tky

GR

21. yzyla girdiimiz u gnlerde srekli deikenlik gsteren rekabet ortamnda gelecei grebilmek, buna gre yenilik yapabilmek veya yaratcln en st seviyede tutabilmek ok byk nem tamaktadr. Deikenlik gsteren rekabet ortamnda Toplam Kalite Ynetiminin nemi daha ok kavranmakta ve Toplam Kalite Ynetimine ynelmeler hz kazanmaktadr.

Toplam Kalite Ynetimi , 1950lerde eitim ve insan odakllk ile baar ve yksek verim tarzyla Japonyada balayan, 1980li yllarda etkileri hissedilen , 1990l yllarda yaygnlaan bir ynetim yaklamdr. Bu ynetimin amalar esas olarak iki noktaya indirgenebilir: Herkesin iini ilk seferinde ve tam zamannda doru olarak yapmas ve srekli gelimeyi tm rgte yaymaktr.

Toplam Kalite Ynetiminin ana felsefesi herhangi bir kurumda alan herkesin katlm ile srecin srekli olarak iyiletirilmesi ve gelitirilmesi esasna dayanr. Srekli iyiletirme kavram Masaaki Imai tarafndan Toplam Kaliteye kazandrlmtr. Bu kavram bir felsefeyi bir yaam tarzn ifade etmektedir. Japonlara gre srekli iyiletirme yle bir dncedir ki, her Japon her geen gnn bir ncekinden daha iyi olmas iin, evinde, iinde sosyal yaamnda srekli bir gayret iinde olmaldr. Bu gelimenin boyutu hi nemli deildir. nemli olan kk ama emin admlarla daha ileriye gitmektir.

Gnmzde en yksek rekabet gcne sahip kurulularda kalite ynetiminin temelinin srekli iyiletirmeye dayal olduunu gryoruz. Srekli iyiletirme, srekli aray ve dinamizmi ifade eder. Hedef belli bir standard tutturmak deil, seviyeyi, hedeflenen seviye ne olursa olsun srekli iyiletirmektir. Bu yaklamla mkemmellik arayna ve sfr hata sonucuna ulalr.

almamz yukarda belirtilen dnce ierisinde srekli iyiletirme stratejisini anlatmaya ynelik hazrlanmtr.

Bu alma drt blmden olumutur. lk blmde ksaca Toplam Kalite Ynetiminden bahsedilmi ve Toplam Kalite yaylm aralar ile problem zme tekniklerine yer verilmitir. kinci blmde srekli iyiletirme stratejisi ayrntl olarak ilenirken, nc blmde ise iyiletirme ekiplerinin yaps ve iyiletirme almalarnn ileyii anlatlmtr. Son blmde Tofata uygulanan bir iyiletirme almas rnek olarak verilmitir.BRNC BLMTOPLAM KALTE YNETM

A. TOPLAM KALTE YNETM

Kalite kavram ok yeni bir kavram olarak nitelendirilse de ok eski zamanlardan beri nem verilen bir deerdir. Bu kavrama sre ierisinde yklenilmi olan deiik anlamlar sayesinde kalite ile ilgili kullanlan birok tanm ortaya kmtr. Bunlara rnek verecek olursak;

Kalite kullanma uygunluktur.(J.M. JURAN)

Kalite artlara uygunluktur.(R.B. CROSBY)

Kalite rn yada hizmetin ekonomik bir yoldan reten ve tketici isteklerine cevap veren bir retim sistemidir.

Kalite kavram ok sk kullanld iin insanlar tarafndan duyulan bir kavramdr. Ancak bu kavram gnmzde teknik bir yntem deil, iletmelerin mterilerini memnun etmeye ve iletmelerde sosyal sorumluluk bilincinin gelimesine katk salayan bir kavram olarak ynetimle birlikte anlr olmutur. Bunun sonucu olarak Toplam Kalite Ynetimi karmza kmtr.

Rekabetin artt, tketicilerin kaliteli ve ucuz olan mal talep eder hale geldii gnmzde, Toplam Kalite Ynetimi, irketler iin can simidi haline gelmitir. yle ki bunu uygulayan iletmeler, dierlerine kar avantaj salamakta ve bu rekabet ortamnda onlar geride brakmaktadrlar. Endstrilemenin balad devirlerde miktar olarak fazla retmek baar iin yeterliydi. rakip olmad ya da ok az olduu iin fiyatlar ve imal edilecek miktar firma tarafndan tespit edilebiliyordu. Tketicilerin kaliteli mala olan taleplerinin artmas ve rakiplerin oalmas iletmeleri yeni yntemler bulmaya zorlamtr.

Bu yeni ortamda baarl olabilen kurulular incelediimizde, bunlarn ortak zelliklerinin Toplam Kalite Ynetimi felsefesini ve onun getirdii yaklam benimseyen irketler olduunu gryoruz bilindii gibi Toplam Kalite Ynetimi sadece rn ve hizmet kalitesi ile ilgili olmayp gnmzn ada bir ynetim anlaydr. T.K.Y. uygulamayan bir kuruluta kaliteyi ykseltmek mutlaka maliyetleri arttrmakta, bu da rekabet gcn azaltmaktadr. T.K.Y., bir kuruluun tm faaliyetlerinde kaliteyi ykseltmeyi hedefler ve bylece her aamada olumas sz konusu hatalar nler. Hatalarn nlenmesi ile kayplar azalr; fire, skarta, ikinci kalite rn, gereksiz stoklar, zaman kayplar, teslimattaki gecikmeler. Btn bunlarn sonucu maliyetler der ve mterilerin beklentileri tam olarak karlanr.1.TOPLAM KALTE YNETM NEDR?19. Yzyln sonlarnda kalite kontrol bir veya birka kiinin ii idi. 20. Yzyl balarnda teknolojik gelimeler ile birlikte Formen Kalite Kontrol kavram geerli oldu. Bundan sonra ki aamada; nihai rnn muayenesi esas alnmaya balanmtr. Daha sonra kalite kontrolde istatistiksel aralarn kullanlmas gndeme gelmitir. Bundan sonra artk rn; tasarmdan ktsna kadar ki srede kontrol edilmesi ile son eklini almtr. Kalite Kontrol, standartlara uygun olmayan para ve rnlerin belirlenmesini ve ayrlmasn ierir. Kalite Gvencesi,retimden nce veya retim srasnda gerekletirilen, ncelikle hatalarn olumasn nlemeye ilikin bir sretir.

ekil 1. Kalite Anlaynn Evrimi

Toplam kalite ynetimi bir iletmede verimlilii maksimum dzeye karmak, sfr hataya yaklamak ve %100 mteri tatminini salamak iin benimsenmesi gereken ve irket ii tam katlmn saland bir ynetim anlaydr. Toplam kalite Ynetimini baarmann en nemli adm Toplam Kalite Ynetiminin bir aralar topluluu deil, bir

ynetim anlay olduunu kavramaktr.

Toplam Kalite Ynetimi mteri odakl bir ynetim tarzdr. Bu ynetim eklinde tm proseslerin, rnlerin ve hizmetlerin tam katlm yoluyla gelitirilmesi, i ve d mteri tatminin arttrlmas ve mteri ballnn yaratlmasnn salanmas amacyla iletmede elde edilen sonularn srekli iyiletirilmesi esas alnr. TKY uygulayan iletmelerde mterinin beklentileri her eyin stnde tutulur ve mteri tarafndan tanmlanan kalite tm faaliyetlerin yrtlmesi srasnda inanlmas gereken tek hedef olarak alnr.

Kalite Ynetimi fonksiyonu sadece muayene ve fabrikann belirli bir blmnde srdrlen faaliyetler olarak dnlmemelidir. Kalite Ynetimi, bir fabrikann yneticisinden iisine kadar yer alacak bir faaliyetler topluluudur. Mteri gereksinimlerinin doru olarak tespitinden, hatasz ve eksiksiz rn tasarmndan, girdi satn alnan tedarikilerden, firma dahilindeki tm faaliyetlere, buradan da datm kanallarna kadar uzanan prosesler dizisi Toplam Kalite Ynetimi ilgi alan iinde yer alr. Toplam Kalite Ynetimi, deien mteri beklentilerine gre onlarn beklentilerini karlayacak, hatta aacak rn ve hizmetleri tasarlayacak biimde hareketlilii iermektedir.

2. GNMZDE TKY

Bata Japon kurulular olmak zere birok dnya kuruluunun baarlarnda temel faktr olan Toplam Kalite Ynetimi, gnmzde en genel haliyle, bir kurulutaki tm faaliyetlerin srekli olarak iyiletirilmesi ve organizasyondaki tm alanlarn kesin aktif katlmyla alanlar ve mteriler ve toplum memnun edilerek karlla ulalmas olarak ifade edilmektedir.

Bu tanmdan da anlalaca gibi Toplam Kalite Anlaynda, klasik yaklamdan farkl olarak alanlar ve yneticilerden beklenen rolde nemli bir deiim yaanmaktadr. Yeni anlayta, sorumluluklarn eksiksiz olarak yerine getiren ancak bunun yannda yapt iin daha verimli yaplmas, i srelerinin gelitirilmesi konusunda srekli dnen ve belirlenmi eitli sistematik katlm yntemleri ile bu dncelerini ve becerilerini sisteme katan yeni bir alan davran sergilenmesi gerekirken, yneticilerin de alanlar tevik edici, katlm salayc, insiyatif kullanmay, sorumluluk almay ve yenilikler ortaya koymay tevik eden bir insan kaynaklar planlama sistemi kurmas nemli bir ihtiya haline gelmitir.

3. TOPLAM KALTE YNETMNN AMALARI VE BAZI NEML NOKTALAR

Toplam Kalite Ynetimi Kalite ynetiminde ynetimin sorumluluu, her seviyede ve her alanda kalite ynetimine ilikin faaliyetleri, kalite gelitirmenin srekli olmas, kalite kontrol emberleri iinde tm igcnn kalite gelitirme faaliyetlerine katlmnn salanmaseklinde tanmlanabilir. Bu tanmdan da anlalaca gibi Toplam Kalite Ynetimi ile bir kalite seferberlii balatlm olacaktr. Burada esas olan nokta iletmemizin ticari, finansal, teknik, beeri ve organizasyon kaynaklarn optimum klmak ve bunlar, tm faaliyetlerin koordinasyonunu salayarak ynlendirmektir.

Toplam Kalite Ynetimi ile ilgili amalar belli balklar altnda aadaki gibi toplamak mmkndr:

Savurganlklar nleme,

Verimlilii arttrma,

Kaliteyi arttrma,

Maliyetleri drme,

lem zamanlarn ksaltma,

Srekli iyiletirme ve gelime

4. TOPLAM KALTE YNETMNN TEMEL ZELLKLER

a) Mteri Odakllk

Gnmzde ynetim anlay devrim niteliinde saylabilecek nemli bir deiim yayor. Klasik Ynetim Anlaynda tepe ynetimin gr ve dnceleri dorultusunda tepeden aaya doru inen hiyerarik yap iinde irketler ynetilmekte, astlar amirlerinden aldklar talimatlara gre ilerini grmektedirler. Doal olarak burada ama amirlerin memnun edilmesidir.

Halbuki yeni anlayta ama; mteri talepleri dorultusunda irketin tm birim

lerinin ynlendirilmesi, desteklenmesi ve mteri beklentilerini karlayarak mteri tatminine ulalmas, hatta beklentilerin de tesine geip tam olarak mteri memnuniyetinin salanmasdr.

Mteri isteklerinin tatmini temel irket felsefesi olarak gren kurulular iin mteriyi koulsuz mutlu etmek kltrlerinin yap tan oluturur.

