The Influences of Stress, Financial Status, Perceived ... 5… · J Nurs sci Vol 34 No 1 January - March 2016 Journal of Nursing Science 53 The Influences of Stress, Financial Status,

J Nurs sci Vol 34 No 1 January - March 2016

Journal of Nursing Science 53

The Influences of Stress, Financial Status, PerceivedSeverity of Symptoms, and Perceived Barriers on Health-Promoting Behaviors in Pelvic Malignancy Patients Undergoing Radiation Therapy*

Wichittra Nootyoo*, Kanaungnit Pongthavornkamol, RN, PhD1,

Aurawamon Sriyuktasuth, RN, DSN1, Jiraporn Setakornnukul, MD2

Corresponding Author: Associate Professor Kanaungnit Pongthavornkamol, Faculty of Nursing Mahidol University, Bangkok 10700, Thailand; e-mail: [email protected]* Master Student in Master of Nursing Science Program in Adult Nursing, Faculty of Nursing and Faculty of Graduate Studies, Mahidol University1 Faculty of Nursing, Mahidol University, Bangkok, Thailand2 Faculty of Medicine, Siriraj Hospital, Mahidol University, Bangkok, Thailand

J Nurs Sci. 2016;34(1):53-65

Abstract Purpose: To study health-promoting behaviors and the influences of stress, financial status, perceived severity of symptoms, and perceived barriers on health-promoting behaviors in pelvic malignancy patients undergoing radiation therapy. Design: A correlational predictive study. Methods: The study sample comprised 86 patients with pelvic malignancies who were receiving radiation therapy at one University Hospital in Bangkok. The sample was selected using purposive sampling, and questionnaires were used in collecting data including 1) the personal data form including financial status 2) perceived severity of symptoms questionnaire 3) ST-5 stress questionnaire 4) perceived barriers to health-promoting behaviors questionnaire and 5) Health Promoting Lifestyle Profile II. Data were analyzed by descriptive statistics and multiple regression analysis. Main findings: The average score of health-promoting behaviors was 157.58 points (M = 3.03, SD = 2.70). The multiple regression analysis revealed that all independent variables could jointly explain 78.5 % of variance in health-promoting behaviors with statistical significance (R2 = .785, F(4, 81) = 73.763, p < .001). Three factors were found as predictors of health-promoting behaviors which included perceived severity of symptoms (β = - .456, p < .001), stress (β = - .268, p < .01) and perceived barriers to health-promoting behaviors (β = - .235, p < .05). Conclusion and recommendations: The researchers suggest that nurses should be encouraged to adopt health-promoting behaviors in pelvic malignancy patients undergoing radiation therapy. Assessing their stress, helping them to manage the symptoms and reduce perceived barriers to practice of health-promoting behaviors would improve the patient’s treatment outcomes and their quality of life.

Keywords: pelvic cancer, radiation therapy, health-promoting behaviors


Journal of Nursing Science54

J Nurs Sci. 2016;34(1):53-65

อทธพลของความเครยด สถานภาพทางการเงน การรบรความรนแรงของอาการ และการรบรอปสรรคตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรงองเชงกรานขณะไดรบรงสรกษา*

วจตรา นชอย* คนงนจ พงศถาวรกมล, PhD1 อรวมน ศรยกตศทธ, DSN1 จราพร เสตกรณกล, พ.บ.2

บทคดยอ วตถประสงค: ศกษาพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพและอทธพลของความเครยด สถานภาพทางการเงน การรบรความรนแรงของอาการและการรบรอปสรรคตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรงองเชงกรานขณะไดรบรงสรกษา รปแบบการวจย: การศกษาความสมพนธเชงทำานาย วธดำาเนนการวจย:กลมตวอยางเปนผปวยมะเรงองเชงกรานขณะไดรบรงสรกษาทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลมหาวทยาลยแหงหนงในกรงเทพมหานครจำานวน86 ราย ใชวธเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจงรวบรวมขอมลโดยใช 1) แบบสอบถามขอมลสวนบคคล รวมสถานภาพทางการเงน 2) แบบสอบถามการรบรความรนแรงของอาการ 3) แบบสอบถามความเครยด ST-5 4) แบบสอบถามการรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ และ 5)แบบสอบถามการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนาและการวเคราะหอำานาจการทำานายโดยใชสถตวเคราะหถดถอยพหคณ ผลการวจย: คะแนนพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพโดยรวมเฉลย157.58คะแนน(M=3.03,SD=2.70)ตวแปรอสระทงหมดสามารถรวมอธบายความผนแปรของพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางไดรอยละ78.5(R2=.785,F

(4,81)=73.763,p<.001)โดยพบวาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยางมนยสำาคญทางสถต

ไดแกการรบรความรนแรงของอาการ(β=-.456,p<.001)ความเครยด(β=-.268,p<.01)และการรบรอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ(β=-.235,p<.05) สรปและขอเสนอแนะ: ผวจยเสนอแนะวาพยาบาลควรสงเสรมการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรงองเชงกรานขณะไดรบรงสรกษา โดยการประเมนความเครยด ชวยเหลอจดการกบอาการขางเคยงระหวางรบ การรกษาและลดอปสรรคตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพเพอสงเสรมผลลพธการรกษาและคณภาพชวตทดของผปวย

คำาสำาคญ: ผปวยมะเรงองเชงกรานรงสรกษาพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

Corresponding Author: รองศาสตราจารยคนงนจ พงศถาวรกมล, คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล บางกอกนอย กรงเทพฯ 10700, e-mail: [email protected]* นกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ คณะพยาบาลศาสตร และบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล1 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล2 คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล



ความสำาคญของปญหา

มะเรงองเชงกรานเปนกลมมะเรงทพบไดมาก1ใน5

อนดบของคนไทยการเจบปวยดวยโรคมะเรงกลมอวยวะ

ดงกลาว สงผลกระทบทงดานรางกายและจตใจ รวมทง

คณภาพชวตของผปวยแนวทางการรกษาทเปนมาตรฐาน

ของโรคมะเรงองเชงกรานไดแกการผาตดการใชรงสรกษา

การไดรบยาเคมบำาบดและ/หรอฮอรโมนบำาบดในปจจบน

มกใชการรกษารวมกนหลายวธ ซงการรกษาแตละวธลวน

สงผลใหเกดผลขางเคยงจากการรกษาทำาใหผปวยมภาวะ

สขภาพทเปลยนแปลงไปในทางทเลวลง โดยเฉพาะ

การรกษาดวยรงสรกษา ผปวยมะเรงไมนอยกวารอยละ

50-60ทไดรบรงสรกษารวมดวย1ซงปกตรงสรกษาตองใช

ระยะเวลาในการรกษาตอเนองกนประมาณ4-6 สปดาห

การรกษาดงกลาวสงผลใหเกดอาการขางเคยงจากการ

รกษา ซงความรนแรงของอาการขางเคยงจะเพมขนตาม

ปรมาณรงสทผปวยไดรบอาการขางเคยงดงกลาวมกสงผล

ทำาใหพฤตกรรมสขภาพของผปวยเปลยนแปลงไปสนใจใน

การสรางเสรมสขภาพนอยลง ซงพฤตกรรมดงกลาวสงผล

ตอคณภาพชวตและทำาใหผลการรกษาไมด2

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ (health-promoting

behaviors) หมายถง การปฏบตกจกรรมตางๆ เพอ

สรางเสรมใหมภาวะสขภาพทดทงรางกาย จตใจ อารมณ

สงคมและจตวญญาณ3ประเดนการสรางเสรมสขภาพใน

ผปวยมะเรงไดรบการสนบสนนใหมการศกษาวจยมาก

ยงขน ตามการจดอนดบงานวจยเพอเพมประสทธภาพ

ในการดแลผปวยมะเรงของสมาคมพยาบาลมะเรง

แหงสหรฐอเมรกา(researchagenda)ในปค.ศ.2009-

2013พบวาประเดนพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพเปนงาน

วจยอนดบท 1 ทสงเสรมใหศกษา เนองจากการสรางเสรม

สขภาพ เชน การลดการสบบหร การออกกำาลงกาย

การรบประทานอาหารทมประโยชน และการควบคม

นำาหนก สามารถลดความเสยงในการเกดโรคมะเรงและ

โรคเรอรงอนๆ รวมทงทำาใหชวตยนยาวเพมมากขน4 และ

ตามพระราชบญญตสขภาพแหงชาตพ.ศ.2555พบวาม

นโยบายใหประชาชนรวมทงผปวยโรคเรอรงสรางเสรม

สขภาพของตนเองมากกวารอใหสขภาพแยลงแลวจงดแล

สขภาพจากการทบทวนวรรณกรรมพบวาถาผปวยมะเรง

มการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสมจน

กลายเปนวถชวต จะสามารถลดการเกดโรคเรอรง

การกลบเปนซำาของโรคสงผลตอผลการรกษาทด5รวมทง

เพมคณภาพชวตของผปวยอกดวย6

Pender และคณะ ไดพฒนาแบบจำาลองพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพของบคคลโดยกลาวถงกลมมโนทศนหลก

ทมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของบคคลไดแก

ลกษณะเฉพาะและประสบการณของบคคลและมโนทศน

ความคดและอารมณความรสกตอพฤตกรรมทปฏบต7

จากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบปจจยทสงผลตอ

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ในสวนมโนทศนลกษณะ

เฉพาะและประสบการณของบคคลพบวารายไดอาจสงผล

ตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ โดยผปวยทมรายไดนอย

มโอกาสในการเขาถงการบรการทางสขภาพนอยกวาผปวย

ทมรายไดสง8 นอกจากนนยงพบวารายไดมความสมพนธ

กบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวยตงครรภทมความ

เสยงสง9 อยางไรกดผลการวจยไมสอดคลองกบการศกษา

ของคนงนจพงศถาวรกมลและคณะ6ทพบวาสถานภาพ

ทางการเงนไมมความสมพนธกบพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพในผปวยมะเรงเตานมขณะรบรงสรกษานอกจากน

บางการศกษาพบวา แมผปวยทมรายไดนอย หากไดรบ

ขอมลหรอคำาแนะนำาในการสรางเสรมสขภาพ ผปวยจะม

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพทดขน10 ซงไมอาจสรปไดวา

รายไดหรอสถานภาพทางการเงนมบทบาทตอพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรงระหวางรบรงสรกษา

หรอไมอยางไร

ผปวยมะเรงมกตองเผชญกบความเครยดทางจตใจ

ซงเกดขนไดตงแตไดรบการวนจฉยและจากอาการขางเคยง

จากการรกษาการศกษาในผปวยมะเรงเตานมพบวาผปวย

ทไดรบการวนจฉยใหมเกดความเครยดไดรอยละ 2311

ในผปวยมะเรงปากมดลกระหวางไดรบรงสรกษาพบวา

มความเครยดเกดขนเกยวกบโรคและการรกษา อาการ

ไมสขสบายภาวะแทรกซอนเปนตนซงความรนแรงของ

ความเครยดมความสมพนธเชงบวกกบจำานวนครงของการ

ฉายรงส12และพบวาความเครยดทางจตใจมความสมพนธ



เชงลบกบการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวย

มะเรงเตานมและไดรบยาเคมบำาบดเสรม13

นอกจากนการศกษาทผานมาพบวา การรบร

ความรนแรงของอาการทเกดขนจากรงสรกษาเชนอาการ

ออนลา สงผลใหผปวยมกจกรรมทางดานรางกายลดลง

มการออกกำาลงกายลดลง เคลอนไหวรางกายนอยลง

ดานจตใจสงผล กระทบทำาใหผปวยเกดความซมเศรา14

รวมทงผลขางเคยงอนๆ เชน อาการทองเสย หรอ

การปสสาวะบอย สงผลใหผปวยมอาการออนเพลยและ

ทำากจวตรประจำาวนไดนอยลงผลการศกษาของThune-

Boyleและคณะ15พบวาการรบรความรนแรงของอาการ

สามารถทำานายความซมเศราและความวตกกงวลได

สอดคลองกบการศกษาของ Leonhart และคณะ16

ทพบวาการรบรความรนแรงของอาการทางดานรางกายม

ความสมพนธกบภาวะทางจตใจและคณภาพชวตในผปวย

มะเรงเตานมอยางมนยสำาคญทางสถต แตยงไมพบ

ผลการศกษาในเรองการรบรความรนแรงของอาการ

ดงกลาววามอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

โดยตรงหรอไม

ในสวนของมโนทศนความคดและอารมณมผลตอ

พฤตกรรมการศกษาสรางเสรมสขภาพการศกษาในผปวย

มะเรงปอดพบวา การรบรอปสรรคสามารถรวมทำานาย

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพได17 อยางไรกดผลการศกษา

ไมสอดคลองกบการศกษาของพงษสทธพงษประดษฐและ

คณะ13ทพบวาการรบรอปสรรคตอการปฏบตพฤตกรรม

สรางเสรมไมมความสมพนธกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ในผปวยมะเรงเตานมและไดรบยาเคมบำาบดเสรม รวมทง

การศกษาในผปวยโรคขออกเสบรมาตอยดทพบวา

การรบรอปสรรคไมสามารถทำานายพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพได18 ตวแปรดงกลาวยงคงตองการความชดเจน

