THE DEVELOPMENT OF INTERPRETATION GUIDEBOOK FOR …

การพฒนาหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด

อารธร มณวรรณ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาเทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากรและสงแวดลอม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดลพ.ศ. 2547

ISBN 974-04-5084-9ลขสทธของมหาวทยาลยมหดล

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงลงไดดวยความกรณาอยางยงจากผศ.เกษมกลประดษฐ ประธานกรรมการควบคมวทยานพนธ ผศ.ศรณยา สจรตกล และ อ.ศรนย สมนตรฐคณะกรรมการควบคมวทยานพนธ ผวจยขอกราบขอบพระคณอาจารยทปรกษาทกทานทไดใหค าปรกษาแนะน าดานวชาการ และพจารณาตรวจทานแกไขขอบกพรองตางๆ ในงานวจยใหมความสมบรณ ถกตองตลอดจนใหค าแนะน าในการด าเนนชวตและใหความเขาใจแกผวจยตลอดมา

ขอบพระคณผทรงคณวฒทกทานทไดสละเวลาอนมคาในการประเมนคมอสอความหมายทผวจยสรางขน ขอบพระคณชาวเกาะเกรดและนกทองเทยวทกทานทไดมสวนในการสนบสนนใหงานวจยส าเรจลลวงไปดวยด

ขอบคณ คณเมธน คงประเสรฐกจ คณนทธน มณวรรณ ส าหรบความชวยเหลอและก าลงใจ ขอบคณ คณรธรญชน อบลชาต คณปณฑตตา อภญาสวสดและคณสพจน ฉายศลปรงเรอง ส าหรบความชวยเหลอและการรอคอยอนยาวนานกอนการเดนทางจากกาญจนบรทเปนจดเรมตนของการกลบมาท าวทยานพนธอกครง

ขอบคณเพอนๆชาว AT 14 ทใหก าลงใจกนจนถงวนาทสดทาย ขอบคณ กก พจ พอ พหนง พอ า กง และโดยเฉพาะอยางยง ดาว ทชวยจนวนาทสดทายจรงๆ

สดทายขอมอบคณคา และประโยชนของวทยานพนธฉบบนแด คณพอ คณแมผเลยงดดวยความรก และสงเสรมการศกษาแกผวจยตลอดมา “ แม ” เปนแรงบนดาลใจในการเลอกหวขอวทยานพนธ และเปนแรงยดเหนยวเพยงสงเดยวทท าใหไมวงหนไปจากวทยานพนธกลางคน

อารธร มณวรรณ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วทยานพนธ / ง

การพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด(THE DEVELOPMENT OF INTERPRETATION GUIDEBOOK FOR ECOTOURISM ONKOH KRED)

อารธร มณวรรณ 4236507 ENAT/M

วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร)

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ : เกษม กลประดษฐ วท.ม., ศรณยา สจรตกล พบ.ม.

บทคดยอนโยบายสงเสรมการทองเทยวเปนนโยบายส าคญประการหนงของรฐบาล เนองจากอตสาหกรรม

การทองเทยวเปนอตสาหกรรมหลกทน ารายไดเขาประเทศ เปนจ านวนมาก แตผลกระทบดานลบทเกดขนพรอมกนนนคอการท าลายทรพยากรการทองเทยวโดยรเทาไมถงการณของนกทองเทยว ซงการแกไขปญหาดงกลาววธหนงคอ การใชหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศใหความรดานการปฏบตตนทถกตองระหวางการทองเทยว และขอมลทถกตองของแหลงทองเทยวแกนกทองเทยว ท าใหนกทองเทยวเกดความเขาใจและจตส านกทดในการอนรกษและพฒนาทรพยากรการทองเทยวอยางยงยนตอไป

การวจยนมวตถประสงคเพอพฒนา และหาประสทธภาพของหนงสอคมอสอความหมาย เพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด จงหวดนนทบร เปนการวจยเชงทดลองโดยมรปแบบการวจยแบบกลมเดยววดผลสองครง ( One –Group Pretest Posttest Design) กลมตวอยางเปนนกทองเทยวชาวไทย ทมอายไมต ากวา 15 ป มความรในระดบอานออกเขยนได ทเขาไปทองเทยวบนเกาะเกรด จ านวน 63 คน เปรยบเทยบความแตกตางคาคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชสถต t-test สวนขอมลทวไป และความคดเหนของนกทองเทยว วเคราะหดวยสถต คารอยละ คาสงสด คาต าสด และ คาเฉลย

ผลการวจยพบวา หนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศนบนเกาะเกรด จ.นนทบรมประสทธภาพสามารถเพมความรความเขาใจ เกยวกบสภาพทวไป ประวตศาสตร วฒนธรรมบนเกาะเกรดและการอนรกษทรพยากรการทองเทยว ไดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ0.05 นกทองเทยวสวนใหญมความคดเหนวาคมอสอความหมายมความนาสนใจควรแกการเผยแพรใหนก ทองเทยวไดใช เพอสงเสรมใหเกดการทองเทยวทยงยนบนเกาะเกรดตอไป โดยควรปรบปรงปก รวมทงปรมาณ ขนาด และความคมชดของภาพประกอบ

ค าส าคญ : การพฒนา/ คมอสอความหมาย/ การทองเทยวเชงนเวศ / เกาะเกรด

141 หนา 974-04-5084-9

วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากรและสงแวดล อม)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วทยานพนธ / จ

THE DEVELOPMENT OF INTERPRETATION GUIDEBOOK FOR ECOTOURISMON KOH KRED ( การพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด จงหวดนนทบร)ARRATEE MANEEWON 4236507 ENAT/M

M.Sc. (APPROPRIATE TECHNOLOGY)

THESIS ADVISORS: KASEM KULPRADIT, M.Sc., SARANYASUCHARITAKUL, M.Sc., SARAN SAMANTARATH M.Sc.

ABSTRACTThe adverse effects of tourism for a major tourist destination such as Thailand is well

documented. The objective of this experimental research was to develop and evaluate aninterpretation guidebook, developed by the researcher, for ecotourism on Koh Kred, Nonthaburi.The purposes of this research were to compare the tourists Knowledge of Koh Kred before andafter reading the guidebook, to evaluate the quality of the guidebook that was assessed byexperts, and to study the reactions of the tourists about the guidebook quality in terms ofappearance and presentation. The samples in this research were 63 tourist who had completed avisit to Koh Kred, Nonthaburi Province. Descriptive Statistics used for data analysis werepercentage, mean, maximum and minimum while pretest/ post-test design was employed fordetermining the knowledge increase obtained from reading the guidebook. The statistical toolused for hypothesis testing was t-test.

The result of the study showed that after reading the guidebook the post-test scores ofthe experimental group were significantly higher than the pre-test scores at the 0.05 level. Theexperts evaluated the quality of the guidebook as being good. These results indicate that theguidebook increased the tourist’s knowledge of Koh Kred and promoted the appropriatetravelling behavior.KEY WORDS : DEVELOPMENT /INTERPRETATION GUIDEBOOK

/ECOTOURISM/KOH KRED141 pp. ISBN 974-04-5084-9

M.Sc. (APPROPRIATE TECHNOLOGY FOR RESOURCE AND ENVIRONMENTAL

DEVELOPMENT)

สารบญ

หนากตตกรรมประกาศ คบทคดยอภาษาไทย งบทคดยอภาษาองกฤษ จสารบญตาราง ซสารบญรปภาพ ฌบทท 1 บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา 11.2 กรอบแนวคดในการวจย 61.3 สมมตฐานในการวจย 81.4 วตถประสงคการวจย 81.5 ขอบเขตการวจย 81.6 นยามศพททใชในการวจย 81.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 9

บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม 2.1 ความรเกยวกบเกาะเกรด 112.2 แนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงนเวศ 402.3 แนวคดเกยวกบการสอความหมาย 492.4 แนวคดเกยวกบหนงสอคมอ 562.5 แนวคดเกยวกบความร 652.6 งานวจยทเกยวของ 67

บทท 3 วธด าเนนการวจย3.1 การผลตหนงสอคมอสอความหมาย 703.2 การพฒนาคณภาพของหนงสอคมอสอความหมาย 72

สารบญ (ตอ)

3.3 การเกบรวบรวมขอมลโดยการทดลองใชหนงสอคมอสอความหมาย 773.4 การวเคราะหผลขอมล 82

บทท 4 ผลการวจย4.1 ผลการสรางคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด 824.2 ผลการพฒนาคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด 834.3 ผลการทดลองใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด 93

บทท 5 อภปรายผล5.1 ผลการสรางและพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ 1025.2 ผลการศกษาผลสมฤทธทางความรและความคดเหนของนกทองเทยว 104

บทท 6 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ6.1 สรปผลการวจย 1106.2 ขอเสนอแนะจากการวจย 1116.3 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 112

บรรณานกรม 113ภาคผนวก ก. 118ภาคผนวก ข. 120ภาคผนวก ค. 123ประวตผวจย 136Executive Summary 137

ช

สารบญตาราง

ตาราง หนา1. เขตการปกครองต าบลเกาะเกรดจ าแนกเปนเนอทและหลงคาเรอน 152. พนทต าบลเกาะเกรด 203. จ านวนโรงงานเครองปนดนเผาในต าบลเกาะเกรด จ าแนกตามหมบาน 214. รายละเอยดกจกรรมเชงนเวศดานประวตศาสตรและวฒนธรรม จ าแนกตามวตถประสงค พนท ขนาด รปแบบ และผลกระทบทอาจเกดขน 355. ความแตกตางระหวางพนททวไปกบพนทเชงนเวศ 426. ขอจ ากดของสอความหมายของแตละประเภท 537. คาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของขอสอบจ าแนกเปนรายขอ 848. ผลการทดสอบและความแปรปรวนของคะแนนรวม (S2) ของแบบทดสอบความร 869. ผลการประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ ฯ 90 โดยกลมแกนน าทองถน และผทรงคณวฒ10. จ านวนรอยละของแกนน าทองถนและผทรงคณวฒเกยวกบคมอสอความหมาย 92 เพอการทองเทยวเชงนเวศฯ11. จ านวนรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามลกษณะทวไป 9512. การเปรยบเทยบผลสมฟทธทางความรกอนและหลงการใชคมอสอความหมาย เพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด 9713. ผลการประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศของนกทองเทยว 98 เปนกลมตวอยาง จ าแนกเปนจ านวนรอยละและฐานนยม14. ความคดเหนของกลมตวอยางทมตอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯ 10115. วเคราะหคาความแตกตางรายขอของคะแนนสอบกอนและหลงการใชคมอสอ 122 ความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดของกลมตวอยาง

สารบญภาพ

ภาพ หนา

1. กรอบแนวคดในการวจย 72. แผนทจงหวดนนทบร 123. แผนทแสดงเขตการปกครองต าบลเกาะเกรด 154. แผนทแสดงแหลงทองเทยวบนเกาะเกรด 305. แผนทแสดงศกยภาพของพนทเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด 366. แสดงองคประกอบของการทองเทยวเชงนเวศ 417. แผนภาพแสดงขนตอนการด าเนนการวจย 80

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร) / 1

บทท 1บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา

การทองเทยวเปนกจกรรมทมความสมพนธตอคณภาพของมนษย ทรพยากร สงแวดลอมทางธรรมชาต วฒนธรรม และประวตศาสตร ซงไมสามารถแยกตวออกจากการพฒนาทางเศรษฐกจดานอนๆได กระบวนการทองเทยวไดพฒนาจนเกดเปนสาขาหนงในระบบเศรษฐกจทมผซอ ผขาย หรอผใหบรการ จนขยายตวเปนอตสาหกรรมการทองเทยว(Tourism Industry)ทกอใหเกดรายไดแกประเทศอยางตอเนอง ดงนนจากผลกระทบเนองจากภาวะวกฤตทางเศรษฐกจท เกดขนอยางรนแรงเมอกลางป พ.ศ.2540 นโยบายสงเสรมอตสาหกรรมการทองเทยวจงไดกลายเปนนโยบายส าคญนโยบายหนงของรฐบาลทมขนเพอกระต นภาวะทางเศรษฐกจ เพราะ อตสาหกรรมการทองเทยวแมจะไดรบผลกระทบจากภาวะทางเศรษฐกจแตกเปนอตสาหกรรมทฟนตวไดเรวสามารถทดแทนภาวะชะงกงนทางเศรษฐกจไดด สรางรายไดแกประเทศจากการ เดนทางมาเยอนประเทศไทยของนกทองเทยวตางชาตกอใหเกดการหมนเวยนของการจบจาย จากนกทองเทยวชาวไทยทเดนทางทองเทยวภายในประเทศ กอใหเกดการจางงานมากขน ตลอดจนท าใหเกดอาชพใหมๆขนมากมาย สามารถชวยพฒนาและสรางความส าคญใหกบเศรษฐกจระดบภาคไดรวดเรวกวาอตสาหกรรมประเภทอนดงนนภาครฐบาลจงไดมการจดท า แผนพฒนาการทองเทยวขนเพอใหการพฒนาการทองเทยวเปนไปอยางมประสทธภาพโดยค านงถงการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไปพรอมกนดวย โดยแผนพฒนาการทองเทยวนไดจดท าขนตามกรอบของแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8 (พ.ศ.2540-2544) ทใหความส าคญกบการพฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหมความมนคงและเสรมสรางความแขงแรงของชมชน ใหชมชนมสวนรวมในการใชประโยชนและดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมความสมบรณเพอการพฒนาทยงยนตอไป และเพอใชศกยภาพดานการ ทองเทยวของประเทศและวฒนธรรมทองถนเปนปจจยส าคญตอการแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

อารธร มณวรรณ บทน า / 2

การทองเทยวเชงนเวศ(Ecotourism) เปนแนวทางหนงซงเปนทยอมรบในหลายประเทศแลววาสามารถชวยสงเสรมและพฒนาการทองเทยวใหเปนไปอยางยงยนได การทองเทยวเชงนเวศในทนหมายถงการเดนทางทองเทยวในแหงใดแหงหนง โดยมวตถประสงคเพอการศกษา ชนชมและเพลดเพลนไปกบทศนยภาพ สภาพธรรมชาต สภาพสงคม วฒนธรรมและวถชวตของคนในทองถนบนพนฐานของความร และความรบผดชอบตอระบบนเวศภายใตการจดการอยางมสวนรวมของทองถน (การทองเทยวแหงประเทศไทย,2538:11) ซงมจดมงหมายเพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาต และสภาพแวดลอมของแหลงทองเทยวอยางเขมงวด โดยการเปลยนแปลงพฤตกรรมของนกทองเทยวและผทเกยวของในการจดการใหมคณสมบตพนฐาน หรอพฤตกรรมไปในทศทางทเหมาะสมกบการอนรกษและการพฒนาอยางยงยน ดงนนองคประกอบทส าคญยงของกระบวนการทองเทยวเชงนเวศคอ การใหการศกษา โดยมงเนนการสรางจตส านก ความรสกและการปฎบตตนทเหมาะสมอยางมความรบผดชอบตอทรพยากรการทองเทยวและสภาพ แวดลอม (การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2542) ซงจ าเปนตองไดรบความรวมมอจากทกหนวยทเกยวของโดยเฉพาะจากนกทองเทยวและชมชนทองถนเนองจากบคคลดงกลาวเปนผทเขาไปสมผสกบของแหลงทองเทยวอยางใกลชด ปญหาสงแวดลอมทเกดจากการทองเทยวสวนใหญ มสาเหตส าคญมาจากการเพมขนของนกทองเทยว และพฤตกรรมของนกทองเทยวทขาดความรบผดชอบและจตส านกทดตอสงแวดลอม สงผลใหแหลงทองเทยวมคณคาและความงดงามนอยลง ดงนนการสงเสรมใหนกทองเทยวมพฤตกรรมการทองเทยวไปในแนวทางการทองเทยวเชงนเวศจงเปนการปองกนและสามารถแกไขผลกระทบดานลบจากการทองเทยวตอสงแวดลอมลงได อกทงยงสงผลใหเกดการอนรกษทรพยากรการทองเทยวทยงยนอกดวย (สทธ มโนธรรมพทกษ,2541:2)

การใหความรและแนวทางปฎบตตนทถกตองเหมาะสมจงเปนปจจยส าคญส าหรบการทองเทยวเชงนเวศ วธการใหความรประการหนงคอการจดโปรแกรมการสอความหมายแกนก ทองเทยว ซงถอวาเปนกญแจส าคญทสามารถใชลดผลกระทบดานลบทจะเกดขนแกแหลง ทองเทยวได แมจะไมสามารถก าจดผลกระทบดานลบใหหมดไป แตหากไมมกระบวนการใหการศกษาเพอสรางความรความเขาใจในสงแวดลอมและทรพยากรการทองเทยวแลว การสราง จตส านกทดตอการอนรกษยอมยากทจะเกดขน และการทองเทยวทเกดขนนนไมอาจกลาวไดวาเปนการทองเทยวเชงนเวศ ซงการสอความหมายนนนอกจากจะชวยใหขาวสารขอมลและความรทถกตองเกยวกบแหลงทองเทยวแลวยงชวยใหนกทองเทยวเขาใจวธการอนรกษทรพยากรการ ทองเทยวทถกตองดวย


การจดโปรแกรมการสอความหมายแบงออกเปนหลายวธการ เชน การจดศนยบรการ นกทองเทยว การจดนทรรศการ การจดเสนทางเดนศกษาธรรมชาต การจดท าอปกรณโสต แผนปาย แผนพบ โปสเตอร และคมอสอความหมาย ซงคมอสอความหมายมความไดเปรยบกวาการสอความหมายวธอนคอ ไมใชเงนทนในการผลตสง ไมสนเปลองบคลากรทใหบรการ สามารถใชซ าไดและไมตองการสถานทเฉพาะในการใชในขณะทสามารถใหความรแกนกทองเทยวได ทงในขณะทองเทยวภายในแหลงทองเทยวและภายนอกแหลงทองเทยว (การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2540)

เกาะเกรดเปนแหลงทองเทยวอกแหงหนงทนกทองเทยวใหความสนใจเขาไปทองเทยวเปนจ านวนมาก โดยเฉพาะในวนหยดสดสปดาหทมจ านวนนกทองเทยวโดยเฉลยไมนอยกวา 1,000 คน(องคการบรหารสวนต าบลเกาะเกรด, 2542) สาเหตส าคญทท าใหนกทองเทยวใหความสนใจเขาไปเทยวชมในพนทเกาะเกรดเนองจากระยะทางทอยไมไกลจากกรงเทพมากนก สามารถเดนทางเขาถงไดสะดวก มสถานททองเทยวทส าคญทางประวตศาสตร โบราณสถาน และ วฒนธรรมของชมชนชาวมอญซงเปนชมชนเกาแกทกอตงมาตงแตสมยกรงศรอยธยาเปนราชธาน เปนเวลาไมนอยกวา 350 ป ความนาสนใจของชมชนชาวมอญเกาะเกรดสบเนองมาจากการเปนชาตพนธเกาแกทเจรญรงเรองมาตงแตโบราณ มวฒนธรรมประเพณทมความเปนเอกลกษณและยงคงรกษาไวไดสบทอดมาจนปจจบน อกทงเกาะเกรดยงเปนแหลงเครองปนดนเผางานหตถกรรมพนบานชาวมอญเอกลกษณของจงหวดนนทบรทมชอเสยง จากองคประกอบตางๆดงกลาวท าใหหนวยงานหลายฝายไดแก สวนราชการตางๆในจงหวดนนทบร ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและการทองเทยวแหงประเทศไทย มงหวงทจะพฒนาเกาะเกรดใหเปนแหลงทองเทยวทยงใหญของจงหวดนนทบรและของประเทศไทย โดยมงจะพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวเชงนเวศในดานวฒนธรรมของชาตพนธมอญ (ส านกงานพฒนาชมชนปากเกรด, 2540)

จากการประเมนศกยภาพของพนทเกาะเกรดเพอการทองเทยวเชงนเวศของปรศนา มชฌมา(Prisana Mutchima, 2000) โดยพจารณาจากความส าคญของปจจยตางๆไดแก วฒนธรรมประเพณของชมชน ประวตศาสตรและโบราณคด ศลปกรรม ทศนยภาพ ความเปนธรรมชาตและความสะดวกในการเขาถงพบวาแหลงทองเทยวบนเกาะเกรดโดยทวไปมศกยภาพในการเปนแหลงทองเทยวเชงนเวศแบงออกเปน 3 ระดบคอ แหลงทองเทยวทมศกยภาพเพอการทองเทยวเชงนเวศสงไดแก กวานอามาน หรอหมบานเครองปนดนเผา วดปรมยยกาวาส และบรเวณวดเสาธงทอง แหลงทองเทยวทมศกยภาพเพอการทองเทยวเชงนเวศปานกลางไดแก บรเวณ วดไผลอม วดฉมพล


และวดปาเลยไลย สวนแหลงทองเทยวทมศกยภาพเพอการทองเทยวเชงนเวศต าไดแกบรเวณวดศาลากล และพนทเกษตรกรรม

ในระยะกอนหนาทจะมการพฒนาเกาะเกรดใหเปนแหลงทองเทยวเชงนเวศดาน วฒนธรรมของชาตพนธมอญ เกาะเกรดถกบรรจอยในแผนเพอพฒนาการทองเทยว กทม. และปรมณฑลโดยการทองเทยวแหงประเทศไทยเปนครงแรกในป พ.ศ.2534 ระบถงการพฒนาเกาะเกรดไวในสวนของการพฒนาแหลงทองเทยวจงหวดนนทบร โดยเปนขอเสนอการพฒนาทส าคญของจงหวดมจดมงหมายเพอสงเสรมใหเกาะเกรดเปนแหลงทองเทยวทางน าทส าคญในเสนทางการลองเรอ กรงเทพ-ปทมธาน-อยธยา จากแผนพฒนาการทองเทยวเกาะเกรดดงกลาวไดกระตนใหชาวชมชนเกาะเกรดมความกระตอรอลนทจะมสวนรวมและชวยเหลอกนในการด าเนน กจกรรมตางๆทางการทองเทยว ท าใหชมชนมรายไดเพมขนจากการจ าหนายสนคาและการบรการนกทองเทยว กอใหเกดการพฒนาอาชพดงเดมในทองถน เชน การปนเครองปนดนเผา การขายอาหารและสนคาการเกษตรกรรม ซงสงผลดเปนอยางยงตอเศรษฐกจโดยรวมของชมชน แตในขณะเดยวกนการพฒนาโดยเนนมตทางเศรษฐกจเปนส าคญนกอใหเกดผลกระทบดานกายภาพ สงคม และวฒนธรรมของเกาะเกรดหลายประการเชน การเปลยนรปแบบของบานเรอนรมน าและรมทางเทาเปนรานขายอาหาร และรานขายของทระลก การเปลยนแปลงรปแบบเครองปนดนเผาซงเปนเอกลกษณเฉพาะถนเพอตอบสนองความตองการของนกทองเทยว การกระจกตวของ นกทองเทยวในบางบรเวณของเกาะเกรดทกอใหเกดปญหาอนตามมา สาเหตส าคญอยางหนงทกอใหเกดผลกระทบดานลบอนเนองมาจากการทองเทยวบนเกาะเกรดคอ การขาดความรของมคคเทศกและนกทองเทยวทท าใหกจกรรมการทองเทยวเกาะเกรดเปนเพยงการมาเพอชมทวทศน ซอของฝากกลบบานและรบประทานอาหาร (Sightseeing Shopping and Eating) นกทองเทยวไดรบเพยงความสนกบนเทงโดยไมไดรบรถงคณคาทแทจรงของเกาะเกรดอนไดแก ประวตความเปนมาของชมชน สภาพสงคม วฒนธรรม ประเพณ และวถชวตของทองถนซงเปนจดมงหมายส าคญของการทองเทยวเชงนเวศ(เอด ภรมย, 2542)