Toplam Kalite Ynetiminin bu temel ilkesi, belki de etkili olarak uygulamasn en zor, ancak uzun dnemde firmaya en ok katk salayacak alandr. nk, rekabetin ana hedefi mteridir ve mteriyi ele geirip tatmin eden kurulu piyasada kalcdr.

Toplam Kalite Ynetimi felsefesi ile Kalite mteri tatminidir.anlaynn kurumun tm srelerinde benimsenmesi salanmaldr. Bunun iin alan herkesin yapt ii devrettii kii ya da birimi mteri olarak grmesi ve iini ilk seferde doru yaparak mterisine devretmesi gr kabullenilmelidir. Mteri kavram; retilen mal ve hizmetlerden yararlanan kii ve kurumlar olarak tanmlanan d mterilerle snrl olmayp ayn zamanda rgt ii mterileri de kapsamaktadr.

mteri organizasyonun iinde alan ve fayda salayan herkestir.

D mteri organizasyonun rettii rn ve hizmetleri kullanan herkestir.

b) Tedarikilerle birlii

Tedarikilerle gvene dayal bir ibirlii iinde, rekabet gcn arttracak girdileri en kaliteli en ekonomik ve en hzl ekilde temin etmek ama olmaldr.

c) Sreler ve Verilerle Ynetim

Rekabetin temel kriteri olan kalite-maliyet-termin lsnde stnlk salamak iin, irketin her yn ile gelimesi gerekir. lemediimiz eyi gelitiremeyiz de. O nedenle, lm ve istatistik Toplam Kalitenin vazgeilmez paralardr.

Btn faaliyetler sistematik olarak srelerle ynetilmektedir. Sreler anlalm ve sahipleri belirlenmi olmaldr. nlemeye ynelik iyiletirme faaliyetleri ile lm ve istatistik tm alanlarn gnlk yaamna entegre olmaldr. Ynetim sisteminin temelini veriler, lm ve bilgi sistemi oluturmaktadr.

d) alanlarn Gelitirilmesi ve Katlm

Toplam Kalite modelinin belirgin zelliklerinden biri de grup almalarnn yaygnldr. Bu tr almalar insanlarn sk sk toplanmas, birlikte bir ii yapmalar, ya da dostane ilikiler iinde bulunmalar gibi her iletmede oka rastlanan davranlarla kartrmamak gerekir. Toplam Kalite Ynetiminde grup almalarnn ok spesifik amalar, belli yntemleri ve mutlaka uyulan bir disiplini vardr.

alanlarn potansiyeli, kuruluun deerleri ve gven yetkilendirilmeye dayal kurum kltr ile ortaya karlr. Bu ii, en iyi o ii yapan bilir temel prensibini esas alan bu anlayta i srelerinin iyiletirilmesi ve gelitirilmesinde bizzat o ii yapan personelin katlm ok nemlidir. Kalite iyiletirme programnn baaryla uygulanabilmesi iin tm alanlarn konuya bal kalmalar ve gerekli abay sarfetmeleri gerekir.Toplam Kalite Ynetiminde katlm ekipler aracl ile salanr. Bu sayede yaplan iin kalitesini ykseltmek iin teorik ve pratik nerilerle st ynetime ulaabilen alanlar toplam kalite almalar kapsamnda olduka nemli bir rol stlenebileceklerdir.

Tam katlmn iki nemli unsuru bulunmaktadr;

1. Tm TKY almalarnda st ynetimin etkili ve kararl liderlii ile

2. Ekip almasnn tevik edilmesidir.

Katlm ve iletiimi yaygn hale getirebilmek amacyla renme ve beceri gelitirmeye ynelik olanaklar seferber edilmelidir.

e) Liderlik ve Amacn Tutarll

Kurum kltrn liderler gelitirmektedir. Her dzeyde ynetim fonksiyonunda liderlik davranlar sergilenmektedir irketin politika ve stratejileri sistematik ve yapsal aralarla btn organizasyonda yaygnlatrlmal ve tm faaliyetlerle uyum salanmaldr.

Ynetim kademesinde bulunan her ferdin iki temel grevi vardr. Bunlar:

Kuruluun performansn ykseltmeye imkan veren sistemleri kurmak ve gelitirmek,

Mevcut sistemi belirlenen hedeflere uygun altrmak.

Srekli baarnn salanmas paydalarn tatminine ve menfaatlerin dengelenmesine baldr. Bu paydalar kurulutan menfaat salayan mteriler, tedarik

iler ve hissedarlarn yan sra toplumu da kapsar. Kurulu ve alanlar topluma kar, dzenleyici ve yasal gereklerinde tesine geecek rnek bir sorumluluk bilinci ve iyi bir ahlaki yaklam sergilemelidirler.

f) Srekli yiletirme

Toplam Kalite Ynetimi Srekli yiletirme yi esas alr. st ynetimin liderliinde eitilmi personel takmlar halinde organize olacak ve Mteri odakllk sonucu belirlenen hedefler dorultusunda srekli gelitirme almalar yapacaktr. Srekli Gelitirme uygulamasnda, Shewart ya da Deming emberi adyla anlan Planla-Yap-Dorula-Karar Ver (PDCA) emberi genel alma erevesi olarak kullanlr. T.K.Y.de kararlar kiilerin inan, dnce ve varsaymlarna gre deil, salkl verilerden elde edilen gereklere gre verilir. Tm sreleri yeniden gzden geirip nasl daha iyi olabilir, nasl daha hzl olabilir diye sorgulamak ve devaml iyiletirme yapmak gerekir. Bunun iin ekip almalarna, alanlarn nerilerine gereksinim vardr. Deming evrimi, ynetimin herhangi bir sreci kararl duruma getirmesine ve sre iyiletirme almalarnn asla son olmayaca dncesinin kuruluta yerletirilmesine yardmc olabilecek bir yntemdir

st ynetimin liderliinde, eitilmi personel takmlar halinde organize olunmal ve Mteri odakllk sonucu belirlenen hedefler dorultusunda srekli iyiletirme almalar yaplmaldr. Srekli iyiletirme, iletmede yer alan herkesin katlmn gerektiren srekli bir proses olduu iin, hiyerarideki herkes faaliyeti srasnda srekli iyiletirme almalar ile i iedir.

B. TOPLAM KALTE YAYILIM ARALARI

1. KALTE KONTROL EMBERLERKalite Kontrol emberleri; ayn mesleki faaliyet iinde olan veya ayn niteye bal olarak alan (atlye, bro, hizmet, laboratuar, sat rgt gibi) gnll kiilerin oluturduu kk gruplardr. Bunlar kalite ynetiminde bireylerin katlm ve motivasyonu asndan nemli bir aratr.

Bu gruplar dzenli aralklarda toplant yaparak, belirlenen problemlerin kaynaklarn, nedenlerini aratrrlar ve bu sorunlara deiik zmler getirirler. Kalite emberlerini oluturan grup yelerinin sorunlarn iyi tanmlanmas ve analiz edilmesi iin ayn ii veya benzeri ileri yapanlardan olumas tercih edilir. Grup ye says, toplantlarda her igren dncelerini aklayabilecei ve katkda bulunabilecei sayy amamaldr.

1. K.K.. Etkinliklerinin Arkasndaki Temel Fikirler irketin iyiye gitme ve gelimesine katkda bulunmak,

nsana sayg duymak ve iinde yaanmaya deer, mutlu ve aydnlk bir iyeri yaratmak,

nsan yeteneklerini tamamen harekete geirmek ve sonuta sonsuz olanaklar ortaya karmak.

2.Kalite Kontrol emberlerinin PlanlanmasBir iletmede Kalite Kontrol emberlerinin yrtlmesi bir dizi faaliyeti gerektirir. Bu faaliyetler drt aamada incelenebilir.

a) n Etd: Bu aamada st ynetim dzeyinde Kalite Kontrol emberi konusunda belli bir dncenin ortaya kmas gerekir. Ayrca ynetim uygulama sonucu elde edilecek amalar aka formle etmek zorundadr.

b) n Tehis Hazrl: Kalite Kontrol emberleri politikas bu aamada belirlenir ve iletme ile evresi eitli ynleri ile tantlr.

c) Kalite Kontrol emberlerinin Yapsal Oluumu: Kalite Kontrol emberlerinin ynetimini stlenen sorumlu kii tepe yneticisidir. Ayrca yneticiye yardmc olarak koordinasyon komitesi ve rehberler vardr. Koordinasyon komitesinin grevi emberlerin srekliliini salamak ve kontrol etmektir. Rehberler ise bu konuda eitim grevini yrtr.

d) Kalite Kontrol emberleri Uygulamasnda Pilot Blge Seimi: Bu aamada nce test blgesi belirlenir, rehberler eitilir ve ortam hazrlama faaliyetleri yerine getirilir. Ayrca pilot ember lideri eitilir ve pilot blge personeline bilgi verilir. ember faaliyeti balamadan nce de gnlller belirlenir. ember yelerinin eitimi de tamamlandktan sonra ember faaliyetine balar.

Kalite Kontrol emberlerinin Organizasyon Yaps

Kalite emberleri devaml yeler, lider, ynlendirici ve koordinasyon organlarndan oluur.

ember ye says 3 ile 15 igren arasnda olabilir ama 5 , 7 veya 9 nerilir. yelik iin gnlllk ilkesi izlenir. Program sresince bir ynetici koordinatr grevi stlenir. Ynetim yardmclar toplantlar dzenler. Ayrca bir kii de ember liderlii yapar.

ember yelerine emberlerin oluumu iin iki veya gn sre tannr. ember yeleri iin yaklak bir haftalk bir eitim program dzenlenir.

Her ember, ember liderinin bakanlnda haftada en az bir kez bir-iki saat sre ile toplanr. lk toplant ember yelerinin bir araya gelerek beyin frtnas yntemi ile sorunlar ncelik srasna gre dizmeleri ile balar ve ilk sorunun seimi ile sona erer. Bundan sonraki aamalarda yeler sorunun nedenlerini istatistiksel veri toplama ilkelerine uygun olarak aratrrlar ve bulgularn bir dizi toplantlar dzenleyerek tartrlar. Bu bilgiler nda oluturulan zm nerilerinin tartlmas, en uygun zmn gelitirilmesi ve bir sunu ile st ynetime konunun iletilmesi aamalar ile sre tamamlanr. Bu sorunun zmnden sonra ember yeleri yeni bir sorunun seimi abalarna girerler.

2. TOPLAM VERML BAKIM

Kurucusu Japon Seiichi Nokajimadr. TVB be temel faaliyetin 4er basamakta uyguland, irketin btn alanlarnn katklar ile her konudaki kayplar sfra indirip toplam verimliliin artmasn salayan bir felsefedir. alanlarda benim makinem anlayn gelitirerek, fabrikadan elde edilebilecek verimin byk lde arttrlmasna olanak salar. TVB be temel e ile aklanabilir:

-Toplam ekipman etkinliinin en st dzeye karlmas hedefi

-Ekipmann tm ekonomik mrn kapsayan bir koruyucu bakm anlay

-TVB uygulamasnn sadece bakm nitesinin grevi deil, mhendislik, retim, satn alma, stok kontrol nitelerinin ortak grevi olduu anlay,

-TVBnin st ynetimden en altta alana kadar tm alanlar ilgilendirdii anlay,

-Kk takm (ember-ekip) almalar ile bireylerin sorumluluk duygularn ve motivasyonlarn gelitirerek, koruyucu bakmlarn etkinliini ve kalitesini arttrmaktr.

Seiichi Nakajimaya gre ana hedef srekli iyiletirmedir. Ancak verimlilii arttrmak iin n koullar yerine getirmek gerekir:

1. retim hattndaki her ekipmann bir sahibi olmaldr.