ในกลมผปวยมะเรงเพอนำาผลการวจยไปพฒนาเปน

กจกรรมเพอใหเกดประโยชนกบผปวยตอไป

จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา แนวคดการสราง

เสรมสขภาพในกลมผปวยมะเรง ยงพบการศกษานอย

สวนใหญเปนการศกษาในผปวยระยะกอนและหลง

การรกษาผปวยมะเรงทอยระหวางการไดรบรงสรกษาพบ

การศกษานอยมากซงผปวยมะเรงทอยระหวางการรบรงส

รกษาตองเผชญกบความเครยดทางจตใจ และอาการ

ขางเคยงจากการรกษาอยางตอเนองและอาการขางเคยง

จะเพมขนตลอดการรกษานอกจากนนผลการวจยเกยวกบ

ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพยงไมเปน

ในแนวทางเดยวกน ทำาใหไมทราบปจจยทสงผลตอ

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพทแนชด ผวจยจงสนใจศกษา

ปจจยซง ไดแก ความเครยด สถานภาพทางการเงน

การรบรความรนแรงของอาการ และการรบรอปสรรค

ตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรงองเชงกราน

ขณะรบรงสรกษาเพอใชอางองในกลมประชากรผปวย

มะเรงระหวางรบการรกษา ผลการวจยจะสามารถนำาไป

เปนพนฐานความรแกบคลากรทางการแพทยในการพฒนา

รปแบบเพอสงเสรมพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของผปวย

ไดอยางเหมาะสมตอไปในอนาคต ซงจะสงผลใหเพม

คณภาพในการดแลผปวยมากขน ในขณะเดยวกนภาวะ

สขภาพและคณภาพชวตของผปวยจะดขนอกดวย

วตถประสงคของการวจย

เพอศกษา1)พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของผปวย

มะเรงองเชงกรานขณะไดรบรงสรกษาและ2)อทธพลของ

ความเครยดสถานภาพทางการเงนการรบรความรนแรง

ของอาการ และการรบรอปสรรค ตอพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพของผปวยมะเรงองเชงกรานขณะไดรบ

รงสรกษา

วธดำาเนนการวจย

การศกษาครงนเปนการศกษาวจยวเคราะหความ

สมพนธเชงทำานาย(correlationalpredictiveresearch)

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร คอ ผปวยมะเรงทไดรบการวนจฉยเปน

มะเรงอวยวะองเชงกราน ประกอบดวย มะเรงในกลม

อวยวะสบพนธ มะเรงกระเพาะปสสาวะ และมะเรงลำาไส

ตรงทงเพศชายและเพศหญงอายมากกวา18ปทมารบ

รงสรกษาในโรงพยาบาลมหาวทยาลยแหงหนงใน

กรงเทพมหานคร



กลมตวอยางในการศกษาครงนคดเลอกจากประชากร

แบบเจาะจง(purposivesampling)โดยมเกณฑการคดเขา

ดงน1)เปนผปวยมะเรงรายใหมไดรบการวนจฉยไมเกน6

เดอน และอยระหวางการรบรงสรกษา2) ไดรบการฉาย

รงสมาแลวอยางนอย1สปดาห3)สามารถสอสารอาน

เขยน และเขาใจภาษาไทยได 4) มการรบรวน เวลา

สถานทถกตอง5)ผปวยรบทราบการวนจฉยวาเปนมะเรง

6)ไมมโรครวมหรอภาวะแทรกซอนทรนแรงไดแกผปวย

ทไดรบออกซเจนและผปวยทมอาการหอบเหนอย และ

7)ไมไดรบการวนจฉยวามอาการผดปกตทางจตเวช

การกำาหนดขนาดกลมตวอยางใชการวเคราะหอำานาจ

ทดสอบ (power analysis) โดยการเปดตาราง Power

Analysis forMultiple Regression กำาหนดระดบนย

สำาคญท.05ใหระดบอำานาจการทดสอบ(powerofthe

test) .80 กำาหนดขนาดอทธพลปานกลางเทากบ .13

(mediumeffectsize)เนองจากยงไมพบงานวจยททำาการ

ศกษาเกยวกบปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพในผปวยมะเรงระหวางการรบรงสรกษาจงใชขนาด

อทธพลปานกลางตามขอแนะนำาในการกำาหนดขนาด

อทธพลของงานวจยทางการพยาบาล19 ไดกลมตวอยาง

จำานวน86ราย

เครองมอการวจย

1.แบบบนทกขอมลสวนบคคลและประวตการรกษา

ทผวจยสรางขนสอบถามขอมลสวนบคคลเกยวกบเพศอาย

ระดบการศกษารายไดความเพยงพอของรายไดโรคระยะ

ของโรค ประวตการรกษา จำานวนครงของการฉายรงส

ปรมาณรงสทไดรบอาการขางเคยงตางๆเปนตน

2.แบบสอบถามการรบรความรนแรงของอาการ

ผวจยประยกตจากแบบประเมนความรนแรงของการ

บาดเจบตามการรบรของผบาดเจบของ จฬาลกษณ

ลมลอชา20แบบประเมนมลกษณะเปนNumericScale

คาคะแนนอยในชวง 0-10 คะแนน ปลายดานซายสด

(0คะแนน)หมายถงการรบรวาไมมความรนแรงของอาการ

ระดบความรนแรงของอาการจะเพมมากขนเรอยๆ

ตามคะแนนไปทางดานขวาของแบบวดปลายดานขวาสด

(10คะแนน)หมายถงการรบรวาอาการมความรนแรงมาก

ทสด ใหผปวยทำาเครองหมาย X ลงบนตวเลขทตรงกบ

การรบรความรนแรงของอาการของตนเอง

3.แบบสอบถามสถานภาพทางการเงนเปนขอคำาถาม

ในแบบสอบถามสวนบคคลทผวจยสรางขน โดยสอบถาม

เกยวกบรายไดและการรบรสถานภาพทางการเงนภายใน

ครอบครววาอยในระดบใด 1) เพยงพอ เหลอเกบ

2)เพยงพอแตไมเหลอเกบ3)ไมเพยงพอแตไมมหนสน

และ4)ไมเพยงพอและมหนสน

4.แบบสอบถามความเครยด ใชแบบประเมน

ความเครยดST-5ของกรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข

เปนแบบสอบถามทไดรบการพฒนามาจากแบบสอบถาม

ความเครยดของกรมสขภาพจตจำานวน20ขอ(SST-20)

แบบสอบถามประกอบดวยคำาถาม 5 ขอ แบงการให

คะแนนในแตละขอเปน4ระดบ(จาก0มความเครยดนอย

มากถง3มความเครยดเปนประจำา)21การแปลผลเปน4

ชวงคะแนนไดแกคะแนน0-4หมายถงเครยดนอย5-7

หมายถงเครยดปานกลาง8-9หมายถงเครยดมาก10-15

หมายถง เครยดมากทสด มคาความเทยงของเครองมอ

โดยคาครอนบาคแอลฟา (Cronbach’s alpha

coefficient)ในกลมตวอยางเทากบ.80

5.แบบสอบถามการรบรอปสรรคตอการปฏบต

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพพฒนาโดยหทยรตนเวชมนส

โดยใชกรอบแนวคดของ Pender และคณะ7 และม

การดดแปลงเพอนำาไปใชในการศกษาการรบรอปสรรคตอ

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในกลมผปวยมะเรงเตานมและ

ไดรบยาเคมบำาบดเสรมโดย พงษสทธ พงษประดษฐ13

แบบสอบถามประกอบดวยขอคำาถาม7ขอมการแบงการ

ใหคะแนนในแตละขอเปน4ระดบ(ตงแต1ไมเหนดวย

จนถง4เหนดวยมากทสด)การแปลผลเปน3ชวงคะแนน

ไดแก คะแนน 7.00-14.00 หมายถง การรบรอปสรรค

ระดบตำา 14.01-21.00หมายถง การรบรอปสรรคระดบ

ปานกลาง21.01-28.00หมายถงการรบรอปสรรคระดบ

สง มคาความเทยงของเครองมอโดยคาครอนบาคแอลฟา

ของกลมตวอยางเทากบ.85

6.แบบสอบถามพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ใชแบบสอบถามHealthPromotionLifestyleProfile



