Click here to load reader
Upload
zomidaily
View
212
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/9/2019 Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)
http://slidepdf.com/reader/full/thupuak-volume-9-issue-51-24-may-2015 1/41
ZAM Information Department
ZAM Hotline
016-293 9027
ZAM Office
03-2142 6659
Email: [email protected]
Volume 9, Issue 51
Since 2 6
24 May 2015 ...hongpai un, mapang khawm ni. Nehemiah 2:17 – 18
May 20, 2015 ni zingsang nai 10:30pan
12pm kikal UNHCR-CDU makaihna tawh
kipawlna makaite UNHCR Conference
hall ah ki muhkhopna ki nei hi. Hih ki muhkhopna
sungah UNHCR-OPI panin Usher leh Deva te hong
kihel thei uh a kimat kihen vai teng hong genkhia
thei uh hi.
UNHCR Card ngahsa te deihloh penin hong kimat
leh hih phone nambatte ciamteh in la sampah in.
03-2118 4800 extension 4877/4865/4868
UNHCR Hotline 012 630 5060
UN Card neite hong kimat ciangin theihding thu pawlkhat Lau ken la, hong cihcih uh mang phot lel in.
Hong kimatna ahang dong hamtang in.
Na UN Card lak inla, na UN Numbat gen pah set-
set in.
Nang hong man Palikte hih UNHCR Hotline
012 630 5060 hopih sak in.
Hong kimat ciangin UNHCR/na innkuanpihte/na
lawmte kiangah anuai a teng theisak pah in:
Na UN Numbat
Hong kimatna mun leh
Hong paipihna Palik zum theisak pah in.
Hong kimat khit ciangin
Thu hong dong ding uh a, thu hong gensak ding
uh hi.
Na thugen khempeuh kiciamteh dinga,
thukhenzum hong puak uleh na thugensa teng
mah hong thupi pen ding hi.
Palikte'n ni 14 tungsiah hong kep nop uleh
thukhenmangpa (Magistrate) tung pan phalna a
nget masak uh kul hi.
Nang hong man Palikte'n nang pen hong khah
khia kik thei, Thukhenzumpi hong tun thei, Immi-
gration Detention centre ah hong puak thei uh hi
cih mangngilh ken.
Bang bang ahizongin na lu pei ahikei leh na
lukuun kha peuhmah kei in. Thu dangpi khat
suaksak ziau thei uh hi.
informing people, transforming lives
Bishop Felix Lian Khen Thang Zomi te ading hong ngetsak
May 21, 2015 ni-in Bishop Felix Lian Khen Thang (Kalay Diocese - Bishop & Catholic Bishops
Conference of Myanmar - President), Rev. Fr. Robert Kam Hau leh Rev. Fr. Martin Dal Ngaih Do
te UNHCR zumpi a vahawh thei uh a, holimna a neih khit uh ciangin gambel/galtai te ading nuai a
bangin lungdamkohna leh deihngetna te hong neih sak thei uh hi.
UNHCR-CDU tawh ki muhkhopna
Lungdamkohna:
Tu ciangciang Zomi tampitak gam 3 na ah hong
puaksakna uh lungdam kohna.
Zomi damlo te zato kahna leh kibawlna tampi
honghuhsak na uh lungdam kohna
Thong kia tampi te UNHCR in hongtat khiatsak nauh lungdam kohna
Refugee naupang tampi te pilna sintheihna le lai hilh
nading hong vaihawm sak na hong huh na uh lung-
dam kohna
Deihngetna:
Kawlgam pen nong theihsa mah bangin khantoh
lam ki mamawh in, ahih hangin hilai a hong paite
pen hamsatna tuamtuam tawh hong pai uh ahih
manin hong na et sak lailai un.
UN in gamthumna vaiah lampi a om naak leh
pivom ta, pikang ta cih bang hongkhen kei in la
Zomi te hong mangngilh sak kei in.
Thongkia leh damlo a mau haksatna tawh ki zui-in
nong huh sak lai nading.
CO Class (Culture Orientation) ah Zolai tawh Hand-
book aki Translate khin pen hong zangsak nailo
ahih manin phalna tawh hongzatsak nading.
IOM (International Organization for Migration) khut-
nuai ah Zomi kampheen hong koihsak nading.
