10
TÌM HIỂU VỀ TẠP CHÍ KHOA HỌC 1. Mã số chuẩn quốc tế ISSN ISSN (International Standard Serial Number) là một dãy số độc nhất gồm tám chữ số, là mã số chuẩn quốc tế cho 1 ấn phẩm xuất bản định kỳ (tạp chí, báo, kỷ yếu hội thảo…). Khi đã có chỉ số ISSN, tạp chí sẽ được quốc tế thừa nhận chính thức và giới thiệu trên quy mô toàn cầu. Mã ISSN được cấp phát bởi Trung tâm Quốc tế ISSN ở Paris, Pháp. Trung tâm này là một tổ chức quốc tế thành lập năm 1974 qua một thỏa thuận giữa UNESCO và chính phủ Pháp. Trung tâm có một cơ sở dữ liệu chứa tất cả ISSN được cấp trên thế giới. ISSN khác với sự xét chọn và phân loại chất lượng tạp chí khoa học của Viện Thông tin Khoa học Hoa Kỳ (Institute for Scientific Information, ISI) hoặc Scopus của NXB Elsevier (Hà Lan). ISSN của một tạp chí không liên quan đến chất lượng khoa học của các bài báo được đăng ở trong đó. Danh sách ISSN này bao hàm rộng hơn rất nhiều so với danh sách ISI và Scopus. Ở Việt Nam vẫn còn không ít tạp chí chưa đăng ký để được cấp chỉ số ISSN.

Tim hieu tap chi khoa hoc.doc

Embed Size (px)

Citation preview

TM HIU V TP CH KHOA HC1. M s chun quc t ISSN ISSN (International Standard Serial Number) l mt dy s c nht gm tm ch s, l m s chun quc t cho 1 n phm xut bn nh k (tp ch, bo, k yu hi tho). Khi c ch s ISSN, tp ch s c quc t tha nhn chnh thc v gii thiu trn quy m ton cu. M ISSN c cp pht bi Trung tm Quc t ISSN Paris, Php. Trung tm ny l mt t chc quc t thnh lp nm 1974 qua mt tha thun gia UNESCO v chnh ph Php. Trung tm c mt c s d liu cha tt c ISSN c cp trn th gii. ISSN khc vi s xt chn v phn loi cht lng tp ch khoa hc ca Vin Thng tin Khoa hc Hoa K (Institute for Scientific Information, ISI) hoc Scopus ca NXB Elsevier (H Lan). ISSN ca mt tp ch khng lin quan n cht lng khoa hc ca cc bi bo c ng trong . Danh sch ISSN ny bao hm rng hn rt nhiu so vi danh sch ISI v Scopus. Vit Nam vn cn khng t tp ch cha ng k c cp ch s ISSN. T nm 2012, ch nhng bi bo khoa hc c ng cc tp ch c ch s ISSN mi c Hi ng Chc danh gio s cc cp xem xt, tnh im.2. Phn loi ISIISI - Vin Thng tin khoa hc Hoa K (Institute for Scientific Information) hin nay l mt b phn ca hng Thomson Reuteurs, xt chn cht lng ca cc tp ch trn th gii kht khe v k lng a vo c s d liu ca h. Mc d vn cn c nhng kin cha thng nht, nhng ISI vn l mt trong rt t cch phn loi c tha nhn v s dng rng ri trn ton th gii.Cht lng ca cc tp ch ISI ch yu c nh gi da trn ch s nh hng (Impact Factor, IF). ISI bao hm 4 danh sch tp ch: SCI, SCIE, SSCI v A&HCI vi khong 14.000 tp ch c cht lng cao, trong tng s hng trm nghn tp ch trn th gii:

Hnh 1. S lng tp ch khoa hc

Ghi ch: SCI (Science Citation Index) - gm cc tp ch lnh vc khoa hc t nhin, k thut, cng ngh

SCIE (Science Citation Index Expanded) - gm cc tp ch thuc lnh vc khoa hc t nhin, k thut, cng ngh m rng

SSCI (Social Science Citation Index) - gm cc tp ch thuc lnh vc khoa hc x hi

A&HCI (Arts & Humanities Citation Index) - gm cc tp ch thuc lnh vc ngh thut v nhn vn

Nhng tp ch c lit k trong tp SCI c thay i/cp nht hng nm (thng) da trn cc tiu ch khc nhau (v d nh ch s trch dn..vv) Khi khng cng b cc kt qu nghin cu trn cc tp ch ISI th cc trng i hc, cc c s nghin cu khoa hc s khng c lt vo bng xp hng quc t no. Cho n nay, Vit Nam cha c tp ch khoa hc no c lt vo danh sch ISI a ch tm kim thng tin chi tit ca 4 danh sch ny: SCI: http:// http://ip-science.thomsonreuters.com/cgi-bin/jrnlst/jloptions.cgi?PC=K SCIE: http:// http://ip-science.thomsonreuters.com/cgi-bin/jrnlst/jloptions.cgi?PC=D

