16
TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 2014

TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN

ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG

VIỆT NAM NĂM 2014

Page 2: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

Bản quyền © 2014

Thuộc Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc và Chương trình UN-REDD Toàn Cầu

Những phân tích và kiến nghị của báo cáo này không nhất thiết thể hiện quan điểm của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc hay Chương trình UN-REDD Toàn Cầu

Tác giả: TS. Nguyễn Quang Tân cùng với TS. Nguyễn Hữu Dũng, TS. Hoàng Huy Tuấn, TS. Phan Triều Giang, TS. Huỳnh Thu Ba, TS. Ngô Trí Dũng, Nguyễn Việt Dũng, Hoàng Công Hoài Nam, Thân Trọng Toản, Lê Hà Phương, Trần Lê Trà, TS. Trần Nam Thắng, Phạm Nguyễn Thành, Hà Huy Anh, Đỗ Phương Thảo, Tina Solvberg và Kristin DeValue.

Thiết kế: Công ty In Phú Sỹ

Ảnh: Đỗ Phương Thảo

Page 3: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN

ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG

VIỆT NAM NĂM 2014

Page 4: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 20144

Page 5: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 2014 1

Giới thiệu

Đánh giá quản trị có sự tham gia của các bên (PGA) cho REDD+ là một tiến trình bao quát nhằm thu hút sự tham gia của các bên liên quan khác nhau từ chính phủ, xã hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững chắc và đáng tin cậy. Việc có được thông tin này là bước đi đầu tiên để khắc phục những điểm yếu của quản trị, và về lâu dài, sẽ là cơ sở để cải cách chính sách. Nếu những thông tin này được sử dụng một cách bài bản, PGA có thể phát huy tiềm năng như là một cơ chế thực hiện trách nhiệm giải trình.

Phân tích và giải quyết các thách thức về quản trị là chìa khóa để giải quyết các nguyên nhân sâu xa của nạn mất rừng, cũng như xác định và giảm thiểu những thiếu sót và rủi ro trong hệ thống và cấu trúc quản trị hiện hành. Để có thể giải quyết nghiêm túc những thách thức về quản trị thì việc tiếp cận dữ liệu quản trị đáng tin cậy và vững chắc là rất cần thiết.

Tiến trình thí điểm PGA ở Lâm Đồng

Việt Nam là một trong bốn nước trên thế giới tiến hành thử nghiệm PGA trong khuôn khổ của Chương trình UN-REDD Toàn Cầu. Tiến trình PGA ở Việt Nam bắt đầu năm 2012 với các hoạt động thí điểm tập trung tại tỉnh Lâm Đồng từ năm 2013. Tiến trình được thực hiện với sự tham gia của nhiều bên liên quan, trong đó Tổng cục Lâm nghiệp là cơ quan đầu mối ở cấp Trung ương và Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lâm Đồng là cơ quan đầu mối cấp tỉnh. Các tổ chức phi chính phủ Việt Nam, các trung tâm nghiên cứu và trường đại học, các cơ quan nhà nước cấp tỉnh và huyện, và chính quyền cấp xã cũng tham gia vào tiến trình thông qua nhóm Nòng cốt tỉnh Lâm Đồng (bao gồm 15 thành viên từ các cơ quan ban ngành các cấp cũng như đại diện đoàn thể thuộc tỉnh Lâm Đồng) và nhóm Chuyên gia (bao gồm 7 thành viên từ bên ngoài tỉnh), với sự điều phối chung của Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP).

Tiến trình thí điểm PGA này nhằm hai mục tiêu cơ bản: 1) xác định các điểm mạnh và hạn chế/ điểm yếu liên quan đến các vấn đề quản trị được lựa chọn tại tỉnh Lâm Đồng nhằm đưa ra những khuyến nghị khắc phục những điểm yếu/ hạn chế, nâng cao hiệu quả quả trị, và 2) xây dựng trình tự và phương pháp luận thực hiện PGA có thể áp dụng được ở các tỉnh khác để có được bộ thông tin quản trị ở cấp quốc gia. Điều này rất hữu ích trong việc đóng góp vào việc cung cấp thông tin cho Hệ thống đảm bảo an toàn cho REDD+ mà Việt Nam cần báo cáo hàng năm với UNFCCC.

