Theo dâi quü ph¸t triÓn x· vµ th«n b¶n: Sè liÖu & ph©n ... · nu«i ®Ó xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo kh¸ râ rµng. Tæng kinh phÝ c¸c tØnh dµnh cho ®Çu vµo s¶n xuÊt

Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n

Ch ¬ng tr×nh Ph¸t triÓn N«ng th«n MiÒn nói ViÖt Nam - Thôy §iÓn 1996-2001

Theo dâi quü ph¸t triÓn x· vµ th«n b¶n: Sè liÖu & ph©n tÝch diÖn ®îc hëng quü vµ

kÕt qu¶ thùc hiÖn trong n¨m 2000

V¨n phßng ban ch¬ng tr×nh

Th¸ng 9 n¨m 2001

Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n

Ch¬ng tr×nh Ph¸t triÓn N«ng th«n MiÒn nói ViÖt Nam - Thôy §iÓn 1996-2001

C¬ quan hîp t¸c ph¸t triÓn quèc tÕ thôy ®iÓn

Môc lôc

1. Tãm t¾t 7

2. C¬ së vµ giíi thiÖu 11

2.1 Thñ tôc vµ híng dÉn cho CVDB 12

2.2 Nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh trong n¨m 2000 12

2.3 Theo dâi ®¸nh gi¸ n¨m 2000 13

3. DiÖn ®îc hç tr¬ Quü PTXTB vµ h¹n møc ®îc hç trî 15

3.1 DiÖn hç trî cã liªn quan ®Õn sù ph©n lo¹i cña CEMMA 15

3.2 DiÖn hç trî cã liªn quan ®Õn nhãm téc ngêi 15

3.3 Sè th«n, x· trung b×nh ®îc hç trî ë çc tØnh 16

3.4 Giao kÕ ho¹ch cã liªn quan ®Õn tiªu chuÈn 17

3.5 Sù trïng lÆp cña nhãm TÝn dông & TiÕt kiÖm 19

4. Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch 21

4.1 §µo t¹o 21

4.2 LËp kÕ ho¹ch 21

Page 1 of 21

Nh÷ng ch÷ viÕt t¾t

4.3 VÊn ®Ò n¶y sinh trong khi ®µo t¹o vµ lËp kÕ ho¹ch 22

5. B¸o ço ho¹t ®éng vµ b¸o ço tµi chÝnh 25

5.1 Gi¶i ng©n vµ qu¶n lý tµi chÝnh 25

5.2 Sö dông ng©n s¸ch 26

5.3 §Æt chØ tiªu hé gia ®×nh 29

5.4 §ãng gãp cña ®Þa ph¬ng 30

6. Sù tham gia cña ®Þa ph¬ng vµ vÊn ®Ò giíi 33

6.1 Sù n¨ng ®éng ë cÊp th«n b¶n 33

6.2 C©n b»ng giíi 34

7. §Çu vµo s¶n xuÊt – Thay ®æi theo thêi gian 35

8. Çc cuéc héi th¶o ngoµi Ch¬ng tr×nh MRDP 37

9. Tµi liÖu xuÊt b¶n chÝnh 39

Phô lôc 41

1. Sè th«n x· thuéc çc vïng kh¸c nhau n¨m 2000 41

2. Çc nhãm téc ngêi chÝnh thuéc çc th«n ®îc MRDP hç trî so víi çc téc ngêi thuéc çc huyªn dù ¸n

42

3. Thñ tôc lËp kÕ ho¹ch ®µo t¹o 43

4. Çc h¹ng môc ho¹t ®éng 43

AP

APO

CEMMA

C&VDBs

CMG

HH

HPM

MARD

MILS

MPI

MRDP

NRM

PBO

Nhãm cè vÊn

KÕ ho¹ch hµng n¨m

Uû ban D©n téc vµ MiÒn nói

Quü Ph¸t triÓn X·/Th«n b¶n

Ban qu¶n lý dù ¸n x·

Hé gia ®×nh

Dù ¸n Ph¸t triÓn d©n téc Hµ Giang

Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT

HÖ thèng Th«ng tin Qu¶n lý vµ Häc hái

Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t

Ch¬ng tr×nh PTNT MiÒn nói ViÖt Nam - Thuþ §iÓn

Qu¶n lý tµi nguyªn thiªn nhiªn

V¨n phßng Ban Ch¬ng tr×nh

Page 2 of 21

1. Tãm t¾t

1.1 DiÖn th«n x· ®îc hëng quü vµ chØ tiªu

N¨m 2000 lµ n¨m ®Çu tiªn ¸p dông h×nh thøc hç trî míi C&VDBs, cã 206 th«n cña 64 x· ®îc hëng quü nµy trªn c¬ së kÕ ho¹ch hä tù x©y dùng, trong ®ã 70% sè th«n thuéc Vïng 3. Cã sù trïng lÆp víi quü S&C cña Ch¬ng tr×nh MRDP ë 81 th«n. Møc hç trî phô thuéc vµo çch ph©n vïng cña CEMMA. Chõng mùc nµo ®ã cßn phô thuéc vµo sè n¨m mµ th«n ®ã tham gia dù ¸n. Sè liÖu cô thÓ cho thÊy sù kh¸c nhau vÒ ®Þnh møc hç trî ë çc tØnh.

1.2 Gi¶i ng©n vµ qu¶n lý tµi chÝnh

Trong nhiÒu trêng hîp viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch bÞ tr× ho·n. Lý do chñ yÕu lµ chuyÓn ng©n chËm. Tæng sè tiÒn quü chuyÓn cho cÊp x· th«n b¶n m·i ®Õn th¸ng 12-2001 míi hÕt nªn çc ho¹t ®éng ®îc thùc hiÖn vµo th¸ng 12+Giªng. §iÒu nµy lµm cho ngêi d©n kh«ng phÊn khëi.

B¸o ço tµi chÝnh n¨m 2000 cho thÊy 37% vèn cña tØnh ®îc chuyÓn cho x· th«n b¶n. Xin lu ý r»ng tÊt c¶ çc tØnh, trõ Lµo Cai, nh×n chung ®· chuyÓn tiÒn vµo tµi kho¶n cña x·. §èi víi Lµo Cai, quü nµy chñ yÕu lu l¹i ë cÊp huyÖn vµ chØ cã mét sè x· ®îc nhËn tiÒn mÆt.

Nh÷ng kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý tµi chÝnh cña n¨m ®Çu tiªn thùc hiÖn ý tëng C&VDBs bao gåm:

� Thñ tôc lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço rÊt phøc t¹p, cã qu¸ nhiÒu mÉu biÓu � VÊn ®Ò coi quü nµy nh lµ mét kho¶n chi ®· ®îc gi¶i quyÕt theo hÖ thèng kÕ to¸n SCALA vµo 12-2000, nhng ®èi víi

VAS th× cha. � §Þnh møc cho cho çc ho¹t ®éng ë cÊp tØnh vµ huyÖn còng rÊt phøc t¹p ®Æc biÖt lµ ®èi víi h¹ng môc – C¬ së

h¹ tÇng � §èi víi mét sè x· vïng xa, cÊp x· kh«ng thêng xuyªn qu¶n lý tµi kho¶n cña hä thay vµo ®ã lµ çn bé huyÖn lµm

dÞch vô cho hä.

1.3 Sö dông

§Çu vµo s¶n xuÊt (cho n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i, trång trät) chiÕm h¬n mét nöa kinh phÝ C&VDBs, 20% cho c¬ së h¹

PRA

PTNT- 21

RFS

S&C

Sida

VAS

VMG

VND

WB

§¸nh gi¸ n«ng th«n cã ngêi d©n tham gia

LËp kÕ ho¹ch cÊp th«n b¶n theo qu¸ tr×nh s¸ng t¹o

DÞch vô tµi chÝnh n«ng th«n

Nhãm TiÕt kiÖm & TÝn dông

C¬ quan Hîp t¸c vµ Ph¸t triÓn Quèc tÕ cña Thuþ §iÓn

HÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam

Nhãm qu¶n lý th«n b¶n

§ång ViÖt Nam

Ng©n hµng thÕ giíi

Page 3 of 21

tÇng, 12% cho qu¶n lý vµ 8% cho ®µo t¹o. ViÖc sö dông quü nµy cho cÊp x· th«n b¶n cña çc tØnh rÊt kh¸c nhau. §µo tµo lµ mét ho¹t ®éng quan träng ë cÊp x· (35% chi phÝ cña cÊp x·), trong khi hç trî trùc tiÕp ®Çu vµo s¶n xuÊt cho hé gia ®×nh rÊt thÊp chØ 11%.

Cã 9.600 HH ®îc hç trî ®Çu vµo s¶n xuÊt tõ quü nµy trong ®ã kho¶ng 50% lµ nh÷ng hé nghÌo (lo¹i 3 vµ 4- theo çch ph©n lo¹i kinh tÕ hé). Tuy ®Çu vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®îc ph©n phèi cho nhiÒu HH (hoÆc hÇu hÕt) trong th«n.

Ch¨n nu«i (lîn gièng, tr©u bß) ph©n phèi cho kho¶ng 1.300 HH, 85% sè hé nµy thuéc lo¹i nghÌo nhÊt. KÕt qu¶ ch¨n nu«i ®Ó xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo kh¸ râ rµng. Tæng kinh phÝ çc tØnh dµnh cho ®Çu vµo s¶n xuÊt gi¶m tõ n¨m 1997 ®Õn 1999. §èi víi n¨m 2000, tû lÖ nµy l¹i t¨ng tõ 16% (1999) lªn 22%. Tuy nhiªn sè lîng thËt sù gi÷ nguyªn nh n¨m 1999 vµ 2000.

Çc lo¹i h×nh ®Çu vµo s¶n xuÊt thay ®æi khi ¸p dông C&VDBs. §Çu vµo s¶n xuÊt l©m nghiÖp (c©y con) chiÕm 70-75% tæng chi phÝ cho ®Çu vµo s¶n xuÊt cña n¨m 1997-1999. N¨m 2000 gi¶m cßn 47%. Trong khi ®ã ®Çu vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng, c¶ 2 lo¹i (®Çu vµo n«ng / l©m) chiÕm 50% chi phÝ s¶n xuÊt.

Nh÷ng lý do u tiªn hç trî ®Çu vµo s¶n xuÊt bao gåm:

� T×nh tr¹ng thiÕu l¬ng thùc x¶y ra ë hÇu hÕt çc th«n dù ¸n. ViÖc t¨ng n¨ng suÊt n«ng nghiÖp b»ng gièng míi, t¨ng vô ®îc chó träng nhiÒu.