SSCI: http://ip-science.thomsonreuters.com/cgi-bin/jrnlst/jloptions.cgi?PC=SS

3. A&HCI: http://www.thomsonscientific.com/cgi-bin/jrnlst/jloptions.cgi?PC=H4. Phn loi Scopus

Ngun c s d liu Scopus c xy dng t thng 11 nm 2004 ca Elsevier (H Lan). Ngun Scopus ch bao gm cc bi bo xut bn t nm 1995 tr li y. c lit k vo danh sch Scopus, cc tp ch cng c la chn nghim ngt. S lng tp ch nm trong Scopus gn gp i s lng nm trong ISI, nhng khng bao gm tt c m ch cha khong 70% s lng tp ch ca ISI. Cch nh gi cht lng cc tp ch ca Scopus cng da vo ch s nh hng IF. Trang web ca Scopus (http://www.scopus.com) rt tin ch khi s dng cho nhiu mc ch khc nhau, t tra cu ti liu n nh gi tnh hnh nghin cu khoa hc ca cc c nhn v cc c s o to, nghin cu, ... Cc s liu ca Scopus c SCIMAGO s dng nh gi, xp hng cc tp ch khoa hc v cc c s khoa hc. Theo s liu , trong s hn 2.800 c s nghin cu mnh trn th gii, Vit Nam c tn 4 n v c tn trong bng xp hng: Vin Hn lm Khoa hc cng ngh Vit Nam (VAST), HQG TP HCM (VNU-HCM), HQG H Ni (VNU-Hanoi) v H Bch Khoa H Ni (Hanoi UST). c bit, trang web SCIMAGO (http://scimagojr.com) m min ph, trong cc tp ch c xp hng chung v xp hng theo tng lnh vc v ngnh hp, rt thun tin tra cu. Va qua tp ch ton hc Acta Mathematica Vietnamica ca Vin Ton hc (Vin KH-CN Vit Nam) ln u tin c lt vo danh sch Scopus. Cc quc gia trong cng ng ASEAN nh Malaysia c 48 tp ch v Thi Lan c 21 tp ch c cng nhn xp vo h thng Scopus.5. Cc ch s nh gi tp ch khoa hc

5.1. Ch s nh hng IF Impact factor IMPACT FACTOR - IF l mt trong nhng ch s c s dng xp hng cc tp ch khoa hc trn th gii. IF l s ln trch dn hay tham kho trung bnh cc bi bo m tp ch cng b hai nm trc. V d: nu nm 2000 tp san ABC cng b 100 bi bo, v 2 nm sau 100 bi ny c trch dn 2000 ln, th IF ca ABC c tnh l 2000/100 = 20. Do , nhng cng trnh nghin cu c cng b trn cc tp ch c h s nh hng cao, v d nh Science, Nature, ..., thng c cht lng khoa hc rt cao. Tuy nhin, h s nh hng ca tp ch cng cn ph thuc vo cc ngnh khoa hc khc nhau. Nhng tp san ngnh khoa hc x hi thng c IF thp hn cc tp san khoa hc t nhin v y sinh hc. Do , IF ch c ngha trong mi chuyn ngnh, ch rt kh so snh gia cc ngnh. Tuy nhin, i vi cc tp san khoa hc tng qut nh Science hay Nature th IF c xem nh l tiu chun vng cc tp san khc so snh.

Hn ch:

Hn ch ln nht ca IF l ch s ny ch phn nh tm nh hng trong vng 2 nm. Nhng mt s nghin cu gn y cho thy thi gian 2 nm c l qu ngn nh gi tm nh hng; phn ln cc ngnh khoa hc, thi gian cn thit nh gi l 5 nm. Nu sau 5 nm m vn chng c ai trch dn cng trnh nghin cu th c th cho thy nghin cu khng c nh hng g. (D nhin, khng loi tr vi trng hp him hoi c cng trnh i hi 20 nm sau mi c ghi nhn).

Vn th hai ca IF l cch tnh s ln trch dn khng xem xt n uy danh ca tp san trch dn. hiu vn , chng ta th so snh 2 tp san nh sau:

Tp san A cng b 50 bi, v nhn c 90 ln trch dn t nhng tp san danh ting (nh Science, Nature, PNAS, Cell) v 10 ln trch dn t nhng tp san t China;Tp san B cng cng b 50 bi, v nhn c 10 ln trch dn t nhng tp san danh ting, v 90 ln trch dn t nhng tp san t China. Theo cch tnh ch s IF th hai tp san trn c IF nh nhau (100 / 50 = 2). Nhng nu nhn k, chng ta thy tp san A chc phi c uy danh cao hn tp san B, v A c nhiu tp san danh ting trch dn hn tp san B. 5.2. Ch s EF - Eigenfactor khc phc nhng yu im ca IF, hai nh khoa hc M Jevin West v Carl Bergstrom (H Washington) xut mt ch s mi nh gi tm nh hng ca mt tp san. H gi l ch s Eigenfactor (EF). Ch s EF vn da vo s ln trch dn, nhng l s ln trch dn trong 5 nm (ch khng phi 2 nm nh IF). Nh c ln cp trc y, thi gian 5 nm l l tng nh gi tm nh hng ca mt cng trnh khoa hc. H s tng quan gia s ln trch dn trong vng 5 nm v tng s ln trch dn l khong 0.81-0.91 cho ngnh y sinh hc, 0.85 cho ho hc, 9.75 cho ton hc, 0.87 cho vt l, v 0.79 cho khoa hc x hi.