Page 6: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 20142

Nội dung đánh giá PGA tại Lâm ĐồngVấn đề A: Sự tham gia của các bên liên quan tại địa phương vào quá trình ra và thực hiện quyết định khoán rừng Vấn đề B: Quyền với rừng (và chia sẻ lợi ích từ rừng)

Hai nội dung (vấn đề quản trị) đánh giá thí điểm (xem Hộp) được xác định đưa trên cơ sở một Phân tích Bối cảnh và Thể chế được thực hiện tại tỉnh với sự tham gia của các bên liên quan và các thảo luận của thành viên nhóm Nòng cốt của tỉnh và nhóm Chuyên gia PGA. Trên cơ sở hai vấn đề quản trị được chọn, nhóm Chuyên gia và nhóm Nòng cốt tỉnh Lâm Đồng đã thảo luận, xây dựng và thống nhất các chỉ số đánh giá và công cụ thu thập số liệu (mẫu điều tra) thứ cấp và sơ cấp. Các mẫu điều tra này được tập huấn cho một nhóm điều tra viên gồm thành viên của nhóm nòng cốt tỉnh và các chuyên gia tư vấn độc lập. Sau đó các mẫu điều tra được thử nghiệm tại hiện trường ở địa bàn xã, huyện rồi hoàn thiện trước khi thực hiện việc thu thập dữ liệu trên thực tế. Việc đánh giá thí điểm được triển khai trên địa bàn 16 thôn thuộc 8 xã trong 4 huyện Đơn Dương, Đức Trọng, Đam Rông và Thành phố Đà Lạt trong tháng 5/2014 – xem Hình 1.

Hình 1: Vị trí các huyện điều tra

Kết quả đánh giá

Kết quả đánh giá chỉ ra rằng có những điểm mạnh cũng như hạn chế cần khắc phục đối với cả hai nội dung đánh giá, cụ thể là:

Page 7: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 2014 3

Về “sự tham gia của các bên liên quan tại địa phương vào quá trình ra và thực hiện quyết định khoán rừng”:

Điểm mạnh:

• Ở cấp vĩ mô có một hệ thống văn bản pháp lý về khuyến khích sự tham gia của các bên liên quan (nhất là người dân cấp cơ sở) và khoán rừng tới người dân. Ngoài ra, có các văn bản hướng dẫn cụ thể thực hiện các nguyên tắc/ ý tưởng chính sách này tại hiện trường.

• Khung chính sách cũng chỉ ra một hệ thống giải quyết khiếu nại/ mâu thuẫn cho các bên liên quan để áp dụng trong các hoạt động lâm nghiệp.

• Cán bộ thuộc các cơ quan liên quan đến tiến trình khoán rừng đã có những tập huấn về kỹ năng tuyền truyền khi làm việc với người dân. Ngoài ra, họ cũng có những trải nghiệm trong quá trình làm việc với người dân và các bên liên quan.

• Tỉnh Lâm Đồng đã dành một dòng ngân sách quan trọng cho nâng cao nhận thức (pháp luật) và năng lực quản lý bảo vệ rừng của các bên liên quan (20-30% tổng ngân sách quản lý phí từ tiền chi trả DVMTR).

• Đã có nhiều nỗ lực nhằm chia sẻ các thông tin liên quan đến việc khoán rừng qua nhiều hình thức khác nhau (xem Hình 2). Ngoài ra trong quá trình thực hiện công tác khoán rừng, nhất là năm đầu tiên, đã có những nỗ lực đưa người dân tham gia vào tiến trình thảo luận và ra quyết định liên quan.

Hình 2: Hình thức người dân tiếp nhận thông tin về khoán rừng

4

8

12

16

20

Nhó

m đ

ược

phỏn

g vấ

n

Nhóm nhận rừng

Nhóm không nhận rừng

0Loa truyền

thanh Tài liệuphát/tờ rơi

Tuyên truyền lưu động

Trưởng thôn thông báo

Truyền hình Họp tuyên truyền phổ

biến

Hình thức khác

Hình thức tiếp nhận thông tin

• Trong quá trình triển khai công tác khoán rừng đã có sự kết hợp giữa các yếu tố mang tính truyền thống và tập quán của người dân địa phương với các quy

Page 8: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 20144

định của pháp luật, tránh những xáo trộn trong quản lý bảo vệ rừng.

• Trong quá trình giải quyết mâu thuẫn, người dân thường tự giải quyết nội bộ. Hình thức khá hiệu quả khi giải quyết trong nội bộ một cộng đồng bởi đây là hình thức họ quen thuộc từ lâu.