� Hç trî s¶n xuÊt vµ ch¨n nu«i ®îc çc cÊp coi träng vµ lµ biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. MRDP chó träng ®Õn néi dung nµy nªn ®· dµnh u tiªn cho viÖc hç trî ®Çu vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.

� Çn bé khuyÕn n«ng cña Bé (MARD) khuyÕn ço nh÷ng ho¹t ®éng mµ hä biÕt lµ cã t¸c ®éng trùc tiÕp chø kh«ng ph¶i lµ ch¨m sãc søc khoÎ hay gi¸o dôc. Nh÷ng th«ng tin khuyÕn n«ng mµ ngêi d©n nhËn ®îc lµ nh»m vµo viÖc gia t¨ng an ninh l¬ng thùc lµ sö dông gièng lóa, ng« míi n¨ng suÊt cao vµ ph©n ho¸ häc.

� §Çu vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (vµ c©y con) ®îc ph©n phèi cho hÇu hÕt çc HH trong th«n. Mäi ngêi ®Òu ®îc hëng lîi cña dù ¸n nh vËy dÔ biÖn minh cho viÖc ph©n phèi hç trî.

� ViÖc mua vËt t n«ng nghiÖp dÔ thùc hiÖn (so víi vÊn ®Ò c¬ së h¹ tÇng). Cã thÓ dÔ dµng cã ®îc ho¸ ®¬n ®á cho viÖc thanh to¸n. Çn bé khuyÕn n«ng dÔ dµng tiÕp cËn víi çc c«ng ty cung øng.

1.4 Sù n¨ng ®éng cña cÊp x· / th«n b¶n

Sù tham gia cña çc HH vµo dù ¸n rÊt kh¸c nhau. Th«ng thêng çc VMG tr×nh bµy kÕ ho¹ch dù th¶o trong cuéc häp th«n ®Ó d©n gãp ý chø kh«ng häp th«n ®Ó cïng ngêi d©n x©y dùng kÕ ho¹ch, v× thùc hiÖn viÖc nµy rÊt khã ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng th«n réng. §èi víi nh÷ng th«n nhá hoÆc ®ång ®Òu vÒ d©n téc th× viÖc häp th«n ®Ó th¶o luËn dÔ dµng h¬n.

Ng«n ng÷ lµ vÊ ®Ò r¾c rèi ®èi víi çc th«n ®ång bµo d©n téc nh Hm«ng, Dao. Híng dÉn C&VDBs b»ng tiÕng ViÖt, çc kho¸ ®µo t¹o còng dïng tiÕng ViÖt ®Ó gi¶ng bµi. Nh vËy th«ng tin chØ ®Õn ®îc víi nh÷ng ngêi cã v¨n ho¸ hay ngêi nãi ®îc tiÕng ViÖt.

Kinh nghiÖm cña n¨m 2000 cho thÊy r»ng kh«ng cã u tiªn nhiÒu cho çc ho¹t ®éng cña phô n÷ khi tham gia dù ¸n. Kh«ng cã nh÷ng cuéc häp ë cÊp th«n b¶n dµnh riªng cho phô n÷ dÉn tíi t×nh tr¹ng lµ kh«ng cã ho¹t ®éng nµo dµnh riªng cho hä. 83 VMG cã phô n÷. 70% th«n b¶n ë Tuyªn Quang cã phô n÷ tham gia VMG vµ gÇn 50% ë Phó Thä.

1.5 C¬ cÊu hç trî: Bµi häc kinh nghiÖm

KÕ ho¹ch ë Yªn B¸i vµ Phó Thä cã sù kh¸c nhau rÊt nhiÒu gi÷a çc th«n. Nh vËy cã thÓ nãi kÕ ho¹ch cña th«n b¶n dùa vµo nhu cÇu vµ sù u tiªn cho çc ho¹t ®éng chÝnh cña d©n. Nh÷ng n¬i cã kÕ ho¹ch th«n b¶n gièng nhau lµ dÊu hiÖu cña sù t¸c ®éng lÉn nhau.

Trong b¸o ço n¨m 2000, çc tØnh cã nh÷ng b×nh luËn nh sau vÒ C&VDBs vµ viÖc ph©n cÊp lËp kÕ ho¹ch.

� Cã sù hiÓu biÕt vµ ®éng c¬ cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn ®Òu gia t¨ng ë tÊt c¶ çc cÊp. � Sù phèi hîp gi÷a çc cÊp t¨ng.

Page 4 of 21

� Kü n¨ng qu¶n lý dù ¸n vµ n¨ng lùc t¸c nghiÖp t¨ng � CÊp huyÖn vµ x· ®ãng vai trß quan träng trong c¶ qu¸ tr×nh. Cã ®ñ n¨ng lùc ë çc cÊp nµy lµ ®iÒu quan träng. � §µo t¹o cho c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý tµi chÝnh ph¶i ®óng lóc h¬n n÷a trong n¨m. ViÖc lµm b¸o ço ë

cÊp x· vµ th«n b¶n cßn yÕu. CÊp x·/th«n b¶n cÇn cã sù hç trî nhiÒu h¬n n÷a cña huyÖn vÒ lËp kÕ ho¹ch, qu¶n lý tµi chÝnh, b¸o ço vµ ®iÒu hµnh çc ho¹t ®éng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n.

1.6 KhuyÕn ço cho n¨m 2001

Sau ®©y lµ phÇn khuyÕn ço vÒ CVDB cho n¨m cuèi cïng cña Ch¬ng tr×nh MRDP

� TiÕp tôc viÖc ph©n cÊp lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn CVDB n¨m 2001. � T¨ng cêng theo dâi ®¸nh gi¸ � Nghiªn cøu sù n¨ng ®éng ë cÊp x·, th«n b¶n (vÝ dô nh sù tham gia vµ hëng lîi tõ CVDB) ph¶i ®îc thùc hiÖn coi

®ã lµ mét phÇn cña c«ng t¸c cñng cè � Quy chÕ tµi chÝnh cho CVDB ph¶i râ rµng h¬n vµ ®¬n gi¶n h¬n. MÉu biÓu dµnh cho cÊp x·, th«n ph¶i Ýt h¬n

vµ ®¬n gi¶n h¬n. CVDB ph¶i ®îc coi lµ mét kháan chi theo c¶ 2 hÖ thèng SCALA vµ VAS. � Híng dÉn CVDB cho viÖc lËp kÕ ho¹ch ë x·, th«n b¶n vÒ c¬ b¶n duy tr× nh n¨m 2000 vµ cã sù ®iÒu chØnh nh

sau: � Kh«ng giíi h¹n møc chi cho çc ho¹t ®éng (trõ qu¶n lý phÝ) � CÇn nhÊn m¹nh vµo xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ vÊn ®Ò u tiªn phô n÷ � Ph¶i cã sù kh¸c nhau rÊt râ rµng gi÷a quü cña x· vµ cña th«n. Quü cña th«n kh«ng ®îc dïng vµo viÖc hç

trî cho ç thÓ HH. � N©ng cao n¨ng lùc rÊt quan träng vµ ph¶i tiÕp tôc c¶ ë cÊp huyÖn, x· vµ th«n. §©y lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt ë ®Þa ph-

¬ng Vïng 3.

2. C¬ së vµ giíi thiÖu

§Çu n¨m 2000, Ch¬ng tr×nh MRDP thay ®æi vµ thùc hiÖn viÖc ph©n cÊp lËp kÕ ho¹ch, kÓ c¶o viÖc ¸p dông néi dung CVDB. Th«ng qua quü nµy x·, th«n b¶n trùc tiÕp nhËn tr¸ch nhiÖm lËp kÕ ho¹ch, thùc hiÖn vµ qu¶n lý tµi chÝnh quü nµy. C¬ së cho quyÕt ®Þnh nµy lµ (a) nh÷ng thay ®æi vµ ph¸t triÓn chung ë ViÖt Nam cã liªn quan ®Õn ph©n cÊp qu¶n lý vµ sù d©n chñ ë cÊp c¬ së (NghÞ ®Þnh 29 vµ Ch¬ng tr×nh 135) vµ (b) bµi häc kinh nghiÖm cña Ch¬ng tr×nh lµ ph¸t triÓn sù tham gia cña ®Þa ph¬ng vµ n©ng cao n¨ng lùc cho hä.

Kinh nghiÖm cña Ch¬ng tr×nh dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi gåm 2 thÓ lo¹i:

� Nh÷ng h¹n chÕ vÒ viÖc lËp kÕ ho¹ch theo néi dung vµ hÖ thèng gi¸m s¸t, vµ khã kh¨n trong viÖc n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh chung vÒ viÖc hç trî cho cÊp c¬ së.

� H¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm PRA vµ PTNT 21. Thùc tÕ cho thÊy r»ng viÖc quyÕt ®Þnh vÉn tõ trªn xuèng v× vËy thêng kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña ngêi d©n.

KÕt qu¶ cuèi cïng cña Ch¬ng tr×nh

(Theo biªn b¶n tho¶ thuËn t¹i héi th¶o gi÷a kú th¸ng 10-1999)

KÕt qu¶ cuèi cïng 1: §êi sèng ®îc c¶i thiÖn vµ c¬ héi thu nhËp cho ngêi d©n n«ng th«n.

KÕt qu¶ cuèi cïng 3: Çc x·, th«n dù ¸n cïng çc l·nh ®¹o x·/ th«n, çn bé khuyÕn n«ng vµ çc tæ chøc n«ng d©n cã ®ñ kh¶ n¨ng hç trî d©n thùc hiÖn ®îc kÕt qu¶ cuèi cïng mµ hä mong muèn

KÕt qu¶ cuèi cïng 4: DÞch vô cña nhµ níc tõ cÊp tØnh, huyÖn cã ®ñ n¨ng lùc (nh©n sù, ®iÒu kiÖn vµ tµi chÝnh) vµ hÖ thèng th«ng tin, çc tæ chøc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn (cÊp hç

Page 5 of 21

CVDB v× thÕ mµ chØ lµ thö nghiÖm. Nã ®· ®îc c©n nh¾c ®Ó ¸p dông trªn quy m« réng. Lý do lµ nh»m ®¶m b¶o r»ng CVDB cã thÓ ®îc thùc hiÖn theo çc thñ tôc cña ViÖt Nam vµ cã ®ñ çn bé còng nh nguån lùc cho ho¹t ®éng nµy.