Ngoi ra, EF cn cho trng s ca nhng tp san trch dn, v do , khc phc mt yu im quan trng ca IF. Nu tp san cng b nhng bi bo c cc tp san danh ting khc trch dn th l mt tn hiu cho thy tp san thuc vo ng cp cao.

4.3. Ch s AIJevin West v Carl Bergstrom cn xut mt ch s khc c tn l Article Influence (AI). Ch s AI o lng tm nh hng ca nhng bi bo trong tp san. AI c tnh bng cch ly EF chia cho s bi bo tp san cng b v chun ho sao cho AI trung bnh l 1. Ni cch khc, nu mt tp san c AI bng 0.1 th tp san c tm nh hng thp hn trung bnh (l 1), nhng nu tp san c AI 1.2 th tm nh hng ca tp san cao hn trung bnh 20%.

Ngy nay, ch s EF v AI cng ngy cng ph bin. Ngay c Thomson ISI cng s dng hai ch s ny xp hng cc tp san khoa hc. Trong tng lai gn, c l ISI s a EF v AI chnh thc lm ch s nh gi uy tn v tm nh hng ca tp san, v cng l mt cch thay th ch s IF.

Cc nh khoa hc pht kin ch s EF v AI cn lp ra mt website tt c chng ta c th tra cu tng tp san. a ch trang web l http://eigenfactor.org. Tuy ch s EF ang c gii nghin cu v nh gi khoa hc ch , nhng ch s ny cng c mt s hn ch:

Rt kh kim tra gi nh ng sau cch tnh ton. Phng php tnh ton cng rt phc tp, nn rt kh hiu chnh xc ch s EF c ngha tht l g. Tuy nhin, mt phn tch gn y cho thy ch s EF c tng quan rt cao vi IF (h s tng quan l 0.93). Do , d EF c ci tin v mt l thuyt, nhng trong thc t th chng khc my so vi IF. Trong trng hp ny, c th ni rng ch s IF (d b ch trch v ph phn rt nhiu) vn c gi tr thc t ca n v rt d hiu. C l phng php Eigenfactor cung cp cho chng mt cch nh gi khch quan hn l da vo c hai IF v AI xp hng tp san khoa hc.

4.4. Ch s H

Nm 2005, nh vt l ngi M Jorge Hirsch ca i hc California San Diego a thm ch s H (H-index) nh gi cc kt qu khoa hc v lm c s so snh ng gp khoa hc ca cc nh khoa hc khc nhau (trong cng lnh vc). Theo Jorge Hirsch th mt nh khoa hc c ch s H nu trong s N cng trnh ca ng ta c H cng trnh khoa hc (H < N) c s ln trch dn ca mi bi t c t H tr ln. Nh vy, ch s H cha ng c c hai thng tin: s lng (s cc bi bo c cng b) v cht lng, tm nh hng (s ln c cc nh khoa hc khc trch dn) ca hot ng khoa hc.

Jorge Hirsch cng xem xt ch s H cho mt s nh khoa hc v a ra nhn xt rng, trong lnh vc vt l l thuyt, cc nh khoa hc M thnh cng (successful) s c ch s H = 20 sau 20 nm; mt nh khoa hc ni ting (outstanding) s c ch s H = 40 sau 20 nm; thin ti khoa hc (truly unique individual) s c ch s H = 60 sau 20 nm. Jorge Hirsch cng ngh rng M mt nh khoa hc c th b nhim ph gio s (associate professor) nu c ch s H khong 12 v gio s (full professor) nu H vo khong 18. Cc nh khoa hc c gii thng Nobel thng c ch s H trong khong t 35 n 100. Ch s H cao nht ca mt s lnh vc khc nh ho - l: 100, sinh hc: 160, khoa hc my tnh: 70, trong khi lnh vc kinh t hc c ch s H vo khong 40.

Hin nay vic tm ch s H ca bt c nh khoa hc hc no u rt n gin nh trang web ca Scopus.

TI LIU THAM KHO

1. Trn Vn Nhung, Mt vi thng tin v m s chun quc t cho tp ch v sch, v s phn loi tp ch khoa hc v cch trnh by mt bi bo trong tp ch khoa hc. Truy cp ngy 2 thng 6 nm 2015 t http://www.vsl.vnu.edu.vn/home/content/ma-so-chuan-quoc-te-cho-tap-chi-sach-va-su-phan-loai-tap-chi-khoa-hoc2. Nguyn Vn Tun, nh gi tp san khoa hc: ch s Eigenfactor. Truy cp ngy 2 thng 6 nm 2015 t http://www.vncreatures.net/nl_kh_3.php.