2. Her alan sahip olduu ekipmann kontrol eder ve ona n hizmet salar.

3. Her iyeri, tm alanlarn ekipmanna hizmeti bamsz olarak salayabilecei bir ekilde organize edilmelidir.

TVB uygulayan iyerlerinde ekip almalar n plana kmtr. Kiisel baarlar yerine, nceden planlanm, kk admlar halinde, herkesin rol ald iyiletirmeler zendirilir.

TVB grevi:

Bakm srekli iyiletirmektir.

Bakmda kalitenin iyiletirilmesidir.

Kestirimci bakm, nleyici bakm ve ekipmanlarn durumlarn yakndan izleyen yntemleri kullanarak bakm yapmaktr.

Arza hallerinde tamir bakmn gerekletirmektir.

TVBIN NEM

TVB, temiz, tertipli, salkl, ve sevimli alma ortam elde ederek, alanlarn yksek kaliteli rnleri srekli olarak retebilecekleri, orada almaktan zevk ve gurur duyacaklar bir fabrika ortam oluturur.

TVB alanlara youn teknik eitimler sunar. alanlar, yapmakta olduklar ilerde uzmanlarlar. Uzmanlardan olumu, makinelerini byk bir maharetle kullanan ve onlara bakan insanlarn abalar birletiinde, kaliteli rnlerin, olabilecek en dk maliyetle retildii, sektrndeki kyasya rekabet koullarna dayankl, dolays ile kar eden bir fabrika ortaya kar.

3. CEDAC

Sorunun kt atelye veya kusmda sergilenen bir pano zerinde, sorunun nedenleri ve zmne ilikin, tm alanlarn dnce ve nerilerini yazarak katlmnn saland bir iyiletirme yntemidir.

CEDAC izelgesi sorunun kt atelye veya ksmda sergilenen bir panoyla fiziksel olarak temsil edilir. Problemin zmne, herkes pano zerine sorunun nedenlerini ve bunun iyiletirilmesi iin dndklerini eitli renkte notlar asarak katlabilir. CEDAC izelgesi iki ekilde ematize edilebilir. Sonu hanesinde projenin gidiatn gzlemleyen grafikler yer alr. Etken hanesinde ise, izelgeye katkda bulunanlardan gelen tm notlar bulunur.

CEDAC Projesi balca 7 aamadan oluur:

1. Sorun ile ilgili parametrelerin (etkenlerin) tanmlanmas.

2. Veri toplama frekanslarnn tespit edilmesi.

3. Proje hedeflerinin tespiti.

4. Etkenler iin not toplanmas.

5. yiletirici dnce notlarnn derlenmesi.

6. yiletirme dncelerinin seimi ve denenmesi.

7. Yeni uygulamann tanmlanmas ve standartlatrlmas.

CEDAC lideri, CEDAC projesinin baar ile sonulanmasnda etken olan en nemli faktrdr. Lider panoyu nereye yerletireceini, problemi ve problemin zm iin kimlerle temas kuracan bilen kiidir.

Pano hazrlandktan sonra, herkesin grebilecei bir yerde gsterime sunulur. Tm ilgililere panonun nasl yorumlanaca ve hedeflerin ne olduu aklanr. Pano kabul edilen sklkta sistematik olarak gncelletirilir. Pano zerine herkes etkenler iin not yazabilir. ok sayda kiinin katlm bu aamada temel bir husustur. nk ama,. etkenler hakknda farkl ynetim deneyimlerinden gelen kiilerden, notlarn derlenmesi ve analiz edilmesidir. CEDAC Lideri sadece panoya neden ve zm ile ilgili grlerin yazlmasn beklememeli ayn zamanda kendi grlerini de belirterek, katlm tevik etmelidir

Her gsterge ile ilgili neden kart, ilgili kln soluna yerletirilir. nerilen zm yollar ise farkl renkte kartlara yazlarak daha nce izelgeye ilenmi olan etkenlerin karsna kolun sa tarafna yerletirilir.

Bir problem hakknda ayn eyi bir ok kii syleyebilir. Bu kartlar st ste yerletirilir. Bu olay normal olarak problemin gerek nedenlerinden birinin bu gr olduu konusunda iaret saylabilir.

Proje yrrle girdikten, kartlar gelmeye baladktan sonra gerek grld takdirde balk kl says arttrlabilir. Yani problem ile ilgili yeni gstergeler ilave edilebilir.

ekil 2.CEDAC izelgesi

Deerlendirme aamas, nlemin analizi iin en uygun bulduu kiileri aran CEDAC Lideri tarafndan ynetilir. Denenmeye deer dnceler tespit edildikten sonra ncelik srasna gre numaralanr. Test edilmi olan iyiletirici bir dnce, izelgedeki gstergeler zerindeki etkisine gre olumlu veya olumsuz olarak deerlendirilir. Hedefe ulancaya dein yeni iyiletirici dnceler denenir.

Proje olumlu sonulandktan sonra CEDAC Lideri yeni uygulamann standartlamasn ve denetimini salar.

Projenin sresi genel olarak 3 il 5 ay arasndadr. ok mecbur kalndnda proje sresi 6 ay olabilir, ancak daha fazla olmamaldr.

CEDAC probleme farkl ynden bakan kiilerin grlerini ortaya karr, dolays ile dinamik bir katlm oluturur. Srekli iyiletirme kavramnn gelitirilmesini gnlk hale getirerek iyiletirme ile uygulamann birlemesini salar. C. PROBLEM ZME TEKNKLER

Kalite kontrolnde verilerin analizi iin matematiki ve istatistikiler tarafndan eitli yntemler gelitirilmitir. letmedeki tm personel tarafndan kullanlabildii ve sonularnn daha iyi anlalabildii iin bu yntemler yaygn olarak kullanlmaktadr.

1. BEYN FIRTINASI YNTEM

Beyin frtnas yeni fikirlerin ortaya kmasn salayan bir grup tekniidir .Fikir retimi ve karar almada grubun yaratc gcnden yararlanarak en ksa zamanda en doru kararlarn alnmasn salar. Beyin Frtnas aadaki gibi uygulanr:

Grlecek konu belirlenir ve tahtaya yazlr.

Toplant konusu sorun belirleme ise grup yeleri olas sorunlar iin nerilerde bulunurlar. Konu bilinen bir sorunu zmlemekse yeler zm nerirler.

Gruptaki her ye sra ile sz alarak fikir belirtir. Her sz alta sadece bir fikir aklanr. O konuda aklna bir fikir gelmeyen ye pas geer. Tm fikirler yazlr.

Fikirler belirtildiinde zerinde kesinlikle tartma yaplmaz, ancak anlalmad ise aklama talep edilebilir.

Tm fikirler ortaya koyulduktan sonra herkes pas geince- ilk tur oylamaya geilir. Fikirler tek tek oylanr, yeler istedikleri her neriye oy verebilirler.

lk tur oylama sonucu en ok oy alan neriler daire iine alnr ve bunlar zerinde tartlr. Yine yeler sra ile sz alr. Tm yeler pas geince ikinci tur oylamaya geilir.

kinci tur oylama sonucu neriler nem srasna gre belirlenmi olur.

Beyin Frtnas belli bir disiplin gerektirir, fakat bu disiplin katlk iinde olmamal, yapc ve zevkli bir atmosfer iinde uygulanmaldr.

2. VER TOPLAMA

yiletirme gruplar, karar almak durumunda olduklar iin doru ve gvenilir verilere ihtiya duyarlar. Veriler belli bir ama iin ve o amaca uygun yntemlerle toplanr, deerlendirilir ve gerei yaplr. Bu nedenle:

Ama aka belirlenir

Amaca hizmet edecek verilerin hangileri olduu kararlatrlr

Bu verilerin hangi rnekleme yntemi ile ve nasl toplanaca saptanr.

Verilerin kimler tarafndan, hangi tarihte, nasl ve hangi birimlerce topland kaydedilir.

Bu amala zel bir form gelitirilebilir.

Verilerin istenilen hassasiyette ve doru olmas iin l aletlerinin uygunluu ve gvenilirlii salanr; tekrarlanabilirlik gvenceye alnr.

3. AKI EMASI

Ak emas, bir sreteki aamalarn semboller yardmyla gsterilmesidir. Ak emasnn iziminde resimler, mhendislik sembolleri, geometrik ekiller kullanlabilir. Yntem seimi emay kullanan kiiye aittir. rnein bir retim sreci iin ak emas u ekildedir:

Girdiler ktlar

Malzemeler rn ve

Hizmetleri

ekil 3. Ak emas

emann izimi iin baz ilkelerin izlenmesi gerekir:

a) emann hazrlanmasnda konu ile ilgili kiiler grevlendirilmelidir b) Gruptan her yenin katlm salanmaldr.

c) Bilgiler ak olmaldr.

d) Gerekli zaman ayrlmaldr.

e) emann iziminden nce gruptaki kiiler soru sormal ve bu sorular cevaplandrlmaldr.

f) ema oluturulurken ideal fikirler ve amalar yerine gerek veriler ve olaylar esas alnmaldr.

Ak emas bir fotoraf gibidir. Sre bu ema zerindeki ak ve net bir ekilde gzkr. Gelimeler yine ema zerinde basit bir ekilde belirtilir. letmeler ak emalarn kalite gelitirme programlarnda katlmn oalmas ve eitim programlar iin kullanrlar.

4. BALIK KILII DYAGRAMI (NEDEN-SONU ANALZ)

Kaoru Ishikawa tarafndan, kalite sorunlarnn nedenlerini belirlemek iin gelitirilmi bir metottur. Bir sonu ve buna sebep olabilecek deiik etkenler arasndaki ilikilerin grafik aklamasdr. Fikir retimi ve karar almada grubun yaratc gcnden yararlanarak en ksa zamanda en doru kararlarn alnmasn salar. Uygulamas olduka basit olan bu yntem sorunun nedenlerini sistemli bir biimde aratrmaya yneliktir. Diyagramn izimi iin bir grup oluturulur. Grubun oluturulmasnda iletmedeki tm kiiler davet edilir ve katklar talep edilir. Diyagram konusu iletmede herkesin grebilecei bir yere aslr.

Diyagramn sol tarafnda Nedenler, sa tarafnda da Sonu yer alr. Tek bir sonu genellikle bir sorun-inceleme sz konusudur. Nedenler ise ana gruplar halinde ele alnr; her ana nedenin alt nedenleri vardr.

Balk kl Diyagram aadaki sra iinde gelitirilir:

1. Aratrlacak sorun bir kutu iine alnr ve kaln bir okla gsterilir.

2. Bu soruna sebep olabilecek ana nedenler birer kutu iine alnarak bu oka balanr.

3. Her ana nedenin hataya sebep olabilecek alt nedenleri iaretlenir.

4. Tm alt nedenler (temel nedenler) tamamlanncaya kadar diyagram dallandrlr.

5. almay yapan grup yeleri (Beyin frtnas kurallar uygulayarak) en nemli nedenleri belirler.

6. Belirlenen bu nedenlerin dorulanmas iin veri toplanr, incelenir ve yorumlanr. Sorun giderilinceye dek aratrmaya devam edilir.

NEDENLER

SONU

Ana neden

Alt neden

ekil 3.Balk Kl Diyagram

Balk Kl Diyagram tm sorunlara uygulanabilir. nemli olan, konuya uyan ana nedenleri belirlemek ve sorunun kaynakland tm temel nedenleri bulmaktr.fazla ayrntl bir diyagram zarar getirmez; yeterli ayrnty iermeyen bir diyagram yanltc olabilir.