Hạn chế/ khoảng trống cần khắc phục:

• Mặc dù khung pháp luật có các văn bản và hướng dẫn thực hiện khuyến khích sự tham gia của các bên liên quan (nhất là người dân cấp cơ sở) và khoán rừng tới người dân, các văn bản hướng dẫn khoán rừng chưa có sự liên hệ với văn bản hướng dẫn khuyến khích sự tham gia.

• Tương tự như vậy, khung pháp lý có chỉ ra một hệ thống giải quyết khiếu nại/ mâu thuẫn cho các bên liên quan để áp dụng trong các hoạt động lâm nghiệp, tuy nhiên các văn bản hướng dẫn khoán rừng chưa có sự liên hệ với văn bản hướng dẫn thực hiện việc giải quyết khiếu nại/ mâu thuẫn.

• Mặc dù đã có những tập huấn và trải nghiệm trong quá trình làm việc với người dân và các bên liên quan khác nhưng các cơ quan chịu trách nhiệm thực hiện tiến trình khoán rừng vẫn còn có hạn chế về năng lực thúc đẩy sự (bao gồm kiến thức và kỹ năng liên quan) nhằm đảm bảo sự tham gia hiệu quả của các bên liên quan, nhất là các nhóm người dân khác nhau.

• Tuy tỉnh Lâm Đồng đã dành một dòng ngân sách quan trọng cho nâng cao nhận thức (pháp luật) và năng lực quản lý bảo vệ rừng của các bên liên quan, dòng ngân sách này còn mang tính chung chung chứ chưa có sự nhấn mạnh (chi tiết) vào việc cần phải sử dụng ngân sách này để thúc đẩy sự tham gia của các bên liên quan.

• Mặc dù có những nỗ lực đưa người dân tham gia vào tiến trình thảo luận và ra quyết định liên quan đến khoán rừng, sự tham gia của người dân còn hạn chế hơn rất nhiều so với những gì họ được pháp luật cho phép (xem Bảng 1). Hơn thế nữa, sự hiểu biết của người dân về quyền được tham gia của họ cũng hạn chế.

Bảng 1: Tóm tắt việc thực hiện quyền tham gia của người dân nhận khoán

Quy định pháp luật

Thực tế thực hiện

Được cung cấp thông tin Có Có, qua nhiều hình thức Được tham vấn/ đóng góp ý kiến Có Có, thông qua họp thônĐược quyết định vị trí & diện tích khoán Không KhôngĐược quyết định hình thức khoán Có KhôngĐược quyết định mô hình giao khoán Có KhôngĐược quyết định đối tượng nhận khoán Có Có, ở một số điểm

Page 9: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 2014 5

Được tham gia thực hiện quyết định Có CóĐược tham gia giám sát/ đánh giá việc thực thi Có KhôngĐược điều chỉnh quyết định trong quá trình thực hiện Không KhôngXác định mức hưởng lợi Không Không

• Hơn thế nữa, dù có tác động tới và bị tác động bởi rừng được khoán, song sự tham gia vào tiến trình khoán rừng cũng như sự hiểu biết về các thông tin liên quan đến khoán rừng của các nhóm người dân không nhận khoán rừng và nhất là nhóm phụ nữ (kể cả phụ nữ thuộc các hộ có nhận khoán rừng) còn rất thấp.

• Tuy đã có nhiều nỗ lực nhằm chia sẻ các thông tin liên quan đến việc khoán rừng qua nhiều hình thức khác nhau, sự minh bạch của tiến trình khoán không được duy trì được lâu. Các quyết định được đưa ra thiếu sự thảo luận của người dân và việc chọn hộ nhận khoán từ năm thứ hai trở đi không theo tiêu chí rõ ràng.

• Mặc dù việc triển khai công tác khoán rừng có áp dụng các đặc điểm/ yếu tố truyền thống về quản lý rừng, việc vận dụng những yếu tố này không có tính hệ thống. Thông tin về các yếu tố truyền thống được vận dụng không được chia sẻ cụ thể với tất cả các bên liên quan, nhất là với người dân.

Về quyền với rừng (và chia sẻ lợi ích):

Điểm mạnh:

• Khung chính sách có các quy định về các bên liên quan và về quyền (và lợi ích) từ rừng, và thời hạn của quyền với rừng của từng bên. Các quy định pháp luật cũng chỉ rõ các giấy tờ được giao cho từng bên liên quan để làm bằng chứng về quyền với rừng của họ.