การทจะรกษาทรพยากรการทองเทยวทส าคญเชนเกาะเกรดนใหคงความเปนเอกลกษณไวไดตลอดไปนน จ าเปนตองมการสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศอยางจรงจง โดยเฉพาะดานการใหความรความเขาใจ และสรางจตส านกเกยวกบสภาพทางประวตศาสตร และวฒนธรรมแกนกทองเทยว ซงปจจบนชมชนเกาะเกรดเองกมการด าเนนการไวบางโดยการจดท าโปรแกรมการสอความหมาย เชนศนยบรการนกทองเทยว ปายสอความหมาย สอสงพมพ เชนแผนปลวและแผนพบ แต


อยางไรกตามโปรแกรมการสอความหมายทมอยบนเกาะเกรดบางรายการกยงมขอจ ากดโดยเฉพาะสอสงพมพ พบวามเพยงแผนปลวทใหรายละเอยดเลกนอยในเชงแนะน าสถานททองเทยวบางแหงโดยเนนแหลงซอหาของฝาก และแหลงจ าหนายของทระลกบนเกาะเกรดเทานน สวนหนงสอคมอประกอบการทองเทยวซงเปนสอทใหรายละเอยดในเรองตางๆไดดกวา และนกทองเทยวสามารถพาเพอประกอบการวางแผนการทองเทยวและศกษาดวยตนเองนนยงไมม

ดงนนผวจยจงมความสนใจทจะพฒนาหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยว เชงนเวศบนเกาะเกรดขน เนองจากหนงสอคมอเปนสอสงพมพขนาดเลกทสามารถใหรายละเอยดของเกาะเกรดในรปของค าบรรยาย แผนท ภาพประกอบแหลงทองเทยว ปฎทนการทองเทยวตลอดจนค าแนะน าตางๆ เพอค านวยความสะดวกในการศกษาเรยนรของนกทองเทยว ใหความรในเรองของการหลกเลยงการท าลายทรพยากรการทองเทยวพรอมทงกระตนใหเกดกจกรรมการทองเทยวเชงนเวศอนๆ มความสะดวกในการพกพาและเลอกเวลาอาน ซงความรทนกทองเทยว ไดรบจากหนงสอคมอจะท าใหนกทองเทยวเขาใจคณคาทแทจรงของเกาะเกรดเกดจตส านก ความรสก และการปฏบตตนทเหมาะสมอยางมความรบผดชอบในการทองเทยว ซงในขนตอนการสรางและพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศดงกลาว ผวจยไดจดใหชมชนทองถนเขามามสวนรวมดวย เนองจากชมชนทองถนเปนเจาของกจกรรมการทองเทยวทเกดขนในพนท ดงนนการเปดโอกาสใหชมชนทองถนมสวนรวมในการสรางคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดทงดานรปแบบของคมอ การก าหนดเนอหา การเสนอกจกรรมทางวฒนธรรมและการทองเทยวในพนท จะท าใหคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศทสรางและพฒนาขนนน มความเหมาะสมทงดานการเปนสอความร เปนสอกระตนใหเกดพฤตกรรมการทองเทยวทเหมาะสม และเปนสอกระตนใหเกดกจกรรมการทองเทยวเชงนเวศ รปแบบใหมๆขนบนเกาะเกรด ซงจะสามารถจะชวยลดผลกระทบดานลบจากนกทองเทยวตอทรพยากรการ ทองเทยวลงไดเปนการสงเสรมคณคาทรพยากรตามลกษณะทเปนอยในปจจบน โดยไมไดเปลยนแปลงสภาพโครงสรางใดๆอนจะท าใหเกาะเกรดสญเสยความนาสนใจ อกทงยงเปนการสรางความเขาใจทถกตองในแหลงทองเทยวใหแกนกทองเทยว อกทงเกดประโยชนและสรางความภาคภมใจตอชมชนทองถนท าใหเกดการสงเสรมและการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนบนเกาะเกรดตอไป


1.2 กรอบแนวคดในการวจยการพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด มแนวความคด

หลกในการวจยคอ การศกษารายละเอยดและการรวบรวมขอมลทเกยวของกบการทองเทยว เชงนเวศขอมลเกยวกบเกาะเกรดในดานตางๆ เพอน ามาใชในการสรางและพฒนาหนงสอคมอ สอความหมายโดยผานกระบวนการมสวนรวมของชมชนทองถนเพอใหค มอสอความหมาย ทพฒนาขน



1.3 สมมตฐานการวจย

การใชหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดจะท าใหนก ทองเทยวมความรเพมขน

1.4 วตถประสงคการวจย

1. เพอพฒนาหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดแบบมสวนรวมของชมชนทองถน

2. ศกษาประสทธภาพของหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบน เกาะเกรด และความคดเหนของนกทองเทยวทมตอหนงสอคสอความหมายทผลตขน

1.5 ขอบเขตการวจย

1. การวจยครงนจ ากดเฉพาะพนทบนเกาะเกรด จ.นนทบร2. กลมตวอยางส าหรบการวจยครงน คอนกทองเทยวชาวไทยทสนใจเขาไปทองเทยวบน

เกาะเกรด3. หนงสอคมอสอความหมายทผวจยสรางขน เปนหนงสอเลมเลกมเนอหาเนนการสอ

ความหมายสภาพโดยทวไปของเกาะเกรด วฒนธรรม และประวตศาสตร บรเวณแหลงนนทนาการบนเกาะเกรดทนกทองเทยวเขาไปเทยวชม

1.6 นยามศพททใชในการวจย

เกาะเกรด หมายถง เกาะทถกลอมรอบดวยแมน าเจาพระยา เปนชอเกาะทมฐานะเปนต าบลหนงในจ านวน 12 ต าบล อ.ปากเกรด จ.นนทบร

คมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ หมายถง หนงสอเลมเลกทจดท าขนเพอเปนสอในการใหความรใชส าหรบใหนกทองเทยวพกพาระหวางการทองเทยวมเนอหาเพอสอความหมายสภาพโดยทวไปของเกาะเกรดสภาพทางวฒนธรรมและประวตศาสตรบรเวณแหลง


นนทนาการบนเกาะเกรด ค าแนะน าเพอการอนรกษทรพยากรการทองเทยว และเปนสอกระตนใหเกดกจกรรมการทองเทยวเชงนเวศ

การทองเทยวเชงนเวศ หมายถง การทองเทยวอยางมความรบผดชอบในแหลงธรรมชาตทมเอกลกษณเฉพาะถนและแหลงวฒนธรรมทเกยวเนองกบระบบนเวศ สงแวดลอมและการทองเทยวโดยมกระบวนการเรยนรรวมกนของผทเกยวของภายใตการจดการอยางมสวนรวมของชมชนทองถนเพอมงใหเกดจตส านกตอการรกษาระบบนเวศอยางยงยน

การมสวนรวม หมายถง การกระท าอยางใดอยางหนงโดยทประชาชนไดเขาไปเกยวของในการด าเนนกจกรรมนนเพอรวมกนเสนอความคดเหน รวมปฏบตกจกรรม ตดตามประเมนผลเพอใหเกดการพฒนาและการเปลยนแปลงไปในทศทางทตองการ

ชมชนทองถน หมายถง กลมคนทอาศยอยในเขตพนทเกาะเกรดตดตอกนเกนกวา 1 ป

นกทองเทยว หมายถง นกทองเทยวชาวไทยทเขามาทองเทยวบนเกาะเกรดซงมความรในระดบของการอานหนงสอออก เขยนหนงสอได และมไดพ านกอยบนเกาะเกรด

ประสทธภาพของหนงสอคมอสอความหมาย หมายถง ผลทไดจากการใชหนงสอคมอสอความหมายของนกทองเทยวภายหลงจากการทองเทยวเสรจสนลง ซงวดไดจากการประเมน คณภาพของหนงสอคมอโดยใชแบบทดสอบความรของนกทองเทยวโดยเปรยบเทยบความ แตกตางระหวางคะแนนแบบทดสอบกอนและหลงการใชหนงสอคมอสอความหมาย และการเปลยนแปลงของกจกรรมการทองเทยวบนเกาะเกรด และการเปลยนแปลงดานอนทเกยวของกบการทองเทยวซงวดไดโดยการสงเกตและสมภาษณประชากรเปาหมาย(Focus Group)

1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดตนแบบหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด2. นกทองเทยวไดรบความรความเขาใจเกยวกบสภาพโดยทวไป สภาพทางวฒนธรรม

และประวตศาสตรบนเกาะเกรดกอใหเกดจตส านกทด การปฏบตตนทเหมาะสมและมความ รวมมอในการอนรกษทรพยากรการทองเทยวตามหลกการของการทองเทยวเชงนเวศ


3. เปนแนวทางส าหรบผสนใจในการพฒนาหนงสอคมอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศโดยกระบวนการมสวนรวมของทองถนในพนทอน

บณทตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร) /11

บทท 2ทบทวนวรรณกรรม

ในการพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดใหมคณภาพทดนน ผวจยไดศกษาและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของดงตอไปน

2.1 ความรเกยวกบเกาะเกรด2.2 แนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงนเวศ2.3 แนวคดเกยวกบการสอความหมาย2.4 แนวคดเกยวกบคมอ2.5 แนวคดเกยวกบความร2.6รายงานการวจยทเกยวของ

2.1 ความรเกยวกบเกาะเกรดในการพฒนาหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดผวจย

ศกษาและรวบรวมขอมลทวไปของเกาะเกรดในดานตางๆ ดงตอไปน

2.1.1 ประวตความเปนมา พนทเกาะเกรดแตเดมนนเปนแผนดนทยนเปนแหลมตดตอเปนผนเดยวกนกบ

ฝงของต าบลเกาะเกรด อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบรในปจจบน โดยมแมน าเจาพระยาไหลผานไปตามสวนโคงของแหลม จงเรยกชอตามสภาพพนททเปนแหลมยนออกไปวา “บานแหลม”

ตอมาในป พ.ศ.2264 สมยสมเดจพระเจาอยหวทายสระแหงกรงศรอยธยาโปรดเกลาฯใหขดคลองขนทางทศตะวนออกเพอเปนทางลดเรยกวา “คลองลดเกรด” คลองนมความกวางประมาณ12 เมตร มประโยชนเปนแหลงน าส าหรบการเกษตรและเปนแหลงน าใชเพอการอปโภคบรโภคแตกระแสน าเจาพระยาไดเปลยนทศทางการไหลคอไหลเขาคลองลดเกรดมากขน ความแรงของกระแสน ากดเซาะตลงท าใหคลองขยายกวางขนจนกลายเปนแมน าลดเกรด ท าใหบานแหลมมสภาพเปนเกาะกลางแมน าอยางชดเจน สวนของแมน าทไหลตามแนวโคงของเกาะ ถกเรยกวา “แมน าออมเกรด”

อารธร มณวรรณ ทบทวนวรรณกรรม /12

ชอทใชเรยกเกาะเกรดในชวงแรกคอ“เกาะศาลากล” ซงปรากฏหลกฐานอยในโฉนดทดนทออกในสมยรชกาลท 5 เปนชอทเรยกตามชอวดบนเกาะคอวดเกาะศาลากล ตอมาเมอตงอ าเภอปากเกรด เกาะศาลากลจงไดเลอนฐานะเปนต าบลเรยกวา ต าบลเกาะเกรด เกาะนจงไดชอวา“เกาะเกรด” มาจนปจจบน

ภาพท2 แผนทจงหวดนนทบรทมา : กรมการผงเมอง


ชมชนบนเกาะเกรดเปนชมชนทมความเจรญมาตงแตปลายสมยกรงศรอยธยา สงเกตไดจากวดตางๆทสรางขนบนเกาะเนองจากเปนวดทสรางขนตงแตสมยกรงศรอยธยา แตละวดจงนบวาเปนโบราณสถานทสวยงามแตกตางกบวดในบรเวณใกลเคยงอยางเหนไดชด(วนย ภมพทกษกล: 2537)

จากประวตอนยาวนานของการตงถนฐานทอย ผทอาศยบนอยบนเกาะแหงนจงมความเปนมาเกยวของกบประวตศาสตรโดยเฉพาะคนไทยเชอสายมอญทรจกกนทวไปในชอมอญเกาะเกรด มอญเปนชาตพนธเกาแกทเจรญรงเรองมากวา 3,000 ป มทงภาษาพดและภาษาเขยนเปนของตนเอง มวฒนธรรมหลากหลายทยงคงรกษาไวไดและสบทอดมาจนถงปจจบน เดมชาวมอญมถนฐานอยบรเวณทางเหนอของประเทศอนเดยแตไดอพยพเขาสแหลมอนโดจนของดนแดนสวรรณภมหรอแหลมทองทางทศตะวนตก บรเวณลมแมนาอระวดและสาละวน ตงประเทศมอญขนเมอป พ.ศ.1268 มเมองหงสาวดเปนเมองหลวง จนกระทงป พ.ศ.2300 พระเจาอลองพญากษตรยพมาตเมองหงสาวดได ชาวมอญจงสญสนอานาจแยกยายเปนชนกลมนอยอพยพไปอยตามทตางๆ สวนหนงไดอพยพขามาพงพระบรมโพธสมภารพระเจาอยหวของประเทศไทย

ชาวมอญทอาศยอยในอาเภอปากเกรดอพยพมา 2 ครง ครงแรกในชวงป พ.ศ.2310-2325 ในสมยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช ตงถนฐานกระจดกระจายอยตามทองถนตางๆในแขวงเมองนนทบรจนถงสามโคกตงแตบางตะนาวศรไปถงปทมธาน ครงท2 ในป พ.ศ.2358 สมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย เชอวาชาวมอญทอาศยอยบนเกาะเกรดอพยพมาในครงนโดยเขามาตงถนฐานอยบรเวณวดเสาธงทอง ออมเกรดมาจนถงวดฉมพลในลดเกรดเรยกวาหมบานชาวมอญ ในระยะแรกมทงหมด 3 หมบาน หมบานทอยดานแมนาออมเกรดเรยกวา “บานออม” หมบานทอยดานแมนาลดเกรดม 2 หมบาน คอ“บานบน” และ “บานลาง”

ชาวมอญทอพยพเขามาอยในประเทศไทยแมวาจะมความแตกตางจากคนไทยทงทางดานเชอชาตและวฒนธรรมประเพณ แตคนไทยและคนมอญกมสมพนธภาพเหนยวแนนตอกนเปนอนด ทาใหเกดการผสมผสานทงทางดานศลปวฒนธรรมและเชอชาต ดานเชอชาตเกดเปนคนไทยเชอสายมอญมาจนถงปจจบน สวนการผสมผสานดานศลปวฒนธรรมทาใหเกาะเกรดกลายเปนแหลงผลตเครองปนดนเผาชนด ซงงานหตถกรรมพนบานของชาวมอญททากนมาแตโบราณจนเปนงานศลปะทมชอเสยงมากในปจจบนไดแก การทาเครองปนดนเผาโดยเฉพาะหมอนาลายวจตร (องคการบรหารสวนตาบลเกาะเกรด, 2540)


2.1.2 สภาพแวดลอมปจจบนเกาะเกรดเปนเกาะขนาดใหญมแมน าเจาพระยาลอมรอบ พนดนมความอดม

สมบรณเนองจากแมน าเจาพระยาไดพดพาเอาโคลนตมมาทบถมในบรเวณนสามารถท าการเกษตรไดตลอดป บรรยากาศสวนผลไมบนเกาะเกรดรมรนนาเทยวชม สภาพชมชนเปนชมชนทรวมตวกนอยางหนาแนน มวถชวตแบบชาวบานรมน าทวไปในภาคกลาง ชมชนชาวไทยเชอสายมอญบนเกาะเกรดมวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณเปนเอกลกษณของตนเองสบทอดมาจนปจจบนเชน ศลปหตถกรรมเครองปนดนเผามอญโบราณทยงคงมการอนรกษไวทหมบานชางปนหรอทเรยกวา “กวานอามาน” ซงเปนแหลงผลตเครองปนดนเผาทมชอเสยงแหงหนงของประเทศ

2.1.3 ลกษณะทางกายภาพ1) ทตง ขนาด และอาณาเขตเกาะเกรดมฐานะเปนต าบลหนงใน 12 ต าบล ของอ าเภอปากเกรดจงหวดนนทบร

อยหางจากทวาการอ าเภอปากเกรดประมาณ 2 กโลเมตร เกาะเกรดมขนาด 4.12 ตารางกโลเมตรหรอ 2,489 ไร

มอาณาเขต ดงนทศเหนอ ตดตอ ต าบลคลองพระอดม อ าเภอปากเกรดทศใต ตดตอ ต าบลทาอฐ อ าเภอปากเกรดทศตะวนออก ตดตอ ต าบลปากเกรด อ าเภอปากเกรดทศตะวนตก ตดตอ ต าบลออมเกรด อ าเภอปากเกรด

2) การแบงเขตการปกครองต าบลเกาะเกรดอยในการปกครองสวนภมภาค ขนอยกบอ าเภอปากเกรด จงหวด

นนทบร โดยแบงพนทออกเปน 7 หมบาน มก านนและผใหญบานซงไดมาจากการเลอกตงของราษฎรในทองถนเปนผดแลต าบลเกาะเกรด แบงเขตการปกครองออกเปน 7 หมบาน ดงแสดงในตารางท 1


ตารางท 1 เขตการปกครองต าบลเกาะเกรดจ าแนกเปนเนอทและหลงคาเรอน

หมบาน เนอท (ไร) หลงคาเรอน1.2.3.4.5.6.7.

บานลดเกรดบานศาลากลนอกบานศาลากลในบานคลองสระน าออยบานทาน าบานเสาธงทองบานโองอาง

38028073930754053

190

17415814699

20514275

รวม 2,489 989ทมา: ส านกงานพฒนาชมชนปากเกรด (2540)

ภาพท 3 แผนทแสดงเขตการปกครองต าบลเกาะเกรด


3) ลกษณะภมประเทศลกษณะภมประเทศของเกาะเกรดเปนเกาะลอมรอบดวยแมน าเจาพระยาม

ลกษณะเปนทราบลมน าทวมถงเหมาะส าหรบการเกษตรกรรม เกษตรกรสวนใหญท าสวนผลไมในอดตเคยท านา ลกษณะพนทกลางเกาะเปนทราบลมไลระดบพนทลงยงบรเวณพนทรมแมน าซงเปนทลมต า มกเกดน าทวมเรอกสวนไรนาเปนประจ าโดยเฉพาะในฤดน าหลาก ระหวางเดอนกนยายนถงเดอนพฤศจกายน (วนย ภมพทกษกล, 2537)

4) ลกษณะภมอากาศสภาพภมอากาศของเกาะเกรดเปนแบบรอนชนหรอมรสมเมองรอน ฝนตกชกใน

ฤดฝนท าใหเกดอทกภยในบางป ในฤดแลงสภาพพนดนไมแหงแลงมากนกเพราะลอมรอบดวยแมน าเจาพระยา อดมดวยสวนไมผล ไมยนตน ท าใหสามารถเกบความชมชนไดตลอดทงป

5) แหลงน าเกาะเกรดไมประสบปญหาเรองแหลงน าธรรมชาตและปรมาณน าทน ามาใชเพอ

การอปโภคและบรโภคในชวตประจ าวนหรอเพอการเกษตรในฤดแลง เพราะเปนพนทถกลอมรอบไปดวยแมน าเจาพระยา แตพนทของเกาะเกรดมปญหาในเรองคณภาพน าของแมน าเจาพระยาทใชเพอการอปโภคและบรโภค เพราะผลจากการตรวจสอบคณภาพน าทไหลผานเกาะเกรดในปพ.ศ.2538 โดยกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข พบวาปญหาคณภาพของน าคอ ปรมาณโคลฟอรม และฟคลโคลฟอรม แบคทเรย (43.9%) ปรมาณโลหะหนก เชน ตะกว (5.2%) และไนโตรเจน (12.3%) นอกจากนยงมปรมาณสกปรกของบโอด(BOD)ทเกนคามาตรฐาน ปรมาณออกซเจนทละลายน า(DO)ต ากวามาตรฐาน (38.6%) คณภาพแหลงน าจดอยในประเภทท 4(สบสข ลละบตร, 2543)

นอกจากเกาะเกรดจะลอมรอบไปดวยแมน าเจาพระยาแลว ยงมคคลองตามธรรมชาตทแตกแขนงจากแมน าเจาพระยาเขาไปตามพนทในหมบานตางๆทง 7 หมบาน มจ านวน 8 คลอง ไดแก คลองวดฉม คลองวดปรมยยกาวาส คลองศาลากล คลองชมพลาย คลองโตะด าคลองสระน าออย คลองวดจนทร และคลองวดไผลอม และมแหลงน าใตดนเปนบอน าบาดาลขนาดใหญในหมท 6 และหมท 7


6) การคมนาคมและการเขาถง ทางรถโดยสารประจ าทาง

รถโดยสารปรบอากาศ ปอ.5 (ปากเกรด-วงเวยนใหญ) ปอ.6 (ปากเกรด-พระประแดง) ปอ.356 (ปากเกรด-ดอนเมอง)

รถโดยสารธรรมดา 32(วดโพธ-ปากเกรด) 33(สนามหลวง-ปทมธาน) 51(ทาน าบางโพ-ปากเกรด) 52(สถานรถไฟบางซอ-ปากเกรด) 150(ปากเกรด-เดอะมอลลบางกะป) 356(ปากเกรด-ดอนเมอง) 359(นนทบร-ปากเกรด) 150ทางดวน(ปากเกรด-ม.ราม1)วงบรการเฉพาะเชา-เยนนอกจากนยงมบรการรถตถงทาน าปากเกรดอกหลายสาย

ทางเรอบรการเรอขามฟาก มทาเรอ 2 แหง คอ

1) ทาเรอวดสนามเหนอ-วดปรมยยกาวาส หม 7 สภาพทาเรอแขงแรงด มเรอ2 ล า และวง 2 ล า เฉพาะในชวงเวลาท างาน คอ เวลา 6.00-8.30 น. และ 16.30-18.30 น. เทานนเพราะคนใชบรการมาก เวลาอนๆวงบรการเพยงล าเดยว เรมบรการตงแตเวลา5.30-21.30น.อตราคาบรการคนละ 2 บาท สวนชวงเวลา 21.00-21.30 น. คาบรการคนละ 5 บาท

2) ทาเรอวดกลางเกรด-วดฉมพล หม 2 สภาพทาเรอแขงแรงและมนคงกวาสวนระยะเวลาบรการและอตราคาบรการจะคลายคลงกบทาเรอวดสนามเหนอ

การเดนทางไปทาเรอขามฟากทงสองน สามารถใชบรการจกรยานยนตรบจางหรอจกรยานสามลอ โดยเรยกไดบรเวณขางหางสรรพสนคาจสโก อ.ปากเกรด ระยะทางระหวางหางสรรพสนคาจสโกถงทาเรอวดสนามเหนอประมาณ 300 เมตร อตราคาบรการคนละ 3บาท สวนระยะทางถงทาเรอวดกลางเกรดประมาณ 700 เมตร อตราคาบรการคนละ 5 บาท

บรการเรอหางยาวการใหบรการเรอหางยาว ม 2 ลกษณะ คอ บรการรบสงผโดยสารโดยมเวลา

ออกทแนนอนและบรการแบบเชาเหมาล าทาเรอหางยาวทส าคญของปากเกรด ม 2 ทา คอ1) ทาวดบอ มเรอหางยาวโดยสารประจ าทาง เวลาออกประมาณครงชวโมง

