4

Click here to load reader

Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)

8/9/2019 Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)

http://slidepdf.com/reader/full/thupuak-volume-9-issue-51-24-may-2015 1/41 

ZAM Information Department 

ZAM Hotline 

016-293 9027 

ZAM Office 

03-2142 6659 

Email: [email protected] 

Volume 9, Issue 51

Since 2 6

24 May 2015   ...hongpai un, mapang khawm ni. Nehemiah 2:17  – 18

May 20, 2015 ni zingsang nai 10:30pan

12pm kikal UNHCR-CDU makaihna tawh

kipawlna makaite UNHCR Conference

hall ah ki muhkhopna ki nei hi. Hih ki muhkhopna

sungah UNHCR-OPI panin Usher leh Deva te hong

kihel thei uh a kimat kihen vai teng hong genkhia

thei uh hi. 

UNHCR Card ngahsa te deihloh penin hong kimat

leh hih phone nambatte ciamteh in la sampah in.

03-2118 4800 extension 4877/4865/4868 

UNHCR Hotline 012 630 5060 

UN Card neite hong kimat ciangin theihding thu pawlkhat Lau ken la, hong cihcih uh mang phot lel in. 

Hong kimatna ahang dong hamtang in. 

Na UN Card lak inla, na UN Numbat gen pah set-

set in. 

Nang hong man Palikte hih  UNHCR Hotline

012 630 5060 hopih sak in. 

Hong kimat ciangin UNHCR/na innkuanpihte/na

lawmte kiangah anuai a teng theisak pah in: 

 Na UN Numbat 

 Hong kimatna mun leh

 Hong paipihna Palik zum theisak pah in. 

Hong kimat khit ciangin 

Thu hong dong ding uh a, thu hong gensak ding

uh hi. 

Na thugen khempeuh kiciamteh dinga,

thukhenzum hong puak uleh na thugensa teng

mah hong thupi pen ding hi. 

Palikte'n ni 14 tungsiah hong kep nop uleh

thukhenmangpa (Magistrate) tung pan phalna a

nget masak uh kul hi. 

Nang hong man Palikte'n nang pen hong khah

khia kik thei, Thukhenzumpi hong tun thei, Immi-

gration Detention centre ah hong puak thei uh hi

cih mangngilh ken. 

Bang bang ahizongin na lu pei ahikei leh na

lukuun kha peuhmah kei in. Thu dangpi khat

suaksak ziau thei uh hi. 

informing people, transforming lives

Bishop Felix Lian Khen Thang Zomi te ading hong ngetsak

May 21, 2015 ni-in Bishop Felix Lian Khen Thang (Kalay Diocese -  Bishop & Catholic Bishops

Conference of Myanmar - President), Rev. Fr. Robert Kam Hau leh Rev. Fr. Martin Dal Ngaih Do

te UNHCR zumpi a vahawh thei uh a, holimna a neih khit uh ciangin gambel/galtai te ading nuai a

bangin lungdamkohna leh deihngetna te hong neih sak thei uh hi.

UNHCR-CDU tawh ki muhkhopna

Lungdamkohna: 

Tu ciangciang Zomi tampitak gam 3 na ah hong

puaksakna uh lungdam kohna. 

Zomi damlo te zato kahna leh kibawlna tampi

honghuhsak na uh lungdam kohna 

Thong kia tampi te UNHCR in hongtat khiatsak nauh lungdam kohna 

Refugee naupang tampi te pilna sintheihna le lai hilh

nading hong vaihawm sak na hong huh na uh lung-

dam kohna 

Deihngetna: 

Kawlgam pen nong theihsa mah bangin khantoh

lam ki mamawh in, ahih hangin hilai a hong paite

pen hamsatna tuamtuam tawh hong pai uh ahih

manin hong na et sak lailai un.

UN in gamthumna vaiah lampi a om naak leh

pivom ta, pikang ta cih bang hongkhen kei in la

Zomi te hong mangngilh sak kei in. 

Thongkia leh damlo a mau haksatna tawh ki zui-in

nong huh sak lai nading. 

CO Class (Culture Orientation) ah Zolai tawh Hand-

book aki Translate khin pen hong zangsak nailo

ahih manin phalna tawh hongzatsak nading. 

IOM (International Organization for Migration) khut-

nuai ah Zomi kampheen hong koihsak nading. 