CVDB thay thÕ cho lËp kÕ ho¹ch trªn së néi dung. VÒ c¬ b¶n, quü ®îc giao trùc tiÕp cho th«n vµ x·. Tríc ®©y x· kh«ng ®îc hç trî kinh phÝ.

Tû lÖ ph©n bæ cho cÊp x· th«n b¶n lµ 40% nguån vèn cña mçi dù ¸n tØnh theo quyÕt ®Þnh t¹i phiªn häp gi÷a kú th¸ng 9-1999.

2.1 Thñ tôc vµ híng dÉn cho CVDB

Th¸ng 10-11 n¨m 1999 kinh phÝ cho mçi x·/th«n ®îc Ên ®Þnh trong APO cña n¨m 2000. CVDB biÕn ®éng tõ 10 ®Õn 40 triÖu ®ång. Tiªu chÝ ®Ó Ên ®Þnh møc hç trî nµy lµ:

� ¦u tiªn cho vïng cao, xa (x·/th«n vïng 3- tiªu chÝ cña CEMMA) � Sè n¨m x·/th«n ®ã ®îc tham gia dù ¸n � Quy m« x· ®ã (sè hé trong x·)

Thñ tôc vµ híng dÉn thùc hiÖn do MRDP x©y dùng trong Quý 4 n¨m 1999. Tµi liÖu híng dÉn thÓ hiÖn môc ®Ých chung cña quü ®Þa ph¬ng, vµ còng nãi râ vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña çc cÊp kh¸c nhau.

T¹i tÊt c¶ çc giai ®o¹n qu¸ tr×nh cã ngêi d©n tham gia ®Òu ®îc tu©n thñ, tËp trung vµo çc cuéc häp x·/th«n vµ PRA. T vÊn dµnh riªng cho phô n÷ ®îc khuyÕn khÝch. Híng dÉn còng nãi râ quü nµy ®îc dïng vµo viÖc g× vµ kh«ng ®îc dïng vµo viÖc g×. Çi quan träng lµ dïng quü nµy vµo viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ u tiªn cho çc hé nghÌo. Nh÷ng ho¹t ®éng ®îc sö dông quü nµy bao gåm:

� An ninh l¬ng thùc (®Çu vµo s¶n xuÊt vµ ch¨n nu«i) � Qu¶n lý, b¶o vÖ nguån tµi nguyªn céng ®ång � T¨ng cêng dÞch vô x· héi (söa ch÷a trêng häc, tr¹m x¸) � Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng (®êng s¸, kªnh m¬ng) � Ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin ®Þa ph¬ng � Çc lo¹i h×nh ®µo t¹o ®Æc biÖt

2.2 Nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh trong n¨m 2000

BiÓu 1 tãm t¾t nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh cña CVDB trong n¨m 2000, bao gåm:

� Hoµn thiÖn híng dÉn CVDB cho n¨m 2000 (th¸ng 1 - 4) � §µo t¹o cho tÊt c¶ çc cÊp (th¸ng 2 - 5) � LËp kÕ ho¹ch t¹i cÊp x·/th«n (th¸ng 3 - 5) � Thùc hiÖn (chñ yÕu vµo th¸ng 12 vµ sau ®ã) � Chän th«n/x· cho n¨m 2001 (th¸ng 11)

BiÓu 1. Toµn c¶nh çc ho¹t ®éng chÝnh trong n¨m 2000

trî) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu theo kÕ ho¹ch cña cÊp x·/th«n b¶n còng nh ph¸t triÓn ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi vµ kü thuËt chÕ biÕn còng nh ph¸t triÓn kinh doanh.

Ho¹t ®éng Thêi gian

Híng dÉn Quü PTXTB 2000 söa ®æi vµ tæng kÕt 2-4/2000

Page 6 of 21

PhÇn cßn l¹i cña CVDB 2000 chuyÓn cho çc tØnh 12/2000

2.3 Theo dâi ®¸nh gi¸ n¨m 2000

Quü Ph¸t triÓn x·/th«n b¶n bao gåm:

� Theo dâi ë cÊp x·/th«n b¶n, theo nhãm qu¶n lý dù ¸n x·/th«n b¶n � Thu thËp t liÖu vÒ tµi chÝnh theo VAS vµ Scala � CÊp tØnh huyÖn theo dâi vµ biªn so¹n b¸o ço � §i hiÖn trêng (PBO vµ cè vÊn) ®Õn tÊt c¶ çc tØnh � Nghiªn cøu ®éc lËp do ngêi ngoµi ch¬ng tr×nh thùc hiÖn t¹i Phó Thä

BiÓu 2: Sè lîng çc chuyÕn ®i thùc ®Þa cña PBO vµ Cè vÊn trong n¨m 2000

3. DiÖn ®îc hç trî Quü PTXTB vµ h¹n møc ®îc hç trî

PhÇn nµy bao gåm viÖc m« t¶ vµ ph©n tÝch diÖn ®îc hç trî vµ møc hç trî cho cÊp th«n x· vµ bao gåm th«ng tin vÒ:

� DiÖn hç trî cã liªn quan ®Õn sù ph©n lo¹i cña CEMMA

� DiÖn hç trî cã liªn quan ®Õn nhãm téc ngêi

� Sè th«n trªn mçi x·

� Møc hç trî so víi chØ tiªu

3.1 DiÖn hç trî cã liªn quan ®Õn sù ph©n lo¹i cña CEMMA

70% trong 206 th«n ®· hoµn thµnh viÖc lËp kÕ ho¹ch quü PTXTB n¨m 2000 lµ çc th«n x· Vïng 3 (xem biÓu 3 phô lôc 1). Cã nhiÒu kh¸c nhau gi÷a çc tØnh:

� Yªn B¸i vµ Tuyªn Quang cã tû lÖ th«n vïng 3 cao nhÊt – 80% � Hµ Giang cã tû lÖ th«n vïng 3 thÊp nhÊt –49% � Cã 9 th«n vïng 1. HÇu hÕt lµ ë B¾c Quang (Hµ Giang)

§µo t¹o lËp kÕ ho¹ch c·/th«n b¶n ë tÊt c¶ çc huyÖn 2-3/2000

LËp kÕ ho¹ch x·/th«n b¶n ë tÊt c¶ çc x·/th«n 2-5/2000

§µo t¹o vÒ thanh to¸n vµ Scala söa ®æi 4/2000

Thùc hiÖn b¾t ®Çu trªn quy m« nhá 5/2000

Thu thËp sè liÖu vµ ngan hµng d÷ liÖu vÒ tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin lËp kÕ ho¹ch 7-8/2000

So¹n th¶o híng dÉn söa ®æi cho quü Ph¸t triÓn x·/th«n b¶n 2001 10/2000

LËp kÕ ho¹ch x©y dùng APO 2001: chän th«/x· vµ ®Ò xuÊt ng©n kho¶n hç trî 11-12/2000

Hµ Giang Lµo Cai Phó Thä Tuyªn Quang Yªn B¸i

1 2 6 5 4

Page 7 of 21

BiÓu 3: Tû lÖ çc th«n x· ë çc vïng kh¸c nhau n¨m 2000

3.2 DiÖn hç trî cã liªn quan ®Õn nhãm téc ngêi

ViÖc ph©n tÝch diÖn hç trî cã liªn quan ®Õn nhãm téc ngêi ®îc thùc hiÖn ë cÊp huyÖn. Lý do lµ çc téc ngêi rÊt kh¸c nhau gi÷a çc huyÖn (phô lôc 2). So s¸nh con sè thèng kª ë cÊp huyÖn v× vËy mµ cã sù sai lÖch.

Chñ yÕu lÊy tõ sè liÖu ®iÒu tra n¨m 1999, thÓ hiÖn tû lÖ d©n sè çc nhãm téc ngêi cña huyÖn. Th«ng tin vÒ t×nh h×nh çc th«n thuéc Ch¬ng tr×nh MRDP ®îc çc huyÖn b¸o ço vµ do çn bé tØnh biªn so¹n. HuyÖn b¸o ço çc téc ngêi chñ yÕu ë tõng th«n. Th«n nµo cã nhiÒu téc ngêi th× ®îc ghi lµ "hçn hîp".

Sè liÖu cho thÊy r»ng híng träng t©m vµo çc th«n ®ång bµo d©n téc rÊt cã hiÖu qu¶. Nh÷ng th«n ngêi Hmong, Dao, Tµy, vµ Mêng lµ nh÷ng th«n ngêi d©n téc thêng ®îc ch¬ng tr×nh MRDP hç trî . Mét ph©n tÝch chi tiÕt h¬n cho thÊy:

� Nh×n chung cã nhiÒu th«n b¶n ®îc Ch¬ng tr×nh MRDP hç trî l¹i lµ çc th«n hçn hîp ë nh÷ng huyÖn trung du so víi nh÷ng huyÖn vïng xa. VÝ dô nh §oan Hïng (tÊt c¶ ®Òu lµ th«n hçn hîp, huyÖn Yªn LËp vµ Tanh S¬n – Phó Thä, Hµm Yªn - Tuyªn Quang (trªn mét nöa lµ çc th«n hçn hîp), Yªn B×nh – Yªn B¸i (trªn1/3 ).T×nh h×nh nµy ®îc nghiªn cøu ®¸nh gi¸ kinh tÕ x· héi m«i trêng kh¼ng ®Þnh.

� Còng cã th«n toµn lµ ngêi Kinh. Tuy nhiªn, qua nh÷ng chuyÕn ®Þ thùc tÕ th× thÊy r»ng ë nh÷ng th«n hçn hîp th«ng thêng ngêi kinh chiÕm phÇn ®«ng.

� Th«n ngêi Hmong chiÕm ®¹i bé phËn trong sè çc th«n cña MRDP ë Qu¶n B¹ - Hµ Giang, Sa Pa, B¾c Hµ Mêng Kh¬ng – Lµo Cai, Mu Cang Chai – Yªn B¸i. Trong 5 huyÖn nµy ngêi Hmong chiÕm ®a sè.

