BİLİNÇ BOZUKLUĞUNDA İLKYARDIM

B L NÇ KAYBI NED R?İ İ İ

Kişinin kendisi, zaman, bulunduğu yer ve etrafındaki olaylardan

haberdar olmasına bilinç denilir

Herhangi bir nedenle yukarıdaki tanıma uymayan kişilerde bilinç

bozukluğundan söz edilir

Herhangi bir nedenle beyne giden kanın azalması ya da

durması sonucunda hastanın şuurunu kaybetmesidir.

Hiçbir uyarıya cevap vermeme haline kadar giden bilincin

kısmen yada tamamen kaybedilmesidir

Bilinç bozukluğu düzeyi için; AVPU skalası kullanılır

A alert (uyanık)

V verbal (sözel)

P pain (ağrı)

U unresponsive (cevap yok)

BAYILMA (SENKOP)

Kısa süreli yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır.

Beyne giden kan akımının azalması sonucu oluşur.

Bayılma-Bilinç Kaybı Nedenleri

Ciddi bir hastalığa bağlı olmayanlar Korku, Aşırı heyecan Güneşte kalma veya ishale bağlı sıvı kaybı, Yorgunluk, kötü koku Kapalı ortam Kirli hava Aniden ayağa kalkma, tansiyon düşüklüğü Açlık, kan görmek

Bayılma-Bilinç Kaybı Nedenleri

Ciddi bir hastalığa bağlı olanlar

Beyin kanmaları

Kalp krizi

Büyük damarlarda ani yırtılmalar

Dış gebeliğe bağlı karın içi kanmaları

Şok

BAYILMA (SENKOP) BEL RT LERİ İ İ

Baş dönmesi Baygınlık Yere düşme Bacaklarda uyuşma Bilinçte bulanıklık Yüzde solgunluk, renk değişikliği Soğuk terleme Üşüme, terleme Hızlı ve zayıf nabız

Bilinç kaybında ilk yardım:Kişi başının döneceğini hissederse TYD kuralları uygulanır

İlk yardımcının ilk amacı beyne giden kan akımını artırmaktır.

Öncelikle yaptığı işi bırakmalıdır

Sırt üstü yatırılır veya başı öne eğik olacak şekilde oturtulur

Ayakları 30 cm kaldırılarak şok pozisyonu verilir.

Böylece kan akımını kalp ve beyne yönelmesini sağlamaktır.

Sıkan giysiler (kemer, kravat) gevşetilir

Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesi sağlanır

Bilinç kaybında ilk yardım: Eğer kişi bayıldıysa

Sırt üstü yatırılarak ayakları 30 cm kaldırılır Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve korunur Sıkan giysiler gevşetilir Kusma varsa yan pozisyonda tutulur Solunum kontrol edilir Etraftaki meraklılar uzaklaştırılır Ek yaralanma olup olmadığı kontrol edilir. Bayılma öyküsü olan bir hasta hastaneye başvurmasında

fayda vardır.

Bilinç kaybında ilk yardım:

Yapılmaması gerekenler

Kolonya, amonyak, sarımsak, soğan koklatmayın

Yoğurt, su, sigara, alkol gibi şeyler içirmeyin

Hastanın üzerine su dökmeyin

Sarsılmamalı, tokat atılmamalı

KOMA

Yutkunma öksürük vb reflekslerin ve dıştan gelen

uyarılara karşı tepkilerin azalması yada yok olması

ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır

KOMA NEDENLERİ

Düşme veya şiddetli darbe sonrası (özellikle kafa travmaları) Beyin Kanması Zehirlenme Aşırı alkol Uyuşturucu kullanımı Şeker hastalığı Üremi Siroz Beyin Tümörler Beyin iltihapları (menenjit)

KOMA BEL RT LERİ İ İ

Şuur kaybı

Yutkunma,öksürük gibi tepkilerin kaybolması

Sesli ve ağrılı uyaranlara tepki yokluğu

İdrar ve gaita kaçırma

5 duyu fonksiyonları tamamen kayıp olur

B L NÇ BOZUKLU U DURUMUNDA İ İ ĞLKYARDIM NASIL OLMALIDIR ?İ

B L NÇ KAPALI SEİ İ İ

Hasta/yaralının yaşam bulguları değerlendirilir

Hasta/yaralıya koma pozisyonu verilir

Yardım çağrılır (112)

Sık sık solunum ve nabız kontrol edilir.