Richard Towle a dawnna ah “UNHCR in, no pentagah bangin hong nusialo ding hi. Lungnuam tak a

na nasep theihna dingun Work Permit hong

kivaihawm sak ding hi. UN nei khinsa peuhmah in

Insurance bawl hamtang uh hen" ci hi.

Tua banah Bishop Felix Lian Khen in Vatican Em-

bassy ah hawh in thuneipipa Joseph Mario (Nuncio)

kiangah Zomi te haksatna te va genin, Malaysia

gam a Archbishop Julian kiangah zong Zomi te

hamsatna thu va genpih hi. Korea pan hong tunkik

ciangin ACTS ah Rosemary tawh zong kimu laiding uh hi.

Bishop Felix Lian Khen Thang leh Rev. Fr. RobertKam Hau leh Rev. Fr. Martin Dal Ngaih Do tetungah lungdam mahmah hi. 

Page 2: Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)

8/9/2019 Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)

http://slidepdf.com/reader/full/thupuak-volume-9-issue-51-24-may-2015 2/42

 

Thukhenzum sungah 

Thukhenzum hong kitun leh UNHCR, na

innkuanpih, na lawmte zasak masa hamtang in.

Tua te na hopih theih kei lehThukhenmangpa

kiangah UNHCR tawh hong kihosak masa in ci

hamtang in. 

Thaman sum sazian pulakna

Gentehna in nasep thaman nai khat in $10 hi dingin

nasepna khatah nai 10 nasep zenzen hang thaman

Dollar 100 ngah hing cihna hipahlo hi. Sumlutkhempeuh kigawm i 20% -  30% pen phiangsiah

adingin kiciapteh sak ding hi. Sumlut phiangsiah leh

adang panpihnate kidokkhiat banah, nasemte

kipawlna-ah pawllutna sum zong kihel thei hi. Tua

thaman sum sazian pulakna ettheih dingin anuai a

bang ahi hi. 

Hamphatnate

Nasepna pute a ki banglo nihte kikalah nasepna

tungtawn a hamphatnate ki lamdang hi. Tua ham-

phatnate sungah: 

Cidamna tawh kisai: Damlohna tawh abei sum

piak kullo hi. Ahih kei leh a langbek piak theih hi.

Cidamna lam saite in nasepna pute khat peuhpeuh

hamphatna pia thei hi. Pawl khatte in hibang cidam-

na lam hamphatna ngah theih nading pialo uh hi.

Damlohna, tawlngak hunlakna, pension lak ding

vaihawmna: Nasepna pute tung kinga in thu le la

kician leh dan a tuamtuam ki banglo thei ahih mah

bangin i sepna pute pawlkhat in hih a tung thute

tawh kisai hamphatnate hong pia thei hi.

Nasep neilote ading liausum: Mimal buaina leh

thu khat peuhpeuh hangin, nasepna pan tawpsakna

hong neih khak zenzen leh a hun ciangtan khat

sungin sum le pai liausum kingah thei hi. Ahih

hangin mimal utthu tawh ahih kei leh nasep napanong ki tawpsak leh liausum ki ngahlo ding hi.

Nasemte' hamphatnate

 America gammi khempeuh tawh ki bangin galtaai

mi khempeuh in zong hamphatna a ki bangin

kingah thei hi. Galtaai mi i hih laitak in, nasepna

pan hong ki nawlkhinna ahih kei leh nasepna pan

zakhanna ding ki nawlkhinna, pian kum tungtawn

in, pumpi thanemna a om manin, Nu le Pa hangin,

minam neu, ahih kei leh pianna gam, minam, biak-

na, numei/pasal cih bang tawh nasepnei i pu ten

hong deidan theilo hi. Ahi zongin gammi hihna

aneite ading kumpi nasem khenkhat ki om hi.

Nasem mi khat i hih mah bangin, nangma ngah

ding kilawm khasum, tawlngak theih hun, hunval

nasepna, damlohna tawh khuanlakna, suakta tak a

nasepna cih leh adangdangte aki bangin hamphat-

na kingah thei hi. Gam khenkhat leh khatte thu

khun zong ki banglo ahih manin, nang man nakan

nadawp kul ding hi.

