ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI

TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLER LAVANDULA ANGUSTİFOLİA

(LAVANTA) Peyzaj Mimarı Ezgi Y.DOĞAN

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

LAVANDULA ANGUSTİFOLİA (LAVANTA)

2

Alem: Plantae

Şube: Magnoliophyta

Sınıf: Magnoliopsida

Takım: Lamiales

Familya: Ballıbabagiller

Botanik Adı: Lavandula

Türkçe Adı: Lâvanta

(1)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

LAVANDULA ANGUSTİFOLİA (LAVANTA)

3

(2)

Akdeniz Bölgesi ülkelerinde Kanarya Adaları ve Hindistan’ da doğal olarak bulunur.

Lavanta tarlaları denilince akla gelen ilk yer Fransa’nın Provans bölgesi olur.

Türkiye’de ise Isparta ilinde Kuyucak Köyü ve çevresinde yetiştirilmektedir.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

ÖZELLİKLERİ

4

Çok yıllık, çalımsı bir bitkidir.

20-60 cm boy yapar.

Aromatik kokuludur.

Kurağa, sıcağa ve soğuya dayanıklıdır.

Ankara koşullarında rahatlıkla yetiştirilebilir.

(3)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EKİM-DİKİM-BAKIM

5

Yan kök sürgünleri veya yaşlı bitkilerden alınan çeliklerle ve tohumla üretilir.

Dikiminden sonra toprağı havalandırılmalıdır.

(4)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EKİM-DİKİM-BAKIM

6

(5)

Haziran ayında o yılki taze sürgünlerden hazırlanan 5–7,5 cm uzunluğundaki yarı odunsu çelikler alçak tünellere veya soğuk yastıklara dikilir.

ÇELİK ALMA YÖNTEMİ İLE ÜRETİM

(6)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EKİM-DİKİM-BAKIM

7

• Çeliklerin alınmasından yaklaşık 1 ay sonra köklenme elde edilir.

• Köklenen çelikler sökülerek şaşırtılır.

• Şaşırtmadan sonraki sonbahar da ise iyi gelişip 20–30 cm boyunda çalı formunu alır.

• Herhangi bir hormona gerek yoktur.

• Çiçeklenme zamanı Haziran-Temmuz-Ağustos aylarıdır. (12 Haziranda çiçek açtığı bilinmektedir.)

ÇELİK ALMA YÖNTEMİ İLE ÜRETİM

(7)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EKİM-DİKİM-BAKIM

8

ÇELİK ALMA YÖNTEMİ İLE ÜRETİM AŞAMALARI

(8)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EKİM-DİKİM-BAKIM

9

TOHUM İLE ÜRETİM AŞAMALARI

(8)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EKİM-DİKİM-BAKIM

10

(8)

TOHUM İLE ÜRETİM AŞAMALARI

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EKİM-DİKİM-BAKIM

11

LAVANTA HASADI

İlkbahar aylarında köklerin nefes almasını engelleyen sapların kesilmesi gerekir.

Lavantayı üst kısımdan kestiğinizde, tüm oksijen köklere kadar iner ve yeni yapraklar için daha sağlıklı bir ortam oluşur.

Ağustos ayının başında hasadı yapılır.

Hasat; çiçek başak sapından, başaktan 10 cm kadar aşağıdan orak vb. ile biçilerek yapılır.

(9)

(11) (10)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EKİM-DİKİM-BAKIM

12

Notlar

2018 yılında;

Çeliklerin tanesi 1 TL’den satılmıştır.

Kuru lavanta ise 10-14 TL den satılmıştır.

(10)

(12)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EVDE LAVANTA NASIL YETİŞTİRİLİR?

13

Her türlü toprakta yetişir.

Kuru ve bir miktar kireç içeren topraklarda lavantanın çiçeklerini bolca görülebilir.

Her sene çok az miktarda gübre verilmesi gelişimi için daha iyi olur.

Saksı boyutu 40 cm ile 70 cm arasında olmalıdır.

(13) (14)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EVDE LAVANTA NASIL YETİŞTİRİLİR?

14

Saksının plastik ya da porselen olması

önemli değildir.

Yılda 1 defa olacak şekilde ya

ilkbaharda ya da sonbaharda saksı ve

toprağı değiştirilebilir.

Her sene saksının boyutunun 20 cm

büyütülmesi önerilir.

Her saksı değişiminde toprağın

üzerine çakıl taşı yerleştirerek çiçeğin

nemli kalmasını sağlanır.

(15)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

EVDE LAVANTA NASIL YETİŞTİRİLİR?

15

Ev içinde lavanta saksısını güneş alan noktalara koyabilirsiniz. Genellikle pencere önü ve kenarları tavsiye edilir.

