ chức phát triển cộng đồng, các nhóm người sử dung nước và hiệp hội tín dung.

NGO về phát triển (hay CSO) – Những tổ chức này giải quyết các vấn đề xã hội và nhân đạo liên quan đến phát triển, phúc lợi và sự thịnh vượng của cộng đồng và cá nhân, và nghèo đói. Các tổ chức này cũng giải quyết vấn đề bảo vệ, quản lý và cải thiện môi trường và nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Các tổ chức có cơ sở tín ngưỡng – những nhóm có cơ sở tôn giáo, được thành lập quanh một khu vực thờ cúng hoặc giáo đoàn, một cơ sở tôn giáo, hoặc một cơ sở được hoặc không được đăng ký có đặc trưng hoặc tôn chỉ tôn giáo.

Quỹ - Là các tổ chức từ thiện thành lập bởi các cá nhân hay đơn vị nào đó với tư cách một thực thể pháp lý (một tập đoàn hoặc một quỹ ủy thác) ủng hộ những sự nghiệp phù hợp với muc tiêu của Quỹ. Quỹ có thể được tổ chức như những thực thể hoạt động từ thiện nhận tài trợ để hỗ trợ các hoạt động cu thể, thường là các hoạt động mang lại lợi ích văn hóa hoặc xã hội. Ví du như Quỹ Ayala (Philippines), Quỹ Aga Khan (Thuy sỹ), Quỹ ủy thác Sir Ratan Tata (Ấn Độ), Quỹ Bill và Melinda Gates (Hoa Kỳ), và Quỹ Ford (Hoa Kỳ).

NGO quốc tế (INGO) – Có lẽ định nghĩa đơn giản nhất về một NGO quốc tế được ghi trong Nghị quyết 288 (X) của hội đồng Kinh tế - Xã hội Liên Hợp Quốc (27 tháng 2 năm 1950): “bất kỳ tổ chức quốc tế nào không được thành lập trên cơ sở một điều ước quốc tế.” Thường có tru sở tại một nước phát triển, INGO bao gồm Tổ chức Action Aid, Tổ chức Hợp tác Hỗ trợ và Cứu trợ Toàn cầu (CARE) Quốc tế, Tổ chức Khoan dung,

Các loại Tổ chức Xã hội Dân sự (CSO)

Thông qua một khoản trợ giúp trong khuôn khổ dự án Tonle sap Rural Water Supply and Sanitation Sector Project, ADB đã kết hợp với các CSO để vận động các cộng đồng ở 5 tỉnh của Campuchia

Tổng quan về các tổ chức dân sự xã hội 3

Tổ chức Plan Quốc tế, Tổ chức Cứu trợ Trẻ em, Tổ chức Minh bạch Quốc tế, và Tổ chức Tầm nhìn Thế giới.

Công đoàn – Là các hiệp hội được tổ chức một cách chính thức của người lao động, những người đoàn kết lại để thúc đẩy thực hiện các quan điểm của mình về tiền lương, giờ làm và điều kiện làm việc. Công đoàn thường được tổ chức trên cơ sở một ngành nghề hoặc trong một ngành công nghiệp. Chúng thường xuyên gắn kết với các liên đoàn, đại hội hoặc mạng lưới bảo trợ cao hơn như là: Đại hội Công đoàn Indonesia, Đại hội Công đoàn Quốc gia Ấn Độ, Mạng lưới Lao động Châu Á của các Tổ chức Tài chính Quốc tế, Tổ chức Dịch vu công Quốc tế và Liên đoàn Quốc tế các Công đoàn.

Tổ chức phi chính phủ (NGO) – Trước kia ADB sử dung thuật ngữ NGO tương đồng với thuật ngữ CSO nhằm gộp tất cả các tổ chức phi lợi nhuận và độc lập với nhà nước. Ngày nay, thuật ngữ NGO được sử dung với phạm vi hẹp hơn chỉ các tổ chức chuyên môn, trung gian và phi lợi nhuận cung cấp hoặc hỗ trợ việc cung cấp các dịch vu liên quan đến phát triển kinh tế xã hội, nhân quyền, phúc lợi công cộng hoặc cứu trợ khẩn cấp.

Tổ chức nhân dân (PO) – Là các tổ chức gồm những tình nguyện bình dân nhằm thúc đẩy sự phồn thịnh về kinh tế và xã hội của các thành viên. Trong khi tại một số nước, thuật ngữ PO thường được dùng hoán đổi với CBO, PO thường là những tổ chức giải quyết các mối quan tâm liên quan đến một lĩnh vực cu thể, như là hội ngư phủ, hơn là một khu vực địa lý cu thể. Những ví du khác về PO bao gồm các PO được thành lập bởi nông dân, lao động địa phương hoặc các nhóm người bản địa.

Hiệp hội nghề nghiệp – Những tổ chức này đại diện cho quyền lợi của các thành viên là những người hoạt động trong một lĩnh vực nghề nghiệp nhất định hoặc làm những nghề đặc biệt nào đó. Các hiệp hội nghề nghiệp có thể tạo ra những chuẩn mực liên quan đến ngành nghề của các thành viên. Ví du như các hiệp hội kiến trúc sư, kế toán công được chứng nhận và các nhà kinh tế học. ADB tương tác thường xuyên với Liên đoàn Quốc tế các Kỹ sư Tư vấn mà thành viên của nó thường làm việc với các dự án được ADB tài trợ.


Thông qua Tổ chức Thị trường phát triển Trung Quốc, ADB đã hỗ trợ công việc của Hội phu nữ hạt Qingshen nhằm giáo duc và chăm sóc trẻ em tại những khu vực nghèo và thiếu sự quan tâm của cha mẹ là người nhập cư


Viện nghiên cứu – Là những tổ chức chủ yếu thực hiện các hoạt động nghiên cứu và phân tích liên quan đến các vấn đề chính sách công và truyền bá những kết quả nghiên cứu và khuyến nghị của mình với hy vọng có thể gây ảnh hưởng lên các nhà hoạch định quyết sách và những người xác lập chủ trương. Ví du như Viện nghiên cứu phát triển Campuchia, các thành viên của Mạng lưới các Viện nghiên cứu Kinh tế Nam Á, và Viện nghiên cứu Nguồn lực thế giới.

Phong trào xã hội – Là những nhóm phi chính thức quy mô lớn gồm nhiều cá nhân hoặc tổ chức nhằm thay đổi xã hội thông qua những hành động tập thể có tổ chức và lâu dài. Phong trào xã hội không phải là những thể chế thường trực, mà là những nhóm người được tập hợp, theo đuổi muc tiêu của mình và giải thể. Ví du về phong trào xã hội bao gồm các phong trào như: nhằm chấm dứt chế độ nô lệ, tử hình, a-pác-thai, tự do kinh tế. Phong trào dân sự rộng lớn nhất kêu gọi kết thúc tình trạng nghèo và bất công là Tiếng gọi Toàn cầu Hành động Xóa nghèo.

Bên cạnh những loại CSO mô tả trên đây, cũng có những liên minh hoặc mạng lưới các CSO tập hợp lại trên cơ sở địa lý, thành viên, nhóm mục tiêu, hoặc lĩnh vực hoạt động. Ví dụ như Hội nghị Mạng lưới các NGO về Phát triển bao gồm 6 mạng lưới quốc gia và 4 mạng lưới khu vực đại diện cho hơn 2000 NGO về phát triển, PO và các hợp tác xã tại Phi-lip-pin.


CSO hành động trực tiếp cung cấp, hoặc đóng góp vào việc cung cấp, các dịch vu phúc lợi như là cứu trợ khẩn cấp hoặc quản lý và bảo vệ môi trường. Các tổ chức này áp dung một cách đa dạng nhiều cách tiếp cận, cấu trúc tổ chức và các lĩnh vực hoạt động cả về mặt chương trình và khu vực địa lý. CSO hành động hoạt động ở các cấp cộng đồng, địa phương, quốc gia, khu vực và quốc tế.

CSO vận động là đại diện nêu lên những vấn đề, mối quan tâm, quan điểm hay những lợi ích cu thể. Các tổ chức này hướng tới việc tác động tới chính sách, thực tiễn, quan điểm của chính phủ, cũng như tới các tổ chức phát triển như ADB cùng các thành phần khác trong lĩnh vực phát triển, giới


truyền thông và công chúng nói chung. Từ giữa những năm 90 trở lại đây, các CSO vận động đã sử dung những công nghệ thông tin hiện đại để củng cố những mạng lưới quốc gia và quốc tế cũng như những tập đoàn kết nối các nhóm đại diện có lợi ích chung, lợi ích song trùng, lợi ích hội tu. Trong nhiều trường hợp, các CSO vận động nêu lên mối quan ngại mà các tổ chức này nhận thấy các quy trình/cơ chế xã hội, kinh tế và chính trị hiện có không chú trọng đến.

Cho dù có sự khác biệt giữa CSO hành động và CSO vận động như nêu trên, thường không thể phân loại một CSO là hành động hay vận động. Điều này là do hầu hết các CSO đều tham gia vào thực hiện các hoạt động pha trộn cả hành động và vận động. Cần ghi nhớ rằng ADB ngày càng gặp nhiều hơn các CSO hành động song lại tham gia vào những công tác vận động liên quan đến hoạt động hay nhiệm vu của chúng.

2. Mức độ Hoạt động

Trong số các tổ chức xã hội dân sự (CSO), có thể phân biệt giữa các tổ chức phi chính phủ quốc tế (INGO) thường đặt tru sở tại các nước phát triển; các tổ chức phi chính phủ cấp quốc gia (NGO) có mối quan tâm trực tiếp tới những vấn đề và lợi ích tại các quốc gia mà các tổ chức này đặt tru sở; và các CBO thường giải quyết các vấn đề trong phạm vi địa lý giới hạn tương ứng.

Mức độ hoạt động của một CSO có ảnh hưởng lớn đến loại hình hợp tác mà nó có thể tham gia với ADB. Các CBO thường gồm các thành viên giải quyết những lợi ích theo khu vực. Trong khi năng lực kỹ thuật hoặc thực hiện của nhiều CBO còn hạn chế, các CBO có thể đóng vai trò quan trọng trong những dự án đòi hỏi xác định những nhu cầu cu thể của cộng đồng địa phương hoặc những dự án yêu cầu mức độ tham gia đáng kể của những đối tượng được hưởng lợi. Các CBO có năng lực điều hành tốt có thể đóng vai trò lớn hơn, ví du, trong việc xác định, thiết kế và thực hiện các dự án hoặc các hợp phần dự án, hoặc trong các hoạt động tư vấn liên quan đến chính sách và các chương trình phát triển.

Ở Pakistan, các NGO địa phương cung cấp các dịch vu y tế và kế hoạch hoá gia đình tại các làng thông qua Dự án Sức khoẻ của Phu nữ. Các NGO giúp cung cấp dịch vu xe cứu thương, hỗ trợ bệnh viện và các dịch vu kế hoạch hoá gia đình tại cấp cộng đồng. Các NGO cũng chuẩn bị các bản thông tin sơ lược về làng và tiến hành các hoạt động đánh giá nông thôn có sự tham gia


Các tổ chức xã hội dân sự (CSO) hoạt động tại cấp quốc gia–và đặc biệt là những tổ chức hoạt động ở cấp quốc tế–thường tự hào về năng lực kỹ thuật và điều hành của mình, những năng lực còn thiếu tại các CSO cấp địa phương. Trong một số trường hợp, các CSO lớn hơn hoặc có năng lực hơn có thể đóng vai trò trung gian giữa chính phủ, các cơ quan phát triển và các CSO khác trong việc chuyển tải thông tin, nguồn lực và hỗ trợ kỹ thuật.

Một số tổ chức phi chính phủ quốc tế (INGO) và CSO quốc gia đã xây dựng năng lực thành công trong một số lĩch vực hoạt động, bao gồm cả việc cung cấp sự hỗ trợ của nhà tài trợ đến các CSO nhỏ hơn. Các CSO tại mỗi cấp ngày càng tăng cường phối hợp trong mạng lưới hoặc liên hiệp, và tại cấp quốc gia và quốc tế trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

3. Định hướng Hoạt động

Các CSO khác nhau về triết lý, muc đích, chuyên môn và phương pháp điều hành. Các CSO có thể được phân loại dựa trên các đặc điểm như (i) muc đích (tôn giáo hoặc không thuộc tôn giáo); (ii) định hướng điều hành (định hướng trợ giúp và phúc lợi xã hội hoặc định hướng phát triển); (iii) phương pháp tiếp cận (cung cấp dịch vu với các hoạt động có sự tham gia); và (iv) mức độ công khai (mức độ công khai lớn và công bố rộng rãi hoặc những tổ chức khép kín và riêng tư hơn). Những yếu tố này ảnh hưởng đến phạm vi mà ADB có thể có được lợi ích từ việc phối hợp với một CSO cu thể.

Những điểm mạnh và hạn chế của CSO

Điểm mạnh của CSO

Các CSO có thể có nhiều đóng góp tích cực đối với những dự án riêng lẻ và đối với tiến trình phát triển chung. Những đóng góp của các CSO gồm:

(i) huy động các nguồn lực theo các cách mà nếu chỉ hoạt động một mình, nhà nước không thể làm được;

Pro Public, một NGO, đã cung cấp cơ chế báo cáo và đánh giá độc lập về Chương trình Cải cách Quản trị Điều hành tại Nepal, và phổ biến thông tin đến các bên liên quan về các muc đích, kế hoạch và việc thực hiện chương trình


Các CSO cung cấp dịch vụ xây dựng, giám sát và thực hiện các dự án, chương trình hoặc dịch vu. Họ có xu hướng phối hợp chặt chẽ với các tổ chức cộng đồng (CBO) và thường hoạt động ở cấp cộng đồng.

Các CSO đại diện đưa ra một tiếng nói thống nhất cho các vấn đề quan tâm của một nhóm người cu thể. Những nhóm này bao gồm các tổ chức mạng lưới và bảo trợ CSO, cũng như những nhóm của người dân tộc bản địa.

Các CSO Phản biện và Góp ý chính sách cung cấp các dịch vu chuyên môn và vận động hành lang liên quan đến những vấn đề cu thể. Nhóm này bao gồm các chuyên gia cố vấn, các viện nghiên cứu và các nhóm “giám sát”.

Các CSO nâng cao năng lực hỗ trợ các CSO khác về kinh phí, đào tạo và các hoạt động nâng cao nhận thức. Các tổ chức này thường là các quỹ và đa phần là các CSO có uy tín cao.

Các CSO có chức năng xã hội thúc đẩy các hoạt động tập thể. Loại này thường gồm các nhóm tôn giáo.

Một số CSO, ví du như các mạng lưới những người dân tộc bản địa được xếp vào nhiều hơn một loại chức năng trên bởi vì chúng thực hiện nhiều chức năng khác nhau.

Nguồn: Chương trình Môi trường Liên hiệp quốc (UNEP). 2004. Tài liệu Natural Allies: UNEP viand Civil Society. Nairobi, Kenya.

các loại tổ chức xã hội dân sự (cSO) phân theo chức năng

(ii) giáo duc và khuyến khích người dân giải quyết các thách thức xã hội và môi trường;

(iii) hỗ trợ sự tham gia của người dân trong các sáng kiến phát triển;

(iv) thúc đẩy chính quyền hiệu quả, trung thực, hợp pháp và sẵn sàng đáp lại thông qua các hoạt động phản biện và giám sát cộng đồng;

(v) tăng cường các mối liên kết của chính quyền với tất cả người dân;

(vi) mang đến tiếng nói và hỗ trợ những người thiệt thòi và cô lập, đồng thời đáp ứng nhu cầu địa phương;

(vii) đóng vai trò như một đối tác trong trường hợp các quốc gia đang trải qua xung đột vũ trang hoặc xung đột dân sự;


(viii) đưa ra những dự đoán thẳng thắn về các tác động tiềm tàng của các chính sách và dự án, cũng như những giải pháp có thể để cải thiện;

(ix) đào tạo các lãnh đạo, phổ biến thông tin và tiến hành nghiên cứu liên quan đến các thách thức chính sách công;

(x) giới thiệu các phương pháp tiếp cận và mô hình phát triển mới;

(xi) tạo ra ý thức về sở hữu và cam kết địa phương đối với các dự án do ADB tài trợ và các sáng kiến phát triển khác; và

(xii) phản ứng linh hoạt đối với những thay đổi trong điều kiện ở địa phương, cần phải có sự thay đổi trong quá trình thực hiện dự án.

Những hạn chế đối với sự tham gia của tổ chức xã hội dân sự (CSO) trong các hoạt động do ADB hỗ trợ

Rất nhiều đặc điểm với các mức độ khác nhau của các CSO có thể cản trở sự tin cậy của các tổ chức này trong đối thoại hoặc trong công việc điều hành. Cu thể, các CSO có thể:

Các CBO và NGO có thể:

(i) đề cập đến quan điểm ở cấp cơ sở, kiến thức và ảnh hưởng có thể của các dự án đối với cộng đồng;

(ii) đóng vai trò như là những người hỗ trợ cho việc phân tích các bên liên quan của dự án và vận động cộng đồng;

(iii) giúp thực hiện các dự án lấy người dân làm trung tâm, đặc biệt là trong lĩnh vực xã hội và nông nghiệp;

(iv) hỗ trợ thiết kế và thực hiện các dự án theo tiến trình; và

(v) đóng vai trò như một đối tác phát triển bổ sung, đặc biệt là trong các trường hợp mà năng lực của chính quyền còn hạn chế.

Nguồn: Văn phòng Đánh giá Hoạt động của ADB. Tài liệu Special Evaluation Study on the Role of Nongevernment Organizations and Community-Based Organizations in ADB projects. Manila, Tháng 12 năm 1999.