5. PARETO ANALZ

Kalite gelitirme almalarnda en ok kullanlan tekniklerden biridir. nl iktisat Pareto, aratrmalar srasnda iletmelerde stoklara bal parann %80inin rnlerin sadece %20sine ilikin olduunu tespit etmiti. Baka bir ifade ile, bal parann dalm bir hayli dengesizdir. Pareto prensibine gre kalite sorunlarnn %80i, %20 orannda makine hammadde veya operatrlerden kaynaklanmaktadr. Bu nedenle soruna sebep olan nedenlerin %20si saptanp zmlenirse sorunun %80i de zmlenmi olur.

ok karmak problemlerin byk ounluu, ok az aydaki yaamsal unsurlardan meydana gelirler. Eer o ana unsurlar belirlenirse, pek ok nemsiz unsur zerinde aba harcamadan, aratrlan sebepler zerine younlaabilecek ve bunun sonucu olarakta iyiletirme faaliyetleri belirlenecektir. Aada pareto analizine bir rnek verilmitir.

-aft retiminde Saptanan Hatalar-

Hata tr Hata adedi Toplamda % pay1. ap kk 8 8/44:18

2. ap byk 17 17/44:38

3. Eksenel arpklk 4 4/44:9

4. Ovallik 2 2/44:5

5. atlak 3 3/44:1

6. Yzey hatas 7 7/44:16

7. Yzey prz 3 3/44:7

44 44/44:100

Sadece ap hatalarnn giderilmesi ile toplam hatalarn %56snn ortadan kaldrlabilecei anlalmaktadr. Dzgn bir ayar ve uygun uc kullanmak suretiyle yzey hatalar da giderildiinde hatalarda %23lk daha azalma kaydedilebilecektir.KNC BLM SREKL YLETRME

A. DOU VE BATI YAKLAIMLARI ARASINDAK FARKLILIKLAR

Japon veya Uzakdou felsefesine gre hibir ey mkemmel deildir, her eyi daha ileriye gtrmek mmkndr. Bu anlay her eyi daha ileriye gtrecek bir taraf aranmasn gerektirir. Bu da iki nemli ilkeyi gerekli klar: sraf azaltmak ve sorunlar gizlemek yerine ortaya karmak.1 sraf veya muda; Japon tarz retim anlaynda hi arzu edilmeyen bir eydir. Bir ii yaparken kullanlan herhangi bir kaynak (makine, malzeme, insan gc vb.) israftr. sraf ok geni kapsaml bir kavramdr. Kapsamna, rnein dzenli yerletirilmemi alet takmlar arasndan istenileni aramak ve bulmak iin geen zaman da girer. Atl duran veya bo bekleyen makine veya ii israftr. sraf azaltan her nlem projesi iyiletirmede ileriye doru atlm bir adm saylr. Sorunlarn zerine gitmek; sorunlarn gizlenmesi yerine ortaya kartlmas Japon tarz retim ve ynetim anlaynda nemli bir hedeftir. Her ortaya kan sorun, iyiletirme yaplacak bir alan veya konuyu gsterir.

Batda yerleik olan klasik ynetim anlaynda rgtlerdeki gelime bir yaratclk veya teknolojik srama yapmak suretiyle gerekletirilir. Yeni bir teknolojik atlma kadar mevcut durumu muhafaza edebilmek esastr. Mevcut durum prosedrler, kalite ve i standartlar tespit edilerek belirginletirilir. Ynetim alanlarn baars iin konulan standartlara uymaya dayaldr. Bu durum sistemi ve kiileri mevcut duruma kilitlemekte ve iletme krlne neden olmaktadr. Gelime ise ancak yeni bir bulu veya teknolojik ilerleme salandktan sonra gerekleebilmektedir.

Sramalar byk ve sk olduu srece bat endstrisi nderliini srdrebilmitir. Ancak II. Dnya Savandan sonra TKY ile srekli gelimeyi benimsemi olan Japonya ani sramalara yol aan teknolojik bulular ok snrl olmasna ramen srekli gelime sayesinde bugn ABD dahil birok lkeyi geride brakacak ilerlemeler gerekletirmitir.2

ZAMAN

ekil 1. Gelime Yaklamlar

Japonlar srekli iyiletirmeyi gerekletirirken sramalarn bykl ile deil skl sayesinde batya nazaran daha byk ilerlemeler kaydetmilerdir. Aamalarn sk olmas tm rgtn gelimelerle btnlemesine neden olmakta ve bu oluum srekli beslenebilmektedir. Klasik ynetim anlaynda ise sramalar byk teknolojik ilerlemelere bal olduundan ancak snrl bir evre tarafndan gerekletirilebilmekte ve gelimeler tabana yaylamamaktadr. Dolays ile rgtn baar ans daha dk olmaktadr.3Srekli kk admlarAralkl byk admlar

Ayrntl ilgiByk atlmlara ilgi

Yava srekli deiim Ani deiim

Herkesin katlmAz sayda kiinin katlm

Ak paylam, bilgiGizli sakl bilgi(know how,patent)

Grup almasBireysel abalar

UyarlamaYaratclk

Mevcudu koruma ve gelitirmeMevcudu ykp yerine yenisini yapma

Kk yatrm byk abaByk yatrm kk gayret

Srece ynelik Sonuca ynelik

B. SREKL YLETRME KAVRAMI

Toplam Kalite Ynetimi temel faaliyet olarak srekli iyiletirmeyi esas alr. Srekli iyiletirme kavram Masaaki Imai tarafndan Toplam Kalite Ynetimine kazandrlmtr. Bu kavram bir felsefeyi bir yaam tarzn ifade etmektedir. Japonlara gre srekli iyiletirme yle bir dncedir ki, her Japon her geen gnn bir ncekinden daha iyi olmas iin, evinde, iinde, sosyal yaamnda srekli bir gayret iinde olmaldr. Bu gelimenin boyutu hi nemli deildir. nemli olan kk ama emin admlarla daha ileriye gitmektir.

Srekli iyiletirme, kayplarn azaltlmas ve alma ortamnn iyiletirilmesine ynelik dncelerin kk admlarla , fakat srekli olarak hayata geirilmesi eklinde tanmlanabilir. Srekli iyiletirme , iyi ynetimi ynlendiren temel bir kavramdr. Yllar iinde gelitirilmi ve kullanlm ynetim felsefelerini, teorilerini ve aralarn bir araya getirmi tek bir kavram altnda toplamtr. Srekli yiletirme Felsefesini bir emsiye gibi dnrsek bu emsiyenin altnda u birimleri grmemiz mmkndr:

-Toplam Kalite Kontrol -Kanban

-Kalite emberleri -Kalite yiletirmesi

-neri Sistemi -Tam Annda retim

-Otomasyon -Sfr Hata

-yerinde disiplin -Kk Grup Faaliyetleri

-Toplam Verimli Bakm - i Ynetim birlii

-Verimlilik yiletirme -Yeni rn Gelitirilmesi

ekil 2. Srekli yiletirme emsiyesi

Srekli iyiletirmenin temelinde; proseste ve zellikle iiler tarafndan gerekletirilen srekli, kk iyiletirmeler yatar. Srekli iyiletirme prosese ncelik veren, kiilerin prosese ynelik abalarn destekleyen bir ynetim sistemidir. Hi bir ilem, hi bir ak kk bir iyiletirme yaplamayacak kadar mkemmel deildir. yiletirme olanaklarnn aratrlmas herkesin, zelliklede o ite alanlarn grevidir. alanlar kendi yaptklar ii daha iyi nasl yapabileceklerini dnmek ve projelendirmek zorundadr.

sraf azaltan her nlem projesi iyiletirmede ileriye doru atlm bir adm saylr. Sorunlarn zerine gitmek, sorunlarn gizlenmesi yerine ortaya karlmas Japon tarz retim ve ynetim anlaynda nemli bir hedeftir. Her ortaya kan sorun, iyiletirme yaplacak bir alan veya konuyu gsterir. Ama; belli bir standard tutturmak deil, seviyeyi -o seviye ne olursa olsun- srekli ve hzl bir tempoda gelitirmektir. Bu iyi anlald takdirde her rgtn kolayca uygulayabilecei bir anlaytr. Temel koul mevcut durumu yeterli kabul etmeyip daha ileri gtrmektir.

Hibir sistem kusursuz deildir. Dikkat edilmesi gereken sonular deil srelerdir. Sreler baarl ekilde gelitirilecek olursa mutlaka baarl sonular alnacaktr. Srekli iyiletirme felsefesine gre ynetim prosese ncelik tanyan bir ynetim tarzn ele almaldr. Yneticinin rolne dikkatle bakldnda temelde ift ynl bir kavram olduu grlecektir. denilmektedir. Bu roln bir yn koruma temelli ynetim yani iin sonucunu kontrol etme (S kriterleri)dir. Dier yn ise iyiletirme temelli ynetim yani belirli bir sonuca ulam prosesi denetleme (P kriterleri)dir. Srekli gelitirme kavram ynetimin kiilerin prosesi iyiletirme abalarn destekleyici ve tevik edici roln vurgular.4 PROSES SONU

A B C D D

yiletirme abas Performans

Destek ve Tevik Havu ve sopa

le kontrol

ekil 3.Proses ncelikli ve Sonu ncelikli Kriterler

Srekli gelitirmeyi salamak iin gerekli aralar saduyu ile gelitirilmi tekniklerdir. Bunlara devaml yeni aralar ilave edilmesine ramen nemli ayrntlara inmeden geerli olan nedenleri saptayarak nemli olana ncelik vermek, alanlarn kendilerini gelitirmelerini salamak, bulunan zm dorultusunda sistemi yeniden tasarlamak ve buna uygunluu salamaktr. Eer bu sre her konuya sk sk uygulanrsa srekli gelime salanr.

Srekli gelimeyi salamak iin temel koulu salamak gereklidir. Bunlar:

Mevcut durumu yetersiz bulmak: Bir sistem kusursuz bir ekilde alyor olsa da, o sistemde dahi gelitirilecek birok faktr bulunabilir. Ayrca bilim ve teknolojideki gelimeler de her gn verimlilik ltn ileriye tamaktadr

nsan faktrn gelitirmek: Hereyi yapan insandr; insan kaynaklar bir kuruluun en deerli varldr. Allagelmi ynetim biiminde bu kaynan ancak kk bir blmnden yararlanlyor. Oysa her alan bu gelitirme faaliyetlerinin bir yesi haline getirmek gerekir.

Problem zme tekniklerini yaygn biimde kullanmak: Problemleri zmekte dlen en byk hata, belirtiler zerinde younlap, sorunlarn altnda yatan nedenleri grememektir. Sorunlar iyi bir biimde zmek iin, her sorunu en u sebebe kadar izlemek ve temeldeki sorunu bir daha ortaya kmayacak biimde zmek gerekir. Sorunun nedeni aratrlrken be kez neden diye sormak genellikle iyi sonu vermekte ve sorunun grnr nedeni deil de gerek nedeni ortaya konabilmektedir.5letmelerde karlalan problemlerin ounu zmek iin basit istatistik ve karar verme teknikleri yeterli olmaktadr. Yaplan aratrmalar ok ileri tekniklerin nadiren gerekli olduunu ortaya koymaktadr. Sistem gelitirmek iin de ayn teknikler kullanlmaktadr, ancak bu teknikleri tm alanlara retmek ve uygulanmasn salamak ise yneticilere den bir sorumluluktur.6

Srekli iyiletirme stratejisinin problemlere yaklam Hogeldiniz problemler eklindedir. nk;7 Problem olmayan yerde gelimede olmaz,

Problemler, byk ksm su altnda kalm potansiyel sorunlarn su yzne kan ksmlardr. Su ykseklii azaldka daha ok grnr hale gelirler.

Blmler (departmanlar) aras engelleri kaldrmak gerekir.

