682
TNÚHU NÍ CÁHÁⁿ Y NDIXÍ XITO CÙU UÚ El Nuevo Testamento Mixteco de Peñoles La Liga Bíblica Las Sagradas Escrituras para Todos

TNÚHU NÍ CÁHÁⁿ YǍ NDIǑXÍ XITO CÙU UÚ - …gospelgo.com/n/mixteco/bible_penoles.pdf · El mixteco se usa un símbolo especial para diferenciar claramente entre palabras

  • Upload
    vanhanh

  • View
    238

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • TNHU N CH YA NDIOX XITO CU U

    El Nuevo Testamento

    Mixteco de Peoles

    La Liga BblicaLas Sagradas Escrituras para Todos

  • El Nuevo Testamento en el mixteco de Peoles

    La Liga Bblica 5C primera edicin 1979 [mil]

    La Liga Bblica 1M segunda edicin 2002

    La Liga Bblica versin electrnica 2009

    Publicado por

    La Liga Bblica 2002

    Se permite copiar, distribuir y comunicar pblicamente esta obra bajo las siguientes condiciones:

    Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bblica los derechos que tiene en la impresin o distribucin de esta obra, deslindndola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicacin.

    No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos.

    Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de sta.

  • PrlogoEl Nuevo Testemento forma parte de las Sagradas Escrituras, mejor

    conocidas como la Biblia. Consta de veintisiete libros distintos, cada uno de los cuales es proveedor de ricas bendiciones al que lo lee. Fue escrito originalmente en el idioma griego, pero a travs de casi dos mil aos se ha traducido en ms de mil doscientos idiomas. En la actualidad, millones de personas de miles de pueblos pueden leerlo en su propio idioma.

    El vocabulario y la gramtica del idioma mixteco son muy distintos a los del griego, y tambin a los del espaol; sin embargo, el mixteco posee abundantes formas gramaticales y retricas que pueden expresar a fondo el significado del griego original.

  • ACLARACIONES DE LAS LETRAS DEL ALFABETO MIXTECO DE PEOLES

    Muchas de las letras del alfabeto mixteco tienen los mismos sonidos que las letras del alfabeto espaol. Sin embargo, hay otras letras o combinaciones de letras en el alfabeto mixteco que representan sonidos que no existen en el alfabeto espaol, y otras que se usan de una manera diferente. Por ejemplo:

    La i latna con una raya en medio representa la sexta vocal del mixteco que se pronuncia como en qut animal.

    La letra x en mixteco no tiene tantos sonidos como en espaol. En todos los casos se pronuncia igual, como en xt estmago, adentro. La y del mixteco es el equivalente sonoro de la x. Se pronuncia como en yaxi jcara.

    La letra h entre vocales representa el saltillo que es un breve corte de voz entre vocales. Compare la diferencia entre palabras con o sin el saltillo como en coho plato y c culebra.

    El mixteco se usa un smbolo especial para diferenciar claramente entre palabras con o sin nasalizacin, es decir, pronunciadas dejando o no pasar el aire por la nariz. El smbolo (n volante) representa el sonido de nasalizacin de vocales. Compare la diferencia entre palabras con o sin nasalizacin, como en ca abrir y ca hacha.

    En mixteco, las combinaciones de letras mb, nch, nd, ng, ng se encuentran al principio o en medio de palabras y ocupan el lugar de una sola consonante en una slaba, como en mbe oveja, nchcanchii sol, ndaha mano, ngx higo, ngita comienza.

    Algunas palabras se distinguen solamente por sus tonos. Hay tres tonos: alto, medio y bajo. Se representa el tono alto con acento agudo, como en n nueve. El tono medio no tiene representacon escrita, como en uno. El tono bajo se representa con acento grave, como en ndt sombra. Generalmente hay un tono en cada slaba, y las slabas de una sola palabra pueden tener diferentes tonos, como en dcu leche, it flor, shmi quema, yhnchi brillante. Sin embargo, a veces el tono bajo seguido por el tono alto se presentan en combinacin en una sola slaba, como en lihli pequeo, cani anteayer, cohyo hmedo.

  • ndicede los libros del Nuevo Testamento

    SAN MATEO ......................................................................................1SAN MARCOS .................................................................................94SAN LUCAS ..................................................................................151SAN JUAN .....................................................................................240LOS HECHOS ................................................................................300ROMANOS.....................................................................................3811 CORINTIOS ................................................................................4192 CORINTIOS ................................................................................457GLATAS .......................................................................................481EFESIOS .........................................................................................495FILIPENSES ...................................................................................509COLOSENSES ...............................................................................5181 TESALONICENSES ...................................................................5272 TESALONICENSES ...................................................................5341 TIMOTEO ....................................................................................5392 TIMOTEO ....................................................................................550TITO ...............................................................................................557FILEMN .......................................................................................562HEBREOS ......................................................................................564SANTIAGO ....................................................................................5941 PEDRO ........................................................................................6022 PEDRO ........................................................................................6131 JUAN ...........................................................................................6202 JUAN ...........................................................................................6283 JUAN ...........................................................................................630JUDAS ............................................................................................632APOCALIPSIS ...............................................................................635

  • 1

    Nchaa cue te n xndecu nd sanaha ctnh vt quxga Xtoh

    Jesucrst (Lc. 3:23-38)

    1 Te an tnh Xtoh Jesucrst n cuu ndi Dvi ndh ndi brahm, cue te n xndecu nd sanaha vhig uya. Te duha ndu cuend davag cue te n cuu an tnhg n xndecu nd sanaha.

    2Ndi brahm n xo dhe

    ndi, te ndi n xnani ndi Isc. Te dhe ndi Isc n cuu ndi Jcb, te dhe ndi Jcb n cuu ndi Jd, te duni ndi Jcb n cuu tt davag cue an ndi Jd. 3Te dhe ndi Jd ndh adh ndi, ndi Tmr n cuu ndi Frs ndh ndi Zr. Te dhe ndi Frs n cuu ndi srm, te dhe ndi srm n cuu ndi rm. 4Te dhe ndi rm n cuu ndi Amindb, te dhe ndi Amindb n cuu ndi Nsn, te dhe ndi Nsn n cuu ndi Slmn. 5Te adh ndi Slmn n xnania Rhb, te n xo dheyu n xnanid Bz. Te adh ndi Bz n xnania Rt, te n xo dheyu n xnanid

    bd, te dhe ndi bd n cuu ndi Is. 6Te dhe ndi Is n cuu ndi Dvi te n xndaha ha xii cue yiu isrl. Te dhe ndi Dvi ndh adh ndi n cuu ndi Salmn. Te dhnag ndi ris n cndeca ndi adh te dtnn n naquehe aha ndi Dvi.

    7Te dhe ndi Salmn n cuu ndi

    Rbom, te dhe ndi Rbom n cuu ndi bis, te dhe ndi bis n cuu ndi s. 8Te dhe ndi s n cuu ndi Josft, te dhe ndi Josft n cuu ndi Jrm, te dhe ndi Jrm n cuu ndi zis. 9

    Te dhe ndi zis n cuu ndi Jtm, te dhe ndi Jtm n cuu ndi cz, te dhe ndi cz n cuu ndi Ezquis. 10Te dhe ndi Ezquis n cuu ndi Manss, te dhe ndi Manss n cuu ndi mn, te dhe ndi mn n cuu ndi Jsis. 11Te dhe ndi Jsis n cuu ndi Jecnis. Te duni ndi Jsis n cuu tt nchaa davag cue an ndi Jecnis. Te dv n quide yica cu te u Babloni ndcged yiu isrl cuh uged cund yc cundecyu.

    12Te st n yha duca n cuu,

    te ndi Jecnis n xo dhe

    TNHU N CHD TNN T MTE

  • 2

    ndi ndh adh ndi, te te n xnanid Saltil. Te dhe ndi Saltil n cuu ndi Zorobbl. 13

    Te dhe ndi Zorobbl n cuu ndi bid, te dhe ndi bid n cuu ndi Eliqum, te dhe ndi Eliqum n cuu ndi zr. 14Te dhe ndi zr n cuu ndi Sdc, te dhe ndi Sdc n cuu ndi qum, te dhe ndi qum n cuu ndi lid. 15Te dhe ndi lid n cuu ndi Elezr, te dhe ndi Elezr n cuu ndi Mtn, te dhe ndi Mtn n cuu ndi Jcb. 16Te dhe ndi Jcb n cuu ndi Ch te n cuu y t Mri xch n cuu nn Jss Ya n tendaha Dt Ndix n quixi uya.

    17Te sa n cuu x tnh cue te

    cu an tnh ndi brahm ndc dv, te dtnn n cacu ndi Dvi duni an tnh ndi. Te n tnh m ndi brahm ndh ndi Dvi n cuu xcm tnhged. Te duca te sa n xnu xcmg tucuged n cacu, te dtnn n tn aha cu te u Babloni xii yiu isrl ndc haged xiyu cuh uged cund yc cundecyu. Te st n yha s dc n cuu, te n cacu xn tucu cue te n cuu an tnh ndi brahm ndh ndi Dvi, te dtnn n cacu Xtoh Jesucrst uya. Te n tnh mg n cuu xcm tnhged.

    N cacu Jss (Lc. 2:1-7)

    18Te duha n cuu ctnh n cacu

    Xtoh Jesucrst, chi dv n xndecu xch cuch n xnani

    Mri. Te xch sa n cund tnhu s tnndahaxi ndh te nni Che. Te cmng tnndahaxi ndh te te Esprit Y Ndix n quide n nghu dhexi. 19Te t Ch te cun candeca aha xi xch n cutnn ind s h dhexi. Te cud te qude nd, nu x duu duu n sani ind s v tnndahagd ndhxi, te dcni s t n chd chi n cuind s v ch cuh ch duha yiu cundxi. 20

    Te st dc n sani ind te n ngvad n xdd, te n snd n sh esprit xn cuchi n Y Ndix n xhaxi xid:Yh t Ch te cu an

    tnh ndi Dvi, yh cch tnhu xiin s t n cani inn, tnndaha nahinin ndh t Mri cui hu dhexi, chi mee Esprit Y Ndix n quidexi duca n nghu dhexi. 21Te na ccu dhexi te dannind Jss. Te duca cnanid, chi te cadad cund s v cndcug cue an tnhd yiu isrl ichi cuh ichi duha duha n xha esprit xii t Ch n snd.

    22Te duca n cuu chi n quee

    ndxi ncua n xha Y Ndix xii te n ch tnhug nd sanaha. Te te n chd tnnd n ttg ncua n xhag xiid, te duha n xhag: 23 Cundecu xch cuch nd

    cug.Te r ndc xi vt nhg

    yxi te nghu dhexi.Te r n cc dhexi te danni

    ahyu Emnul.

    SAN MATEO1

  • 3

    Duha n xhag xii te n chd tnnd n ttg. Te tnhu Emnul qux: Y Ndix ndc ndho. Nu x duca n cuu vitna.

    24Te r n ndqu n t

    Ch te n quided ncua n xha esprit xiid chi n tnndahad ndh t Mri. 25Dico nd d n n xndecyu nd n s nduu n cacu dhexi. Te r n cacu dhexi te n dnn had Jss.

    Cue te cungoto aha xi Jess

    2 Te Jss n cacug u nn Bln, te u yndhuxi distrit Jde. Te dv cnu t Hrods yndhad yiu. Te u Jerusln n quexo cue te vxi nda xio nacua qune nchcanchii, cue te tha dcuaha cuend nchaa s nd andu. 2Te ndcu tnhuged n yiu u, te xhaged:V cnde innd cch

    tnhundo nd ndc te qundaha ha xii yiu isrl? Chi n xinnd n quene chdnd nda xio nacua qune nchcanchii, nu x vxind chi cunnd quinndd te chiuhundd cchged xhaged xiyu.

    3Te r n nh te cnuu nani

    Herods tnhu s ndc tnhu cue te nd ndc te qundaha ha xii yiu isrl, te t tnh ni cu vha ind, te duni duca t n cu vha in tnh nchaa yiu u. 4Te n canad cue te cu dt cnu, ndh cue te dcuaha aha xii yiu nchaa tnhu n chd tnn ndi Moss,

    te n xc tnhd nged nu xnged nd cacu Crst te tendaha Y Ndix quixi uya. 5

    Te n xhaged xiid: u yndhu distrit Jde

    cacud, te u nnx Bln, chi quee ndxi ncua n xha Y Ndix xii te n xo ch tnhug nd sanaha. Te duha ndu tnhu n chd tnnd n ttg: 6 u Bln cx u lhli

    yndehu distrit Jde, te og cnuxi dacx dvag u cnu yndehu distrit,

    chi du u quee te o cnuu.

    Te te cunuu qundahad yiu cu cuend yiu isrl.

    Duha n xhag xii te n xo ch tnhug, te duca n chd tnnd n ttg cchged xhaged xii t Hrods.

    7Te st dc te t Hrods

    dayuhu n canad cue te ndcu tnhu nu nd n cacu te qundaha ha xii yiu isrl, te n xc tnhd nged n nduu cuxi nduu dhna nuu n xinged chdn. 8Te st dc te n xhad xiiged:Ch cuh u Bln te nducu

    tnhu vhando nu nd n cacu te duca qundaha aha xii yiu isrl. Te r n nnhndd te quixindo cch tnhundo cund quh n tnh chiuhud cchd xhad xiiged.

    9Te st dc n xha t

    Hrods te n xicaged cuhged. Te chdn n

    SAN MATEO1 , 2

  • 4

    xinged n quene nda xio nacua qune nchcanchii ydo nuud nged cuh. Te n ng chdn, te n n ngd ynd n ndc Jss. 10Te r n xin cue te n ng chdn n ynd ndcg, te n cud vh nged. 11

    Te duca te n quexoged nd n c vhe ndecu Jess. Te r cunguhuged xt vehe te n xinged Jss ndcg ndh nng Mri. Te n ng xtged, te n ngtaged n cachged s o chnu cuu Jess. Te dtnn n nacaged cj xneheged, te n tavaged dh cu, ndh dsa s o vha sh tnm nni insiens, ndh yc s nn mrr n taxi ndecuged n Jss cund cuuxi th s cxg. 12Te Y Ndix n chg n snged, te xhag xiiged s v nyhagged ch ndhged t Hrods. Nu x cue te cunuhged ng ichi, te tg n nyhaged n ndc t Hrods.

    Cuhyu ndh Jss nci gipt13

    Te st n yha cunuh cue te n sngoto aha xi Jess, te n quexo esprit xn cuchi n Y Ndix n sn t Ch, te xhaxi xid:Vxi cch tnhu xiin s

    ndcon, te ndeen a ndh Jss, ndh nng cunundo quh n nd nci gipt, chi t Hrods tendahad cue te quixi nanducu ha xii Jess cund cahni ahaged. Te yc

    cundecundo nd cach tnhu xiin ndu ndixindo cach esprit xhaxi xi t Ch n snd.

    14Te t Ch n ndacod,

    te ni n xicad ndh t Mri ndcyu Jss cuh nci gipt. 15Te nci gipt ndcyu n xh t Hrods. Te duca n cuu chi n quee ndxi ncua n cach te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha n quided ng n chd yuhug, te duha n xhag n chd: Nci gipt ndc Dhe n cu, te n xha xiid s ndd u v cndcugd, duha n xhag xii te n ch tnhug n quided ng.