Làm thế nào các nhà quản lý và các trưởng nhóm công tác cân nhắc sự Đóng góp tiềm năng của các Tổ chức cộng đông (CBO) và các Tổ chức Phi chính phủ (NGO))

Quỹ xoá nghèo Trung Quốc (CFPA), một NGO, đang giám sát việc thực hiện dự án thí điểm do ADB tài trợ tại tỉnh Giang Tây. CFPA đã lựa chọn các NGO để hỗ trợ xoá nghèo tại các làng


(i) thiếu cơ sở nguồn lực và hạn chế trong năng lực hành chính, tài chính, tổ chức và kỹ thuật;

(ii) hạn chế trong triển vọng chiến lược và mối liên kết với các bên liên quan khác còn yếu;

(iii) chỉ tạo ra được những tác động quy mô nhỏ; (iv) tập trung vào các muc tiêu không thực tế hơn là những kết

quả có thể đo lường được; (v) phu thuộc rất lớn vào một hoặc một số ít các nhà lãnh đạo,

và dễ bị các tổ chức lớn hơn chiếm lấy; (vi) phối hợp không tốt với các CSO khác; (vii) thiên về chính trị hoá và chịu các mối quan hệ khiên cưỡng

với các chính quyền; (viii) áp dung các tiêu chuẩn trách nhiệm và chuẩn mực đạo đức

khác nhau theo ADB rồi mới cho chính bản thân tổ chức của mình; và

(ix) bị các nhà tài trợ chi phối, theo đuổi các cơ hội tài trợ hơn là tìm kiếm cam kết trong các lĩnh vực mà họ có kinh nghiệm hoặc lợi thế cạnh tranh lớn nhất.

adB cöång taác vÚái caác töí chûác xaä höåi dên sûå

nhû thïË naÂO vaÂ taåi saO

ad

B cö

ång

taác

vÚ

ái ca

ác

töí c

hû

ác xa

ä hö

åi dê

n sû

å (csO

)n

hû

thïË n

aÂO

va

Â taåi sa

O

ADB cöång taác vúái caác Töí chûác xaä höåi dên sûå (CSO) nhû thïë naâo vaâ taåi sao

Chính sách của ADB đối với các CSO

Các chính sách, chiến lược và hướng dẫn của ADB đòi hỏi và khuyến khích sự tham gia của các CSO trong các hoạt động mà ADB hỗ trợ. Ví du, Chính sách Quản trị Điều hành của ADB (1995) nêu rằng nâng cao quản trị điều hành bao gồm việc mở rộng hợp tác với các tổ chức phi chính phủ (NGO). Khuyến khích sự tham gia của nhà nước, tư nhân, cộng đồng và các bên NGO liên quan là thành tố chính của Chính sách về Nước của ADB (2001). Chính sách Môi trường của ADB (2002) đòi hỏi rằng, đối với các dự án loại A và B, người vay cần tư vấn với những nhóm bị ảnh hưởng bởi dự án đề xuất cũng như với các NGO địa phương. Cuối cùng, Hướng dẫn Chiến lược Quan hệ đối tác Quốc gia (CPS) của ADB (2006) nêu rằng các CSO cần được tư vấn trong những giai đoạn chuẩn bị CPS khác nhau.

Khuôn khổ chiến lược dài hạn của ADB, Chiến lược 2020, chỉ rõ rằng những mối quan hệ hợp tác với các tổ chức khác - gồm các NGO, CBO và các quỹ - trở thành trung tâm của lập kế hoạch, tài trợ và thực hiện các hoạt động ADB.

Chính sách nòng cốt của ADB trong hợp tác với các CSO là Chính sách Quan hệ Hợp tác giữa ADB và các Tổ chức phi chính phủ (1998). Chính sách này định nghĩa thuật ngữ “NGO” theo nghĩa rộng và bao trùm các nhóm CSO lớn nhất. Chính sách này ghi nhận nhiều vai trò khác nhau của NGO và xác định muc tiêu cơ bản của sự hợp tác giữa ADB với các NGO như là kết hợp kinh nghiệm, tri thức và chuyên môn của NGO vào các hoạt động của ADB để những nỗ lực phát triển của ADB sẽ giải quyết các vấn đề và ưu tiên được nêu trong chương trình nghị sự phát triển của ADB một cách hiệu quả hơn.


Mong đợi của các tổ chức xã hội dân sự (CSO) đối với ADB

Trong khi rất khó để khái quát hóa, công bằng mà nói rằng nhiều CSO muốn ADB minh bạch hơn trong cách thức xây dựng dự án. Điều này bao gồm việc xác định rõ cơ chế thực thi giữa chính quyền, ADB và các CSO; và mở rộng phạm vi tư vấn với các CSO trong giai đoạn lập kế hoạch. Các nhóm vận động thường xuyên đòi hỏi ADB quan tâm hơn đến việc xác định các nhu cầu và tôn trọng nguyện vọng của những người bị ảnh hưởng bởi các hoạt động do ADB tài trợ, đồng thời cần thực hiện hiệu quả hơn những chính sách cũng như chiến lược của ADB, đặc biệt là những chính sách và chiến lược liên quan đến việc phổ biến thông tin, chống tham nhũng, an sinh xã hội, bảo hộ xã hội và môi trường.

Các CSO vận động tham gia với ADB trong nhiều vấn đề khác nhau, đóng vai trò phản biện tích cực đối với việc tài trợ xây dựng nhà máy than và đập ngăn nước, các khoản vay dành cho các chính phủ vốn chưa thể hiện tốt nội dung về quyền con người, và sự tham gia của khu vực tư nhân trong việc cung cấp các dịch vu công.

Các CSO mong đợi ADB ghi nhận sự bất bình đẳng về quyền lực cố hữu giữa các CSO và ADB, và ADB phải có biện pháp để đối xử với các CSO như những đối tác bình đẳng. Các CSO hoạt động đã nỗ lực thuyết phuc ADB trong việc: cung cấp nhiều tài trợ hơn cho các hoạt động do CSO khởi xướng, hỗ trợ phát triển năng lực của CSO, tạo ra các phương thức tài trợ linh hoạt và nhiều lựa chọn hơn là những phương thức được đưa ra dưới thủ tuc tư vấn của ADB, đồng thời đơn giản hoá các yêu cầu về tài liệu liên quan đến các CSO vốn đang hoạt động như là các cơ quan tư vấn.

Các Mô hinh và Lĩnh vực Hợp tác giữa ADB–CSO

Các ví du về hợp tác của ADB với các CSO gồm chia sẻ thông tin cơ cở, hỗ trợ thực hành trong việc xác định các nhu cầu phát triển, giám sát dự án, đóng góp cho các chương trình về sinh kế, thiết kế và thực hiện những hợp phần cu thể của các dự án và chương trình.

Những lĩnh vực mà các CSO và ADB hợp tác chặt chẽ với nhau gồm nông nghiệp và phát triển nông thôn, quản lý nguồn lực ven biển, giáo duc, quản lý và bảo vệ môi trường, y tế, phát triển đô thị, cấp nước và vệ sinh, công nghiệp quy mô nhỏ và tín dung. Càng ngày,

Dự án Sindh Coastal Community Development Project của Pakistan đã được thiết kế dựa trên một quy trình có sự tham gia của các nhóm nông dân, ngư dân, những người không có đất và phu nữ

ADB cộng tác với các Tổ chức xã hội dân sự (CSO) như thế nào và tại sao 13

Các CSO có thể

(i) cung cấp thông tin và ý kiến từ thực tế và cộng đồng địa phương;

(ii) đóng vai trò là nguồn cung cấp bằng chứng thực tiễn và kinh nghiệm cu thể;

(iii) phổ biến thông tin về ADB;(iv) đóng vai trò cầu nối trong mối quan hệ của ADB với

các chính phủ thành viên và hội đoàn dân sự;(v) giúp quản lý luồng thông tin được sử dung trong việc

xây dựng các chiến lược của ADB;(vi) cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và các dịch vu liên quan

trong việc xây dựng chiến lược quốc gia, các chiến lược quốc gia về nghèo đói, cũng như xác định, thiết kế, giám sát và đánh giá dự án;

(vii) trong trường hợp các dự án thí điểm, thực thi những hoạt động phát triển do ADB hỗ trợ, đặc biệt là các dự án và sáng kiến giảm nghèo cũng như các sáng kiến xã hội; và

(viii) đóng vai trò kết nối thông tin với ADB và các chính phủ thành viên.

Nguồn: Liên minh NGO Châu Á vì Cải cách Ngông nghiệp và Phát triển Nông thôn (ANGOC). 2001. Tài liệu Recommendations for Strengthening ADB-NGO Dialogue and Cooperation. Manila.

Sự đóng góp của các CSO do cán bộ ADB ghi nhận

sự hợp tác với các CSO trong các dự án càng hướng đến các lĩnh vực như năng lượng và cơ sở hạ tầng. Đây là những lĩnh vực mà các CSO có thể góp phần làm giảm các tác động không mong muốn đối với môi trường và xã hội.

Các tổ chức xã hội dân sự (CSO) đóng góp đầu vào cho việc xây dựng các chiến lược quan hệ đối tác quốc gia (CPS), cũng như các chính sách và chiến lược của ADB theo chuyên đề và theo ngành. Những ví du về hoạt động mà CSO có thể đóng góp hiệu quả gồm có giảm nghèo, phát triển sinh kế, trao quyền cho những người không có tiếng nói trong xã hội, chống phân biệt đối xử về giới, và quản lý rủi ro thảm họa..

Cùng với nhiều CSO, ADB đã đánh giá phạm vi của vấn đề tiếp cận nước trong các cộng đồng thu nhập thấp và các khu ổ chuột của Dhaka, ảnh hưởng của những hoạt động can thiệp đang diễn ra, những kiến nghị nhằm giải quyết các thách thức trong lĩnh vực này

HÚÅP TAÁC VÚÁI CAÁC TÖÍ CHÛÁC XAÄ HÖÅI DÊN SÛÅ TRONG CAÁC

DÛÅ AÁN DO ADB TAÂI TRÚÅ HÚ

ÅP TAÁC

VÚ

ÁI CA

ÁC TÖ

Í CH

ÛÁC

XAÄ H

ÖÅI D

ÊN

SÛÅ (C

SO) TRO

NG

C

AÁC

DÛ

Å AÁN

DO

AD

B TAÂI TRÚ

Å

Húåp taác vúái caác töí chûác xaä höåi dên sûå (CSO) trong caác dûå aán do ADB taâi trúå

Xác định và Thiết kế Dự án

Trong quá trình xác định dự án, các CSO quen với địa bàn dự án và người dân địa phương, họ có thể cung cấp thông tin quý giá về điều kiện địa phương và những ưu tiên của cộng đồng.

Trong giai đoạn tìm hiểu thực tế của hỗ trợ kỹ thuật chuẩn bị dự án (PPTA), có thể tiến hành phân tích ban đầu về các bên liên quan để quyết định những nhóm nào có lợi ích trong dự án, xác định những mối quan tâm và năng lực của họ, và xác định những yếu tố nào có thể hỗ trợ hoặc gây trở ngại cho việc thực hiện dự án. Các CSO – đặc biệt là các CSO hoạt động tại cơ sở – nên thuộc nhóm các bên liên quan trong bất kỳ phân tích các bên liên quan nào.

Nếu bản phân tích ban đầu về các bên liên quan và kế hoạch tham vấn và có sự tham gia (C&P) không thể được chuẩn bị như là một phần của hoạt động tìm hiểu thực tế PPTA, thì thay vào đó chúng có thể được đưa vào điều khoản tham chiếu của tư vấn và được sử dụng trong báo cáo đầu kỳ. Dĩ nhiên, điều này giả định rằng bên tư vấn có đủ kiến thức để thực hiện phân tích ban đầu về các bên liên quan trong giai đoạn chuẩn bị dự án. Nhận thức ban đầu về quan điểm và ý kiến của các bên liên quan có thể giúp khẳng định rằng thiết kế dự án đáp ứng được yêu cầu của cộng đồng hưởng lợi, và cũng có thể giúp xác định những tác động tiềm tàng về môi trường và xã hội, những tác động có thể bị bỏ qua theo một cách khác. Về mặt này, các CSO có thể đóng vai trò tư vấn không chính thức.

Nhỏ, nhanh nhạy và với kiến thức về địa phương tốt, các tổ chức phi chính phủ (NGO) có thể là phương tiện hữu hiệu để huy động và tiếp cận những người hưởng lợi từ dự án.

Chính sách Quản trị Điều hành của ADB


1. Xác định năng lực, các yêu cầu và tiến trình của mỗi bên ngay từ đầu và nỗ lực tạo ra một sự hiệp lực khả thi. Nhiều CSO tìm kiếm mối quan hệ hợp tác trong các dự án do ADB tài trợ nhưng không nhận thức được những hạn chế gây ra bởi quy trình thủ tuc của ADB hoặc các yêu cầu của chính phủ. Lưu ý rằng việc đối xử với các CSO như những nhà thầu phu thương mại có thể dẫn đến sự phẫn nộ và mất các cơ hội hợp tác.

2. Xây dựng đối thoại với các CSO càng sớm càng tốt trong tiến trình thiết kế dự án. Ký hợp đồng phu với các CSO mà không tham vấn họ trong giai đoạn thiết kế có thể dẫn đến khó khăn trong quá trình thực hiện.

3. Xác định khả năng–và những hạn chế–đối với việc ra quyết định hợp tác liên quan đến muc tiêu và kế hoạch dự án. Việc ra quyết định được chia sẻ và minh bạch trong thủ tuc vận hành thường giúp xây dựng sự hiểu biết lẫn nhau và tránh hoặc giải quyết được những mâu thuẫn.

4. Không đánh giá quá cao năng lực của CSO đang được bàn đến. Tại các quốc gia nơi các CSO chưa hoạt động được một thời gian dài đáng kể, các chiến lược phát triển có thể vẫn mang tính lý thuyết hơn thực tiễn.

5. Trong những trường hợp có nguy cơ căng thẳng trong quá trình thực hiện giữa tiến trình và kết quả, cần phải có một thoả thuận rõ ràng ngay từ đầu về (i) các yếu tố tạo nên mức độ hài lòng và tính sẵn sàng của các tổ chức cộng đồng là gì, và (ii) những chỉ số hoặc những dấu mốc nào sẽ được sử dung để giám sát quá trình thực hiện

Nguồn: Tài liệu ADB Handbook on Social Analysis. 2007

Năm lời khuyên để thu hút các tổ chức xã hội dân sự (CSO) vào thiết kế dự án

Nếu mong đợi các CSO tham gia vào hoạt động có sự hỗ trợ của ADB một cách tích cực, cần phải trao cho họ cơ hội tác động đến thiết kế dự án, và xác định điều kiện tham gia của họ.

Hợp tác với các tổ chức xã hội dân sự (CSO) trong các dự án do ADB tài trợ 17

Ngoài việc là một trong các đơn vị được tham vấn, các tổ chức xã hội dân sự (CSO) có thể đóng vai trò tích cực trong giai đoạn này của chuẩn bị dự án. Các ví du về vai trò của CSO gồm sắp xếp các cuộc tham vấn và tổ chức các cộng đồng hưởng lợi, tiến hành khảo sát, đóng góp cho các đánh giá liên quan đến các biện pháp bảo hộ và phổ biến thông tin.

Các CSO cũng có thể là nguồn mô hình dự án có thể được nhân rộng, hoặc nguồn kinh nghiệm thực tế quý giá đối với các hoạt động do ADB tài trợ. Ngoài ra, các CSO lớn hơn có thể đồng tài trợ các dự án có sự hỗ trợ của ADB hoặc tài trợ các hoạt động bổ sung cho sáng kiến do ADB hỗ trợ. Ngay cả trong các trường hợp các CSO không đóng vai trò cung cấp nguồn tài chính, họ vẫn có thể đóng góp bằng hình thức khác, ví du như thời gian làm việc của nhân viên.

Thực hiện Dự án

Các dự án do ADB tài trợ đôi khi kết hợp với các CSO để hỗ trợ thực hiện. Ví du, một dự án ở Sri Lanka đã kết hợp với các CSO nước này để làm việc với các cộng đồng địa phương nhằm cải thiện hệ thống vệ sinh và nước nông thôn. Như vậy, các CSO tập huấn cho các hiệp hội người sử dung nước địa phương về quản lý tài chính và bảo trì kỹ thuật. Họ cũng giáo duc những người dân làng về các vấn đề môi trường và vệ sinh thực hành.

Trong các chuyến đánh giá, nhân viên ADB có thể mời các CSO tham dự các cuộc hội thảo có sự tham gia như là cách thức để gia tăng sự tham gia và tính sở hữu của cộng đồng địa phương, đồng thời xây dựng cam kết nâng cao hiệu quả dự án. Sự tham gia của CSO cũng có thể tăng cơ hội duy trì bền vững lợi ích dự án sau khi khoản vay đã được sử dung hết thông qua việc đảm bảo rằng những người hưởng lợi tiếp tuc các hoạt động của dự án.

Giám sát và Đánh giá

Mặc dù sự hợp tác của ADB với các CSO trong việc giám sát và đánh giá các dự án do ADB tài trợ còn hạn chế, việc mở rộng hợp tác giữa

Các nhóm dựa vào cộng đồng của Indonesia, được biết đến với tên gọi Badan Keswadayaan Masyarakat, đã được hợp tác thực hiện những công trình dân sự đơn giản như cải tạo cống thoát nước và vỉa hè trong Dự án Neighborhood Upgrading and Shelter Sector Project


Sau trận động đất tàn phá miền cực tây Indonesia vào tháng 3 năm 2005, ADB đã phối hợp chặt chẽ với Chương trình định cư con người Liên hiệp quốc (UN-Habitat) và bốn tổ chức phi chính phủ (NGO) để giúp các cộng đồng địa phương xây dựng lại và phuc hồi nhà ở tại Aceh và Nias. Những tổ chức này gồm Cordaid Sumatera, Hilfe zur Selbsthilfe e.V (một NGO Đức có tên theo nghĩa đen là “Giúp thông qua Tự giúp”), Tổ chức viện trợ Hồi giáo (Muslim Aid) và Tổ chức Hành động Nông nghiệp Đức (German Agro Action). ADB đóng góp khoảng 30 triệu đô la Mỹ cho chương trình tái thiết tại Đảo Nias, 50% trong số này được dành cho nhà ở. Sự hỗ trợ này đối với Nias là một phần trong khoản tài trợ 291 triệu đô la Mỹ của ADB giúp xây dựng lại các khu vực bị tàn phá bởi động đất và sóng thần tháng 12 năm 2004, và trận động đất tàn phá Aceh và Nias vài tháng sau đó.