Yardım gelinceye kadar yanında beklenir

Koma Pozisyonu(Yarı yüzü koyun-yan pozisyon) nasıl verilir Bu pozisyonu vermek için öncelikle hastanın omurga

yaralanmasının olmadığı, nefes alıp vermesinin normal olduğu

ve nabız atımlarını kontrol etmek gerekir

Hastanın sağına geçilir

Sağ el ve sağ bacağı vücuda yaslayın.

Sol omuz ve kalçasından tutarak sağ tarafına çevirin

Sol bacağı ve sol kolu yere yaslayın

Hastanın başını geri alın

KAN ŞEKERİ DÜŞMESİNDE İLKYARDIM UYGULAMA

KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR

Herhangi bir nedenle vücutta glikoz eksildiği

zaman ortaya çıkan belirtilerdir.

KAN ŞEKERİ DÜŞMESİ NEDENLERİ NELERDİR

1) Şeker hastalığı tedavisine bağlı olarak

2) Uzun süreli ve ağır egzersizden sonra

3) Uzun süre aç kalma

4) Barsak ameliyatı geçirenlerde yemek sonrası

5) İntihar amaçlı yüksek doz şeker ilacı içme veya insülin iğnesi

yapma

6) Yüksek doz alkol alma, kötü-bozuk alkol alma

KAN ŞEKERİ ANİDEN DÜŞTÜĞÜNDE HANGİ BELİRTİLER GÖRÜLÜR

1) Korku

2) Terleme

3) Hızlı nabız (Çarpıntı)

4) Titreme

5) Aniden acıkma

6) Yorgunluk, bulantı

7) Bayılma ve Bilinç kaybı

8) Kişilik değişiklikleri

KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ YAVAŞ VE UZUN SÜREDE OLUŞURSA ŞU BELİRTİLER GÖRÜLÜR

1) Baş ağrısı

2) Görme bozukluğu

3) Uyuşukluk

4) Zayıflık

5) Konuşma güçlüğü

6) kafa karışıklığı

7) Sarsıntı ve şuur kaybı

KAN ŞEKERİ DÜŞMESİNDE İLKYARDIM NASIL OLMALIDIR

1) Hastanın ABC si değerlendirilir

2) Hastanın bilinci yerinde ve kusmuyorsa ağızdan şeker, şekerli içecekler

verilir

3) 15-20 dakikada belirtiler geçmiyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi için

yardım çağırılır

4) Şeker ilacı ya da insülin verilmez.

5) Belirtiler fazla şekerden meydana gelmiş ise fazla şekerin bir zararı

olmaz

6) Hastanın bilinci yerinde değilse koma pozisyonu verilerek yardım

çağırılır

HAVALE (NÖBET)

Vücudun adale yapısında kontrol edilemeyen

kasılmalardır.

Sinir merkezindeki bir tahriş (irritasyon) yüzünden

beyinde elektriksel boşalmalar sonucu oluşur.

Nöbetlerin büyük çoğunluğunun nedeni epilepsi

hastalığıdır

Nöbet 3 dönemden oluşur

Birinci dönemde, hasta nöbetin başlayacağını

hisseder

Birkaç saniye sürer, baş dönmesi veya

boğulma hissi olur

İkinci dönemde, terleme, solukluk, morarma,

yutkunma ve çiğneme hareketleri olur

Ardından çene kilitlenir, tüm vücutta

kasılmalar, sarsıntı ve çarpılmalar

Ağızda köpük birikir ve solunum zorlaşır

İdrar ve gaita inkontinansı olabilir

Üçüncü dönemde ise kasılmalar durur

Soluk alıp verme düzene girer

Hasta derin bir postiktal döneme girer

HAVALE NEDENLERİ NELERDİR

1) Beyinde yaralanma (travmalar)

2) Beyinde enfeksiyon (Menejit, ensefalit vb.)