ตอ 1 ล า ในชวงเชาและเยนทมคนใชบรการมากกจะออกมากตามจ านวนคน เรอหางยาวมขนาดใหญสามารถจผโดยสารไดประมาณ 30 คน อตราคาโดยสาร 5 บาทตลอดสาย

เรอหางยาวทาเรอนมเสนทางประจ าคอ ออกจากทาวดบอผานไปทางตอนเหนอของเกาะเกรด ผานหม 7, หม 6, หม 5, และหม 4 เรอยไปถงทาวดใหญสวางอารมณของอ าเภอออมเกรด


2) ทาสขาภบาล เรอหางยาวททานสวนใหญจะมขนาดเลก-กลาง สามารถจผโดยสารไดประมาณ 10-12 คน ระยะเวลาในการออกไมแนนอนขนอยกบจ านวนผโดยสาร แตสวนใหญออกถกวาทาเรอวดบอซงออกเปนเวลา มเสนทางประจ าคอ จากทาสขาภบาลผานลงมาทางทศใต เขาแมน าลดเกรด ผานหม 7, หม 1, หม 3 และหม 4 ไปสนสดททาเรอต าบลทาอฐ

บรการเรอดวนเจาพระยามบรการเฉพาะวนอาทตยจากทามหาราช-เกาะเกรด คาบรการผใหญ 220

บาท เดก 150 บาท

สวนการเดนทางภายในเกาะใชทางเทาเปนหลกโดยมทางเทาคอนกรตกวางประมาณ 1.50 เมตร สรางประมาณป พ.ศ.2520 เปนทางเทาเลกๆลดเลาะไปตามพนทสวน ทางเทานจะขนานไปกบล าน าเจาพระยาและอยใกลรมน ามากในหมท 1, 5, 6 และ 7 เนองจากเปนทางเทาสาธารณะทมขนาดเลกท าใหรถยนตไมสามารถแลนบนเกาะได นอกจากรถจกรยานและจกรยานยนต สวนใหญชาวบานทมอายจะใชวธการเดนไปตามเสนทางสาธารณะรอบเกาะ

7) การใชประโยชนทดนและมาตรการควบคมอาคาร7.1 ตามกฎกระทรวงฉบบท 99 (พ.ศ. 2533) ออกตามความในพรบ.การผงเมอง

พ.ศ.2518 ก าหนดใหการใชประโยชนทดนบรเวณเกาะเกรดเปนประเภทพนทชนบทและเกษตรกรรม(พนทสเขยว) มขอก าหนดคอใหใชประโยชนเพอการเกษตรเปนสวนใหญ โดยใหใชพนทเพอเกษตรกรรมหรอเกยวของกบเกษตรกรรม การสาธารณปโภคและสาธารณปการโดยไมนอยกวารอยละ 85 ของทดนประเภทนในแตละบรเวณและหามใชประโยชนทดนเพอกจกรรมตามทก าหนดดงตอไปน

- จดสรรทดนเพอประกอบการพาณชยหรอประกอบอตสาหกรรม- โรงงานทกประเภท เวนแตโรงงานทประกอบกจการโดยไมเปนมลพษตอชม

ชนหรอสงแวดลอม

ลกษณะการใชประโยชนทดนของพนทเกาะเกรดแบงออกเปน 8 ประเภท (ส านกงานทดนปากเกรด, 2538) มรายละเอยดดงน

1. การใชทดนเพออยอาศย ลกษณะการใชทดนตามการจดของทางราชการเปนไปตามลกษณะการตงถนฐาน แบงเปน 3 ประเภท คอ


1.1 ทอยอาศยประเภทหนาแนน ลกษณะบานเรอนแตละหลงอยชดตดกนมาก บรเวณบานมพนทไมมากนก ลกษณะของบานสวนใหญเปนบานไม และมบางสวนเปนบานครงตกครงไม รปแบบการตงถนฐาน เรยงรายกนไปตามถนนสาธารณะ โดยเฉพาะในหมท1 และหมท 7 รมแมน าลดเกรด และในหมท 6 ทางดานตะวนออกเฉยงเหนอของเกาะ

1.2 ทอยอาศยหนาแนนนอย บานในลกษณะนเปนบานไมประเภทบานเดยวทมบรเวณบานและมรวรอบขอบชด บานแตละหลงปลกอยใกลกนในลกษณะเครอญาต หรอมความสนทสนมกน โดยมเปนกลม ๆ ประมาณ 5-10 หลงคาเรอน แตละกลมมระยะหางกนพอสมควร และการตงถนฐานเกาะกลมกนอยตามรมน ารอบเกาะเกรด ในหม 2, 3 และ 4

1.3 ทอยอาศยเบาบาง เปนบานเดยวปลกอยในพนทสวนของตนเอง ลกษณะบานเปนบานไม ไมมรวลอมรอบบรเวณบานการเกาะกลมของทอยอาศยประเภทนอาจพบไดบางเนองจากเปนบานของญาตพนองและมกไมเกน 2-3 หลงอยในบรเวณเดยวกน การตงถนฐานแบบเบาบางนมกระจายไปทกหมบานของต าบลเกาะเกรด

2 การใชทดนเพอการเกษตรกรรม นบเปนพนทมากทสดประมาณ 1,268 ไรหรอ รอยละ 50.66 ของพนทบรเวณเกาะเกรด (ตารางท 2)

การใชทดนเพอการเกษตรนแมจะครอบคลมพนทมากทสด แตผลผลตทไดกลบอยในเกณฑต าเนองจากสวนสวนใหญมอายมาก เจาของสวนขาดแรงงานในการปรบปรงดแลจงปลอยใหเตบโตเองตามธรรมชาต รวมทงปญหาน าทวมเกอบทกป ท าใหการประกอบอาชพนมแนวโนมลดลงเรอยๆ


ตารางท 2 พนทเกษตรกรรมต าบลเกาะเกรด

หมบาน พนทเกษตรกรรม (ไร) รอยละ1234567

155170582153208

--

12.213.445.912.116.4

--

รวม 1,268 100.0ทมา : องคการบรหารสวนต าบลเกาะเกรด, 2542

3. การใชทดนเพออตสาหกรรม มโรงงานอตสาหกรรมเครองปนดนเผาจ านวน ทงสน29 แหง อยในพนทของหมท 1, 2, 5, 6 และ 7 การใชทดนประเภทน มพนททงหมดประมาณ54 ไร ในปจจบนบรเวณทมโรงงานเครองปนดนเผามากทสดคอ หมท6 ชางปนเครองปนดนเผาสวนใหญเปนคนไทยเชอสายมอญซงไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษ โรงงานเครองปนดนเผาจดเปนอตสาหกรรมขนาดเลกหรออตสาหกรรมในครวเรอน มจ านวนแรงงานไมเกน 5 คนถง16 คน ผลตภณฑสวนใหญไดแก กระถางตนไม ครก และงานศลปะสวยงาม


ตารางท 3 จ านวนโรงงานเครองปนดนเผาในต าบลเกาะเกรด จ าแนกตามหมบาน

หมบาน จ านวน (แหง) รอยละ1234567

111--2

123

37.93.5--

6.941.410.3

รวม 29 100.0ทมา: องคการบรหารสวนต าบลเกาะเกรด, 2542

4. การใชทดนเพอการพาณชกรรม การใชทดนประเภทนไมเดนชดนกเนองจากไมมลกษณะของยานการคา ซงลกษณะการคาและรานคาตาง ๆ ภายในเกาะเกรด เปนเพยงรานเลกๆ อยในบรเวณบานพกอาศย มการจ าหนายของทระลก สนคาเบดเตลดเลกนอย และอาจขายอาหารควบคกนไป ซงในปจจบน มนกทองเทยวเพมมากขน ท าใหมรานคาประเภทดงกลาวเพมมากขนไมนอยกวา 45 รานขนไปกระจายไปตามทางเทาสาธารณะรอบเกาะ ซงจ านวนรานคามมากในหมท 1, 6 และ 5 ตามล าดบ บนเกาะเกรดไมมรานคาขนาดใหญ หรอตลาดสด เพราะประชาชนในเกาะสามารถเดนทางไปจบจายสนคาจากพนทใกลเคยง คอ บรเวณปากเกรดไดโดยสะดวก

5 การใชทดนประเภทสถาบนราชการ ไดแกสถานอนามยต าบล 2 แหง ในหมท 2 และหมท 6 ศนยเอนกประสงคในหมท 2 และสถานสงเคราะหหญงบานเกรดตระการในหมท 2 รวมพนทประมาณ 18 ไร คดเปนรอยละ 0.72 ของพนทบนเกาะเกรด

6. การใชทดนประเภทสถาบนการศกษา แบงไดเปนศนยเดกเลกหมท 5 เนอท1 ไร โรงเรยนอนบาลเอกชน หมท 1 เนอท 2 งาน โรงเรยนวด ระดบประถมศกษา รวม 3แหง โรงเรยนมธยมศกษา 1 แหง (ม.1-ม.3) และทอานหนงสอพมพประจ าหมบานจ านวน 4แหง 7. การใชทดนประเภทศาสนสถาน มทงหมด 7 วด รวมเนอท 79 ไร คดเปนรอยละ 3.17 ของการใชทดนบนเกาะทงหมด ไมมศาสนสถานประเภทอน ๆ อนง วดปาเลไลยในหมท 1 ปจจบนไดกลายเปนวดรางไปหมดแลว ปลอยใหโบสถและเจดยผพงไปแทบหมดสน


วดมะขามทองในหมท5มพนทของวดคงอย มศาลาและพระประธานทสรางภายหลง แตไมมโบสถ และพระสงฆจ าพรรษา

8. ทรกรางวางเปลา ทเหนเดนชด มประมาณ 150 ไร หรอคดเปนรอยละ6.03 ของพนททงหมด พนทดงกลาวอยบรเวณกลางเกาะเกรด ซงบรเวณนแตเดมเปนพนทท านาปลกขาวแตตองเลกไปในทสด เพราะปญหาระบบชลประทานประกอบกบไมคมคากบการลงทน การท านาบนเกาะเกรดจงไดเลกไปในทสด

7.2 มาตรการควบคมอาคาร ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยก าหนดเขตควบคมการกอสรางบรเวณเกาะเกรดไว 3 บรเวณคอ

บรเวณท 1 นบจากรมตลงของเกาะเกรดเขาไปในรศมรอบเกาะ 100 เมตรหามกอสรางอาคารทมความสงเกนกวา 9 เมตร

บรเวณท 2 นบจากบรเวณท 1 เขามา 100 เมตรรอบเกาะหามกอสรางอาคารทมความสงเกน 16 เมตร

บรเวณท 3 ในรศม 100 เมตรจากเขตวดปรมยยกาวาส วดเสาธงทอง วดศาลากน วดไผลอมและวดฉมพล หามกอสรางอาคารทมความสงเกนกวา 9 เมตร

การควบคมความสงของอาคารมจดประสงคเพอไมใหการกอสรางอาคารบดบงทศนยภาพอนงดงามตลอดจนศลปกรรมของวดเกา และเพอใหการพฒนาพนทเปนไปอยางมระเบยบแบบแผน ซงสระส าคญของประกาศควบคมอาคารฉบบนเสมอนประกาศตปดกนการลงทน โครงการพฒนาทดนและอาคารสงตางๆไมใหเกดขนบนเกาะเกรด

2.1.4 ลกษณะทางสงคมและวฒนธรรม1) การตงถนฐานลกษณะการตงถนฐานของประชากรในเกาะเกรดตงแตอดตถงปจจบน สวนใหญ

ตงบานเรอนอยอยางหนาแนนบรเวณรอบๆเกาะรมแมน าเจาพระยา ซงเปนวถชวตของชาวไทยภาคกลางตงแตอดต ประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมจงมกเลอกท าเลทตงบานเรอนอยใกลบรเวณรมแมน าเพราะสามารถน าน ามาใชในการเพาะปลก อปโภคบรโภคในชวตประจ าวนสะดวกในการถายเทของเสยลงแมน าล าคลอง และใชเสนทางคมนาคมทางน าเปนหลกดวย แสดงใหเหนคณคาและประโยชนในการตงบานเรอนรมน า การตงบานเรอนบรเวณเกาะเกรดสามารถแบงไดเปน 2 ลกษณะคอ


1. การตงบานเรอนแบบเกาะตวยาวตามรมน า แยกเปน 2 ฝงโดยยดแนวทางเทารอบเกาะเปนหลกคอ ฝงรมแมน าและรมทางเทาดานใน บานเรอนฝงรมน าจะมทาน าเฉพาะของแตละบาน ตวบานปลกชดกนเปนกลมมซอยเลกๆแยกเขาถงรมน าเปนชวง ลกษณะเฉพาะอยางหนงของการปลกเรอนรมน าทพบในชมชนชาวมอญเทานนคอ การหนดานสกดของเรอนออกสแมน าซงตางจากชาวไทยทจะหนหนาเรอนออกสแมน า ท าใหเรอนของชาวมอญหนขวางกบล าน าอยเสมอจนเปนสาเหตใหเกดค าเรยกชาวมอญวา“มอญขวาง”ขน สวนบานทปลกรมทางเทาดานในจะเหมอนกบบานเรอนปกตในชมชนชนบททแตละบานมบรเวณไมมากนก มรวกนเฉพาะบาน และมพนทเลกนอยส าหรบปลกผกสวนครว ลกษณะการเกาะกลมของทอยอาศยมกรวมกนอยใกลสถานทส าคญตาง ๆ เชน วด โรงเรยน และโรงงานเครองปนดนเผา เปนชมชนเลกๆภายในมรานคาขายอาหาร และรานขายของช า

2. การตงถนฐานแบบกระจายตามพนทท ากน เนองจากอาชพสวนใหญของประชากร คอ อาชพเกษตรกรรม ดงนนจงตงบานเรอนกระจายไปตามพนทสวนของตนเพอสะดวกในการดแลผลผลตและบ ารงรกษาสวนผลไม

ลกษณะการตงถนฐานดงกลาวท าใหเกดสภาพสงคมแบบชวยเหลอเกอกลกน และรจกกนภายในกลมละแวกบานของตนเอง จากประวตของเกาะเกรดซงกลาวถงการเปนพนทอาศยของชาวมอญทอพยพเขามาสวนมากตงถนฐานอยในบรเวณหม 1, 6 และ 7 ของเกาะเกรด ชาวมอญรนปจจบนสวนใหญเกดทนหรออาศยอยนานกวา 10 ป โดยถอเปนคนดงเดมของพนท คนกลมนสวนใหญมความรสกรกพนทเนองจากอยมานาน กรรมสทธทดนกไดมรดกตกทอดกนมา อกสวนเปนคนทเพงเขามาอยอาศยบรเวณนจากเหตผลทางสงคมคอการแตงงาน และเหตผลทางเศรษฐกจคอมารบจางในโรงงานเครองปนดนเผา ลกจางสวนใหญเปนแรงงานจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

2) ประชากรประชาชนทองถนต าบลเกาะเกรด มจ านวนประมาณ 6,200 คน เปนชาย 2,956

คน เปนหญง 3,244 คน มจ านวนครวเรอน 1,215 ครวเรอน ความหนาแนนเฉลย 1,473 คนตอตารางกโลเมตร ประชาชนทองถนเชอสายมอญ รอยละ 43 สวนใหญอาศยอยในหมท 1, 6 และ7 สวนหมท 2, 3, 4 และ 5 เปนประชากรเชอชาตไทย ไทย-จน รอยละ 42 และไทย-อสลามรอยละ 15 (องคการบรหารสวนต าบลเกาะเกรด, 2542)


3) ศาสนาประชาชนในต าบลเกาะเกรดสวนใหญ คอ รอยละ 85 นบถอศาสนาพทธ สวนท

เหลอ รอยละ 15 นบถอศาสนาอสลามซงอาศยอยในพนทหม 4 (องคการบรหารสวนต าบลเกาะเกรด, 2542)

บนเกาะเกรดมศาสนสถานอยหลายแหงเปนศาสนถานประเภทวด มจ านวน 7แหง ลวนเปนวดทสรางขนในสมยกรงศรอยธยาทงสน สวนใหญไดรบการบรณะในสมยกรงรตน-โกสนทร วดเหลานไดแก วดปรมยยกาวาส วดไผลอม วดเสาธงทอง วดฉมพล วดปาเลไลยวดศาลากล และวดมะขามทอง (ปจจบนเปนพนทวางเปลา อยในการดแลของกรมการศาสนา)วดเหลานเปนศนยรวมแหงศรทธาของพทธศาสนกชน เปนแหลงศลปกรรมทองถนทเปนมรดกทควรคาแกการอนรกษ

4) วฒนธรรมชมชนวฒนธรรมประเพณของประชากรในต าบลเกาะเกรด มลกษณะรปแบบเชนเดยว

กบวฒนธรรมประเพณของประชาชนในภาคกลางของประเทศ แตทเหนแตกตางและโดดเดนเปนเอกลกษณของเกาะเกรดไดแกวฒนธรรมประเพณของชาวไทยเชอสายมอญซงอาศยอยมากในบรเวณหมท 1, 6 และ 7 ชาวไทยเชอสายมอญบนเกาะเกรดยงคงรกษาขนบธรรมเนยมประเพณของตนไวไดมากเชน ประเพณสงกรานตมการตงโรงทาน แหขาวแช ท าบญกลางบาน สวนในวนออกพรรษามการฟอนร า เลนดนตร การละเลนพนบานเชน เลนสะบา เลนเพลงเรอ ตลอดจนมภาษาพดเปนของตนเอง

2.1.5 สภาพทางเศรษฐกจเกษตรกรรมการเกษตรกรรมทเปนอาชพดงเดมของเกษตรกรบนเกาะเกรดมาตงแตสมย

โบราณไดแก การท านา และการท าสวนไมผลไมยนตน ตอมาเกดปญหาการผนน าเขาพนท ขาดแรงงานดานการเกษตร ผลผลตทไดมราคาต าไมคมกบการลงทน ท าใหอาชพท านา ท าสวนไดลดปรมาณลงอยางมาก ปจจบนแทบจะไมมการประกอบอาชพนเลย พนทเกษตรกรรมเดมจงกลายเปนทรกรางวางเปลา

อตสาหกรรมเกาะเกรดถกก าหนดใหเปนพนทสเขยวเพอการเกษตรกรรม หามมโรงงานอต

สาหกรรม ยกเวนอตสาหกรรมทไมกอใหเกดมลภาวะแกพนทไดแกอตสาหกรรมเครองปนดนเผา


ผผลตสวนใหญไดแกชมชนครวเรอนมอญทมอาชพปนครก ภาชนะ และหมอน าลายวจตร เนองจากความงดงามซงมเอกลกษณเฉพาะท าใหหมอน าลายวจตรของเกาะเกรดไดเปนตราสญลกษณประจ าจงหวดนนทบร ตอมาอตสาหกรรมเครองปนดนเผาขยายตวไปในหมชาวไทย เกดโรงงานทสามารถผลตเพอการสงออกตางประเทศ จ านวนโรงงานอตสาหกรรมเครองปนดนเผามจ านวนเพม (วนย ภมพทกษกล : 2537) โรงงานอตสาหกรรมสวนใหญตงอยภายในชมชนพกอาศยบรเวณชมชนหนาแนนรมน าเจาพระยาตงแตบรเวณทามะขามทองในหม 5 ถงบรเวณใกลสถานสงเคราะหหญงบานเกรดตระการในหม 2 แนวโนมของอตสาหกรรมเครองปนดนเผาเรมเปลยนเปนการปนกระถางตนไมกนมากขนตามความตองการของตลาดในปจจบน อยางไรกตามเครองปนดนเผาประเภทครกและหมอน าลายวจตรกยงมปรากฏใหเหนอยแตมนอยมากเพราะหาชางฝมอยาก เพราะเปนงานหตถกรรมทประณตใชเวลาและฝมอสง ถอวาเปนงานศลปะทสามารถสงเสรมเปนสนคาทระลกประจ าเกาะเกรดไดเปนอยางด ปจจบนการปนประเภทนจะมอยเฉพาะบานปาบญศรหมท 6 บานปาอลสาหมท 1 และตงแสดงทศนยวฒนธรรมหมท 7 เทานน

2.1.6 การทองเทยวความโดดเดนของกจกรรมการทองเทยวบนเกาะเกรดเกดจากการเปนชมชนมอญ

ทมชอเสยงในการท าเครองปนดนเผา มวดเกาแกทงดงามดวยศลปกรรมมอญ อดมสมบรณดวยส ารบกบขาวแบบมอญและขนมหวานหลากชนด รวมถงงานประเพณส าคญทมเอกลกษณตางจากทองถนอนๆในละแวกใกลเคยง เชน ประเพณสงกรานตเกาะเกรด ประเพณตกบาตรทางน าประเพณท าบญออกพรรษา

ส าหรบผทชอบทองเทยวทางน ามเรอทองเทยวพาชมทศนยภาพ 2 ฝงแมน ารอบเกาะเกรดชมวดเกา สวนผลไม ซอผลตผลทางการเกษตร อาหารทองถน และงานหตถกรรมตางๆเปนของฝาก

1) ประเภทของการทองเทยวบนเกาะเกรดการทองเทยวบนเกาะเกรดแบงเปน 3 ประเภท คอ1. ประเภทธรรมชาต ไดแกการนงเรอชมทศนยภาพรอบเกาะ การขจกรยาน

หรอเดนชมธรรมชาตภายในเกาะ เทยวชมสวนผลไม2. ประเภทศลปวฒนธรรมประเพณพนบาน ไดแกการเทยวชมแหลงเครองปน

ดนเผา การเทยวชมวถชวตชาวบาน การเทยวงานประเพณทส าคญตามเทศกาลตาง ๆ3. ประเภทประวตศาสตร ไดแกการเทยวพพธภณฑวดปรมยยกาวาสและวด

ตาง ๆ บนเกาะเกรด


กลาวโดยสรปไดวา ปจจบนประเภทการทองเทยวบนเกาะเกรดม 3 ประเภท คอ ธรรมชาต ศลปวฒนธรรมประเพณพนบาน และประวตศาสตร โดยมกจกรรมการทองเทยวคอ การลองเรอ หรอเดนชมทวทศนของเกาะเกรด เทยวชมวดและแหลงผลตเครองปนดนเผา ซอของฝาก ซงไดแก เครองปนดนเผา หรอ ผลผลตทางการเกษตรกลบบาน และรบประทานอาหารพนถนจากรานอาหารบนเกาะเกรด (Sightseeing Shopping and Eating)

2) สงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยวสงอ านวยความสะดวกดานสาธารณปโภคบนเกาะเกรดมอยเพยงพอแลว ยงขาด

เพยงถงรองรบขยะซงมจ านวนนอย ท าใหมการทงขยะเกลอนกลาดบางครงท าใหเกดความสกปรกไมนาด (สบสข ลละบตร, 2543)

การเดนทางมาสเกาะเกรด นกทองเทยวสามารถมาไดทงทางรถยนตและทางเรอ(รายละเอยดในการเขาถง) นอกจากนนกทองเทยวทสนใจนงเรอเทยวรอบเกาะสามารถเชาเรอไดททาน าปากเกรดโดยคดคาบรการเปนชวโมง คอ 1 ½ ชวโมง 350 บาท

2 ชวโมง 400 บาท3 ชวโมง 500 บาท

หรอตดตอเรอชาวบานทอยบนเกาะเกรดทอเชดชยการชาง มเรอบรการดงน เรอยนตขนาด 10 คน ราคา 500 บาท / 2 ชวโมง เรอยนตขนาด 20 คน ราคา 800 บาท / 2 ชวโมง เรอยนตขนาด 30 คน ราคา 1,500 บาท / 2 ชวโมง