    T Hrods n tchde cahniged cue land

    16Te cue te n sngoto aha xi

    Jess n dndhged t Hrods, chi t n nyhaged cahaged s n nanhged Jss. Te st n cutnn in t Hrods s n dndh hged xiid te n cud vhd, te n tendahad cue te cuh u Bln, ndh nchaa davag u c ytni x cund cahniged meeni cu land te. Te nd cue land ch n cacu, ndh nd cue land sa n ntnah cuxi nchaagexi cahniged n xhad. Te duca n quided chi n quide cundd ncua ndu tnhu n xha cu te n sngoto aha xi Jess nduu n xinged chdn, nu x duca n tchd n quide cue te. 17Te duca n cuu chi n

    SAN MATEO2

  • 5

    quee ndxi ncua n cach ndi Jermis te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha, te duha n cach ndi: 18 N tec ndh vh yiu u

    Rm s ndh inyu,te yiu xndhy cyu

    an tnh t Rqul, te ndhyyu cund s n xh dheyu.

    Te yiu t n cunyu dyu s ndh inyu cund s n xh dheyu.

    Duha n cach ndi Jermis.19

    Te st n xh t Hrods te n sh tucu esprit xn cuchi n Y Ndix n sn t Ch r ndcd nci gipt, te n xhaxi xid:

    20Vxi tucu cch tnhu xiin

    s ndcon, te nhn ndh Jess ndh nng u cue an tnhn yiu isrl cundecundo, chi sa n xh cue te cun cahni aha xi Jess n cu cach esprit xhaxi xi t Ch n snd.

    21Te t Ch n ndacod,

    te n ndeed ndh Jss ndh nng cunuhyu u cue yiu isrl yiu cu an tnhyu. 22

    Te t Ch n nhd tnhu s t Arqula n nucnutnd n ttd t Hrods distrt Jde yndhad yiu. Te n yh t Ch, te t n cund quh n d cundecud distrt. Te Y Ndix n chg n snd, te n xhag xiid s quh n d distrt Galle, nu x yc cuhyu. 23Te r n quexyu distrt Galle, te n shyu u nn Nzart n xndecyu. Te duca n cuu chi n quee ndxi

    ncua n cach cue te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha s Jss cuug te u Nazrt.

    T Ju te dcuandute aha xii yiu chd tnhu Y Ndiox xt

    yucu (Mr. 1:1-8; Lc. 3:1-9, 15-17; Jn. 1:19-28)

    3 Te n xica nduu s dc n cuu, te te nni Jua te dacundute aha xii yiu n quexod yucu distrt Jde chd tnhu Y Ndix n yiu xt yucu. 2Te xhad xiyu:Ch dndxi tu in s t

    qude vhando ndcundo, te daando ncha ichi cueh ichi duha, chi sa n cuyatni nduu ndhu ndaha ha Y Ndix xiindo cchd xhad xiyu.

    3Te du cund t Ju n

    chd tnn ndi Chi te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha, te duha ndu tnhu n chd tnn ndi cundd:

    Tc ch nhi te yh xt yucu, te cchd:

    Ch d ncha ichi cueh ichi duha ndcundo, te tnndo chi vha,

    Te duca cdando cuend cundecu thando chi vxi Ya o cnuu, duha quesaha te.

    Duha ndu tnhu n chd tnn ndi Chi cund t Ju.

    4Te t Ju n xo cuihnud

    d idi cmyu, te n cuu p xtd, te n xo caxid tca lngst ndh ndud cuch. 5

    Te yiu u Jerusln, ndh yiu nchaa u yndhu distrit Jde, ndh yiu nchaa u c

    SAN MATEO2 , 3

  • 6

    ytni yte Jrdn n shyu n xndedhoyu ncua n ch t Ju. 6Te n ngtayu n nhmyu nchaa cuchiyu n Y Ndix. Te r duca n nhmyu te n dcundte aha t Ju xiyu yte Jrdn.

    7Te vi cue te cu faris ndh

    cue te cu saduc cuhged n ndc t Ju cunged dacundute ahad xiiged. Te r n quexoged n ndcd, te n xhad xiiged:Nchaa nchh cnd dtn

    c d chi o cuihna nnd! Te nsa n cuu nu tnh nchh ndcnd ncua cadando ccu nihnundo n tnndho cahnu vihi ta cuyatni aha xiindo vxii? 8Te ch cd vha vitna cundecundo cund duca ctnun s n dnd ncha ichi cueh ichi duha ndcundo. 9Te v cchnd s o chnu cuundo cuend s cnd n tnh ndi brahm. Chi cui nd y te ndacu Y Ndix ndadag yiu te cuyu an tnh ndi brahm. 10Te ca chi ndcu thaxi s quhndxi nchaa yutnu s dc t cvha svdxi, chi nchaa yutnu thndxi te cungeexi n h cyxi. Te duha stnhxi ndoho nchaa yiu t qude vha chi nchaa yiu t qude vha cyu dtn nchaa yutnu s t cvha svdxi. 11Te na cch tnhu nd xiindo s yh dcundute meeni yiu n d ncha ichi cueh ichi duha. Dico nchc tucu ng te vxi, te te taxid Esprit Y Ndix cundecu

    ndhndo. Te cuxi datn uh, chi ndada ndoo ndada ninexi innd. Te te og cnud dcx yh, chi yh c te duu duu t t cuita nehe ni chd dico qude chud. 12

    Te te sa vxi thad s cd d ahad xiio dtn qud yiu ndda ndoo tri, chi yiu sa nhe thanyu yaxyu r nni cund ndada ndoyu. Te r ndd ndyu tr te dquee d n yu mihixi, te txhayu meen tr te shmyu mihixi. Te dtn qudyu mihi tr duca stnahxi cada aha te xii nchaa yiu t qude vha, chi daquh n hd xiyu n h n cy, te uh t tnh ndhv cchd xhad xiiged.

    Sndute Jess (Mr. 1:9-11; Lc. 3:21-22)

    13Te Jss n queeg distrt

    Galle cuhg yte Jrdn n ndc t Ju cund dacundute ahad xiig. 14Te r n quexo Jess n ndc t Ju, te cund dacundute ahad xiig n cu, te n xhad xiig:Yh t s dcundute ahan

    xii, te d d yh dacundute aha xiin cchd xhad xiig.

    15Te Jss n xhag xiid:

    Quehe daa, chi dacut xni uhuxi duca cadao nacua cund n Y Ndix cchg xhag xiid.

    Te t Ju n sh uud tnhu n xha Jss xiid. 16Te n dcundted Jss. Te r

    SAN MATEO3

  • 7

    n neneg xt ndute te n xing nch andu, te n quee Esprit Y Ndix vxi cuuxi ngndecu ndh ahaxi xig, te dtn c lm c Esprit vxi cuuxi. 17Te r n tec n ch Y Ndix nd andu, te xhag xii Jss:Yh cn Dhe te o cu

    in te o cd n h xiin cchg xhag xii Jss.

    Scuhn qud ycaxi cada Jess s t tg cadag n cu

    (Mr. 1:12-13; Lc. 4:1-13)

    4 Te Esprit Y Ndix ndcx Jss cuh xt yucu cund yc cundecu tnaag, te yc quexo scuhn coto nde hx xig te nu ndisa s v cdg s t tg cadag.

    2Te Jss n xxig dico

    nduu dico ni, te duca te dtnn n xc ing caxig. 3Te st dc te n quexo scuhn qud ycaxi cada Jess s t tg cadag, te xhaxi xig:Te nu ndisa s cn Dhe

    Y Ndix te caha xi ya na nduxi pa cchxi xhaxi xig.

    4Te Jss n xhag xiixi:

    N tt Y Ndix cchxi: d meni pa candecaxi in yiu uy, chi tnh nchaa tnhu ch Y Ndix candecaxi inyu, duha cchxi n ttg cchg xhag xiixi.

    5Te dtnn scuhn ndc

    haxi xiig cuh u Jerusln, te yc n xhaxi xig cusag dqu vhu chnu s o cnuu n yiu isrl, 6te dtnn n xha tcuxi xiig:

    Te nu ndisa cun Dhe Y Ndix te cuande ndava n h cund quee ndxi ncua chxi n ttg n cchxi: Y Ndix tendahag cue esprit xn cuchi ng quixixi cund coto ahaxi xin, te n ndhx cundodon cuend s v dncuh y shn, duha cchxi n ttg cch scuhn xhaxi xi Jess.

    7Te Jss n xhag xiixi:

    Te cch tucuxi n tt Y Ndix: V cn nn cto nden Dt Ndix Ya c Ndixn cundni s cunn s dccu nihnu ahag xiin s sn nn cdan, duha cchxi n ttg cchg xhag xiixi.

    8Te scuhn ndc tcuxi

    Jess cuh n tnd dc, te uuni n dnh n hx xig nchaand th nci c y, ndh nchaa s vha nci. 9Te n xhaxi xig:Te nu yh ng xtn

    n chiuhu ahan xi , te taxi cund nchaa s n dnh ha cuu cundn cchxi xhaxi xig.

    10Te Jss n xhag xiixi:

    Xocu yh scuhn n ndca, chi v c cda ncua cchn, chi n tt Y Ndix cchxi: Chiuhundo Dt Ndix Ya c Ndixnd, te dunig cadando ncha nacua chg, duha cchxi n ttg cchg xhag xiixi.

    11Te dtnn scuhn n dx

    Jss n xicaxi cuhxi. Te st dc te n quexo cue esprit xn cuchi n Y Ndix n xinu cuechixi n Jss.

    SAN MATEO3 , 4

  • 8

    Distrt Galle n chisaha Jss chu n th Tatga Dt Ndiox

    cadag (Mr. 1:14-15; Lc. 4:14-15)

    12Te r n nh Jss tnhu s

    n ngava t Ju te dcuandute aha xii yiu veca, te n xicag cuhg distrt Galle. 13Te ni t n xndecug u Nazrt, chi n yhag cuhg nd u Caprnam yc n xndecug, te u c ytni yuhu lagn, te yatni x c hu nani Zabuln, ndh uhu nni Neftal. 14Te duca n cuu chi n quee ndxi ncua n chd tnn ndi Chi te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha n ttg n cchxi: 15 uhu nni Zabuln, ndh

    uhu nni Neftal, uhu yndhuxi distrit Galle,

    te x xndecu cue yiu t cu yiu isrl,

    te caxi yatni yuhu lagn te nda ng xio yte Jrdn cx.

    16 Te cue yiu ndcyu n n chi ndcyu ichi cuh ichi duha,

    te s nduu te cada innd s yiu queyu n dt chi v cndcugyu ichi cuh ichi duha.

    Te duni yiu cyu yiu ta xta nihnu duu cuh,

    dico s nduu te v cuta nihnugyu.

    Duha n chd tnn ndi n ttg.

    17Te dv n ngta Jss n

    dnhg yiu, te n xhag xiyu:

    Ch dndxi tu in s t qude vhando ndcundo te daando ncha ichi cueh ichi duha, chi sa n cuyatni nduu ndhu ndaha ha Y Ndix xiindo cchg xhag xiyu.

    Jss chg cm tnh cue te tn chc

    (Mr. 1:16-20; Lc. 5:1-11)18

    Te Jss hg ichi cuhg t yhag yuhu lgn Galle, te n xing tnh cue te xdqueged unuged xt ndute tnged chc, chi qut tnh c chuged tngedd. Te d nnd Xm, di Pel chi dud, te and c ng te ndhd te te nnd Ndrx. 19Te Jss n xhag xiiged:Ch d chu quidendo te

    quixindo chtnah hnd xi, te taxi ng n chu cadando chi quh n nd dcahnd yiu cund tuha hyu xii cchg xhag xiiged.

    20Te rni n d cu te

    unuged, te n tuhaged Jss.21

    Te n xica tucu Jss cuhg luhag, te n xin tucug g tnh cue te tn chc. Te te nnd Jcob, te and c ng te ndhd te te nnd Ju, te nd ndged cged dhe t Zebde. Te xxnucoged ndh ttged xt brc xnatcuged unuged, te Jss n cana ahag xiiged.

    22Te rni n dndoged

    brcged, ndh ttged, te n tuha ahaged xiig.

    SAN MATEO4

  • 9

    Jss dnhg cuh vh ayiu (Lc. 6:17-19)

    23Te Jss t xca ndodog nh

    distrt Galle cuh t dnehg yiu tnhu vha tnhu s sn chi aha xiyu ncua ndhu ndaha ha Y Ndix xiyu. Te nd tnah u sg te duca cunguhug xt vehu dnehg yiu tnhu. Te nd d n nd d n n cuh tnh yiu dico nchaanyu ta qude ttnag cuh. 24Te nd nchaa yiu yndehu distrit Sri n nhyu tnhu nchaa ncua qude Jess. Te n queyu uyu te ndcyu nchaa yiu tnh nd d n n cuh cuh n ndc Jss. Te cui yiu xyh, ndh yiu tg cnd nihnu, ndh yiu yh aha esprit cndh yucu vha ndcyu cuh ng, te nchayu n quide ttna ahag xiyu. 25Te o vi yiu n chinchc h xi Jess, chi n chinchc h yiu distrt Galle, ndh yiu nchaa u xnda Dcpols, ndh yiu u Jerusln, ndh cue yiu nchaa u yndhu distrit Jde, ndh yiu xndecu yatni yte Jrdn nda xio quene nchcanchii.

    Jss ncoog n tnd dnhg yiu

    5 Te st n xin Jss s cuh vh yiu nchc h xig, te n xicag cusag n tnd te x n ngog, te cue te xca cuu ndhg n nadc nd hged xiig. 2Te n ngtag dnh hg xiiged ndh cue yiu, te xhag:

    Cund yiu o vha thxi (Lc. 6:20-23)

    3Vha th nchaa yiu

    ctnun inxi s og cmnyu cudyu n Y Ndix, chi yiu nduu thyu ndhu ndaha hag xiyu.

    4Vha th nchaa yiu ndhy

    s ndh inyu, chi Y Ndix cuahag tnhu ndee n cundecu ndhyu.

    5Vha th nchaa yiu ndh

    inxi, chi yiu nduu thyu cundecyu xichi n cuaha Y Ndix xiyu.

    6Vha th nchaa yiu o cun

    cada nchaa ncua ch Y Ndix, chi yiu o nduu vt inyu.

    7Vha th nchaa yiu cndah

    in tnha yiuxi, chi yiu duni duca cda aha Y Ndix xiyu cundh in hg.

    8Vha th nchaa yiu n nduu

    ndoo n nduu nine inxi, chi cue yiu nduu thyu cundecyu ndh Y Ndix.

    9Vha th nchaa yiu ch

    dho tnha yiuxi ncua cundecu ndh vha tnhyu, chi ctnun s yiu cuyu dhe Y Ndix.

    10Vha th nchaa yiu o

    ndho ndecu uya s cund s qudyu ncua ch Y Ndix, chi yiu nduu thyu ndhu ndaha hag xiyu.

    11Te cundo yiu o vha

    thxi te nu na ccuh h yiu, di cada h hyu xiindo, di dacaa dqu hyu nnd cuchi ne xiindo s cund. 12Te r duca na cda

    SAN MATEO4 , 5

  • 10

    ahyu xiindo te cud vhn nnd cndecundo, chi o vha ca s ndc ndu nduu thnd cndecu ndhndo nduu na sand yc cundecundo, chi duni duca n xo cada aha cu an tnhyu xii cue te n xo ch tnhu Y Ndix n xndecu nd sanaha.

    Cund ndh cund uh (Mr. 9:50; Lc. 14:34-35)

    13Te nchh cada innd s

    cnd dtn cund uya. Te chi nndhxi dico nu na ndu vxixi, te tg nndhxi chi dngoyon, te yha yiu xnihnyu. Te duca stnahxi cu nchoh chi cundo datn vha te nu na cda vhando, te nu v cd vhando te quee thnd.