Richard Towle a dawnna ah “UNHCR in, no pentagah bangin hong nusialo ding hi. Lungnuam tak a
na nasep theihna dingun Work Permit hong
kivaihawm sak ding hi. UN nei khinsa peuhmah in
Insurance bawl hamtang uh hen" ci hi.
Tua banah Bishop Felix Lian Khen in Vatican Em-
bassy ah hawh in thuneipipa Joseph Mario (Nuncio)
kiangah Zomi te haksatna te va genin, Malaysia
gam a Archbishop Julian kiangah zong Zomi te
hamsatna thu va genpih hi. Korea pan hong tunkik
ciangin ACTS ah Rosemary tawh zong kimu laiding uh hi.
Bishop Felix Lian Khen Thang leh Rev. Fr. RobertKam Hau leh Rev. Fr. Martin Dal Ngaih Do tetungah lungdam mahmah hi.
8/9/2019 Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)
http://slidepdf.com/reader/full/thupuak-volume-9-issue-51-24-may-2015 2/42
Thukhenzum sungah
Thukhenzum hong kitun leh UNHCR, na
innkuanpih, na lawmte zasak masa hamtang in.
Tua te na hopih theih kei lehThukhenmangpa
kiangah UNHCR tawh hong kihosak masa in ci
hamtang in.
Thaman sum sazian pulakna
Gentehna in nasep thaman nai khat in $10 hi dingin
nasepna khatah nai 10 nasep zenzen hang thaman
Dollar 100 ngah hing cihna hipahlo hi. Sumlutkhempeuh kigawm i 20% - 30% pen phiangsiah
adingin kiciapteh sak ding hi. Sumlut phiangsiah leh
adang panpihnate kidokkhiat banah, nasemte
kipawlna-ah pawllutna sum zong kihel thei hi. Tua
thaman sum sazian pulakna ettheih dingin anuai a
bang ahi hi.
Hamphatnate
Nasepna pute a ki banglo nihte kikalah nasepna
tungtawn a hamphatnate ki lamdang hi. Tua ham-
phatnate sungah:
Cidamna tawh kisai: Damlohna tawh abei sum
piak kullo hi. Ahih kei leh a langbek piak theih hi.
Cidamna lam saite in nasepna pute khat peuhpeuh
hamphatna pia thei hi. Pawl khatte in hibang cidam-
na lam hamphatna ngah theih nading pialo uh hi.
Damlohna, tawlngak hunlakna, pension lak ding
vaihawmna: Nasepna pute tung kinga in thu le la
kician leh dan a tuamtuam ki banglo thei ahih mah
bangin i sepna pute pawlkhat in hih a tung thute
tawh kisai hamphatnate hong pia thei hi.
Nasep neilote ading liausum: Mimal buaina leh
thu khat peuhpeuh hangin, nasepna pan tawpsakna
hong neih khak zenzen leh a hun ciangtan khat
sungin sum le pai liausum kingah thei hi. Ahih
hangin mimal utthu tawh ahih kei leh nasep napanong ki tawpsak leh liausum ki ngahlo ding hi.
Nasemte' hamphatnate
America gammi khempeuh tawh ki bangin galtaai
mi khempeuh in zong hamphatna a ki bangin
kingah thei hi. Galtaai mi i hih laitak in, nasepna
pan hong ki nawlkhinna ahih kei leh nasepna pan
zakhanna ding ki nawlkhinna, pian kum tungtawn
in, pumpi thanemna a om manin, Nu le Pa hangin,
minam neu, ahih kei leh pianna gam, minam, biak-
na, numei/pasal cih bang tawh nasepnei i pu ten
hong deidan theilo hi. Ahi zongin gammi hihna
aneite ading kumpi nasem khenkhat ki om hi.
Nasem mi khat i hih mah bangin, nangma ngah
ding kilawm khasum, tawlngak theih hun, hunval
nasepna, damlohna tawh khuanlakna, suakta tak a
nasepna cih leh adangdangte aki bangin hamphat-
na kingah thei hi. Gam khenkhat leh khatte thu
khun zong ki banglo ahih manin, nang man nakan
nadawp kul ding hi.