Chương trình nhà ở của ADB ở Nias cung cấp khoảng 1.500 ngôi nhà mới và phuc hồi gần 900 ngôi nhà. ADB đã ký một thoả thuận hợp tác với UN-Habitat để xây dựng lại 486 căn nhà. Phần còn lại của chương trình nhà ở Nias được thực hiện thông qua tổ chức Hilfe zur Selbsthilfe e.V và BRR (Cơ quan Phuc hồi và Tái thiết Aceh và Nias của Chính phủ Indonesia). ADB đã kết hợp với UN-Habitat và các NGO thông qua các hợp đồng lên tới 5 triệu đô la Mỹ để xây dựng lại toàn bộ các khu định cư.

BRR, các NGO và các cơ quan quốc tế đã áp dung phương pháp tiếp cận do cộng đồng thực hiện trong trường hợp của chương trình nhà ở Nias trên quan điểm của các điều kiện văn hoá xã hội và thách thức về hậu cần đặc trưng của đảo. Chương trình cũng chú ý đặc biệt đến việc giải quyết vấn đề sở hữu đất và đảm bảo sự tham gia của phu nữ. Điểm đặc trưng của các ngôi làng Nias là việc sử dung không gian tinh tế và phức tạp của họ. Điển hình là, đường phố hoặc quảng trường phía trước ngôi nhà được chia thành một lối đi công cộng được lát ở giữa, một khu vực bán riêng tư được sử dung để phơi khô hoa màu hoặc giặt giũ, và bức tường đá chỉ rõ tình trạng xã hội của người chủ, và một cầu thang hoặc mái hiên được sử dung để đi vào ngôi nhà đó.

Những nét văn hoá truyền thống này của Nias đều được xem xét đến trong quá trình tái thiết nhằm đảm bảo rằng những ngôi nhà xây dựng lại sẽ được người dân địa phương chấp nhận.

Hợp tác ADB–NGO trong việc Tái thiết Hậu sóng thần


ADB–CSO trong lĩnh vực này là rất tiềm năng, cu thể là trong việc xác định hoặc theo dõi những tác động tiêu cực về môi trường và xã hội của dự án. Việc này càng trở nên đúng đắn hơn bởi vì công việc giám sát dự án đã trở thành một hoạt động phổ biến của các NGO vận động, rất nhiều trong số các tổ chức này đã kết nối với liên minh quốc tế vốn được biết đến là Diễn đàn NGO về ADB. Sự giám sát độc lập như vậy thường giúp làm giảm các vấn đề trong việc thực hiện dự án, và giúp đưa ra các giải pháp để giải quyết vấn đề.

Khi chuẩn bị báo cáo hoàn thành dự án (và hỗ trợ kỹ thuật), nhân viên có thể tìm kiếm các quan điểm của các tổ chức xã hội dân sự (CSO) tương tự với việc thực hiện dự án hoặc hỗ trợ kỹ thuật liên quan. Trong thực tế, khi soạn thảo các báo cáo đánh giá, Vu Đánh giá Hoạt động (OED) thường xuyên phỏng vấn và thu thập dữ liệu từ các CSO khác nhau bên cạnh các bên liên quan khác.

Các Khoản vay Chương trinh

ADB tăng khoản cho vay bằng hình thức các khoản vay chương trình trên phạm vi toàn quốc và kéo theo những cải cách chính sách lớn. Xác định các bên liên quan, gồm cả các CSO, trong trường hợp khoản vay chương trình, có thể là nhiệm vu thách thức hơn so với việc xác định các bên liên quan đối với các dự án được thiết kế cho địa bàn hẹp hơn và số người bị ảnh hưởng ít hơn.

Trong khi việc tham vấn tất cả người dân của một nước rõ ràng là điều không khả thi, những tổ chức trung gian như các CSO có thể giúp đảm bảo rằng quan điểm của một số lượng lớn người dân, gồm những người có thể bị ảnh hưởng tiêu cực từ cải cách, được lắng nghe và xem xét. Do đó, những tổ chức này, có thể là những tổ chức nghề nghiệp, hội người tiêu dùng, đại diện của người lao động, các liên minh tổ chức phi chính phủ (NGO) theo ngành và quốc gia, có thể thực hiện chức năng như là người được uỷ quyền hiệu quả cho ý kiến của người dân nói chung tại quốc gia liên quan.

Ví du về khoản vay chương trình ngành là Chương trình Hỗ trợ Chính quyền Địa phương và Cộng đồng ở Indonesia. Được thực hiện sau khủng hoảng tài chính châu Á, khoản vay được thiết kế để hỗ trợ Chính phủ Indonesia thúc đẩy tiến trình phân cấp và cải cách chính quyền

Tại Ấn Độ, qua Chương trình Cải thiện Môi trường Kolkata, các NGO đã giúp những phu nữ di cư dễ bị tổn thương trong các khu ổ chuột hình thành các nhóm tự lực để đối phó tốt hơn các vấn đề xã hội, đồng thời hướng dẫn các hoạt động tăng thu nhập cho họ


địa phương như là một biện pháp để nâng cao hiệu quả trong việc cung cấp các dịch vu cơ bản.

Trong quá trình xây dựng chương trình, các chuyến thăm quan thực tế đến 6 huyện và 5 cuộc hội thảo đã được tổ chức nhằm tham vấn các chính quyền địa phương, cộng đồng và đại diện của các tổ chức xã hội dân sự (CSO). Những kiến nghị từ các cuộc tham vấn giúp xây dựng chương trình đảm bảo tính minh bạch cũng như mức độ tham gia tương đối cao của người dân trong chương trình.

Với sự hỗ trợ kỹ thuật của ADB, bản kế hoạch giám sát và đánh giá chi tiết được chuẩn bị với những ý kiến đóng góp của các bên liên quan tại cấp huyện và làng để xác định các tiêu chí cu thể và các chỉ số đánh giá hiệu quả thực hiện. Trong trường hợp này, các CSO đóng vai trò quan trọng trong 4 lĩnh vực: tạo điều kiện thuận lợi, huy động nhân lực, giám sát và phản biện, giám sát và đánh giá tác động.

Các NGO ở cấp cơ sở hoạt động với vai trò thúc đẩy tiến trình và hỗ trợ các chính quyền địa phương huy động nhân lực từ cộng đồng đồng thời hỗ trợ sự tham gia của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các NGO vận động tại địa phương giúp xác định và thúc đẩy các công trình công cộng ưu tiên, hỗ trợ chung cho các lĩnh vực có sự tham gia của người dân vào chương trình đó, và góp phần đảm bảo sự minh bạch của chương trình. Các NGO phát triển thì đào tạo các cán bộ chính quyền địa phương và nhân viên của NGO thành các cán bộ điều phối xúc tiến chương trình.

Vai trò của Các Tổ chức Cộng đông (CBO)

Các CBO đóng vai trò hữu ích trong việc phát triển các sáng kiến do ADB tài trợ, đặc biệt là trong những trường hợp mà sự tham gia của địa phương là rất quan trọng. Đó là bởi vì các CBO có khả năng (i) trao quyền cho người dân, (ii) mở rộng sự phân bổ quyền lực chính trị và kinh tế, và (iii) tìm kiếm giải pháp của các cơ quan trung ương cho các vấn đề ưu tiên ở cấp cộng đồng.

Sự hỗ trợ kỹ thuật khu vực Institutionalizing Civil Society Participation to Create Local Pro-poor Projects của ADB đã tạo nên môi trường thuận lợi cho quá trình lập kế hoạch ngân sách có sự tham gia trong chính quyền địa phương tại ba quốc gia


Sức mạnh về lợi thế tập thể trong thương lượng do các tổ chức cộng đồng (CBO) tạo nên có thể làm cho người nghèo, người không có đất, nông dân và người buôn bán nhỏ cũng như các cư dân phi chính thức ở đô thị có khả năng đàm phán với các cơ quan chính quyền bằng một tiếng nói thống nhất. Sự tham gia của các CBO cũng có thể tạo cơ hội huy động và phân bổ các nguồn lực tài chính vi mô, các đầu vào sản xuất, các cơ chế thị trường và dịch vu, hỗ trợ kỹ thuật, giáo duc, y tế cũng như các dịch vu cơ bản khác, đồng thời thực hiện các công việc này theo cách vừa nhanh chóng vừa tin cậy. Trong nhiều trường hợp, các CBO có thể giảm chi phí giao dịch trong việc thiết kế và thực hiện dự án.

Trong khuôn khổ Dự án Coastal Fisheries Management and Development Project ở Papua New Guinea, các tổ chức phi chính phủ (NGO) đã giúp các cộng đồng hiểu rõ hơn về sự phu thuộc lẫn nhau của các yếu tố tĩnh và động của hệ sinh thái đá ngầm san hô và việc chúng có thể bị phá huỷ dễ ràng như thế nào

caác töí chûác xaä höåi dên sûå LaÂ caác ÀÚn vÕ tû vêËn

ca

ác tö

í ch

ûác

xaä h

öåi d

ên

sûå

(csO

) LaÂ c

aác

ÀÚ

n v

Õ tû v

êËn

Caác Töí chûác xaä höåi dên sûå (CSOs) laâ caác Àún võ tû vêënCả ADB và các cơ quan điều phối (EA) tuyển dung các tổ chức phi chính phủ (NGO) quốc tế, quốc gia và địa phương làm tư vấn trong nhiều nhiệm vu khác nhau, đặc biệt là những công việc đòi hỏi sự hiểu biết chi tiết về các vấn đề địa phương, nhu cầu của cộng đồng, và/hoặc các phương pháp tiếp cận có sự tham gia. Đôi khi các tổ chức phi chính phủ quốc tế (INGO) cũng được đưa vào danh sách sơ tuyển các đơn vị hỗ trợ kỹ thuật và tư vấn tiền vay nếu ADB hoặc bên vay thấy rằng năng lực của các tổ chức này phù hợp với nhiệm vu sắp tới. Quy trình thủ tuc tuyển chọn và sự chuẩn bị ký hợp đồng đơn giản được áp dung khi ký hợp đồng với các NGOs5 nhỏ hơn (ví du: cấp quốc gia).

Thuê các INGO làm tư vấn

Để thuê tư vấn, ADB xác định NGO như một “INGO” nếu nó hoạt động tại nhiều hơn một quốc gia thành viên đang phát triển của ADB. Nhiều thủ tuc lựa chọn INGO cho các dự án hỗ trợ kỹ thuật hoặc cho vay hoặc tài trợ tương tự với thủ tuc được sử dung để tuyển chọn các công ty tư vấn thương mại.

Trong các trường hợp dự án hỗ trợ kỹ thuật hoặc cho vay yêu cầu sự hiểu biết sâu về các vấn đề địa phương, nhu cầu cộng đồng, và/hoặc phương pháp tiếp cận có sự tham gia thì cả NGO quốc gia và quốc tế đều là các cơ quan tốt nhất, việc lựa chọn trên cơ sở chất lượng và chi phí (QCBS) thường được sử dung khi chi phí vượt quá 200.000 đô la Mỹ. Trong trường hợp chi phí dự kiến thấp hơn 200.000 đô la, sẽ áp dung tuyển chọn dựa trên trình độ của tư vấn.

5 Quy trình cu thể về việc thuê các NGO làm tư vấn có thể được tìm thấy trong tài liệu Hướng dẫn Quản lý Dự án (PAI) 2.02, Phần H, sửa đổi ngày 01/01/2008. Xem tại trang web: www.adb.org/Docu-ments/ Manuals/PAI/PAI-202-partH.pdf

Với sự hỗ trợ từ ADB, Goth Sudhar Sangat Aghamani, một NGO, đã thu thập thông tin về bạo lực đối với phu nữ và nâng cao nhận thức pháp luật thông qua các hội thảo, khoá tập huấn và các tài liệu tuyên truyền với lợi thế hơn hẳn so với các công ty thương mại trong việc này


Khi ADB và các EA lập danh sách sơ tuyển gồm cả các INGO và các công ty tư vấn thương mại, thủ tuc lựa chọn trên cơ sở chất lượng (QBS) hoặc lựa chọn ngân sách cố định sẽ được áp dung. Đó là vì hầu hết các NGO đều có chi phí thấp hơn so với các công ty thương mại. Do đó, việc đưa chi phí vào quá trình lựa chọn có thể mang lại cho các NGO một tác động bất lợi so với các công ty thương mại. Thủ tuc lựa chọn trên cơ sở chất lượng sẽ chỉ xem xét đến chất lượng của các đề xuất kỹ thuật liên quan. Do vậy, hợp đồng sẽ được trao cho bên tư vấn nào có bản đề xuất kỹ thuật có chất lượng tốt nhất.

Do đặc thù của các tổ chức phi chính phủ (NGO) là không tìm kiếm các cơ hội thương mại, nên có thể cần phải có tác động cu thể để khuyến khích họ nộp thư bày tỏ sự quan tâm (EOI). Nếu không có đủ số lượng NGO đủ tiêu chuẩn, ADB hoặc cơ quan điều phối dự án (EA) được phép đưa vào danh sách sơ tuyển chỉ ba NGO thay vì năm như thông thường. Tuy nhiên, để được đưa vào danh sách sơ tuyển, các NGO cần phải nộp EOI. Muc đích của yêu cầu này là để đảm bảo rằng kinh nghiệm làm việc của NGO đang bàn đến được lưu trữ và đánh giá một cách xác đáng. Do vậy, các công ty trong danh sách rút gọn cần đáp ứng các tiêu chuẩn cơ bản của sơ tuyển cho dù chỉ có một số ít các công ty trong danh sách sơ tuyển.

Trong một số trường hợp ngoại lệ, có thể áp dung các thủ tuc lựa chọn từ một nguồn để thuê một NGO làm tư vấn. Tuy nhiên, việc này chỉ được phép khi hoàn cảnh không thể sử dung phương pháp lựa chọn cạnh tranh. Dưới đây là các ví du về các trường hợp như vậy: (i) chỉ một NGO đủ tiêu chuẩn để thực hiện công việc đang bàn đến; (ii) thời gian lựa chọn tư vấn bắt buộc phải diễn ra trong thời gian ngắn khác thường, ví du trường hợp hỗ trợ thiên tai; và (iii) chi phí dành cho tư vấn bằng hoặc nhỏ hơn 100.000 đô la.

Trong trường hợp lựa chọn từ một nguồn, ADB hoặc EA chỉ mời một tư vấn nộp đề xuất kỹ thuật và tài chính. Phương pháp này thường là cách nhanh nhất để lựa chọn cơ quan tư vấn, nhưng nó làm mất đi lợi ích về sự cạnh tranh và minh bạch. Trong những trường hợp này, có thể đề xuất một hợp đồng trọn gói, đặc biệt khi chi phí cho công việc được giao nhỏ hơn 50.000 đô la.

Kết hợp với các NGO quốc gia và địa phương như tư vấn

Để mời các tư vấn, ADB phân loại một NGO là “NGO quốc gia” nếu nó (i) đăng ký hoạt động tại một quốc gia thành viên đang phát triển

Các Tổ chức xã hội dân sự (CSO) là các Đơn vị tư vấn 25

của ADB, và (ii) hoạt động trong nhiều khu vực của quốc gia đó. Một NGO được xếp vào “NGO địa phương” nếu nó (i) đăng ký hoạt động tại một quốc gia thành viên đang phát triển của ADB, và (ii) hoạt động tại cộng đồng, phuc vu một số dân cu thể trong một địa bàn hẹp được xác định.

Trong những trường hợp mà ADB hoặc cơ quan điều phối (EA) áp dung quy trình lựa chọn trên cơ sở chất lượng và chi phí (QCBS) để tuyển chọn một tổ chức phi chính phủ (NGO) cấp quốc gia hoặc địa phương làm việc tại một quốc gia thành viên đang phát triển của ADB cho công việc với tổng chi phí dự kiến không vượt quá 200.000 đô la, thì các tiêu chí sơ tuyển sẽ bao gồm, và không giới hạn như:

(i) đăng ký hợp pháp tại quốc gia thành viên của ADB, (ii) đã hoạt động ít nhất 3 năm, có kinh nghiệm trong thực hiện

các dự án hoặc các hoạt động theo dự án, (iii) có ban quản lý hoặc ban cố vấn, và (iv) có hệ thống kế toán và tài chính được ADB chấp nhận.

Nói chung, quy trình tuyển chọn áp dung cho các tổ chức phi chính phủ quốc tế (INGO) cũng được áp dung đối với NGO quốc gia và địa phương. Do đó, khi ADB hoặc EA đặc biệt yêu cầu một NGO và chỉ có các NGO vào danh sách sơ tuyển thì thủ tuc thông thường sẽ là QCBS cho các công việc có chi phí dự kiến trên 200.000 đô la và phương pháp lựa chọn dựa trên chất lượng của các tư vấn nếu chi phí công việc bằng hoặc nhỏ hơn 200.000 đô la.

Khi ADB và các EA đưa vào danh sách sơ tuyển cả NGO cấp quốc gia và địa phương cũng như các công ty tư vấn thương mại, thủ tuc lựa chọn trên cơ sở chất lượng hoặc lựa chọn ngân sách cố định được áp dung. Trong những trường hợp này, một yêu cầu đề xuất ngắn gọn và một bản đề xuất kỹ thuật đơn giản có thể được sử dung dựa trên sự phê duyệt trước từ Văn phòng Hoạt động Dịch vu Trung ương (COSO). Trong những trường hợp này, thời gian nộp đề xuất thường ngắn hơn.