3) Beyin Tümörleri

4) Beyin Kanaması

5) Yüksek ateş

6) Zehirlenmeler

7) Epilepsi (Sara) hastalığı

NEDENLERİNE GÖRE HAVALE ÇEŞİTLERİ NELERDİR

Jeneralize Nöbetler:

Parsiyel Nöbetler:

Ateş Nedenli Nöbetler:

Jeneralize nöbetler: Tüm vücudu ilgilendirir. Tüm vücudu

kasılarak yere düşer. Kol ve bacaklarda sert gerilme nöbeti

olur.Ağızdan köpük salya gelir. Hasta dışkısını ve idrarını

kaçırabilir.

Parsiyel Nöbetler: Kol-bacak gibi vücudun bir kısmını

ilgilendiren kısmi nöbetlerdir. Bilinç kaybı, çiğneme, istem dışı

giysileriyle ya da yüzüyle oynaması, aldırmazlık olabilir.

Ateş Nedeniyle Oluşan Havaleler

Herhangi bir hastalık sonucu vücut sıcaklığının 38°C'nin

üstüne çıkmasıyla oluşur

Genellikle 6 ay ve 6 yaş arasındaki çocuklarda rastlanır.

Beynin korteks denilen dış tabakası ve bunun hemen altındaki

sinir hücrelerinde anormal elektrik boşalmaları olur.

ATEŞLİ HAVALEDE İLKYARDIM NASIL OLMALIDIR

Hasta rahat edeceği uygun bir yere taşınır

Hastanın ağzında herhangi bir şey varsa çıkarılır

Öncelikle hasta ıslak havlu yada çarşafa sarılır

Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda sıcaklığında bir

küvete sokulur

Tıbbi yardım istenir.112

SARA KRİZİ (EPİLEPSİ)

Kronik bir hastalıktır. Her zaman tipik sara krizi

karakterinde olmasa da bazı belirtilerle tanınır.

Beyinde motor faaliyet ve bilinçte değişiklikler yapan

anormal elektriksel uyarı odağından kaynaklanır.

BELİRTİLER

Hastada var olmayan ses ya da koku alma, korku, yüz ve

gözlerde istem dışı hareketler, baş dönmesi, adale kasılması vb.

ön haberci denilen belirtiler olur

Bazen hasta bağırır, şiddetli ve ani bir şekilde bilincini

kaybederek yığılır

Yoğun ve genel adale kasılması görülür. 10-20 saniye kadar

nefesi kesilir

Dokularda ve yüzde morarma gözlenir

BELİRTİLER

Ardından ikinci dönemde kısa ve genel adale kasılması, sesli

nefes alma, aşırı tükürük salgılanması, altına kaçırma görülür

Hasta dilini ısırabilir, başını yere çarpıp yaralayabilir. Aşırı

kontrolsüz hareketler gözlenir

Son aşamada bitkinlik, yorgunluk ve ayılma dönemi başlar. Hasta

uyanır, şaşkındır, nerede olduğundan habersiz, uykulu hali vardır

SARA KRİZİNDE İLKYARDIM

Olayla ilgili güvenlik önlemleri alınır. Olay yeri güvenliği

sağlanılmalıdır. (örn. Trafik kesilmelidir.)

Kriz kendi sürecini tamamlamaya bırakılır

Hasta bağlanmaya çalışılmamalıdır

Kilitlenmiş çene açılmaya çalışılmamalıdır

Yabancı herhangi bir madde kullanılmamalıdır

SARA KRİZİNDE İLKYARDIM

Kendisini yaralamamasına dikkat edilir

- Başın altına. Yumuşak bir materyal konulur

- Yaranabileceği şeyler etraftan kaldırılır

Sıkan giysiler gevşetilir

Kusma karşısında tetikte olunmalıdır

Düşme sonucu yaralanma varsa ilgilenilir

Hasta yalnız bırakılmamalıdır

Tıbbi yardım istenir.

Yapılmaması gerekenler

Tehlike yoksa hastayı yerinden kıpırdatmayın

Yiyecek ve içecek içirmeyin

Herhangi bir şey vermeyin

Hiçbir şey koklatmayın (alkol, kolonya, soğan vb.)

Hastanın üzerine su dökmeyin

Tokalamayın