    14Te nchh cada innd s

    cnd dtn s dyh ndc ya, chi snu ichindo yiu ichi vha. Te nchh xnnd s nu u c n tnd te v c cch s nguvhaxi. 15Te t xn yiu teuhyu lntrn te chivhayu xt cj, chi txi ndecyu n nnu cund cutnn n ncha yiu ndcu vehe. 16Te duca cda nchoh cada vhando dtn qud uh dayhexi n yiu, te duca qun yiu ncua qudendo ndecundo, te tnhyu cachyu s o chnu cuu Dt Ndix Ya c Ttnd ndcu andu chi quinyu s qud vhando ndcundo.

    Cund tnhu n chd tnn ndi Moss

    17Te v cn nnd s yh

    vxi xocni tnhu n chd

    tnn ndi Moss, te ni v cn nnd s vxi xocni tnhu n chd tnn cue te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha, chi yh vxi s cd ncua ch nchaa tnhu. 18Te na cch tnhu nd xiindo s tnhu n chd tnn ndi Moss o nd chxi, chi dacut cu nchaa nacua chxi. Te ychg naa andu ndh uy dcx s que cva tnhu. 19Nu x nchaa yiu na cch s dv tnhu n chd tnn ndi Moss t xni uhuxi chi t cnuuxi, te yiu duni duca dnehyu nchaa davag tnha yiyu, te s dc qudyu te v cnu vihyu n ndc Y Ndix tx tnng, chi cuyu dtn yiu nchc cun. Dico nchaa yiu nchc nihnu qude nchaa nacua ch nchaa tnhu, te duni duca dnehyu nchaa davag tnha yiyu, te yiu o cunyu n ndc Y Ndix tx tnng. 20Te na cch tnhu xiindo s o xni uhuxi cadando nchaa nacua ch Y Ndix, te v cdnd dtn xquide cue te dneh h xi yiu nchaa tnhu n chd tnn ndi Moss, ndh dtn xquide cue te cu faris, chi nu na cdando datn xquide cue te , te v nd thnd ndhu ndaha ha Y Ndix xiindo.

    Jss chg cund yiu cd (Lc. 12:57-59)

    21Te nchh sa xnnd s nch

    yiu n cuu an tnhnd n xndecu nd sanaha n nhyu

    SAN MATEO5

  • 11

    tnhu s v c chnyu tnha yiyu, chi nu duca na cdyu te nachhuyu cuchiyu. 22Dico vitna na cch tnhu xiindo s nu nddani cando na cudnd n tnha yiundo, te nachhundo s dc qudendo, di nu na ccuhndyu te n cht n tc cund cuchindo te nu duca na cdando, di nu n cundo tnha yiundo tnhu ve vhi, te cucuchi vhi xiindo chi quh n nd n h n ndh.

    23Te x nu nchh r

    ndc ndhndo s cunnd cuhando Y Ndix nduu thg, te r cuhnd cuahando xig, te r n quexondo n dc cuahando xig s nd thg, te n ndacu innd s ndc yiu t cu vha in h xindo cuend s n cumn n tnhnd. 24Te dndondo s dc nhendo cuh nduu th Y Ndix, te dhnag quh n nd ncah chn n tnhnd ndh yiu t cu vha in h xindo, te dtnn duca te quh n nd cuhando Y Ndix s nd thg.

    25Te nu ndo n sh

    yiu n te cchiu n sac cuchiyu cundnd cund s n quidendo, te r n nanh tnhnd ndhyu cuhnd n te cchiu, te nach chn n tnhnd ndhyu cund s v cuha cund hgyu xiindo n t cchiu, chi nu duca na cdyu te te cchiu cuha cund hd xiindo n cu

    te cu poleci, te cue te chihi ahaged veca xiindo. 26Te na cch tnhu nd xiindo s v ccundo te nu na ngvando veca nd nachhundo ncha s tnd.

    Cund cue yiu t qude vha27

    Te nchh sa xnnd ncua ndu tnhu n ch cue te n xndecu nd sanaha, te duha n cachged: Nchaa cue te v c ch ndhged adh te nu d dhged cyu, te duni duca tcu nchaa cue yiu dh v c ch ndhyu te te nu d yyu cuged, duha n cachiged. 28Dico yh cch tnhu xiindo s nddani ca cue te na cndehe adh te nu na cni inged cundecu d nged ndhyu te cada innd s dtn s s n ch ndh ahaged xiyu s dc n sani inged.

    29Te nu xio tnundo

    quidexi quidendo nnd s cuh s dh te tavando, chi vhag s n cuta te d nhi n nd yqu cund quh n xi n h n ndh. 30Te nu xio ndahando qudexi quidendo nnd s cuh s dh te quehndnd, chi vhag s n cuta xio ndahando te d s nhi n nd yqu cund quh n xi n h n ndh.

    Jss chg cund cue yiu da tnaha

    (Mt. 19:9; Mr. 10:11-12; Lc. 16:18)31

    Te nchh sa nha tucundo nacua n ch tucu cue te n

    SAN MATEO5

  • 12

    xndecu nd sanaha, te duha n cachged: Te nu te na da tnahad ndh adhd, te xni uhuxi cadhad tut cuahad n chxi s n d had, duha n cachged. 32

    Dico yh cch tnhu xiindo s c da te adhd, te nu ctnun nd ind s ch ndha ng te. Dico nu t dca quidea te t ndu vhaxi daa had. Te nu t dca quide adhd, te cada in s md n sanu ichi ahad xiia ch ndha ng te te nu na da ahad. Te te na nquehe aha xii aha n d ha yxi, te duni t n qude vhad s dc n naquehed aha.

    yiu ccunehe aha xii Y Ndiox cund cutnn in

    tnha yiyu s nd cadyu s sn nyu cadyu

    33Te sa nha tucundo nacua

    n ch tucu cue te n xndecu nd sanaha, chi cue te n cachged: Te nu ccunehendo Y Ndix n tnha yiundo ncua cutnn inyu s nd cadando s sn nnd cdando, te cadando, duha n ch dho tnhaged. 34Dico yh cch tnhu xiindo s t n cacunehendo s nd cadando s sn nnd cdando. Te ni v cc nhendo andu chi yc cx n nco Y Ndix tx tnng. 35Te ni v cc nhendo uya, chi tnh uya ndcug, te ni v cc nhendo u Jerusln chi u

    c cundg, te dug cg Ya o cnuu. 36Te ni v cc nhendo dqund chi nhando s n idi dqund ndcnd ndda cuixnd di ndada tnuundo. 37Te vhag s nu s sn nnd cdando, te cachnindo: Cuu cadand, di v c cdand, cachnindo. Chi nchaa davag s chdnd chnd r duca sni innd cdando s cdnd cuxi s dchu in h ycu vha.

    Cund yiu nchinaa s qud ha tnaha yiuxi

    (Lc. 6:29-30)38

    Te sa nha tucundo nacua n ch tucu cue te n xndecu nd sanaha, chi cue te n cachged: yiu na cda aha tnaha yiuxi s t vha, te nanchcvayu nachinayu s n quide aha tnha yiyu, duha n cachged. 39Dico yh cch tnhu xiindo s t n cadando ncha cue yiu cuihna nxi te nu qude ahyu s t vha xiindo. Te nu n canhyu xito te cun tucyu canhyu ng xito te daando na cnihyu. 40di n sac cuchiyu n cu te cchiu cuendnd, te cunyu quendeyu dhnnd te daando na cnehyu quh n , te tnhni d ndx nddondo daando na canehyu quh n . 41

    Te nu qude yicyu cacando dtn klmetr cuidondo ndchiyu a, te chidondo g tucu klmetr cuidondo ndchiyu. 42Te nu s xcyu nnd te cuahando,

    SAN MATEO5

  • 13

    di i s snyu nnd te cuaha nundo.

    Cuu in ncha yiu cu h in h xio

    (Lc. 6:27-28, 32-36)43

    Te sa nha tucundo nacua n cach tucu cue te n xndecu nd sanaha, chi cue te n cachged: Cuu innd cu yiu ndcu ndh vhando, te cuu h innd cu yiu cu h in h xindo, duha n cachged. 44

    Dico yh cch tnhu xiindo s c nnd cu yiu cu h in h xindo, te ch vhando cund cue yiu ch h h xindo, te cadando s vha s cx cu yiu cu h in h xindo, te ch ndhndo Y Ndix cund cue yiu xcuh h xindo, ndh cund cue yiu qude h h xindo. 45Te nu na cdando nchaa nacua cha, te duca te cutnn s cnd dhe Ttnd Dt Ndix Ya ndc ndu. Te dug cg Ya qud qune nchcanchii, te dunig cg Ya dcu d uya, te duca qudeg cund cuuxi s vha s cx cu yiu qude vha, ndh s cx cu yiu t qude vha. 46Te nu nchh n c nnd meni yiu na cu in h xindo, te v cchnd s Y Ndix taxig s nd thnd s dc qudendo, chi cui cue te cuihna nxi qude cobr h xi cue yiu cund impust duca xquideged. 47

    Te nu meeni yiu ndcu ndh vhando o vha ch ndhndyu, te v cchnd s o

    vha qudendo s dc qudendo, chi cui nd nchaa yiu t xn dana cund Y Ndix duca xquidyu. 48Te duha ndu tnhu ch cund s nchh cada ndnd cndecundo datn qud nd m Ttnd Dt Ndix Ya ndc ndu duha n dnh h Jss xii cue te xca cuu ndhg ndh nchaa yiu.

    Jss dnhg yiu ncua cadyu s vaha

    6 Te Jss ndcng dnhg cue te xca cuu ndhg ndh nchaa yiu, te xhag:Te r qudnd s vha te

    v cdnd n yiu cundni s cunnd ch vhayu cundnd, chi nu n yiu duca na cdando te Dt Ndix Ya c Ttnd v txg s nd thnd. 2Te x nu nchh r chndendo yiu ndh, te v cahando xi cue yiu s chndendo cue yiu ndh dtn xquide cue yiu dndah mx s qud nd te nd s qud ndyu, chi yiu duca xquidyu r shyu vehu, chi dtec tnhuyu nchaa yiu r duca chndeyu yiu ndh. Te duni duca qudyu xhyu xii cue yiu s chndyu cue yiu ndh nchaa n xc cyu, te duca xquidyu cund cunyu ch vha yiu cundyu. Te yh na cch tnhu nd xiindo s t n nduu th yiu n Y Ndix s dc qudyu chi meeni n tnha yiyu cdyu. 3Te nchh

    SAN MATEO5 , 6

  • 14

    r chndendo yiu ndh, te cui yiu og vha ndcu ndhndo dico v cahando s dc chndeendo cue yiu ndh, te ni cu davag yiu v cahando. 4Chi vhag s n mnnd n chu s dc chndeendo cue yiu ndh. Te nu duca na cdando a, te Dt Ndix Ya c Ttnd txig s nd thnd chi duni meeg ndhg ncua qudendo ndecundo.

    Jss dnhg yiu ncua ch ndhyu Y Ndiox

    (Lc. 11:2-4)5

    Te nchh r ch ndhndo Y Ndix, te v cdnd dtn xquide cue yiu dndah mx cch s qud nd te nd s qud ndyu, chi yiu tnh inyu cunutnyu ch ndhyu Y Ndix r yhyu vehu. Te duni duca xquidyu nchaa n xc cyu, te duca qudyu cund s cunyu quin yiu ncua xquidyu. Te na cch tnhu nd xiindo s t n nduu th yiu n Y Ndix s dc qudyu chi meeni n tnha yiyu cdyu. 6

    Te nchh r cunnd ch ndhndo Y Ndix, te ndhu nded nihnundo xt vehendo, chi dug c Ttnd te ndcu ndh ahag xiindo, te duni meeg ndh hag xiindo ncua qudendo, te nu duca na cdando te taxig s nd thnd.

    7Te r ch ndhndo Y

    Ndix te v sn cundni

    dacnd tnhu ch ndhndog dtn xquide cue yiu t xn tnhug, chi yiu sn nyu s tdho aha vhig Y Ndix xiyu s dc sn dcayu tnhu ch ndh hyu xiig dico h. 8Dico nchh, v cdnd dtn xquide cue yiu, chi mee Ttnd Dt Ndix sa nhag n c ncha s xn hundo cui r vt ccgnd ng. 9Te duha chnd r ch ndhndo Y Ndix:

    Yh Ttnd Dt Ndix Ya ndc ndu,

    nchaa yiu na chyu s cn Y o yhu.

    10 Te xc thnd nn s n s nduu ndhu ndhnyu.

    Te cadan dtn cch inn ya dtn qudn ndu.

    11 Te xc thnd nn s txn s chnd s cxnd nduu nduu.

    12 Te cada chnu inn ncha yc cuchind, chi tnh nchh qud chnu innd nchaa s qud ha tnaha yiund.

    13 Te v dn dcah h ycu vha xiind cadand s t vha, chi coto ahan xind cund s v dc cda ahaxi.

    Te dun cun Ya o cnuu nchaa nduu nchaa qu, te o chnu cuun, te dunin qundaha ahan xiind n caa n quh n . Te duca na cnduu.

    Duha dneh h xiindo ch ndhndo Y Ndix.

    14Te nu nchh qud chnu

    innd ncha s qud ha tnaha

    SAN MATEO6

  • 15

    yiundo, te duca te Ttnd Dt Ndix Ya ndc ndu cada cahnu ing nchaa s t vha qudendo tucu. 15Dico nu nchh v cd chnu innd ncha s qud ha tnaha yiundo a, te ni Dt Ndix Ya c Ttnd v cd chnu ing nchaa s qudnd tcu.

    Cund yiu t tnh n xx ama ch ndhyu Y Ndiox

    16Te nchh, nduu t tnh

    n xxnd ch ndhndo Y Ndix, te v cndynd dtn xquide nchaa yiu dndah mx cch s qud nd te nd s qud ndyu, chi yiu duca xquidyu cund s cunyu cutnn in yiu s t tnh n xxyu ch ndhyu Y Ndix. Te yh cch tnhu xiindo s s dc qudyu te t n chindee haxi xiyu cund nhyu s nd thyu n Y Ndix. 17Dico nchh, nduu dca quidendo t tnh n xxnd ch ndhndo Y Ndix, te vha vha naquetendo nnd, te vha vha chihindo cc 18

    cund s v ctnn in yiu s t n xxnd ndu duca cah ndhndo Y Ndix. Te Dt Ndix Ya c Ttnd ndcu ndhndo duni meeg ndhg ncua qudendo ndecundo, te dug taxig s nd thnd.

    Cund nchaa s vaha nduu th (Lc. 12:33-34)

    19Te v cn nnd cundo

    yiu cuica nnd s cndcu ndhndo uya chi v cdixi,

    chi dava quee tquidi, te dava caxi cudi hu, di quhu adh vehendo te duhuged. 20

    Te vhag ch ndc ncua cadando cund duca ngndecu s nd thnd ndu, te x cudixi cundecu ndhndo n caa n quh n , chi yc v qug tquidi, te ni v cxg cudi hu, te ni v qungnd dh duhuged ndachundo. 21Te nu cundo yiu cuica ndcu uya, te duni nchaa s ndc ndhndo uya hu innd. di cuundo yiu qude nacua ngndecu s nd thnd ndu, te duni s nd thnd ndcu andu h nnd.