Trong các trường hợp ngoại lệ, có thể áp dung quy trình lựa chọn từ một nguồn để thuê một NGO làm tư vấn. Tuy nhiên, việc này chỉ được phép khi hoàn cảnh không thể áp dung phương pháp lựa chọn cạnh tranh. Sau đây là một số ví du về các trường hợp này: (i) chỉ một NGO đủ tiêu chuẩn thực hiện công việc đang bàn đến; (ii) thời gian lựa chọn tư vấn diễn ra ngắn khác thường, ví du trường hợp hỗ trợ thiên tai; và (iii) chi phí cho công việc tư vấn đặc biệt nhỏ, bằng hoặc ít hơn 100.000 đô la. Trong những trường hợp này sẽ áp dung hợp đồng trọn gói, đặc biệt nếu chi phí cho công việc được giao nhỏ hơn 50.000 đô la.


Khi ADB hoặc EA tuyển một NGO cấp quốc gia hoặc địa phương tại quốc gia thành viên đang phát triển, trong thư bày tỏ sự quan tâm hoặc đề xuất kỹ thuật có thể yêu cầu các thông tin bổ sung như sau:

(i) thư giới thiệu từ các khách hàng có bình luận cu thể về hiệu quả công việc của tổ chức phi chính phủ (NGO) được bàn đến;

(ii) bằng chứng về hệ thống tài chính và kế toán lành mạnh; và

(iii) bằng chứng về giấy chứng nhận, giấy xác nhận hoặc cam kết về quy tắc hoạt động cu thể.

Với sự phê duyệt trước của Văn phòng Hoạt động Dịch vu Trung ương (COSO), có thể sử dung bản đề xuất kỹ thuật đơn giản đã được rút ngắn. Trong trường hợp này, thời gian nộp đề xuất ngắn hơn thường lệ.

Thực hiện các Dự án nhỏ có Sự tham gia của Cộng đông

Nhiều dự án do ADB tài trợ tập trung vào phát triển đô thị hoặc nông thôn và hướng đến những lĩnh vực hoặc chủ đề cu thể như y tế, giáo duc, thuỷ lợi, phát triển giới, cơ sở hạ tầng nông thôn, nâng cấp các khu nhà tập thể, hoặc tài chính vi mô. Việc thực hiện thành công các dự án này thường đòi hỏi việc ký hợp đồng tại cấp cộng đồng. Trong trường hợp này, sự tham gia của các đơn vị cung cấp dịch vu như các tổ chức cộng đồng (CBO) và các NGO địa phương có thể coi là vô giá. Bản hướng dẫn quản lý dự án (PAI) cu thể được xây dựng để hỗ trợ các cán bộ nhân viên thực hiện quy trình mua sắm tại cộng đồng trong các dự án này.6

Trong trường hợp dự án được thiết kế bao gồm các tiểu dự án quy mô nhỏ trong phạm vi của nó, các chuyến công tác xử lý dự án nên bắt đầu bằng việc đối thoại với bên vay, các cơ quan thực hiện, các NGO, và các cộng đồng muc tiêu để xác định tính khả thi của việc thực hiện. Công việc tham vấn này cần phải được bắt đầu trong các giai đoạn khởi đầu của xây dựng dự án. Nhìn chung chi phí dự kiến cho các tiểu dự án này khoảng nên từ 10.000 đô la trở xuống và tối đa là 30.000 đô la, dựa trên việc thực hiện thành công một tiểu dự án trước đây của cộng đồng được bàn đến.

6 Tham khảo PAI 5.12, Sửa đổi ngày 26 tháng 9 năm 2007 tại: www.adb.org/Documents/Manuals/PAI/pai-5.12.pdf

Mạng lưới Hợp tác Giáo duc Trung Á Viện Xã hội mở ADB đã góp phần thúc đẩy tiến trình cải cách giáo duc tại các nước cộng hoà Trung Á bằng việc xây dựng một mạng lưới vùng gồm các bên liên quan đến giáo duc

Các Tổ chức xã hội dân sự (CSO) là các Đơn vị tư vấn 27

Một số cộng đồng có thể không có năng lực thích hợp để thiết kế và thực hiện các tiểu dự án nhưng lại hiểu biết về các nhu cầu và mối quan tâm của địa phương. Trong trường hợp này, đơn vị thực hiện dự án và EA có thể mời các NGO địa phương đã từng thực hiện thành công các dự án phát triển cộng đồng để thực hiện các hoạt động dự án cu thể tại các cộng đồng hưởng lợi liên quan.

Năm 2006, Vu Đánh giá Hoạt động của ADB đã xuất bản cuốn Nghiên cứu đánh giá đặc biệt về sự tham gia của các CSO trong các hoạt động của ADB. Nghiên cứu này chỉ ra rằng:

• KhảnăngcủaADBđểthuhútCSOvàocáctiếntrìnhchiến lược và chương trình quốc gia đã tăng cao. Tuy nhiên, dù số lượng các hoạt động tham vấn với CSO tăng, nhưng các mối quan tâm của họ có thể không luôn luôn được phản ánh hiệu quả trong các hoạt động xây dựng chiến lược và chương trình quốc gia.

• SựthamgiacủacácCSOtrongcáchoạtđộngcủaADB ngày càng thay đổi về hình thức. Tuy nhiên, sự tham gia của CSO trong các lĩnh vực như giám sát, đánh giá và vận động chính sách vẫn tương đối ít.

• PhầngiatăngchiphímàADBdànhchoviệcnângcao năng lực các CSO chủ yếu dành cho các CSO cơ sở như hiệp hội người sử dung nước và các nhóm nông dân. Tuy nhiên, trong những trường hợp các CSO tham gia vào phát triển mạng lưới, thì vai trò của họ thường rất hạn chế, tập trung vào việc hỗ trợ chia sẻ thông tin và truyền thông liên quan đến các vấn đề thực hiện dự án ngắn hạn.

• Các chiến lược thuhút cácCSO làmđối tác thựchiện các chính sách của ADB về quản trị điều hành và chống tham nhũng vẫn còn yếu.

• ChiếnlượcthuhútcácCSOthựchiệncácchínhsáchgiới và phát triển đã đạt hiệu quả, đặc biệt là trong phương pháp tiếp cận dài hạn và tập trung từ đầu vào xây dựng năng lực nhằm áp dung những quy định và pháp chế phù hợp.

• ADBđãnângcaosựsángtạovànắmbắtkiếnthứcliên quan đến sự tham gia của CSO trong các hoạt động của ADB. Tuy nhiên, phần lớn dựa trên thông tin và dữ liệu định tính hơn là định lượng.

Đánh giá sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự (CSO) trong các hoạt động của ADB

quYä giaÃM nghEÂO nhêåt BaÃn

qu

Yä gia

ÃM n

gh

EÂO n

hê

åt BaÃn

Quyä Giaãm ngheâo Nhêåt Baãn Quỹ Giảm nghèo Nhật Bản (JFPR) là một quỹ tài trợ do Chính phủ Nhật Bản thành lập vào tháng 5 năm 2000. Từ khoản đóng góp ban đầu là 90 triệu đô la, hiện nay số tiền của quỹ đã lên tới trên 360 triệu đô la, trong đó 224 triệu đô la là cam kết. JFPR hỗ trợ ADB trong việc trợ giúp trực tiếp cho phân khúc những người nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất của xã hội trong khi nâng cao năng lực của họ để họ có thể tự lực và nâng cao thu nhập.

Cu thể, JFPR

• khởixướngvàhỗtrợcácchươngtrìnhsángkiếncótiềmnăng đáng kể để cải thiện tình hình của các quốc gia bị ảnh hưởng;

• mangđếncáclợiíchtươngđốinhanhvàcóthểchứngminhđược thông qua các sáng kiến có triển vọng tích cực phát triển thành các hoạt động bền vững trong dài hạn; và

• hỗtrợcácchươngtrìnhdongườidânvàtổchứcxãhộidânsự địa phương thiết kế và thực hiện.

JFPR là công cu để các tổ chức xã hội dân sự (CSO) và cộng đồng địa phương tham gia tích cực vào quá trình phát triển. Các mối quan hệ hợp tác được thực hiện như sau:

• MộtnhómcộngđồnghoặcNGOcóthểphốihợpvớinhómcông tác của ADB hiện đang quản lý dự án do ADB tài trợ liên quan để xây dựng ý tưởng và thiết kế tài trợ đề xuất. Tuy nhiên, chỉ cán bộ ADB có thể chính thức đệ trình đơn xin JFPR. Các nhóm xã hội dân sự được tư vấn để liên hệ trực tiếp với các tổ công tác quốc gia của ADB hoặc thông qua các đầu mối NGO/xã hội dân sự tại các cơ quan đại diện thường trú.

• CáckhoảntàitrợcủaJFPRcóthểđượcthựchiệnbởicácchính quyền nhận viện trợ (trung ương hoặc địa phương) hoặc bởi các CSO. Cơ quan điều phối có thể thuê mua các dịch vu của CSO trong việc thực hiện các hoạt động tài trợ cu thể.


Năm 2001, ADB đã phê duyệt Dự án Giảm nghèo Nông thôn ở Tajikistan. Với khoản tài trợ ban đầu 3,2 triệu đô la Mỹ của Quỹ Giảm nghèo Nhật Bản (JFPR), muc đích của dự án là nhằm giảm gánh nặng nghèo đói bằng việc nâng cao năng lực của các hộ gia đình dễ bị tổn thương đáp ứng nhu cầu cơ bản của mình thông qua sản xuất nông nghiệp, cải thiện cơ hội tăng thu nhập cho phu nữ, và xây dựng năng lực.

Hai NGO quốc tế (INGO) với nền tảng hoàn toàn khác nhau được lựa chọn là cơ quan thực hiện, và được phép độc lập trong việc hoàn thành trách nhiệm của mình. Vai trò chủ đạo được phân cho Quỹ Aga Khan (AKF), mà ngoài khoản đối ứng 300.000 đô la cho dự án, Quỹ có gần 10 năm kinh nghiệm ở Tajikistan và một lực lượng nhân viên 3.000 người tại quốc gia này. Đứng đầu AKF là Aga Khan, lãnh đạo tinh thần của người Hồi giáo Ismaeli tại Paris, một giáo phái ôn hoà khuyến khích giáo duc và quyền phu nữ.

INGO thứ 2 là tổ chức CARE (Hợp tác vì Hỗ trợ và Cứu trợ ở mọi nơi) Quốc tế, được thành lập như một cơ quan nhân đạo Mỹ sau Thế chiến thứ II và hiện đang hoạt động tại 65 quốc gia với tru sở tại Thuy Sĩ, CARE mở văn phòng tại thủ phủ Tajik của Dushanbe năm 2002 với 200 nhân viên.

Dự án thực hiện thí điểm các hoạt động trên và ngoài cánh đồng để rút ra các bài học kinh nghiệm cho việc thực hiện các dự án do ADB tài trợ hỗ trợ phuc hồi nông nghiệp và phát triển các hệ thống tài chính nông thôn. Sau giai đoạn ban đầu khi mà các INGO điều chỉnh quy trình thủ tuc của ADB với các vấn đề như mua sắm và chi tiêu, mối quan hệ hợp tác giữa ADB và các INGO rất tốt. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa chính quyền và các INGO được miêu tả bằng xung đột trong thời gian dự án diễn ra, dẫn đến sự chậm chễ trong việc thực hiện. Tuy nhiên, cuối cùng các INGO đã ghi nhận vai trò điều tiết và giám sát của chính quyền.

Hàng trăm nhóm phu nữ và nông dân được hình thành để tạo ra các cơ chế đảm bảo tín dung được cấp từ khoản tài trợ của JFPR. Một cuộc đánh giá đã xác định rằng dự án đạt hiệu quả cao trong việc mang lại các kết quả tích cực. Rất nhiều gia đình tại 5 quận dự án đã thoát nghèo, và một lượng lớn hơn số phu nữ tham gia vào kinh tế làng. Những

Tối đa hoá sự tham gia của bên hưởng lợi tại khu vực nông thôn Tajikistan

Quỹ Giảm nghèo Nhật Bản 31

Một nghiên cứu đánh giá đặc biệt của Quỹ Giảm nghèo Nhật Bản cho thấy rằng nguyên nhân chính mang lại thành công của chương trình là “thực hiện thông qua hoặc được ký hợp đồng với các NGO, những cơ quan có động lực cao và gắn kết với cộng đồng của họ”. Nghiên cứu cũng lưu ý rằng bài học chính từ việc thực hiện của JFPR là các NGO “có giá trị đặc biệt về khả năng đáp ứng nhu cầu của cộng đồng, cũng như sự hiểu biết và mối quan hệ với cộng đồng địa phương”. Mặt khác, cũng có thể thấy rằng các NGO cũng có thể góp phần gây ra sự chậm trễ trong quá trình thực hiện do họ không quen với các quy trình thủ tuc của ADB, và do các NGO cơ sở thường không thể đáp ứng những nhu cầu tài chính trực tiếp do khả năng tài chính hạn chế của họ.7

7 ADB. 2007. Tài liệu Special Evaluation Study of ADB’s Japan Funds: Japan Fund for Poverty Reduction, Japan Special Fund, and Japan Scholarship Program Summary Report. Manila. Tháng 9.

hoạt động kinh doanh nhỏ của họ cũng mang lại lợi ích xã hội qua việc cải thiện sự có sẵn của các loại hàng hoá sản xuất tại địa phương.

Đánh giá cũng xác định rằng dự án có thể duy trì tính bền vững cao. Các hoạt động tín dung được chuyển giao cho các cơ quan tài chính vi mô chính thức được thành lập bởi các INGO như: Ngân hàng Tài chính vi mô thứ nhất và Quỹ cho vay vi mô HUMO của AKF, được mở ra từ đơn vị tín dung vi mô của CARE Quốc tế. Ngày nay, họ thuộc tốp 5 cơ quan tài chính vi mô lớn nhất của nước này. Ngoài ra, AKF và CARE Quốc tế được công nhận để thực hiện công việc đặc biệt thuộc nhiều lĩnh vực của quản lý dự án như các hoạt động uỷ thác, giám sát và đánh giá, triển khai dự án trực tiếp, và giải quyết vấn đề.

Tối đa hoá Sự tham gia của Bên hưởng lợi tại Khu vực nông thôn Tajikistan

Một khoản tài trợ của ADB cho phép một NGO có tru sở tại New Delhi tập huấn cho phu nữ ở các cộng đồng thu nhập thấp tăng thu nhập từ việc tái chế rác thải và sử dung nguyên liệu tái chế để sản xuất hàng hóa

sûå thaM gia cuÃa caác csO vaÂO xêY dûång chûÚng tRÒnh

quöËc gia

sûå th

aM

gia

cu

Ãa c

aác

csO

va

ÂO

xêY d

ûån

g c

hû

Ún

g tRÒn

h q

uö

Ëc g

ia

Sûå tham gia cuãa caác CSO vaâo xêy dûång Chûúng trònh Quöëc giaCác hướng dẫn của ADB về xây dựng các chiến lược quan hệ đối tác quốc gia (CPS) chỉ ra rằng quy trình CPS là nhằm đảm bảo sự tham gia của các bên liên quan thuộc chính phủ và phi chính phủ, cũng chính là cách để tăng cường sự cam kết và tính sở hữu đối với CPS. Rõ ràng là quá trình tham vấn các tổ chức dân sự (CSO) thường chỉ được thực hiện ở cấp quốc gia. Tuy vậy, trong những năm gần đây, ADB đã tiếp cận đến các tổ chức phi chính phủ (NGO) và các tổ chức cộng đồng (CBO) địa phương, cũng như các đối tác khác ở ngoài phạm vi thủ đô của quốc gia đó.

Tại Ấn Độ chẳng hạn, ADB đã kết hợp với một CSO cấp quốc gia (Viện nghiên cứu các Cơ chế Tham gia - the Institute for Participatory Practices) để mở rộng quan hệ đối tác với các NGO và CBO địa phương trong việc thực hiện các đánh giá cấp bang, và các đánh giá này chính là căn cứ xây dựng CPS 2007-2009 của Ấn Độ.

Các CSO có thể tham gia và quá trình chuẩn bị và thực hiện CPS theo các cách sau đây:

Các Phân tích và Đánh giá trước CPS

Tổ công tác quốc gia thảo luận về các kết quả phân tích và đánh giá do các CSO cũng như các tổ chức khác thực hiện xem đã đầy đủ chưa và còn cần thêm các đánh giá bổ sung nào khác. Trong tình huống như vậy, các CSO có thể cung cấp thông tin có liên quan và thường là hữu ích đối với các đánh giá này, trong các khía cạnh về đói nghèo, tham nhũng, giới, môi trường và mức độ dễ bị tổn thương do thiên tai.

Họp tổ công tác quốc gia

Kỳ họp tổ công tác quốc gia có thể được kết hợp với công tác tham vấn có sự tham gia đối với các bên liên quan nhằm thu thập ý kiến và đề xuất của các CSO ngay từ lúc khởi đầu quá trình chuẩn bị CPS.

Cộng tác với Quỹ Đối tác Minh bạch, ADB đã phê chuẩn khoản hỗ trợ 150.000 đô la nhằm củng cố vai trò của tổ chức dân sự trong cuộc chiến chống tham nhũng tại Pakistan, Philippines và Mông Cổ


Cuộc họp đánh giá chiến lược quan hệ đối tác quốc gia (CPS)

Báo cáo hiện trạng được chuẩn bị cho cuộc họp đánh giá CPS phải bao gồm các hoạt động chính của các tổ chức dân sự (CSO), cũng như dự kiến quy trình tham gia của các bên liên quan vào xây dựng CPS.

Chuân bị Tài liệu Khởi đầu CPS

Tổ công tác quốc gia có thể tổ chức chuyến công tác tham vấn thực địa để thảo luận về dự thảo tài liệu khởi đầu CPS với các bên liên quan tại quốc gia thành viên đang phát triển. Thông thường thì một loạt các cuộc họp và hội thảo tham vấn sẽ được tổ chức tại thủ đô nước đó với sự tham gia của các đại diện CSO cũng như các bên liên quan khác. Nếu đủ thời gian, công tác tham vấn cũng có thể được thực hiện thêm ở các địa phương khác ngoài thủ đô.