หรอใชบรการเรอน าเทยวรอบเกาะททาน าวดปรมยยกาวาสซงมเวลาออกเปนรอบไดอตราคาบรการ ผใหญทานละ 40 บาท เดก (อายต ากวา 12 ป) 20 บาท ใชเวลาประมาณ 30-45 นาทตอรอบ

ส าหรบนกทองเทยวทตองการเดนชมเกาะ สามารถเดนชมสถานทตางๆไดภายในเวลา 1 ½ - 2 ชวโมง ทางเทารอบเกาะเปนทางคอนกรต รมทางเทาจะมรานขายอาหาร และรานขายของทระลกเปนระยะ


3) รปแบบการเขามาทองเทยวของนกทองเทยวรปแบบการน าเขามาทองเทยวเกาะเกรดของนกทองเทยวสวนใหญ เปนแบบไป

เชา-เยนกลบ (Day visit) ไมมการพกแรมคางคน(overnight lodging) เพราะเกาะเกรดอยใกลกรงเทพมหานคร นกทองเทยวสามารถกลบเขาพกทพกในกรงเทพฯ ได

4) ปรมาณนกทองเทยวนกทองเทยวสวนใหญเดนทางมาเกาะเกรดในชวงวนหยดสดสปดาหโดยเฉลยไม

นอยกวา 1,000 คน และนยมเดนทางมามากเปนพเศษในชวงเทศกาลส าคญของเกาะเกรด เชนงานประเพณสงกรานต ประเพณออกพรรษา ประเพณแหน าหวาน เปนตน (องคการบรหารสวนต าบลเกาะเกรด,2542)

นกทองเทยวทเดนทางมาเกาะเกรดมทงนกทองเทยวชาวไทย และชาวตางประเทศโดยนกทองเทยวชาวไทย นยมเดนทางมากนเองกบเพอนหรอครอบครว สวนนกทองเทยวชาวตางประเทศจะเดนทางมาเปนกลมโดยมบรษทน าเทยวพามา

5) แหลงทองเทยว ประเพณ และงานศลปกรรมทนาสนใจ

1. วดปรมยยกาวาส เปนพระอารามหลวงชนโทประเภทวรวหาร ตงอยในหมท 7เดมชอวดปากอาว เปนวดโบราณสรางมาตงแตสมยอยธยาถกทงเปนวดรางหลงจากเสยกรงศร-อยธยาครงท 2 จนกระทงป พ.ศ.2317 พระเจาตากสนมหาราชโปรดเกลาฯใหชาวมอญอพยพมาตงบานเรอนทเกาะเกรด พระสเมธาจารย(เถา) พระเถระผใหญฝายมอญไดรวบรวมผมจตศรทธาสรางวดขนใหม สรางเจดยทรงรามญชอเจดยรางกง รวมทงพระพทธไสยาสน และทานไดโปรดเปนเจาอาวาสองคแรกของวดน ตอมารชกาลท 5 โปรดใหบรณะวดใหมทงหมด ภายในพระอโบสถมศลปะแบบตะวนตกและตะวนออกผสมผสานไดอยางกลมกลนและสวยงาม สวนดานหลงพระอโบสถมพระเจดยองคใหญจ าลองแบบพระเจดยมเตา จากเมองหงสาวด วดนเปนวดทมความส าคญของชาวมอญ เพราะเปนทสถตยของสงฆราชฝายมอญคอพระสเมธาจารย และยงเปนทรวมท าบญในโอกาสส าคญ เชน วนท าบญออกพรรษา เปนตน มอญเรยกวดนวา “เพยะมเกยะเตง”

วดปรมยยกาวาส เปนวดทรกษาสมบตอนมคาทางดานพระพทธศาสนาไวไดมากเชนเครองสงเคดในงานพระบรมศพและในงานพระศพ ตลอดจนพระไตรปฎกภาษามอญทไดรบพระราชทานจากรชกาลท 5 ซงมเพยงแหงเดยวในประเทศไทย พระนนทมนนทพระประจ าจงหวดนนทบรกประดษฐานอยทวดนเชนกน


2. วดไผลอม ตงอยในหมท 6 สรางในสมยอยธยาตอนปลาย โบราณวตถภายในวดสวนใหญสรางในสมยอยธยา วดไผลอมถอเปนวดแรกทสรางขนในเกาะเกรด ตามประวตของวดระบวาในปพ.ศ.2318 พระยาเจง ตนตระกลคชเสน ผน าชาวมอญอพยพเหนวาอโบสถทสรางอยยงไมเสรจสมบรณ จงไดสรางใหเสรจสมบรณ ตอมาอ าแดงตนไดมาท าการบรณะอโบสถ วดนไดรบพระราชทานวสงคามสมาเมอวนท 29 สงหาคม 2446 วดไผลอมมชอเรยกเปนภาษามอญวา “เพยะโต”

อโบสถวดไผลอมมลกษณะงดงามมาก หนาบนไมจ าหลกลายดอกไม เสาอโบสถมคนทวยและบวหวเสาทงดงาม หนาอโบสถมเจดยขนาดยอมรปทรงแปลก 2 องค ฐานสเหลยมยอมมไมสบสอง องคระฆงเปนรปบาตรคว ามยอดทรงกลมประดบลายปนปนอยางงดงาม

3. วดเสาธงทอง ตงอยในหมท 6 เดมชอวดสวนหมาก สรางในป พ.ศ.2313 ไดรบวสงคามสมาในป พ.ศ.2319 สนนษฐานวาผสรางคอชาวมอญทอพยพเขามารนแรก ไดรบการปฏสงขรณในชวงตอนปลายรชกาลท 4 โดยเจาจอมมารดาอมพาในรชกาลท 2 กรมหมนภบาลบรรกษ และกรมขนวรจกรธรานภาพ เจาจอมมารดาอมพาเหนวาไมคอยมตนหมากแลวจงเปลยนชอวดใหมเปนวดเสาธงทอง เสาธงคอเสาประดบรปหงสสตวมงคลของชาวมอญ วดนรชกาลท 5เคยเสดจมาประทบแรมในป พ.ศ.2440 วดเสาธงทองมชอเรยกเปนภาษามอญวา “เพยะอาลาด”

เจดยของวดเสาธงทองเปนเจดยยอมมไมสบสองศลปะสมยอยธยา จดเปนเจดยทสงทสดของอ าเภอปากเกรด ตงอยบนฐานสเหลยมขนาดใหญมเจดยเลกเปนบรวารโดยรอบ 2 ชนตงอยดานหลงอโบสถ ภายในอโบสถมลายเพดานเปนลายทอง เขยนลายกรวยเชงงดงามมากขางโบสถมเจดยองคใหญ 2 องค องคหนงเปนเจดยทรงระฆงกลม อกองครปทรงแปลกมฐานสเหลยมองคระฆงท าเปนทรงกลมสงมพ ตวโบสถไดถกซอมจนไมเหนเคาเดมโดยเฉพาะทซมประต หนาตาง ซงของเดมมความสวยงามมาก บานประตหนาตางเขยนลายทองรดน าภาพตนนารผลไดถกทาสทบหมด พระประธานในโบสถเปนพระพทธรปปนปนปางมารวชยองคใหญปจจบนถกลกลอบโขมยไปแลว

4.วดฉมพล หรอวดฉมพลสทธาวาส ตงอยในหมท 1 เดมเรยกวดปาฝาย มผสนนษฐานวาพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย รชกาลท 2 ทรงเปนผปฏสงขรณและเปลยนชอวดเปนวดฉม ตามพระนามเดมของพระองค วดนมโบสถขนาดเลกแตงามมากและยงมสภาพเดมสมบรณแบบ หนาบนโบสถวดฉมพลคลายกบหนาบนวดสทศนมากแตมขนาดเลกกวา โดยเฉพาะลาย


จ าหลกรปพระจนทรทรงราชรถอยในรศมทรงกลมลายดอกไม ซมประตแบบมณฑป ซมหนาตางแบบหนานาง ฐานโบสถโคงแบบทองเรอส าเภา ดานเหนอของโบสถมเจดยรปทรงแปลก องคระฆงประดบกระจกส วดนมตกตาแบบจนหรออบเฉามาก ตวทส าคญเปนทวารบาลขนาดใหญอยขางประตก าแพงโบสถ 2 ตว อบเฉานมการน าเขามามากในชวงรชกาลท 2-3

5. วดปาเลไลย ตงอยในหมท 1 ขณะนกลายเปนวดรางและไปรวมเปนวดเดยวกบวดฉมพล ภายในโบสถยงพอใชไดสภาพทวไปยงดเวนแตหลงคาทช ารดมาก เพดานโบสถเขยนลายทองสวยงามมาก สภาพยงดอย บานประตเขยนลายทองรดน ารปเซยวกางหรอทวารบาลแบบจนทสวยงามมากแตปจจบนลายไดลบเลอนไปหมดแลว พระประธานเปนพระปางมารวชยสมฤทธขนาดหนาตกกวาง 3 ศอก ไดถกคนรายตดแขนและขโมยไปทงองคเชนกน

6. วดศาลากล หรอวดศาลากน ตงอยในหมท 3 ชาวบานเรยกวา “วดเกาะศาลากน”เปนวดเกาสรางปลายสมยอยธยา ชอวดสนนษฐานวามาจากชอของผสรางศาลาถวายวด คอเจาพระยารตนาธเบศร (กน) สมหนายกในสมยพระเจาตากสนถงรชกาลท 2 ปจจบนสงกอสรางภายในวดเปนของสรางใหมหมดแมแตศาลาทเจาพระยารตนธเบศรมาสรางไวจนไดชอวาวดศาลากนกไมปรากฏหลงเหลออย นอกจากเจดยหลงโบสถ 1 องค ซงเปนเจดยทสรางมาตงแตสมยอยธยาตอนปลาย

7. ศนยวฒนธรรมพนบานชาวมอญ ตงอยดานซายของวดปรมยยกาวาสหางจากวดประมาณ 100 เมตร เปนแหลงรวบรวมและจดแสดงภาชนะเครองปนดนเผาแบบมอญรปทรงตางๆโดยเฉพาะหมอน าลายวจตรทรวบรวมไวทงของเกาและของใหม นอกจากนยงเปนศนยจ าหนายสนคาเครองปนดนเผาดวย

8. หมบานเครองปนดนเผา หรอกวานอามาน ตงอยสองขางทางเดนรอบเกาะเกรดบรเวณหม 1,6 และ 7 เปนหมบานผลตเครองปนดนเผา ภาชนะของใชในชวตประจ าวน เชนกระถาง ครก โองน า เปนตน

9. สวนผลไม บรรยากาศของยานสวนในหมท 2, 3, 4 และ 5 ของเกาะเกรดยงคงมความรมรนและใหความเพลดเพลนในการเทยวชม รวมทงมผลไมรสชาตดใหเลอกซอดวย


ภาพท4 แผนทแสดงแหลงทองเทยวบนเกาะเกรด

10. ประเพณการจดลกหน ใชในงานศพพระมอญเทานนโดยไมมการแบงชนวรรณะของพระ เปนการจดรวมกนไปกบการจดดอกไมเพลง วดทเคยมชอเสยงในการจดลกหนไดแก วดสนามเหนอ (ตรงขามวดปรมยฯ ฝงปากเกรด) สามารถหาชมกระบอกลกหนและอปกรณการผลตไดทโรงท าลกหนใกลพระวหารวดปรมยยกาวาส

11. ประเพณสงกรานต (ปวอะหตะห) เปนเทศกาลทส าคญของชาวมอญ พธจะเรมจากการท าบญฉลองวนสงกรานต ซงประกอบดวยกจกรรมทส าคญ คอ การแหขาวแช แหน าหวานแหสงกรานต จบลงดวยการท าบญกลางบานและการร าเจาประจ าปของแตละหมบาน การเตรยมงานจะเรมกอนวนสงกรานตประมาณ 1 สปดาห มการเตรยมกวนขนมกาละแม กวนขาวเหนยวแดงหรอขาวเหนยวแกว ท า “คะนอม” หรอขนมจน ซงเปนอาหารของมอญแตโบราณเพอเตรยมท าบญดวย สงทขาดไมไดส าหรบอาหารทตองใชท าบญในวนสงกรานต คอ ขาวแช ชาวมอญเรยกวา “เปงซงกราน” นยมใสในหมอดนเผาท าใหขาวแชเยนและมกลนหอมนารบประทาน ชาวบานจะน าขาวแชนไปถวายพระสงฆทวดตงแตเชาตร ทต าบลเกาะเกรดจะมการจดเปนขบวนแห


เรยกวา แหขาวแช สวนทบานจะท าพธบชานางสงกรานตทมอญเรยกวา “มชหซงกราน” ดวยการสรางศาลเพยงตาหนาบานและน าขาวแชพรอมเครองบชามาวางไว

ในตอนเยนและเวลากลางคนจะมการละเลนตามหมบานตางๆ สวนมากจะจดเปนทเลนสะบามอญและการแสดงทะแยมอญ การเลนสะบาเปนการเปดโอกาสใหหนมๆสาวๆ ไดมโอกาสรจกสนทสนมกนโดยอยในสายตาของผใหญ

หลงวนท 15 เมษายนแลว จะมการแหนางสงกรานต ปลอยปลา เชนเดยวกบทพระประแดง แตทางเกาะเกรดจะมการแหน าหวานดวยการน าน าหวานบรรจขวดไปถวายพระตามวดตางๆ ซงจะมการมการจดขบวนแหกนอยางยงใหญ

ปวอะหตะหยงไมจบเพยงเทาน คนมอญยงคงท าบญและสนกสนานกนตอไปจนถงวนท าบญกลางบาน สรงน าพระ และแหหางหงส การท าบญกลางบานมอญเรยกวา “ปะหกาวยาอาโตหกวาน” การท าบญนจะท ากนในแตละหมบานเพอเปนสรมงคล มการเลยงพระในตอนเชาเมอท าบญกลางบานแลวการเฉลมฉลองการขนศกราชใหมจะมการท าบญตอเนองไปอกดวยการจดพธท าบญสรงน าพระ หลงจากการสรงน าพระแลวชาวบานจะมารวมกนแหหางหงสไปไวทวดหางหงสนจะท าดวยผาสคลาย ๆ ธง ยาวประมาณ 2-3 วา

เมอการท าบญใหทานตางๆ ผานมาจนถงวนสรงน าพระนแลว คนมอญกเชอวาความรมเยนเปนสขความเปนสรมงคลทงหลายจะมพรอมอยในบานและเปนของชาวบานทกคน

12. ประเพณท าบญออกพรรษาของมอญ เมอเทศกาลออกพรรษาใกลเขามา ทกบานจะเตรยมกวนขนมกระยาสารท หมกแปงท าขนมจน ตกแตงบานเรอนและวดวาอารามตางๆใหสะอาดสวยงามกวาปกต

คนมอญจะท าบญออกพรรษาตงแตวนขน 14 ค า เดอน 11 เปนตนไป จนถงวนแรม 1 ค า เดอน 11 จากนนจะมการท าบญเปนพเศษเปนวดๆไปตามวดทส าคญในทองท ในวนนนจะมการท าบญปดทอง ไหวพระเวยนกนไปวดละ 1 วน

ในวนพระขน 15 ค า เดอน 11 ซงเปนวนออกพรรษานน หลงจากมการท าบญตกบาตรทางน าในตอนเชาแลว ชาวบานจะจดส ารบอาหารไปถวายพระทวดปรมยยกาวาส พระสงฆจากวดตางๆบนเกาะเกรดจะเดนทางมาฉนเพลรวมกนทศาลาการเปรยญ เมอพระสงฆฉนภตตาหารเพลแลวจะเดนลงจากศาลาการเปรยญไปสพระอโบสถ ชาวบานจะนงเรยงรายทงสองขางทางเดนเมอพระเดนผานมากถวายธปเทยน การถวายของแดพระสงฆนทางอ าเภอปากเกรดนนทบร จะถวายธปและเรยกเปนภาษามอญวา “ชอนธป”


ในวนปดทองไหวพระของแตละวดนนจะมการท าบญเปนพเศษตางหากอยางหนงคอการตกบาตรขาวเมาทอด

13. เพลงเจาขาว เปนเพลงพนบานเกาแกของบานเกาะเกรด เปนเพลงทใชส าหรบบอกบญชกชวนใหคนท าบญรวมกนในเทศกาลทอดกฐน ซงเปนชวงเวลาทระดบในแมน าล าคลองเออลนตลง ชาวบานจะบอกบญทางเรอดวยการพายเรอไปตามหมบานตางๆ พรอมกบรองเพลงบอกบญเชญชวนผมจตศรทธารวมท าบญดวยกนแตปจจบนการละเลนเพลงเจาขาวไดหมดไป เนองจากมคนรายสวมรอยเปนผบอกบญบกขนโจรกรรมบานทอยรมน า

14. ร ามอญ เปนนาฏศลปทเกาแกอยางหนงของมอญและคงอยสบตอมาจนกระทงทกวนน ชาวมอญเรยกร ามอญวา “ปว-หะเปน” มไดในโอกาสงานมงคล เชน งานสมโภชทางพทธศาสนา หรองานฉลองตางๆ ตลอดจนในงานศพ โดยเฉพาะงานศพพระ ชาวบานจะนยมร าถวายหนาศพเพราะถอวาไดบญ

การร ามอญ ผร าจะอาศยจงหวะตะโพนมอญเปนหลก หนาทบของการตตะโพนมอญเมอลงจงหวะตทางหนาตะโพนดานใหญ ผร าจะทงมอลงใหพอดกบจงหวะตะโพนการเคลอนไหวตวของผร าจะท าโดยการเอนตวอยางออนชอยและกระเถบตวทละนอยตามจงหวะดนตร สวนใหญจะใชมอในการรายร าและเคลอนไหวตวนอยมาก ผร าจะเหยยดมอทงสองขางออกรายร าในทานงอยกบท

ผร ามอญเปนสตรแตงตวแบบมอญ โดยนงผาซนยาวกรอมขอเทา สวมเสอแขนกระบอกพาดสะไบไหลเดยวหรอคลองคอปลอยชายสะไบใหหอยอยขางหนาทงสองชาย จะใชสอะไรกไดแมแตในงานศพ เพราะคนมอญไมถอวาในงานศพตองแตงสด า

15. การร าเจาถอเปนงานประเพณทหมบานมอญถอปฏบตตงแตเมออยเมองมอญตงแตโบราณมาจนถงปจจบน การร าเจานถอวาเปนสวนหนงของงานสงกรานตมอญดวยกลาวคอ คนมอญจะถอวางานสงกรานตนนเปนเทศกาลประจ าป การท าบญจงจดอยางยงใหญและยดเยอหลายวน พธร าเจาประจ าปจะมในวนท าบญกลางบาน

การร าเจาของคนมอญถอเปนเครองท าใหจตใจของชาวบานกลาแขงเพอใหใชชวตไดอยางเปนสขและเปนการรวมท าบญในงานเทศกาลสงกรานต


16. งานศลปกรรม งานหตถศลปทสรางชอเสยงใหชาวไทยเชอสายมอญบนเกาะเกรดคอ งานฝมอชางแกะ อนไดแก ชางแกะดน และชางแกะกระดาษฝมอเยยมทท าสบทอดกนมานานเกนกวารอยปสงส าคญคอ เปนงานทท าดวยบญกรยาไมคดคาจางรางวลดวยมความศรทธาตอพระพทธศาสนาเปนทตง

งานแกะดน เปนลวดลายบนภาชนะของใชทท าขนเพอถวายพระสงฆและเจานาย เชน หมอใสน าทเรยกวาหมอกรนตหรอหมอน าลายวจตร ทแกะดนเปนลวดลายงดงามทงสามชนประกอบกนไดแก ตวหมอน ากนกลม ทรงน าเตา ทรงฟกทองหรอทรงอนๆ ฝาหมอ และฐานรองหมอทเปนลายฉลโปรง มชองใหลมผานไดเมอน าไปวางทใดจงไมท าใหกระดานทรองรบผเพราะความชน การตกแตงลวดลายหมอน าลายวจตรมทงสน 3 วธ นอกจากการแกะดนเปนลวดลายแลว ยงมการกดลายลงบนหมอน าดวยแมพมพ และการใชแมพมพกดลวดลายบนแผนดนบางๆทเตรยมไวแลวจงน าลายไปตดบนหมอน า หมอน าแตละใบอาจใชเพยงวธเดยว หรอหลายวธรวมกนกไดแตจะเนนการตกแตงทไหล ฐาน และฝาหมอน า เปนพเศษ ความงามเปนเลศของหมอน าลายวจตร เปนทเชดหนาชตาจนไดรบเลอกเปนสญลกษณตราประจ าจงหวดนนทบร

งานแกะกระดาษ คองานเครองกระดาษทชางไทยเชอสายมอญแกะกระดาษแลวดนลายดวยเครองมอพเศษเฉพาะตวของชาง แลวน าชนสวนตางๆมาประกอบกนเปนเหม(โลงศพพระมอญ) หงส ธงตะขาบ ปราสาท หรอฉากผนงตามทไดออกแบบไว ปจจบนหาชมงานแกะกระดาษไดทวดปรมยยกาวาส

งานแกะดนโลหะ เปนฉตรครอบพระบรมธาตมเตาทวดปรมยยกาวาส สรางดวยโลหะไรสนมมคณคาสงยงดวยลวดลายทางปรชญาธรรมของชาวไทยเชอสายมอญโดยเฉพาะ ไมไดเลยนแบบลวดลายทางราชส านกไทย หรอยอดฉตรเจดยธาตของพมาทซอมไวทางอาณาจกรลานนา

งานแกะขนมน าตาล เปนรปหงสหรอสงหมอญตวเลกๆ ขนาดพอค าทเคยใสกระดงวางขายในยานชาวมอญนน บดนไมพบวามวางขายอกแลว (ดรณนาถ นาคคง, 2540: 66-67)

18. อาหาร เกาะเกรดไดชอวาเปนทองถนทมฝมอในการประกอบอาหารอรอยและมลกษณะโดดเดนเฉพาะตว เพราะไดรบถายทอดความรดานอาหารมาจาก 2 กระแสหลกคออาหารมอญโบราณและอาหารชาววงกรงรตนโกสนทร (เอด ภรมย, 2542: 65)

อาหารมอญโบราณในเกาะเกรดทยงหารบประทานไดเปนปกตไดแก แกงกลวยดบแกงเขยวหวานยอดมะพราว ขาวแช เปนตน สวนอาหารชาววงทชาวเกาะเกรดท ารบ-ประทานกน


ทวไปในทองถนไดแก แกงมสหมน แกงบวน ย าใหญ และหมกรอบ เหตทชาวเกาะเกรดมฝมอในการท ากบขาวชาววงเนองจากเกาะเกรดเปนแหลงทพระมหากษตรยและพระบรมวงศานวงศในสมยกรงรตนโกสนทรใชเปนทพกระหวางทางเสดจประพาสพระราชวงบางปะอน รวมทงมการบ าเพญพระราชกศลทวดปรมยยกาวาสซงเปนวดหลวงอยเปนประจ า จงมการถายทอดวชาอาหารชาววงมาสชาวเกาะเกรดจนช านาญ

อาหารเกาะเกรดยงมอกหลายอยางเชน แกงสมมะตาด และหนอกะลา ซงเปนพชเฉพาะถนทนยมกนมากในหมนกทองเทยว ปจจบนหนอกะลามบทบาทในการเปนอาหารตอนรบนกทองเทยวสงมาก ทงทอดมนใสหนอกะลา กวยเตยวหนอกะลา และหนอกะลาสดทวางจ าหนายใหซอกลบบาน