    N cuxi datn uh (Lc. 11:34-36)

    22Te cada innd s nnd

    cuxi datn uh. Te nu nnd cvha te ctnun innd n c s ndc nnd. 23

    Dico nu ch nnd t ctnun cundehendo a, te t ctnun innd n c s ndc nnd. Te s dc ch nnd te cada innd s ndcnd dtn n n. Te duha ndu tnhu ch chi nu sni vha innd cund Y Ndix , te cu vii cuu vha innd ndcundo. te nu t sni vha innd cundg , te t tnh cu vha innd ndcundo. Te s dc t sni vha innd cundg te cada innd s ndcnd dtn n n.

    SAN MATEO6

  • 16

    V ndc te cunu cuechide n ptr (Lc. 16:13)

    24Te ni te xnu cuechi v

    ndcd cunu cuechid n ptr, chi te cuu vha ind n ptrd te tnd nchaa tnhu ch ptr te cu vha ind nxi. Te n ng tucu ptrd v c vha ind, te ni v tnd tnhu ch ng te. Te duca stnahxi cu nchoh chi v ndcnd cnu cuechindo n Y Ndix te cuhu innd ncha s uya.

    Y Ndiox xtga nchaa yiu cu dheg

    (Lc. 12:22-31)25

    Te na cch tnhu xiindo s v o cani innd nu nsa nhnd s ch s cxnd, te ni v o cani innd nu nsa nhnd d cuihnundo, chi cnuug mnd dcx s nchtnd, te duca cnuug yqu cnd dcx d scuhnundo. 26Te ch cd cund s nch qut ndava t tnh n xtgd, te ni t nd cuhged ntahuged, te ni t n ntxhaged, te ni t nd c ycged, chi mee Tt Dt Ndix Ya ndc ndu xito ahag xiiged nhged s xxgd. Te nu cue qut duca xto ahag xiiged, te uug xt hag xii nchh, chi nchh og cnundo dacx cu qut! 27Te cui nnd s sn vhi innd ndcundo, dico ndcnd cdando nacua cuehnundo cudc yqug.

    28Te v o cani innd nu nsa

    nhnd d cuihnundo. Te ch cd cund ncua shnu nchaa it yucu, chi nchaa it t qude chiuxi, te ni t quhexi idi. 29Te na cch tnhu xiindo s ndi Salmn cui o vii n xnduu d n xo cuihnu ndi, dico t ntnahxi ncua ca nchaa it, chi og vii ca nchaa it. 30Te nchaa it yucu tnaani cdixi, te ychxi te shmi yiu. Te cui duca dico mee Y Ndix qudg o vii scnduuxi. Te nu nchaa it duca qudeg xtg scnduu viixi, te x ctnn s og coto ahag xiindo, dcni s t snd vha inndg. 31

    Te x nu t xni uhu vihixi cani innd nu nsa nhnd s ch s cxnd, di nsa nhnd d cuihnundo. 32

    Chi nchaa yiu t xn ncua ch tnhu Y Ndix meeni ncha x h nyu. Dico nchh chi mee Ttnd Dt Ndix sa nhag n c s xn hundo. 33Te x nu o xni uhuxi s ch nnd s Y Ndix yndha ahag xiindo, te duca cdando nchaa nacua cung, te duca te taxig nchaa s xn hundo. 34Nu x v o cani innd nsa cundecundo ndu tne, chi cani innd ncua cadando cndecundo vitna, chi nduu tn te rn te cutnn nu nsa cadando cndecundo. Chi nchh sa nhando s o ttn n s qudx nduu nduu duha n dnh h Jss xii cue te xca cuu ndhg ndh nchaa yiu.

    SAN MATEO6

  • 17

    V ch cuh cund tnha yiuo

    (Lc. 6:37-38, 41-42)

    7 Te Jss ndcuunig dnhg cue te xca cuu ndhg ndh nchaa yiu, te xhag:V ch cuhnd cund

    tnha yiundo, te duca te Y Ndix t n tnhu cahag xiindo. 2Chi nu na ch cuhnd cund tnha yiundo, te Y Ndix s cd hag xiindo. Te nu nchh n ch cuh vhnd cund tnha yiundo te Y Ndix og dandho ahag xiindo. 3Te n cund ndhnd s t vha qude tnaha yiundo te meendo vhig qudnd? Te s dc qudendo te cada innd s ndhnd dtn mihi lhli hu n tnha yiundo te meendo hu mihi cahnug nnd te t qude cuendnd. 4Te nu na ncanu ichindo tnaha yiundo cund s t qude vhayu ndcyu, te meendo vhig qudnd , te cada innd s xhando xi tnaha yiundo s ntvando mihi lhli hu nyu s dc qudendo, te mihi chnu uhu n mnd t qude cuendnd. 5Te s dc qudendo te o dndahnd mendo s qud ndnd te nd s qud ndnd, te xni uhuxi dhnag daando ncha s t vha qudendo, te dtnn duca te cuu nacanu ichindo tnha yiundo cund nchaa s t vha qudyu.

    6Te nchaa yiu o s inxi, te

    v cd ycandyu cundedhoyu tnhu Y Ndix, chi nu na cda yicandyu te ngoyu cuu h in hyu xiindo. Te yiu cyu dtn in chi qut nu na cuahao s cuahao, te nu t ctnun ind n c x te tn ahad xio. Te cu tucyu dtn cch chi qut nu na chcuo nd y vha s o vii ca nani prl, te dcni cnu shd chi t ctnun ind s cx y vha.

    Cc n Ya Ndiox nu n cun

    (Lc. 11:9-13; 6:31)7

    Te na cch tnhu xiindo s ccnd n Y Ndix te nu n cunnd te taxig, te v d ndnd ccnd ng nu n cunnd te duca te nhnd. Te cada innd s n quexondo vehe tnaha yiundo te n chnd, te yiu n tedho hyu xiindo te n nacayu yuyhe. Te duca cda innd chi Y Ndix tedho ahag xiindo, te taxig s n ccnd ng. 8Chi nchaa yiu duca xquide, te Y Ndix tdho ahag xiyu te nhyu s cunyu. Te duni duca tcu nchaa yiu na cc ng s cunyu, chi sahag s xcyu ng. Te duni duca tcu nchaa yiu t da nde xc n Y Ndix s cunyu chi nhyu.

    9Te nchh cue te cu tt,

    t cndee innd cuahando xi cue dhendo y caxigexi r xcgexi p nnd cxigexi. 10Te ni t cndee

    SAN MATEO7

  • 18

    innd cuahando c caxigexi r xcgexi chc nnd cxigexi. 11Te nchh cui nd dauna s innd dico shando cu dhendo s vha xxigexi or n c s xcgexi nnd cxigexi. Te nu nchh duca qudendo, te uug duca qude Ttnd Dt Ndix Ya ndc ndu, chi taxig s vha s cxnd te nu na ccnd ng!

    12Te nchaa s vha cunnd

    cda tnaha yiundo, te cadando tnhnd ndhyu, chi duca snu ichi aha tnhu n chd tnn ndi Moss, te duni duca snu ichi aha tucu nchaa tnhu n chd tnn cue te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha.

    Yuyhe cu (Lc. 13:24)

    13-14Te xni uhuxi nducundo

    nacua cadando tnndo ichi Y Ndix. Te ichig cx dtn ichi cu, di datn yuyhe cu. Te duha ch chi o h xnu innd tnndo ichi Y Ndix, te sacni nchh cue yiu ndcu uya tnndo chig. Te nchaa yiu ndcu ichi cueh ichi duha ta xta nihnyu cuh. Te ichi ndcyu cada innd s cx ichi cahnu ichi queh, di yuyehe queh. Te duha ch chi o vi yiu ndcyu ichi.

    Nd d n n yutnu xn na yutnu cuxi cuend s savdxi

    (Lc. 6:43-44)15

    Te cch tnhu xiindo s o quh innd cndecundo cuend

    s v dndh h cu te cch s ch tnhu Y Ndix te nd s chged tnhug. Chi cue te snuu s qudged dtn qud mb qut o vha inxi, dico nd chi t hu vha inged, chi qudeged dtn qud qut d qut nni yh. 16Te r quexoged n ndcnd te cada cundnd ncua qudeged cund duca ctnun innd n yiu cuged. Te nchh xnnd s t cu ndh yoho yha stil tnu u, te ni t xnnd cu ngx tnu u. 17-18Te xn tucundo s nch ytnu vha cu svd vha, te nchaa yutnu vha t cu svd s t vha. Te nchaa yutnu s t vha t cu svd vha, chi meeni svd s t vha cu. 19Te nchaa yutnu s t cu svd vha xhndged, te cungueexi n h cyxi. Te duca stnahxi yha nchaa cue te dndah h cch s ch tnhu Y Ndix te nd s chged tnhug, chi quh n ged n h n cy. 20Te nchh cutnn innd n yiu cu cue te cund nchaa s qudged.

    nch ayiu ngndecyu n ndc Ya Ndiox tx tnng

    (Lc. 13:25-27)21

    Te na cch tnhu xiindo s o vi yiu cachyu s yh c Xtohyu, dico nchyu nduu thyu cundecyu n ndc Tt Dt Ndix tx tnng, chi meeni ncha yiu na cda nchaa nacua chg

    SAN MATEO7

  • 19

    yiu nduu thyu cundecyu n ndcg tx tnng. 22Te na s nduu cda nd Y Ndix cuchi nchaa yiu, te vyu chyu xii: Yh Xtoh Jesucrst nchh cnd yiu n ch tnhun ncua n cachn, te dunin n cacunehend te n snd in h ncha esprit cndh yucu vha xiind n queexi yqu c yiu, te duni yh n chindee han xiind n ndacund n quidend ttn n s v yo tnh ndcu cada, duha chyu xii dv. 23Dico yh caha xiyu: t tnh xn h xii nchh nu nd yiu cundo, te ch xcu nchaa nchh yiu qude nchaa s cuh s dh n ndca, duha caha xiyu.

    vehe ndcu cimientxi ndh vehe t cmientxi

    (Mr. 1:22; Lc. 6:47-49)24

    Te nchaa yiu scndedho tnhu ch te nu na tnyu, te yiu cyu dtn te o vha ctnun inxi. Chi te n dcd vehe, dico dhnag n xeted nd n tnahd y cx te dtnn n tavad cimintxi. 25

    Te r n cuu d te n ndee ndute uhu, te n dndx nd n c vhe, dico t n ndcuxi cuidoxi. Te n quene tucu tch nhi dico t n ndcuxi cuidoxi vehe, te duca chi te n dc vhe n tavad cimintxi n y cx. Duha stnahxi cu nchaa yiu tn tnhu ch. 26Dico nchaa yiu scndedho tnhu

    ch te t cunyu tnyu, yiu cyu dtn te t tnh ctnun inxi. Chi te n dcd vehe n yc meni uhu cch. 27Te r n cuu d te n ndee ndute uhu, te n dndx nd n c vhe, te n quene tch nhi te ni n xidoxi vehe cund s n uhu cch n s. Duha stnahxi cu nchaa yiu scndedho tnhu ch te t cunyu tnyu duha n dnh h Jss xii cue te xca cuu ndhg ndh nchaa yiu.

    28Te r n ndh Jss s dc

    n chg, te nchaa yiu n xndedho nchaa tnhu n chg o n cuhuyu ncua n dnh hg xiyu. 29Chi n chg dtn ch cue te cnuu, te cnuu ndisag, te t n chg dtn ch nchaa cue te dcuaha aha xii yiu nchaa tnhu n chd tnn ndi Moss.

    Jss qud tatnag te tnh cuh sa dthy nihnuxi yqu

    c (Mr. 1:40-45; Lc. 5:12-16)

    8 Te Jss n xicag cunuug d tnd n dc n xndecug n dnhg yiu, te cuh vh yiu nchc h xig cunuu. 2Te n quexo te tnh cuh s dthy nihnuxi yqu c n Jss, te n ng xtd ng, te xhad xiig:Mstr, vxi ch ndh

    nn nu v cnde inn cda ttna ahan xi, chi ctnun in s ndcn cchd xhad xiig.

    3Te Jss n dcg ndahag n

    tendaha hag xiid, te xhag:

    SAN MATEO7 , 8

  • 20

    Cuu cada ttna aha xiin, te vitna ndhan cchg xhag xiid.

    Te rni n xcu cuh tnhd. 4Te Jss n xha tcug xiid:Te vitna cuanh te v yo

    cahan s yh n quide ttna aha xiin, n dtni cuh cund s n qun hd xiin s n ndhan, te cuahan s nd th Y Ndix dtn n cach ndi Moss. Te duca cdan cuend cutnn in yiu s n ndhan cchg xhag xii te n quide ttnag.

    Jss qud tatnag te xnu cuechi n te cu capit

    (Lc. 7:1-10)5

    Te Jss n xicag cuhg u Caprnam. Te r cunguhug u te n quexo te cu capit ch ndhd ng, 6te xhad xiig:Mstr, vxi ch ndh

    nn nu v cnde inn cda ttnan te xnu cuechi n, chi chd te ch vh tnhd, te o ndhod te ni cndegd cand nihnud cchd xhad xiig.

    7Te Jss n xhag xiid:

    Te na quh n cda ttnad cchg xhag xiid.

    8Te te cu capit n xhad

    xiig:Mstr, t t s quhun

    nd xt vehe, chi cu te ctexnu s cxn, te chni s ndha te xnu cuechi n te ndhad. 9Chi yh ndcu cue te txi tnun h xi, te duca yh

    tucu ndcu cue sandad tx tnn. Te r xha xii d quh n d chu te cuhd, te r xha xii ngd quixid te vxid, te r xha xii te xnu cuechi n cadad chu te quded. Nu x yh chni s ndha te xnu cuechi n te ndhad

    cchd xhad xii Jss.10

    Te Jss o n cuhug s dc n ch te cu capit, te n xhag xii nchaa yiu nchc h xig:Na cch tnhu nd xiindo

    s vt qung ni yiu isrl, yiu sn o vha snd in h xi Y Ndix dtn snd in h tea xiig. 11Te na cch tnhu nd tucu xiindo s o cuh yiu quixi nda xio nacua qune nchcanchii, te duni duca o cuh tucyu quixi nda xio nacua que tucu nchcanchii. Te nchaa yiu nanh tnhyu ndh t brahm, ndh t Isc, ndh t Jcb n ndc Y Ndix tx tnng te yc cundecu ndh hyu xiiged. 12Te nchaa yiu t nduu th cundecu n ndc Y Ndix tx tnng n cu, yiu quee thyu, chi quh n yu xichi n n n o ndohyu cundecyu, te yc o ndhyu, te dc rhn cuu nhuyu s st inyu cund s ndhyu cchg xhag xiyu.

    13Te Jss n xha tcug xii te

    cu capit:Yh te ndcu ndh te ch

    cuanh vehen vtna chi ndhad chi n snd inn Y Ndix cchg xhag xiid.

    SAN MATEO8

  • 21

    Te duni r duca n xha Jss xii te cu capit n ndha te xnu cuechi nd.

    Jss qud tatnag nan adh t Pl

    (Mr. 1:29-31; Lc. 4:38-39)14

    Te Jss n xicag cuhg vehe t Pl, te r n quexog vehed te n xing c nn adhd cha hu vihia cahni. 15Te Jss n tng ndaha aha ch, te rni n nchcoa cahni te n ndacoa n xinu cuechia nged ndhg.