Srekli gelime tm alanlarn katlmn gerektirir. Gelime kollektif olarak topluca ekipler vastasyla salanr. Srekli iyiletirme admlar drt aamadan olumaktadr:

1. Srekli gelimeyi salayacak alt yapnn oluturulmas.

2. Srekli iyiletirme iin projelerin ve hedeflerin belirlenmesi.

3. Etkin proje ynetiminin gerekletirilmesi.

4. Proje ekiplerine hedeflerin gerekletirilmesi iin gerekli kaynaklarn tahsisi.(motivasyon, eitim, donanm)

C. SREKL YLETRME EVRM

Srekli iyiletirme srecinin etkin kontrol iin sistematik bir yaklamdr. Ynetimin herhangi bir sreci kararl duruma getirmesine ve sre iyiletirme almalarnn asla son olmayaca dncesinin kuruluta yerletirilmesine yardmc olabilecek bir yntemdir. Bir plan gelitirilir (Planlama), plan snama amacyla test edilir (Yapma), test plann etkileri izlenir(Kontrol), sre zerinde uygun dzeltici almalar yaplr(Dzeltme, iyiletirme)

Srekli iyiletirme srekli bir aray ifade eder gerekte srekli iyiletirme kavramn Shewart ortaya atm, en baarl uygulamalar ise Japonlar gerekletirmitir. Srekli gelitirme stratejisi sanayi tarihinde ok nemli bir aamay simgeler. nk, bu aamayla statik bir ynetim anlay dinamik bir hale gelmitir.Planla-uygula eklinde ortaya kan statik ynetim anlay dinamikliini Shewart dngs ad da verilen, PUKO Dngsn kontrol et-dzelt eklinde ifade edilen elerle kazanmtr. Bilindii gibi pek ok ynetici sadece planlama yapar ve bunlar uygular, kk bir grup ise bunlar denetler. Oysa kalc ve srekli bir geliim her aamann bir nceki ve bir sonraki aamayla birlikte en iyiye ulamaya alt bu evrimin tekrar ile mmkndr.

Srekli gelitirmenin anahtarn oluturan bu evrim gerekte ekil 4de grlen drt temel alanda elde edilen iyiletirmelere dayanmaktadr. Baka bir deyile, sz konusu drt alanda elde edilen iyiletirmeler, srekli gelitirmeyi meydana getirmektedir. Daha yksek kaliteye ulamak zere srekli iyiletirme gerekletirilirken, bunun btn alanlar tarafndan benimsenen bir yaam tarz olmas en nemli husustur. Hereyi hep ayn tarzda yaparsanz ilerleme olmaz anlay benimseyen Japonlar srekli gelitirmenin rekabete ne kazandracan tm dnyaya gstermilerdir.8

ekil 4.Puk Dngs9Puk evirimi iyiletirme iin bir dizi faaliyeti gerekli klmaktadr. Bu durumu bir ekil zerinde aadaki gibi gstermek mmkndr: 10

ekil 5. Bir yiletirme almasnn Yrtlmesi

PLANLA

Hedefin saptanmas. Hedefin nasl, kim kimler tarafndan gerekletirileceinin belirlenmesi. Yani i plannn yaplmas, verilerin toplanmas.

PUK dngsnde planlama en kritik evredir. Planlamann ok iyi hazrlanm olmas nlem al evresindeki faaliyetlerin en aza indirilmesine yardmc olacaktr. Planlama aceleye getirilmemeli ve salkl bir ekilde gerekletirilmelidir. Planlamaya gereken nemin verilmemesi kontrol et evresinin uzamasna, bu da toplam zaman iinde gereksiz kayplara neden olur. Saptanan hedeflerin ak, anlalr ve llebilir olmas gerekir. nceleri daha kolay ulalabilir hedefler belirlenmeli, elde edilen baarlar sonrasnda daha zor ve karmak hedefler belirlenmeli. En batan konulan ulalmas zor byk hedefler, baarlamamas durumunda hem moral hem de motivasyon asndan herkesi olumsuz etkiler.

UYGULA

Kesinleen plann uygulanmas aamasdr.

KONTROL ET

Sonuca ulalp ulalmadnn irdelenmesi, sapmalarn belirlenmesi, belirlenen performans hedeflerine ne lde yaklaldnn belirlenmesi amacyla uygulama kontrol edilir. Sonu baarl ise, uygulama kontrol edilir ve standartlatrlr. Bylece gerekletirilen iyiletirmeden srekli olarak yararlanlr.

NLEM AL

Eksik ya da yanllarn belirlenerek dzeltilmesidir. Hedeflenen ve gerekleen performans arasndaki sapmalara neden olan faktrlerin belirlenmesi ve bunlarn giderilmesine ynelik nlemlerin alnmas.

D. SREKL YLETRME VE TAM KATILIM

Srekli gelitirme anlaynda tam katlm iyiletirmenin herkesin ii olduu anlayna dayanmaktadr. Byle bir durumun ortaya koyduu sonular; daha verimli igrenler, daha retken yneticiler, rgtn btn kademelerinde daha etkili bir iletiim ve daha sonu alc bir rgtlenmedir. nsanda ve ynetimde srekli iyiletirme anlaynn doal sonucu ise daha kaliteli ve rekabet edebilir rndr. Bu dorultuda btn alanlarn iyiletirmelere katlmn salamak, bugn rekabet edebilmenin vazgeilmez gereklerindendir. Ancak, herkesin olumlu katlmn salamak uygun ortam ve irket kltrn gerektirir.

Toplam Kalite Anlay uygun ortam ve irket kltrn u yaklamlarla oluturmaya almaktadr:

Birey ncelikli srekli iyiletirme

Grup ncelikli srekli iyiletirme

Ynetim ncelikli srekli iyiletirme

1. BREY NCELKL SREKL YLETRME

Birey ncelikli srekli gelitirme, rk yumurtalardan iyi omlet olmaz mantna dayanmaktadr. Bu manta gre, srekli gelimeyi yaam felsefesine dntrmeyen kiilerden iyiletirme beklemek mmkn deildir. Bu nedenle, ncelikle alanlarn ilerini daha iyi yapmalarn salamak zere dnen kiiler olmalarn temin etmek gerekir. Bu ise ancak dikkatli bir yneltme ve motivasyon sreciyle salanabilir. Artk gnmzde alanlar, ilerinin nasl yaplacana dair dnme ve karar verme gibi yaratc alanlar iermesini istemektedirler.

Dolaysyla, klasik modelde yneticilerin planlama, idare etme; igrenlerin ise sadece yapma zorunluluu giderek arln kaybetmektedir. Bunun yerini, alanlarn fiziksel olduu kadar, zihinsel yetenek ve kapasitelerini kullanmak yoluyla ilerinde hem vcut hem de akllaryla alma aray ve anlay almaktadr. Bu ekilde ynetici de igrenleri daha verimli alma konusunda ynlendirmeye ve bu ynde motive etmeye almaktadr.11neri sistemi, birey ncelikli srekli iyiletirmenin gerekletirilmesine ve kiinin daha ok deil, daha akllca almasn salamaya ynelik bir aratr.

Birey ncelikli iyiletirme sonsuz bir olanaktr denebilir. rnein, bir ii ofislerde birka kullancnn ortak kulland telefonlarn ayn renkte olmasn nerebilir. Canonda camlar temizlemek iin olduka pahal temizleme katlar kullanan bir ii sper markette satlan pamuk bezlerin daha ucuz olduunu ve daha iyi temizlediini kefetti.

Yine makineler zerindeki hata engelleyen aralar iilerin nerileri ile kurulmaktadr. Hitachinin Tochigi Fabrikasnda, neriyi getiren iinin ad nerisinin tarihi ile birlikte bir metal plakaya yazlarak deiiklik yaplan ara zerinde sergilenmektedir.12Birey ncelikli iyiletirme ou kez moral kazandrc olarak grlr ve ynetim her zaman nerilerde ekonomik karllk aramaz. ilerin ilerini daha iyi yapma yollarn aramak zere dnen iiler olabilmeleri iin ynetimin dikkatli ve heveslendirici olmas zorunludur.

2. GRUP NCELKL SREKL YLETRME

Bu boyut, alanlarn insan olduklarn gz nnde tutarak, onlarn ilerinden zevk almalarna ve mutlu bir hayat srmelerine frsat verilmesini, rgtn varln srdrmesinin temel ta olarak grmektedir. Grup ncelikli iyiletirme ile zevkli bir iyeri yaratlmas, morali iyiletirme ve ykseltme, maliyetleri ve kalitesizlii azaltmak ve mevcut problemlere zm bulmak amalanmaktadr.

Grup ncelikli srekli iyiletirme bir yaklam olarak kalite kontrol emberleri, gnll ynetim gruplar (Jishu Kanri) ve problemleri zmek iin eitli istatistiksel aralar kullanan dier kk grup faaliyetleri ile yrtlmektedir13Bu yaklam tam bir PUK Dngs gerektirir. Takmdaki yelerin yalnz sorunlar belirlemesini deil, sebepleri de belirleyip analiz etmelerini, kar nlemler gelitirip denemelerini; yani standartlar ve prosedrler oluturmalarn ierir.

3. YNETM NCELKL SREKL YLETRME

Ynetim ncelikli srekli iyiletirme iletme iin hayati bir dayanaktr. nk en nemli lojistik ve stratejik konular zerinde younlar; ilerleme ile morali srekli diri tutan gc verir. Srekli iyiletirme herkesin ii olduundan herkes, bu arada ynetici de, kendi iini gelitirmekle ilgilenmelidir. Japon ynetimi, genel olarak bir yneticinin zamannn en az yarsn iyiletirmeye ayrmas gerektiine inanr. Ishikawa, insanl esas alan bir ynetim biiminin insanlarn snrsz glerinin gelimesine izin veren bir ynetim biimi olduunu ifade etmektedir.14 Srekli gelimeyi salayabilmek iin ynetimin hedefleri aadaki gibi olmaldr:

Maksimum verimlilikte, maksimum kaliteye ulamak,

Stoku minimumda tutmak,

Zor ileri bertaraf etmek,

Kalite ve verimlilii arttrmak, abay azaltmak iin ara ve olanaklar kullanmak,

Takm almas ve ibirlii ile srekli iyiletirme iin sorgulayc ve ak fikirli olmaktr.

Ynetimin zerinde alt iyiletirme konular meslek ve mhendislik bilgilerini, karmak problem zme yetenei gelitirmekle birlikte, bazen basit istatistiksel aralar (7 ara) yardm ile de zmlenebilir.

Srekli yiletirmenin 7 prensibi151. Problemi kabul edin.

2. ok para gerektirmeyen projeler sein.

3. nce bizim problemlerimize bakn, onlarnkine deil.

4. Tek l ekonomik kar olmamaldr.

5. ncelii saptayn. Projeyi kalite, maliyet, datm vs. ilkelerine dayal olarak yrtn.

6. Planla, uygula, kontrol et, nlem al (PUK) evrimini izleyin.

7. Doru zm aralarn kullann.

Ynetim abalarn sistemlerin iyiletirilmesi iin harcamaldr. Bu ise foksiyonlar aras ynetim, politika yaylm ve kalite yaylm ile salanabilir

E. SREKL YLETRME STRATEJSNN 5S AMALARI

Srekli iyiletirme uygulamasnda baarl olabilmek iin, kafa yaplarnn ve alkanlklarn deiimine gerek vardr. Japonlar tarafndan uygulanan, 5S ad verilen, ynetimde akln bir gstergesi olarak kendini tekrarlayan be basamak aadaki gibi sralanmaktadr:16SEIRI :Gereksiz eyleri yok edin.