19. การแตงกาย หญงชาวมอญแตงกายดวยเสอแขนยาวทรงกระบอก คอกลม นงผาซนมเชง หมผาสะไบเฉยง เกลาผมมวยรดดวยมะลรอย ทดดอกไมสดทหขางเดยวและสวมก าไลขอเทา ชายชาวมอญนงโสรงยาวกรอมเทา สวมเสอผาปาน คลองคอดวยผาขาวมา ถาไปวดจะใชผาขาวมาหมทบเสอแบบพาดสะไบไหลเดยว

2.1.7ศกยภาพของพนทเพอการทองเทยวเชงนเวศแหลงทองเทยวสวนใหญบนเกาะเกรดจดเปนแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร

และวฒนธรรมทมจดเดนอยทชมชนชาวมอญเกาะเกรดทยงคงรกษาความเปนเอกลกษณไวไดและสบทอดมาถงปจจบน ซงจากเหตผลดงกลาวท าใหหนวยราชการหลายฝายตางมงหวงทจะพฒนาเกาะเกรดใหเปนแหลงทองเทยวเชงนเวศดานวฒนธรรมของชาตพนธมอญ เพอพฒนาการทองเทยวบนเกาะเกรดใหเปนไปอยางยงยน(ส านกงานพฒนาชมชนปากเกรด,2540)

กจกรรมทเขาขายการทองเทยวเชงนเวศดานประวตศาสตรและวฒนธรรมบนเกาะเกรดแยกออกไดเปนหลายกจกรรม ซงแตละกจกรรมมวตถประสงค พนท ขนาด รปแบบ และผลกระทบทอาจเกดขนแตกตางกนออกไป ดงแสดงในตารางท4


ตารางท 4 รายละเอยดกจกรรมการทองเทยวเชงนเวศประวตศาสตรและวฒนธรรมบนเกาะเกรด จ าแนกตามวตถประสงค พนท ขนาด รปแบบ และผลกระทบทอาจเกดขน

กจกรรมการทองเทยว

วตถประสงค พนท ขนาด รปแบบ/อปกรณ

ผลกระทบทอาจเกดขน

1.ชมความงาม/ ความเกาแก มลกษณะเฉพาะ

-พกผอน-รจก/เรยนร-สมผสองค- ประกอบ

-โบราณสถาน วด

-เอกเทศ-กลมเลก-กลมใหญ

-ไมพกคางแรม-มมคคเทศก

-ขยะมลฝอย-ความแออดใน ชมชน

2.ศกษาประวต ความเปนมา

-ศกษาหา ความร-สมผสองค- ประกอบ

-ชมชน/วด-โบราณสถาน



-ขยะมลฝอย-ความแออดใน ชมชน

3.ชมงานศลปวฒน ธรรม

-ชนชม-เรยนร

-แหลงศลปะ(วด/ชมชน)



-ขยะมลฝอย-ความแออดใน ชมชน-ขดเขยน จบตอง

4.รวมกจกรรม เรยนรพฤตกรรม

-พกผอน-แลกเปลยน ถายทอด ประสบการณ

-เทศกาลงาน ประเพณ-บานหตถกรรม และศลปกรรม


-พกคางแรม-มมคคเทศก

-การเปลยนแปลงวฒนธรรม-การแลกเปลยนทไมครบถวน

5.ศกษาเรยนรของทะลกและสนคาพนเมอง

-เรยนร-ซอของ-ตอบสนอง ความตองการ

-บานหตถกรรม และศลปกรรม-รานขายสนคาพนถน พนถน



-ความแออดใน ชมชน-การเอารดเอาเปรยบ/หลอกลวง


ปรศนา มชฌมา (PRISANA MUTCHIMA, 2000) ไดประเมนศกยภาพของพนทเพอการทองเทยวเชงนเวศ โดยพจารณาจากความส าคญของปจจยตางๆ ไดแก วฒนธรรม ประเพณของชมชน ประวตศาสตร และโบราณคด ศลปกรรม ทศนยภาพ ความเปนธรรมชาต และความสะดวกในการเขาถง พบวาแหลงทองเทยวทมศกยภาพเพอการทองเทยวเชงนเวศสง คอ หมบานเครองปนดนเผา วดปรมยยกาวาส และวดเสาธงทอง แหลงทองเทยวทมศกยภาพเพอการทองเทยวเชงอนรกษปานกลาง คอ วดไผลอม วดฉมพล และวดปาเลไลย แหลงทองเทยว ทมศกยภาพเพอการทองเทยวเชงนเวศต า คอ วดศาลากล และสวนผลไม

ภาพท 5 แผนทแสดงศกยภาพของพนทเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด

2.1.8 ปญหาทพบสภาพปญหาโดยทวไปของเกาะเกรดแบงออกไดเปน 6 ขอ มรายละเอยดดงตอไปน1) ปญหาขาดการประชาสมพนธทดและมคคเทศกทมคณภาพ เปนปญหาส าคญทสด

ทเปนอปสรรคในการใหบรการการทองเทยวเชงนเวศเนองจากปจจบนเกาะเกรดมนกทองเทยวมาเทยวเปนจ านวนมาก โดยนกทองเทยวบางสวนโดยเฉพาะนกทองเทยวชาวตางประเทศเดนทางมา


กบบรษททวร แตบรษทเหลานนบางบรษทขาดความรพนฐานของทองถนไมเขาใจศลปวฒนธรรมดงเดม ขาดมคคเทศกทมคณภาพเพยงพอทจะอธบายใหนกทองเทยวเขาใจได (เอด ภรมย, 2542) ขณะเดยวกนนกทองเทยวกขาดความรความเขาใจในการทองเทยวเชงนเวศ สงผลตอพฤตกรรมของนกทองเทยวทงในแงการรกษาความสะอาด และการไมเขาใจวฒนธรรมประเพณของทองถน รวมทงในชมชนเกาะเกรดเองกขาดการประชาสมพนธถงแหลงทองเทยวอนบนเกาะเกรดทนอกเหนอจากบรเวณหมท 1, 6และ 7 ท าใหเกดการกระจกตวของนกทองเทยว ดงนนกจกรรมการทองเทยวจงเปนเพยงการไดมาชมทวทศนของเกาะกลางแมน าเจาพระยา ชมวดทสวยงาม ซอของฝากกลบบาน และรบประทานอาหาร (Sightseeing Shopping and Eating) นกทองเทยวไดรบเพยงความสนกสนานบนเทงโดยไมไดรบความรความเขาใจเกยวกบวฒนธรรมพนถนของเกาะเกรดอยางลกซงเพยงพอ ตามจดมงหมายส าคญของการทองเทยวเชงนเวศ 2) ปญหาผลกระทบจากปรมาณนกทองเทยวทมาเทยวชมเกาะเกรดเกดการกระจกตวของนกทองเทยว โดยเฉพาะในบรเวณหมท 1, 6 และ 7 ซงเปนทตงของวดปรมยยกาวาส หมบานเครองปนดนเผาและศนยวฒนธรรมพนบานชาวมอญ ซงการกระจกตวของนกทองเทยวจ านวนมากในบรเวณดงกลาวท าใหเกดปรมาณขยะและน าเสยเพมจากกจกรรมการบรโภค ขยะมลฝอยถกทงในททไมเหมาะสม ขยะลนถงเนองจากปรมาณถงขยะไมเพยงพอ

3) ปญหาการเปลยนแปลงรปแบบเครองปนดนเผา ซงเปนเอกลกษณเฉพาะของศลปวฒนธรรมชาวไทยเชอสายมอญบนเกาะเกรดเนองจากมการประยกตลวดลาย และปรบเปลยนรปแบบของเครองปนดนเผาเพอตอบสนองความตองการของนกทองเทยว มากกวาการค านงถงเอกลกษณของงานศลปหตถกรรมดงเดม รวมทงมการรบเครองปนดนเผาทผลตจากถนอนมาขายท าใหนกทองเทยวเกดความเขาใจคลาดเคลอนเกยวกบรปแบบเครองปนดนเผาทเปนเอกลกษณของเกาะเกรด

4) ปญหาระบบสาธารณปโภคดานขยะและน าเสย เนองจากเกาะเกรดยงไมมระบบบ าบดน าเสยตามมาตรฐานสขาภบาล การทงน าเสยเปนการทงลงสธรรมชาตโดยตรง สวนการจดการขยะทองคการบรหารสวนต าบลท าอยปจจบนดอยแลว แตควรปรบปรงในการจดเกบ และเพมปรมาณถงขยะใหเพยงพอกบชมชนโดยเฉพาะในชวงวนหยดสดสปดาหทมนกทองเทยวจ านวนมาก (สบสข ลละบตร, 2543 : 96)

5) ปญหาล าคลองสาธารณะภายในเกาะเกรด ขาดการดแลรกษาเกดการตนเขน มวชพชปกคลมผวน าเปนปญหาตอการคมนาคมทางน าซงเปนทนาเสยดายอยางยง เพราะคลองในเกาะเกรด เปนสวนหนงในวถชวตอนยาวนานของคนทน สามารถพาผคนใหไดสมผสพนทเพาะปลกอนรมรนทอยลกเขาไปดานในของเกาะ และสภาพบานสวนทรมเยน


6) ปญหาการใชทดนไมเหมาะสม พนทเกษตรกรรมถกปลอยใหกลายเปนทรกรางมใหเหนอยทวไปในหมท 3,4และ 5 ทเดมเปนสวนผลไมยนตนแตไมไดรบการเอาใจใส สวนพนททถกปลอยใหรกรางเหนชดเจนเปนผนใหญตดตอกนประมาณ 400 ไรอยบรเวณกลางเกาะ เดมเปนพนทปลกขาวเจา แตไมมการท านามาตงแตป พ.ศ.2525 เนองจากบรเวณกลางเกาะเปนทดอนการดงน าเขาสพนทตองอาศยเครองสบน า ประกอบกบปญหาล าคลองสาธารณะตนเขน การท านาจงไมคมคาการลงทน ท าใหพนทนาในอดตกลายมาเปนพนทรกรางดงกลาว (คธลยา พรเพชรสข,2544: 2)

2.1.9 การสอความหมายบนเกาะเกรดการจดสอความหมายเพออ านวยความสะดวกแกนกทองเทยวใหไดรบความรความเขา

ใจเกยวกบสภาพโดยทวไป ลกษณะทางวฒนธรรมประเพณ และโบราณสถานบนเกาะเกรดนนปจจบนมการจดตงศนยบรการนกทองเทยว พพธภณฑ ศนยวฒนธรรมพนบานชาวมอญ การแจกสอสงพมพและการตดตงปายสอความหมายอยบางแลว รายละเอยดของสอความหมายแตละรายการมดงตอไปน

1) ศนยบรการนกทองเทยว บนเกาะเกรดตงอยบรเวณหนาโรงเรยนวดปรมยยกาวาสแตไมไดมการใหบรการนกทองเทยวแตอยางใด จดทมการใหบรการนกทองเทยวตามความเปนจรงคอศาลาทพกนกทองเทยว ทาเรอวดปรมยยกาวาส โดยมการประชาสมพนธแหลงทองเทยวตางๆบนเกาะ อ านวยความสะดวกในการจองเรอทวร และแจกแผนปลวทมรายละเอยดคราวๆของเกาะเกรด

2) พพธภณฑวดปรมยยกาวาส และศนยวฒนธรรมพนบานชาวมอญ จดแสดงโบราณวตถและศลปวตถทมความเกยวของกบเกาะเกรด

3) การสาธตดานวฒนธรรม ไดแกการสาธตการแกะดนเปนลวดลายและการปนเครองปนดนเผาชนดตางๆในโรงงานผลตเครองปนดนเผาและรานขายเครองปนดนเผาบางแหงรมทางเทาในหมท 1,6 และ7

4) ปายสอความหมาย เปนปายทสรางขนโดยการทองเทยวแหงประเทศไทยซงมความแขงแรง สวยงาม และใหรายละเอยดของสถานทพอสมควร แตยงมนอยและไมตอเนอง


5) สอสงพมพสอสงพมพเพอการสอความหมายบนเกาะเกรด ทผวจยพบมเพยง 3 ชนด คอ1. แผนปลว ขนาด 8.5x14 นว พมพสเดยวหนา-หลง มแผนทเกาะเกรดทระบ

ต าแหนงของแหลงทองเทยวอยางคราวๆ ตพมพเปนภาษาไทย แจกใหนกทองเทยวททาเรอวดปรมยยกาวาส และ(บางครง)ททาเรอวดสนามเหนอ เฉพาะวนเสาร-อาทตย และวนหยดนกขตฤกษในแผนปลวกลาวถง ประวตของเกาะเกรด ศลปกรรมภายในวดปรมยยกาวาสโดยยอและแนะน าสถานทบางแหงตามเสนทางลองเรอเทยวรอบเกาะเกรดโดยเรอทวร โดยไมไดกลาวถงรายละเอยดของสถานททองเทยวบางแหงทมความส าคญทางประวตศาสตร สถานทแนะน าสวนใหญจะเปนสถานทขายขนมและของทระลก ไมไดกลาวถงรายละเอยดดานวฒนธรรมประเพณของเกาะเกรดทเปนเอกลกษณโดดเดนตางจากแหลงทองเทยวอน

2. แผนพบ ขนาด 4 x8.5 นว พมพ 4 ส บนกระดาษอารตมน ตพมพเปนภาษาองกฤษ มแจกทศนยวฒนธรรมพนบานชาวมอญ เนอหาภายในกลาวถงขนตอนการผลตเครองปนดนเผาลวดลายวจตรโดยยอ และแนะน าศนยวฒนธรรมพนบานชาวมอญ (กวานอามาน) ไมมรายละเอยดอนๆของเกาะเกรดแตอยางใด

3. หนงสอประวตเกาะเกรด เปนหนงสอขนาด pocket book ตพมพเปนภาษาไทย มภาพสประกอบทงเลม วางจ าหนายทวดปรมยยกาวาส ราคาเลมละ 100 บาท รายไดสมทบทนเพอปฏสงขรณวดปรมยยกาวาส เนอหากลาวถงประวตของชาวมอญเกาะเกรด โบราณสถาน รายละเอยดทางวฒนธรรมประเพณตางๆ รวมไปถงการพฒนาการทองเทยวบนเกาะเกรด อยางไรกตาม หนงสอดงกลาวไมไดมวตถประสงคเพอใหนกทองเทยวใชประกอบการทองเทยวจงไมมแผนทแสดงเสนทางการเขาถงและต าแหนงของสถานททองเทยวตลอดจนรายละเอยดอนๆเพออ านวยความสะดวกในการทองเทยวประกอบกบรปเลมทคอนขางใหญท าใหไมสะดวกในการใชงานระหวางการทองเทยวดวย

จากขอมลดานตางๆของเกาะเกรดทผวจยรวบรวมไดนน ท าใหทราบวาแมเกาะเกรดจะไดรบการสนบสนนและถกพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทมชอเสยงแลว แตกลบยงไมมการสรางคมอเพอการทองเทยวขนใช ดงนนผวจยจงมความสนใจทจะพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดแบบมสวนรวมของชมชนทองถนขน โดยน าขอมลทรวบรวมไดมาสรางเปนเนอหาของคมอ ตดทอนรายละเอยดบางอยางออกเพอความเหมาะสม มเนอหาดานการอนรกษทรพยากรการทองเทยวและกระตนใหเกดกจกรรมทางการทองเทยวเชงนเวศ เพอใหนกทองเทยวผใชคมอเขาใจถงคณคาทแทจรงของเกาะเกรด สรางความตระหนกและแรงจงใจให


เกดการปฏบตตนทเหมาะสมอยางมความรบผดชอบในการทองเทยว ซงจะชวยลดผลกระทบดานลบจากการทองเทยวลงไดและท าใหเกดการทองเทยวอยางยงยนบนเกาะเกรดตอไป

2.2 แนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงนเวศ

ทรพยากรการทองเทยวจดเปนทรพยากรทมความส าคญอยางหนงเพราะเปนทรพยากร ทกอใหเกดอตสาหกรรมการทองเทยวทสามารถชวยพฒนาและสรางความส าคญใหกบเศรษฐกจในระดบภาคไดรวดเรวกวาอตสาหกรรมประเภทอน(การทองเทยวแหงประเทศไทย,2542) ทรพยากรการทองเทยวแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ

1).ทรพยากรการทองเทยวประเภทธรรมชาต หมายถง สภาพทางกายภาพของธรรมชาตทมความสวยงาม หรอความนาสนใจตอการเดนทางไปเทยวชม

2).ทรพยากรการทองเทยวประเภทประวตศาสตร โบราณสถาน โบราณวตถและศาสนา หมายถง สงตางๆทมนษยไดสรางสรรคขนตามวตถประสงค และเพอประโยชนใชสอย

3).ทรพยากรการทองเทยวประเภทศลปวฒนธรรม ประเพณ และกจกรรม หมายถงรปแบบการด าเนนชวตของผคนในสงคม การประพฤตปฏบตทยดถอและสบทอดกนมาตลอดจนกจกรรมตางๆทมผลตอการดงดดใจนกทองเทยว ซงการสงเสรมการทองเทยวนนถาขาดความเหมาะสมจะเปนการท าลายทรพยากรการทองเทยวทมอยและสงผลกระทบตางๆมากมายอนอาจท าใหแหลงทองเทยวนนเสอมความนยมจากนกทองเทยวและเปนปญหาทแกไขไดยากยงตอเจาของทองถน ความส าคญของทรพยากรการทองเทยวดงกลาวกอใหเกดแนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงนเวศขนเนองจากการทองเทยวเชงนเวศ(Ecotourism) เปนแนวทางหนงซงเปนทยอมรบในหลายประเทศวาชวยสงเสรมและพฒนาการทองเทยวใหเปนไปอยางยงยน(Sustainable) แนวคดและหลกการของการทองเทยวเชงนเวศสามารถสรปไดดงน

2.2.1 ความหมายของการทองเทยวเชงนเวศสถาบนวจยวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงประเทศไทย อางถงใน การทอง

เทยวแหงประเทศไทย(2542) ใหค าจ ากดความของการทองเทยวเชงนเวศ(Ecotourism) หมายถงการทองเทยวอยางมความรบผดชอบในแหลงธรรมชาตทมเอกลกษณเฉพาะถนและแหลงวฒนธรรมทเกยวเนองกบระบบนเวศในพนท โดยมกระบวนการเรยนรรวมกนของผทเกยวของภายใตการจดการสงแวดลอมและการทองเทยวอยางมสวนรวมของทองถน เพอมงเนนใหเกดจตส านก


ตอการรกษาระบบนเวศแบบยงยน ซงในขอบเขตของการทองเทยวเชงนเวศจะมองคประกอบหลกส าคญ 4 ประการดงแสดงในภาพท 6

ดานพนท ดานการจดการ

ทรพยากรทเกยวเนอง มการจดการการทองเทยวกบระบบนเวศ et อยางยงยน

ET ET et ET et

ET ET

รปแบบและกจกรรมการ การทองเทยวทชมชนทองถนทองเทยวเปนสงแวดลอม et มสวนรวม

ศกษา

ดานการทองเทยว ดานการมสวนรวม

ภาพท6 แสดงองคประกอบของการทองเทยวเชงนเวศ

ทมา: สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย, การด าเนนการเพอก าหนดนโยบายการทองเทยวเพอรกษาระบบนเวศ, 2540

หมายเหต: ET, ET, et แสดงความเขมขนของการทองเทยวเชงนเวศ


1) องคประกอบดานพนท เปนการทองเทยวในแหลงทองเทยวธรรมชาต (Nature-base) ทมเอกลกษณเฉพาะถน ซงรวมถงแหลงวฒนธรรมและประวตศาสตรทเกยวเนองกบระบบนเวศ (Eco-system) ในพนทดวย

2) องคประกอบดานการจดการเปนการทองเทยวทมการจดการอยางยงยน(Sustainable Management) เพอใหเกดเปนการทองเทยวทมความรบผดชอบ(Responsibly Travel)ทไมมผลกระทบตอสงแวดลอม และสงคม (no or low impact)

3) องคประกอบดานการทองเทยว เปนการทองเทยวทมกระบวนการเรยนร(Learning process) โดยมการใหการศกษา(Education) เกยวกบสภาพแวดลอมและระบบนเวศของแหลงทองเทยว เปนการเพมพนความร (Knowledge) ประสบการณ(Experience) ความประทบใจ(Appreciate) เพอสรางความตระหนกและปลกจตส านกทถกตองตอการทองเทยวแกประชาชนทองถนและผประกอบการทเกยวของ

4) องคประกอบดานการมสวนรวม เปนการทองเทยวทค านงถงการมสวนรวมของชมชน (Involvement of local community or participation) เพอกอใหเกดผลประโยชนตอทองถน (Local benefit) โดยหมายถงการกระจายรายได การยกคณภาพชวต และการไดรบผลตอบแทนเพอกลบมาบ ารงรกษาและจดการแหลงทองเทยว และทองถนสามารถควบคมการพฒนาการทองเทยวไดอยางมคณภาพ

หากการทองเทยวใดมองคประกอบทง 4 สมบรณกจดวาเปนแหลงทองเทยวเชงนเวศทสมบรณ แตถาหากขาดความสมบรณขององคประกอบในขอใด การทองเทยวเชงนเวศในแหลงนนๆกจะลดความสมบรณลงเปนล าดบดวย

การทองเทยวเชงนเวศนนมความแตกตางไปจากการทองเทยวทวไปหลายประการดงแสดงในตารางท 5

ตารางท 5 แสดงความแตกตางระหวางการทองเทยวทวไปกบการทองเทยวเชงนเวศ

การทองเทยวทวไป การทองเทยวเชงนเวศ

1. เนนการเพมรายไดทางเศรษฐกจ 1. เนนความพงพอใจของนกทองเทยว2.ไมจ ากดรปแบบและขนาดของนกทองเทยว 2. จ ากดรปแบบและขนาดของนกทองเทยว3. การจดการอยางงายๆและราคาถก 3. การจดการทด4. สรางความพงพอใจแกนกทองเทยว 4. ใหการศกษาและสรางจตส านกทดแก

นกทองเทยว


สรเชษฎ เชษฐมาส อางถงใน การทองเทยวแหงประเทศไทย (2542) ใหความหมายวาการทองเทยวเชงนเวศเปนรปแบบการทองเทยวททกฝายมความรบผดชอบตอสภาพแวดลอมธรรมชาต ระบบนเวศแหลงประวตศาสตรวฒนธรรมทปรากฎอยในพนทนนและจะไมท าลายหรอท าใหเสอมโทรม ซงนกทองเทยวจะไดเรยนรสภาพตางๆ ชมชนจะไดประโยชนทงทางตรงและทางออม โดยเนนใหคณคาของแหลงทองเทยวเปนสงดงดดใจแทนทจะไปเสรมแตงพฒนาสงอ านวยความสะดวก

ยวด นรตนตระกล อางถงใน การทองเทยวแหงประเทศไทย (2542) กลาววา แนวคดการทองเทยวเชงนเวศเกดจาก 2 แนวโนมคอ การทประเทศก าลงพฒนาพยายามผสมผสานเรองการอนรกษเขากบการพฒนาเศรษฐกจและการเปลยนแปลงเรองอตสาหกรรมการทองเทยว ซงนกทองเทยวตองการทองเทยวแบบเขาไปมสวนรวมและสมผสธรรมชาตอยางแทจรง