• Tỉnh Lâm Đồng đã dành một nguồn ngân sách quan trọng cho nâng cao nhận thức liên quan đến bảo vệ rừng. Hàng năm, các đơn vị chủ rừng và Kiểm lâm có nhiều nỗ lực phổ biến và tuyên truyền pháp luật cho các bên liên quan, đặc biệt là người dân.

• Tỉnh Lâm Đồng đã thành lập các trung tâm tư vấn pháp lý cho người dân, đặc biệt là người dân tộc thiểu số.

• Khi cần phải thực hiện thu hồi đất cho các mục đích kinh tế và công cộng, các bên liên quan (nhất là người dân) tuân thủ tốt những quyết định được đưa ra.

Hạn chế/ khoảng trống cần khắc phục:

• Khung chính sách pháp luật không thể chế hóa các tập quán truyền thống (liên quan đến quản lý và bảo vệ rừng) của người dân. Nói cách khác, chưa có sự tương tác với luật tục/ truyền thống trong khuôn khổ pháp luật.

Page 10: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 20146

Page 11: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 2014 7

• Mặc dù đã có nhiều nỗ lực phổ biến và tuyên truyền pháp luật cho các bên liên quan, đặc biệt là người dân, đối tượng được phổ biến pháp luận chưa đủ rộng (mới chỉ tập trung vào nam giới và nhóm dân nhận khoán rừng) và phương pháp tập huấn chưa có sự tương tác cao giữa tập huấn viên và người học. Điều này dẫn đến sự hiểu biết pháp luật của người dân còn hạn chế, nhất là với nhóm không nhận khoán rừng và phụ nữ.

• Thông tin về các trung tâm tư vấn pháp lý cho người dân không đến với người dân và người dân khi cần tư vấn pháp luật vẫn phụ thuộc vào người sống trong thôn.

• Các bằng chứng về quyền với rừng trên thực tế không hoàn toàn rõ ràng cho các bên do hệ thống biển báo ranh giới và thông tin về chủ rừng/ người nhận khoán còn thiếu về mặt số lượng và nội dung thông tin. Hồ sơ khoán rừng – bằng chứng về quyền của người nhận khoán – chưa được giao đầy đủ cho họ (xem Hình 3).

Hình 3: Sự hiểu biết của các hộ nhận khoán về hồ sơ khoán rừng

Không biết là có hợp đồng khoán rừng 30%

Hiện đang giữ hợp đồng khoán rừng 18%

Biết là có hợp đồngkhoán nhưng không được nhận 52%

• Có sự khác biệt đáng kể về diện tích rừng do từng bên liên quan quản lý, nhất là giữa người dân và cơ quan nhà nước và giữa quyền pháp lý và thực tế. Ngoài ra, việc thực hiện các quyền do pháp luật cho phép cũng có sự khác nhau giữa các bên liên quan.

• Mặc dù có sự tuân thủ các quyết định thu hồi đất, người dân liên quan không hoàn toàn hài lòng với những quyết định đó do không có sự thương thảo về các phương án và mức đền bù với họ.

• Quyền của các hộ nhận khoán không được đánh giá là bền vững. Với người

Page 12: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 20148

dân rừng chỉ được khoán cho họ (chứ không được giao) và việc có tiếp tục được khoán tiếp hay không, hay nếu bị nhà nước thu hồi thì có được đền bù xứng đáng hay không người dân cũng không hoàn toàn chắc chắn.

• Việc giải quyết mâu thuẫn về quản lý rừng thường dựa vào nguyên tắc pháp luật khiến người không có quyền pháp lý với rừng bị yêu cầu ngừng các hoạt động của mình. Do không tính đến các nhu cầu thực tiễn và các truyền thống địa phương khiến cho mâu thuẫn có khả năng tái diễn cao.

• Có nhiều rủi ro tiềm năng ảnh hưởng đến tính bền vững/ độ an toàn của quyền với rừng của những người nhận khoán rừng, do xuất phát từ những thực tế như thiếu sự tham gia của toàn dân trong quyết định chọn hộ nhận khoán rừng, hay thiếu sự thảo luận và giải pháp giúp người dân phát triển sinh kế để tránh xâm canh lại vào rừng trong quá trình giải quyết mâu thuẫn.

Đề xuất

Các kết quả đánh giá có những ý nghĩa về mặt chính sách và thực tiễn như sau:

Về chính sách, pháp luật:

• Các văn bản hướng dẫn thực hiện chính sách cần có sự liên hệ với chính sách hoặc các văn bản hướng dẫn có liên quan để nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc triển khai các chính sách khác nhau một cách đồng bộ tại địa phương và giúp cho cán bộ chịu trách nhiệm thực thi biết được các văn bản pháp luật cần được vận dụng.