Nasepna pan khawlna

Mimal in i gim man ahih kei leh haksa i sak manin,

nasem mi khat in a ut thu in nasepna pan tawpsan

zeu cihbang om theilo hi. Nasep na i pute in na sem

ding tangmi amuh theihna ding khawlnopna ahang/

athu genkholh masak kul hamtang hi. Nasep

United States Ngeina le Dan Thusinna Khutzat Laibu : ZOMI (azom) 

Hong gen uh thute na tel kei leh kam hong letsak

thei ding mi ngen in. 

Nang hong huh thei ding Sitni (Lawyer) ngen in. 

Malay pau na theih kei leh kamphen ngen in. 

Thukhenmangpa (Magistrate) kiangah UNHCR

tawh akizom UN mi khat na hihna pulaak in. 

Nang vai (Gentehna in - Innkuan a vaakpi pen na

hihna, sumlehpai haksa na sakna, na damlohnacihbang te) khemepuh kician takin Thu-

khenmangpa zasak in. Amah pen nang hong gum

ding pa hi. 

Immigration Act sung pan Section 6 (1) (C) tawh

hong mawhmat uh leh khial ingh ci kha vet kei in. 

Thukhenna zum sung na tun ciangin na Case

numbat ngen inla, ahitheih leh zum hong tunna

thu kigelhna laidal Copy khat nang kep dingin

ngen hamtang in. 

 A tawpna ah thong hong denna thei ding uh a,

ahikei leh sum hong liausak thei ding uh a, ahikei

leh saat hong thuak sak thei kha ding uh hi. 

Thu hong kidot ciangin na tel a na tel kei zongin,

bang thu bang thu hong kidong zongin na lukuun

or sing kha het ken maw. Kam hong phensak

ding mi ngen hamtang in. 

"UNHCR" cici lel in. Ahihkei leh UNHCR tawhhong kihosak un cici lel in. 

 A thupi penpen ah "Kuakua na hizongin Malaysia

gam sungah na om laiteng Malaysia kumpite

thukhun na zahtaak sak ding thupi pen hi. Na

paina, na vaakna khempeuh ah na UNHCR Card

(Original) pua tangtang in. A meihtuu (copy) pen na

muan mahmah mi khat kemsak in. 

Source: UNHCR Detention Hotline pan Zokam tawh

ZAM zumpan a kilet khia ahi hi. 

Page 3: Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)

8/9/2019 Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)

http://slidepdf.com/reader/full/thupuak-volume-9-issue-51-24-may-2015 3/4

Page 4: Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)

8/9/2019 Thupuak Volume 9, Issue 51 (24 May 2015)

http://slidepdf.com/reader/full/thupuak-volume-9-issue-51-24-may-2015 4/44

 

2014 Census result ki genkhia ta ding 

2014 Kawlgambup mimal kisimna (census) te 29

May 2015 panin Kawlgam bupah ki tangko khia ta

ding a, abeisa in 914 a kigelhte genkhialo ding a cih

uh pen tu in a vekpi in genkhia dingin Party 70 valte

tawh a kimuhna vuah atung a bangin gen uh a, hih

kimuhkhopna hunah ZCD panin President & Secre-

tary zong va kihel thei uh hi. Asawtlo in i ngaklahmahmah 914 Zomi hong ki tangko ta ding ahih

manin i lawp mahmah hi.

Malaysia ah Kawlgammi refugee tam pen 

UNHCR genna ah Malaysia gam a Refugee om

teng lakah Kawlgam pan Refugee tam pen hi ci hi.

 Amau hibangin na ciamteh uh hi. 

Refugee om teng khempeuh  152,570 

Tualak pan  Kawlgammi 141,570 

Tua sungah Chin State pan 49,800 

Rohingyas 45,170 

Kawlgam Muslims 12,340 

Rakhines leh Arakanese 7,320 

Tua teng hi-in, a cianlai 11,000 teng pen

gamdangmi hi ci-in UNHCR in ciamteh hi. 

Tua banah Bangladesh mi leh Kawlgammi tampi

tak Andaman tuipi leh Malaca tuipi gei tengah

gunkuang tawh awkcip lai uh hi. Tua lakah mi 1,158

pen May 10 ni-in phalna omlo in Langkawi leitang

siik khinta uh a, Belantik  Immigration te in Sik khua

ah koih in an leh tui pia in cidamna lamsang a

veelsak laitak ahi hi. Malaysia Home Minister pa ina genna ah “Hihte pen Malaysia kumpi’n UNHCR

tawh semkhawm in Refugee dingin simhuai mah

hiam cih thu a kansan laitak hi” ci hi. 