Chuyến công tác thực địa xây dựng CPS

Cùng với nhiều hoạt động khác, công tác thực địa xây dựng CPS sẽ kiểm tra các vấn đề nêu ra trong tài liệu khởi đầu CPS, tham vấn với các bên liên quan của quốc gia thành viên đang phát triển đó, bao gồm các CSO, đồng thời nhất trí với chính phủ về các kết quả dự kiến cũng như các đầu ra chính. Tương tự như việc chuẩn bị tài liệu khởi đầu, dự thảo CPS sẽ được gửi đến các bên liên quan trong nước để tham vấn.

Công bố và Thực hiện CPS

Sau khi Ban Giám đốc ADB phê duyệt một CPS, chiến lược sẽ được xuất bản và đưa lên trang web của ADB đồng thời dịch ra ngôn ngữ phổ biến nhất tại quốc gia có liên quan. Việc thực hiện, giám sát và đánh giá CPS đòi hỏi sự tham vấn chặt chẽ với các bên liên quan tại quốc gia đó.

Sự tham gia của các CSO vào xây dựng Chương trình Quốc gia 35

Lộ trinh ngành trong chiến lược quan hệ đối tác quốc gia (CPS)

Lộ trình theo ngành là căn cứ cho kế hoạch thực hiện và hỗ trợ của ADB đối với chiến lược ngành của chính phủ nước đó. Một khi tổ công tác quốc gia và chính phủ nhìn chung đã nhất trí với các kết quả dự kiến của CPS cũng như các ngành ưu tiên khả thi đối với hoạt động của ADB trong giai đoạn CPS, thì các chuyên gia ngành sẽ xây dựng lộ trình ngành cho các ngành ưu tiên dựa trên nhiều căn cứ khác nhau, bao gồm kết quả tham vấn với các tổ chức dân sự.

Đánh giá giữa ky CPS

Vào giữa chu kỳ CPS, ADB sẽ thực hiện đánh giá CPS giữa kỳ dựa trên các phát hiện từ chuyến công tác đánh giá tình hình thực hiện dự án tại quốc gia đó. Việc này được thực hiện thông qua tham vấn với các bên liên quan tại quốc gia sở tại.

töí chûác xaä höåi dên sûå ÀOáng gOáP vaÂO

xêY dûång chñnh saách adB

töí c

hû

ác xa

ä hö

åi dê

n sû

å À

Oán

g g

OáP v

aÂO

xêY d

ûån

g

ch

ñnh

saác

h a

dB

Töí chûác xaä höåi dên sûå (CSO) àoáng goáp vaâo Xêy dûång Chñnh saách ADB

Mời các bên liên quan đóng góp ý kiến xây dựng chính sách ADB

Hướng dẫn Cán bộ8 của ADB nêu rõ rằng cần phải tìm kiếm sự ý kiến đóng góp của các bên liên quan chính, cả trong và ngoài ADB, trong suốt quá trình xây dựng chính sách hoặc tài liệu chiến lược của ADB.

Muc đích chính của quá trình đánh giá và tham vấn là nhằm xác định và cân nhắc các quan điểm của những bên liên quan này đồng thời nhằm đảm bảo rằng họ có cơ hội tham gia tích cực vào xây dựng chính sách và chiến lược. Cu thể là quá trình tham vấn với bên ngoài phải được thiết kế nhằm thu được thông tin và góp ý từ các bên liên quan và chuyên gia thích hợp, do vậy bản dự thảo cuối cùng của chiến lược phải được căn cứ trên các kinh nghiệm quốc tế hữu ích nhất cũng như sự tham gia đóng góp tích cực của các bên liên quan.

Trong một vài trường hợp xây dựng chính sách và chiến lược, công tác tham vấn với bên ngoài đặc biệt quan trọng vì sự cần thiết phải xem xét đến mối quan tâm của các bên liên quan nhằm hưởng lợi từ kiến thức và kinh nghiệm của họ, đồng thời tăng cường sự sở hữu của họ đối với bản chiến lược đó. Công tác tham vấn bên ngoài và quá trình đánh giá đặc biệt cần có sự tham gia của các bên liên quan là những người chịu ảnh hưởng của chiến lược đó, hoặc các bên liên quan là các chuyên gia thuộc lĩnh vực đó. Cuối cùng, nhu cầu và bản chất của công tác đánh giá bên ngoài là tùy thuộc vào tính chất cũng như chủ đề của bản chiến lược đó.

8 Hướng dẫn cán bộ về Xây dựng Chính sách và Chiến lược của ADB, được phê duyệt ngày 22 tháng 7 năm 2004, áp dung cho các thủ tuc xác định, chuẩn bị và xây dựng chính sách và chiến lược


Đối với những chiến lược có liên quan đến bảo trợ xã hội, hướng dẫn dành cho cán bộ đã nhấn mạnh rằng công tác tham vấn bên ngoài là cần thiết. Trong trường hợp các chiến lược khác–nhất là các chiến lược liên quan đến ngành hoặc các lĩnh vực chuyên ngành–công tác tham vấn bên ngoài cũng được khuyến khích. Tuy vậy, một chính sách hoặc chiến lược có liên quan đến tài chính hay hành chính mà chỉ gắn liền với công việc nội bộ của ADB thì không cần tham vấn bên ngoài. Các đề xuất có liên quan đến phạm vi và bản chất của các tham vấn này được trình bày chi tiết trong các bản đề xuất ý tưởng.

Trong khi công tác tham vấn bên ngoài không phải là bắt buộc trong mọi trường hợp, quá trình tham vấn nhằm đánh giá các chính sách và chiến lược nhìn chung sẽ tạo ra các tài liệu:

(i) có hàm lượng kỹ thuật cao hơn so với các tài liệu được chuẩn bị mà không có sự tham vấn bên ngoài,

(ii) phù hợp hơn với bối cảnh của các quốc gia thành viên đang phát triển của ADB,

(iii) tích hợp được các kinh nghiệm quý báu được quốc tế công nhận,

(iv) nâng cao nhận thức về hoạt động và muc tiêu của ADB,(v) có căn cứ cu thể hơn dựa trên thông tin và quan điểm của

các bên liên quan, và(vi) được sự ủng hộ tốt hơn của các bên liên quan.

Ví du về các chiến lược của ADB đã được xây dựng với sự tham vấn rộng rãi với các tổ chức dân sự bao gồm (i) cơ chế trách nhiệm giải trình, (ii) chính sách truyền thông công chúng, và (iii) tuyên bố chính sách bảo trợ xã hội.

Nhìn chung, các hướng dẫn thực hiện tham vấn hiệu quả có liên quan đến chính sách và chiến lược cũng tương tự như các hướng dẫn có liên quan đến việc xây dựng chiến lược quan hệ đối tác quốc gia (CPS):

(i) lập kế hoạch sớm(ii) phân tích các bên liên quan một cách cặn kẽ(iii) thiết kế một kế hoạch C&P có chi phí phù hợp dựa trên phân

tích này,(iv) xác định chiến lược truyền thông,(v) sử dung các chuyên gia có kinh nghiệm,(vi) dành đủ thời gian để nghiên cứu tài liệu, và(vii) tạo điều kiện cho các bên liên quan thảo luận về tài liệu đó

trong quá trình dự thảo.

Tổ chức xã hội dân sự (CSO) đóng góp vào Xây dựng Chính sách ADB 39

Kinh nghiệm của ADB trong công tác tham vấn gồm có các mô hình sáng tạo, chẳng hạn như “cửa hiệu viết lách” có sự tham gia, và thu hút các bên liên quan nội bộ và bên ngoài tham gia vào việc xây dựng các chương trình hành động dự thảo.9

Bài học thành công về Kết hợp với các tổ chức xã hội dân sự (CSO) trong Xây dựng Chính sách

Các bước sau đây thường được tiến hành trong quá trình xây dựng hoặc đánh giá chính sách và chiến lược của ADB sử dung phương pháp tiếp cận tham vấn:

• Thựchiệnphântíchcácbênliênquannhằmxácđịnhnhómhoặc cá nhân nào sẽ đóng góp tốt nhất cho quá trình đánh giá.

• Thamkhảocácnhómnộibộvàbênngoài cókiến thứcchuyên ngành hoặc có mối quan tâm đặc biệt đến chính sách và chiến lược đang được xây dựng hoặc đánh giá. Đây là cách thu thập thông tin cho chính quá trình tham vấn nêu trên hoặc cũng chính là muc đích của đánh giá.

• Xâydựngmộttrangwebdànhchoquátrìnhđánhgiálànơi có thể công bố rộng rãi các chi tiết có liên quan đến nội dung sẽ được đánh giá, cũng như là nơi các cá nhân và tổ chức có quan tâm có thể đóng góp ý kiến của mình.10

• Chuẩnbịítnhấtlàhaibảndựthảocủachínhsáchhoặcchiếnlược dự kiến nhằm tham vấn rộng rãi với công chúng trong suốt quá trình đánh giá, đồng thời dành thời gian phù hợp cho các bên liên quan góp ý cho các dự thảo này.

9 Tài liệu ADB-Government-NGO Cooperation: A Framework for Ac-tion, 2003-2005 được xây dựng dựa trên phương pháp cửa hiệu viết lách. Tham khảo tại www.adb.org/NGOs/Framework//frame-work_development.asp

10 Nhóm công tác chịu trách nhiệm đánh giá Chức năng Thanh Tra của ADB đã xây dựng một trang web chi tiết cho các muc đích tham vấn. Tham khảo tại www.adb.org/inspection/review.asp


• SửdụngcáckênhtruyềnthôngngoàitrangwebcủaADBnóitrên để mời các ý kiến góp ý, và công bố ngày bắt đầu cũng như kết thúc của chu kỳ góp ý.

• Tổchứcnhiềuphiênthamvấntrựctiếpcóliênquanđếndựthảo chính sách hoặc chiến lược đó tại quốc gia hoặc vùng lãnh thổ khác nhau của các quốc gia thành viên.

• Xâydựngcácdanhsáchkháchmờibằngcáchphốihợpvớicác cơ quan đại diện thường trú tại quốc gia liên quan, các cơ quan chính phủ và trong trường hợp của các tổ chức xã hội dân sự, phối hợp với NGOC.

• Chuẩnbịcácdựthảochínhsáchhoặcchiếnlượcsẵnsàngtrước phiên tham vấn ít nhất 30 ngày, tốt nhất là tài liệu được trình bày bằng ngôn ngữ chính thức của quốc gia liên quan.

• Tiếnhànhthamvấntrêntrangweb,quathưđiệntửvàbưuđiện song song với các phiên tham vấn trực tiếp.11

• Đăngtảicácýkiếngópýcủacácbênliênquanlêntrangwebdành riêng cho quá trình đánh giá, cùng với lời giải thích về việc ý kiến góp ý đó sẽ được cân nhắc như thế nào trong việc dự thảo chính sách hoặc chiến lược đó tiếp theo (ví du, có thể xây dựng một ma trận góp ý).12

• Kịpthờiđăngtảibấtkỳthayđổinàotrongquátrìnhđánhgiálên trang web dành riêng cho đánh giá (ví du như các chi tiết có liên quan đến việc tổ chức các hội thảo hay là mở rộng quá trình đánh giá).

11 Một số các tố chức liên chính phủ đã áp dung phương pháp thảo luận qua email hoặc trên mạng để xúc tiến chia sẻ ý kiến của các bên liên quan đóng góp về các thay đổi chính sách dự kiến. Chẳng hạn như vào tháng 5 năm 2004, Viện Ngân hàng Thế giới và Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) đã thiết kế và tổ chức một cuộc thảo luận toàn cầu trên mạng kéo dài 12 ngày với sự tham gia của nhiều bên liên quan về tiết lộ thông tin và tham vấn có liên quan đến các dự án của khối tư nhân.

12 Ví du, hãy xem sự phản hồi đối với các ý kiến đóng góp cho Chính sách và Chiến lược Thông tin của ADB, cũng như Chính sách Tối mật và Tiết lộ Thông tin, tại www.adb.org/Disclosure/compila-tion_external_comments.pdf. Một ví du khác về các phản hồi đối với góp ý của các bên liên quan là đánh giá thực hiện chính sách về nước của ADB, tại www.adb.org/Water/Policy/comprehensive-review.asp#feedback.

Tổ chức xã hội dân sự (CSO) đóng góp vào Xây dựng Chính sách ADB 41

Cán bộ chịu trách nhiệm thực hiện chính sách hoặc chiến lược đó có thể hỗ trợ tích cực trong việc xác định các bên liên quan, chẳng hạn như tổ chức phi chính phủ/tổ chức xã hội dân sự có quan hệ chặt chẽ với các cơ quan đại diện thường trú của ADB hoặc các văn phòng đại diện ở các quốc gia đó. Các chuyên gia này thường có thế mạnh trong các hoạt động nâng cao nhận thức tại cấp quốc gia, đồng thời có thể đóng góp tích cực cho đánh giá chính sách hoặc chiến lược đó.

Àaánh giaá ÀöËi taác töí chûác xaä höåi dên sûå (csO)

tiïìM nÙng

Àa

ánh

gia

á Mö

åt Àö

Ëi taác

csO

tiïìM

nÙ

ng

Àaánh giaá möåt Àöëi taác CSO Tiïìm nùng

Xác định và Đánh giá các Đối tác Hợp tác CSO Tiềm năng

Cách thức ADB làm việc với một CSO phu thuộc vào loại hình của tổ chức đó, và một số hình thức hợp tác cu thể có thể được xem xét. Việc hợp tác với các CSO cũng chịu ảnh hưởng của điều kiện cu thể ở mỗi quốc gia. Đặc biệt là mối quan tâm của chính phủ đối với các CSO, số lượng các CSO đang hoạt động ở quốc gia đó cũng như các loại hình dịch vu mà các tổ chức này có thể cung cấp. Do có rất nhiều các loại hình CSO, cả chính thức và phi chính thức, nên năng lực, trình độ chuyên môn cũng như phạm vi hoạt động cũng rất đa dạng.

Một số quốc gia đã thiết lập được các khung pháp lý khá rõ ràng đối với hoạt động của các CSO (Ấn Độ, Phillipines), trong khi một số quốc gia khác lại chưa làm được điều này (Myanmar, Turkmenistan). Tại các quốc gia có sự hiện diện của nhiều tổ chức tài trợ, luồng tài chính hỗ trợ thường tạo nên một môi trường thuận lợi cho hoạt động của nhiều CSO quốc tế lớn (Nepal, Việt Nam). Sự khác biệt trong văn hóa, luật pháp, chính trị và xã hội phải được cân nhắc trong khi đánh giá các CSO như là các đối tác hợp tác tiềm năng, bởi vì các nhân tố này trong nhiều trường hợp có thể có ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của CSO.

Việc đánh giá các CSO như là đối tác hợp tác tiềm năng thường được tiến hành hoặc theo ngành hoặc theo vị trí địa lý. Điều này cần được căn cứ trên một bộ tiêu chí cu thể và giới hạn để đánh giá các CSO là đối tác hợp tác. Các tiêu chí cu thể này nhìn chung sẽ xây dựng được lòng tin, sự tín nhiệm cũng như quan hệ công việc hiệu quả với chính phủ và các bên liên quan chủ chốt khác. Một kinh nghiệm quý báu liên quan đến sự hợp tác với các CSO đó là đòi hỏi việc áp dung các tiêu chí đánh giá này phải rất khách quan, công bằng và minh bạch. Khi nào có thể, các đánh giá CSO phải được căn cứ trên bằng chứng hoạt động của họ hơn là chỉ căn cứ vào các báo cáo công tác hay nguồn thông tin chưa đầy đủ.

Kinh nghiệm chuyên gia của hơn 200 đại biểu chính phủ và tổ chức xã hội dân sự đã đóng góp rất nhiều vào đánh giá quốc gia về giới tại Philippines


Nhiều quốc gia đã có được mạng lưới các tổ chức xã hội dân sự (CSO) hoặc các CSO đầu mối (apex organization) có phạm vi hoạt động trên toàn quốc. Liên kết đến các tổ chức này có thể được tìm thấy trên trang web của ADB tại www.adb.org/ngos/cso-sources.asp. Việc kết hợp với những mạng lưới hoặc tổ chức đầu mối như vậy là rất hữu ích khi xác định hoặc đánh giá các CSO làm đối tác hợp tác tiềm năng. Các mạng lưới hoặc tổ chức đầu mối áp dung điều khoản hoạt động hoặc các biện pháp mang tính trách nhiệm giải trình đối với các tổ chức thành viên của mình chính là những cơ quan hữu ích nhất. Tuy thế cũng không nên loại trừ các CSO khác có năng lực nhưng không thuộc một mạng lưới hoặc tổ chức đầu mối nào.

Các cơ quan đại diện thường trú cũng có thể giúp xác định và đánh giá các CSO là đối tác hợp tác tiềm năng do các cơ quan này thường là có thông tin cu thể về các cộng đồng CSO ở cấp quốc gia hoặc từng CSO riêng lẻ. Thường thì các cơ quan đại diện thường trú cũng chính là nguồn thông tin đầu tiên về các lĩnh vực hoạt động ở quốc gia đó có liên quan đến các CSO, bao gồm các thủ tuc có liên quan đến chính phủ.

Trung tâm thông tin các tổ chức phi chính phủ duy trì một cơ sở dữ liệu về các CSO chủ chốt có liên quan đến ADB. Cán bộ của ADB có thể truy cập cơ sở dữ liệu này, NGO Link, qua intranet của ADB.13

Câu hỏi khảo sát Đánh giá các Đối tác CSO Tiềm năng

Một bảng câu hỏi khảo sát chi tiết do một đối tác hợp tác CSO tiềm năng hoàn thành thường là một công cu chủ yếu để xác định liệu CSO đó có phù hợp để trở thành tổ chức đối tác của ADB hay không. Vì thế, một bảng câu hỏi khảo sát mẫu có thể được xây dựng như phần sau đây. Trong khi một mẫu khảo sát như vậy có thể đưa ra nhận định đáng giá trong việc chọn lựa và đánh giá các CSO, không có nghĩa đây là một công cu phù hợp với mọi yêu cầu trong việc đánh giá một đối tác tiềm năng. Đồng thời cũng không có một “thang điểm đạt” cu thể nào đối với một mẫu khảo sát. Thay vào đó, bản thân các cán bộ dự án phải đánh giá dựa trên dự báo về công việc hợp tác sau này, và liệu các câu trả lời trong phiếu khảo sát có mang lại niềm tin thích đáng rằng CSO đó sẽ là một đối tác tin cậy hay không.