Karanlık ortamlarda kalmayı sevmez. Hafif sıcak ve ışıklı konumlarda verimli şekilde büyüyecektir.

Çok nemli toprağı sevmez ve uzun süre kuru kalabilir.

Haftada 2 defa bir çay bardağı kadar dinlenmiş suyu verilebilir.

(16)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

KULLANIM ALANLARI

16

Peyzaj Mimarlığı alanında kullanılır.

Kozmetik ürünleri, sabun ve deterjan üretimlerinde koku verici olarak kullanılır. Bu bitkilerden elde edilen lavanta yağı, parfümeri endüstrisinde hammadde olarak kullanılır.

İlaç ve kimya sektöründe de lavantadan faydalanılır.

Kurutularak giysilerin arasına konularak, giysilerin güzel kokması ve böceklenmemesi sağlanır.

Çayı yapılarak tüketilir.

(10)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

KULLANIM ALANLARI ÖRNEKLER

17

(17)

• Lavanta Sabunu

Evde basit bir lavanta sabunu yapabilmek için;

Şeffaf veya renksiz bir gliserin barı alın.

Benmari yöntemiyle eritin ve içerisine birkaç damla lavanta yağı ve bir miktar lavanta çiçeği ekleyin.

Hala sıcakken kalıba dökün ve soğumaya bırakın.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

KULLANIM ALANLARI ÖRNEKLER

18

(18)

• Lavanta çayı

Lavanta çayı yapmak için; 4 tatlı kaşığı taze veya bir çay kaşığı kurutulmuş lavanta tomurcuklarının üzerine 2 bardak kaynamış su ilave ederek 5 dakika demlenmeye bırakın. Dilerseniz 1 tatlı kaşığı bal katabilir veya papatya, melisa çayları ile karıştırabilirsiniz.

Baş ağrısı ve migren

Hazımsızlık ve sindirim sorunları

Cilt sorunlarına ve sivilce sorunları

Uykusuzluk ve strese etkisi

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

KULLANIM ALANLARI ÖRNEKLER

19

(19)

Lavanta çiçekleri kurutularak keselere konulur. Giysilerin arasına böceklenmemesi için ya da kapılara asılarak ortama hoş koku vermesi için kullanılabilir.

• Lavanta Kesesi

Evde yaptığım lavanta kesesi örneği. (20)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

• Lavanta Yağı

KULLANIM ALANLARI ÖRNEKLER

20

(21)

Bu yağ rahatlatıcı masajlar ve aromaterapi tedavileri için kullanılan saf ve doğal yağlardan biridir.

• Boğaz kaslarını rahatlatmak için duş suyuna eklenerek kullanılabilir.

• Yanık, akne ve diğer cilt problemleri ile kas ağrılarını hafifletmek için de lavanta yağını cildinize masaj yaparak uygulanabilir.

• Ilık su ile dolu bir kabın içerisine lavanta yağı damlatarak bu suda ellerinizi ve ayaklarınızı yıkayabilirsiniz. Böylece, el ve ayak bileklerinizdeki ağrı ve şişkinlikleri yatıştırabilirsiniz.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

• Evde Basit Bir Lavanta Yağı Nasıl Yapılır?

KULLANIM ALANLARI ÖRNEKLER

21

(20-1)

Evde Lavanata Yağı Nasıl Yapılır?

• Kurutulmuş lavanta çiçekleri

• Zeytinyağı veya ayçiçek yağı

• 1 adet küçük cam kavanoz

• Önce lavanta çiçeklerini ve zeytinyağını cam kavanozda birleştirin ve karışımı üç gün boyunca güneşte bekletin.

• Ardından, üç gün sonra kavanozu çalkalayın ve bir bir elek veya kahve filtresi kullanarak başka bir kavanoza aktarın.

• Artık yağınızın tadını çıkarabilirsiniz!

Öncelikle dilediğimiz kadar lavantayı topluyoruz.

1-2 hafta gölgede kurutuyoruz.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

• Aşamaları

KULLANIM ALANLARI ÖRNEKLER

22

(20-2)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

KULLANIM ALANLARI ÖRNEKLER

23

(22)

• Peyzaj Mimarlığı alanında kullanımı:

Farklı bitkiler ile birlikte kullanımı ve duvar kenarında kullanım örneği.

(23)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

KULLANIM ALANLARI ÖRNEKLER

24

Merdiven kenarında farklı bitkiler ile kullanım örneği. (24)

• Peyzaj Mimarlığı alanında kullanımı:

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

KULLANIM ALANLARI ÖRNEKLER

25

A.B.B Çevre Koruma Ve Kontrol Dairesi Başkanlığı kampüsü içerisindeki kullanım örnekleri

• Peyzaj Mimarlığı alanında kullanımı:

(20-3)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

KULLANIM ALANLARI ÖRNEKLER

26

A.B.B Çevre Koruma Ve Kontrol Dairesi Başkanlığı kampüsü içerisindeki kullanım örnekleri.