• Khung pháp luật lâm nghiệp cần cho phép (thể chế hóa) việc vận dụng những yếu tố truyền thống, tập quán phù hợp trong quá trình quản lý rừng tại địa phương, trong đó bao gồm cả các quyền truyền thống phù hợp với thực tế.

• Điều chỉnh quy trình hướng dẫn thực thi khoán rừng trong đó bổ sung hướng dẫn thực hiện tiến trình có sự tham gia nhằm tăng cường sự tham gia của các bên liên quan trong tiến trình thực hiện khoán rừng.

Về năng lực và nhận thức của các bên liên quan:

• Cần đánh giá nhu cầu nâng cao năng lực về phương pháp có sự tham gia và các kỹ năng thiết kế cũng như thúc đẩy sự tham gia. Từ đó xây dựng và triển khai chương trình nâng cao năng lực thúc đẩy cho các cán bộ trực tiếp làm việc với người dân.

Page 13: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 2014 9

• Trong nguồn ngân sách dành cho nâng cao năng lực quản lý bảo vệ rừng có thể có một dòng ngân sách chi tiết cho việc nâng cao năng lực thúc đẩy sự tham gia.

• Cần xây dựng một đội ngũ giảng viên cấp cơ sở từ những người sinh sống tại địa phương và quen biết với người dân để giúp nâng cao nhận thức cho người dân về lâu dài.

• Khi tiến hành nâng cao nhận thức cho người dân cần tổ chức hơn một sự kiện một lần (ví dụ tổ chức hai hoặc ba buổi tập huấn cho một thôn với nội dung như nhau) để đảm bảo người dân nào không thể đến sự kiện này có thể đến sự kiện khác.

Về thực tế triển khai tại địa phương:

• Cần xây dựng/ củng cố hoạt động của ban giám sát việc thực thi các chương trình và dự án tại địa phương để đảm bảo các nguyên tắc dân chủ cơ sở được áp dụng và các quyền chính đáng của người dân được thực thi.

• Để tránh tình trạng tái diễn các mâu thuẫn và nâng cao hiệu quả quản lý bảo vệ rừng, trong quá trình giải quyết mâu thuẫn về quản lý rừng cần vận dụng phương pháp có sự hợp tác trong đó tính đến các nhu cầu thực tiễn và các truyền thống địa phương và đi đến một giải pháp có sự tham gia của tất cả các bên liên quan.

Với tỉnh Lâm Đồng, báo cáo đề xuất thực hiện các hoạt động sau trong thời gian trước mắt:

1. Xây dựng và thực thi quy trình hướng dẫn thực thi khoán rừng ở Lâm Đồng nhằm tăng cường sự tham gia của các bên liên quan trong tiến trình thực hiện khoán rừng.

2. Xây dựng chương trình nâng cao nhận thức về quyền và nghĩa vụ đối với rừng cho tất cả người dân (chứ không chỉ cho riêng nhóm nhận rừng), đặc biệt là nhóm phụ nữ và những người dân tộc thiểu số không nhận rừng.

3. Xây dựng và áp dụng thí điểm cơ chế giải quyết mâu thuẫn trong quản lý tài nguyên rừng có sự tham gia của các bên liên quan, nhấn mạnh việc tìm hiểu lý do dẫn đến mâu thuẫn – tiến trình đàm phán với các bên liên quan trong việc giải quyết các mâu thuẫn. Các hoạt động chính bao gồm:

4. Thúc đẩy hoạt động của các Trung tâm tư vấn pháp lý cho người dân tại các huyện (thành lập theo quyết định 1212/QD-UBND ngày 08/05/2008)

Báo cáo cũng thảo luận các bài học kinh nghiệm từ tiến trình thí điểm PGA tại tỉnh Lâm Đồng. Trên cơ sở những bài học kinh nghiệm này, báo cáo cũng đề xuất 5 bước cơ bản để thực hiện PGA trong tương lai – xem Hộp 1.