13 NGOLink: //cop.asiandevbank.org:8030/ngo/goto/home

Đánh giá một Đối tác CSO Tiềm năng 45

Trước hết, một câu hỏi cần được trả lời là liệu tổ chức xã hội dân sự (CSO) đang được đánh giá đó có đủ khả năng đảm đương các trách nhiệm đòi hỏi trong việc thực hiện hoạt động do ADB dự kiến hỗ trợ hay không.

Trước khi sử dung phiếu khảo sát này (hoặc một công cu tương tự) để đánh giá, cán bộ dự án chịu trách nhiệm phải phác họa loại hình và phạm vi công việc mong đợi đối với CSO đó, các muc tiêu cu thể của quan hệ đối tác, cũng như các cơ hội và rủi ro đi kèm việc kết hợp với CSO đó trong bối cảnh dự án hoặc sáng kiến đang định triển khai.

Thế mạnh chính của phiếu khảo sát mẫu được trình bày dưới đây nằm ở chỗ nó thu thập và sắp xếp dữ liệu liên quan đến các đặc điểm và khả năng chủ yếu của CSO đang được khảo sát. Tuy nhiên, việc sử dung hiệu quả nhất thông tin thu thập và sắp xếp từ phiếu khảo sát này đòi hỏi cán bộ dự án chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc triển khai hoạt động của ADB phải (i) xây dựng các tiêu chí cu thể phù hợp với công việc lựa chọn đối tác đó, đồng thời cán bộ đó phải (ii) xác định quy trình lựa chọn phù hợp nhất. Nhiệm vu thứ hai này chính là nhiệm vu mà Văn phòng Hoạt động Dịch vu Trung ương (COSO) có thể hỗ trợ hiệu quả nhất.

Phiếu khảo sát mẫu dưới đây là một phiên bản điều chỉnh của Khung Tiêu chí Lựa chọn trong việc Đánh giá Năng lực CSO do Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) ấn hành trong tài liệu: UNDP và các CSO: Một Bộ công cu Củng cố Quan hệ đối tác (2006). Phiên bản dưới đây gồm có tám loại: (i) tư cách pháp lý, (ii) mức độ tín nhiệm, (iii) sứ mệnh và quản trị điều hành, (iv) thành viên và hỗ trợ, (v) năng lực kỹ thuật, (vi) năng lực quản lý, (vii) năng lực hành chính, và (viii) năng lực tài chính.

Tư cách pháp lý

Các câu hỏi:

(i) CSO đó có phải được thành lập hợp pháp không?(ii) Tổ chức đó có đăng ký với cơ quan nhà nước phù hợp không?(iii) Tổ chức đó có đáp ứng các điều kiện pháp lý và luật lệ liên quan

không?(iv) Ai là các cán bộ của tổ chức đó?

Cần tìm thông tin về: (i) các chi tiết đăng ký tại các cơ quan nhà nước thích hợp, và (ii) các tài liệu pháp lý chứng thực.


Mức độ tín nhiệm

Các câu hỏi:

(i) CSO này được thành lập khi nào?(ii) Tại sao lại thành lập tổ chức này?(iii) Cơ cấu tổ chức và phạm vi hoạt động của CSO này có thay đổi

gì trong quá khứ?(iv) CSO này có tuân thủ theo một điều luật hoạt động hoặc điều

luật đạo đức cu thể nào không?(v) Tổ chức này đã được chứng thực (ở các quốc gia có chức năng

chứng thực) hay chưa?(vi) Tổ chức này có duy trì và thường xuyên cập nhật một trang web

chi tiết không?(vii) Tổ chức này có công bố các báo cáo đánh giá độc lập về các hoạt

động của mình không?(viii) Tổ chức này có minh bạch về các nguồn tài trợ của mình

không?(ix) Tổ chức này có báo cáo về các quyết định của ban điều hành tổ

chức không?(x) Tổ chức này có được các phương tiện truyền thông, công chúng

hoặc những người ra quyết định biết đến không?(xi) Tổ chức này có chú trọng tri thức và sự thực trong các phân tích

của mình không?(xii) Tổ chức này có tôn trọng các thỏa thuận với các bên liên quan

khác không?

Cần tìm thông tin về: (i) một trang web chuyên nghiệp và đầy đủ thông tin; (ii) thông tin tham khảo tích cực trên các phương tiện truyền thông; (iii) có tên trong danh muc các CSO; (iv) trung thực trong các cam kết của mình; (v) các thông tin được cung cấp một cách xác thực; (vi) các hoạt động phù hợp với sứ mệnh đã đề ra; (vii) được các tổ chức khác đánh giá là một nguồn thông tin đáng tin cậy; (viii) sẵn sàng chia sẻ thông tin về các hoạt động của mình và bản chất của các hỗ trợ mà tổ chức nhận được; và (ix) rõ ràng về vai trò của mỗi cá nhân trong tổ chức.

Sứ mệnh và Quản trị điều hành

Các câu hỏi:

(i) CSO này có chia sẻ muc tiêu chung của ADB về xóa đói giảm nghèo không?


(ii) Tổ chức này có tầm nhìn phát triển dài hạn không?(iii) Tổ chức này có rành mạch về muc tiêu và vai trò của mình

không?(iv) Ai là nhân viên và cán bộ quản lý của tổ chức?(v) Có các cá nhân liên quan trong ban điều hành không? (vi) Ai ở trong ban điều hành và trách nhiệm của ban điều hành là

gì?(vii) Ban điều hành thực hiện nhiệm vu giám sát như thế nào?(viii) CSO này có một cơ cấu tổ chức rõ ràng không?

Cần tìm thông tin về: (i) tuyên bố sứ mệnh, muc tiêu và tầm nhìn rõ ràng; (ii) tiểu sử của các thành viên ban điều hành và ban quản lý; (iii) điều lệ; và (iv) sơ đồ tổ chức.

Thành viên và Hỗ trợ

Các câu hỏi:

(i) CSO này có các thành viên được xác định rõ ràng không?(ii) Tổ chức này có phải là tổ chức trên cơ sở thành viên không?(iii) CSO này có liên hệ thường xuyên và mang tính tham gia với các

thành viên của mình không?(iv) Các thành viên có được thông tin và có ủng hộ CSO này và các

hoạt động của tổ chức không?(v) CSO này có thuộc các hiệp hội, mạng lưới hoặc nhóm theo ngành

hay CSO chuyên ngành nào khác không?(vi) CSO này có liên kết chặt chẽ với cộng đồng CSO và với các tổ

chức hiệp hội khác không?(vii) CSO này có thực hiện kiểm toán xã hội (nhằm đánh giá tác động

đối với xã hội) không?(viii) CSO này có quan hệ đối tác với các tổ chức phát triển khác không

(chẳng hạn như các cơ quan chính phủ, các tổ chức phi chính phủ quốc tế, các quỹ, các cơ quan Liên Hợp Quốc, các ngân hàng phát triển đa phương khác?)

Cần tìm thông tin về: (i) bằng chứng ủng hộ của các thành viên; (ii) các hoạt động phuc vu các thành viên, (iii) các liên kết tổ chức, (iv) sự tham gia vào các hội nghị hội thảo có liên quan trực tiếp đến lĩnh vực hoạt động của tổ chức, (v) quan hệ đối tác với các tổ chức danh tiếng khác, và (vi) hồ sơ tài chính ổn định.


Năng lực Kỹ thuật

Liệu CSO đó có:

(i) kiến thức và kỹ năng kỹ thuật cần thiết không?(ii) thu thập thông tin cơ bản về thành viên của mình không?(iii) được thông tin về kỹ thuật, năng lực, chính sách và xu hướng

cập nhật nhất trong lĩnh vực chuyên môn của mình?(iv) áp dung các phương pháp tiếp cận hiệu quả để thực hiện

các muc tiêu của mình?(v) được ghi nhận trong lĩnh vực chuyên môn đó?(vi) điều phối hiệu quả giữa địa bàn dự án và văn phòng tổ

chức?

Cần tìm thông tin về: (i) các công cu, (ii) các phương pháp, (iii) các đánh giá, (iv) việc sử dung các chỉ số và mốc thời gian, (v) cơ sở dữ liệu, (vi) thay đổi cán bộ, (vii) nhân sự và tình nguyện viên được tài trợ tập huấn, (viii) và các báo cáo kinh nghiệm kỹ thuật từ các tổ chức phát triển có liên quan đến hoạt động và xây dựng năng lực.

Năng lực Quản lý


(i) xây dựng các đề án và khung hành động có nội dung nhất quán không?

(ii) đưa các đánh giá định kỳ vào quá trình xây dựng một chương trình, đồng thời tổ chức các cuộc họp đánh giá dự án và chương trình không?

(iii) hiện thực hóa lập kế hoạch chiến lược thành các hành động cu thể không?

(iv) giám sát tiến độ theo các chỉ số và đánh giá kết quả đạt được không?

(v) đưa quan điểm của người hưởng lợi vào thiết kế và đánh giá quá trình xây dựng chương trình của tổ chức không?

Cần tìm thông tin về: (i) các tài liệu chương trình và dự án được thiết kế tốt, (ii) các báo cáo giám sát và đánh giá, và (iii) các nghiên cứu và đánh giá tác động.


Năng lực Hành chính


(i) cơ sở vật chất và trang thiết bị cần thiết?(ii) quản lý và bảo dưỡng thiết bị?(iii) năng lực sản xuất hàng hóa, dịch vu và làm việc trên cơ sở

cạnh tranh?

Cần tìm thông tin về: (i) cơ sở vật chất hạ tầng đầy đủ, bao gồm trang thiết bị văn phòng, không gian làm việc, máy tính, và các vật dung cần thiết khác, (ii) các hợp đồng mua sắm theo chuẩn; và (iii) các thủ tuc bằng văn bản để xác định các nhà thầu phù hợp (ví du, đưa ra giá tốt nhất, có cam kết rõ ràng).

Năng lực Tài chính


(i) xây dựng kế hoạch ngân sách chương trình và dự án, cũng như có một chu trình ngân sách thường xuyên không?

(ii) hồ sơ theo dõi quản lý một lượng tiền lớn không?(iii) đảm bảo an toàn các khoản tạm ứng, tiền mặt và chứng từ

không?(iv) giải ngân kịp thời và hiệu quả không?(v) có các thủ tuc liên quan đến ủy quyền, chịu trách nhiệm, giám

sát và giải trình về các nguồn tài chính đang quản lý không?(vi) công bố hồ sơ ổn định và đáng tin cậy về tài chính không?(vii) duy trì các tài khoản được tổ chức tốt, chính xác và đầy đủ thông

tin không?(viii) đảm bảo công tác lưu trữ và báo cáo tài chính phù hợp

không?

Cần tìm thông tin về: (i) các báo cáo tài chính và ngân sách hoạt động; (ii) danh muc các nhà tài trợ và chi tiết ngân sách tài trợ; (iii) các thủ tuc bằng văn bản về các tài khoản chi trả, nhận tiền, quỹ và kiểm kê; (iv) hệ thống báo cáo theo dõi các cam kết và chi tiêu theo dòng ngân sách; (v) tài khoản ngân hàng với các bảng kê định kỳ; (vi) các báo cáo tài chính đã được kiểm toán; (vii) hệ thống kế toán hiệu quả; và (viii) các thủ tuc bằng văn bản về xử lý các khoản thanh toán và các giao dịch được lưu trữ.

CAÁC BUÖÍI HOÅP VÚÁI CAÁC TÖÍ CHÛÁC

XAÄ HÖÅI DÊN SÛÅ (CSO)

CA

ÁC BU

ÖÍI H

OÅP V

ÚÁI C

AÁC

CSO

Caác buöíi hoåp vúái caác CSO

Sắp xếp một buổi họp14

Các CSO thường định kỳ yêu cầu các cuộc họp với cán bộ ADB tại trụ sở chính và các cơ quan đại diện thường trú. Các lý do thường gặp trong việc này là trao đổi về hợp tác với ADB, cũng như tìm kiếm các cơ hội tài trợ. Ngoài ra, các cuộc gặp thường do các nhóm vận động yêu cầu để tìm kiếm thông tin từ cán bộ dự án hoặc giám đốc các cục vụ về các dự án, chương trình, hoặc các chính sách của ADB. Thông tin được cung cấp có thể được sử dụng trong các báo cáo hoặc các cuộc vận động kêu gọi ADB tiến hành một số hoạt động, chẳng hạn như giảm bớt tài trợ cho một dự án về môi trường hoặc xã hội, chú trọng đến thực hiện các yêu cầu bảo trợ xã hội có liên quan đến một khoản vay cụ thể, hoặc tham vấn sâu hơn với các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi các hoạt động của ADB.

Các cán bộ nên nỗ lực đáp ứng, trong một khoảng thời gian hợp lý, các yêu cầu từ CSO về sắp xếp các cuộc gặp. Nếu không thể sắp xếp được (chẳng hạn do lịch công tác hoặc thời hạn xử lý các công việc dự án không còn), thì cán bộ có liên quan phải thông báo cho người yêu cầu các cuộc gặp về những khó khăn này.

Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích trong việc sắp xếp các cuộc gặp với các đại diện CSO

Yêu cầu một cuộc tham vấn

Phản hồi nhanh chóng các yêu cầu hẹn gặp của các CSO. Nếu bạn không phải là người phù hợp mà đại diện của CSO đó yêu cầu cuộc gặp, hãy xác định một hoặc nhiều cán bộ hơn chịu trách nhiệm về vấn đề liên quan mà CSO đó muốn trao đổi.

14 Phần này được sửa đổi từ Tài liệu Guide for Staff Relations with Civil Society Organizations của Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Washington, DC, tháng 10 năm 2003.


Chuân bị cho buổi họp

Thu thập thông tin về tổ chức xã hội dân sự (CSO) đó càng nhiều càng tốt trước cuộc gặp, thỏa thuận về chương trình dự kiến trước, chuẩn bị các thông tin từ ADB mà CSO đó quan tâm, đồng thời đưa ra các quy tắc căn bản thích hợp cho cuộc gặp đó, bao gồm cả thời gian dành cho buổi họp.

Buổi họp

Đảm bảo dành cơ hội đầy đủ cho các câu hỏi và các câu trả lời. Cho phép CSO đó nêu lên vấn đề họ đang quan tâm, thậm chí đối với các vấn đề không phải là ưu tiên, hay thậm chí không liên quan đến ADB. Hãy nhạy cảm với các khác biệt văn hóa, đồng thời trình bày với các CSO đó bằng ngôn ngữ rõ ràng, cẩn trọng trong việc tránh sử dung các thuật ngữ kỹ thuật, từ phái sinh, biệt ngữ chuyên ngành, hay các từ vựng chuyên môn khác.

Lắng nghe. Các cuộc thảo luận với các CSO thường là cơ hội cho các cán bộ lắng nghe, học hỏi và được tác động cũng như là cơ hội để thông tin và giải thích. Các trao đổi sẽ hữu ích hơn là áp đặt vị thế cố định từ trước. Trao đổi thẳng thắn về cái được và mất của các lựa chọn chính sách. Tìm hiểu các hậu quả tích cực và tiêu cực của các phương pháp tiếp cận khác nhau đối với vấn đề hoặc mối quan tâm của CSO đó.

Hãy ghi nhớ rằng một số CSO đang làm việc trong môi trường dân chủ mong manh và mới thiết lập. Các CSO hoạt động trong lĩnh vực vận động cho các nhóm dễ bị tổn thương có thể cảm thấy mình đang chịu các rủi ro chính trị nào đó. Tránh tạo nên ấn tượng tự tin thái quá. Dành thời gian trả lời các câu hỏi đầy đủ, rành mạch và kiên nhẫn.

Công việc tiếp theo

Nếu bạn không có khả năng đưa ra câu trả lời cho một yêu cầu trong cuộc gặp đó và hứa sẽ phản hồi lại cho CSO đó, hãy đảm bảo rằng bạn phải thực hiện điều đó một cách kịp thời.

Chuẩn bị một biên bản ngắn để lưu, bao gồm tóm tắt của cuộc thảo luận tại buổi họp với CSO đó. Cần lưu giữ ngắn gọn về người tham gia, những gì đã thảo luận, các phàn nàn hay đề xuất chính đã được


nêu lên, cảm nhận chung về buổi họp, và bất kỳ hành động nào đã nhất trí tại buổi họp. Nếu cần, phải đưa nội dung của buổi họp với CSO đó vào báo cáo công tác với cơ quan nếu buổi họp được thực hiện ở thực địa.

Chia sẻ biên bản buổi họp với các cơ quan ADB liên quan đến chủ đề đã thảo luận và tổ chức đã gặp.

Xem xét việc gửi một thư cảm ơn đối với thông tin đóng góp của các tổ chức xã hội dân sự (CSO) đó, ghi nhận các điểm chính hoặc các vấn đề đã nêu, thông báo cho họ về bất kỳ hành động nào đã (hoặc sẽ) được tiến hành để giải quyết mối quan tâm của họ, đồng thời mời họ đóng góp ý kiến thêm. Việc đưa ra phản hồi là rất quan trọng. Nếu các CSO cho rằng góp ý của họ chưa được xem xét nghiêm túc và không có hiệu quả gì, họ có thể phản hồi một cách tiêu cực, chẳng hạn như nêu lên mối quan tâm của họ đối với lãnh đạo hoặc Ban Giám đốc ADB, các phương tiện truyền thông, hoặc các diễn đàn công chúng.