    Jss qud tatnag vi yiu ch (Mr. 1:32-34; Lc. 4:40-41)

    16Te r n dhu nchcanchii te

    n quexo yiu n ndc Jss, te ndcyu vi yiu yh aha esprit cndh yucu vha n s ng te ndca tucyu vi yiu tnh davag n cuh. Te ni tnhu n ch Jss n teng nchaa esprit cndh yucu vha yh aha xii nchaa yiu, te n queexi yqu cyu cuhxi. Te tnh nchaa davag yiu ch n quide ttnag. 17Te duca n cuu chi n quee ndxi ncua n ch ndi Chi te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha, te duha n cach ndi: Meeg cada ttna ahag xiio, chi dug xocnig nchaa s qud h yqu c, duha n cach ndi.

    yiu cun tuha aha xi Jess (Lc. 9:57-62)

    18Te r n xin Jss s o cuh

    yiu xxcu n ndcg, te n xhag xii cue te xca cuu

    ndhg s queg ndhged brc cund thndg ndhged nda ng xio yuhu lgn. 19Te mei r n quexo te dcuaha aha xii cue yiu nchaa tnhu n chd tnn ndi Moss, te xhad xiig:Mstr, cun canchic h

    xiin ndni n cuu na quh n n cchd xhad xiig.

    20Te Jss n xhag xiid:

    Nchaa cuii chi ndcu ya c vheged saquhged, te nchaa cue qut ndva caa tacged dqu yutnu. Dico yh Te cu an tnhnd nchando chi t nd c vhe uya ndetat cchg xhag xiid.

    21Te te n chitnah h xi

    Jess n xhad xiig:Jss, daa na nh cundetu

    cu tt te chindxid dtnn quixi chitnah h dcan xiin cchd xhad xiig.

    22Te Jss n xhag xiid:

    Daa yiu t snd in h xi n chndxi tnha meyu, chi yiu cyu dtn yiu n xh cui ndcunyu n uya, te yh canchic hn xi cchg xhag xiid.

    Jss ngnga tch ndh ndute lgn

    (Mr. 4:35-41; Lc. 8:22-25)23

    Te st dc te Jss cungueeg brc ndh cue te xca cuu ndhg, te n xica brc cuhxi. 24Te nni hu barc ichi cuhxi n ndute n xd Jss, te n ngtaxi nhi vhi quene tch, te ta ndachitxi ndute xt brc cuh. 25Te cue

    SAN MATEO8

  • 22

    te xca cuu ndhg cuhged n cg xdg, te xhaged xiig:Mstr, ndqu n chi dccu

    ahan xio chi que naao cunxi! cchged xhaged xiig.

    26Te Jss n xhag xiiged:

    N cund nd duca o yhnd? Na t snd in h ndsando xii? cchg xhag xiiged.

    Te Jss n ndacog te n teng tch ndh ndute, te n ng tch te n nucndecu nahin ndute lgn. 27Te nchaa cue te hu xt brc n cuhuged s dc n quideg n xinged, te n xtnhaged:Te n te cu tea nu

    duha n chnid te n ng tch te n nucndecu nahini ndte lagnai? cchged xtnhaged.

    Cue te u Gdar cue te yh aha esprit cndh yucu vaha

    (Mr. 5:1-20; Lc. 8:26-39)28

    Te r n quxio Jess nda ng xio yuhu lgn yucu cue te u Gdar, te tnh cue te qude vehe n yndxi ndy n queeged cuhged n ndc Jss, te nd ndged yh ha esprit cndh yucu vha xiiged, te o mged chi v yo tnh daged yha yatni n ndcged. 29Te cue esprit yh ha xiiged n quidexi nhi n chged, te xhaged xiig:N cund vxi Jss Dhe

    Dt Ndix chidc hn xind?

    sma vxin dndoho ahan xiind? Te vt sg nduu dca cadan cachged xhaged xiig.

    30Te yatni x xxica cuu vi cuch

    xxexiged. 31Te cue esprit cndh yucu vha yh aha xii cue te n ch ndhxi n Jss, te xhaxi:Te nu v dgn quhnd yqu

    c cue tea, te ch ndhnd nn s dan na quh n nd quhund yqu c nchaa cch cch cue esprit xhaxi xig.

    32Te Jss n xhag xii cue

    esprit cndh yucu vha:Ch tque yqu cu cue te te

    quh n nd nu nd ichi quh n nd cchg xhag xii nchaa esprit.

    Te cue esprit cndh yucu vha n queexi yqu c cue te, te cuhxi cunguhuxi nchaa cch. Te cue qut n xinuged duha n queged nda n dhv yuhu lgn, te n ngaunihnuged xt ndute, te n ndhged n ch.

    33Te cue te xto aha xii nchaa

    cuch n yhged te n xinuged, te n shged n caniged cund n cu yiu ndcu xt u nchaa ncua n cuu cund cue te n xh aha ncha esprit cndh yucu vha. 34

    Te nchaa yiu u n queyu cuhyu n ndc Jss. Te r n quexyu n ndcg te n ch ndhyu ng s n queg yucu uyu nhg.

    Jss qud tatnag te ch cga cand nihnu (Mr. 2:1-12; Lc. 5:17-26)

    9 Te st dc n cuu te Jss cundeeg brc

    SAN MATEO8 , 9

  • 23

    cuhg n natehndg nda ng xio yuhu lgn. Te x n ndexog u n qud g. 2

    Te x ndcg n quexo cue te nchdoged te ch cg cand nihnu hud xto, te Jss n cutnn ing s snd ndisa in hged xiig nu n xhag xii te ch:Yh te ch v ndhg inn,

    chi sa n quide chnu in nchaa cuchin cchg xhag xiid.

    3Te s dc n chg nu x

    cue te dcuaha aha xii yiu nchaa tnhu n chd tnn ndi Moss n sani inged: Tea ch cuhd cund Y Ndix, duha n sani inged. 4Te Jss n cutnn ing ncua sni inged nu n xhag xiiged:N cund duca sni cueh

    sn dha innd? 5Te s dh n xha xii te cha s n quide chnu in nchaa yc cuchid, te x nchh t ctnun innd nu nd ch di nd. Dico nu cud s ndcod te cacad, te cutnn nd innd nu nd ch di nd, chi cundehe nnd ncua cada. 6

    Te vitna na cda ncua cutnn innd nchando s yh Te cu an tnhnd nchando ndecu ndh tnhu ndee n uya s cd chnu in nchaa cuchi yiu cchg xhag xiiged.

    Te st dc te n xhag xii t ch:Ndaco, te ndocanin xto

    hun vxi te nhn vhen cachg xhag xiid.

    7Te rni n ndha te ch

    te n ndacod te n ndocanid

    xto hud n quexo te n xicad cunuhd vehed. 8

    Te nchaa yiu xndecu o n cuhuyu s dc n quide Jss n xinyu, te n cachyu s o chnu cuu Y Ndix cund s n sahag xii Jss tnhu ndee n cadag nchaa s v yo tnh ndcu cada.

    Jss chg te nni Mate chitnah hde xiig

    (Mr. 2:13-17; Lc. 5:27-32)9

    Te Jss n nuchu tucug ichi cuhg, te ichi hug n xing nco te nni Mate qud cbrd yiu chi cobrdr impust cd, te n xhag xiid:Mte, nh chitnah hn

    xi cchg xhag xiid.Te t Mte n ndacud n

    chitnah hd xiig.10

    Te xito ndcu Jess vehe, te yhg ms ndh cue te xca cuu ndhg xx ndh ahag xiiged. Te tnh cue te cuihna nxi qude cobr h xi yiu cund impust yh ndhg ms, te tnh tucu davag cue te ndcu ichi cueh ichi duha yh ndhg ms. 11Te s n xin cue te cu faris xx Jss ndh nchaa cue te, te n xc tnhged n cu te xca cuu ndhg, te xhaged:N cund duca qude te

    cu mestrnd xxid ndh cue te cuihna nxi qude cobr h xi yiu cund impust, ndh nchaa davag cue te ndcu ichi cueh ichi duhai? cchged xhaged.

    SAN MATEO9

  • 24

    12-13Te Jss n tec dhog

    ncua ndu tnhu n xhaged xii cue te xca cuu ndhg, nu n xhag xiiged:Nchaa yiu t ch chi

    t xni uhyu ttn, dico nchaa yiu ch chi xni uhyu ttn. Te yh vxi ch yiu ctnun inxi s ndc cuchixi cund dyu nchaa s cuh s dh qudyu, te t vxi ch yiu cch s t ndcu cuchixi. Te ch cd cund vha ncua ch Y Ndix n ttg n cchxi: Yh cun s cndh innd cu tnaha yiundo, te d meni s chnnd qut nduu th, duha cchg n ttg cch Jss xhag xiiged.

    Cue te ndcu tnhu n Jss cund yiu t tnh n xx

    ama ch ndhyu Y Ndiox (Mr. 2:18-22; Lc. 5:33-39)

    14Te cue te xca cuu ndh t

    Ju te dcuandute aha xii yiu n shged n ndc Jss, te xc tnhged ng, te xhaged:Cunnd cach tnhun n

    cund nchh, ndh cue te cu faris t tnh n xxnd ma ch ndhnd Y Ndix, te cue te xca cuu ndhn t dca quideged cchged xhaged xiig.

    15Te Jss n xhag xiiged:

    Nchh xnnd s v c cahao xi yiu hu vico tnndaha s v c cxyu nni ndcu ndh aha te tnndaha xiyu, dico s nduu v cndcu

    ndh ahag te tnndaha xiyu, te dv te cahni inyu v cxyu cund s ndh inyu.

    16Te ni v yo dnde luha d

    s d sa n cuu th vh, chi d s nndyxi te uug ndataxi d s n cuu th. 17

    Te ni v yo chhi ndid s xt lamba sa n cuu th vh, chi nu yoo duca na cda te ndava lamba sa n cuu th chi o nhi yc ndd, te cutani ndid te cutani lamba te nu duca na cdyu, nu x xn huxi que ndid s xt lamba saa cund duca t n cuu covhaxi cchg xhag xiiged.

    Cund dhe yoco t Jir ndh cund aha n tnnde d

    Jss (Mr. 5:21-43; Lc. 8:40-56)

    18Te ch dcn Jss n

    quexo te cnuu n ndcg, te txi tnun vehu, te n ng xtd ng ch ndhd, te xhad xiig:Vxi ch ndh nn nu

    v cnde inn quh n vhe dandton dhe yoco chi n xhxi tnv, te yh ctnn in s nu quh n n tndahan yqu cuxi te ndotoxi cchd xhad xiig.

    19Te Jss n xicag cuhg

    ndhd ndh cue te xca cuu ndhg. 20Te ichi hug cuhg n sh adh n tnndea yuhu dg nda stg, te aha sa n cuu x cu s cha ngyo aha n xiia. 21Te duca n quidea chi n sani ina s nu ndacua

    SAN MATEO9

  • 25

    tnndea cudc luha yuhu d Jss te ndhaa n sani ina. 22

    Te Jss n nchctg nda stg te n xing adh, te n xhag:Yh aha ch, v ndhg

    inn vtna chi sa n ndhan, chi n snd in hn xi cchg xhag xiia.

    Te rni n ndha aha ch.

    23Te r n quexo Jess vehe

    te cnuu taxi tnun vehu, te n xing xndh vh yiu, te xndecu msic. 24Te n xhag xiyu:Ch tque xt vehea, chi

    xcha t n xhxi chi dc xdxi cchg xhag xiyu.

    Te n sc nde hyu xiig s dc n chg, chi s cx myu te n xh ndisa xch. 25

    Te yiu n queyu te cunguhu Jss n cnddo xch n xh, te n tng ndahaxi te rni n ndacoxi. 26Te nchaa u c ytni x n nh yiu tnhu ncua n quide Jss.

    Jss qud tatnag n tnh cue te cu

    27Te st dc n cuu te n xica

    Jss cunuhg, te ichi hug n chinchc h tnh cue te cu xiig, te nhi chged, te xhaged xiig:Yh Jss, te cu an tnh

    ndi Dvi, cundh in h xind cchged xhaged xiig.

    28Te r n nas Jss n

    qud vheg, te cue te cu n quexoged nd ng, te

    n xc tnhg nged, te xhag:Snd innd s yh ndacu

    cada ttna nnd? cchg xhag xiiged.

    Te n xhaged xiig:Snd innd s d yh Jss

    ndacun cda ttnan nnd cchged xhaged xiig.

    29Te Jss n dcg ndahag

    n tendahag nged, te n xhag xiiged:Te vitna, ndha nnd chi n

    snd innd s d yh ndacu cada ttna nnd cchg xhag xiiged.

    30Te rni n ndha

    nged, te Jss n ch vhg dhoged cund s v chged ncua n cuu n ndha nged.

    31Te cue te r n

    ndeeged n ndc Jss, te n ngtaniged n caniged cund n yiu ncua n quide ahag xiiged. Te nchaa davag u c ytni x n shged n caniged cund n yiu ncua n quide aha Jss xiiged.

    Jss qud tatnag te h 32

    Te ch n ndee cue te n ndha nxi n ndc Jss, te n quexo yiu ndcyu te h yh ha esprit cndh yucu vha. 33Te Jss n queuhug esprit cndh yucu vha yh aha xii te, te rni n cuu n nachd. Te nchaa yiu xndecu o n cuhuyu, te n xtnhyu:

    SAN MATEO9

  • 26

    t tnh xn te duha cada u nchoo cu yiu isrl n cu cachyu xtnhyu.

    34Te cue te cu faris n

    ngtaged xtnhaged:Tea chi scuhn chnde

    ahaxi xiid quhud nchaa esprit yh ha xii yiu te duni scuhn tx tnnxi nchaa esprit cchged xtnhaged.

    Jss cndh ing yiu35

    Te Jss cuhg nchaa u nhn ndh nchaa u lhli, te nd tnah u sg te duca cunguhug vehu ca nchaa u dnhg yiu tnhu vha, tnhu s sn chi aha xiyu ncua ndhu ndaha ha Y Ndix xiyu. Te ducani ta qude ttnag nchaa yiu ch cuh cui nd d n nd d n n cuh tnhyu n yu. 36Te s n xin Jss s o vi yiu nchc h xig, te n cundh in hg xiyu chi o ndh inyu, te v yo nhe cuend h xyu, te cyu dtn cue mb cue qut t tlixi. 37Te Jss n xhag xii cue te xca cuu ndhg:Nchh xnnd s r n

    s nduu cu nchaa s xt yiu te o vi cuu. Te na cch tnhu nd xiindo s dtn o vi s xt yiu cu, duca o vi yiu cmn cundedho tnhu, te o sac yiu dcuaha aha xiyu. 38

    Nu x xn huxi ccnd n Y Ndix Ya c Xtohnd ndhyu cund s n dcahg inyu chyu tnhug n ncha

    davag tnha yiyu cmn cundedho tnhug cchg xhag xiiged.

    Jss saahaga tnhu ndee n xii nd x cue te xca cuu ndhg

    (Mr. 3:13-19; Lc. 6:12-16)

    10 Te Jss n canag nd x cue te xca cuu ndhg, te n sahag xiiged tnhu ndee n cundecu ndhged cund queuhuged nchaa esprit cndh yucu vha yh aha xii yiu, ndh cund s cd ttnaged nchaa davag yiu ch cui nnd n cuh tnhyu.

    2Te duha xnani nd x cue

    te: te cnuug nnd Xm, di Pel chi dud, te and c t Ndrx, te tnh te cd te xca cuu ndh Jess, ndh t Jcob ndh an t Jcob te nni Jua, te nd nd cue te cged dhe t Zebde. 3Te tnh t Lp xc cu ndhg, ndh t Bartolm, ndh t Mx, ndh t Mte te cu cobradr impust n cu, ndh t Jcob dhe t lfe, ndh t Lbe te dnaniged Tde, 4

    ndh t Xm te n cundh cue te cannist, ndh t Jds Iscriot te n s nduu n sha cund h xi Jess n cu te cu h in h xig.