Page 14: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 201410

Hộp 1: Các bước đề xuất thực hiện PGA

Bước 1: Phân tích bối cảnh và thể chế (ICA). Đầu ra mong đợi: báo cáo phân tích rõ về thể chế và bối cảnh và các bên liên quan, bao gồm cả đề xuất các mảng vấn đề quản trị chính làm cơ sở cho việc chọn nội dung chính cho đánh giá PGA.Bước 2: Thành lập nhóm nòng cốt cấp tỉnh, nhóm hỗ trợ bên ngoài và xây dựng kế hoạch thực hiện PGA. Đầu ra mong đợi: 1) nhóm làm việc và hỗ trợ với nội dung công việc rõ ràng cho cả nhóm và từng thành viên, và 2) kế hoạch thực hiện PGA.Bước 3: Xây dựng khung đánh giá và các mẫu thu thập số liệu. Đầu ra mong đợi: 1) Khung đánh giá, bao gồm các vấn đề quản trị cần đánh giá và các chỉ số liên quan, 2) các mẫu điều tra và hướng dẫn thu thập số liệu, 3) kế hoạch thu thập số liệu.Bước 4: Thu thập số liệu. Đầu ra mong đợi: Các số liệu cần thiết cho các chỉ số đánh giá được thu thập và nhập vào máy tính.Bước 5: Phân tích và viết báo cáo đánh giá. Đầu ra mong đợi: Báo cáo đánh giá trong đó phân tích kết quả đánh giá theo từng chủ đề, chỉ ra các điểm mạnh, điểm yếu và đưa ra các kết luận và khuyến nghị.

Nhìn chung, nhóm Chuyên gia và nhóm Nòng cốt thấy rằng, với tính tin cậy thông qua sự tham gia và đóng góp của các bên liên quan suốt quá trình, báo cáo PGA có thể đóng góp các thông tin dữ liệu bổ ích cho việc nâng cao hiệu quả quản trị rừng bền vững. Thông tin dữ liệu quản trị này không chỉ đóng góp tốt cho việc hoạch định chính sách và ra quyết định mà còn có thể được sử dụng đưa vào Hệ thống đảm bảo an toàn của Việt Nam, đặc biệt là với các yêu cầu trong Đảm bảo an toàn Can-cun. Cụ thể là việc đóng góp thông tin cho yêu cầu (b) trong đó nêu rõ yêu cầu các cấu trúc quản trị rừng minh bạch và hiệu quả; yêu cầu (c) liên quan tới việc tôn trọng các kiến thức và quyền của các cộng đồng dân tộc thiểu số, và cuối cùng là yêu cầu (d) liên quan tới sự tham gia đầy đủ và hiệu quả của các bên liên quan.

Do vậy, các nhóm thống nhất với việc đề xuất PGA được mở rộng tiến hành ở các tỉnh thực hiện tiến trình REDD+ ở Việt Nam nhằm cung cấp các thông tin quản trị tin cậy làm cơ sở để hoạch định chính sách và việc ra quyết định. Khi tổng hợp được kết quả từ các tỉnh sẽ có kết quả cho một đánh giá ở cấp quốc gia. Các thông tin quản trị thu thập được cho đánh giá quốc gia có thể được dùng trong việc thông tin kết quả thực hiện REDD+ giai đoạn 2 cũng như làm nguồn cho Hệ thống thông tin về Đảm bảo an toàn – đặc biệt là với các yêu cầu trong Đảm bảo an toàn Cancun như đã nêu ở trên.

Dữ liệu PGA cần được cập nhật theo chu kỳ nhất định để có thể theo dõi đánh giá được sự lên xuống của các mảng quản trị được đo đạc theo thời gian. Đồng thời dữ

Page 15: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững

TÓM TẮT TỔNG QUAN ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ CÓ SỰ THAM GIA CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN CHO REDD+TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG VIỆT NAM NĂM 2014 11

liệu so sánh thông tin cũng phản ánh được việc cấp địa phương cũng như cấp Trung ương đã có những nỗ lực cụ thể nào với việc cải thiện quản trị xuyên suốt tiến trình thực hiện REDD+.

Tuy nhiên, PGA thực hiện tại Lâm Đồng là một tiến trình thử nghiệm, do vậy có những bài học quý báu được rút ra và cần được lưu ý khi thực hiện ở các tỉnh khác. Các bài học kinh nghiệm này được phân tích cụ thể trong báo cáo chính nhằm giúp cho tiến trình thực hiện ngắn hơn và hiệu quả hơn, có sự phân định rõ ràng hơn về mục tiêu, vai trò và sự đóng góp của nhóm các bên liên quan.

Page 16: TÓM TẮT TỔNG QUAN - vietnam-redd.org tat bao cao.pdf · hội dân sự, khu vực tư nhân và giới học giả với mục đích có được thông tin quản trị vững