Các hướng dẫn để thực hiện Tham vấn Thành công15

ADB tham vấn với các CSO trong các hoàn cảnh khác nhau như các khoản vay, hỗ trợ kỹ thuật, đánh giá chính sách, các sáng kiến đặc biệt, và lập kế hoạch chương trình quốc gia. Tham vấn là một quá trình, không phải là một sự kiện một lần. Tham vấn có thể dưới nhiều hình thức và bao gồm một loạt các phương pháp, công cu, và các hoạt động. Việc lựa chọn các công cu và các hoạt động phu thuộc vào các muc tiêu của tham vấn, các loại hình tổ chức, cá nhân được tham vấn, cũng như các yếu tố khác. Các hoạt động liên quan đến quá trình tham vấn diễn ra theo nhiều giai đoạn, với từng hoạt động mới được xây dựng dựa trên các hoạt động đã diễn ra trước đó. Sau đây là năm hướng dẫn để thực hiện tham vấn thành công:

(i) Làm rõ phạm vi và mục tiêu ngay từ đầu. Giải thích liệu quan điểm của mọi người sẽ được kết hợp như thế nào, liệu những người tham gia sẽ có cơ hội góp ý cho các dự thảo đề xuất trong tương lai bằng văn bản hoặc trực tiếp bằng

15 Phần này được sửa đổi từ các lời khuyên trong một ấn phẩm của Ngân hàng Thế giới Consultations with Civil Society: A Sourcebook Working Document. Washington, DC, tháng 2 năm 2007.

Một cơ sở cấp vốn ưu đãi, Sáng kiến Ngăn chặn HIV / AIDS của NGO, đã tạo điều kiện cho ADB làm việc chặt chẽ với các NGO trong việc xác định, tài liệu hóa, và hỗ trợ tiếp cận hiệu quả và cung cấp dịch vu HIV / AIDS thiết yếu cho người nghèo, đối tượng dễ bị tổn thương, và các nhóm nguy cơ cao


lời trong một số trường hợp khác, sản phẩm cuối cùng có được chia sẻ với những người tham gia không và khi nào việc đó sẽ xảy ra.

(ii) Chuân bị để lắng nghe và bị tác động. Nếu tham vấn không được cân bằng và tạo điều kiện tốt, ADB có thể bị cáo buộc là “bày hàng trong tủ kính,” làm cho những người tham gia nghi ngờ liệu kết quả tham vấn có xứng đáng với thời gian và nguồn lực họ đóng góp cho việc đó không.

(iii) Hướng đến tính sở hữu của tất cả các bên liên quan chủ chốt. Tham vấn các vấn đề liên quan đến chính sách quốc gia chỉ có thể hiệu quả nếu chính phủ tham gia đầy đủ vào quá trình giống như các bên liên quan khác.

(iii) Không quá đề cao công tác tham vấn. Nếu muc tiêu là tiến hành một cuộc họp duy nhất với các tổ chức với số lượng giới hạn, không nên đề cao cuộc họp này như là một phiên tham vấn chính thức hoặc bao hàm trong báo cáo tiếp theo đó rằng các tổ chức dân sự đã được tham vấn hoặc đã thực hiện quá trình có sự tham gia đó.

(iv) Cung cấp thông tin phản hôi. Quy trình tham vấn có thể để mất uy tín nhanh chóng nếu những cá nhân đã đóng góp ý kiến không được thông báo về việc các ý kiến của họ đã được xem xét như thế nào trong quá trình ra quyết định. Do đó, điều quan trọng là các bên liên quan đã từng chia sẻ quan điểm của mình phải được cung cấp những thông tin phản hồi về ý kiến nào của họ đã được chấp nhận và ý kiến nào không được chấp nhận (và tại sao).

Đối thoại với các tổ chức xã hội dân sự (CSO) trong Hội nghị Thường niên

Hơn 150 đại biểu từ các CSO đại diện cho hàng chuc tổ chức tiêu biểu tham dự các Hội nghị thường niên của ADB tổ chức tại khu vực châu Á và Thái Bình Dương (số người tham dự các sự kiện hàng năm sẽ ít hơn khi sự kiện được tổ chức bên ngoài khu vực này). Các nhóm vận động tham gia vào các Hội nghị thường niên để yêu cầu thông tin, nêu lên mối quan tâm, và cố gắng tạo ảnh hưởng cho các vị trí của ADB là các cán bộ cao cấp và quản lý, thành viên Ban Giám đốc Điều hành, các đoàn đại biểu chính phủ, nhà báo, và các đại biểu tham dự khác.


ADB cung cấp phòng họp, các dịch vu cơ bản và phương tiện cho các đại diện CSO để gặp gỡ và tổ chức các hoạt động mạng lưới của họ tại Hội nghị Thường niên. ADB làm việc với các CSO để xây dựng một chương trình gồm các phiên thảo luận và các cuộc họp với các đại diện của ADB, trong đó có một đại diện cấp quản lý của ADB, nhằm tổ chức các cuộc đối thoại về các vấn đề cùng quan tâm.

Các tổ chức xã hội dân sự (CSO) tham dự Hội nghị thường niên lần đầu tiên phải được công nhận trước. Để được công nhận, CSO phải có xác nhận của chính phủ nước chủ quản. Ban Giám đốc ADB công nhận xác nhận của các CSO theo một tiến trình do Trung tâm Tổ chức Phi chính phủ (NGOC) điều phối. Như một quy luật chung, tổ chức nào đã được công nhận thì sẽ được công nhận mãi mãi và có thể tham dự các Hội nghị thường niên trong tương lai. Cho đến nay có hơn 400 CSO đã được công nhận.

PhaÃn höìi caác Yïu cêìu vïì thöng tin cuÃa töí chûác

xaä höåi dên sûå

Pha

Ãn h

öìi c

aác

Yïu c

êìu

vïì

thö

ng

tin c

uÃa

töí c

hû

ác xa

ä hö

åi dê

n sû

å (csO

)

Phaãn höìi caác yïu cêìu vïì Thöng tin cuãa Töí chûác xaä höåi dên sûå (CSO)Các nhà hoạt động xã hội dân sự đại diện cho các tổ chức phi chính phủ (NGO) vận động hoặc các công đoàn lao động thường xuyên yêu cầu thông tin về các dự án do ADB tài trợ mà họ giám sát. Theo PCP, ADB cam kết chia sẻ thông tin để đáp ứng từng yêu cầu riêng lẻ. Trong trường hợp những người bị ảnh hưởng bởi các dự án cu thể, PCP nhấn mạnh rằng ADB sẽ chia sẻ thông tin với họ đủ sớm để cung cấp đầu vào hữu ích cho quá trình thiết kế và thực hiện dự án.

Để thực hiện muc tiêu này, PCP đảm bảo rằng ADB làm việc với bên vay hoặc các nhà tài trợ dự án để xây dựng một kế hoạch truyền thông toàn diện nhằm trao đổi với người bị ảnh hưởng trong suốt thời hạn thực hiện của một dự án. Tất cả các ngành, các cơ quan đều có trách nhiệm thực hiện các PCP. Cán bộ của các cuc vu chịu trách nhiệm thực hiện dự án đóng một vai trò quan trọng trong việc giao tiếp với các bên liên quan thuộc dự án đó, và trong việc đảm bảo rằng các yêu cầu công bố thông tin được đáp ứng. Các cán bộ lãnh đạo cần xác định các nguồn lực cần thiết hoặc ngân sách để hỗ trợ các hoạt động giao tiếp với người dân bị ảnh hưởng và các CSO (ví du, các hoạt động như chuẩn bị tài liệu thông tin theo ngôn ngữ địa phương, tổ chức các hội thảo hoặc các sự kiện).

Trưởng nhóm công tác chịu trách nhiệm đảm bảo rằng mọi người từ các khu vực công, tư nhân và phi lợi nhuận cũng như những đối tượng mà họ giao tiếp đều có nhận thức về PCP và quyền của công chúng để truy cập thông tin từ ADB. ADB không công bố thông tin theo cách chọn lọc; tất cả mọi người đều có thể truy cập như nhau tới những thông tin mà ADB công bố như PCP yêu cầu.

Mặc dù nghĩa vu của các cán bộ là đáp ứng các yêu cầu về thông tin và giám sát các hoạt động truyền thông của dự án để đảm bảo phù hợp với PCP, phần lớn trách nhiệm công bố thông tin về các dự án


do ADB tài trợ thuộc về các chính phủ vay vốn hoặc nhà tài trợ khu vực tư nhân.

Bên vay sẽ làm việc với các cán bộ thuộc vu chuyên môn để xác định các đầu mối liên lạc tại các vùng dự án có liên quan đến việc đối thoại với những người bị ảnh hưởng bởi dự án. Trong một số trường hợp, những đầu mối liên lạc này có thể sử dung trang web của ADB để truy cập các thông tin liên quan đến dự án và quốc gia có liên quan đồng thời công bố thông tin đó cho các bên quan tâm theo các cơ chế công bố thông tin phù hợp với địa phương và văn hóa nước đó.

PCP kêu gọi công bố thông tin. Tuy nhiên, công bố thông tin đầy đủ không thể luôn luôn thực hiện được vì các lý do pháp lý và thực tiễn. Ví du, ADB phải xem xét những ý tưởng, chia sẻ thông tin, tổ chức các cuộc thảo luận thẳng thắn trong nội bộ và với các thành viên của nó, đồng thời cân nhắc các yêu cầu đặc biệt của các hoạt động khu vực tư nhân của mình. Trường hợp ngoại lệ cu thể về công bố thông tin được nêu tại đoạn 126 của PCP. Mọi yêu cầu thông tin hoặc tài liệu bị ADB từ chối đều phải được căn cứ vào một trong những trường hợp ngoại lệ này.

PCP yêu cầu rằng trong 5 ngày làm việc ADB phải xác nhận đã nhận được yêu cầu thông tin, và thông báo cho người yêu cầu ngay sau khi có quyết định. Trong mọi trường hợp, thông báo này phải được đưa ra không quá 30 ngày sau khi nhận được yêu cầu.

Các cán bộ nếu có câu hỏi liên quan đến việc có được công bố các tài liệu hoặc thông tin nào đó hay không cần liên hệ với Vu Quan hệ Đối ngoại (DER) để được hướng dẫn.

.

HúåP TaáC VúáI CaáC Töí CHûáC XaÄ HöåI DÊN Sûå, TöN TRoåNG CaáC CHñNH PHuã

Hú

åP TaáC

Vú

áI Ca

áC C

So,

TöN

TRoåN

G C

aáC

CH

ñNH

PHu

ã

Viêc liên lac cua ADB với các CSO mang tinh bổ sung và không thay thế cho đối thoai giưa chinh phu với các nhóm công dân. Thiết lập các ưu tiên phát triển quốc gia và giải thich cho công chúng (bao gồm cả nhưng giải trinh thông qua các CSO) là trách nhiêm cua chinh phu có liên quan.

Mối quan hê giưa Chinh phu–CSO có sư khác biêt rât lớn giưa các quốc gia khác nhau cung như giưa các nhiêm ky chinh phu nối tiếp nhau. Tai một vài quốc gia, các CSO bi xem là đối thu cua nhà nước, và do đó mối quan hê này mang tinh đối nghich. Trong trường hợp khác, chinh phu và các CSO có thể chia sẻ các mục tiêu chung và làm viêc chặt chẽ với nhau. Ở giưa hai trường hợp này là khi các chinh phu châp nhận sư có mặt cua các CSO nhưng không hỗ trợ ho, hoặc các chinh phu có thể gắn kết với một vài CSO trong khi phản đối nhưng CSO khác.

Do sư đa dang rât lớn các CSO, mối quan hê giưa một chinh phu với bât ky tổ chức riêng lẻ nào phụ thuộc chu yếu vào các hoat động cụ thể cua tổ chức đó, mục đich, ly tương, cung như các ràng buộc mang tinh thể chế hoặc cá nhân.

Hầu hết các chinh phu hiểu và châp nhận rằng ADB cần phải có quan hê với các CSO, và một số chinh phu thưc sư khuyến khich nhưng mối quan hê như vậy. Các nhà chức trách có xu hướng đánh giá cao sư tham gia cua CSO khi các tổ chức này có thể cung câp các dich vụ bổ sung cho các hoat động cua chinh phu. Nếu một chinh phu phản đối mối quan hê giưa ADB với các CSO, các cán bộ phải giải thich ly do cho viêc này. Các CSO thường tin rằng ADB có thể đóng vai trò “môi giới trung thưc” trong viêc làm cầu nối cho sư khác biêt giưa chinh phu và tổ chức dân sư.

Trong trường hợp mà một CSO đề xuât ADB thưc hiên một hành động mà hành động đó nên được thưc hiên bơi chinh phu, các cán bộ ADB nên thuyết phục các CSO về điều này và chuyển đề xuât cua minh đến các câp chinh quyền có liên quan. Tùy theo tưng trường

Húåp taác vúái caác CSO, Tön troång caác Chñnh phuã


hợp, cán bộ ADB có thể xúc tiến tạo điều kiện đối thoại giữa các CSO và chính phủ.

Trong trường hợp chính phủ cảnh giác về sự hợp tác giữa ADB và các CSO, các cán bộ có thể xem xét cân nhắc việc thông báo cho chính phủ về các cuộc họp dự kiến với các CSO, hoặc mời quan chức chính phủ tham gia vào việc sắp xếp và tham dự các cuộc thảo luận như vậy. Tuy nhiên, trong những hoàn cảnh mà các CSO lo sợ sẽ chịu hậu quả không hay từ việc chia sẻ quan điểm trái ngược với quan điểm của chính phủ, CSO có thể yêu cầu gặp riêng với cán bộ của ADB.

Nhiều khó khăn mà các CSO hoạt động gặp phải trong thực hiện các dự án do ADB tài trợ khi làm việc với các chính phủ, hay chính quyền địa phương nào đó đều là hệ quả từ sự thiếu tham vấn trong quá trình lựa chọn. Các quan chức Chính phủ cũng đôi khi quan tâm đến hiệu quả của các CSO so với chuyên gia tư vấn tư nhân hoạt động trong các vai trò liên quan đến thực hiện dự án.

Một nghiên cứu của OED về sự tham gia của CSO vào các hoạt động của ADB xác định rằng những khó khăn đối với sự tham gia cuả CSO có thể đã được giảm bớt bằng cách (i) đánh giá hiệu quả của môi trường pháp lý và quản lý sự tham gia của CSO, (ii) kiểm tra năng lực của các CSO trong việc tham gia vào các cuộc đối thoại chính sách với chính phủ; (iii) đánh giá các thỏa thuận làm việc tồn tại giữa các cơ quan điều phối, các CSO, và ADB; và (iv) phân tích năng lực thể chế, hội viên, quản trị điều hành, và hệ thống quản lý tài chính của các CSO. Sự căng thẳng giữa chính phủ và các CSO có thể được giảm nhẹ thông qua các hoạt động xây dựng năng lực từ trước để đảm bảo rằng các chính quyền trung ương và địa phương có thể quản lý những đóng góp của CSO một cách hiệu quả. Các hoạt động như vậy cũng góp phần tăng cường sự hiểu biết giữa các đối tác.16

16 ADB. 2006. Tài liệu Special Evaluation Study of the Involvement of Civil Society Organizations in ADB Operations. Manila. Tháng 6

Hợp tác với các CSO, Tôn trọng các Chính phủ 61

• Nhấnmạnhnhữnglợiíchcủasựthamgiasâurộngvà tiềm năng đóng góp của các tổ chức xã hội dân sự (CSO) với chiến lược phát triển quốc gia.

• Tríchdẫnvídụvềcácdựánthànhcôngthựchiệnvớisự hỗ trợ của CSO tại quốc gia đó.

• Cácđiểmtíchcực liênquanđếnquanhệhợp tácchính phủ-CSO tại các quốc gia khác.

• Xácđịnhmứcđộnhạycảmcủachínhphủtrongviệchợp tác với các CSO và các nỗ lực làm dịu những mối lo ngại đó.

• Sắpxếpcáccuộchọpvớisự thamgiacủacánbộADB, các quan chức chính phủ, và các đại diện CSO.

• KhuyếnkhíchcácCSOtăngcườngmốiquanhệcủahọ với các cơ quan chính phủ.

• TươngtácvớicácCSOcóuytínvàcótinhthầntráchnhiệm cao.

• PhânbiệtrocácCSOhoạtđộngvớiquanđiểmđảngphái công khai hoặc đóng một vai trò tích cực trong chính trị.

Các lời khuyên liên quan đến việc giải quyết tính nhạy cảm của Chính phủ trong quan hệ với các CSO

tRaách nhiïåM vïì hÚåP taác vÚái caác töí chûác xaä höåi dên sûå

tROng nöåi Böå adB

tRaách

nh

iïåM vïì h

ÚåP ta

ác vÚái

caác tö

í chû

ác xaä h

öåi d

ên

sûå

(csO)tRO

ng

nö

åi Böå a

dB

Traách nhiïåm vïì húåp taác vúái caác töí chûác xaä höåi dên sûå (CSO) trong nöåi böå ADB

Các vụ chuyên môn

Các hoạt động chủ yếu của ADB được thực hiện thông qua các vu khu vực và Vu Hoạt động Khu vực Tư nhân. Việc xử lý, thực hiện và giám sát các dự án là do các vu này thực hiện. Vì vậy, giao tiếp và tham vấn với các CSO trong các hoạt động do ADB hỗ trợ hầu hết đều do các cuc vu chuyên môn này đảm nhận.

Tăng cường mối quan hệ với các bên liên quan tại các quốc gia thành viên đang phát triển là trách nhiệm của các vu chuyên môn của ADB, với vai trò như các đầu mối để các CSO liên hệ trực tiếp, hoặc quan tâm đến, các dự án, chương trình, hỗ trợ quốc gia, hoặc các sáng kiến hội nhập khu vực.

Ví du cu thể về trách nhiệm của các vu chuyên môn bao gồm công tác tham vấn rộng rãi với các CSO trong xác định và lập kế hoạch hoạt động dự án, tham vấn và thảo luận kỹ thuật liên quan tới dự án với các CSO, xác định vai trò của các CSO trong các hoạt động dự án cu thể, tham vấn về CPS liên quan đến các quốc gia thực hiện dự án, tổng hợp thông tin về các CSO có liên quan đến hoạt động cu thể, và phản hồi lại các yêu cầu của các CSO về chia sẻ thông tin liên quan đến dự án.