    Jss tndhag nd x cue te xca cuu ndhg quh n ged

    chged tnhug n ayiu (Mr. 6:7-13; Lc. 9:1-6)

    5-6Te Jss n xhag xii nd

    x cue te xca cuu ndhg s

    SAN MATEO9 , 10

  • 27

    quh n ged chged tnhug n yiu, te cmng cacaged quh n ged, te n xhag xiiged:Na cch tnhu xiindo s

    mn n xndecu cue yiu isrl quh n nd chnd tnhu, te v quh n nd n u yndhu distrit Smari, te ni v quh n nd dvag u n xndecu yiu t cu yiu isrl. Te cue yiu isrl cyu dtn cue mb cue qut n xta chi ta xta nihnyu cuh. 7Te cahando xyu s s n cuyatni nduu ndhu ndaha ha Y Ndix xiyu. 8Te cada ttnando ncha yiu ch cui yiu tnh cuh s dthy nihnuxi yqu cyu, te queuhundo ncha esprit cndh yucu vha yh aha xii yiu, te dandtondo cue yiu sa n xh, te v ccnd yhundo n yiu r cadando ncha chiu, chi sa nhando s dc duca n taxi tnhu ndee n ndc ndhndo.

    9Te v cnhendo dh cuu

    ichindo, 10te ni v cnhendo unu cuhu ndachiundo, te ni v cnhendo ng ichi dnd ndmando, te ni v cnhendo g chnd chi duni ch yhnd xni quhndo, te ni v cnhendo tatnu, te duca cdando chi nchh sa nhando s nch yiu qude chiu te duni cund chu quidyu nhyu s xxyu.

    11Te nd tnah u n quxiondo

    te nducundo yiu ctnun innd s cyu yiu vha, te vehe yiu cundecundo nd s nduu ndendo u. 12Te r

    quexondo vehyu te cahando xyu: Y Ndix chnde chitu ahag xiindo ndcundo, duha cahando xyu. 13Te nu n ch vha ndh hyu xiindo, te cuuxi s vha s cxyu cund tnhu n xhando, dico nu t n ch vha ndh hyu xiindo, te cahando xyu s v cx s vha xiyu tnhu n xhando. 14Te nu n snd u di vehe, te nu t n ch ndh aha vhayu xiindo te ni t n cunyu cundedhoyu tnhu chnd te ndeendo di vehe, te naqudndo tc chhm n tn shnd cund n ctnun inyu s t qude vhayu. 15Te na cch tnhu nd xiindo s s nduu te og dandho aha Y Ndix xii yiu duca na cda aha xiindo dcx yiu n xndecu u Sdom ndh u Gmorr.

    Ndoho tnah cndecuo ichi Xtoh Jesucrst

    16Te cada innd s cnd

    dtn cue mb cue qut cuh n yh. Te duca stnahxi cundo chi yh tendaha aha xiindo quh n nd n xndecu cue yiu cuihna nxi, te o vha cuhando cund ncua cadando dtn qud c, dico cunduu vha innd t n cadando dtn qud lm. 17Te quh innd chi cue yiu na cu h in h xindo, te cuha cund hyu xiindo n cu te cchiu, te canihaged xiindo xt vehuged. 18Te dava tucu yiu cuu h in h xindo

    SAN MATEO10

  • 28

    candeca ahyu xiindo quh n n cu te cnuu yndaha naci, di n dvag cue te cnuu s cund. Te nchh nhnd ncua cadando ch vhando cund nged ndh n cu yiu t cu yiu isrl. 19-20

    Dico r cuha cund hyu xiindo n ncha cue te, te v cn nnd nu nsa cunduu tnhu chnd nged, chi rn te nhnd tnhu chnd. Te d mendo cahu innd tnhu chnd, chi mee Esprit Y Ndix Ya c Ttnd dcah in hx xindo nacua cunduu tnhu chnd.

    21Te dava cue te cuha

    cundged anged n cu te cchiu cuend cahni ahaged, te dava cue te cu tt duni duca cdaged dheged, te duni duca cda aha dava cue yiu cu dhe xii ttyu ndh nnyu, chi cuha cund hyu n cu te cchiu cuend cahni ahaged xiyu. 22Te nchh chi nchaa yiu ngtayu cuu h in hyu xiindo s cund. Te nu na cda ndeeni innd cnchic nihnunindo chi cui nnd s n cda ahyu xiindo nd n s nduu v cndcugnd ya a, te nduu thnd cndecundo n caa n quh n ndh Y Ndix. 23

    Te nu u cunged tn ahaged xiindo cda h hged s cund, te cunundo nged quh n nd ng u. Te na cch tnhu nd xiindo s cmng quh n nd ncha davag u n xndecu

    yiu isrl chnd tnhu, te sa quixi tucu yh, Te cu an tnhnd nchando uya.

    24-25Te nchh xnnd s n

    te dcuaha t cnuud dcx mstrd, te nu mstr te nnd yhad ndcd te td nduu vt ind te nu tnhd yhad dtn yha mstrd. Te duni duca stnah tucuxi cu te xnu cuechi, chi t cnuud dcx ptrd, te nchaa s yha ptrd te td nduu vt ind te nu tnhd yhad dtn yha ptrd. Te nu yh Ya tx tnn h xindo cachyu s c scuhn, te uug duca chyu xii nchh cue te cndh.

    V yh cund nchaa s cd ha yiu xiio

    (Lc. 12:2-7)26

    Te nchh v yhnd n yiu. Chi nchaa tnhu s c yhu ni cuu v c yhug, chi nchaa dacut s qu tuxi n yiu. 27Te nchaa tnhu s cch tnhu xiindo n m n n , cuxi tnhu s nd yhu ni cuu datundo n cu yiu cui n cht n tc. 28Te xni uhuxi s v yhnd cu yiu cui na chni ahyu xiindo, chi duni yqu cnd ndcyu cahnyu, dico t ng ndacyu cada hyu xiindo. Te tnd s Y Ndix yhnd chi Ya ndacug danag yqu cnd, te ndacug daquh n hg xiindo n h n ndh.

    29Te nchh xnnd s nd

    tnh tla cyhud n

    SAN MATEO10

  • 29

    n n dh, te ni d t xh ctexnud chi nd nu mee Y Ndix Ya c Ttnd n cchg te xhd. 30Dico nchh chi og nh cund h Y Ndix xiindo chi nd idi dqund yndehu. 31Nu x cch s v yhnd chi cnuugnd dcx tla cui vi vihiged.

    Nchaa yiu dtu n tnha yiuxi s ndc ndhyu Xtoh

    Jesucrst (Lc. 12:8-9)

    32Te na cch tnhu xiindo s

    nch yiu na dtu n tnha yiuxi s ndc ndh ahyu xii, te duca te tnh yh dtu n Tt Dt Ndix Ya ndc ndu s ndc ndhyu. 33Dico nchaa yiu na caha xi tnaha yiuxi s t ndcu ndh ahyu xii, te duni duca cda yh tucu chi caha xii Tt Dt Ndix Ya ndc ndu s t ndcu ndhyu.

    t cu nuu yiu (Lc. 12:51-53; 14:26-27)

    34Te na cch tnhu xiindo

    s v cn nnd s yh vxi uya te cuu nuug yiu cundecyu, chi da ngtayu v c nuugyu cundecyu, te duca chi nchaa yiu v qund in h xi yiu ngoyu cuu h inyu nchaa yiu qund in h xi. 35Te dava cue te xndecu ttxi te ngoged cuu h inged ttged, te duni duca cda cue yiu dh xndecu nnxi, chi ngoyu cuu h inyu

    nnyu, te duni duca cda tucu cue yiu cu snu, chi ngoyu cuu h inyu nn yyu. 36Te nd myu vehyu ngoyu v c nuugyu cundecyu.

    37Te na cch tnhu tucu

    xiindo s nch yiu og n cu in ttxi di nnxi dcx yh, te yiu t tyu cundecu ndh hyu xii, te nchaa yiu og n cu in dhe ducuxi, di dhe yocoxi dcx yh, te duni duca t tyu cundecu ndh hyu xii. 38Te nchaa yiu v cnchc nihnu aha xi cund s yhyu ndohyu dtn ndoho yiu t tyu cundecu ndh hyu xii. 39Te cue yiu na yh cu s cund te yiu cuta nihnyu, dico nchaa yiu v yh cu s cund, te yiu nduu thyu cundecyu n caa n quh n ndh Y Ndix.

    Cund s nd tah (Mr. 9:41)

    40Te nchaa yiu na quhe

    cuend h xindo te cada inyu s tnh yh n quehe cundyu. Te nchaa yiu na quhe cuend h xi, te cada inyu s tnh Tt Dt Ndix Ya n tendaha ha xii vxi uya n quehe cundyu. 41Te nchaa yiu na quhe cuend te ch tnhu Y Ndix cund s qudd chug, te dtnni ca th cuahag nduu th te duca ch tnhug, duni duca cnduu th cuahag nduu th yiu duca na quhe cuend h xid. Te nchaa yiu na quhe

    SAN MATEO10

  • 30

    cuend te qude vha cund s dc qude vhad, te dtnni ca th nduu th te duni duca cnduu th nduu th yiu na quhe cuend h xid. 42Te nchaa yiu na cuaha yaxi ndute coho yiu cu cuend cund s n tuha hyu xii cui t cnuu vihyu, te yiu duca na cuaha ndte nhyu s nd thyu n Y Ndix cch Jss xhag xiiged.

    Jss ch ndhg cue te xca cuu ndh t Ju

    (Lc. 7:18-35)

    11 Te st n yha duca n xha Jss xii nd x cue te xca cuu ndhg, te n xicag cuhg nchaa u c ytni x dnhg yiu tnhug.

    2Te t Ju yhd veca te n

    nhd tnhu nchaa ncua qude Xtoh Jesucrst. Te st dc te n tendahad cue te xca cuu ndhd cuhged n ndc Jss. 3Te r n quexoged n ndcg, te xc tnhged ng ncua n xha t Ju xiiged, te xhaged xiig:Vxind xc tnhnd nn

    nu s dn cun Crist Ya n tendaha Y Ndix vxi uya, di s cndtu nahinind mei Y

    cchged xhaged xiig.4

    Te Jss n xhag xiiged:Ch cunh te canindo cund

    n t Ju nchaa s n xinnd qude, ndh nchaa ncua ndu tnhu n ch n xndedhondo. 5

    Te cahando xid s qud

    ttna n cu yiu cu, te qude ttna cue yiu yacua, ndh cue yiu tnh cuh s dthy nihnuxi yqu cyu, ndh cue yiu doho, nchaa yiu qud ttna, te ndhayu, te nd tnh cue yiu sa n xh dndto cahando. Te caha tcundo xiid s ndcuu dnh nchaa yiu ndh, tnhu s sn chi aha xiyu ncua nanh thyu. 6

    Te caha tcundo xiid s o vha th nchaa yiu t qude s inxi nchaa tnhu ch, duha cahando xid cchg xhag xiiged.

    7Te st n yhaged

    cunuhged te n ngta Jss n chg n yiu cund t Ju, te xhag xiyu:Nchh n sh ndhnd

    te ndcu xt yucu, te te t sni sani ind, chi t quded dtn qud ncha it nhn cuhxi duha cuhxi dc r qun tch. 8Te ni t n sh ndhnd te nhnu d vha d vii ca. Te nchh xnnd s nch yiu nhnu d vha d vii ca xndecyu vehe cue te cnuu yndaha yiu. 9Dico nchh chi n sndhnd te ch tnhu Y Ndix, te nd s d te ch tnhug cd, te cnuugd dcx dvag cue te ch tnhug. 10Te du cund t Ju chxi n tt Y Ndix ncua n xhag xii Crst, te duha n xhag:

    Tendaha te chd tnhu codonud nn,

    cund dthad yiu cund qund inyu tnhun.

    SAN MATEO10 , 11

  • 31

    Duha n xhag, te duca n ngd tnn n ttg. 11Te na cch tnhu nd xiindo s n cue te uya t cnuuged dtn cnu t Ju te dcuandute aha xii yiu. Te nchaa yiu sa ta ndhu ndaha ha Y Ndix vitna cuh cnugni tucyu dcx t Ju cui cyu yiu t cnuu dacx dvag yiu yndahag.

    12Te nd ctnh n ngta

    t Ju te dcuandute aha xii yiu chd tnhu Y Ndix uya, nd dv n ngta yiu cunyu s ndhu ndaha ha Y Ndix xiyu te ndcu ndeyu qudyu ncua ndhu ndaha hag xiyu. 13Te nchaa cue te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha n chged s dg ndhu ndahag cue yiu, te duni duca n ch tucu ndi Moss n ngd tnn n tt ndi. Te duni duca cnuu nchaa tnhu chxi ncua ndhu ndaha Y Ndix yiu nd n s nduu n ngta t Ju chd tnhug uya. 14Te na cch tnhu xiindo s cd cundnd, chi n tt Y Ndix cchxi s ndx t lis, te du n t lis n quide t Ju. 15Te nchaa nchh yiu nddho nchaa tnhu cha te o vha ch cuha cund.

    16Te na cch tnhu tucu

    xiindo ncua stnahxi cu yiu ndcu vitna. Chi yiu cyu dtn cue land sco n yhu ddqugexi te nhi chgexi, te xtnhagexi nd mee landgexi: 17N tnd ya ndh vlu te t n cunnd ctando.

    Te o yica n n xita yuhund te t n ndhynd, cchgexi xtnhagexi. Te duca stnahxi cu yiu ndcu vitna, 18chi t Ju o ndh n xo caxid, te ni t n xo cohod ndud ndh yoho yha stil s s n nduuxi ndid, te s dc n xo cadad te n cachyu s n xndecu ndhd esprit cndh yucu vha. 19Te st n quexo yh Te cu an tnhnd nchando, te xxi xhi qud, te cchyu s yh c te xxi vihi te xhi vihi, te cch tucyu s c te xca cuu ndh cue te cuihna nxi qude cobr h xyu cund impust ndh nchaa davag cue te ndcu ichi cueh ichi duha, duha cchyu. Te yiu n tnah tnhu ndh Y Ndix, yiu qudyu s vha ncua cutnn s mg o ndcu ndhg s xn tnng cchg xhag xiyu.

    Cund yiu dava u t snd in tnhu Xtoh Jesucrst

    (Lc. 10:13-15)20

    Te Jss n ngtag chg dho nchaa yiu u n og vi n s v yo tnh ndcu cada n quideg, chi nchaa yiu u t cunyu ndixi tu inyu s t qude vhayu ndcyu, te xhag xiyu:

    21Ndh nchh cue yiu u

    Corzn! Te ndh nchh cue yiu u Btsaid! Chi nu dc u Tr ndh u Sdn n qude nchaa s v yo tnh ndcu cada datn n quide und n xinnd , te s nd amag cuihnyu d ndh te cunu coyu n y

    SAN MATEO11

  • 32

    cund s ndx cuchi inyu s t qude vhayu ni cu. 22Dico s nduu te og dandho aha Y Ndix xiindo dcx yiu u Tr ndh yiu u Sdn. 23Te nchh cue yiu u Caprnam o qude cahnundo meendo, te qude innd s s cundaannd ndu, dico h chi n h n ndh nduu thnd cndecundo. Te nu dc u Sdom n qude nchaa s v yo tnh ndcu cada datn n quide und n xinnd , te yiu v nyu chi cundecunyu nd vitna ni cu. 24Te na cch tnhu xiindo s s nduu te og dandho aha Y Ndix xiindo dcx yiu u Sdom cchg xhag xii nchaa yiu u.