ดงนนการทองเทยวเชงนเวศจงเปนการทองเทยวรปแบบทตองอาศยทรพยากร การทองเทยวทางธรรมชาตหรอทางวฒนธรรม ประวตศาสตร โบราณคด ทเกยวของกบระบบนเวศของพนทนน ๆ โดยมงเนนใหกจกรรมการทองเทยวเกดขนภายใตจตส านกและความรบผดชอบตอสภาพแวดลอมและทรพยากรการทองเทยวจากผทเกยวของกบการทองเทยว ผประกอบการทองเทยว นกทองเทยว หนวยงานราชการทเกยวของ และประชาชนในทองถน พรอมทงสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการจดการการทองเทยวในทองถนของตนเองใหมการใชทรพยากรการ ทองเทยวไดอยางยนยาว

2.2.2 ปญหาและอปสรรคในการใหบรการการทองเทยวเชงนเวศปจจบนการทองเทยวเชงนเวศไดแพรหลายไปเกอบทกพนทเนองจากมตวอยาง

แหลงทองเทยวทนกทองเทยวนยมเดนทางไปทองเทยวเปนจ านวนมากทตองประสบกบปญหาความเสอมโทรมของสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในแหลงทองเทยว เชนเกาะสมย เกาะพพ เกาะภเกต เปนตน ท าใหการพฒนาการทองเทยวในพนททตองอาศยทรพยากรทางธรรมชาตเปนหลกตองปรบเปลยนรปแบบการทองเทยวใหมการดแลรกษาและคมครองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอใหคงความสมดลของระบบนเวศในแหลงทองเทยวตอไป ประกอบกบนกทองเทยวสวนใหญหนมานยมทจะทองเทยวไปในพนททยงคงความเปนธรรมชาตมากยงขน ซงกจกรรมการทองเทยวเชงนเวศจะเนนไปในทางการศกษา การเรยนร และสมผสความงดงามของทรพยากรธรรมชาตและวฒนธรรมโดยมงเนนใหเกดจตส านกรบผดชอบตอการรกษาสงแวดลอม และทรพยากรในแหลงทองเทยวภายใตการสงเสรมใหมการจดการทองเทยวอยางยงยน แตปญหา


ในการใหบรการทองเทยวทสถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทยศกษาพบคอ การขาดมคคเทศกทมความรเฉพาะ ขณะเดยวกนนกทองเทยวกขาดความรความเขาใจในวฒนธรรมประเพณของคนในทองถนซงเปนอปสรรคตอการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศเปนอยางมาก

2.2.3 นโยบายสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศการก าหนดนโยบายการทองเทยวเชงนเวศ อยในกรอบของการพฒนาประเทศ

ตามนโยบายดานตางๆตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตโดยมนโยบายการจดการการทองเทยวเชงนเวศในดานตางๆ 6 ดาน คอ

1) นโยบายดานการจดการทรพยากรการทองเทยวและสงแวดลอม2) นโยบายดานการใหการศกษา และสรางจตส านก3) นโยบายดานการมสวนรวมของประชากรทองถน4) นโยบายดานการสงเสรมตลาด และการน าเทยว5) นโยบายดานการจดการโครงสรางพนฐานและบรการการทองเทยว6) นโยบายดานการสงเสรมการลงทนซงนโยบายหลกสวนหนงในการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศคอตองค านงถงการ

พฒนาดานการใหการศกษาและสรางจตส านกทดในการรกษาระบบนเวศรวมกนมากกวาการมงเนนความเจรญทางเศรษฐกจและการมรายไดเพยงอยางเดยว รวมทงตองใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชนและองคกรทองถนในการจดการทรพยากร การบรการ การแลกเปลยนความรและวฒนธรรมชมชนในกระบวนการทองเทยว รวมทงการมสวนรวมในการวางแผนพฒนาหรอใหประชาชนมตวแทนเปนคณะกรรมการรวมในทกระดบ

นโยบายดานการใหการศกษาและสรางจตส านก ในการจดการการทองเทยวเชงนเวศมรายละเอยด ดงน

1) ก ากบ ควบคม ดแลการจดกจกรรมการทองเทยวทเหมาะสมกบรปแบบการทองเทยวเชงนเวศในพนททองเทยวโดยใหเปนการศกษานอกระบบโรงเรยนทถอเอาการปฏบตในสนามเปนบทเรยนของการศกษา ทงนตองค านงถงผลกระทบของกจกรรมทมตอทรพยากรสงแวดลอม

2) จดใหมการศกษาเกยวกบการทองเทยวเชงนเวศและการอนรกษสงแวดลอม และทรพยากรในระบบโรงเรยน และสถาบนการศกษาวชาชพทเกยวของ โดยมงเนนใหเกดความเขาใจทถกตองดวยการทองเทยวและการจดการการทองเทยวในทศทางทยงยน


3) สนบสนนสอมวลชนและสอขอมลขาวสารอนๆทสงเสรมการศกษาธรรมชาต และวฒนธรรมในการทองเทยวเชงนเวศส าหรบใชเปนขอมลคมอและอปกรณการเรยนรของนกทองเทยวตลอดจนผเกยวของ

4) สนบสนนงบประมาณในการจดสอความหมายธรรมชาตทมคณภาพในแหลงทองเทยวตาง ๆ

5) ใหมการน าภมปญญาทองถนของประชาชนในพนทมาสอความกบนกทองเทยวรวมทงสนบสนนใหประชาชนเปนมคคเทศกเฉพาะหรอมคคเทศกทองถนเพอใหนกทองเทยวไดรบความรอยางแทจรงและเปนการกระจายรายไดทเหมาะสม

6) ขยายการใหการศกษาธรรมชาตและสงแวดลอมใหแกบคลากรทเกยวของทกฝายเพอใหเกดการถายทอดและเรยนรรวมกน ทงนในระยะตนใหมงเนนการพฒนาความรและจตส านกของบคลากรในภาครฐและเอกชนซงมศกยภาพสง และมบทบาทในกระบวนการทองเทยว

นโยบายดงกลาวมเปาหมายเพอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมของนกทองเทยวอยางเปนรปธรรมเกดการปฏบตตนทเหมาะสมโดยมการควบคมบงคบนอยทสดโดยมงเนนการเสรมสรางจตส านก ความรสกและการปฏบตตนทเหมาะสมอยางมความรบผดชอบตอทรพยากรและสภาพแวดลอม ซงการก าหนดกลยทธการใหการศกษาจะใหความส าคญในระหวางการทองเทยวเปนหลก วธการใหความรและสรางจตส านกเกยวกบการอนรกษมหลายวธ แตส าหรบการทองเทยวเชงนเวศนนมกจะเนนวธการจดท าโปรแกรมสอความหมาย(Interpretation Program)เพอใหนกทองเทยวเกดการเรยนรจากประสบการณตรงดวยตนเอง และมสวนรวมในการเรยนรนนโดยการใชสอความหมาย(Interpreting)แบบตางๆทพฒนาขนในแหลงทองเทยวโดยจดใหเปนสวนส าคญของแหลง สอทส าคญไดแก ปายสอความหมาย คมอทองเทยว ขอมลทรพยากรของแหลงทองเทยว นทรรศการ ศนยบรการนกทองเทยว การจดใหมขอมลเบองตนพรอมการปฐมนเทศนกทองเทยวกอนเดนทางทองเทยวในแหลงทองเทยวเชงนเวศ (การทองเทยวแหงประเทศไทย,2542)

จากการประชมเพอหาแนวทางพฒนาและสงเสรมการทองเทยวแหงชาตเมอเดอนเมษายน 2544 นายกรฐมนตรพตท.ทกษณ ชนวตร ไดก าหนดกรอบแนวทางในการพฒนาแหลงทองเทยว(Tourism Product) โดยใหการทองเทยวแหงประเทศไทยจ าแนกแหลงทองเทยวออกเปน2 กลม ประกอบดวยแหลงทองเทยวทมศกยภาพกลมเกาและกลมใหมรวมทงแยกตามประเภทของแหลงทองเทยว แลวสรางจดขายวาจะขายประเภทของสถานททองเทยวดงกลาวอยางไรเชน ขาย


โดยการน าเสนอเปนเรองราว(Story) ขายความเชอมโยงทางประวตศาสตรและวฒนธรรม หรอขายความสวยงาม สนทรยะทมในแหลงทองเทยวนนโดยวาจางสถาบนการศกษา ผเชยวชาญ หรอนกวชาการ และขอความรวมมอจากหนวยงานอนๆทเกยวของเพอศกษาขอมลทางวชาการดานประวตศาสตร ศาสนา วฒนธรรมและภมปญญาทองถนเพอสรางใหเกดเปนเรองราวสรางความนาสนใจใหกบแหลงทองเทยวมากขน จากนนน าผลทไดจากการจดท าเรองราว(Story) ไปจดท าเปนคมอของแหลงทองเทยวนนๆ ใหเปนมาตรฐานเดยวกนและมการบรหารจดการทถกตองเพอใหเกดความสมดลระหวางการอนรกษกบการทองเทยว

นโยบายดานการมสวนรวมของประชาชนทองถน ในการจดการการทองเทยวเชงนเวศมรายละเอยด ดงน

1) พฒนาแบบแผนการมสวนรวมของประชาชนในทองถน ตลอดรวมถงการมสวนรวมขององคกรทองถน เอกชนและประชาชนทวไปในดานการลงทน การผลตสนคาบรการ ทงนตองมความเสมอภาคเปนธรรมในกรอบทเหมาะสมสอดคลองกบการพฒนาดานอนๆและมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด

2) สนบสนนการจดตงขายความรวมมอในการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศ ในรปขององคกรหรอคณะกรรมการระดบชาต ภมภาค และทองถน โดยมเครอขายครอบคลมผเกยวของทกสวน ทกระดบ โดยใหองคกรมขอบเขตความสามารถในการตดสนใจและด าเนนการอยางอสระภายใตกรอบทตอบสนองความจ าเปนในการจดการแตละระดบ

3) เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการวางแผน ตดสนใจ การตดตามประเมนผลตลอดจนไดรบประโยชนจากการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศรวมทงปรบทศนคตและปรบปรง ขดความสามารถของหนวยงานของรฐใหสามารถรวมมอและเกอหนนการมสวนรวมของประชาชนมากขน

4) สงเสรมการจดตงองคกรพฒนาเอกชน และองคกรประชาชนทดแลดานสงแวดลอมและ สงเสรมการทองเทยวเชงนเวศ ทงทเปนนตบคคล และไมเปนนตบคคล

5) แกไข ปรบปรง และพฒนากฎหมายและระบบงานของภาครฐ ใหสามารถสงเสรมและเอออ านวยตอการประสานงานความรวมมอของหนวยงานปฏบต ทกระดบกบประชาชนทองถนตลอดจนกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ในการใหชมชนมโอกาสในการควบคม ก ากบ ดแล และจดการทรพยากรดวยตนเอง


6) สนบสนนพฒนาศกยภาพของคน โดยการเพม ความร ทกษะ และการมจตส านกในดานการจดการพฒนาการธรกจทองเทยว การอนรกษ ฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมส าหรบชมชนใหกวางขวางมากขน

7) สนบสนนองคกรการปกครองทองถนใหเขมแขงมประสทธภาพ ในดานการจดการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศ อยางมอสระและสามารถจดเกบรายไดเพอการอนรกษฟนฟการทองเทยวไดดวยตนเองโดยมการพฒนาทกษะการจดการทถกตอง

8) สนบสนนองคกรพฒนาเอกชนทมวตถประสงคในการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศการพฒนาการทองเทยวเชงอนรกษ การอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม การพฒนาการทางสงคมใหมโอกาสในการเขาชวยเหลอและยกระดบการมสวนรวมตลอดจนการจดตงองคกรชมชนและองคกรจดการธรกจของประชาชนอยางสรางสรรค

ชมชนทองถนกบการมสวนรวมดานการทองเทยวเชงนเวศจากรายงานผลเรอง “ การด าเนนการเพอก าหนดนโยบายการทองเทยวเพอรกษาระบบ

นเวศ” ทสถาบนวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทยจดท าและเสนอตอการทองเทยวแหงประเทศไทยเมอปพ.ศ.2540 ไดกลาวถงความเกยวของของชมชนทองถนกบการทองเทยวเชงนเวศไววาม 2 ลกษณะ คอ

1.ประโยชนทชมชนไดรบ ซงมอย 2 ทางคอ (1.1) ทางเศรษฐกจ ไดแก

เกดการสรางงานขนใหม สบเนองจากการทองเทยวเกดการพฒนาอาชพทเกยวเนองกบการใหบรการเพมขนเกดระบบตลาดเพอการจดหาเครองอปโภคทเปนปจจยตอการทองเทยวเกดระบบการผลตวตถดบทองถนเพอปอนระบบตลาดทเกดขนมรายไดจากแหลงรายไดใหมครอบครวในชมชนมรายไดเพมขนทงทางตรงแปละทางออม

(1.2) ทางสงคม ไดแก การพฒนาดานการสรางสรรค

การตดตอทางสงคมทมรปแบบมากขน เกดสญญาทางสงคมอนเนองมาจากการตกลงทางสทธ หนาทและความ

รบผดชอบรวมกนของสมาชกในสงคม การพฒนาระบบสาธารณปโภค


การกระตนใหเกดการพฒนาตนเอง การพฒนาการทางดานสาธารณสข ความเอาใจใสตอบรการทางสงคมของชมชนดขน

2.ผลกระทบทเกดขนซงมทงทางบวกและทางลบผลกระทบในทางบวกกคอประโยชนทชมชนไดรบดงทไดกลาวไปแลวขางตน สวนผลกระทบในทางลบทอาจเกดขนไดเชน การขยายตว ของชมชน และการเปลยนแปลงโครงสรางการบรหารหากไมมการจดการทดตลอดจนวฒนธรรมภายนอกทเขามาสชมชนและวถชวตดงเดมของชมชนอาจถกกลนหรอเปลยนไปตามอทธพลของวฒนธรรมภายนอกทเขามาสชมชนได ปนตน

สถาบนดงกลาวไดเสนอวาการสรางโอกาสและประโยชนในการปรบตวตอการพฒนาทเขาสชมชนทองถนไดอยางแทจรงจะชวยลดผลกระทบในทางลบเหลานนไดบาง ดงนนการมสวนรวมของชมชนทองถนจงเปนเปาหมายส าคญของกระบวนการทองเทยว แนวใหม อนเปนพนฐานของการพฒนาทยงยนในองครวมของระบบซงการทองเทยว เชงนเวศไดใหความส าคญตอการมสวนรวมของชมชนทองถนอยางมากอยแลว เพราะชมชนสามารถเปนศนยกลางทเชอโยงกบหนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของไดอยางดกลาวคอ

- การเชอมโยงกบหนวยงานภาครฐ ในฐานะผรบทราบนโยบาย ฯ ในเบองตนและมสวนผลกดนในระยะยาวในฐานะผใช และด าเนนการตามแผนและปฏบตการตางๆ

- เชอมโยงกบหนวยงานภาคเอกชน ในฐานะทเปนสวนหนงของฐานรองรบการทองเทยวเชงนเวศทจดโดยเอกชน เชน รวมพฒนาทพกแรม รานคา และการน าเสนอ ศลปวฒนธรรม เปนตน

การมส วนร วมของชมชนท อง ถนต องตระหนก ถงความส าคญของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมซงตองมกจกรรมการอนรกษและใชประโยชนโดยไมเบยดบงท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรมตงแตการใหขอมลทองถนการเตรยมการจดการการวางแผน การควบคมดแลทรพยากรธรรมชาต การมสวนรวมในบรการและการไดรบประโยชนจากการบรการ

ดงนนการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศไปสการทองเทยวอยางยงยนและประสบความส าเรจไดนนตองอาศยความรวมมอจากทกฝายทเกยวของกบการทองเทยวทงภาครฐบาล เอกชน ผประกอบการ นกทองเทยวและชมชนทองถน ทตองมจตส านกในการใชทรพยากรการทองเทยวอยางระมดระวงภายใตขดความสามารถในการรองรบไดของทรพยากร (Carrying Capacity) และ


ไมกอใหเกดผลกระทบดานลบตอสงแวดลอมเพอใหสามารถใชทรพยากรการทองเทยวไดอยางยงยน

จากการศกษาแนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงนเวศ ท าใหผวจยทราบวาการใหความรความเขาใจและการสรางจตส านกเกยวกบการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมของนกทองเทยวเปนสงจ าเปนอยางยงและมวธการหลายรปแบบ ซงการสรางคมอทองเทยวขนมาใชนนเปนสวนหนงของการบรหารจดการทถกตองเพอใหเกดความสมดลระหวางการอนรกษและการทองเทยวโดยในขนตอนการสรางและพฒนาคมอสอความหมายตองมกระบวนการมสวนรวมของทองถนเขามาเกยวของดวยเพอใหคมอดงกลาวมประสทธภาพและความเหมาะสม สามารถสนบสนนใหการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดด าเนนไปไดดวยด

2.3 แนวคดเกยวกบการสอความหมาย

2.3.1 ความหมายของการสอความหมายการสอความหมายเปนรปแบบหนงของการใหการศกษาเรยนรแกนกทองเทยวท

จดใหมขนในแหลงทองเทยวหรอแหลงบรการการทองเทยว เปนบรการทมบทบาทส าคญมากในการทองเทยวเชงนเวศ

การสอความหมาย(Interpreting) คอการบรการผมาเยอนพนทอทยานแหงชาตเขตรกษาพนธสตวปา ปา และพนทนนทนาการอนๆ แมวาผมาเยอนจะมาพกผอนหรอมาหาความรนรมยหรอเพอวตถประสงคใดกตาม แตตางปรารถนาจะไดทราบเรองราวของทรพยากรธรรมชาต และวฒนธรรมของพนททไปเยอนดวย ทรพยากรเหลานไดแกเรองราวทางธรณวทยา สตว พช นเวศวทยา ประวตศาสตร และโบราณคด การตความหรอสอความหมายจะเปนการโยงใยการสอสารระหวางผมาเยอนกบทรพยากรเหลานน (Grant W.Sharpe, 2519 อางถงใน การทองเทยวแหงประเทศไทย,2542)

ทลเดน (Tilden : 1987 อางถงในสรเชษฎ เชษฐมาส 2531) บดาของการสอความหมายธรรมชาตไดใหความหมายของการสอความหมายธรรมชาตวา เปนกจกรรมอยางหนงของการใหการศกษาดานสงแวดลอมโดยมวตถประสงคเพอเปดเผยหรออธบายใหเขาใจถงความหมายและความสมพนธของธรรมชาตโดยการใชวตถดงเดม การใหเหนของจรงรวมทงการใชสอกลางเปนตวแสดง


การสอความหมายเปนการบรการดานการศกษาและการสรางจตส านกแกนกทองเทยวภายในแหลงทองเทยว ซงกระบวนการศกษาเรยนรในแหลงทองเทยวท าไดโดยการใชสอความหมายรปแบบตางๆ (การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2542)

2.3.2 วตถประสงคของการสอความหมาย1) เพอชวยผมาเยอนใหพฒนาจตส านกมความซาบซงและเขาใจในพนททไป

เยอน การสอความหมายจะชวยใหการเยอนไดรบประสบการณหลากหลายและรนรมย2) เพอใหจดมงหมายของการจดการพนทบรรลผลส าเรจ โดยสามารถด าเนน

การในสองทางดวยกนคอ ประการทหนงการสอความหมายสามารถสนบสนนการใชทรพยากรดานนนทนาการของผมาเยอน ชวยเพมความเขาใจวาแหลงทองเทยวเปนสถานทพเศษทตองการกจกรรมพเศษ ประการทสองการสอความหมายสามารถชวยลดผลกระทบจากมนษยตอทรพยากรลง โดยแนะน าประชาชนใหหลกเลยงการใชพนททเปราะบาง หรอใชพนทหนงพนทใดมากเกนไป

3) เพอสงเสรมความเขาใจของประชาชนตอหนวยงานและโครงการอนๆของหนวยงานทกหนวยหรอบรษททมขาวสารจะบอกกลาว การสอความทดจะเปนการสงเสรมภาพพจนของหนวยงานหรอบรษท

2.3.3หลกการสอความหมายทลเดน (Tilden : 1987) อางถงใน (สรเชษฎ เชษฐมาส 2531) เกยวกบหลก

การสอความหมายธรรมชาต โดยสรป 6 ขอดงน1) งานสอความหมายใดๆทจะด าเนนไปโดยไมอยในความสนใจหรอประสบ

การณของผใชพนทเลย งานสอความหมายนนกจะไมเปนผลส าเรจ2) การประชาสมพนธไมใชการสอความหมาย การสอความหมายเปนการน า

เสนอทใชพนฐานการประชาสมพนธอยางไรกตามการสอความหมายทกครงไดรวมถงงานประชา-สมพนธอยแลว

3) การสอความหมายเปนศาสตรของศลปซงรวมถงศลปะสาขาตางๆไว ไมวาสงทน าเสนอนนจะเปนเรองทางวทยาศาสตร ประวตศาสตร หรอสถาปตยกรรม เพอใหงายตอความ เขาใจ

4) หวใจหลกของการสอความหมายธรรมชาต ไมใชเปนการแนะน าสงสอน แตเปนการกระตนเตอนปลกเราจตส านกความรสกของนกทองเทยวใหเกดขน


5) การสอความหมายของธรรมชาต จะตองมงไปสการน าเสนอภาพทเปนองครวมทงหมดมากกวาการแยกสวน

6) การสอความหมายธรรมชาตส าหรบเดกและผใหญจะตองเปนไปตามมลฐานวธการทแตกตางกน ซงถาจะใหดทสดกจ าเปนทจะตองใชโปรแกรมการสอความหมายธรรมชาตทแยกออกจากกน

หลกการหรอปรชญาของ ทลเดน Tilden นไดรบการยอมรบและถอเปนแนวทางส าหรบการปฏบตงานดานนมาโดยตลอด รวมถงประเทศไทยไดน ามาใชเปนบทบาทและหนาทของการจดการพนทอนรกษ ทงระบบการจดการอทยานแหงชาตและการอนรกษสตวปา

2.3.4ประเภทของการสอความหมายในการสอความหมายตามนยามทไดกลาวมาแลว(Grant W. Sharpe ,2519 อางถง

ใน การทองเทยวแหงประเทศไทย,2542)ไดแบงสอความหมายออกเปน 2 ประเภท คอ1) บรการทใชคน (The Personal or Attended Services) ผมาเยอนจะมาตดตอ

กบผช านาญการสอความหมายโดยใชสอตางๆ ของ(1) การบรการขอมลขาวสาร ผสอความหมายจะอยประจ าในแตละสถานท

แลวใหผมาเยอนเจาะจงไปพบเอง(2) กจกรรมทมการน า (The Conducted Activity) กจกรรมทมการน า รวม

ทงการเดนเลน ผมาเยอนจะรวมไปกบผสอความหมายจากสถานทเรมตนแลวเคลอนยายไปตามเสนทางทเลอกไวไปยงจดทนาสนใจตาง ๆ

(3) การพดคยกบกลม (Talk to Group) มการน าเสนอหลายอยางทท าในเวลาและสถานทตางๆ เชน หองประชมกลางแจง ลานกองไฟ และหองประชม เรองราวทพดคย นอกจากจะเกยวของกบประวตศาสตรของพนทหรอมนษยของพนท เปดโอกาสใหผมาเยอนไดเขาใจและถงพอใจในคณคาของพนททพวกเขาก าลงไปเยอน การตอบค าถามแกผมาเยอนควรจะเปนสวนหนงของรายการดวย

(4) การสอความสดและการสาธตดานวฒนธรรม (Living Interpretation andCultural Demonstration) ผสอความหมายแนะน ามรดกทางดานวฒนธรรมแกผมาเยอนดวยการสาธตหรอแสดงใหชม