II(HPLPII)ของWalkerและคณะ22แปลเปนภาษาไทย

โดยอรวมนศรยกตศทธ23โดยใชวธtranslation-back-

translationmethodมการนำาไปใชในผปวยมะเรงเตานม

ระหวางรบการรบรงสรกษาโดยคนงนจ พงศถาวรกมล

และคณะ6 ไดคาความเชอมนเครองมอโดยคาครอนบาค

แอลฟาเทากบ0.93แบบสอบถามประกอบดวยขอคำาถาม

52ขอครอบคลมพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพทง6ดาน

มการแบงการใหคะแนนในแตละขอเปน 4 ระดบ (1-4)

โดย 1 หมายถง ไมเคยปฏบต 2 หมายถง ปฏบต

เปนบางครง3หมายถงปฏบตประจำาและ4หมายถง

ปฏบตเปนประจำา/สมำาเสมอการแปลผลเปน3ชวงคะแนน

ไดแกคะแนน1.00-2.00หมายถงการปฏบตพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพระดบตำา2.01-3.00หมายถงการปฏบต

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพระดบปานกลาง 3.01-4.00

หมายถง การปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพระดบสง

มคาความเทยงของเครองมอโดยคาครอนบาคแอลฟา

เทากบ.96

การพทกษสทธกลมตวอยาง

การวจยครงนผานการรบรองจากคณะกรรมการ

จรยธรรมการวจยในคนคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

มหาวทยาลยมหดล [หมายเลขเอกสารรบรอง (COA)

Si049/2015] โดยผวจยดำาเนนการขอความยนยอม

รวมทงการเกบความลบขอมลสวนตวของผเขารวมการวจย

ตามกระบวนการทกำาหนดเปนมาตรฐานสากลทกขนตอน

วธเกบรวบรวมขอมล

ภายหลงจากไดรบการรบรองจากคณะกรรมการ

จรยธรรมการวจยในคนและไดรบอนญาตใหเกบขอมลจาก

ผอำานวยการโรงพยาบาลผวจยขอความรวมมอจากหวหนา

พยาบาลหนวยสอนสขศกษา ตรวจสอบรายชอและ

คดเลอกกลมตวอยางทมคณสมบตตามทกำาหนดไว และ

สอบถามความสมครใจของผปวยในการเขารวมโครงการ

หลงจากนนผวจยเขาพบกลมตวอยาง แนะนำาตนเอง

อธบายวตถประสงคของการวจย และขอความรวมมอใน

การเขารวมการวจย โดยผปวยตดสนใจเขารวมการวจย

อยางเปนอสระหลงจากไดรบขอมลทเกยวของทงหมดแลว

หากผปวยยนดเขารวมการวจย ผวจยจะใหลงนาม

ในหนงสอแสดงความยนยอม และตอบแบบสอบถาม

โดยใชเวลาในการเกบขอมลประมาณ30-40นาทตอคน

การวเคราะหขอมล

โดยใชโปรแกรมสำาเรจรปทางสถต ขอมลสวนบคคล

และตวแปรทศกษา วเคราะหดวยสถตเชงพรรณนา

(descriptive statistics) ไดแก การแจกแจงความถ

รอยละคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานสำาหรบอำานาจ

การทำานายระหวางตวแปรทศกษา ไดแก ความเครยด

สถานภาพทางการเงน การรบรความรนแรงของอาการ

การรบรอปสรรคและพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของผปวย

มะเรงองเชงกรานขณะรบรงสรกษา วเคราะหดวยสถต

วเคราะหถดถอยพหคณ (multiple regression) แบบ

ปอนเขา(entermethod)หลงจากผานการตรวจสอบขอ

ตกลงเบองตนแลวโดยขอมลของตวแปรตามมการกระจาย

เปนโคงปกต (normal distribution) ตวแปรอสระและ

ตวแปรตามมความสมพนธแบบเสนตรงตวแปรอสระไมม

ความสมพนธกนเองสง (multicolinearity) และความ

แปรปรวนของความคลาดเคลอนมความคงททกคา

การสงเกต(homoscedasticity)

ผลการวจย

1. ลกษณะของกลมตวอยาง

กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง (รอยละ 66.3)

มอายระหวาง29-93ปอายเฉลย61.43ป(SD=1.42)

สวนใหญมสถานภาพสมรสค(รอยละ65.1)เกอบทงหมด

นบถอศาสนาพทธ (รอยละ 97.7) ระดบการศกษาสงสด

ในระดบประถมศกษา(รอยละ46.5)และใชสทธการรกษา

เปนสทธประกนสขภาพถวนหนามากทสด(รอยละ41.9)

จำานวนเกอบครงหนงไมไดประกอบอาชพ (รอยละ 44.2)

กลมตวอยางมรายไดครอบครวเฉลย36,505.81บาทตอ

เดอน(SD=4060.37)การรบรความเพยงพอของรายได

พบวามรายไดเพยงพอและเหลอเกบ (รอยละ 51.2)

รองลงมามรายไดเพยงพอแตไมเหลอเกบ(รอยละ27.9)

ขอมลดานความเจบปวยและการรกษา พบวากลม

ตวอยางรอยละ36.0เปนโรคมะเรงปากมดลกระยะของ

โรคอยในระยะท2(รอยละ46.5)รองลงมาเปนระยะท3



(รอยละ 40.7) ระยะเวลาตงแตไดรบการวนจฉยเปนโรค

มะเรงจนถงขณะตอบแบบสอบถามเฉลย3.65เดอน(SD

=.17)กลมตวอยางประมาณครงหนงมโรคประจำาตวอนๆ

อยางนอย1โรค(รอยละ52.0)โดยพบวารอยละ44.2

เปนโรคความดนโลหตสง รองลงมา คอ โรคเบาหวาน

(รอยละ 22.1) กลมตวอยางสวนใหญเคยไดรบการผาตด

(รอยละ69.76)จำานวนครงในการฉายรงสเฉลย12.13ครง

(SD=11.00)ผปวยสวนใหญ(รอยละ74.4)ไดรบปรมาณ

รงสนอยกวา3,000เซนตเกรยหรอประมาณครงหนงของ

การรกษา

อาการขางเคยงทผปวยประสบระหวางการไดรบรงส

รกษาพบวาอาการขางเคยงทวไปผปวยมอาการเบออาหาร

(รอยละ39.5)รองลงมาเปนอาการออนลา(รอยละ12.8)

สวนอาการขางเคยงเฉพาะทพบวาผปวยมอาการปสสาวะ

กะปรดกะปรอย (รอยละ 34.9) รองลงมาเปนอาการ

ทองเสยและอจจาระกะปรดกะปรอย(รอยละ31.4และ

26.7ตามลำาดบ)การรบรความรนแรงของอาการโดยรวม

เฉลย3.78คะแนน(SD=.35)

2. พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

กลมตวอยางมคะแนนพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

โดยรวมเฉลย157.58คะแนน(M=3.03,SD=.48)และ

เมอพจารณาพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพรายดานพบวา

คะแนนรวมเฉลยดานการจดการกบความเครยดมคะแนน

มากทสดเทากบ 28.10 คะแนน คดเปนรอยละ 87.81

(M=3.51,SD=.44)รองลงมาเปนดานการพฒนาทาง

จตวญญาณเทากบ30.52คะแนนคดเปนรอยละ84.77

(M= 3.39, SD= .55) ดานการมสมพนธภาพระหวาง

บคคลเทากบ 30.45 คะแนน คดเปนรอยละ 84.58

(M= 3.38, SD= .51) ดานโภชนาการเทากบ 28.40

คะแนน คดเปนรอยละ78.89 (M=3.15, SD= .54)

ดานความรบผดชอบตอสขภาพเทากบ 25.05 คะแนน

คดเปนรอยละ 69.58 (M = 2.78, SD = .70) และ

ดานกจกรรมทางรางกายเทากบ 15.06 คะแนน คดเปน

รอยละ47.06(M=1.88,SD=.74)ตามลำาดบดงแสดง

ในตารางท1

ตารางท 1 ชวงคะแนนคาเฉลยสมพทธสวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบคะแนนของพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

โดยรวมและรายดานของกลมตวอยาง(n=86)

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพโดยรวม

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพรายดาน

- การจดการกบความเครยด

- การพฒนาทางจตวญญาณ

- การมสมพนธภาพระหวางบคคล

- โภชนาการ

- ความรบผดชอบตอสขภาพ

- กจกรรมทางรางกาย

ชวงคะแนน

ทเปนไปได

52-208

8-32

9-36

9-36

9-36

9-36

8-32

ชวงคะแนน

จรง

101-197

20-32

19-36

20-36

16-36

12-36

8-28

คาเฉลย

สมพทธ

3.03

3.51

3.39

3.38

3.15

2.78

1.88

ระดบ

คะแนน

สง

สง

สง

สง

สง

ปานกลาง

ตำา

SD

.48

.44

.55

.51

.54

.70

.74

3. ความเครยด การรบรความรนแรงของอาการ

และการรบรอปสรรค

คะแนนเฉลยความเครยดอยในระดบนอย(M=4.13,

SD= 3.30) การรบรความรนแรงของอาการอยในระดบ

ปานกลาง(M=3.78,SD=0.35)และการรบรอปสรรค

ตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบตำา(M=14.00,

SD=5.27)ดงแสดงในตารางท2



ตารางท 2 ชวงคะแนนคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบคะแนนของความเครยดการรบรความรนแรง

ของอาการและการรบรอปสรรคตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยาง(n=86)

ตวแปร

ความเครยด

การรบรความรนแรงของอาการ

การรบรอปสรรค

ชวงคะแนนทเปนไปได

0-15

0-10

7-28

ชวงคะแนนจรง

0-12

0-10

7-26

คาเฉลย

4.13

3.78

14.00

SD

3.30

0.35

5.27

ระดบคะแนน

นอย

ปานกลาง

ตำา

4. อทธพลระหวางความเครยด สถานภาพทาง

การเงน การรบรความรนแรงของอาการ และการรบร

อปสรรค ตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรง

องเชงกรานขณะไดรบรงสรกษา

ผลการวเคราะหอำานาจเชงทำานายดวยสถตวเคราะห

ความถดถอยเชงพหพบวา ตวแปรอสระทงหมดสามารถ

รวมอธบายความผนแปรของพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ของกลมตวอยางไดอยางมนยสำาคญทางสถตรอยละ78.5

(R2=.785,F(4,81)=73.763,p<.001)โดยพบวา

ปจจยทมอทธพลสงสดตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ไดแก การรบรความรนแรงของอาการ (β = -.456,

p< .001) รองลงมา ไดแกความเครยด (β = - .268, p<.01)และการรบรอปสรรคตอพฤตกรรมสรางเสรมสข

ภาพ(β=-.235,p<.05)ตามลำาดบสำาหรบปจจยดานสถานภาพทางการเงนพบวาไมมอทธพลตอพฤตกรรมสราง

เสรมสขภาพในผปวยมะเรงองเชงกรานขณะไดรบรงสรกษา

อยางมนยสำาคญทางสถตดงแสดงในตารางท3

ตารางท 3 ผลการวเคราะหความถดถอยเชงพหระหวางความเครยดสถานภาพทางการเงนการรบรความรนแรงของ

อาการการรบรอปสรรคตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ตวแปร

คาคงท

ความเครยด

สถานภาพทางการเงน

การรบรความรนแรงของอาการ

การรบรอปสรรคตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

B

196.228

-2.035

-.716

-3.463

-1.117

SE

5.385

.604

1.318

.744

.464

β-

-.268

-.028

-.456

-.235

t

36.449

-3.369

-.544

-4.657

-2.407

p-value

.000***

.001**

.588

.000***

.018*

R=.886,R2=.785,R2Adjust=.774,F(4,81)

=73.763

*p<.05;**p<.01;***p<.001

การอภปรายผล

กลมตวอยางผปวยมะเรงองเชงกรานมคะแนน

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพอยในระดบสง โดยมคะแนน

รวมเฉลยอยท157.58คะแนนจากคาคะแนนทเปนไปได

52-208คะแนน(M=3.03,SD=.48)แสดงใหเหนวา

กลมตวอยางมการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

คอนขางสมำาเสมอผลการศกษาครงนใกลเคยงกบการศกษา

ของพงษสทธพงษประดษฐและคณะ13ทพบวาพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพของผปวยมะเรงเตานมทไดรบยาเคม

บำาบดเสรมมคะแนนเฉลยพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพโดย

รวมอยท164.40คะแนน(SD=20.85)การทกลมตวอยาง

ในการศกษาครงนมคะแนนเฉลยพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพโดยรวมอยในระดบสง อธบายวาอาจเนองจาก

สวนใหญอยในวยผสงอาย มความมนคงทางดานอาชพ

ดานครอบครวและชวตทวไปมความรบผดชอบตอตนเอง

และสงคมทำาใหเกดความพรอมในการปฏบตกจกรรมเพอ



สขภาพนอกจากนกลมตวอยางสวนใหญมสถานภาพสมรส

คมโอกาสไดรบความชวยเหลอในการดแลพฤตกรรมสราง

เสรมสขภาพจากคสมรสรวมทงบคคลรอบขางอนๆรวมกบ

กลมตวอยางไดรบการรกษาจากโรงพยาบาลมหาวทยาลย

มการจดการระบบบรการดแลผปวยทด โดยมการใหความร

เกยวกบการดแลตนเองทงกอน ขณะ และหลงไดรบรงส

รกษาทำาใหผปวยไดรบการตดตามและการดแลอยางใกลชด

จากบคลากรทางการแพทย นอกจากนกลมตวอยางยง

จดวาเปนผปวยมะเรงทไดรบการวนจฉยใหม โดยมระยะ

เวลาตงแตไดรบการวนจฉยเปนโรคมะเรงนอยกวา6เดอน

(M=3.65เดอนSD=.17)การเพงไดรบทราบการวนจฉยวา

เปนมะเรงอาจเปนแรงกระตนสำาคญทำาใหผปวยม

การปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพของตนเองเพอใหม

สขภาพดขน ตามคำาแนะนำาของบคลากรสขภาพ อยางไร

กดคะแนนเฉลยพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพโดยรวม

ในการศกษาครงนสงกวาจากการศกษาของ คนงนจ

พงศถาวรกมลและคณะ6ทพบวาคะแนนเฉลยพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพโดยรวมในผปวยมะเรงเตานมขณะไดรบ