ZYA kaamsina laibu ki khon kikta 

ZYA Kawlpi pan hong kizuak kaamsimna laibu a

kemlai khempeuh in kikhak kik nuamta ahih manin

May khabei ma in ZAM zumpi ah na khot zahzah

uh hong ap kik na ding un kong zasak uh hi. 

Na omna (address) a maanin pia in 

Zato paina, zum khat peuhpeuh paina ah na omnahong kidot ciangin na omna mun address mah pia

pah lel in. Na om ngeilohnapi na lawmte inn,

kipawlna zum, biakinn cihte na piak leh nang

adingin mailam ah buaihuai hong tungzaw ding hi.

Nang Card lo zatsawm kei in 

Zota paina, nasepna, mat le hen khat peuhpeuh ah

nang card zanglo a midang card na zatsak leh zum

pan hong kibuai pih zolo ding hi. Tua ahih manin na

paipaina ah na card puak ding mangngilh ngei ken. 

Zum vai tawh kisai lai kigelh sak den 

Innkuan lutpih (DS), REG, RSD, RST, RSC, DHS

leh IOM ah lai gelhsak nuam peuhpeuh ZAM zumpi

panin a khawnkhong in lai ki gelhpih den hi. 

Tony Abbot in Refugee deihlo 

Tu sung teng tuipi tunga kinusia mi 3,000 valte in

Malaysia leitang siik ta uh hi. Amau vai tawh kisai

Indonesia Foregin minister pa in a genna ah

"Australia pen UN member a hihman in hih

Rohingya te a gam sung vuah lutsak hen. Australia

pen UN Refugee Convention a min thuhte lakah

kihel hi. Amau mawhpuak hi. Minthuh cih ciangin adeihna tua hi" ci hi. Ahi zongin Australia kumpipa

Tony Abbot in "Hihte ka huh vet kei ding hi. Bang

hang hiam cih leh huh lehang a dang tampi a han-

thawn suak ding hi hang" ci miau hi. Thukante

tungah zong "Australia in hih mite sang ngiatlo ding

hi. Huh kha in hi leng a haksatna uh a vengpah

ding hi tuan lo a, midang tampite in zong amau mah

bangin lametna tawh gunkuang tung tuang zel lel

ding uh hi" ci hi. Atawp khakna ah Indonesia leh

Malaysia in kum khat sung kep dingin la uh hi. 

Tune Insurance leinuamte ading 

Tune Insurance leinuam peuh mahin UN zumpi ah

Monday, Wednesday & Friday (9am-5pm) kikal

kingah den hi. 

Zomi Card tawite ading nasep 

UNHCR-EST nasep zonsakna panin KL kiim teng

moh bawlna leh ansai neuneu te sem UN ngahsa

Mangpau leh Malay a thei mi 50 ki deih. Alunglut

khempeuh in ZAM zumpi ah May 17

(Wednesday) ma in form hong fill up un. Nasephun nai 8 sung. Kha khat ni 5 off. Kha sum

RM900. An man ding kha khat teh na boss te un

RM150 pia ding. Omna man kha khat RM50 kat

ding. OT nai khat 1.5. Kumcin teh bonus om. 

Veng tuamtuam a om KK Super Mart saite a sem

thei ding Zomi citak

pasal/numei Malay

or Mangpau atel

honkhat kideih behlai

hi. Nasep hun 8am-8pm. Sun nai 2 sung khawl. OT

nai 2 sung omden in nai khat teh RM6.50. Kha khat

RM1237.50  ngah ding. Omna leh an pialo. Na

omna veng tawh kinai penpen ah septheih nading

hong ki vaihawmpih ding.

Theihding : May 18 leh 20 ni a interview te May 26

leh 27 ni zingsang nai 8am-6pm ciang nasepdan

sinna (training) om ding hi.

KK Super Mart alunglut te Monday & Wednesday ni

sun nai 2pm in ZAM zumpi ah interview na om ding

hi. 012 367 4665 

Lungdamtakin hong kisang ding hi ZAM nasepna te tha na piak nopleh lungdamtak in

hong kisang ding hi. 

 ZAM Thupuak pen leitung muntuamtuam aom Zomi khempeuh in asimtheih dinginwww.zomidaily.org website ah ki koihden hi.