SEISO :alma alann karklktan kurtarn, dzgn ve dzenli halde tutun

SEITON :Gerekli eyleri arandklarnda hemen bulunabilecek bir ekilde

ve dzende saklayn.

SEIFUTI : Hereyi olas en emin bir biimde yapn.

SHITSUKE :Yerine bir yenisi koyuluncaya dein varolan standartlara uyma

disiplininde olmak gerekir.

Srekli iyiletirme erevesinde, 5S amalar ise aadaki gibi sralanmaktadr:171. Her alma alan temiz, aydnlk ve sevimli olmaldr.

2. retim srecinde kaliteyi srekli gelitirebilmek iin ekipman ve yardmc nitelerin bakm yaplmaldr.

3. alma standartlarna uymak iin gerekli disiplin kurulmaldr.

4. Fabrika operasyonlarnda gvenlik ve sreklilik salanmaldr.

5. Deikenlikler azaltlarak kalite gelitirilmelidir.

6. Aydnlk cana yakn, disipline olmu ve almann takdir edildii bir atmosfer salanmaldr.

F. ORGANZASYONLARDA SREKL GELME (KAIZEN) STRATEJSNN UYGULANMASI N IMAINN NERD LKELER18I. ST YNETM N SREKL GELTRME STRATEJS

st ynetim srekli gelitirme stratejisini kavramal.

st ynetim srekli gelitirme stratejisinin uygulanmas iin destek olmal.

st ynetim, organizasyonda sistemleri, prosedrleri ve yaplar oluturarak srekli gelitirme stratejisinin amalarn oluturmaya almal.

II. ORTA DZEYDEK YNETCLER N SREKL GELTRME STRATEJS

Orta dzeydeki yneticiler st ynetim tarafndan belirlenen srekli gelitirme amalarn gerekletirmeyi hedeflemeli.

Orta dzeydeki yneticiler, alanlarn srekli gelitirme felsefesini anlamalarn ve kavramalarn salamaya almal.

Orta dzeydeki yneticiler alanlarn organizasyon ierisinde problem zme konusunda bilgi ve becerilerini arttrmay amalamal.

III. BLM EFLER N SREKL GELTRME STRATEJLER

Blm efleri, alanlar ile arasndaki iletiimi gelitirmeli ve organizasyon ierisinde yksek moralin kazanlmasn salamaya almal.

Blm efleri srekli gelitirme stratejisinin baaryla uygulanmas iin alanlara rehberlik etmeli.

Blm efleri organizasyonda srekli gelimenin salanmas iin kalite emberleri oluturulmasn salamal ve bu gruplar ierisinde alanlar desteklemeli.

Blm efleri, alma gruplarnn toplantlarnda disiplini salamal.

IV. ALIANLAR N SREKL GELTRME STRATEJS

alanlar srekli gelitirme stratejisine kk grup toplantlar ve neri sistemi ile destek olmal.

alanlar Workshoplarda disiplinli olarak almal.

alanlar organizasyon ierisindeki problemlerin daha iyi ve abuk zlmesi iin aba gstermeli.

alanlar eitim programlarna aktif olarak katlarak, bilgi ve becerilerini gelitirmeli.

G. SREKL YLETRMENN YARARLARI

Srekli iyiletirme artk dnya apnda uygulanmakta olan Japonlara zg ok sayda uygulamay biraraya getiren emsiye kavramdr. Srekli iyiletime stratejisi bir irkete uygulandnda tm kademeleri birebir rter ve tam anlamyla sistemi altrr. Srekli iyiletirmenin iletme iin yararlarn sayacak olursak;

Kuruluun tm etkinliklerinde bir canllk meydana gelir.

Topluluun ayn ama ve hedef dorultusunda almas salanr.

Blmler kendi ilerini daha etkili ve verimli biimde yrtrler.

Etkileim iinde olan blmlerin sorunlar ksa yoldan ve kalc biimde zmlenir.

alanlarn bilgi ve beceri dzeyi ykselir, motivasyonu artar.

Verimlilik ve dier temel rekabet unsurlar daha hzl gelime gsterir.

H. SREKL YLETRMENN REKABETE ETKS

Nerede ve ne zaman bir iyiletirme olsa, bu sonuta kalitede ve verimlilikte bir iyilemeye yol aacaktr. Kalite, iyiletirilebilen her eydir. Gnmzde rekabet gc yksek iletmeler incelendiinde bunlarn baarlarnn altnda Toplam Kalite olgusunun yer ald grlmektedir. Toplam Kalite Ynetiminin temel unsuru olarak ta Srekli yiletirme kavramnn benimsenmesi ve iletme adaptasyonu nem kazanmaktadr.19Rekabet gcn arttrmann temelinde srekli gelime yatar. Bunu salamak iin ise belli tekniklerle donatlm tm insan kaynaklarn ayn dorultuda seferber etmek gerekmektedir. Srekli iyiletirmenin eitli ltleri olabilir, rnein prodktivite, karllk vs. gibi. En etkin lt ise alan bana retilen proje veya neri saysdr. Proje/neriler; Kalite emberleri, Proses Gelitirme Ekipleri, Kalite Gelitirme Ekipleri, disiplinleraras ekipler veya bireyler tarafndan yaplabilir. Srekli Gelimeyi salayacak olan bu ok sayda iyiletirme nerileridir.20 Srekli yiletirme sreci iindeki bir irket hem ksa vadede, hem de uzun vadede performansn ykseltir. nk verimlilik art maliyetleri drp karll artt

racak, karllk art da daha ok kaynak elde etmeyi salayacaktr. Bu kaynaklarn uygun kullanm tekrar verimlilii arttracak ve bu dng devaml olarak iletmeyi gelitirecek ve rekabet gcn arttracaktr. Bu dngy aadaki gibi gsterebiliriz: 21

ekil 6. Srekli Gelime Dngs

NC BLMSREKL YLETRME ALIMALARI

Kalite iyiletirmenin temel mant iinde en nemli yeri Srekli yiletirme tutar. yiletirmelerin arka arkaya projelerle yaplmas srekli bir iyiletirme getirir. Bunun iin iyiletirme projelerinin irket ncelikleri ile ilikilendirilmesi, baka projelerle etkileimlerinin belirlenmesi ve ynetim tarafndan gerekli kaynaklarn tahsis edilmesi gerekir.

yiletirme faaliyetleri aada belirtilen alanlara katkda bulunurlar:

rnn, imalat proseslerinin, alma metodlarnn, bilgi aknn fonksiyonlar aras prosedrlerin iyiletirilmesi,

irket kaynaklarnn (hammadde, zaman, servis) kullanmndaki kayplarn ve israfn azaltlarak verimliliin arttrlmas,

Hatalarn azaltlmas,

in ilk seferinde iyi yaplmasn salayacak bilincin kazanlmas.

Srekli iyiletirme almalarna, prosesler, zaman, insanlar, ve teknolojiler esas alnabilmektedir.1Proses ile ilgili srekli iyiletirme almalar; proseslerin korunmas, dzeltici mdahelelerin yaplmas ve iyiletirilmesi olarak dngy iermektedir.

Zaman baznda yrtlen srekli iyiletirme almalar ise yrtlen faaliyetlerin daha ksa srede yaplmasn hedeflemekte ve pazardaki gelimelere hzla cevap verebilme becerisini, rn eitliliini arttrma ve hzl yenilik becerisini maliyetleri de drerek gelitirmektir. Srekli iyiletirme bu boyutuyla yeni rn gelitirme srecinde gl bir rekabet avantaj salamaktadr.

nsanlarn srekli iyiletirme almalarna konu edilmesi, ekip oluturma ve insan gelitirme prosesi olarak adlandrlmaktadr. nsanlara ynelik srekli iyiletirme almalar insan kaynaklar ynetiminde yeni bir yntem olarak kullanlmaktadr.

Teknolojiye ynelik srekli iyiletirme; minyatrize etme, basitletirme ve dntrme metodlarnn uygulanmas ile gerekletirilmektedir. Bu almalar ile maliyetler drlebilmekte, tek kullanmlk fotoraf makinesinde olduu gibi yeni pazarlar ortaya kabilmektedir.

letme bnyesinde yaplacak iyiletirmelerin kapsamnn ekip almasn gerektirdii durumlarda yiletirme Ekipleri oluturulur. Bu ekiplerin temel amac, organizasyonun iletme performans asndan istedii sonular almasn engelleyen tm kronik ve nemli boyuttaki sorunlarn organizasyon nceliklerine gre ele alnp zmlenmesidir.

A. YLETRME PROJE EKPLER

yiletirme proje ekibiyle kastedilen, belirli bir proje iin grevleri ve becerileri dorultusunda bir araya gelmi olan bir grup orta kademe yneticidir. Bir Ekip Liderinin bakanlnda kurulan bu ekip, daha evvel belirlenmi kritik bir alan dahilinde seilmi bir problemi analiz etmek ve zmekle grevlidir. Amalar yle zetlenebilir:

rn kalitesinin, imalat prosesinin ve alma yntemlerinin iyiletirilmesi,

yiletirme almalarna katlan personelin potansiyel yeteneklerinin ve profesyonellik dzeylerinin gelitirilmesi,

Projeler araclyla orta kademe yneticilerin irket kalite planlaryla aktif ve artan bir ekilde btnlemelerinin salanmas,

Karlkl katlmn salanmas ve problem zmede izlenecek srekli bir fonksiyonlar aras yaklamla ekip almasnn gelitirilmesi,

irket iindeki tm hiyerari basamaklar iin rol belirleyici bir model tekil edilmesi.

Yukarda belirtilen amalar, orta kademe yneticilerin bilgilendirilmesi, eitimleri ve iyiletirme planlarna katlmnn salanmas ile mmkn olabilir. Bunun yansra alanlara kendi becerileri ve kontrol alanlar ile ilgili somut problemlerin zmnde organizasyonel, medtod, teknik ve operasyonel destek salanmas gerekir.

Ekibin bykl, yapaca almaya gre belirlenmelidir.(En az 5, en ok 8 kii). Ekip byklnn, arzu edilenden kk olmas, ekibin devamlln ve faaliyetini tehlikeye sokacak, yaratcln azaltacaktr. Saynn arzu edilenden byk olmas ise, ekip ynetiminin zorlamas (muhtemel i gruplama, srtme ve fikirlerin atmas gibi) ve yelerin kiisel yaratclklarnn snrlanmas, dolaysyla motivasyonun dmesi asndan sakncaldr.yiletirme Proje Ekiplerinin faaliyet sreleri, zerinde alacaklar problemlerin yapsna gre 3 ila 6 aydr.

irket Proje Komitesi, her iyiletirme proje ekibinin almalar ile ilgili (deneysel faaliyetler, organizasyonel tadilatlar, iyiletirme almalar vs.) yetki seviyelerini tanmlar. Ekipteki yetkilendirme seviyeleri, ekip yelerinin kendi grevleri gerei almalarnda sahip olduklar yetki seviyelerinden daha az olmamaldr.

Ekibin yetki seviyesi dnda kalan durumlarda irket Proje Komitesi, teknik ve ekonomik denetlemeden; uygulamann geirilip geirilmeyecei, geirilecekse ne zaman ve nasl olaca kararlarnn verilmesinden sorumludur.

irket Proje Komitesi, iyiletirme proje ekiplerinin oluturduu nerilere, zellikle uygulamaya alnmayanlara tatmin edici cevaplar salamaldr.