Nasepna pan khawlna
Mimal in i gim man ahih kei leh haksa i sak manin,
nasem mi khat in a ut thu in nasepna pan tawpsan
zeu cihbang om theilo hi. Nasep na i pute in na sem
ding tangmi amuh theihna ding khawlnopna ahang/
athu genkholh masak kul hamtang hi. Nasep
United States Ngeina le Dan Thusinna Khutzat Laibu : ZOMI (azom)
Hong gen uh thute na tel kei leh kam hong letsak
thei ding mi ngen in.
Nang hong huh thei ding Sitni (Lawyer) ngen in.
Malay pau na theih kei leh kamphen ngen in.
Thukhenmangpa (Magistrate) kiangah UNHCR
tawh akizom UN mi khat na hihna pulaak in.
Nang vai (Gentehna in - Innkuan a vaakpi pen na
hihna, sumlehpai haksa na sakna, na damlohnacihbang te) khemepuh kician takin Thu-
khenmangpa zasak in. Amah pen nang hong gum
ding pa hi.
Immigration Act sung pan Section 6 (1) (C) tawh
hong mawhmat uh leh khial ingh ci kha vet kei in.
Thukhenna zum sung na tun ciangin na Case
numbat ngen inla, ahitheih leh zum hong tunna
thu kigelhna laidal Copy khat nang kep dingin
ngen hamtang in.
A tawpna ah thong hong denna thei ding uh a,
ahikei leh sum hong liausak thei ding uh a, ahikei
leh saat hong thuak sak thei kha ding uh hi.
Thu hong kidot ciangin na tel a na tel kei zongin,
bang thu bang thu hong kidong zongin na lukuun
or sing kha het ken maw. Kam hong phensak
ding mi ngen hamtang in.
"UNHCR" cici lel in. Ahihkei leh UNHCR tawhhong kihosak un cici lel in.
A thupi penpen ah "Kuakua na hizongin Malaysia
gam sungah na om laiteng Malaysia kumpite
thukhun na zahtaak sak ding thupi pen hi. Na
paina, na vaakna khempeuh ah na UNHCR Card
(Original) pua tangtang in. A meihtuu (copy) pen na
muan mahmah mi khat kemsak in.
Source: UNHCR Detention Hotline pan Zokam tawh
ZAM zumpan a kilet khia ahi hi.
8/9/2019 Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)
http://slidepdf.com/reader/full/thupuak-volume-9-issue-51-24-may-2015 3/4
8/9/2019 Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)
http://slidepdf.com/reader/full/thupuak-volume-9-issue-51-24-may-2015 4/44
2014 Census result ki genkhia ta ding
2014 Kawlgambup mimal kisimna (census) te 29
May 2015 panin Kawlgam bupah ki tangko khia ta
ding a, abeisa in 914 a kigelhte genkhialo ding a cih
uh pen tu in a vekpi in genkhia dingin Party 70 valte
tawh a kimuhna vuah atung a bangin gen uh a, hih
kimuhkhopna hunah ZCD panin President & Secre-
tary zong va kihel thei uh hi. Asawtlo in i ngaklahmahmah 914 Zomi hong ki tangko ta ding ahih
manin i lawp mahmah hi.
Malaysia ah Kawlgammi refugee tam pen
UNHCR genna ah Malaysia gam a Refugee om
teng lakah Kawlgam pan Refugee tam pen hi ci hi.
Amau hibangin na ciamteh uh hi.
Refugee om teng khempeuh 152,570
Tualak pan Kawlgammi 141,570
Tua sungah Chin State pan 49,800
Rohingyas 45,170
Kawlgam Muslims 12,340
Rakhines leh Arakanese 7,320
Tua teng hi-in, a cianlai 11,000 teng pen
gamdangmi hi ci-in UNHCR in ciamteh hi.
Tua banah Bangladesh mi leh Kawlgammi tampi
tak Andaman tuipi leh Malaca tuipi gei tengah
gunkuang tawh awkcip lai uh hi. Tua lakah mi 1,158
pen May 10 ni-in phalna omlo in Langkawi leitang
siik khinta uh a, Belantik Immigration te in Sik khua
ah koih in an leh tui pia in cidamna lamsang a
veelsak laitak ahi hi. Malaysia Home Minister pa ina genna ah “Hihte pen Malaysia kumpi’n UNHCR
tawh semkhawm in Refugee dingin simhuai mah
hiam cih thu a kansan laitak hi” ci hi.