การบรการทใชคนถอเปนสอทดเลศ เนองจากมความอบอนและยดหยนผมาเยอนไดรบการตดตอสอสารสองทาง ในขณะเดยวกนเจาหนาทสามารถควบคมสถานการณใหเปนไปตามกระบวนการสอความหมายทเตรยมไวได


2) บรการทไมใชคน (The Non Personal or Unattended Services) ผมาเยอนตดตอกบผช านาญการสอความหมายอยางผวเผน การบรการอยางนมทงขอดและขอเสยไมควรจะทดแทนการตดตอทใชคน แตควรจะเปนหนทางขยายรายการสอความใหมากขนกวาการใชผสอความหมายแตเพยงผเดยว บรการทไมใชคนสามารถแบงออกเปน (1) อปกรณโสต (Audio-Devices)

(2) วสดทเขยน (Written Material)(3) ปาย (Signs)(4) ค าบรรยาย (Labels)(5) สงพมพ (Publications)(6) กจกรรมทท าดวยตนเอง ซงแบงไดเปน การเดนดวยตนเอง (Self Guided

Trail) และรถทศนาจรดวยตนเอง (Self Guide Auto Tour)(7) นทรรศการในหอง (Exhibit: indoor)(8) นทรรศการนอกหอง (Exhibit: outdoor)(9) ศนยผมาเยอน (Visitor Center)(10) สอนอกสถานทและนอกฤดกาล (Off-site and Off-season Media)


2.3.5 ขอไดเปรยบและขอจ ากดของสอความหมายแตละประเภท

ตารางท6 ตารางแสดงขอจ ากดของสอความหมายแตละประเภทวตถ

ประสงคพนท กลมขนาด รปแบบ ผลกระทบท

อาจมได

วธการสอความหมายใหคว

ามรแก

นกทอ

งเทยว

ใหความ

รแกชม

ชน มค

คเทศก

และผ

ผเกยวขอ

ง

ในแหล

งทองเ

ทยว

นอกแหล

งทองเ

ทยว

กลมข

นาดเล

กไมเกน

4 คน

กลมข

นาดเล

กไมเกน

15 คน

กลมข

นาดก

ลางไมเกน

40 คน

กลมข

นาดให

ญมากก

วา 40

คน

เรยนร

ดวยต

นเอง

มมคค

เทศก ห

รอผร

เฉพาะเ

รอง

รปแบ

บเปนท

างการแ

ละคณ

ะ ผร

บผด

ชอบ

มระเบ

ยบปฏ

บตเคร

งครด

เงนทน

สง

ใชเวลาตอ

เนอง

สนเปล

องบคล

ากร

ตองกา

รใชสถ

านทเฉ

พาะ

1. อปกรณโสต (สไลด /วดทศน) • • • • • • • • •

2. แผนปาย • • • • •

3. แผนพบ / แผนปลว • • • • • •

4. โปสเตอร • • • • • • •

5. คมอศกษาธรรมชาต/คมอสอความหมาย

• • • • • • •

6. การเดนศกษาธรรมชาต • • • • • •

7. นทรรศการ (indoor, outdoor) • • • • •

8. ศนยบรการทองเทยว • • • • • • • •

เมอเปรยบเทยบขอจ ากดของสอความหมายทง 8 วธแลว พบวาการสอความหมายโดยใชคมอศกษาธรรมชาต หรอคมอสอความหมาย มความไดเปรยบกวาสอความหมายอน ตรงทคมอไมใชเงนทนในการการผลตสง ไมใชเวลาตอเนองในการใหบรการ ไมสนเปลองบคลากรทใหบรการ และไมตองการสถานทเฉพาะ ในขณะทสามารถใหความรแกนกทองเทยว โดยใหนกทอง


เทยวเรยนรไดดวยตนเอง ทงขณะทองเทยวภายในแหลงทองเทยวและภายนอกแหลงทองเทยวไดเชนเดยวกบการสอความหมายวธอน ดงรายละเอยดในตารางท 6

2.3.6 สงพมพกบการสอความหมายการใชสงพมพในการสอความหมายในแหลงนนทนาการตางๆมจดมงหมายท

ส าคญคอการใหขอมลขาวสารเกยวกบธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนชวยสงเสรมเผยแพรประชาสมพนธหนวยงาน สงพมพทใชมหลายชนด เชน จดหมายขาว (News letters) จลสาร(Brochures) คมอทางเดนปา (Trial guides) รายงานประจ าป (Annual reports) หนงสอคมอ (Handbooks) โปสเตอร (Posters) และแผนพบ (Folders)

สงพมพตางๆเหลานจดเปนสอทมคาใชจายในการผลตนอยเมอเปรยบเทยบกบสอประเภทอนแตใหรายละเอยดของขอมลได มความสะดวกทจะเลอกเวลาอาน สามารถเกบรกษาไดนานและไมมผลกระทบตอสงแวดลอมในพนท นอกจากนยงเปนของทระลกทมคาไดอกดวยZehr, et al. (1994) อางถงใน (ฉลอง นยฉม, 2542: 23)

ณรงค สมพงษ (2530) กลาววา สอสงพมพเปนสอทมมานานกวาสออนๆ ตงแตยคแรกและยงใชอยจนปจจบน เพราะมขอดหลายประการ ดงตอไปน 1. กระบวนการผลตสอสงพมพสามารถท าไดหลายแบบโดยเลอกวธการผลตใหเหมาะสมกบเหตการณได

2. การจดพมพสามารถท าไดหลายรปแบบตามวตถประสงคทจะน าไปใช3. สามารถน าไปใชไดหลายโอกาสเพอความเหมาะสมกบการใชงานและบคคลท

จะใชงาน4. สามารถผลตใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายได5.การผลตสอสามารถปรบใหเหมาะสมกบกระบวนการใชและผลลพธทตองการ

ตามสภาพของเครองอ านวยความสะดวกทมอย6. การใชสอสงพมพเปนไปอยางอสระไมจ ากดสถานทและเวลา7. ผใชสอสามารถใชซ าได

ขอจ ากดของสอสงพมพ1. สอสงพมพมความบอบบาง ฉกขาดงาย2. การเกบรกษาระยะยาวยากตอการปองกนความชน ความรอน และฝนละออง3.ในการผลตทตองการคณภาพสง ตองใชการลงทนสง4. อาจมปญหาและอปสรรคในการแจกจาย


5. การใชสอสงพมพกบผไมรหนงสอตองใชการออกแบบทด มความหมายนาสนใจ และอาศยเวลามากกวาปกต

2.3.7 สถานการณสอความหมายในแหลงทองเทยวในปจจบน ปจจบนการทองเทยวแหงประเทศไทยไดใหความส าคญของการใหการศกษาแก

นกทองเทยวและการสอความหมายเปนอยางสง โดยมการก าหนดเปนนโยบายไวในการจดการการทองเทยวเชงนเวศแตการจดสอความหมายทมกปรากฎอยทวไปในแหลงทองเทยวยงมคณภาพไมเพยงพอตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมและสรางจตส านกไดอยางจรงจง การสอความหมายดวยหนงสอคมอและเอกสารขอมลตางๆมนอยมาก ส าหรบการใหขอมลการศกษาผานสอมวลชน ตาง ๆ นนมอยทวไปและไดรบความสนใจคอนขางสงจากนกทองเทยวและประชาชน แตการน าเสนอยงขาดเปาหมายและทศทางรวมกนทชดเจนในดานการทองเทยวเชงอนรกษ สวนใหญยงเนนการไดสมผสประสบการณใหมในธรรมชาตหรอวฒนธรรมเทานน(การทองเทยวแหง ประเทศไทย, 2540 : 21)

2.3.8 คมอศกษาธรรมชาต / คมอสอความหมายคมอศกษาธรรมชาตเปนการสอความหมายวธหนงซงชวยอธบายลกษณะของ

ทรพยากรภายในเสนทางศกษาธรรมชาตหรอภายในแหลงทองเทยว คมอจะชวยใหกจกรรมการศกษามคณภาพมากขน

ค มอศกษาธรรมชาตโดยทวไปจะเปนสงพมพทจดพมพขนเพอแจกจายหรอจ าหนายใหนกทองเทยวใชในระหวางการเดนศกษาธรรมชาตสามารถเกบไวศกษาหรอเปนทระลกตอไปได คมอจะเปนแนวทางในการศกษาแนะน าเสนทาง แนะน าสงควรรหรอควรปฏบต เชน อธบายความหมายของปายเลกๆทตดอย กบจดสนใจ นอกจากนค มออาจมการน า นกทองเทยวใหขยายวงความรจากการอานเปนการสอกระตนอนๆไดเชนมเกมสหรอกจกรรมประกอบการเดนศกษาธรรมชาตดวย (การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2542)

จากการศกษาแนวคดเกยวกบการสอความหมายท าใหผวจยไดแนวทางในการเลอกรปแบบของสอในการสรางสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดคอผวจยเลอกสรางหนงสอค มอสอความหมายเนองจาก หนงสอค มอเปนสอสงพมพทสามารถให รายละเอยดของขอมลเพออ านวยความสะดวกในการศกษาหรอใหความร แกผ ใชซงไดแก นกทองเทยวได นกทองเทยวมความสะดวกในการพกพาระหวางเดนทาง สะดวกทจะเลอกเวลาอาน ไมสงผลกระทบดานลบตอสงแวดลอมในพนทและยงสามารถเกบเปนของทระลกทมคณคาไดอกดวย


2.4 แนวคดเกยวกบหนงสอคมอ2.4.1 ความหมายของหนงสอคมอ

คมอ หมายถง สมดหรอหนงสอทแตงขนเพอใชประกอบวชา หรออ านวยความสะดวกเกยวกบการศกษาเรองใดเรองหนง (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน 2525: 126)

หนงสอคมอ เปนหนงสอเลมทเปนสงพมพเฉพาะกจ คอ เปนสงพมพทใชเพองานเฉพาะดานใดดานหนงเชน หนงสอรายงานประจ าป หนงสอคมอพนกงาน คมอการใชสนคามกจะเปนหนงสอขนาดเลก มขนาดประมาณ 5 x7 นว อาจจะเลกหรอใหญกวานแลวแตการออกแบบ เพอความประหยด สวยงามหรอเพอความสะดวกในการจบ,ถอ (สโขทยธรรมาธราช 2528: 219-229)

หนงสอคมอ เปนหนงสอในการปฏบตงานของพนกงานเจาหนาท ขาราชการแลวแตลกษณะของงาน อาจจะมเรองเกยวกบระเบยบวธปฏบตงานหรอรายละเอยดเกยวกบเครองมอหรอสงทจะตองปฏบต (วจตร อาวะกล, 2534: 83)

หนงสอคมอโดยทวไปแลวจะเปนหนงสออานประกอบวชาแตไมใชหนงสอจ าพวกText เปนหนงสอทชวยใหเราสามารถเขาใจไดดขนและบอกรายละเอยดตางๆ (อนนตธนา องกนนท, 2535: 131)

หนงสอคมอ(Hand book) เปนหนงสอเลมเลก ปกตจะมขนาดเลกกวา 8 ½ x 11 นว ความหนาประมาณ 8 หนา หรอมากกวานน แลวแตรายละเอยดของเนอหา และภาพประกอบ Zehr, et. al (1994) อางถงใน (ฉลอง นยฉม, 2542: 27)

ดงนน คมอจงเปนหนงสอเลมเลกทใหความร ความเขาใจเกยวกบเรองใดเรองหนง โดยมรายละเอยดทงายตอการรบร เขาใจ และมกมภาพประกอบดวยเสมอ

2.4.2 กระบวนการผลตสอสงพมพประเภทหนงสอคมอการผลตสงพมพประเภทหนงสอคมอมกระบวนการผลต แบงออกไดเปน

4 ขนตอนดงตอไปน (สโขทยธรรมาธราช, 2528: 436-493)2.4.2.1 การเขยนตนฉบบ การเขยนตนฉบบทดผเขยนจะตองมความรเกยวกบ

เรองทเขยนเปนอยางด ก าหนดแนวทางการเขยนอยางมหลกเกณฑโดยการวางโครงเรองอยางเปนระเบยบ เลอกใชวธการเขยนหรอภาษาใหเหมาะกบเนอหาสาระทตองการน าเสนอซงจะตองมการวเคราะหเรองราวทจะน ามาเขยนใหครบถวนสมบรณตามวตถประสงค หรอจดมงหมายทก าหนด สงทจะตองพจารณาในการวเคราะหเรองไดแก


1) พจารณาขอบเขตของเนอหาสาระ เพอก าหนดขอบเขตและประเดนตาง ๆ และพยายามก าหนดเนอหาใหอยในขอบเขตก าหนด

2) พจารณาวตถประสงค เพอจะไดก าหนดรปแบบภาษา วธการเขยนและเนอหาสาระใหสอดคลองกบวตถประสงคทตองการ

3) ศกษาคนควาขอมลเบองตน กอนทจะเขยนโครงเรองไดผเขยนมความจ าเปนตองมความร ความคดเกยวกบเรองทจะเขยนเสยกอน ดงนนผเขยนจงจ าเปนตองหาขอมลใหไดมากทสด

4) การจดระเบยบความรและความคด ในชนนผเขยนจะตองน าความรและความคดทไดรวบรวมไวมาจ าแนกแยกแยะเปนหมวดหม โดยก าหนดประเดนเปนหวขอใหญการน าเอาประเดนมาเขยนเปนประโยคทมใจความสมบรณ

5) เขยนโครงเรอง การเขยนโครงเรองอาจเขยนได 2 แบบคอขยนในรปหวขอซงการน าเอาประเดนมาเขยนเปนค า หรอวลสนๆ และการเขยนในรปประโยคซงเปนการน าเอาประเดนมาเขยนเปนประโยคทมใจความสมบรณ

2.4.2.2 การตรวจแกไขตนฉบบจะตองยดถอรปแบบของสอเปนหลกในการพจารณาตองตรวจสอบเนอหาใหถกตองตามขอเทจจรงเหมาะสมกบผอานสอดคลองกบ วตถประสงคของการผลต ลกษณะของภาษาจะตองคงเสนคงวาและเหมาะสมกบประเภทของสอ

2.4.2.3 การเตรยมตนฉบบเพอการจดพมพ จะตองตรวจสอบจดเตรยมตนฉบบทงทเปนเนอความและเปนภาพ รวมทงตองก าหนดรายละเอยดในการพมพใหเรยบรอย

2.4.2.4 การจดพมพ เปนขนตอนสดทายของกระบวนการผลตสอสงพมพ ซงมหลายขนตอนแตละขนตอนจะตองมความตอเนองสมพนธกน และทกขนตอนมความส าคญเทากนหมด สงพมพจะมราคาแพงหรอถกขนอยกบการเลอกใชวสดและเทคนคทเหมาะสม

ยพเรศ วงยายฉม (2540: 33) ไดเสนอแนวทางในการผลตหนงสอคมอศกษาธรรมชาตไวดงน

1) ศกษาขอมลเบองตนเพอการวเคราะหเนอหาและรปแบบของคมอ และเลอกเสนทางทจะใหความร

2) วเคราะหผ เรยนเพอทราบวากลมเปาหมายทจะเปนผใชค มอมลกษณะอยางไร

3)ก าหนดวตถประสงค ขอบขายเนอหา และความคดรวบยอดในการใหความร4) ส ารวจรายละเอยดและก าหนดจดในการใหความรภายในเสนทางเดนปา


5) เขยนเนอหาของคมอ ใหผทรงคณวฒตรวจสอบความเหมาะสมของเนอหา6) ออกแบบลกษณะรปเลม ภาพประกอบ และจดพมพตามกระบวนการผลต7) น าไปทดลองใชกบกลมเปาหมายเพอพฒนาคณภาพของเครองมอผวจยจะไดกลาวถงรายละเอยดของขนตอนตางๆ ในหวขอตอไป

2.4.3 การเขยนคมอZehr,et al. (1994) (อางถงใน วจตร อาวะกล,2534) ไดใหหลกการเขยนสอสง

พมพทมเปาหมายไปสสธารณชนไวคอ ตองใหอานงายเขาใจงาย ภาษาทใชตองมชวตชวา มความกระชบและชดเจน การเขยนเรองราวตางๆใหเกดความนาสนใจและตดตามอานนนประโยคน ามความส าคญอยางยง ในบางครงการใชภาษาพนเมองทงายและการน าค าอปมาตางๆมาใชกเปนสงทาทายแตสงทจะขาดไมไดคอการค านงถงความรสกและภาพสะทอนกลบมาของผอาน ส าหรบกระบวนการเขยนนนจ าเปนจะตองศกษาถง หวขอเรอง การวางโครงเรอง การเขยนฉบบรางและแกไขฉบบรางกอนพมพ

สนท ตงทว (อางถงใน ฉลอง นยฉม,2542) ไดกลาวถงลกษณะการเขยนทดวา ควรมองคประกอบส าคญ 7 ประการ คอ

1. ความชดเจน (Perspicuity) หมายถง ความชดเจนในถอยค าทจะชวยใหการสอความหมายระหวางผอานกบผเขยนตรงกน

2. ความเรยบงาย (Simplicity) ไดแก การใชค าธรรมดาทเขาใจงาย และมผลกระทบตอความรสกของผอาน การใชภาษาทเรยบงายนน ควรหลกเลยงการใชค าฟมเฟอยหรอ ออมคอม

3. ความกระชบ (Brevity) คอ การใชค านอยค า แตใหความหมายทชดเจน มน าหนก4. ความประทบใจ(Impressiveness) เกดจากการทผเขยนใชถอยค าทเราความรสก

ของผอาน ถอยค าทวานอาจเกดจากการเนนค า การเรยงล าดบในประโยค การใชค าขดแยงกนในประโยค หรออาจใชค าทท าใหเกดภาพกได

5. ความไพเราะ(Euphony) ไดแก การเลอกใชค าทมเสยงราบรน ไพเราะ ไมสะดดหไมยดยาว ไมซ าซาก

6. การสรางภาพ (Picture sequence) เปนเทคนคการเขยนทท าผอานเกดภาพขนในใจ คอการเขยนโดยใชค าทใหภาพพจน กอใหเกดความรสกและอารมณ

7. โครงสรางของประโยค(Structure of sentences) สวนส าคญทควรค านงถงคอการล าดบของวลและอนประโยค รวมทงเอกภาพของประโยค


Hill and Knowlton (อางถงใน วจตร อาวะกล, 2534) ไดแนะน าหลกการเขยนเผยแพรไววา ควรเขยนเปดเผย ชดเจน จรงใจ ยตธรรม เขยนตรงเขาไปในเรองทตองการอธบาย ใชค าธรรมดาเขยนหรอบอกเพยงครงเดยว นอกจากนนการเขยนทดควรใหอานเพลดเพลน การจดองค-ประกอบระหวางภาพและขอความเหมาะสม สวยงาม และอธบายรายละเอยดเกยวกบเรองทเขยน(กญญา ศรสกล, 2532) แตอยางไรกตามหลกการเขยนส าหรบสงพมพควรเลอกใชไดหลายรปแบบตามความเหมาะสมและระดบของกลมเปาหมาย ขอมลทเขยนจะตองอยบนพนฐานความจรง และตองออกแบบใหดงดดใจท าใหชวนอาน (เสาวนย สกขาบณฑต,2534)

2.4.4 การออกแบบคมอการออกแบบคมอโดยทวไปแลวใชหลกการออกแบบเดยวกนกบสอสงพมพตางๆ

ซงพจารณาสวนประกอบในการออกแบบไดดงน1) ขนาดและรปราง (Size and shape) เนอหาของหนงสอ หรอเอกสารนนจะชวย

บอกถงรปรางและสดสวนของวสดสงพมพ ซงออกแบบไดทงแนวตงและแนวนอน ถาเปนแนวนอนอาจมขอเสยตรงทท าใหตนทนการผลตสง เนองจากตดกระดาษไมพอดทงแผน การเกบรกษาขาชนล าบาก เปดออกอานไมคอยสะดวก แตมขอดทรปเลมนาสนใจ และเหมาะส าหรบหนงสอทมภาพประกอบมากๆ หนงสอทเปนแนวตงนนสะดวกทงในการเกบรกษาและการอาน สวนขนาดของหนงสอนนควรพจารณาถงวสดทใชวามขนาดเทาใด ขนาดของกระดาษมาตรฐานมหลายขนาดคอ ขนาดเอโอ(AO) บโอ(BO) และซโอ(CO)

2) การใชส (Color) ปกตการพมพหนงสอดวยหมกด าเพยงสเดยวจะชวยประหยดเงนมากกวาการพมพสอนๆหรอหลายส แตการพมพหลายสกชวยใหสงพมพชวนดและนาหยบอาน เนองจาก - สเรยกความสนใจจากผอานไดมากกวาและนานกวา

- สใหภาพทเหมอนจรงมากกวาภาพขาวด า- สกอใหเกดอารมณ การใชสจงอาจใชสรางอารมณตางๆใหผดได ตามทผใชตงใจ- สกอใหเกดความเขาใจ และความจ าไดมากกวาขาวด า- สกอใหเกดความประทบใจแกผอาน3) การใชภาพประกอบ มความส าคญมากเพราะถงแมวาจะไมมปญหาการรหนงสอ

ของประชาชนแตการตความหมายของค าอาจแตกตางกนไปตามประสบการณในอดต การใชภาพประกอบจะชวยลดความเขาใจทสบสน ท าใหขาวสารมความชดเจนนาสนใจและชวยใหเกดการ


เรยนรมากยงขน นอกจากนการน าภาพมาใชในการจดท าหนงสอชวยเรยกความสนใจจากผอานไดมากขนดวย

ขอพจารณาเลอกภาพทจะใชในวสดสงพมพ- ลกษณะของภาพควรเกยวของกบลกษณะของผด เชน กลมคนตางวย ตางเพศ

และตางคณวฒยอมสนใจภาพตางกน- สงแวดลอมทปรากฏในภาพ หากตรงกบชวตประจ าวนของเขาและใกลเคยงกบท

เขาเปนอย ผใชกมแนวโนมทจะยอมรบมากกวาภาพทมสงแวดลอมตางออกไป การออกแบบภาพประกอบในวสดสงพมพจงควรใหมสวนเกยวพนกบสภาพจรงๆในทองถนทเขาอยดวย

- ภาพบคคลก าลงท ากจกรรมอย ผดจะใหความสนใจมากกวาภาพทไมมกจกรรม- รายละเอยดของภาพมผลตอความรบรและความสนใจของคน ควรระมดระวงราย

ละเอยดทมมากเกนไปในภาพ แมวารายละเอยดของภาพจะสามารถชวยท าใหดเหมอนจรงและนาสนใจ แตถามรายละเอยดทไมจ าเปนมากเกนไปกอาจดงความสนใจของผใชไปจากจดทตองการ หรอสรางความสบสนได ดงนนจงควรบรรจสวนส าคญในภาพทตองการสอไวเพยงอยางเดยว 4) ตวหนงสอ ลกษณะตวหนงสอทน ามาใชในการออกแบบมอทธพลตอการถายทอดเนอหาไปยงผใชอยางยงจงควรระวงการใชตวอกษร ดงน

- แบบของตวอกษร (Type face) มหลายแบบใหเลอกใชตามแตกลมผอาน และวตถประสงคในการพมพหนงสอเมอเลอกใชแบบใดกควรใชแบบนนตลอดทงเลม ยกเวนเมอตองการจะเนนค าเชนใชตวเอนส าหรบขอความทยกมาอางอง ใชตวหนาส าหรบขอความทตองการเนนความส าคญ

- ขนาดของตวอกษร (Size of Type) พจารณาตามล าดบความส าคญและการเนนคอ สวนหวขอ(Heading)ควรใชตวใหญกวาปกต สวนเนอหา(Reading Text)ควรใชตวเลกตามความเหมาะสมของผอาน