� H¬n 50% th«n b¶n ®îc MRDP hç trî cña Hoang Su Ph× - Hµ Giang vµ 60 - 80% ë V¨n ChÊn, TrÊn Yªn vµ Yªn B×nh – Yªn B¸i lµ th«n ngêi Dao. §©y thêng lµ cao h¬n tû lÖ ngêi Dao ë 4 huyÖn nµy.Nh÷ng th«n ngêi Tµy chiÕm phÇn lín ë VÞ Xuyªn – Hµ Giang vµ ë Na Hang – Tuyªn Quang. Tû lÖ th«n ngêi Tµy trong tÊt c¶ çc tr-êng hîp ®Òu cao h¬n tû lÖ ®ång bµo Tµy ë 3 huyÖn nµy.

� Th«n ngêi Mêng chØ cã ë Phó ThäTõ nh÷ng chuyÕn ®i thùc ®Þa thÊy r»ng mét sè th«n hçn hîp ë Phó Thä ®Òu cã hé ngêi Mêng.

3.3 Sè th«n, x· trung b×nh ®îc hç trî ë çc tØnh

Phô lôc 1 cho thÊy ®Æc biÖt cã nh÷ng huyÖn cã tíi 8-12 th«n trong mét huyÖn ®îc hç trî. Hai huyÖn ë Tuyªn Quang nh Hµm Yªn cã tíi 28 th«n vµ Na Hang 19 th«n. Sè th«n trong mét x· ®îc hç trî kh¸c nhau nhiÒu gi÷a çc tØnh (phô lôc 1, biÓu 4). ë Tuyªn Quang sù hç trî ®îc tËp trung vµo 2-3 x· mçi huyÖn, hÇu hÕt çc th«n thÝch hîp ®Òu ®îc nhËn hç trî. Ng îc l¹i ë Lµo Cai chØ cã 1 / 2 sè th«n cña mçi x· ®îc hç trî vµ nh vÇy tæng sè x· ®îc hç trî lµ rÊt lín.

Nh÷ng "chiÕn lîc" kh¸c nhau cho viÖc lùa chän th«n vµ x· t¸c ®éng ®Õn :

TØnh Sè x· (Tû lª%) Sè th«n (Tû lÖ %)

Vïng 1 Vïng 2 Vïng 3 Vïng 1 Vïng 2 Vïng 3

Hµ Giang 20 53 27 17 34 49

Lµo Cai 25 75 42 58

Phó Thä 8 50 42 5 27,5 67,5

T. Quang 62,5 37,5 21 79

Yªn B¸i 22 78 19,5 80,5

Tæng 6 41 53 4 26 70

Page 8 of 21

� Nhu cÇu vµ khèi lîng c«ng viÖc cña çn bé huyÖn cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi vÝ dô nh sè kÕ to¸n x· cÇn ®µo t¹o vµ theo dâi, nhu cÇu ®i l¹i …

� Khèi lîng c«ng viÖc cña çn bé qu¶n lý dù ¸n x·. C«ng t¸c thanh to¸n, viÕt b¸o ço cña Ban qu¶n lý dù ¸n x·, nÕu x· ®ã cã nhiÒu th«n trong dù ¸n

� Tû lÖ møc quü PTXTB ë tÊt c¶ çc tØnh giao cho x· vµ th«n b¶n (biÓu 6). ë nh÷ng tØnh cã nhiÒu x· ®îc hç trî th× tû lÖ vèn hç trî cho cÊp x· l¹i cao h¬n.

BiÓu 4. Sè th«n ®îc hç trî trong x·

3.4 Giao kÕ ho¹ch cã liªn quan ®Õn tiªu chuÈn

82% tæng sè CVDB ®îc giao cho cÊp th«n. B×nh qu©n mçi th«n lµ 24 triÖu ®ång. (biÓu 5 vµ 6). Tuy nhiªn còng cã nh÷ng kh¸c nhau gi÷a çc tØnh:

� Hµ Giang cã møc thÊp nhÊt (19 triÖu ®ång/th«n), vµ còng lµ tØnh cã tiÒn CVDB thÊp nhÊt (biÓu 6) � Møc giao trung b×nh cao nhÊt lµ Lao Cai (29 triÖu ®ång/th«n) vµ còng lµ tØnh cã tiÒn CVDB cao nhÊt � C¶ Lµo Cai vµ Hµ Giang tû lÖ giao cho x· cao (23-24%) h¬n so víi nh÷ng tØnh kh¸c. Lý do chÝnh lµ hä cã nhiÒu

x· ®îc hç trî h¬n nh÷ng tØnh kh¸c - ®Æc biÖt lµ Lµo cai.

BiÓu 5. Møc trung b×nh giao cho th«n (triÖu ®ång)

BiÓu 6. Møc giao cho çc cÊp

Çc tØnh ®Òu dùa vµo tiªu chuÈn cña nhµ níc (UBDTMN) ®Ó lùa chän th«n. Th«n vïng 3 ®îc nhËn nhiÒu hç trî h¬n so víi th«n vïng 1 vµ vïng 2. Sè n¨m ®îc hç trî còng t¸c ®éng ®Õn viÖc lùa chän. Sè hé trong th«n kh«ng ph¶i lµ yÕu tè t¸c ®éng ®Õn viÖc quyÕt ®Þnh møc hç trî.

� Phó Thä vµ Yªn B¸i dùa vµo tiªu chuÈn cña CEMMA vµ sè n¨m ®îc hç trî ®Ó quyÕt ®Þnh møc tiÒn hç trî.

� Tiªu chuÈn cña CEMMA ®îc ¸p dông chñ yÕu ë Hµ Giang. Th«n vïng 3 ®îc hç trî nhiÒu h¬n. Th«n míi vµo dù ¸n (<4n¨m) còng ®îc hç trî nhiÒu h¬n

Hµ Giang Lµo Cai Phó Thä Tuyªn Quang Yªn B¸i Tæng MRDP

2,7 1,8 3,3 5,9 4,5 3,2

HG LC PT TQ YB Tæng

Møc trung b×nh

19,1 29,3 24,4 21,7 26,2 24,0

Sè th«n 41 37 40 47 41 206


X· Møc 237 340 175 102 232 1.086

Tû lÖ % 23 24 15 10 18,5 18

Th«n Møc 784 1.085 975 1.019 1.023 4.886

Tû lÖ % 77 76 85 90 18,5 82

Page 9 of 21

� §èi víi Lµo Cai, møc hç trî t¬ng ®èi ®ång ®Òu (th«n ®îc hç trî > 4 n¨m) ®îc hç trî Ýt h¬n mét chót � Riªng Tuyªn Quang c¶ tiªu chuÈn cña CEMMA vµ sè n¨m tham gia dù ¸n ®Òu kh«ng ®îc sö dông ®Ó quyÕt

®Þnh møc hç trî – nh÷ng th«n cò (>4 n¨m) kh«ng n»n träng diÖn hç trî. � Phó Thä vµ Tuyªn Quang tû lÖ nh÷ng th«n míi vµo dù ¸n (1999-2000) chiÕm nhiÒu h¬n v× tríc ®ã hä cã Ýt th«n

vïng 3 so víi nh÷ng tØnh kh¸c. Rót hç trî cho nh÷ng th«n tham gia dù ¸n tõ 1996 vµ tríc ®ã.

BiÓu 7. Quü ph¸t triÓn th«n n¨m 2000 tÝnh trung b×nh theo vïng (triÖu ®ång)

BiÓu 8. Quü ph¸t triÓn th«n n¨m 2000 tÝnh trung b×nh theo sè hé trong th«n (triÖu ®ång) (chØ tÝnh cho th«n thuéc vïng 3)

BiÓu 9. Quü ph¸t triÓn th«n n¨m 2000 tÝnh trung b×nh theo n¨m tham gia dù ¸n (triÖu ®ång) (chØ tÝnh cho th«n thuéc vïng 3)

Vïng 1 Vïng 2 Vïng 3 C¶ 3 vïng

Ha Giang 11.7 14.6 24.9 19.1

Lao Cai 28.2 29.8 29.3

Phu Tho 16.5 17.7 27.7 24.4

Tuyen Quang 21.4 21.7 21.7

Yen Bai 18.7 27.8 26.2

5 tØnh 12.8 19.9 26.1 24,0

TØnh Sè hé trong th«n

<30 hh 30-60 hh 61-100 hh > 100 hh Trung b×nh

Ha Giang 25,6 25,4 23,2 24,9

Lao Cai 32,5 30,0 28,6 29,0 29,8

Phu Tho 35,0 26,4 26,4 31,4 28.7

Tuyen Quang 22,0 19,2 23,8 21,0 21.7

Yen Bai 29,0 28,1 22,4 27.8

5 tØnh 28,3 25.5 25,2 27,4 26.1

TØnh 1999-2000 1997-1998 1996 or earlier Toµn bé

Ng©n s¸ch trung b×nh

Sè th«n Ng©n s¸ch trung b×nh



Sè th«n

Ha Giang 25.1 9 25.2 10 20.0 1 24,9 20

Lao Cai 31.2 4 30.3 16 27.5 6 29,8 26

Phu Tho 32.6 20 13.7 7 - 0 27,7 27

Tuyen Quang 21.6 30 22.6 7 - 0 21,7 37

Yen Bai - 0 29.2 30 13.0 3 27,8 33

Page 10 of 21

3.5 Sù trïng lÆp cña nhãm TÝn dông & TiÕt kiÖm

Trong n¨m 2000 cã sù trïng lÆp gi÷a quü PTXTB víi quü TD&TK cña MRDP ë 81 th«n (hay 1/3) sè th«n. Hai phÇn ba trong sè 81 th«n thuéc th«n vïng 3.

Cã sù kh¸c nhau rÊt nhiÒu gi÷a çc tØnh (H×nh 2)

� Víi Tuyªn Quang vµ Phó Thä, kho¶ng 50% quü ph¸t triÓn th«n ®îc giao cho nh÷ng th«n cã quü tÝn dông. 20 th«n cña TQ vµ 27 th«n cña PT cá c¶ 2 lo¹i quü nµy.

� Víi Yªn B¸i vµ Lµo Cai, < 20% quü th«n b¶n ®îc giao cho th«n cïng víi vèn tÝn dông, cã 6 vµ 8 th«n trïng lËp.