    Jss cung s th ha yiu xiig

    (Lc. 10:21-22)25

    Te st x te Jss n ngtag ch ndhg Ttg Dt Ndix, te xhag:Yh Tt Dt Ndix, o

    chuhu aha xiin chi dun txi tnunn ndu ndh uya, te dnehn cu yiu nchaa tnhu vha, te duni yiu cyu yiu t ctnun inxi nchaa tnhu ch cue te cch s o tha, te nchaa tnhu vha t dtun n yiu cch s o tha te o vha s dquxi. 26Chi duca cunn cnduu cachg xhag xii Ttg.

    27Te xhag xii nchaa yiu

    xndecu:Mee Tt Dt Ndix n

    cachg s cnu n nchand

    th s . Te v yo g xn ncua sni in yh Dhe Dt Ndix, chi di dni meeg xng ncua sni in, te mee xn ncua sni in mg. Te nchaa yiu cch in s qunyu ncua sni in Tt Dt Ndix te xtnhuyu, te v yo g xn chi duni yiu duca xtnhu xnyu. 28Te nchaa nchh yiu t ndcu vha, yiu t nh ncua cada cundecu vha inxi quixindo tha ahando xii ncua duca cndecu vha innd. 29

    Te cuu vii cuu vha innd tnndo nchaa tnhu ch, te o dacuhando, te duca cdando chi yh o chnu in, te o ndh in. Te nu duca na cdando te o vha cuu innd cndecundo. 30Te tnndo ncha tnhu ch chi t cuxi s ve, chi cada innd s cx dtn chu am cchg xhag xiyu.

    Cue te xca cuu ndh Jess shnged yoco tr nduu ndtat

    yiu (Mr. 2:23-28; Lc. 6:1-5)

    12 Te nduu cuxi nduu ndetat yiu hu Jess ichi ndh cue te xca cuu ndhg, te ta yhag ndhged xichi n c tr te xxhged doc nu x n ngtaged shnged yoco tr, te ndh ndahaged qu n ged qu tr t xxiged cuh. 2Te cue te cu faris n xinged ncua qude cue te xca cuu ndh Jess, nu n xhaged xiig:N cund duca qude cue te

    xca cuu ndhn sahnged yoco

    SAN MATEO11 , 12

  • 33

    tr, te vitna cuxi nduu ndetati? Te t tged duca cdaged cchged xhaged xiig.

    3Te Jss n xhag xiiged:

    Na t dcuahando n tt Y Ndix n chxi ncua n quide ndi Dvi ctnh n xh ndi doc ndh cue te n xica cuu ndh ndi? 4Chi ndi n quhu ndi vehe Y Ndix n quehe ndi p n cuu ndc n xexi ndi ndh cue te n xica cuu ndh ndi, te t t ndi s dc cda ndi ndh cue te n cu, chi meeni cu dt tged caxiged p n cu. 5Te na t xnnd ncua chxi n tt ndi Moss s nch cu dt v ndttged nduu cuxi nduu ndetat? Te d cuchi cuxi s dc t ndtatged nduu cuxi nduu ndetat. 6Te na cch tnhu xiindo s yh c te og cnu ndecu ndhndo dacx vhu s o cnuu. 7

    Dico nchh chi tc tnnnd ncua ch Y Ndix n ttg n cchxi: Yh cun s cndh innd cu tnaha yiundo te d meni s chnnd qut nduu th, duha cchg n ttg. Te nu dc nchh tc tnnnd , te v ch cuhnd cund nchaa yiu t ndcu cuchixi. 8Te yh Te cu an tnhnd nchando, tnh ndc ndh tnhu ndee n s cu nchaa yiu ncua cadyu nduu ndtat cchg xhag xiiged.

    te n ych xio ndahaxi (Mr. 3:1-6; Lc. 6:6-11)

    9Te Jss n xicag cuhg,

    te cunguhug xt vehu.

    10Te x ndc te n ych

    xio ndahad. Te dava cue te xndecu ndcged ncua cadaged cac cuchiged cundg n cu te cnuu, te n xc tnhged ng, te xhaged:Cach tnhu xiind nu cuu

    cada ttnao te ch nduu cuxi nduu ndetat h cchged xhaged xiig.

    11Te Jss n xhag xiiged:

    Te nchh r n ngunihnu mbnd dhv cn te ntavandod cui cuxi nduu ndetat. 12Te yiu og cnyu dcx mb, nu x t s cd s vha s cxyu cui cuxi nduu ndetat cchg xhag xiiged.

    13Te dtnn n xhag xii te

    ch ndahaxi:Ndacani ndahan cchg

    xhag xiid.Te te n ndacanid ndahad,

    te rni n ndha n nduuxi dtn c ng xio ndahad. 14Te cue te cu faris n ndeeged xt vehu, te n ngtaged ndtnhuged nu nsa cadaged cahniged Jss.

    Ncua sa nd tnun cund Jss15

    Te st n cutnn in Jss ncua cunged cada ahaged xiig te n xicag cuhg, te o vi yiu nchc h xig cuh, te tnh cue yiu ch nchc h xig cuh, te n quide ttnag cue yiu. 16Te n xhag xiyu s v chyu yoo cug. 17Te duca n cuu chi n quee ndxi

    SAN MATEO12

  • 34

    ncua n xha Y Ndix xii ndi Chi te n xo ch tnhug nd sanaha n chd tnn ndi n ttg, te duha ndu tnhu n xhag: 18 Tea cud te n sani in s

    cn cuchid n,te o cu ind, te cd nd.Te yh cuaha Esprit

    cundecu ndhd,te dud cahad xii nchaa

    yiu uy s yh o nd qud.

    19 Te v dcd tnhu chd ndh yiu, te ni v cn sad r chd,

    te ni v yo nh tnhu nsa chd cuhud ichi.

    20 Te ni t n cadad cue yiu cu datn tnu nd s cunxi tnhn, te duni yiu c tcyu dtn mch cndl s o qune hm te cunxi ndahv.

    Te duca stnahxi cu yiu chi t nh ndyu cundecyu s cx, te meeni s vha cada ahad xiyu,

    te duni duca cdad nd s nduu ctnun in nchaa yiu s o nd qudd.

    21 Te nchaa yiu nh uy o cundee cu cahnu in hyu xiid.

    Duha n xhag xii ndi Chi n chd tnn ndi n ttg.

    Cchged s ndc ndh Jess esprit cndh yucu vaha (Mr. 3:20-30; Lc. 11:14-23; 12:10)

    22Te n quexo cue te

    n ndc Jss, te ndcaged

    te h te cud, te yh aha esprit cndh yucu vha xiid, te Jss n queuhug esprit cndh yucu vha yh aha xiid, te rni n cuu n nachd te n ndha nd. 23

    Te nchaa yiu xndecu o n cuhuyu s dc n quideg, te n xtnhyu:Va tea cud an tnh ndi

    Dvi te tendaha Y Ndix quixi uya cchyu xtnhyu.

    24Te cue te cu faris n

    tec dhoged ncua ndu tnhu xtnhyu, nu x n xtnhaged:Tea nduhud nchaa esprit

    cndh scuhn yh ha xii yiu, chi duni scuhn chnde ahaxi xiid te dunixi txi tnunxi nchaa esprit duha n xtnhaged.

    25Te Jss n cutnn

    ing ncua ndu tnhu n xtnhaged, nu n xhag xiiged:Te nchh xnnd s nu

    te yndaha naci v c nuud ndh cue te cndhd, te v cdid cunuud. Te duni duca stnah tucuxi cu tucu cue te cchiu u, chi nu v c nuuged cundecuged, te v cdiged cundecuged taxi tnnged. Te duni duca stnah tucuxi cu cue yiu xndecu ni vhe, chi nu v c nuyu cundecyu te v cdiyu cundecu chnyu. 26

    Te nu scuhn duca qudexi queuhuxi cue esprit cndhxi yh aha xii yiu a, te t cu nuuxi ndecuxi te nu duca,

    SAN MATEO12

  • 35

    te v cdi scuhn cundecuxi taxi tnnxi te nu duca qudexi. 27

    Te duha ch chi nchh cchnd s chnde aha scuhn xii quhu nchaa esprit cndhxi yh aha xii yiu. Te nu yh qud cundnd s scuhn chnde ahaxi xii, te xni uhuxi cada cuendnd yo chindee aha xii cue te xca cuu ndhndo queuhuged nchaa esprit cndh yucu vha yh aha xii yiu. Te meeged cchged s nchh t ch ndnd s dc chnd. 28

    Dico yh chi Esprit Y Ndix chnde ahaxi xii quhu nchaa esprit cndh scuhn yh ha xii yiu, te s dc chndee aha Espritg xii, x ctnn s s n s nduu cung ndhu ndaha hag xiindo.

    29Te nchh xnnd s cu

    adh chi v ndcged cundni quhuged duhuged vehe te o ndee, chi dhnag xn huxi tnged te dactu ahaged xiid dtnn duca te ndacuged duhuged nchaa s ndc ndhd.

    30Te nchaa yiu t cndh

    aha xii, te cu h in hyu. Te nchaa yiu t chndee aha xii, te dquee thyu chu quide.

    31Te na cch tnhu xiindo s

    nch yiu qude nchaa s cuh s dh cuu cada chnu in h Y Ndix xiyu, te duni duca cu cada cahnu ing nchaa tnhu cuh tnhu duha chyu. Dico cue yiu na ch h cund Espritg, te yiu v cd

    chnu in h tnhg xiyu. 32

    Te nchaa yiu na ch h cund yh Te cu an tnhyu nchayu, te cuu cada chnu in h Y Ndix xiyu. Dico cue yiu na ch h cund Espritg te v cd chnu in h tnhg xiyu cui vitna ndcu vvyu, te cui na cyu.

    Nd d n n yutnu xn na yutnu cuxi cuend s savdxi

    (Lc. 6:43-45)33

    Te nchh xnnd s nd d n n yutnu xn n yutnu cuxi cuend s svdxi, te xn s nch ytnu vha cu meeni svd vha, dico nchaa yutnu s t vha te cu meeni svd s t vha. Te duha ch cund cada cund vhando ncua ndu chiu quidendo ndo cuend duca ctnun n yiu cundo. 34Dico nchh cnd dtn c d chi o cuihna nnd, te v cn nnd s ndcnd chnd tnhu vha, chi o cuihna nnd. Te nchh xnnd s nch yiu chyu nni vxi inyu. 35Te nchaa yiu vha inxi chyu tnhu vha, chi duni tnhu vha h nyu. Te nchaa yiu cuihna nxi chyu tnhu cuh tnhu duha, chi duni tnhu cuh tnhu duha h nyu. 36

    Te na cch tnhu xiindo s n s nduu cda nd Y Ndix cuchi nchaa nchh yiu ndcu uya, te nchaa tnhu cuh tnhu duha chnd chg s t n qude vhando s dc n chnd tnhu. 37Te

    SAN MATEO12

  • 36

    ncua ndu tnhu n chnd ndo, te duca ch Y Ndix te nu ndcu cuchindo di t ndcu cuchindo. Te nu t cuchindo te ccundo, dico nu ndcu cuchindo te v ccundo

    cchg xhag xii cue te cu faris.

    Cue te cun s cd Jss s va yoo tnh ndcu cada

    (Mr. 8:12; Lc. 11:29-32)38

    Te cue te cu faris, ndh cue te dcuaha aha xii yiu nchaa tnhu n chd tnn ndi Moss xhaged xii Jss:Mstr, cunnd cadan

    s v yo tnh ndcu cada cuend duca ctnun innd s Y Ndix chnde ahag xiin cchged xhaged xiig.

    39Te Jss n xhag xiiged:

    yiu ndcu ichi cueh ichi duha t cunyu tnyu tnhu ch Y Ndix, te yiu cunyu cada s v yo tnh ndcu cada nacua cutnn inyu nu nd s Y Ndix chnde ahag xii. Dico yh chi t ng cada quinyu, chi sa nhyu tnhu ncua n yha ndi Jns te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha, te duni duca yha yh tucu. 40Chi ndi Jns n xhu ndi n nduu n ni xt chc chn vhi nani ballen. Te duni duca yha yh Te cu an tnhnd nchando, chi n nduu n ni cuhu xt uhu. 41Te na s nduu cda nd Y Ndix cuchi nchaa yiu ndcu uya, te dv cach nchaa yiu u Nniv s t n qude nd

    nchaa yiu ndcu vitna, te duca chyu chi myu n dyu ichi cuh ichi duha ctnh n sh ndi Jns uyu n ch ndi tnhu Y Ndix nyu. Dico vitna iha ndcu ndh ahando xii yh, te du og cnu dcx ndi Jns. 42Te nduu cda nd Y Ndix cuchi nchaa yiu, te dv quinnd adh aha n xndaha naci c nda xio datni n qun nchcanchii, te aha o xica n xndecua te n sha n xndedhoa nchaa tnhu n ch ndi Salmn, chi ndi o n s s xn tnn ndi. Te tnh aha cha s t n qude nd nchaa yiu ndcu vitna. Dico vitna iha ndcu ndh ahando xii yh, te du og cnu dcx ndi Salmn.

    Esprit cndh yucu vaha s nnchcva xito cu u

    (Lc. 11:24-26)43

    Te r n qu ha esprit cndh yucu vha xii yiu, te cuhxi ndcuxi xichi n cndcuxi te nhxi te n sani inxi: 44Vhag nh tucu n n xndecu, duha n sani inxi. Te cunuhxi, te r n nasxi, te n xinxi s c n yiu dtn cn vehe n nath n nduu vin te v yog ndc. 45Te st dc te n xicaxi cuhxi cundcx s tnh esprit cndhxi s nh vhg xquide. Te r n nhxi cue esprit te ndca ahaxi cuh cund ngndecu ndhxi yiu. Te yiu uug nnd yhayu dcx nd dhna. Te duni

    SAN MATEO12

  • 37

    duca stnahxi yha nchaa yiu cuihna nxi ndcu uya vitna cchg xhag xiiged.

    Cue an Jss ndh nanga (Mr. 3:31-35; Lc. 8:19-21)

    46Te ch dcn Jss n

    quexo nng ndh cue ang cunyu ch ndh hyu xiig, te n ngnu tnyu nda queh vehe n ndcg. 47Te cue yiu xndecu n xhyu xiig:N quexo nnn ndh cue

    ann xnutnyu queh, te cunyu ch ndh hyu xiin cch yiu xhyu xiig.

    48Te n xhag xii yiu duca

    xha xig:Te cach tnhu yndg yiu

    cu datn nn ndh dtn cue an cchg xhag xii yiu.

    49Te n dnh hg nchaa cue

    te xca cuu ndhg, te n xhag xii yiu:Cue tea cuged dtn

    nn, ndh dtn cue an. 50Te nchaa yiu na cda nchaa nacua ch Tt Dt Ndix Ya ndc ndu, te yiu cyu dtn nn, ndh dtn cue an, ndh dtn cue cha cchg xhag xii yiu duca n dyha tnhu ng.