ZYA kaamsina laibu ki khon kikta
ZYA Kawlpi pan hong kizuak kaamsimna laibu a
kemlai khempeuh in kikhak kik nuamta ahih manin
May khabei ma in ZAM zumpi ah na khot zahzah
uh hong ap kik na ding un kong zasak uh hi.
Na omna (address) a maanin pia in
Zato paina, zum khat peuhpeuh paina ah na omnahong kidot ciangin na omna mun address mah pia
pah lel in. Na om ngeilohnapi na lawmte inn,
kipawlna zum, biakinn cihte na piak leh nang
adingin mailam ah buaihuai hong tungzaw ding hi.
Nang Card lo zatsawm kei in
Zota paina, nasepna, mat le hen khat peuhpeuh ah
nang card zanglo a midang card na zatsak leh zum
pan hong kibuai pih zolo ding hi. Tua ahih manin na
paipaina ah na card puak ding mangngilh ngei ken.
Zum vai tawh kisai lai kigelh sak den
Innkuan lutpih (DS), REG, RSD, RST, RSC, DHS
leh IOM ah lai gelhsak nuam peuhpeuh ZAM zumpi
panin a khawnkhong in lai ki gelhpih den hi.
Tony Abbot in Refugee deihlo
Tu sung teng tuipi tunga kinusia mi 3,000 valte in
Malaysia leitang siik ta uh hi. Amau vai tawh kisai
Indonesia Foregin minister pa in a genna ah
"Australia pen UN member a hihman in hih
Rohingya te a gam sung vuah lutsak hen. Australia
pen UN Refugee Convention a min thuhte lakah
kihel hi. Amau mawhpuak hi. Minthuh cih ciangin adeihna tua hi" ci hi. Ahi zongin Australia kumpipa
Tony Abbot in "Hihte ka huh vet kei ding hi. Bang
hang hiam cih leh huh lehang a dang tampi a han-
thawn suak ding hi hang" ci miau hi. Thukante
tungah zong "Australia in hih mite sang ngiatlo ding
hi. Huh kha in hi leng a haksatna uh a vengpah
ding hi tuan lo a, midang tampite in zong amau mah
bangin lametna tawh gunkuang tung tuang zel lel
ding uh hi" ci hi. Atawp khakna ah Indonesia leh
Malaysia in kum khat sung kep dingin la uh hi.
Tune Insurance leinuamte ading
Tune Insurance leinuam peuh mahin UN zumpi ah
Monday, Wednesday & Friday (9am-5pm) kikal
kingah den hi.
Zomi Card tawite ading nasep
UNHCR-EST nasep zonsakna panin KL kiim teng
moh bawlna leh ansai neuneu te sem UN ngahsa
Mangpau leh Malay a thei mi 50 ki deih. Alunglut
khempeuh in ZAM zumpi ah May 17
(Wednesday) ma in form hong fill up un. Nasephun nai 8 sung. Kha khat ni 5 off. Kha sum
RM900. An man ding kha khat teh na boss te un
RM150 pia ding. Omna man kha khat RM50 kat
ding. OT nai khat 1.5. Kumcin teh bonus om.
Veng tuamtuam a om KK Super Mart saite a sem
thei ding Zomi citak
pasal/numei Malay
or Mangpau atel
honkhat kideih behlai
hi. Nasep hun 8am-8pm. Sun nai 2 sung khawl. OT
nai 2 sung omden in nai khat teh RM6.50. Kha khat
RM1237.50 ngah ding. Omna leh an pialo. Na
omna veng tawh kinai penpen ah septheih nading
hong ki vaihawmpih ding.
Theihding : May 18 leh 20 ni a interview te May 26
leh 27 ni zingsang nai 8am-6pm ciang nasepdan
sinna (training) om ding hi.
KK Super Mart alunglut te Monday & Wednesday ni
sun nai 2pm in ZAM zumpi ah interview na om ding
hi. 012 367 4665
Lungdamtakin hong kisang ding hi ZAM nasepna te tha na piak nopleh lungdamtak in
hong kisang ding hi.
ZAM Thupuak pen leitung muntuamtuam aom Zomi khempeuh in asimtheih dinginwww.zomidaily.org website ah ki koihden hi.