H×nh 1. Tæng sè th«n hoÆc chØ cã quü th«n b¶n, hoÆc vèn tÝn dông vµ th«n cã c¶ 2 lo¹i quü trong n¨m 2000

H×nh 2. Sè th«n hoÆc chØ cã quü th«n b¶n, hoÆc vèn tÝn dông vµ th«n cã c¶ 2 lo¹i quü – cña çc tØnh

4. Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch

PhÇn nµy thÓ hiÖn toµn bé t×nh h×nh ®µo t¹o ®îc thùc hiÖn trong n¨m 2000. Kinh nghiÖm vµ kÕt qu¶ tõ qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch còng ®îc tr×nh bµy ë ®©y. Ph©n tÝch chi tiÕt vÒ nh÷ng ho¹t ®éng ®· thùc hiÖn thÓ hiÖn trong phÇn 4. PhÇn 6 tãm mt¾t kinh nghiÖm vµ sè liÖu vÒ nh÷ng ®éng th¸i vµ sù tham gia trong ph¹m vi çc

4.1 §µo t¹o

Trong n¨m 2000 MRDP ®· thùc hiÖn 2 ®ît ®µo t¹o ®Ó giíi thiÖu CVDB vµ ph©n cÊp lËp kÕ ho¹ch trªn ph¹m vi réng.

5 tØnh 26.1 64 26.7 71 22.4 10 26,1 143

Page 11 of 21

� Giíi thiÖu CVDB vµ thñ tôc lËp kÕ ho¹ch � Qu¶n lý tµi chÝnh vµ thñ tôc thanh to¸n

4.1.1 §µo t¹o vÒ thñ tôc lËp kÕ ho¹ch

Trong th¸ng 3 vµ 4 n¨m 2000 CVDB ®· ®îc giíi thiÖu vµ ®µo t¹o vÒ thñ tôc lËp kÕ ho¹ch ®îc thùc hiÖn ë tõng tØnh. C«ng viÖc ®µo t¹o ®îc thùc hiÖn theo çc bíc sau:

� §Çu tiªn lµ héi th¶o ë Thanh S¬n (Phó Thä) tõ 78- th¸ng 3 do PBO chñ tr× cã sù tham gia cña cè vÊn còng nh ®¹i diÖn cña çc tØnh, huyÖn, x· vµ th«n b¶n.

� Trong bíc 2, viÖc ®µo t¹o do PBO vµ cè vÊn thùc hiÖn ë 2 huþÖn xa nhÊt (Mï Cang Ch¶i vµ V¨n ChÊn) thµnh phÇn tham gia gåm çn bé tØnh vµ çn bé vµ çn bé tõ çc huyÖn dù ¸n.

� Ba lµ, héi th¶o ®µo t¹o cho nhãm qu¶n lý th«n b¶n vµ x· dµnh cho çc x·, th«n cßn l¹i, gi¶ng viªn lµ çn bé dù ¸n tØnh vµ huyÖn. Xem phô lôc 3.

4.1.2 §µo t¹o tµi chÝnh

§µo t¹o vÒ qu¶n lý tµi chÝnh vµ më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng cho çn bé x·, huyÖn ®îc tæ chøc riªng trong th¸ng 5.

4.2 LËp kÕ ho¹ch

Sau khi hoµn thµnh çc kho¸ ®µo t¹o çc x· th«n lËp kÕ ho¹ch chi tiÕt cã sù hç trî cña çn bé huyÖn. Cã mét sè trêng hîp kÕ ho¹ch x·/th«n ®îc göi tr¶ l¹i ®Ó söa ®æi. Còng nªn lu ý r»ng kÕ ho¹ch cña 206 th«n vµ 64 x· ®îc thùc hiÖn ®óng h¹n vµ ®îc huyÖn phª chuÈn theo nh híng dÉn. 96% sè th«n ®îc chän trong kÕ ho¹ch n¨m 2000. 9 th«n kh«ng lµm xong kÕ ho¹ch thuéc th«n vïng 2 cña VÞ Xuyªn vµ B¾c Quang – Hµ Giang.

4.3 VÊn ®Ò n¶y sinh trong khi ®µo t¹o vµ lËp kÕ ho¹ch

VÊn ®Ò n¶y sinh trong khi ®µo t¹o vµ lËp kÕ ho¹ch bao gåm:

� Vai trß cña çn bé tØnh � PhÝ thiÕt kÕ cho c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng � Tû lÖ phÇn tr¨m cña quü dïng vµo çc môc ®Ých kh¸c nhau � Mèi liªn kÕt víi kÕ ho¹ch vµ ng©n s¸ch hç trî cña huyÖn

4.3.1 Vai trß cña çn bé tØnh vµ huyÖn

Trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ lËp kÕ ho¹ch cã thÓ thÊy râ rµng r»ng çc tØnh, huyÖn hiÓu Híng dÉn cã phÇn kh¸c nhau, vÝ dô:

� Çc kÕ ho¹ch th«n b¶n cña Phó Thä vµ Yªn B¸i cã sù kh¸c nhau nhÊt gi÷a çc th«n, vµ cho thÊy møc ®é nhu cÇu vµ u tiªn cña ®Þa ph¬ng ®· t¸c ®éng ®Õn kÕ ho¹ch rÊt nhiÒu.

� §èi víi Tuyªn Quang ngêi ta thùc hiÖn quay vßng vèn hç trî (víi ý tëng lµ ®Ó l¹i mét çi g× sau khi Ch¬ng tr×nh kÕt thóc).

� Víi Lµo Cai viÖc lËp kÕ ho¹ch cã tÝnh tËp trung, cÊp huyÖn thêng ®ãng vai trß chñ ®¹o vÒ thiÕt kÕ kÕ ho¹ch. � ViÖc hiÓu Híng dÉn kh¸c nhau cho thÊy ®µo t¹o dµnh cho çn bé huyÖn kh«ng hoµn toµn ®ñ ®Ó trang bÞ kiÕn

thøc, kü n¨ng cho çn bé. � Tuy nhiªn còng nªn l u ý r»ng çn bé huyÖn (vµ tØnh) gÆp ph¶i nh÷ng thay ®æi khi thùc hiÖn CVDB vµ ph©n cÊp

lËp kÕ ho¹ch vµ nh vËy vai trß cña hä cã liªn quan ®Õn cÊp x·/th«n còng thay ®æi. � Mét sè tØnh cã ý kiÕn b×nh luËn vÒ vÊn ®Ò nµy trong b¸o ço n¨m 2000. VÝ dô, Yªn B¸i l u ý r»ng çn bé

huyÖn vµ x· ph¶i gi÷ vai trß quan träng trong c¶ qu¸ tr×nh vµ n¨ng lùc cho hai cÊp nµy lµ hÕt søc quan träng. Çc tØnh nh Yªn B¸i, Phó Thä vµ Hµ Giang cã ý kiÕn nãi trong b¸o ço r»ng sù phèi hîp gi÷a çc cÊp ngµy mét gia t¨ng. Hä còng thÊy ®îc r»ng sù hiÓu biÕt vµ ®éng c¬ lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn ®Òu t¨ng ë tÊt c¶ çc cÊp.

4.3.2 ThiÕt kÕ phÝ

Page 12 of 21

X©y dùng c¬ së h¹ tÇng (®êng s¸, trêng häc, nhµ phæ cËp…) cÇn ph¶i ®¸p øng nhu cÇu tèi thiÓu vÒ chÊt lîng vµ ®é an toµn. Çn bé huyÖn (vµ / hoÆc x·) thuéc çc c¬ quan thÝch hîp (giao th«ng, thuû lîi v.v) cÇn ph¶i ®îc hîp ®ång ®Ó ®¶m b¶o cã ®îc b¶n thiÕt kÕ thÝch hîp. Tuy nhiªn, dÞch vô thiÕt kÕ theo nh b¸o ço rÊt cao (®Õn 30%) ë mét sè ®Þa ph¬ng.

§Ó ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng thiÕt kÕ phÝ tu©n thñ nguyªn t¾c chung, MRDP ban hµnh Quy chÕ møc phÝ cho thiÕt kÕ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng tèi ®a lµ 1,2 ®Õn 2,2% (tuú thuéc vµo lo¹i c«ng tr×nh)

4.3.3 Sö dông ng©n s¸ch ë møc tèi ®a (møc trÇn) cho mçi ho¹t ®éng

Trong mét sè trêng hîp cã xu híng lµ phÇn lín (hoÆc tÊt c¶) ng©n s¸ch th«n b¶n chØ ®îc sö dông cho mét môc ®Ých vÝ dô: lµm nhµ phæ cËp. §Ó khuyÕn khÝch sö dông ®a d¹ng h¬n, Quy chÕ còng nãi râ møc trÇn cho mét sè ho¹t ®éng nh sau :

� C¬ së h¹ tÇng: tèi ®a lµ 30% � Qu¶n lý phÝ: tèi ®a lµ 15% � Hç trî hé gia ®×nh vµ ®µo t¹o:tèi ®a lµ 55%

4.3.4 Mèi liªn kÕt gi÷a kÕ ho¹ch ë cÊp huyÖn vµ ng©n s¸ch

KÕ ho¹ch hç trî vµ ng©n s¸ch cÊp huyÖn bao gåm hç trî viÖc lËp kÕ ho¹ch x·/th«n b¶n vµ qu¶n lý vµ hç trî ®µo t¹o (cho n«ng l©m nghiÖp, ch¨n nu«i, thÞ trêng …) Tuy nhiªn kÕ ho¹ch cÊp huyÖn (vÝ dô: lo¹i h×nh vµ quy m« ®µo t¹o) ®Òu ®îc nãi râ trong APO tõ th¸ng 10-11 n¨m 1999. Nh thÕ lµ ®· cã tríc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n rÊt l©u (x©y dùng trong th¸ng 4-5 n¨m 2000). Cã nghÜa lµ çc ho¹t ®éng ®µo t¹o ®Ò xuÊt trong ng©n quü hç trî kh«ng trùc tiÕp dùa vµo nh÷ng u tiªn vµ kÕ ho¹ch cña cÊp díi.

5. B¸o ço ho¹t ®éng vµ b¸o ço tµi chÝnh

5.1 Gi¶i ng©n vµ qu¶n lý tµi chÝnh

B¸o ço tµi chÝnh cho thÊy rµng CVDB chiÕm 37% ng©n s¸ch cña tØnh n¨m 2000. TÊt c¶ çc tØnh trõ Lµo Cai ®· chuyÓn quü nµy cho x·/th«n b¶n. §èi víi Lµo Cai tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn vµ qu¶n lý tµi chÝnh l¹i thuéc çn bé cÊp huþÖn vµ tiÒn mÆt chØ ®îc chuyÓn cho mét sè x·.