รงสรกษาเทากบ141.77คะแนน(SD=21.12)อธบาย

ไดวาอาจเนองจากกลมตวอยางทแตกตางกนกลมตวอยาง

ผปวยมะเรงองเชงกรานทไดรบการวนจฉยใหมยงอยในชวง

เวลาทตนตวตอความเจบปวยทเกดขนอาจเปนแรงจงใจให

ผปวยใสใจในการดแลสขภาพตนเองมากขน รวมทงผล

ขางเคยงทเกดขนระหวางการไดรบรงสรกษายงไมรนแรงมาก

ทำาใหผปวยมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพมากกวา

ผปวยมะเรงเตานมซงสวนมากไดรบยาเคมบำาบดรวมกบ

รงสรกษาในเวลาเดยวกน

ผลการศกษาพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพรายดาน

พบวากลมตวอยางในการศกษาครงนมพฤตกรรมสราง

เสรมสขภาพดานการจดการกบความเครยดอยในระดบสง

โดยมคะแนนสงสดในพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพทง 6

ดานแสดงวากลมตวอยางปฏบตกจกรรมทชวยผอนคลาย

ความเครยดของตนเองและมการแสดงออกทางอารมณท

เหมาะสมในแตละสถานการณเปนประจำาสมำาเสมอ

สอดคลองกบการศกษาของLauverและคณะ26ทพบวา

สตรรอดชวตจากมะเรงเตานมและมะเรงนรเวชสวนใหญ

ใชวธการเผชญปญหาทมประสทธภาพ คอ การยอมรบ

ปญหาการปรบความรสกและอารมณการยดศาสนาเปน

ทพงและการเบยงเบนความสนใจซงการเผชญปญหาดวย

วธการดงกลาวจะชวยใหผปวยมะเรงสามารถปรบตวตอ

การเจบปวยไดดขนตามระยะเวลาของการเจบปวย

สอดคลองกบการศกษาของพงษสทธพงษประดษฐและ

คณะ13ทพบวาผปวยมะเรงเตานมมพฤตกรรมสรางเสรมสข

ภาพดานการจดการกบความเครยดมประสทธภาพในระดบ

สง คอ ผปวยสามารถจดการกบความเครยดทเกดขนไดด

เชนกน

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพรายดานทมคะแนนอยใน

ระดบตำา ไดแก กจกรรมทางรางกาย โดยมคะแนนตำาสด

ของการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพทง 6 ดาน

แสดงวากลมตวอยางปฏบตกจกรรมทมการเคลอนไหว

รางกายในชวตประจำาวนหรอการออกกำาลงกายไม

สมำาเสมออาจเนองมาจากกลมตวอยางในการศกษาครงน

เปนผปวยทไดรบการวนจฉยใหมโดยระยะเวลาเฉลยตงแต

ไดรบการวนจฉยอยท3.65เดอนผปวยสวนใหญเพงไดรบ

การผาตดและมารบการรกษาดวยการฉายรงสตอหลงจาก

การผาตดประมาณ6สปดาหจงอาจยงมขอจำากดในการ

ใชแรง หรอการยกของหนก รวมทงตวผปวยเองอาจยง

ไมกลาทจะออกกำาลงกายทหนกเกนไปซงอาจเปนเหตผล

ทำาใหกลมตวอยางมกจกรรมทางรางกายนอยนอกจากน

อาจจะประกอบกบกลมตวอยางประสบกบอาการขางเคยง

ทเกดจากโรคและการรกษา เชน อาการออนลา (รอยละ

12.8) อาการปสสาวะกะปรดกะปรอย (รอยละ 34.9)

เปนตนซงพบวากลมอาการเหลานอาจขดขวางตอการทำา

กจกรรม รวมทงกลมตวอยางสวนใหญอยในวยผสงอาย

การเคลอนไหวรางกายคอนขางลำาบากทำาใหมกจกรรม

ทางกายทนอยลง สงผลใหคะแนนเฉลยพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพดานกจกรรมทางดานรางกายอยในระดบ

ตำาสอดคลองกบผลการศกษาของพงษสทธพงษประดษฐ

และคณะ13 และ คนงนจ พงศถาวรกมล และคณะ6

ทพบวาผปวยมะเรงเตานมมพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ดานกจกรรมทางกายอยในระดบตำาทสดเชนเดยวกน



ผลการวเคราะหความถดถอยเชงพหพบวาตวแปร

อสระทงหมดสามารถรวมอธบายความผนแปรของ

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของกลมตวอยางไดอยาง

มนยสำาคญทางสถตรอยละ78.5(R2=.785,p<.001)

โดยพบวาการรบรความรนแรงของอาการมอทธพลสงสด


ขณะรบรงสรกษาอาจเนองมาจากการรบรความรนแรงของ

อาการเปนผลทเกดขนโดยตรงกบรางกายหากรางกายม

ผลกระทบจากอาการทเกดขนจากโรคและการรกษามาก

ยอมสงผลตอความสามารถในการปฏบตพฤตกรรมสราง

เสรมสขภาพ เมอเปรยบเทยบกบผปวยทรบรอาการ

ขางเคยงจากโรคและการรกษาเพยงเลกนอย ผปวยยอม

มความพรอมทางกายและมกำาลงใจในการปฏบตพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพมากกวาสอดคลองกบผลการศกษาของ

Thune-Boyleและคณะทพบวาการรบรความรนแรงของ

อาการสามารถทำานายความซมเศราและความวตกกงวล

ได15 และการศกษาของ Leonhart และคณะ ทพบวา

การรบรความรนแรงของอาการทางดานรางกายมความ

สมพนธกบภาวะทางจตใจและคณภาพชวตในผปวยมะเรง

เตานมอยางมนยสำาคญทางสถต16 ซงความเครยด

ความวตกกงวล และภาวะทางจตใจสงผลตอการปฏบต

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพดวย24 ดงนนหากผปวยรบร

ความรนแรงของอาการในระดบมาก จะสงผลทำาใหภาวะ

จตใจออนแอลง การปฏบตพฤตกรรมสขภาพกจะนอยลง

ดวยแตกลมตวอยางในการศกษาครงนมความรนแรงของ

อาการในระดบปานกลางคอนไปทางนอย ทำาใหมภาวะ

จตใจทดสงผลใหมการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ในระดบสง

ความเครยดมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ในผปวยมะเรงองเชงกรานขณะรบรงสรกษาอยางมนย