Các cơ quan đại diện thường trú

Là đại diện chính của ADB tại địa phương, nhiệm vu cơ bản của tất cả các cơ quan đại diện thường trú là quản lý các mối quan hệ với tổ chức dân sự tại quốc gia mà các cơ quan đại diện thường trú đặt văn phòng. Ngoài ra, chính sách về cơ quan đại diện thường trú của ADB ghi nhận nhiệm vu xây dựng các quan hệ đối tác vững chắc với tổ chức dân sự và các cơ quan phát triển khác như là muc tiêu quan hệ đối tác chính.


Hầu hết các cơ quan đại diện thường trú đã bổ nhiệm một cán bộ làm đầu mối với các tổ chức phi chính phủ (NGO)/tổ chức dân sự, và vị trí này thường kết hợp với những công việc liên quan đến phát triển xã hội hoặc quan hệ công chúng. Vai trò của cán bộ này thường bao gồm giải quyết các yêu cầu của CSO, tạo điều kiện tiếp xúc với cán bộ dự án, tổ chức các cuộc họp giao ban và tham vấn, cung cấp đầu vào cho báo cáo hàng năm về quan hệ hợp tác của ADB với các CSO, duy trì một cơ sở dữ liệu địa chỉ liên lạc với các CSO, đồng thời thông báo cho cán bộ ở tru sở chính của ADB về những tiến triển có liên quan đến CSO tại quốc gia đó.

Vụ Phát triển bền vững và Phát triển Khu vực

Ngoài việc đảm nhận nhiều vai trò khác nhau, Vu Phát triển bền vững và Phát triển Khu vực (RSDD) chính là đầu mối cho các định hướng chiến lược theo ngành và chuyên đề trong các lĩnh vực hoạt động chính của ADB, bao gồm môi trường, năng lượng, giới, quản trị, y tế, xóa đói giảm nghèo, và giao thông. Các phòng ban của RSDD thường xuyên kết hợp với các CSO để thông báo cho họ về các hoạt động của mình trong các lĩnh vực nêu trên, bao gồm thông tin liên quan đến các đánh giá, hội nghị, các báo cáo, các sáng kiến đặc biệt, và các dự án hỗ trợ kỹ thuật khu vực

NGOC và các tổ chức phi chính phủ/ Mạng lưới các tổ chức dân sự

ADB thành lập NGOC vào năm 2001 nhằm tăng cường hợp tác với các tổ chức dân sự đồng thời để giải quyết các mối quan tâm của họ. Trực thuộc RSDD, NGOC chịu trách nhiệm chính trong việc phát triển, thực hiện và đánh giá chính sách chung và các hoạt động liên quan đến hợp tác với các CSO. NGOC cung cấp tư vấn, liên lạc, và các thông tin liên quan đến sự tham gia của CSO cho các vu và đơn vị thuộc ADB. NGOC cũng là đầu mối liên lạc của với các CSO, và đóng vai trò tương tự như một trung tâm tài nguyên kiến thức cho mối quan hệ tương tác của ADB với xã hội dân sự.

NGOC không phuc vu như là một “người gác cổng” hay “xét duyệt” trong việc liên hệ giữa CSO với ADB. Tuy nhiên, nó có thể tạo thuận lợi cho

Trách nhiệm về hợp tác với các tổ chức xã hội dân sự (CSO) trong nội bộ ADB 65

các kết nối giữa các CSO và cán bộ liên quan trong trường hợp quan hệ trực tiếp giữa hai bên chưa được thành lập.

NGOC cũng cung cấp thông tin cơ sở cho các cuộc họp giữa cán bộ với các đại diện CSO. Trong trường hợp các CSO muốn gặp các cán bộ thuộc nhiều vu hay đơn vị khác nhau của ADB cùng một lúc, NGOC thường sắp xếp các cuộc họp như vậy.

NGOC chịu trách nhiệm về (i) xây dựng các hướng dẫn và cung cấp những lời khuyên về công tác tham vấn với các CSO và các bên liên quan khác; (ii) xây dựng, thực hiện và báo cáo về chương trình tổng thể của ADB về truyền thông và cộng tác với các CSO, đồng thời quản lý các chính sách của ADB về hợp tác với các tổ chức phi chính phủ (NGO); (iii) thực hiện các dự án hỗ trợ kỹ thuật nâng cao vai trò của CSO trong lĩnh vực phát triển; (iv) đào tạo về kiến thức, kỹ năng tham vấn và tham gia trong việc hợp tác với các CSO để củng cố đội ngũ cán bộ cũng như năng lực thể chế; và (v) duy trì một cơ sở dữ liệu tập trung thông tin liên quan đến các CSO.

NGOC cũng điều phối mạng lưới các NGO/tổ chức dân sự đầu mối tại các cơ quan đại diện thường trú, văn phòng đại diện, và tru sở chính của ADB. Mạng lưới chia sẻ kinh nghiệm, hiểu biết, thông tin và kiến thức liên quan đến sự tương tác của ADB với các tổ chức dân sự.

Vụ Quan hệ Đối ngoại

DER chịu trách nhiệm chuẩn bị các thông cáo báo chí về các vấn đề liên quan đến CSO. Các thông cáo báo chí này có thể báo cáo về các dự án có sự tham gia của các tổ chức dân sự, cũng như các tuyên bố về sự tham gia của CSO trong các cuộc hội thảo và hội nghị. DER cũng duy trì trang web của ADB, bao gồm cả các trang liên quan đến NGO/tổ chức dân sự và xuất bản các báo cáo tóm tắt, bản tin, sổ tay, và các tài liệu khác về các chủ đề liên quan đến CSO.

DER đồng thời cung cấp hướng dẫn về việc áp dung PCP, bao gồm các quy định công bố thông tin mà CSO thường áp dung. DER cũng xác định cách thức mà các CSO có thể được sử dung để phổ biến thông tin liên quan đến các hoạt động do ADB hỗ trợ. Các CSO này bao gồm các NGO lớn và đầu mối cũng như các tổ chức nghiên cứu phi chính phủ.


Các văn phòng đại diện

Các văn phòng đại diện tại Châu Âu, Nhật Bản và Bắc Mỹ đóng vai trò thiết yếu trong việc xây dựng và duy trì hồ sơ ADB, trong bối cảnh các cơ quan này cận kề những bên liên quan chủ chốt, cùng với kỹ năng chuyên môn về kinh tế và hoạt động, và hiểu biết của các cơ quan này về những đặc điểm giao tiếp và văn hóa duy nhất của nước hoặc khu vực các cơ quan này hoạt động. Ba văn phòng đại diện này là những đại diện thông tin chủ chốt của ADB trong việc củng cố tương tác giữa ADB với truyền thông, những người xác lập chủ trương, người đưa ra quyết sách tại các nước hay khu vực liên quan. Những đối tượng này bao gồm các CSO có ảnh hưởng lớn hoạt động trong khu vực mà văn phòng đại diện chịu trách nhiệm.

Cơ chế trách nhiệm giải trinh

Cơ chế trách nhiệm giải trình của ADB cho phép những người chịu tác động tiêu cực từ những dự án được ADB hỗ trợ một cơ hội nêu ra những quan ngại và tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề của họ, đồng thời họ có thể báo cáo những nghi vấn về vi phạm đối với các chính sách và thủ tuc hoạt động của ADB. Cơ chế bao gồm 2 chức năng riêng biệt như có liên quan với nhau: gia đoạn tham vấn và giai đoạn đánh giá việc tuân thủ.

Giai đoạn tham vấn giúp người chịu tác động tiêu cực từ những dự án được ADB hỗ trợ tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề của họ. Giai đoạn này được điều hành bởi Cán bộ Hướng dẫn các Dự án Đặc biệt của ADB. Giai đoạn đánh giá tuân thủ thiết lập cơ chế giải trình của ADB đối với các hoạt động của mình thông qua việc tạo ra diễn đàn cho những người bị ảnh hưởng (và trong những trường hợp đặc biệt, bất kỳ thành viên Ban điều hành ADB nào) nộp những yêu cầu xem xét việc tuân thủ. Ban xem xét việc tuân thủ các quy định sẽ chịu trách nhiệm trong giai đoạn này.

Hầu hết những người khiếu nại tham gia vào cơ chế trách nhiệm giải trình được CSO giúp chuẩn bị hoặc hỗ trợ. Nhận thức được thực tế này, nhân viên làm việc trong cơ chế trách nhiệm giải trình thường tiếp xúc với đại diện CSO tại Manila, và tiến hành những chương trình năng động và cởi mở để lôi kéo các CSO cấp địa phương, quốc gia và quốc tế ở nhiều nước tham gia.

caác cêu hOÃi thûÚÂng gÙåP

ca

ác c

êu

hO

Ãi thû

ÚÂn

g g

ÙåP

Caác cêu hoãi thûúâng gùåp

Tôi có thể tim thấy một danh sách các tổ chức xã hội dân sự (CSO) ở đâu?

Nhiều cơ quan đại diện thường trú và các trung tâm tổ chức phi chính phủ quốc gia (NGOC) duy trì danh sách của các CSO mà ADB tương tác thường xuyên. Ngoài ra, trang NGO/Tổ chức dân sự thuộc trang web của ADB có chứa các liên kết đến thư muc các CSO và các NGO lớn (www.adb.org/NGOs).

Quá trinh công nhận của ADB đối với các CSO là gi?

ADB không duy trì một hệ thống công nhận đối với các CSO, ngoại trừ cho muc đích cu thể trong việc mời các CSO tham dự cuộc họp thường niên của ADB. Khi ADB thuê các CSO như là chuyên gia tư vấn, Hướng dẫn của ADB về việc Sử dung tư vấn sẽ được áp dung. Trong trường hợp mà ADB tài trợ cho các CSO, các giấy tờ về hỗ trợ kỹ thuật có liên quan sẽ bao gồm các tiêu chí về sự tham gia của CSO.

Các dự án có được thực hiện tốt hơn khi có hoặc không có các NGO?

Một phân tích của OED đánh giá các dự án thực hiện trong thời gian 2000–2004 đã so sánh các dự án theo ngành tương tự như nhau được thực hiện với sự tham gia của các CSO và không có sự tham gia của CSO. Các phân tích cho thấy rằng các dự án với sự tham gia của CSO thường được đánh giá là “thành công” hơn. Các đánh giá cấp quốc gia về chương trình hỗ trợ cho Nepal và Philippines đã kết luận rằng sự tham gia của các bên hưởng lợi, bao gồm sự tham gia thông qua các NGO dường như cải thiện kết quả dự án hơn.


Làm thế nào để đáp ứng các yêu cầu thông tin của CSO?

PCP thiết lập các yêu cầu về công bố thông tin. Nhiều tài liệu quan trọng mà các CSO quan tâm được được đưa lên mạng Internet để công chúng truy cập dễ dàng. Các trang 57–58 đã nêu lên các hướng dẫn đáp ứng yêu cầu thông tin của CSO.

Làm thế nào để tổ chức tham vấn với các CSO?

Tham vấn với các CSO, cũng như những tham vấn với các bên liên quan khác, đều đòi hỏi một sự chuẩn bị thích hợp. Lời khuyên về tổ chức tham vấn được tìm thấy trên các trang 51–54.

Làm thế nào để phản hôi các CSO?

ADB có nhiều kinh nghiệm trong giao tiếp với các CSO hay chỉ trích hoặc phản đối hoàn toàn các hoạt động do ADB tài trợ vì một hay nhiều lý do nào đó. Việc kết hợp với các CSO “giám sát” thường tìm ra những thiếu sót trong các dự án, và đã giúp giải quyết hoặc ngăn ngừa các vấn đề. Ngay cả trong trường hợp các CSO thúc đẩy một chương trình nghị sự cứng nhắc mà ADB có thể không hoàn toàn đồng ý, vẫn nên duy trì một cuộc đối thoại mở. Chỉ có một số ít trường hợp các CSO hoàn toàn từ chối tham gia và thay vào đó, lựa chọn một lập trường vững chắc đối lập, thông thường vì những lý do về tư tưởng hay chính trị.

Làm thế nào để tim thấy một CSO đáng tin cậy để giúp đỡ dự án của tôi?

Các NGOC, các cơ quan đại diện thường trú, đồng nghiệp tại các đơn vị phòng ban, các diễn đàn chuyên đề và các ủy ban thuộc ADB là những nơi tuyệt vời để bắt đầu tìm kiếm đối tác tiềm năng CSO cho một dự án. Các nhà tài trợ song phương và đa phương và các CSO đầu mối cũng có thể là nguồn thông tin hữu ích.

ADB phối hợp với những loại hinh CSO nào?

ADB làm việc chủ yếu với các CSO phát triển, chẳng hạn như các tổ chức giải quyết các vấn đề xã hội và nhân đạo liên quan đến phát triển,

Các câu hỏi thường gặp 69

phúc lợi xã hội và lợi ích đối với cá nhân và cộng đồng, xóa đói giảm nghèo, cũng như bảo vệ, quản lý và cải thiện tài nguyên môi trường và thiên nhiên.

ADB tài trợ gi cho các CSO?

ADB không duy trì quỹ tài trợ quy mô nhỏ dành riêng cho các CSO. JFPR tài trợ cho các dự án đầu tư quy mô nhỏ trực tiếp hoạt động nhằm muc tiêu giảm nghèo và có liên kết về ý tưởng với các dự án tài trợ vốn vay từ ADB. Các CSO thường tham gia để giúp thực hiện các dự án JFPR tài trợ. Ngoài ra, các hoạt động trình diễn và thí điểm của ADB tạo cơ hội cho các CSO cũng như các tổ chức khác thử nghiệm những ý tưởng sáng tạo, công nghệ và phương pháp để cải thiện dịch vu cấp nước và quản lý tài nguyên nước ở quy mô hạn chế. Tuy nhiên, các đề xuất bên ngoài phải được một cán bộ ADB đồng ý đóng vai trò “người thực hiện” đứng ra tài trợ.

Mức độ tín nhiệm của các CSO như thế nào?

Các CSO ngày càng đáp ứng được các thách thức mà mức độ yêu cầu của nhiều chính phủ, truyền thông, và công chúng đặt ra. Hầu hết các CSO có uy tín đã xây dựng và công bố công khai các tiêu chuẩn mà họ tuân thủ. Ngoài ra, nhiều tổ chức còn cam kết thực hiện các tiêu chuẩn hoạt động quốc gia hoặc quốc tế. Ngày càng có nhiều quốc gia, các hệ thống xếp hạng và công nhận được sử dung để đánh giá trách nhiệm, năng lực, và hiệu suất của các CSO.

Tôi phải làm gi nếu chính phủ không muốn làm việc với các CSO?

Giải thích rằng đó là chính sách ADB hợp tác với các CSO, và sự hợp tác như vậy đã mang lại lợi ích tích cực ở các nước khác. Cố gắng để xác định mối quan tâm của chính phủ chỉ liên quan đến các CSO cu thể, hay mối quan tâm đó là rộng hơn. Các cán bộ có thể cân nhắc xúc tiến các cuộc gặp gỡ giữa chính phủ và các CSO, hoặc mời các quan chức chính phủ tham gia vào các cuộc thảo luận với các CSO.

Tổ chức xã hội dân sự Tài liệu cơ bản

Tài liệu cơ bản về tổ chức xã hội dân sự: Hướng dẫn về quan hệ hợp tác với tổ chức xã hội dân sự

ADB hợp tác với nhiều tổ chức cộng đồng, tổ chức phi chính phủ quốc tế, và các tổ chức xã hội dân sự khác (CSO) để tăng cường hiệu quả, chất lượng và tính bền vững của các hoạt động mà ADB hỗ trợ. Tài liệu cơ bản về CSO cung cấp những lời khuyên thiết thực và các hướng dẫn làm thế nào để tối đa hóa lợi ích của việc hợp tác với các CSO trong nhiều bối cảnh hoạt động khác nhau. Tài liệu này cũng xác định các thuật ngữ liên quan đến tổ chức dân sự, trình bày rất nhiều ví dụ về sự hợp tác ADB-CSO, cung cấp danh mục kiểm chứng thuận tiện, cũng như những tóm tắt các các yêu cầu về chính sách và kinh nghiệm thực tiễn tốt. Trong ngắn hạn, Tài liệu cơ bản về CSO là một công cụ tài nguyên có giá trị đối với cán bộ của ADB và các đối tác nhằm trả lời các câu hỏi về việc làm thế nào để hợp tác với các CSO hiệu quả hơn.

ngân hàng Phát triển châu Á

Tầm nhìn của ADB là xây dựng khu vực châu Á và Thái Bình Dương không có đói nghèo. Sứ mệnh của ADB là hỗ trợ các nước thành viên đang phát triển giảm nghèo và nâng cao chất lượng sống của người dân. Mặc dù đã đạt được nhiều thành công, khu vực này vẫn chiếm đến 2 phần 3 dân số nghèo của thế giới: 1,8 triệu người sống với mức thu nhập dưới 2 đô-la một ngày, trong đó 903 triệu người đang phải vật lộn với mức thu nhập dưới 1,25 đô-la một ngày. ADB cam kết giảm nghèo thông qua tăng trưởng kinh tế toàn diện, phát triển bền vững về môi trường và hội nhập khu vực.

ADB, trụ sở tại Ma-ni-la, có 67 quốc gia thành viên, trong đó có 48 thành viên trong khu vực. Công cụ chính của ADB để hỗ trợ các nước thành viên đang phát triển là đối thoại chính sách, cho vay, đầu tư vốn cổ phần, bảo lãnh, viện trợ không hoàn lại và hỗ trợ kỹ thuật.

Asian Development Bank6 ADB Avenue, Mandaluyong City1550 Metro Manila, Philippineswww.adb.orgSố hiệu xuất bản. BKK113462 ISBN: 978-92-9092-307-7 In tại Việt Nam

TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN VỀ QUAN HỆ HỢP TÁC VỚI CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI DÂN SỰ