Trong hÇu hÕt çc trêng hîp viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch bÞ chËm trÔ nghiªm träng v× lý do Sida chuyÓn tiÒn chËm. M·i ®Õn th¸ng 12 – 2000 míi chuyÓn hÕt tiÒn. ViÖc thùc hiÖn gÊp rót vµo th¸ng 12+Giªng.

Bµi häc vÒ qu¶n lý tµi chÝnh vµ hµnh chÝnh

Nh÷ng bµi häc chñ yÕu vÒ qu¶n lý tµi chÝnh vµ hµnh chÝnh cña n¨m ®Çu thùc hiÖn CVDB bao gåm:

ViÖc gi¶i ng©n chËm t¹o ra sù thÊt väng cho cÊp x· vµ th«n b¶n. Ngoµi ra cßn ¶nh hëng ®Õn viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch theo mïa vô khi ngêi d©n cÇn tiÒn ®Ó ®Çu tcho s¶n xuÊt. §èi víi s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp th× viÖc cÊp vèn ®óng h¹n lµ ®iÒu hÕt sùc quan träng còng nh cã ®ñ lao ®éng ®Ó thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng nµy. Mét sè tØnh, huyÖn ®· tæ chøc mua s¾m vËt t s¶n xuÊt ®Ó d©n lµm ®óng mïa vô.

Coi CVDB lµ mét kho¶n chi

§Ó ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh tiÒn hç trî cÊp x·/th«n b¶n ®îc coi lµ mét kho¶n chi theo c¶ 2 hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam vµ Scala. Cã nghÜa lµ çc chøng tõ géc sÏ ®îc l u l¹i ë cÊp x·. Th¸ng 12 – 2000 Sida ®· phª chuÈn thñ tôc nµy. Tuy nhiªn vÒ phÝa VAS vÊn ®Ò nµy cha ®îc hoµn toµn gi¶i quyÕt trong n¨m 2000 vµ vÉn ®îc tiÕp tôc th¶o luËn trong n¨m 2001.

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn th× thÊy r»ng nh÷ng ®ßi hái vÒ ch÷ng tõ chi tiÕt (ho¸ ®¬n ®á) cña VAS sù ph©n biÖt nh÷ng

Page 13 of 21

cung cÊp cña ®Þa ph¬ng. Còng cã t×nh tr¹ng gièng nh vËy ®èi víi nhu cÇu nh»m tu©n thñ ®Þnh møc chi phÝ cña huyÖn vµ tØnh cã liªn quan ®Õn c¬ së h¹ tÇng ch¼ng h¹n. Víi mét sè huyÖn, nh÷ng chi phÝ vÒ ®Çu vµo ®Þa ph¬ng

cña cÊp x· (cã DÊu ®á) ®îc coi lµ chøng tõ thÝch hîp. NghÜa lµ khi mua tre nøa cña n«ng d©n víi gi¸ tho¶ thuËn ch¼ng h¹n vµ cã x¸c nhËn cña nhµ chøc tr¸ch th× ®îc coi lµ hîp ph¸p theo hÖ thèng thanh to¸n.

Nh÷ng kinh nghiÖm vµ thñ tôc ë cÊp x·

Ngoµi ra ë mét sè vïng xa, x· kh«ng qu¶n lý ng©n s¸ch nhµ níc cÊp cho x·, kh«ng cã tµi kho¶n cña x·, huyÖn chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nguån tµi chÝnh nµy. §ã lµ mét sè trêng hîp ë Lµo Cai. §©y lµ lý do t¹i sao Lµo Cai kh«ng chuyÓn CVDB cho x· vµ th«n trong n¨m 2000.

Sù phøc t¹p vÒ b¸o ço vµ thñ tôc tµi chÝnh ë cÊp x· Sù phøc t¹p vÒ b¸o ço vµ qu¶n lý tµi chÝnh ®· ®îc mét sè tØnh ®Ò cËp ®Õn trong b¸o ço hµng n¨m vµ çc cuéc häp ®¸nh gi¸ ë tØnh mµ çc cÊp ®Òu tham gia. Çc chuyÕn c«ng t¸c hiÖn trêng ®· kh¼ng ®Þnh ®iÒu nµy vµ còng cho thÊy çc th«n "cò" Ýt gÆp khã kh¨n h¬n trong viÖc nµy vµ cã n¨ng lùc qu¶n lý cao h¬n.

Nh÷ng ý kiÕn cña çc tØnh th«ng qua b¸o ço hµng n¨m cña hä bao gåm:

§µo t¹o vÒ lËp kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý tµi chÝnh ph¶i kÞp thêi h¬n vµ ph¶i lµm sím tõ ®Çu n¨m

Kh¶ n¨ng b¸o ço cña cÊp x·/th«n b¶n cßn thÊp. X· / th«n b¶n cÇn huyÖn hç trî nhiÒu h¬n vÒ lËp kÕ ho¹ch, qu¶n lý tµi chÝnh/viÕt b¸o ço vµ ®iÒu hµnh çc ho¹t ®éng vÒ h¹ tÇng c¬ së n«ng th«n.

Quy chÕ cña nhµ níc vÒ h¹ tÇng c¬ së ®îc coi lµ phøc t¹p vµ khã kh¨n cho cÊp th«n vµ ngay c¶ x·. VÝ dô nh nghiÖm thu vµ thiÕt kÕ phÝ, ®Êu thÇu vµ duy tu b¶o dìng.

5.2 Sö dông ng©n s¸ch

BiÓu 10 vµ h×nh 3 thÓ hiÖn tæng qu¸t viÖc sö dông VCDB. Quü nµy chñ yÕu ®îc sö dông vµo çc ho¹t ®éng nh :

� H¬n 50% tæng CVDB dµnh cho ®Çu vµo s¶n xuÊt ph©n phèi cho çc hé gia ®×nh. (n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i, c©y con trång rõng)

� 20% cho c¬ së h¹ tÇng. Qua nh÷ng ®ît c«ng t¸c t¹i hiÖn trêng th× thÊy r»ng cã rÊt nhiÒu h¹ng môc nh söa ch÷a ®êng, lµm nhµ phæ cËp, hÖ thèng cÊp níc sinh ho¹t, thuû lîi, söa ch÷a líp häc. Møc tiÒn còng ®ñ ®Ó thùc hiÖn nh÷ng néi dung trrªn vÒ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng.

� 12% dµnh cho qu¶n lý (Nhãm qu¶n lý th«n b¶n, ban qu¶n lý x·, héi häp, giÊy bót …) � 8% dµnh cho ®µo t¹o

BiÓu 10. Tæng qu¸t viÖc sö dông VCDB theo tØnh. (xem phô lôc 4 – gi¶i thÝch cho çc h¹ng môc ho¹t ®éng)

H¹ng môc TØnh


Hç trî cho hé gia ®×nh

§.vµo sx 342.6 143.1 381.6 284.6 277.3 1,429.3

C©y con 34.7 533.7 232.2 46.0 43.8 890.5

Ch.nu«i 34.2 137.8 72.0 481.9 21.2 747.1

M« h×nh 30.5 40.0 63.6 6.9 18.7 159.8

Qu¶n lý tµi nguyªn céng ®ång 127.6 0 0.7 0 41.9 170.2

DÞch vô x· héi 193.5 49.5 44.6 19.7 65.0 372.4

C¬ së h¹ tÇng kh¸c 120.2 53.5 161.1 239.3 231.4 805.5

Page 14 of 21

H×nh 3. Tæng qu¸t viÖc sö dông VCDB trong toµn Ch¬ng tr×nh (xem phô lôc 4 – gi¶i thÝch cho çc h¹ng môc ho¹t ®éng)

H×nh 4 vµ 5 thÓ hiÖn sù kh¸c nhau trong sö dông quü CVDB:

� H¬n 60% quü th«n nhng chØ 10% quü x· ®îc dïng vµo viÖc hç trî trùc tiÕp cho hé gia ®×nh � §µo t¹o cÊp th«n b¶n ë tû lÖ thÊp - 3% nh ng chiÕm 1/3 chØ tiªu cña x· � Qu¶n lý phÝ chiÕm 12% chi phÝ cña th«n nh ng b»ng 1/4 chi phÝ cña x· � C¬ së h¹ tÇng ë cÊp x· vµ th«n ®îc chi nh nhau – 20%

Çc tØnh còng rÊt kh¸c nhau c¶ vÒ tû lÖ hç trî hé gia ®×nh vµ çc lo¹i hç trî ®Çu vµo s¶n xuÊt ®îc u tiªn (xem biÓu 1 vµ phô lôc 5):

Lµo Cai, Phó Thä, Tuyªn Quang, 70-80% chi tiªu cña th«n dµnh cho hé gia ®×nh. ë Yªn B¸i díi 40% dµnh cho ®Çu vµo s¶n xuÊt

TÊt c¶ çc th«n ë Phó Thä, Yªn B¸i , Hµ Giang ®îc hç trî ®Çu vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp

Ho¹t ®éng l©m nghiÖp m¹nh nhÊt ë Yªn B¸i, Lµo Cai vµ Phó Thä. C©y ¨n qu¶ vµ c©y con l©m nghiÖp ®îc ph©n cho tÊt c¶ çc th«n cña Lµo Cai vµ hÇu hÕt çc th«n ë Phó Thä

Hç trî ch¨n nu«i rÊt phæ biÕn ë Tuyªn Quang

H×nh 4. Chi tiªu ë cÊp th«n n¨m 2000 (Tæng: 5 tû ®ång)

Th«ng tin 0 0 18.8 12.1 28.8 59.7

§µo t¹o 27.1 242.4 66.4 0.6 135.2 471.7

Qu¶n lý 95.4 172.1 152.6 243. 204.8 868.3

Tæng 1,006.0 1,372.1 1,193.8 1,334.4 1,068.2 5,974.6

Page 15 of 21

H×nh 5. Chi tiªu ë cÊp x· n¨m 2000 (Tæng 1 tû ®ång)

BiÓu 11. §Æc ®iÓm næi bËt vÒ sö dung quü x· th«n b¶n cña 5 tØnh

Cã mét sè nh©n tè cã thÓ gi¶i thÝch cho tÇm quan träng cña viÖc hç trî hé gia ®×nh:

1. VÒ lÞch sö vµ néi dung cña MRDP (cña Bé NNPTNT) kh«ng cã g× ng¹c nhiªn ®ã lµ tÊt c¶ çc cÊp tiÕp tôc liªn tëng ®Õn ý tëng ban ®Çu cña MRDP u tiªn cho çc ho¹t ®éng n«ng l©m nghiÖp. T¬ng tù, çn bé KhuyÕn n«ng cña Bé