Diğer tıbbi bitkiler ile kullanımı.

• Peyzaj Mimarlığı alanında kullanımı:

Santolina chamaeycyparissus (Lavantin)

Lavandula angustifolia (Lavanta)

Rosmarinus officinallis (Biberiye)

(20-4)

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

KAYNAKÇA • Ankara Büyükşehir Belediyesi,bahçıvanlık Kursu,baharat Bahçesi Ve Bitkileri

• https://sagligabiradim.com/ev-yapimi-lavanta-sabunu/

• https://defteriniz.com/lavanta-lavandula-yetistiriciligi-sus-calilari-peyzaj/23592/,Haziran 2019

• https://www.toptanlavanta.com/lavanta-kullanim-alanlari/, Haziran 2019

• Resim: (1) https://www.fernview.com.au/online-nursery/all-varieties/hedges/lavandula-stoechas-avonview-53ff42afa0060-detail, Haziran 2019

• Resim: (2) http://www.festtravel.com/kuyucak-turu, Haziran 2019

• Resim: (3) http://www.pdsa-shop.co.uk/Shop/Home-and-Garden/In-The-Garden/Flower-Plants/All-Flower-Plants/Lavender-Phenomenal_249574.htm, Haziran 2019

• Resim: (4) https://www.guneskoy.org.tr/blog/claire-nin-blogu/karanlikta-lavanta, Haziran 2019

• Resim: (5) http://docplayer.biz.tr/47128180-T-c-suleyman-demirel-universitesi-fen-bilimleri-enstitusu.html,Temmuz 2019

• Resim: (6) https://burovayakompaniya.ru/tr/landscape-design/how-to-plant-lavender-at-home-methods-of-reproduction-of-lavender.html,Temmuz 2019

• Resim: (7) https://www.lavantafide.com/,Temmuz 2019

• Resim: (8) https://youtu.be/Euy4q4vV3U4,Temmuz 2019

• Resim: (9) https://www.youtube.com/watch?v=IMFegea3KNo,Temmuz 2019

• Resim: (10) http://gunas.com.tr/tr/urun/22/toscana-orak.aspx,Temmuz 2019

• Resim: (11) https://www.provenwinners.com/plants/lavandula/sweet-romance-lavender-lavandula-angustifolia, Haziran 2019

• Resim: (12) https://turktob.org.tr/tr/ispartada-lavanta-hasadi/19731

• Resim: (13) https://www.villagenurseries.com/product/lavandula-dentata-french-lavender/, Haziran 2019

• Resim: (14) https://urun.n11.com/diger-cicek-bitki/fidanistanbul-lavanta-fidani-4-adet-saksida-P143237182,Temmuz 2019

• Resim: (15) https://www.nefisyemektarifleri.com/blog/lavanta-yetistiriciligi/, Haziran 2019

• Resim: (16) https://www.e-fidancim.com/Saksilik-Bella-Purple-Lavanta-Fidesi5-adet,PR-5374.html,Temmuz 2019

• Resim: (17) http://www.xn--kadnlarsitesi-59b.net/organik-sabun-kullanimi-detaylari-ve-faydalari.html/lavanta-sabunu, Haziran 2019

• Resim: (18) https://www.medikalakademi.com.tr/lavanta-nedir-yagi-nasil-kullanilir-lavantanin-faydalari/#lavanta-cayi-nasil-yapilir, Haziran 2019

• Resim: (19) http://biriznikahsekeri.com/urun/mini-lavanta-kesesi/, Haziran 2019

• Resim: (20) Ezgi Y.DOĞAN,Kişisel Arşiv,Ankara, Temmuz 2019

• Resim: (21) https://sagligabiradim.com/lavanta-yagi-nasil-yapilir-ve-ne-icin-kullanilir/ Haziran 2019

• Resim: (22) https://tr.pinterest.com/pin/163748136430435304/, Haziran 2019

• Resim: (23) https://gezimanya.com/FotoGaleri/dunyanin-en-guzel-botanik-bahceleri, Haziran 2019

• Resim: (24) https://www.housebeautiful.com/uk/garden/designs/g28/garden-ideas-on-a-budget/, Haziran 2019

• Resim: (25) https://www.mulondon.com/lavender

27

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Çevre ve Peyzaj Akademisi

28

Peyzaj Mimarı Ezgi Y.DOĞAN

BİZİ TAKİP ETTİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ

(25)