สำาคญทางสถตโดยมอทธพลเปนลำาดบท2สอดคลองกบ

ผลการศกษาของ พงษสทธ พงษประดษฐ และคณะ13

ทพบวาความเครยดมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรงเตานมทไดรบยาเคมบำาบด

เสรม(r=-1.86,p<.05)และการศกษาของSantacroce

และ Lee ทพบวาความเครยดมความสมพนธทางลบกบ

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของผรอดชวตจากมะเรง

วยผใหญตอนตน(r=-.30,p<.05)25ความเครยดทำาให

บคคลเกดความเจบปวยไดโดยเปนผลกระทบโดยตรงจาก

การตอบสนองทางสรรวทยาของรางกายเมอไดรบ

สงกระตนใหเกดความเครยดขนโดยหากมความเครยดใน

ระดบสงจะสงผลใหกระบวนการคดและการตดสนใจอยาง

มวจารณญาณลดลง ซงสงผลตอการเลอกปฏบต หรอ

การละเวนการปฏบตพฤตกรรมตางๆจงขดขวางการปฏบต

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ แตเมอความเครยดอยใน

ระดบตำา กลมตวอยางจงสามารถเลอกปฏบตพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพไดดกวา จงพบวาความเครยดมอทธพล


ขณะรบรงสรกษาในการศกษาครงน

การรบรอปสรรคของการพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

มอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรง

องเชงกรานขณะไดรบรงสรกษาอยางมนยสำาคญทางสถต

โดยมอทธพลเปนลำาดบท 3 อาจอธบายไดวาการรบร

อปสรรคเปนการรบรถงสงขดขวางตอการปฏบตพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพ โดยสงนนอาจเปนสงทเกดขนจรงหรอ

เปนเพยงการรบรหรอการคาดคะเนของบคคลกได ซงถา

กลมตวอยางรบรวามอปสรรคมากจะมความพรอมในการ

ปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพตำา หรอเปนสงททำาให

หลกเลยงการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ ในทาง

กลบกนหากกลมตวอยางมการรบรอปสรรคในการปฏบต

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในระดบตำา จะมความพรอม

และมความเปนไปไดทจะปฏบตพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพมากขน3ดงนนการรบรอปสรรคของการพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพจงมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพในผปวยมะเรงองเชงกรานขณะรบรงสรกษา

ผลการวจยสอดคลองกบผลการศกษาของ หฤทย

พทธเสาวภาคย ทพบวาการรบรอปสรรคสามารถทำานาย

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผสงอายโรคมะเรงปอด17

แตอยางไรกดผลการวจยขดแยงกบผลการศกษาของ

พงษสทธพงษประดษฐและคณะทพบวาการรบรอปสรรค

ไมมความสมพนธกบพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวย

โรคมะเรงเตานมทไดรบยาเคมบำาบดเสรม13 อาจเนอง



มาจากกลมตวอยางอยในวยและระดบการศกษาทแตกตาง

กนทำาใหการรบรอปสรรคแตกตางกนออกไปแมการรบร

อปสรรความนอยแตอาจมปจจยอนๆเชนมความจำาเปน

อนๆ เขามาขดขวางทนททนใดหรอมทางเลอกอนทชอบ

มากกวาเกดขนกอนทกลมตวอยางจะปฏบตพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพทำาใหเปนสงขดขวางไมใหกลมตวอยาง

ผปวยมะเรงเตานมปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพได

อยางตอเนอง

สำาหรบปจจยสถานภาพทางการเงน ในการศกษา

ครงนพบวาไมมอทธพลตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ในผปวยมะเรงองเชงกรานขณะรบรงสรกษาอยาง

มนยสำาคญทางสถตอาจเกดจากรายไดของกลมตวอยางใน

การศกษาครงนไมมการกระจายเทาทควร ทำาใหกลม

ตวอยางในการศกษาครงนไมครอบคลมในทกกลม

ประชากร โดยกลมตวอยางสวนใหญมรายไดเพยงพอถง

รอยละ 79.1 มเพยงรอยละ 20.9 ทมรายไดไมเพยงพอ

รวมทงกลมตวอยางอยในวยผสงอายมอายมากกวา60ป

(รอยละ 52.3) ผสงอายมกไดรบการดแลใกลชดจากบตร

หลานทำาใหถงแมกลมตวอยางจะไมมรายไดกมผสนบสนน

ในการดแลพฤตกรรมสขภาพ อกทงผปวยมะเรงสวนใหญ

มความตองการดแลสขภาพของตนเองใหด เพอทจะ

สามารถรบการรกษาไดครบตามแผนเนองจากผปวยทกคน

หวงวาจะหายขาดจากโรค ทำาใหผปวยมการดแลสขภาพ

ของตนเองอยางด สอดคลองกบการทบทวนวรรณกรรม

ทพบวาผปวยทมรายไดนอยหากไดรบขอมลหรอคำาแนะนำา

ในการสรางเสรมสขภาพ ผปวยจะมพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพทดขนแมวาผปวยกลมนจะมการรบรอปสรรคในการ

ปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพเพมขนกตามแสดงให

เหนวาการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพระหวางรบการ

รกษาสามารถเกดขนไดแมในสถานภาพทางการเงนทไมด

หากไดรบแรงจงใจทเพยงพอ10สอดคลองกบผลการศกษา

ของคนงนจพงศถาวรกมลและคณะ6ทพบวาสถานภาพ

ทางการเงนไมมความสมพนธกบพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพในผปวยมะเรงเตานมทไดรบการรกษาดวยรงส

รกษาอยางมนยสำาคญทางสถต

ผลการศกษาครงนสนบสนนแนวคดโดยรวมตามแบบ

จำาลองพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของ Pender และ

คณะ7โดยพบวาตวแปรอสระทศกษาไดแกความเครยด

การรบรความรนแรงของอาการ และการรบรอปสรรค

ในการปฏบตพฤตกรรม ยกเวนสถานภาพทางการเงน

สามารถอธบายผลลพธของปรากฏการณทศกษา ไดแก

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรงองเชงกราน

ขณะไดรบรงสรกษาไดโดยรวมกนทำานายพฤตกรรมสราง

เสรมสขภาพในผปวยมะเรงองเชงกรานขณะไดรบรงสรกษา

ไดรอยละ 78.5 จงอาจมปจจยอทธพลอนๆ ทควรศกษา

ตอไป

ขอจำากดในการศกษา

การศกษาครงนเลอกศกษาเฉพาะกลมผปวยมะเรง

องเชงกรานขณะไดรบรงสรกษาทเขารบการรกษาใน

โรงพยาบาลมหาวทยาลยทใชในการเกบขอมลเทานน

รวมทงการใชวธการเลอกกลมตวอยางทไมไดใชวธการสม

อาจมขอจำากดในการนำาผลการวจยไปใชอางองกลม

ประชากรผปวยมะเรงระหวางรบรงสรกษาทงหมดได

ขอเสนอแนะ

1.ดานการปฏบตพยาบาล พยาบาลควรประเมน

คดกรองภาวะความเครยดของผปวยโดยใชแบบสอบถาม

ความเครยดทเปนมาตรฐานและจดกจกรรมเพอใหผปวย

สามารถจดการกบความเครยด อาการขางเคยงตางๆ ท

เกดขนระหวางรบรงสรกษาและลดอปสรรคตอการปฏบต

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ เนองจากความเครยด

การรบรความรนแรงของอาการ และการรบรอปสรรคม

อทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพของ

ผปวยเพอสงเสรมใหผปวยสามารถปฏบตพฤตกรรมสราง

เสรมสขภาพไดมากขน

2.ดานการวจย ควรทำาการศกษาพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรงองเชงกรานขณะรบรงส

รกษาทอาศยอยในพนทอนๆรวมทงควรศกษาเปรยบเทยบ

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในผปวยมะเรงกลมอนๆ

ในระยะกอน ขณะรบการรกษา และหลงการรกษาครบ

เพอเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพ เ พอใหบคลากรทางสขภาพสามารถให



การสนบสนน หรอใหความรเพอสงเสรมพฤตกรรมสราง

เสรมสขภาพแกผปวยไดอยางเหมาะสมในแตละระยะของ

การรกษา

เอกสารอางอง (References)

1.PoirierP.Nursing-ledmanagementofside

effectsofradiation:evidence-based

recommendationsforpractice.

Nursing:ResearchandReviews.

2013;2013(3):47-57.

2.CoxA,BullE,Cockle-HearneJ,KnibbW,

PotterC,FaithfullS.Nurseledtelephone

followupinovariancancer:apsychosocial

perspective.EurJOncolNurs.2008;12(5):

412-17.

3.PenderNJ,MurdaughCL,ParsonsMA.

Healthpromotioninnursingpractice.

5thed.NewJersey:PearsonEducation;2006.

4.LoBiondo-WoodG,BrownCG,KnobfMT,

LyonD,MalloryG,MitchellSA,etal.

Prioritiesforoncologynursingresearch:

the2013nationalsurvey.OncolNursForum.

2014;41(1):67-76.

5.CowardDD.Supportinghealthpromotion

inadultswithcancer.FamCommunity

Health.2006;29(1):52-60.

6.PongthavornkamolK,LekdamrongkulP,

WanawarodomP,RatchawongW.

Relationshipsbetaweensocialsupport,

financialstatus,health-promoting

behaviors,andqualityoflifeamong

womenwithbreastcancerundergoing

radiationtherapy.JNursSci.2014;32(1):

15-27.(inThai).

7. PenderNJ.Healthpromotioninnursing

practice.3rded.Connecticut:Appleton&

Lange;1996.

8. ByersTE,WolfHJ,BauerKR,Bolick-AldrichS,

ChenVW,FinchJL,etal.Theimpactof

socioeconomicstatusonsurvivalafter

cancerintheUnitedStates:findingsfrom

theNationalProgramofCancerRegistries

PatternsofCareStudy.Cancer.2008;113(3):

582-91.

9. StarkMA,BrinkleyRL.Therelationship

betweenperceivedstressandhealth-

promotingbehaviorsinhigh-risk

pregnancy.JPerinatNeonatalNurs.2007;

21(4):307–14.

10.MeravigliaMG,StuifbergenA.Health-

promotingbehaviorsoflow-incomecancer

survivors.ClinNurseSpec.2011;25(3):

118-24.

11.MukwatoKP,MweembaP,MakukulaMK,

MakolekaMM.Stressandcoping

mechanismsamongbreastcancerpatients

andfamilycaregivers:areviewofliterature.

MedicalJournalofZambia.2010;37(1):

40-5.

12.ParkCL,GaffeyAE.Relationshipsbetween

psychosocialfactorsandhealthbehavior

changeincancersurvivors:anintegrative

review.AnnBehavMed.2007;34(2):115-34.

13.PongpraditP,ArpanantikulM,Sriapo-ngamY.

Selectedfactorsrelatedtohealth-

promotingbehaviorsinwomenwithbreast

cancerundergoingadjuvant

chemotherapy.RamaNursJ.2012;18(1):

71-83.(inThai).



14.MorrowSL.Qualityandtrustworthinessin

qualitativeresearchincounseling

psychology.JCounsPsychol.2005;52(2):

250-60.

15.Thune-BoyleIC,MyersLB,NewmanSP.

Theroleofillnessbeliefs,treatment

beliefs,andperceivedseverityof

symptomsinexplainingdistressincancer

patientsduringchemotherapytreatment.

BehavMed.2006;32(1):19-29.

16.LeonhartR,FischerI,KochH,TangL,

PangY,SchäfertR,etal.Connections

betweenphysicalsymptomseverity,

healthanxieties,perceptionofthedisease,

emotionalstressandqualityoflifeinone

sampleofChinesebreastcancerpatients.

JPsychoRes.2015;78(6):609-15.

17.PuttisoawwapakH.Factorspredicting

healthpromotingbehaviorsamongthe

elderlywithlungcancer[master’sthesis].

ChiangMai:ChiangmaiUniversity;2004.

107p.(inThai).

18.SriyuktasuthA,TosuksriW,PaitongP,

KulvisuthA.UtilityofPender’smodelin

describinghealthpromotingbehaviorsin

patientswithrheumatoidarthritis.

JNursSci.2005;23(3):43-54.(inThai).

19.PolitDF,BeckCT.Nursingresearch:

generatingandassessingevidencefor

nursingpractice.Pliladelphia:Lippincott

Williams&Wilkins;2008.

20.LimluechaJ.Basicfactors,severityof

injuryandanxietyofroadtrafficaccident

accidentpatientsasperceivedbypatients

andnurses[master’sthesis].Songkhla:

PrinceofSongklaUniversity;2003.98p.

(inThai).

21.SilpakitO.Srithanyastressscale.Journal

ofMentalHealthofThailand.

2008;16(3):177-85.(inThai).

22.WalkerSN,SechristKR,PenderNJ.

Thehealth-promotinglifestyleprofile:

developmentandpsychometric

characteristics.NursRes.2000;36(2):76-81.

23.SriyuktasuthA.UtilityofPender’smodel

indescribinghealth-promotingbehaviors

inThaiwomenwithsystemiclupus

erythematosus[dissertation].Birmingham,

Alabama:UniversityofAlabamaat

Birmingham;2002.242p.

24.ChoiJH,ChungKM,ParkK.Psychosocial

predictorsoffourhealth-promoting

behaviorsforcancerpreventionusingthe

stageofchangeofTranstheoretical

Model.Psychooncology.2013;22(10):

2253-61.

25.SantacroceSJ,LeeYL.Uncertainty,

posttraumaticstress,andhealthbehavior

inyoungadultchildhoodcancersurvivors.

NursRes.2006;55(4):259-66.

26.LauverDR,Connolly-NelsonK,VangP.

Stressorsandcopingstrategiesamong

femalecancersurvivorsaftertreatments.

CancerNurs.2007;30(2):101-11.

Documents

The Influences of Stress, Financial Status, Perceived ... 5… · J Nurs sci Vol 34 No 1 January - March 2016 Journal of Nursing Science 53 The Influences of Stress, Financial Status,