Chi tiªu ë cÊp x· Chi tiªu ë cÊp th«n b¶n

Hµ Giang C¬ së h¹ tÇng chiÕm gÇn 50%

Qu¶n lý phÝ 10%

50 % quü th«n dµnh hç trî hé gia ®×nh trong ®ã chñ yÕu lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp -40 %

Lµo Cai 80% quü x· dµnh cho ®µo t¹o

20% cßn l¹i dµnh cho qu¶n lý phÝ

80% hç trî hé gia ®×nh trong ®ã 50% lµ c©y con l©m nghiÖp

Phó Thä C¬ së h¹ tÇng – 27% vµ qu¶n lý phÝ 27% cã tû lÖ b»ng nhau tõ quü x·

70% hç trî hé gia ®×nh – 36% cho n«ng nghiÖp, 28% cho l©m nghiÖp lµ nh÷ng kho¶n chi chÝnh

Tuyªn Quang 100% quü x· dµnh cho qu¶n lý phÝ 2/3 hç trî hé gia ®×nh

Ch¨n nu«i (lîn) – 40%

Yªn B¸i Hç trî hé gia ®×nh 25%, h¹ tÇng 23%, ®µo t¹o 25%, lµ nh÷ng kho¶n chi chÝnh ë cÊp x·

ChØ cã 37% cho hé gia ®×nh quü cña th«n. 30% cho ®Çu vµ« n«ng nghiÖp

28% cho c¬ së h¹ tÇng – vµ nhµ phæ cËp cã ë mét sè th«n

18% cho qu¶n lý phÝ, cao h¬ çc tØnh kh¸c

Page 16 of 21

khuyÕn ço nh÷ng ho¹t ®éng mµ hä biÕt vµ cã t¸c ®éng trùc tiÕp h¬n chø kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò y tÕ hay gi¸o dôc

2. Ngoµi ra, thiÕu l¬ng thùc lµ t×nh tr¹ng chung cña çc th«n dù ¸n. Th«ng ®iÖp khuyÕn n«ng chñ yÕu mµ ngêi d©n nhËn ®îc vÒ çch thøc gia t¨ng s¶n lîng l¬ng thùc ®ã lµ sö dông çc gièng lóa míi cao s¶n vµ ph©n v« c¬. N¨ng suÊt thÊy râ xuÊt ph¸t tõ viÖc sö dông gièng míi vµ ®ã lµ lý do t¹i sao ngêi d©n u tiªn sö dông quü nµy cho môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.

3. §Çu vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (vµ c©y con l©m nghiÖp) cã thÓ lµ ph©n phèi cho tÊt c¶ çc hé trong th«n. Mäi ngêi ®Òu ®îc hëng lîi nh vËy dÔ biÖn minh

4. ViÖc mua nh÷ng vËt t n«ng nghiÖp ®Æc biÖt dÔ xö lý so víi vËt t cho c¬ së h¹ tÇng). Cã thÓ dÔ dµng cã ®îc ho¸ ®¬n ®á.

Çn bé khuyÕn n«ng huyÖn dÔ tiÕp cËn víi çc c«ng ty cung øng.

5.3 §Æt chØ tiªu hé gia ®×nh

HuyÖn vµ tØnh ®· tãm t¾t nh÷ng th«ng tin vÒ sè lîng vµ t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo cña nh÷ng hé ®îc nhËn hç trî ®Çu vµo s¶n xuÊt (BiÓu 12). Sè liÖu vÒ ph©n lo¹i kinh tÕ hé ®îc sö dông ®Ó ph©n lo¹i. Lu ý r»ng tiªu chuÈn ®Ó ph©n lo¹i hé lµ do ngêi d©n trong th«n tù quyÕt ®Þnh trªn c¬ së thùc tÕ cña th«n, V× vËy nh÷ng sè liÖu ®· ®îc biªn so¹n cÇn ph¶i ®îc sö lý hÕt søc cÈn thËn. Xin lu ý nh÷ng ®iÓm sau ®©y:

� 9.600 hé ®îc hç trî ®µu vµo n«ng nghiÖp, trong ®ã h¬n 50% lµ çc hé lo¹i 3 vµ 4 (nghÌo h¬n). Quan s¸t ë hiÖn tr-êng th× thÊy cã nhiÒu trêng hîp tÊt c¶ çc hé trong th«n ®îc nhËn hç trî nµy.

� Kho¶ng 4.300 hé ®îc nhËn c©y con trång rõng, 2/3 trong sè nµy lµ hé lo¹i 3 vµ 4. � Ch¨n nu«i lîn vµ mét sè trêng hîp lµ tr©u) ®îc ph©n phèi cho 1.300 hé, trong ®ã kho¶ng 85% lµ hé lo¹i 3 vµ 4.

Râ rµng lµ, hç trî ch¨n nu«i dµnh phÇn rÊt lín cho çc hé nghÌo h¬n trong th«n. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ nhÊt ë Phó Thä, Tuyªn Quang vµ Lµo Cai.

§èi víi vÊn ®Ò ®Çu vµo n«ng nghiÖp vµ c©y con th× kh«ng râ rµng l¾m. Th«ng tin vµ sè liÖu kh«ng ®ñ ®Ó cã thÓ biÕt râ tû lÖ hé nghÌo h¬n ®îc hç trî lµ kÕt qu¶ cña sù ®Þnh chØ tiªu tû lÖ hé lo¹i 1-2 vµ 3-4 (theo PRA)

BiÓu 12. Lo¹i hé ®îc hç trî ®Çu vµo s¶n xuÊt

5.4 §ãng gãp cña ®Þa ph¬ng

30% ®ãng gãp cña ®Þa ph¬ng lµ chÝnh s¸ch cña Ch¬ng tr×nh. Ngêi d©n ph¶i ®ãng gãp 30% chi phÝ nh c©y con ch¼ng h¹n, nghÜa lµ Ch¬ng tr×nh chØ hç trî 70%.

§Çu vµo Lo¹i hé

TØnh

HG PT TQ LC YB Tæng

N. nghiÖp 1-2 1496 1368 428 295 783 4370

3-4 1379 1660 560 943 720 5262

C©y con 1-2 72 678 29 576 25 1380

3-4 79 933 39 1781 50 2882

Ch¨n nu«i 1-2 44 49 90 15 10 208

3-4 56 337 331 362 18 1104

Page 17 of 21

PhÇn ®ãng gãp cña ®Þa ph¬ng ®· ®îc nãi râ trong Híng dÉn Quü CVDB cña Ch¬ng tr×nh. Tuy nhiªn trong thùc tÕ phÇn ®ãng gãp nµy rÊt thÊp vµ cã n¬i l¹i kh«ng cã. Mét sè trêng hîp nh Phó Thä gi¸ trÞ ®Çu t lao ®éng trªn m¶nh ®Êt cña chÝnh hä ®îc tÝnh nh lµ ®Çu t cña hé gia ®×nh. B¸o ço thùc hiÖn kh«ng thÓ hiÖn sè liÖu vÒ ®ãng gãp cña ®Þa ph-¬ng. Quan s¸t t¹i hiÖn trêng th× thÊy r»ng, ®ãng gãp cña ®Þa ph¬ng thêng díi d¹ng ngµy c«ng lao ®éng (hoÆc vËt liÖu nh gç ®Ó lµm nhµ phæ cËp ch¼ng h¹n) lµ tiªu chuÈn cho çc c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng.

6. Sù tham gia cña ®Þa ph¬ng vµ vÊn ®Ò giíi

Sù tham gia cña tÊt c¶ çc thµnh viªn trong céng ®ång lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng ®Ó thùc hiÖn quü CVDB. Tµi liÖu híng dÉn ®· nªu mét sè bíc vÒ viÖc céng ®ång ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn ý tëng nµy. Nh÷ng bíc nµy gåm c¶ PRA ban ®Çu (kÓ c¶ ph©n lo¹i kinh tÕ hé) vµ mét sè cuéc häp th«n ®Ó chuÈn bÞ vµ theo dâi kÕ ho¹ch.

6.1 Sù n¨ng ®éng ë cÊp th«n b¶n

Th«ng tin cña cÊp huyÖn, tØnh vµ sù theo dâi cña PBO cho thÊy r»ng n¨m 2000 ë cÊp th«n b¶n ®· thùc hiÖn 3-5 cuéc häp ®Ó th¶o luËn viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn quü th«n b¶n. §«i khi còng chi phô cÊp nhá cho ngêi tham gia häp.

HuyÖn còng ®· tµi liÖu ho¸ nh÷ng g× cÊp th«n b¶n ®· lµm ®îc theo kÕ ho¹ch, ph©n phèi ®Çu vµo s¶n xuÊt vµ sö dông quü. Tuy nhiªn kh«ng cã th«ng tin g× vÒ nh÷ng ®ît c«ng t¸c ngo¹i nghiÖp cña PBO vµ nhãm cè vÊn.

BiÓu 13. Th«ng tin vÒ viÖc sö dông quü th«n hoÆc x· vµo x©y dùng nhµ phæ cËp hay phßng häp.

Kinh nghiÖm qua çc ®ît c«ng t¸c t¹i hiÖn trêng cho thÊy r»ng sù tham gia thËt sù cña çc hé gia ®Þnh rÊt kh¸c nhau. Thêng thêng VMG tr×nh bµy kÕ ho¹ch dù th¶o trong çc cuéc häp tríc d©n chø kh«ng tæ chøc d©n l¹i ®Ó cïng th¶o luËn. ViÖc lËp kÕ ho¹ch th«ng qua çc cuéc häp d©n gÆp khã kh¨n ®Æc biÖt lµ nh÷ng th«n lín. §èi víi nh÷ng th«n nhá vµ nh÷ng th«n ®ång ®Òu (cã mét téc ngêi) th× dÔ dµng triÖu tËp cuéc häp ddÓ th¶o luËn chung. Nh÷ng th«n réng hoÆc cã nhiÒu téc ngêi th× viÖc nµy khã h¬n nhiÒu cho VMG.

C¶ b¸o ço hµng n¨m cña cÊp tØnh lÉn nh÷ng nghiªn cøu s©u (nh nghiªn cøu ®éc lËp cña REPSI ë Phó Thä) cho thÊy r»ng nh÷ng hé tÝch cù tham gia héi häp ngµy mét t¨ng theo thêi gian – khi nh÷ng ho¹t ®éng ®îc b¾t ®Çu thùc hiÖn vµ ngêi d©n cã thÓ thÊy ®îc kÕt qu¶.