    Ncua qude te cungac tr (Mr. 4:1-9; Lc. 8:4-8)

    13 Te duni nduu n quee Jss vehe n ndcg, te n xicag cuhg n ngog yuhu lgn. 2Te o cuh yiu n tac n ndcg. Te s dc o cuh yiu nu n queg xt

    brc ntn xt ndute lgn, te n x n ngog, te nchaa yiu xxcuyu yuhu lgn. 3

    Te Jss n ngtag n canig ttn cund nyu ncua tec tnnyu nchaa ncua ndu tnhug, te xhag xiyu: te cungacd tr, 4te

    r n ngtad dngoyod tr, te dava n quene ndava n ngava nd ichi, te n xin cue tla te n nadatcged. 5Te dava n ngava uhu yadi n yh vhi y, te ndhni n xnuxi chi t cvihi uhu. 6Dico r n nayeh te t n cndee inxi chi n ychxi, chi t n nh quh n cn yhoxi. 7

    Te dava n ngava n yc ndqu n tnu u, te nuuni n xnuxi ndh tnu u. Te tnu u n sahnuxi te n dnx ncha tri s n xnu. 8

    Dico davag tr n ngava n ndc hu coco te x o vha n cuu, chi n n n tr te dava yocoxi n nguh c x trxi, te dava yocoxi n nguh ndico trxi, te dava yocoxi n nguh cind trxi. 9Te vitna nchaa nchh yiu n xndedho tnhu n cha, te o vha ch cuha cund cchg xhag xiyu.

    Cue te xca cuu ndh Jess ndc tnhuged nga n cund

    cnga cund n ayiu (Mr. 4:10-12; Lc. 8:9-10)

    10Te cue te xca cuu ndh Jess

    n shged nd ng, te xhaged xiig:Ndcu tnhund nn nu

    n cund duca meni cuend cnn n yiu cchged xhaged xiig.

    SAN MATEO12 , 13

  • 38

    11Te n xhag xiiged:

    Nchh chi sa cch tnhu Y Ndix xiindo s vt qungnd, chi cch tnhug ncua qudeg ndhu ndahag yiu, dico davag yiu chi t n xhag xiyu. 12Te nchaa yiu sa tc tnn te uug cuita tec tnnyu quh n , te nchaa yiu t tc tnn te uug v tc tnnyu. 13Te x nu duha cni meeni cund nyu, chi cui na qunyu nchaa ncua cuu dico ni v ctnn inyu n cund duca cu, te cui na cndedhoyu dico ni v tc tnnyu. 14Te du cund yiu n xha Y Ndix xii ndi Chi te n xo ch tnhug nd sanaha n chd tnn ndi n ttg n cchxi:

    Nchaa nchh cundedhondo tnhu ch, dico ni v tc tnnnd,

    te cui na qunnd ncha nacua cadaxi, dico ni v ctnn innd n cund duca qudexi.

    15 Te duca chi cundo yiu o s inxi,

    te cundo yiu t tc tnn tnhu ch,

    te cu tucundo datn cue yiu cu chi t cunnd cda cuendnd tnhu,

    te ni t cunnd cndedhondo,

    te ni t cunnd tc tnnnd,

    te ni t cunnd ntuha ahando xii cund cada chnu in nchaa yc cuchindo ncua o vha cuu innd cndecundo.

    Duha n xha Y Ndix xii ndi Chi n chd tnn ndi n ttg.

    16Dico nchh chi o vha

    thnd chi ctnun innd ncha nacua qude, te ctnun tucu innd ncha nacua ndu tnhu ch. 17Te na cch tnhu nd xiindo s o vi cue te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha ndh nchaa davag yiu vha inxi n cuinyu cundhyu nchaa s ndhnd vtna quide dico t n xnyu, te n cuin tucyu cundedhoyu nchaa tnhu nddhondo vtna ch te t n xndedhoyu.

    Jss chg ncua quexi cuend te cungac tr

    (Mr. 4:13-20; Lc. 8:11-15)18

    Te vitna cundedho vhando na cch tnhu xiindo ncua quexi cuend te cungac tr n cani nnd. 19Te tr s n quene ndava n ngava nd ichi, x cx dtn yiu n xndedho tnhu s ch ncua ndhu ndaha ha Y Ndix xiyu, dico t n cunyu tnyu, chi scuhn cuhxi ndatuhxi inyu cund s v cnchc nihnyu ncua ch tnhu. 20Te tr s n ngava uhu yadi n yh vhi y, x cx dtn yiu n xndedho tnhu Y Ndix te d n n tnyu tnhug, 21dico r n ngta yiu ccuh hyu xiyu di nndg s yhayu s cund tnhug, te cnde inyu chi dyu tnhug cund s t nh ndyu. 22Te tr s n ngava n yc ndqu n tnu

    SAN MATEO13

  • 39

    u, x cx dtn yiu n tec dhoxi tnhu Y Ndix dico cu cu n nacuanayu tnhug, chi cund meeni s uya hu inyu, ndh cund s o sni inyu cuu cucyu, te meeni ncha x h nyu te t hu inyu tnhu s n xndedhoyu ncua cada vhayu cundecyu. 23Dico tr s n ngava n ndc hu coco, x cx dtn yiu n xndedho tnhu Y Ndix te qudyu ncua ch tnhug. Te cada innd s yiu cyu dtn tr s n nguh yocoxi c x trxi, ndh tr s n nguh yocoxi ndico trxi, ndh tr s n nguh yocoxi cind trxi. Duca stnahxi cyu chi o vha qudyu cchg xhag xiiged.

    Cund nchaa ch sa t vaha xinu xt tr

    24Te Jss n canig cund

    n yiu ncua tec tnnyu tnhug, te xhag xiyu:Te vitna na cni cund

    nnd ncua tec tnnnd ncua cadaxi r ndhu ndaha ha Y Ndix xii yiu. te o vha tr n sacd n hd. 25

    Dico xt ni n sh te cu h in h xid, te n dngoyod ndqu n yc s t vha n n sacd tr. 26Te r vitna vha vha n ngtaxi qune yoco nchaa tri, te n xnu coyo nchaa yc s t vha. 27Te cue te xnu cuechi n te n sac tr n xtnhu ahaged xiid s dc n

    xnu ch s t vha n trd, te xhaged: Ptr, nsa n cuu nu n xnu ch s t vha n trn, te o vha ca tri n sacn n cu?, cachged xhaged. 28Te te cu patrged n xhad xiiged: te cu h in h nhi xii duca n quided n shd n dngoyod ndqu n ch s t vha n tr nu duca n xnu coyoxi, cchd xhad xiiged. Te cue te xnu cuechi nd n xhaged xiid: Te nu cunn te quh n nd tnuhund nchaa ch s t vha n xnu n trn, cchged xhaged xiid. 29Te te cu xtoh tr n xhad xii cue te xnu cuechi nd: h, v quh n nd tnhundo, chi r tnuhundo te tnhni tr quene chi ca vihi ch. 30Vhag ch d n cuhnu nahi nd n cu tri, te dtnn nducu cue te quh n ged tnuhuged nchaa ch s t vha, te dactu nuhnged te cahmiged, te dtnn nquehndged tr nacaniged te nataxhaged xt yac, cchd xhad xiiged duha n cani Jss cund nyu.

    Cund ndqu n yutnu nni mostz (Mr. 4:30-32; Lc. 13:18-19)

    31Te Jss n cani tucug ng

    cund n yiu ncua tec tnnyu tnhug, te xhag xiyu:Na cni cund nnd

    ncua tec tnnnd ncua cadaxi r ndhu ndaha ha Y Ndix xii

    SAN MATEO13

  • 40

    yiu. te n quehed ndqu n yutnu nni mostz te nhed cuh n sacd n hd. 32Te ndqu n yutnu o chhu, dico r n xnuxi te shnugxi dcx ncha ch, te cue qut ndva n tch cdhaged tacged n dtxi cchg xhag xiyu.

    Ncua qude levadur (Lc. 13:20-21)

    33Te Jss n xha tcug xii yiu:

    Te na cch tnhu tucu xiindo ncua cadaxi r ndhu ndaha ha Y Ndix xii yiu. adh n chihia levadr n arrb yuchi tr, te levadr n quidexi n ndaa nh yusa cchg xhag xiyu.

    Meeni cund n cani Jss n ayiu (Mr. 4:33-34)

    34Te meeni cund n cani Jss

    n yiu nd tnah r n dnh hg xiyu tnhug. 35Te duca n quideg chi n quee ndxi ncua n chd tnn te n xo ch tnhu Y Ndix nd sanaha n ttg n cchxi:

    Meeni cund cani n yiu r danhyu tnhu cund tec tnnyu,

    te nchaa tnhu s vt yog cundedho danhyu, te nchaa tnhu nd yhuxi nd ctnh n ngva uy.

    Duha n chd tnn te n ttg.

    Jss chg ncua quexi cuend ch sa

    t vaha ca xt tr36

    Te Jss n dndcg yiu te cunuhg vehe, te cue te xca cuu ndhg n xhaged xiig:

    Cach tnhu xiind nsa quexi cuend ch s t vha ca xt tr cchged xhaged xiig.

    37Te Jss n xhag xiiged:

    Te cch n sac tr cvha c yh Te cu an tnhnd nchando. 38Te nchaa n n sac te tr cx y. Te tat vha cx cu yiu yndaha aha Y Ndix. Te nchaa ch s t vha cx yiu yndaha aha scuhn. 39Te te n dngoyo ndqu n ch s t vha n tr cd mee scuhn. Te nduu ntehndn tr cx ndu ndh nihnun nchaa s uya. Te nchaa yiu nquehnd tr cyu meeni cu esprit xn cuchi n Y Ndix. 40Te dtn cada cue te quh n tnuhu nchaa ch s t vha dactu nuhnged te cahmiged, duca stnahxi yha nchaa yiu cndh yucu vha na s nduu. 41Te yh Te cu an tnhnd nchando tendaha nchaa esprit xn cuchi n quh n xi nadatcxi nchaa yiu snu ichi cue tnaha yiuxi ichi cuh ichi duha, ndh nchaa davag yiu t qude vha, te nchaa yiu xndecyu nchaa n ndc cu yiu yndaha. 42Te cue esprit daquh n xi cue yiu n h n cy, te yc o ndhyyu te dc rhn cuu nhuyu s st inyu s ndhyu. 43Te nchaa yiu qude nchaa nacua cun Ttyu Dt Ndix, yiu o cunyu cundecyu n ndcg tx tnng, chi cuyu dtn

    SAN MATEO13

  • 41

    nchcanchii dayhyu cundecyu n ndcg. Te nchaa nchh yiu nddho nchaa tnhu cha, te o vha ch cuha cund cchg xhag xiiged.

    Cund s io ndyhu44

    Te Jss xha tcug xiiged:Na cni tucu ng cund

    nnd ncua tec tnnnd ncua cadaxi r ndhu ndaha ha Y Ndix xii yiu. te n nanhd s o ndyhu yndxi xichi, te n nachindxi tucud duni n n nanhd, te o n cud nd s dc n nanhd x. Te n xicad cunuhd te n nadicod nchaa s ndc ndhd, te n nacuaad uhu n dc n nanhd x.

    Cund s io ndyhu nni prl45

    Te na cni tucu ng cund nnd ncua tec tnnnd ncua cadaxi r ndhu ndaha ha Y Ndix xii yiu. te qude ndh ndcd s nn prl s o ndyhu. 46Te n nanhd yiu ndcu ndh prl s og ndyhu, te n xicad cunuhd te n nadicod nchaa s ndc ndhd, te n shd n saad prl s og ndyhu.

    Cund unu tnged chc47

    Te na cni tucu ng cund nnd ncua tec tnnnd ncua cadaxi r ndhu ndaha ha Y Ndix xii yiu. Cue te tn chc n dqueged unuged xt ndute lmr

    tnged chc, te dc nuu dc nihnu chc cungueeged xt unu. 48Te r n cutnn inged s n cht unuged, te n natavaged n nene yuhu lmr, te n ngtaged ncxiged nchaa chc. Te nchaa chc vha dquegedd xt tdihi, te nchaa chc nh dngoyogedd. 49Te dtn n quide cue te duca cda cue esprit xn cuchi n Y Ndix n s nduu v cndcug nchaa s uya, chi cue esprit daque dxi nchaa yiu n quide vha tnu nchaa yiu t n qude vha. 50Te nchaa yiu t n qude vha daquh n hx xyu n h n cy, te yc o ndhyyu, te dc rhn cuu nhuyu s st inyu cund s ndhyu cchg xhag xii cue te xca cuu ndhg.

    Cund cue te ndcu ndh s ni quee tu dhna ndh

    s ni quee tu saa51

    Te Jss n xc tnhg nged, te xhag xiiged:N tec tnnnd ncua

    ndu nchaa tnhu n ch? cchg xhag xiiged.

    Te n xhaged xiig:N tec tnnnd cchged

    xhaged xiig.52

    Te n xha tcu Jess xiiged:Te nu te dcuaha aha

    xii yiu nchaa tnhu n chd tnn ndi Moss n ctnun ind ncua qude Y Ndix ndhu ndahag yiu, te te cd

    SAN MATEO13

  • 42

    dtn te cu xtoh vehe. Te te cu xtoh vehe n queuhud nchaa s n quee tu dhna ndcu ndhd, ndh nchaa s n quee tu saa. Te duca stnahxi cu te te nu na ctnun ind ncua qude Y Ndix ndhu ndahag yiu cchg xhag xiiged.

    Jss ndcga u n ni sahnug (Mr. 6:1-6; Lc. 4:16-30)

    53Te st n yha duca n

    cani Jss cund nged, te n xicag cunuhg. 54Te n ndexog u n c g, te cunguhug xt vehu ca u te n ngtag dnhg yiu. Te nchaa yiu nddho nchaa tnhu chg xcuhuyu, te xtnhyu:Nsa n cuu nu o vha

    ctnun in tea ncua cunduu tnhu chd, te quded nchaa s v yo tnh ndcu cadai? 55Te dc dhe te cu carpinter ndh t Mri cd, te and c t Jcob, ndh t Ch, ndh t Xm, ndh t Jds. 56Te cue chad ndc ndh ahyu xiio a. Te nsa n quided nu nd dc o vha ctnun ind ncua cunduu tnhu chdi? cchyu xtnhyu.

    57Te t n cunyu ch

    ndh vhayu Jss, dico meeg n xhag xiyu:Te nu te ch tnhu Y

    Ndix n nsd ud, te nchaa yiu ud ndh nchaa yiu cu ndmeed t nhyu s yhu nd, dico cue yiu nchaa davag u

    chi nhyu s yhu nd cchg xhag xiyu.

    58Te t n qude Jess ttn

    n s v yo tnh ndcu cada u, chi t n cunyu qund in hyu xiig.

    Ncua n cuu n xh t Ju te dcuandute aha xii yiu

    (Mr. 6:14-29; Lc. 9:7-9)

    14 Te duni dv n nh t Hrods tnhu nchaa ncua qude Jess, te t Hrods cd te txi tnun distrt Galle. 2Te n xhad xii nchaa cue te ndcu ndhd:Te dii cundxi nh

    cud t Ju te dcuandute aha xii yiu, te n xh n cu te n ndotod nu dc ndcd qudd nchaa s v yo tnh ndcu cada cachd xhad xiiged.

    3Te duca n ch t Hrods

    chi meed n tchd n tn ahaged xii t Ju, te n dct haged xiid, te n chihi ahaged veca. Te duca n quide t Hrods s cund aha nni Herodis, aha n cndeca and t Lp, te n naquehe ahad xiia ndca ahad. 4Te t Ju n xhad xii t Hrods: t n qude vhan dha

    n naquehen ha n cndeca ann duha n xha t Ju xii t Hrods.