1. YLETRME PROJE EKBNN YAPISI

yiletirme proje ekipleri aada aklanan elerden kuruludur:

yiletirme proje ekipleri yeleri

Her ekip iin bir ekip lideri

Her ekip iin bir ekip raportr

yiletirme projeleri sorumlusu

Proje yneticisi

irket proje komitesi

ekil 1. yiletirme Proje Ekibinin Organizasyonu

2. EKP YAPISININ ELER VE GREVLER

a) yiletirme Proje Ekibi yeleri

Ekip lideri tarafndan belirlenen yeler, problemin zmnn gerektirdii yetkiye ve teknik beceriye sahiptirler. yeler problemleri belirleyip, analiz etmek ve zmekle grevlidirler. Projelerin geliimi dorultusunda toplantlar yaparlar ve periyodik toplantlar arasnda ekipleri iin gerekli almalar yerine getirirler.

b) Ekip Lideri

yiletirme projeleri sorumlusu tarafndan belirlenip grevlendirilen ekip lideri, ekibin koordinatrlk grevini stlenir. yiletirme projeleri sorumlusuyla beraber karlatrdklar alma planndan ve iyiletirme projesi ekip faaliyetlerinden sorumludur. Lider, kararlatrlan alma plannda ortaya kan ya da nceden tahmin edilen sapmalar konusunda ve ekibin yetki seviyesi iinde alnan kararlar konusunda iyiletirme projeleri sorumlusunu bilgilendirir. yelerin ekip almasna katlmlarn temin eder. Ekibin yetki dna kan faaliyetleri ve detaylarn, iyiletirme projeleri sorumlusu araclyla proje yneticisine iletir. Ayrca zm nerilerinin uygulamalarn takip etmek ve deerlendirmek de ekip liderinin grevleri arasndadr.

c) Ekip Raportr

Ekip raportr, iyiletirme proje ekibi yeleri tarafndan seilir. Bu rol, ekibin herhangi bir eleman stlenebilir.

Ekip raportr, ekip toplantlarnn kaytlarn tutar. Bu kaytlar ekip yelerine, iyiletirme projeleri sorumlusuna ve proje yneticisine iletir. Ayrca ekip tarafndan retilen ve kullanlan dkmantasyonu (testler, deneyler, veriler, incelemeler vs.)dosyalar ve ekip yelerinin bu dosyalara eriimini salar.

d) yiletirme Projeleri Sorumlusu

yiletirme projeleri sorumlusunun ekibe metodolojik destek salayabilecek uygun eitimi alm olmas gerekir. yiletirme projeleri sorumlusu, ekip yelerinin eitim faaliyetlerini planlar, ynetir ve ekip yelerini problem zme metodolojisi ve teknikleri konusunda eitir. yiletirme almalarnn, mevcut irket yaps ile mmkn olan en iyi biimde btnlemesi ynnde alr. Ekip liderleri ile birlikte, proje almalarnn ve uygulamalarnn planlamasn yapar. almada kullanlacak malzeme ve gerelerin temini ve toplant iin uygun bir yerin seimi de iyiletirme projeleri sorumlusunun grevlerindendir.

B. YLETRME ALIMALARININ LEY

ekil 2. Puk ve Sorun zme

1. PLANLAMA

Sorun zme srecinin ounu kapsadndan, btn iyiletirme sreci iinde planlama safhas ok nemlidir. Aslnda, analizde ve sorunlarn zmnde dzenli olarak ilerlemeyi salayan sorular unlardan kaynaklanmaktadr:

Ne iyiletirilmelidir? birinci zmsel sre araclyla sorunlar tanmlamak ve ncelikleri aklamak iindir.

Bu sorun niin var? ncelikli olarak ortaya kan sorunu analiz etmek ve kesin bir tehisle olas sebeplerini belirlemek iin.

Durum nasl dzelir? her bir sorun iin kar nlemler planlanacak ve seilecektir.

Sistematik, bilinli bir plan safhas leri ilk seferde doru yap dncesinin ngereksinmesidir. Bu aama problemin analizi ve zm ile ilgili; problemin seimi, durum analizi, nedenlerin analizi ve iyiletirilmelerin nerilmesi basamaklarn iermektedir.

letmelerde eitli konularda gelime salamak iin varolan iyiletirmek gerekir. letme ynetimi ve tm alanlar tarafndan yaplan iyiletirme almalar toplam kalitenin temel ilkelerine gre varolan iyiletirir. Bu ilkeler, mteri odakllk, prosese hakim olma, verimlilik ve insanlarn katlm ile ilgilidir. Bu ilkelerdeki bir eksiklik, kalitesizlik sorunu douracaktr. te bu sorunu zmek iin nce problemi tanmak gerekecektir.

a) Problemin Seimi

Problem gerek durumla istenen durum arasnda tespit edilen farktr. yiletirme ekibi seimini yaparken mmkn olduu lde sorunlar amalanan hedefe gre belirlemelidir. ncelikli problemlerin belirlenmesinde; irketin stratejik faaliyet plan, bnyedeki rahatszlklar, mteriler ve pazardan gelen geribildirim gz nnde tutulmas gereken unsurlardandr.

b) Problemin Tarifi

Problemin tanm iin gerekli tm bilgiler toplanarak analiz edilir. Problem istatistiki veriler gz nne alnarak, ne, nerede, ne zaman, ne kadar vs. gibi sorular cevaplandracak ekilde tanmlanr. Problemi net bir ekilde tanmlamak iin bilgiler toplanarak deerlendirilir. Proses ak emas hazrlanr. Gerek duyulursa beyin frtnas uygulanr. Eer karmak veya kapsam geni bir problem tespit edilmi ise problem paralara blnerek yeni ekipler kurulur. Tm ekip yeleri ile fikir birliine vararak problem tarif edilir Problem tarifini tamamlamak iin ne, nerede, ne zaman, ne kadar vs. sorular cevaplandrlr ve bu cevaplar istatistiki bilgiler ile beraber raporlanr. Yukardaki bilgiler nda problem tarifi gzden geirilerek doruluu kontrol edilir.

Problemi tanmlayc sorular

Verilen problem ne anlama geliyor? Nasl ortaya kyor? Ne eit bir problem ve neyin paras olarak meydana geliyor? Problem zellikle nerede gzkyor? Hangi hedef, beklenti ve standartlarmz karlanmyor? Ne gibi sapmalar var? Bu ilemin kritik noktalar nelerdir? almalarmz, mterinin hangi beklentilerini karlamyor? Ne gibi dzeltme ve gelitirme imkanlar olabilir? Ne gibi neriler var bunlar nasl gerekletirilebilir? Ne gibi kararlarn alnmas lazm neden? Bu ile ilgili mevcut almalar nelerdir, ne gibi sorunlar kabilir? Daha ne gibi st hedefler koyabiliriz? Mevcut alma eklimiz hakikaten en iyisi mi, daha iyiletirilebilir mi? Neden? Nasl?Problem tanm ve ifadesinde, problemin irketin performans ile ilikisi ve ne ynde etkiledii ortaya konulmal ve problem grnr, belirgin ve genellikle llebilir kstaslarla tanmlanmaldr. Tanmda problemin sebepleri ile ilgili pein yarglara yer verilmemelidir. Ayn ekilde, belirli bir zme atf yapmaktan ve problemin ortaya kmas ile ilgili kusur ve sorumlulardan bahsetmekten kanlmaldr.

Problemin tanmlanmas srasnda projenin zaman plan yaplr. Proje tanm safhasnda belirtilen hedef sre, iyiletirme proje ekibine verilen sreyi ifade eder. Ekip bu aamada kendilerinden istenen hedef sre iinde projenin bitirilip bitirilemeyecei konusunda bir fikir sahibi olmu olmaldr.

c) Geici nlemlerin Uygulanmas ve Dorulanmas

Eer problem karmaksa, ana nedenlerin tespitinin uzun zaman alaca tahmin ediliyorsa geici nlemler alnabilir. Bu nlemler kalc nlemler uygulanana kadar problemin etkisini ortadan kaldrmak iin uygulanr. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, geici nlemlerin baka problemlere neden olmamasnn salanmasdr.

yiletirme proje ekibi problemi tanmladktan sonra geici nleme ihtiya olup olmadna karar verir. Beyin frtnas ile geici nlemler belirlenir ve bu nlemler deerlendirilerek en iyi nlem seilir. Uygulama plan hazrlanr ve uygulamaya konur. Geici nlemlerin etkinliini kontrol etmek iin geici nlemler kaldrlarak problemin tekrar olutuu tespit edilir.

d) Ana Nedenlerin Tanmlanmas ve Dorulanmas

Ana nedenlerin tanmlanp dorulanmasndaki ama; problemin kmasnda etkin olabilecek tm nedenlerin tespitidir. Bu aamada problemin kmasna sebep olabilecek tm ana nedenler tanmlanr ve potansiyel nedenlerin etkisi kontrol edilir.

yiletirme ekibi ana nedenleri tanmlamadan nce, problem tarifini tekrar gzden geirerek bir nceki aamada elde edilen yeni bilgilere gre problemi tekrar tarif edilebilir. Daha sonra beyin frtnas uygulanarak potansiyel nedenler tespit edilir. Beyin frtnas sonucunda ortaya kan karmak listenin dzeltilmesi ve bir aama daha gidilerek ana sebeplerin ortaya karlmas gerekir. Ana sebep, sebepler zincirindeki en sonda yer alan halkadr. Bu nedenle ana sebebe ulancaya kadar arka arkaya niin sorusunun sorulmas gerekir. Balk kl diyagram veya dier teknikler ile nedenler snflandrlarak ncelikli nedenler belirlenir ve seilen ncelikli nedenler incelenir.

e) Kalc nlemlerin Seimi ve Dorulanmas

Bu aama iyiletirme fikirlerini nermek ve bunu yneticilere sunmak amacna yneliktir. Az nceki aamada bahsedilen temel nedenlerden yola karak bunlarn muhtemel zm yollar aratrlr. Nedenleri ve bunlarn uygun zmleri n eitli karar matrisleri oluturulur ve birden ok nedeni ortadan kaldrabilecek zmler belirlenir. Uygulanacak zmn belirlenmesi admna gemeden nce mmkn olduunca fazla zm seeneinin retilmesi ekip almalarnn etkinlii asndan arttr. Beyin frtnas ve ak diyagram bu admda kullanlmas gerekli tekniklerdir.

Bu zmlerin belirlenmesi, snflandrlmas ve seilmesinde grubun verecei karar ok nemlidir. Bu aamada kar nlemlerle ilgili hazrlanan plan ve seilen eylem ekli uygulama asndan br admda (iyiletirmelerin uygulanmas)sz konusudur. Uygulamann baarya ulamas asndan grubun verecei karar ok nemlidir. yiletirme ekibi alaca kararla ilgili olarak yapaca oylamada en basit yntem olan ounluk oyuna bavurabilir.

Kalc nlemi test etmenin en yaygn yntemi bunun uygulanmasdr. Uygulamadan sonra etkiler kontrol edilmeli ve problemin ortadan kalkp kalkmad gzlenmelidir. Testler ve analizler neticesinde seilen kalc nlem problemi giderecek ve istenmeyen sonulara sebebiyet vermeyecektir. Burada ama, kabul edilen zm yolunu uygulamaya koymaktr. Kalc nlemlerle ilgili olarak seim kriterleri (etkinlik, yaplabilirlik gibi) tanmlanr ve en nemli kriterler belirlenir.

yiletirme proje ekibi tarafndan en iyi kalc nlem seildikten sonra deerlendirilir. Eer dizayn veya proses deiiklii gerekiyorsa, fizibilite almalar ve maliyet analizi yaplr. Geici nlemler ve kalc nlemler karlatrlarak kalc nlemler dorulanarak son tercih yaplr.

2. KALICI DZELTME NLEMLERNN UYGULANMASI

Yaama geirme aamas genellikle zorluklarla, gecikmelerle, yanl anlamalarla, hedeflere ulalmasn engelleyen veya zorlatran bir ok ve ounlukla umulmadk olaylarla karakterize edilir.