§èi víi nh÷ng th«n tham gia dù ¸n l©u n¨m khi VMG nhËn ®îc hç trî l©u dµi th× n¨ng lùc ®îc n©ng cao h¬n c¶ vÒ çch qu¶n lý lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n vµ c©n ®èi ®îc rÊt nhiÒu mèi quan t©m cña th«n m×nh vµ gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò thñ tôc thanh to¸n còng nh b¸o ço.

Ng«n ng÷ lµ vÊn ®Ò khã khh¨n ®èi víi nh÷ng th«n cña ®ång bµo thiÓu sè, vÝ dô çcñng cè th«n ngêi Hm«ng, ngêi Dao. Híng d©n sö dông quü CVDB b»ng tiÕng ViÖt, l¹i kh«ng cã h×nh ¶nh vµ l¹i cã ®Õn 6 d¹ng b¶ng biÓu cho cÊp th«n b¶n. Çc buæi tËp huÊn còng dïng tiÕng ViÖt. TÊt c¶ çc lo¹i tµi liÖu kh¸c còng ®îc viÕt b»ng tiÕng ViÖt. Nh vËy chØ cã nh÷ng ngêi biÕt tiÕng ViÖt míi hiÓu ®îc Híng dÉn nµy.

6.2 C©n b»ng giíi

Híng dÉn CVDB khuyÕn khÝch ngêi d©n tÝch cùc tham gia kÓ c¶ phô n÷ vµo viÖc lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n vµ thùc hiÖn quü CVDB. Tuy nhiªn kinh nghiÖm trong n¨m 2000 cho thÊy r»ng sù tham gia cña phô n÷ kh«ng cã ®îc sù u tiªn:


Th«n X· Th«n X· Th«n X· Th«n X· Th«n X· Th«n X·

Sè 40 15 37 20 40 12 1 0 17 7 136 54

Tû lÖ 100% 100% 100% 100% 100% 100% 02% 00% 41% 78% 66% 84%

Page 18 of 21

� 15% sè phô n÷ tham VMG (biÓu 14) N÷ çn bé VMG cã ë 83 th«n � Phó Thä vµ Tuyªn Quang cã sè phô n÷ tham gia nhãm VMG cao nhÊt (20%). Mét nöa sè th«n ë Phó Thä vµ 70%

sè th«n cña Tuyªn Quang cã phô n÷ trong nhãm VMG. � Tû lÖ nµy ë Hµ Giang rÊt thÊp, chØ cã 5%. Lµo Cai cã sè phô n÷ trong nhãm qu¶n lý cÊp x· cao nhÊt (20%) � Nhãm VMG kh«ng tæ chøc çc cuéc häp riªng víi phô n÷ vµ còng kh«ng cã ho¹t ®éng nµo dµnh riªng cho phô

n÷.

BiÓu 14. Sè lîng vµ tû lÖ phô n÷ tham gia trong çc VMG vµ CMG

7. §Çu vµo s¶n xuÊt – Thay ®æi theo thêi gian

H×nh 6 thÓ hiÖn tû lÖ ng©n s¸ch tØnh ®îc sö dông cho h¹ng môc ®Çu vµo s¶n xuÊt thay ®æi theo n¨m. Con sè cho thÊy tÊt c¶ çc lo¹i h×nh ®Çu vµo s¶n xuÊt, vÝ dô hç trî trùc tiÕp cho hé gia ®×nh (kÓ c¶ m« h×nh vµ hç trî) nh trång rõng vµ nghiªn cøu øng dông. Do ®ã ®Çu vµo s¶n xuÊt ®îc chuyÓn xuèng cÊp céng ®ång theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. N¨m 2000, hÇu hÕt ®îc chuyÓn qua quü ph¸t triÓn x· th«n b¶n.

Tû lÖ trung b×nh vÒ ®Çu vµo s¶n xuÊt gi¶m tõ n¨m 1997 dÕn 1999 tõ 20% xuèng 16% tæng ng©n s¸ch dù ¸n tØnh. Møc gi¶m m¹nh nhÊt lµ 1998 vµ 1999 (tõ 5.3 triÖu xuèng 3.8 triÖu ®ång). Xin lu ý r»ng, ng©n s¸ch dù ¸n tØnh trong nh÷ng n¨m nµy gi¶m tõ 19 tû (1998) xuèng 16 tû (1999).

§èi víi n¨m 2000, ng©n s¸ch dù ¸n tØnh tiÕp tôc gi¶m (xuèng 12 tû). Sè lîng thùc sù dµnh cho ®Çu vµo s¶n xuÊt cho n¨m 1999 vµ 2000 (3.8 - 3.9 tû). Nh ng tû lÖ nµy t¨ng trong n¨m 2000. Møc t¨ng nµy râ nhÊt lµ ë Tuyªn Quang vµ Lµo Cai (phô lôc VI). Yªn B¸i, møc gi¶m (ngay c¶ tû lÖ phÇn tr¨m) tiÕp tôc trong n¨m 2000 ngay c¶ khi ®· ¸p dông quü CVDB.

H×nh 6. Xu híng sö dông quü cho ®Çu vµo s¶n xuÊt

Khi ¸p dông quü CVDB th× sù thay ®æi vÒ lo¹i h×nh ®Çu vµo s¶n xuÊt còng rÊt râ rÖt (H×nh 7). §Çu vµo cho l©m nghiÖp (c©y con, c©y ¨n qu¶) cña nh÷ng n¨m tríc chiÕm 75% ®Çu vµo s¶n xuÊt hç trî cho hé gia ®×nh gi¶m xuèng díi 50%. §Çu vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng tõ 10-12% ®Õn 2 / 3. Ch¨n nu«i t¨ng tõ 3-5% ®Õn 15%.


Th«n X· Th«n X· Th«n X· Th«n X· Th«n X· Th«n X·

Sè phô n÷

7 8 11 12 17 12 17 14 3 86

Tû lÖ phô n÷

5.4% 15.1% 9.9% 20% 21.8% 15.4% 25.7% 14.4% 12.5% 15.4%

Page 19 of 21

Khi ph©n tÝch nh÷ng sè liÖu nµy xin lu ý nh÷ng ®iÓm sau:

§Çu vµo s¶n xuÊt vµ ®µo t¹o lµ lo¹i h×nh hç trî chÝnh cho cÊp x·, th«n b¶n. Møc t¨ng trung b×nh vÒ ®Çu vµo s¶n xuÊt trong n¨m 2000 cã thÓ lµ mét ph¶n ¸nh râ vÒ viÖc chuyÓn giao cho cÊp x·, th«n b¶n.

Th¶o luËn t¹i hiÖn trêng vµ víi çn bé cÊp huyÖn, tØnh cho thÊy râ rµng r»ng ®Çu vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ch¨n nu«i thÝch hîp h¬n víi ngêi nghÌo so víi trång c©y ¨n qu¶ hay l©m nghiÖp. Do híng träng t©m vµo xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo nªn møc hç trî gia t¨ng cho ®Çu vµo s¶n xuÊt n«ng gnhiÖp vµ ch¨n nu«i so víi l©m nghiÖp.

H×nh 7. Thay ®æi vÒ lo¹i h×nh hç trî ®Çu vµo s¶n xuÊt, 1997-2000 (tû lÖ phÇn tr¨m tæng chi phÝ cho ®Çu vµo s¶n xuÊt)

8. Çc cuéc héi th¶o ngoµi Ch¬ng tr×nh MRDP

Ch ¬ng tr×nh MRDP tham gia 2 héi th¶o ngoµi Ch ¬ng tr×nh MRDP trong n¨m 2000 vµ ®· tr×nh bµy néi dung CVDB vµ kinh nghiÖm t¹i çc héi th¶o nµy:

� §¹i diÖn cña MRDP ë tÊt c¶ çc cÊp (tõ x· ®Õn PBO/nhãm cè vÊn) tham gia çc héi th¶o do MPI/DFID/WB tæ chøc cho Ch¬ng tr×nh Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo çc tØnh vïng nói phÝa B¾c. Héi th¶o ë Hµ Néi 26-27/11 th¶o luËn viÖc h×nh thµnh quü CVDB vµ qu¶n lý nh thÕ nµo.

� §¹i diÖn cña PBO/nhãm cè vÊn còng tham gia héi th¶o khu vùc do EU tæ chøc t 27-29/11 th¶o luËn vµ so s¸nh kinh nghiÖm cña çc dù ¸n MRDP ë vïng cao ViÖt Nam, Lµo vµ Trung Quèc. MRDP ®· tr×nh bµy b¸o ço vÒ quü CVDB t¹i héi th¶o.

9. Tµi liÖu xuÊt b¶n chÝnh

Sheelagh O’Reilly, th¸ng 2-2000, MRDP. "Quü Ph¸t triÓn x /th«n b¶n – m« h×nh tµi trî trùc tiÕp"

Page 20 of 21

Sheelagh O’Reilly, th¸ng 2-2000, MRDP. Theo dâi Quü Ph¸t triÓn x·/th«n b¶n – b¸o ço hiÖn tr¹ng th¸ng 8-2000"

MRDP th¸ng 10-2000 "MILS, Quü Ph¸t triÓn x /th«n b¶n – 1. Híng dÉn mÉu biÓu lËp kÕ ho¹ch cÊp x·/th«n b¶n. Thùc hiÖn vµ theo dâi 2001".

TiÕn sÜ Nguyªn Duy Chuyªn vµ Maria Berlkom, 10-2000, "LËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n vµ tãm t¾t nh÷ng kinh nghiÖm cña Ch¬ng tr×nh MRDP vÒ viÖc ¸p dông quü CVDB", b¸o ço nµy ®· ®îc tr×nh bµy t¹i Héi th¶o vïng do EU chñ tr× t¹i Hµ Néi.

Mét sè b¸o ço theo dâi hiÖn trêng còng ®îc PBO vµ nhãm cè vÊn thùc hiÖn.

Page 21 of 21

Documents

Theo dâi quü ph¸t triÓn x· vµ th«n b¶n: Sè liÖu & ph©n ... · nu«i ®Ó xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo kh¸ râ rµng. Tæng kinh phÝ c¸c tØnh dµnh cho ®Çu vµo s¶n xuÊt