Uygulama aamasna gemeden nce yaplacak salkl bir planlama nceden neyin kt gidebileceinin kestirilmesi, eer varsa problemlerin batan engellenmesi ve zarar gelecekse zarar en aza indirmek iin kar nlemlerin batan hazrlanmas yoluyla uygulamann ilk seferde doru yaplmasn salayan etkili bir aratr. Bu noktada ekibin bir proje plan yapmas gereklidir:

Projenin aamalarnn tanmlanmas, aamalarn altndaki faaliyetlerin ve faaliyet admlarnn belirlenmesi, aralarndaki ilikilerin ortaya konmas.

Detayl faaliyet plan yaplmas, bu faaliyetlerden beklenen sonularn ve bu sonulara ulamann yollarnn tartlmas.

yiletirme proje ekibi kalc dzeltme nlemlerinin uygulanmas aamasnda aadaki safhalar gerekletirir:

Uygulama plan hazrlanr,

Pert diyagram veya Critical Path Analysis yntemleri ile nlemler, sorumlular ve gerekli zaman tespit edilir.

Geici nlemler kaldrlr.

Kalc nlemler uygulanr.

3. SONULARIN KONTROL

yiletirmelerin uygulanmas ile elde edilen sonularn hedeflerle karlatrlmas aamasdr. Deerlendirme aamas olan bu aamada sonular takip edilir, uygulama kontrol edilir ve sonular gzlenir. Gelimeler konusunda gstergeler ve kritik noktalar gzden geirilir. Sonularn kontrol aamasnda esas ama, kalc nlemlerin etkilerini incelemek, ngrlen ve gerekleen sonular karlatrmaktr.

4. HATA TEKRARLARINI NLEME FAALYETLER

Toplam Kalite anlay erevesinde mevcut yapy korumak iin kontrol yerine srekli iyiletirme hedeflenmektedir. Geici zmler ile problemi rafa kaldrmak yerine kkl zmler yaratarak problemi zmek ve tekrarn nlemek gerekmektedir. Bylece gelecekte kabilecek bir problem nlenmi olur.

zmn kalc olduu anlaldktan sonra deiikliklerin uyguland problemli sre kullanclarna teslim edilecektir. Sre yeni bir kalite kontrol aralna ekilmitir. Bu nedenle kullanclar iin standart ve prosedrlerin mutlaka ortaya konmas, yazlmas ve bunlarn eitimi gereklidir.

Kullanclarn Eitimi

Neler deiti, hangi noktalarda deiiklikler yapld?

Uyulmas gereken yeni rn veya sre standartlar nelerdir?

Deiikliklerin srekli ve kalc hale getirilmesi iin kimlerden, ne bekleniyor?

Yeni ekipman, makine, lme aleti vb. Nasl kullanlacak?

Deitirilmi srete ilerin yapl ekli ve sras nasl?

Belirlenmi standartlardan sapma olup olmad nasl anlalacak, hangi teknikler kullanlacak?

Standartlardan sapma olduunda ne tr sonular meydana gelebilir?

Sapmann giderilmesinde kimlerden ne tr grevler bekleniyor?

Zaman iinde bir ok nedenden dolay sonulardan sapmalar grlebilir. Bu duruma frsat verilmemesi, ilgili kontrol ve izlemenin nasl yaplacann bilinmesi gerekir. Otokontrol, denetimler ve PK gibi yaklamlar srelerin belirlenen standartlar iinde olup olmadn gsterirler.

yiletirme proje ekibinin hata tekrarlarn nleme aamasnda aadaki safhalar gerekletirmesi gerekir:

Kullanlan proses /prosedr eski seviye olabileceinden mevcut proses /prosedr gzden geirilir.

Kalc nlemleri etkileyebilecek prosesteki kritik noktalar tespit edilir.

Bu noktalara gre mhendislik, rn ve proses/prosedr deiimi yaplabilir.

Mevcut prosesi gelitirici neriler yaplabilir.

5. EKBNZ TEBRK EDN

Bu aamada problem zm srasnda renilenler kaydedilerek data analizleri, kararlar ve neriler kada dklr. Ekipten biri problemin zmnn deerini ve kollektif almann sonularn anlatr. Tartma yoktur. yerinden uzakta bir sohbet niteliinde ekip almalar ynetime aktarlr, ekip kutlanr ve sonra herkes kendi iine dner.

a) Nihai Sunu

Baar ile biten projenin sonular hakknda ynetimin bilgilendirilmesi ve projenin sona erdirme onaynn elde edilmesi iin gerekli bir aamadr. Sunu iin toplant katlmc listesinin yaplmas ve sunu ieriinin hazrlanmas gerekmektedir. Toplant katlmc listesi aadaki gibidir:

st ynetim

Projenin mterisi konumundaki yneticiler

Proje srasnda yakn ibirlii iinde allan fonksiyonlarn yneticileri

Proje yneticisi

yiletirme proje sorumlusu

Ekip lideri

Ekip yeleri

b) Tannma ve dllendirilme

Grubun elde ettii baarnn hemen ardndan ve zamannda ynetim tarafndan tescil edilmesi, kutlanmas ve baarda pay olan kiilerin tannmas ve dllendirilmesi son derece nemlidir. Bu tanma ve kutlama nihai sunu srasnda olabilecei gibi, akabinde bir kutlama eklinde de olabilir.

c) Ekibin Dalmas ve Proje Sonu Raporu

Proje sonrasnda ekibin baarl bir ekilde projeyi tamamlamasnn salanmasnda srasyla ynetim, proje yneticisi, PS ve ekip liderinin zerine almas gereken roller olabilir. Baz ekip almalarnda zmn yaama geirilmesi uzun srebilir. Bu ekibin grevinin bittii anlamna gelmez. Ekibin grevi zm uygulamaya geirildiinde ve baarl olduunda biter.

Ekibin dalmasndan nce yaplmas gereken ilerden biri de proje raporunun yazlmasdr. Sonu raporunda takip edilecek sra nihai sunutaki sraya uygun olabilir. Raporda proje ile ilgili nemli noktalar, dikkat edilmesi gereken durumlar, karlalan engel ve zorluklardan bahsedilmelidir.

6. ETKL PROBLEM ZMENN GLKLER

Problemin yanl tanmlanmas

Problem zm abasnn aceleye getirilmesi

Zayf ekip katlm

Tutarsz problem zme prosesinin izlenmesi

Teknik beceri eitimi (istatistik ve problem zme teknikleri) eksiklii

Ynetimin sabrszl

Olas sebebin, esas sebep olarak yanl belirlenmesi

Srekli dzeltici faaliyetin tamamlanmamas.

KALTE

MUAYENE

TKY

Yaam biimi

Katlmclk

Mteri odakllk

Srekli iyiletirme

Sorun zme

Sre gelitirme

Yetki devri

KALTE

GVENCES

nleme

ISO 9000

Belgelendirme

KALTE

KONTROL

nleme

statistik

yntemler

MAKNE

PROSES

NEDEN / SORUN

YLETRME FKR

RETM

(Yntemler, makineler, malzemeler,igc lmleri, evre)

TEDARKLER

TKETCLER

Gzlenen sonu

KLASK GELME

GELME

DZEY

SREKL

YLETRME

P Kriteri

S Kriteri

PLANLA

(PLAN)

DZELT

(ACTION)

Politika ve

hedefler

Bilgileri

Takip etme

Kural Koyma

Hatalarn yeniden oluumunu nleme

Asl sebepleri bulma

Sreler

Gstergeler,

sonular

Eylem plan

Eitim

Geici zmler

Sonulardan

emin olma

Uygulama

UYGULA

(DO)

KONTROL ET

(CHECK)

Planla

Ne yapmak gerektiini ve bunu

Nasl yapacan belirlemek

Uygula

Bir yiletirme

almasn

Yrtme evrimi

Kontrol Et

nlem Al

Plan ve lm aralarn

Uygulamaya sokmak

Sonular deerlendirmek ve varsa

Sapma nedenlerine bakmak

yiletirmeyi kararl hale

Getirmek yeni alma

Kurallarn dzenlemek

Karllk

Art

Verimlilik

Art

Maliyet

Azal

Kaynak

Art

Piyasay

Kontrol

mkan

Pazar

Paynda

Art

Rekabette

Art

Kaynak

Art

RKET

PROJE KOMTES

PROJE YNETCS

PS

YELER

LER

RAPORTR

PE

Durum

analizi

Planla

Neyi iyiletirmeli

Niin?

Nasl?

Sorunlar nceden belirle ncelikleri sapta

Kar nlemleri se ve planla

Olas sebepleri belirle-dorula

ncelikli sorunu analiz et

tehis

yiletirici karar ve planlama

Deneme

yiletirmenin srekliliini salama

Sonular teyit et

Uygun mu?

Kontrol et

Planlanan deiiklikler dene

Uygula

Standartlatr

nlem al

Kontrol

Prof. Dr. brahim KAVRAKOLU, Toplam Kalite Ynetimi, Kalder yaynlar, 1996, ss.9.

nternet

nternet

Prof. Dr. smail EFL, Toplam Kalite Ynetim, ISO900 Kalite Gvence Sistemi, Alfa Yayn, 1999, ss. 51.

nternet

KAVRAKOLU,a.g.e, ss.34

KAVRAKOLU, a.g.e. ss.34

EFL, a.g.e. ss.145

EFL, a.g.e. ss 141

EFL, a.g.e. ss.177.

smail EFL, KK ve Uygulamadan rnekler,

Kaoru ISHIKAWA, Toplam Kalite Kontrol, Kalder Yaynlar, 1995, ss.142

EFL, a.g.e. ss.51.

Feray Odman ELKAPA, Toplam Kalite Kontrol, Bsiad Yayn,1993, ss.20.

TPM El Kitab, Tofa Yaynlar

nternet

Prof. Dr. brahim KAVRAKOLU, Kalite Cep Kitab, Kalder Yaynlar,1993, ss.21.

KAVRAKOLU, a.g.e. ss.25.

Problem zme Teknikleri, KOGEM Yaynlar, 1993

ELKAPA, a.g.e. ss.45.

Problem zme Teknikleri.

KAVRAKOLU,a.g.e. ss.55.

KAVRAKOLU, a.g.e. ss54.

KAVRAKOLU, a.g.e, ss.41.

A..g.e., ss.43.

1 Oygur YAMAK, Kalite Odakl Ynetim, Panel Matbaaclk, 1998, ss. 148.

2 KAVRAKOLU, a.g.e. ,ss. 11.

3 KAVRAKOLU, a.g.e.,ss.13.

4 Yrd. Do. Dr. Sabahat BAYRAK,Kalite Anlaynda Yeni Bir Yaklam Olarak Toplam Kalite Ynetimi, Verimlilik Dergisi, 1997/4, ss.85.

5 YAMAK, a.g.e., ss.162.

6 KAVRAKOLU, a.g.e., ss.14.

7 EFL, a.g.e., ss.182.

8 BAYRAK, a.g.m., ss. 81.

9 A.g.m., ss .81.

10 EFL, a.g.e., ss.146


12 nternet


14 Ag.m..,ss. 87.

15 nternet

16 EFL, a.g.e., ss.184.

17 A.g.e., ss.184.

18 Prof. Dr. Cokun Can AKTAN, Deiim ve Yeni Global Ynetim, Mess Yayn, 1997, ss. 70.

19 nternet.

20 KAVRAKOLU, a.g.e.,

21 Do. Dr. Mina ZVEREN, Toplam Kalite Ynetimi, Alfa Yayn, 1997, ss. 16.

1 smail Efil, a.g.e. ss.179.

Documents

tky