ขนาดของตวอกษรทยดถอเปนสากลนน วดตามความสงของตวอกษรซงอาจเปนนว หรอ มลลเมตรกได โดยทวไปขนาดตวอกษรจะมตงแต 4 พอยท จนถง 144 พอยท ยงตวเลขยงสงตวหนงสอกจะมขนาดใหญ ตามปกตอกษรภาษาไทยนยมใชขนาด 12 พอยท ซงเปนขนาดทอานไดสะดวก ไมตองใชสายตามาก อกษรขนาดใหญกวานเหมาะส าหรบการเรยน เขยน อานส าหรบบคลทมปญหาเรองสายตา -การจดคอลมน (Type area appearance) ในการจดพมพหนงสอตองค านงถงการจดคอลมน ซงสงทจะชวยใหอานหนงสอไดงายหรอยาก ไดแก 1.ความยาวของบรรทด ไมควรบรรจ


เกนกวา 65 ตวอกษรส าหรบคอลมนยาว และ 36 ตวอกษรส าหรบคอลมนสน 2.ชองวางระหวางบรรทด ซงควรหางกนพอสมควร คอประมาณ 1.5 เทา ของความสงของตวอกษร

5) การจดกรอบและคอลมน เปนการจดวางสวนประกอบตางๆในแตละหนาใหเหมาะสมโดยใหมชองวางสวยงาม จดหนาของหนงสอและเอกสารออกเปนคอลมน (ความกวางของคอลมนตองก าหนดไวกอนในขนเรยงพมพ เพอใหสอดคลองกบการจดหนา) การจดคอลมนนอาจแบงเปน 1,2,3 หรอ 4 คอลมน ตามแตผออกแบบจะเหนสมควรแตตองค านงถงการยอมรบของ ผอาน และความสวยงามตอเนอง ซงหนงสอทวไปจะมกรอบหนาของหนงสออย 2 หนา คอ ซายและขวา ขนาดความกวางของกรอบในแตละสวนนนจะพจารณาตามความเหมาะสมไมม หลกเกณฑทแนนอนตายตว

6) การออกแบบปก ปกเปนสวนส าคญของหนงสอเพราะเปนสวนแรกทผอานจะเหนนอกจากจะท าหนาทปองกนรกษาตวหนงสอหรอเอกสารทงหมดแลว ยงบอกรายละเอยดเกยวกบเรองราวในหนงสอเลมนน รวมทงเปนสวนจงใจใหผอานหยบหนงสอขนมาดอกดวย โดยทวไปปกหนงสอจะประกอบดวย ชอเรอง ชอผแตง ชอส านกพมพหรอหนวยงานทจดพมพ และชอบทความหรอเรองเดนในเลม (โดยมากนยมใชกบหนงสอวารสาร) ซงหลกในการออกแบบปกหนงสอมดงตอไปน

- มความคดเดยว (One Idea) ปกควรบอกลกษณะของเนอหาในเลมซงเปนแกนของเรองโดยก าหนดเปนความคดเพยงความคดเดยวเทานน

- มการตดกน(Contrast) หมายถงสวนทปรากฏบนปก ไมวาจะเปนตวหนงสอภาพ ส หรอลายเสนกตาม ควรจะมการตดกนกบสของพนหลงเพอใหปกสะดดตาและดงดดความสนใจ โดยเฉพาะชอเรองควรเหนเดนชด

- การออกแบบตวหนงสอ ควรใชตวหนงสอเปนแบบเดยวกนทงปก แตอาจมขนาดตางกนไดและตวหนงสอไมขดกบความสวยงามของภาพ

Zehr,et al. (1994) อางถงใน การทองเทยวแหงประเทศไทย (2542)กลาววา การออกแบบคมอโดยทวไปแลวใชหลกการออกแบบเดยวกนกบสอสงพมพตางๆ สงส าคญตองรวาผอานคอใคร ใชอานทไหน และเพอวตถประสงคอะไร ซงสงเหลานท าใหสามารถตดสนใจออกแบบรปลกษณะและขนาดของคมอได ส าหรบหลกการพนฐานอยางงายทจะชวยใหการออกแบบประสบความส าเรจ มดงตอไปน

1) ความสมดล (Balance) ควรใหมน าหนกในการจดวางรปแบบขอบเขตของเนอหา และภาพประกอบในแตละหนาใหไดสวนทเหมาะสม


2) การล าดบ (Sequence) เปนหนทางทจะน าผอานไปสความสนใจอาศยหลกวา ผอานสวนมากจะเรมอานจากมมซายบนและละสายตาจากหนงออกทางมมขวาลาง จากภาพใหญไปสภาพเลก จากภาพสไปสภาพขาวด า จากหวขอไปสเนอเรอง

3) ความตาง (Contrast) ท าใหเกดความสะดดตาซงชวยใหผอานมใจจดจอและสนใจยงขน ความตางทใชกนโดยทวไปนนมกจะใชในเรองของความไมเหมอนกนของขนาดรปภาพสและรปทรง

4) ความเรยบงาย (Simplicity) เปนสงส าคญในการออกแบบหนงสอคมอ ดงนนในแตละหนาจงไมควรใหมเนอหาและภาพประกอบจนแนนขนดหรอเตมแตงสงอนลงไปจนดยงเหยง

5) สดสวน (Proportion) เปนการพจารณาเพอใชเนอทหนากระดาษซงโดยทวไปแลวเหนวาอตราสวนทใชควรจะเปน 3 ตอ 5 หรอ 3 ตอ 4 จะท าใหนาด และเหมาะสมทสด

6) ความเปนเอกภาพ (Unity) แตละสวนจะตองสมบรณและไปดวยกนไดกบภาพรวมทงหมดเชน การใชตวพมพ กระดาษ และสของหมกพมพ เปนตน

วารนทร บนโฮเซน (2533: 44) ไดกลาวถงหลกในการสรางหนงสอคมอวาควรออกแบบปกและรปเลมใหสวยสะดดตาและจงใจผอาน มเนอหาสาระด ใชประโยคบอกเลาตรงไปตรงมา เขยนใหอานงายเขาใจงาย สวนประกอบอนๆ ทจ าเปนและมสวนท าใหหนงสอนาอานและนาสนใจไดแก ขนาดของตวอกษรจะตองมขนาดใหญเหมาะสมกบวยของผใช ควรมภาพประกอบตามความจ าเปนเพราะจะชวยใหผอานเขาใจและจดจ าไดดกวาการมแตตวหนงสอ และจะตองมพนทวางไวเพอใหผอานไดหยดพกสายตาบางเปนระยะ

วรณ ตงเจรญ อางถงใน ฉลอง นยฉม (2542 ) กลาววา การออกแบบสงพมพควรจะไดค านงถงสงเหลาน คอ

1) การออกแบบทสมพนธกบระบบการพมพ2) การออกแบบทตวหนงสอสมพนธกบภาพ3) การออกแบบทมคณคาทางศลปะ4) การออกแบบทมลกษณะทนสมย5) การออกแบบทมความประณตเรยบรอย


อนนต อนนตโชต (2531) กลาววาการออกแบบหนงสอคมอตองค านงถงความสวยงาม (Beautiful) คอรปหรอภาพตางๆทจะใชตองใชศลปะในการจดท าสามารถดงดดใจนกทองเทยวได กระดาษทใชควรมคณภาพ นอกจากนแลวการออกแบบควรใหควรคาแกการเกบรกษา (Worth keeping) ดวย

อนนตธนา องกนนท (2531: 132) กลาววาการออกแบบหนงสอคมอปกควรสะดดตาเพอดงดดความสนใจและสามารถใหรายละเอยดเกยวกบคมอไดบาง

2.4.5 การพฒนาคมอการท าใหคมอซงเปนสอการเรยนประเภทหนงทผลตขนใชมประสทธภาพตอ

การใหความรและความเขาใจนน กอนน าคมอไปใชจรงควรมการพฒนาใหไดมาตรฐานเสยกอนขนตอนส าคญในการพฒนาสอการเรยนตางๆ คอ ขนทดลองใชและแกไขปรบปรง โดยมวธการในขนแรกคอ การทดลองเบองตนครงท 1 (Tryout 1) เปนการทดลองใชเปนรายบคคลหรอการทดลองแบบ 1ตอ 1(Individual tryout) น าผลทไดมาแกไขปรบปรงสอการเรยน จากนนเปนการทดลองเบองตนครงท 2 (Tryout 2) ซงเปนการทดลองใชกบกลมเลก(Group Tryout)ประมาณ5-10 คน แลวแกไขปรบปรงอกครงหนง ขนสดทายน าคมอทผานการแกไขปรบปรงครงแลวไปทดลองใชกบกลมเปาหมาย ซงเปนกลมใหญในสภาพการณจรงและทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน จากนนวเคราะหผลเพอหาประสทธภาพของคมอวาสามารถน าไปใชไดหรอไมเพอพจารณาผลตใชตอไป (บญชม ศรสะอาด, 2537 : 76-100)

2.4.6การผลตหนงสอคมอการผลตคมอทไดออกแบบแลวใหเปนรปเลมจรงขนมานนจะเลอกใชวธการใด

ยอมขนอยกบงบประมาณทม คณภาพทตองการ ขอจ ากดในเรองเวลา และทรพยากรอนๆทใชในการผลต เพราะสงตางๆเหลานยอมเกยวของกบกระบวนการในการผลตซงมกจะเกยวโยงไปถงวธการในการผลตเนอหาและหวขอเรอง การจดท าภาพประกอบ การจดวางรปแบบเนอหาและงานกราฟฟก การท าแมพมพตนแบบและการพมพออกมาเปนรปเลมในทสด (Zehr, et al.,1994 : 59)

ณรงค สมพงษ (2535) กลาววา การน าตนฉบบทเขยนเสรจแลวมาด าเนนการเรยงพมพ ออกแบบและจดหนา รวมไปถงการเตรยมภาพประกอบในหนงสอเพอใหเกดความสวยงามนาอาน และชวยใหอานเขาใจงายนน มขนตอนดงตอไปน


1. การเรยงพมพ หมายถง การสรางแบบหรอแมพมพเพอใชพมพตวหนงสอ ซงอาจท าไดหลายวธ คอ

ก. การเรยงพมพดวยตวอกษรทเปนโลหะใชชางเรยงเปนผจบตวพมพเปนตวๆจากในกลอง มาเรยงตอกนในสตค(Stick) ซงเปนแผนโลหะยาวทมขอบดานลาง น าตวอกษรมาเรยงตอกนเปนขอความตามตนฉบบ อกแบบหนงเปนการเรยงพมพดวยเครองเรยงพมพ ซงมความรวดเรวกวา

ข. การเรยงพมพดวยแสง เปนการเรยงพมพโดยการถายภาพตวอกษรเปนตวๆลงบนแผนฟลมหรอแผนกระดาษโบรไมด เหมาะส าหรบการพมพในระบบออฟเซต เพราะสามารถถายจากหนาหนงสอเปนฟลมไปท าแมพมพ หรอเพลตไดเลย

ค. การเรยงพมพดวยพมพดด เปนการใชพมพดดลงโดยตรงเชนพมพบนกระดาษไขแลวน าไปโรเนยวหรอพมพลงในกระดาษตนแบบส าหรบถายตอไป การพมพดวยพมพดดชวยลดตนทนใหถกลงแตความสวยงามกดอยกวาวธอน

ง. การเรยงพมพดวยเครองคอมพวเตอร โดยใชวธเกบขอมลไวในจานแมเหลก สามารถเลอกตวพมพไดหลายแบบและจดคอลมนแบบใดกได การลดหรอเพมตวอกษรสามารถท าไดงายโดยดจากจอภาพและแกไขไดทนท ตวอกษรจะถกพมพลงบนกระดาษโบรไมดเปนมวนแลวน าไปลางในน ายากอนน ามาจดหนาตอไป วธนนบวาเปนวธททนสมยแตราคาสง ในปจจบนมเครองพมพตนฉบบดวยแสงเลเซอร (Laser printer) โดยปอนขอมลทพมพไวแลวเขาเครองพมพกจะไดตนฉบบออกมาทนทโดยไมตองน าไปลางน ายา นบวาเปนเครองเรยงพมพททนสมยทสด

2. การตรวจปรฟ เมอเรยงพมพเรยบรอยแลวจงน ามาตรวจสอบกบตนฉบบวาถกตองหรอไม ผตรวจปรฟควรตรวจหลายๆครงเพอความถกตองแนนอนแลวสงไปท าการแกไขตอไป การตรวจปรฟนอกจากดตวสะกด การนตแลว ยงตองตรวจดอกวาการวางหนา เวนวรรค ชองไฟ และแบบของตวพมพถกตองหรอไม การตรวจปรฟและแกไขสามารถสอความหมายกนระหวางผตรวจปรฟกบผพมพตนฉบบ โดยเขยนเครองหมายแสดงลงบนตนฉบบบรเวณทพมพผด

3. การจดหนาหนงสอ หมายถงการน าปจจยตางๆ คอ ภาพ ส เสน และตวหนงสอมาวางลงในต าแหนงตางๆของหนาหนงสอเพอใหมความตอเนองสมพนธกน มความสวยงามและชวนอาน โดยเฉพาะอยางยงการจดหนาจะมสวนชวยท าใหเนอหาของหนงสอสามารถอานเขาใจงาย มความชดเจน ชวยในการสอความหมาย ดงดดความสนใจจากผอาน และเปนเครองมอในการขายส าหรบหนงสอทพมพขนเพอจ าหนายดวย


2.4.7 คมอทองเทยวในปจจบนปจจบนมคมอทองเทยวเผยแพรมากมาย ทงทจดพมพขนโดยหนวยงานของรฐ

และส านกพมพเอกชนตางๆ ขนาดของคมอทองเทยวมความกวางอยระหวาง 4-5 นว และความยาวอยระหวาง 7-9 นว แตขนาดทพบเหนไดบอยและเปนทนยมในทองตลาด คอขนาด 4x8 นวสวนความหนาของแตละเลมขนอยกบเนอหาและขอบเขตของแหลงทองเทยวทกลาวถง คอ ถาเปนคมอทองเทยวทกลาวถงประเทศใดประเทศหนงโดยเฉพาะกจะมความหนามาก ถากลาวถงจงหวดใดจงหวดหนง เมอง หรอพนทเฉพาะอนๆ ความหนากจะลดลงตามล าดบ

แผนทประกอบภายในเลม มทงแบบทเปดดไดภายในตวเลมและแผนททแนบมากบตวเลมสามารถแยกใชตางหากจากคมอได คมอสวนใหญมภาพประกอบสวยงามดงดดความสนใจจากผใชและมคณคาควรแกการเกบรกษา

เนอหาในคมอสวนใหญจะกลาวถงประวตความเปนมา ลกษณะ ความส าคญ การเขาถงแหลงทองเทยว แนะน าแหลงทองเทยวทนาสนใจ โดยเฉพาะแหลงจ าหนายอาหารและของทระลกเทานน แตไมมการสอดแทรกเนอหาทสนบสนนใหเกดการทองเทยวอยางยงยน ท าใหนกทองเทยวไดรบความรเกยวกบพนททองเทยวนนแตเพยงอยางเดยว ไมไดรบความรเรองการปฏบตตนทเหมาะสมในแหลงทองเทยวเพอหลกเลยงการท าลายสงแวดลอมทางธรรมชาต สงคม วฒนธรรม และโบราณสถานซงเปนสาเหตส าคญทกอใหเกดผลกระทบดานลบตอแหลงทองเทยว

จากการศกษาแนวคดเกยวกบหนงสอคมอท าใหผวจยทราบวาสอสงพมพประเภทหนงสอคมอเมอผลตออกมาแลวจะประสบความส าเรจหรอลมเหลวนนขนอยกบคณภาพของการเขยนการออกแบบ และการผลตคมอเปนส าคญ ผวจยจะไดน าแนวคดดงกลาวไปใชเปนแนวทางในการพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด ซงหากไดมการพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศขนเพอใหนกทองเทยวใชประกอบการทองเทยวบนเกาะเกรด จะสามารถลดผลกระทบดานลบจากมนษยตอทรพยากรการทองเทยวลงไดซงจะท าใหเกดการทองเทยวอยางยงยนบนเกาะเกรดตอไป

2.5 แนวคดเกยวกบความร

2.5.1 ความหมายความร หมายถงพฤตกรรมทแสดงออกถงความจดจ าในเรองราวตางๆทเกดขน

จากประสบการณทงทางตรงและทางออมในเชงความหมาย ขอเทจจรง ทฤษฎและปรากฏการณ


ตางๆ ความร เปนขอเทจจรง(Fact) ความจรง (Truth) กฎเกณฑ และขอมลตางๆทมนษยไดรบและรวบรวมสะสมไวจากมวลประสบการณตางๆหรออกความหมายหนงคอ การจ าขอเทจจรงเรองราวรายละเอยดทปรากฏในต าราหรอสงทไดรบการบอกกลาวไว ความรเปนพฤตกรรมขนตนซงผเรยนตองจ าไว อาจจะโดยการนกหรอโดยการมองเหนหรอไดยน จ าได ความรขนนไดแกความรเกยวกบค าจ ากดความ ความหมาย ขอเทจจรง ทฤษฎ กฎ โครงสรางและวธแกปญหาเหลาน (จตรา สวานช, ในเศรษฐพงษ ปจฉาการ, 2541)

การเรยนรเกดจากประสบการณ 3 ประการคอ1) เกดจากประสบการณทางธรรมชาต(Natural Setting) คอการเรยนรจากสภาพ

ธรรมชาตทมอยใกลตว2) เกดจากประสบการณทางสงคม(Social Setting) มอยทวไปในชวตประจ าวน

เชนจากการอานหนงสอพมพ3) เกดจากการจดการเรยนการสอน(Formal Instruction Setting) คอมผแทนจาก

สถาบนจดล าดบการเรยนรอยางมจดหมายและตอเนองกลาวโดยสรปคอ ความรหมายถง การทบคคลสามารถจดจ า รบรขอมล ขอเทจ

จรงตางๆซงเกดจากการศกษาคนควา การสงเกตและประสบการณ สามารถแสดงออกมาเปนพฤตกรรมโดยสามารถสงเกตได วดได รบและถายทอดใหบคคลอนทราบได

2.5.2 วธวดความรเครองมอวดความรทยอมรบและมกใชกนอยโดยทวไปคอแบบทดสอบ ซงแบง

ตามลกษณะการตอบไดเปน 2 ชนดคอ แบบความเรยงกบแบบตอบสนหรอแบบเลอกตอบ (บญธรรม กจปรดาบรสทธ 2537: 92)

1) แบบทดสอบความเรยง (แบบทดสอบแบบอตนย) รปแบบของแบบทดสอบจะมเฉพาะตวค าถามเทานน สวนค าตอบจะเวนทวางหรอก าหนดกระดาษค าตอบไวใหเปนพเศษ

2) แบบทดสอบสนและแบบเลอกตอบ (แบบทดสอบปรนย) แบงออกเปน4ชนด ไดแก แบบตอบสน แบบเลอกตอบ2ตวเลอก แบบจบค และแบบชนดเลอกตอบ

แบบทดสอบชนดตอบสนแลวเลอกตอบทนยมใชในการเกบรวบรวมขอมลส าหรบการวจยไดแก แบบเลอกตอบซงมตงแต 2 ตวเลอกจนถง 5 ตวเลอก ทงนแลวแตเนอหาและพนฐานความรของผตอบ แบบทดสอบชนดเลอกตอบ 2 ตวเลอกและแบบตอบสนนนนยมใชกบแบบสมภาษณ สวนชนด 4 หรอ 5 ตวเลอกใชเปนแบบใหผตอบอานและตอบเองจะเหมาะสมกวาใชเปนแบบสมภาษณ


ในการวจยนผวจยเลอกใชแบบทดสอบแบบเลอกตอบ(Multiple Choice)4 ตวเลอก

2.6 งานวจยทเกยวของ

วารนทร บนโฮเซน (2533: 77) ไดศกษาผลการใชคมอการเรยนดวยตนเองตอความรและการปฏบตตนของผปวยโรคลมชก โดยศกษาจากผปวยโรคลมชกทมารบการรกษาจากแผนกผปวยนอก โรงพยาบาลและสถาบนประสาทวทยา และโรงพยาบาลศรราช ผลการวจยสรปไดวาผปวยลมชกทไดรบคมอการเรยนดวยตนเองมคะแนนความรเรองโรคลมชกมากกวาผปวยกลมทไมไดรบคมอการเรยนดวยตนเองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P < 0.001 แสดงวาคมอทสรางขนสามารถใหความรและชวยสงเสรมใหผปวยสามารถปฏบตตนเพอดแลตนเองไดอยางมประสทธภาพมากขน

สาวตร ศรสข (2537 : 59-60) ท าการวจยเรอง “การสรางสอเพอการสอสารพฒนาการ: คมอศกษาธรรมชาตในปาดบเขา” โดยใชกลมตวอยางจากนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในเขตภาคเหนอตอนบน จ านวน 100 คน แบงเปนกลมควบคม ซงไมไดใชคมอศกษาธรรมชาตในปาดบเขาประกอบการเดนปาเพอศกษาธรรมชาต จ านวน 50 คน และกลมทดลอง ซงใชคมอศกษาธรรมชาตในปาดบเขาประกอบการเดนปาเพอศกษาธรรมชาต จ านวน 50 คน ผลการวจย สรปไดวา นกเรยนทง 2 กลม คอ กลมควบคมและกลมทดลอง มความรเกยวกบปาดบเขาภายหลงการเดนปาศกษาธรรมชาตแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.001 แสดงวาคมอการศกษาธรรมชาตในปาดบเขานสามารถเพมความรความเขาใจเกยวกบสภาพปาดบเขาแกผใชได แตระดบทศนคตนนไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต

ไพลนพนธ สรอยจาตรนต (2538: 78) วจยเรอง “กลยทธการสงเสรมการทองเทยวทางธรรมชาตแนวอนรกษในอทยานแหงชาตดอยอนทนนท โดยใชคมอแนะน าเชงระบบนเวศ :กรณศกษานกศกษาชมรมอนรกษสงแวดลอม สถาบนราชภฏเชยงใหม” โดยเลอกกลมตวอยางทเปนนกศกษาชมรมอนรกษสงแวดลอมสถาบนราชภฏเชยงใหม จ านวน 50 คน แบงเปน 2 กลมคอ กลมทดลองและกลมควบคม ผลการวเคราะหขอมลพบวา กลมทดลองมความรเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตและสงแวดลอมในบรเวณอทยานแหงชาตดอยอนทนนทเพม และรวธการทองเทยวทไมท าลายสงแวดลอมแตกตางจากกล มควบคมอยางมนยส าคญทางสถตท ระดบ 0.01


ยพเรศ วงยายฉม (2540: 116) วจยเรอง “การพฒนาคมอศกษาธรรมชาตประจ า เสนทางเดนปาในอทยานแหงชาตเขาใหญ เสนทางทท าการอทยาน-มอสงโต” และศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวในการใชคมอศกษาธรรมชาต สมฤทธผลในการเรยนร ความพงพอใจและความคดเหนของนกทองเทยวตอคมอทสรางขน โดยทดลองใชกบนกทองเทยวเดนปาในอทยานแหงชาตเขาใหญทมความรตงแตชนมธยมศกษาตอนตนขนไปจ านวน 40 คนทดลองแบบ กลมเดยวไมมกลมควบคม (Pretest-posttest design) ผลการวจยปรากฏวา คณภาพของคมออยในเกณฑด กลมตวอยางทใชคมอมความรเพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 กลมตวอยางสวนใหญมพฤตกรรมการใชคมอโดยการอานบางสวนและแลกเปลยนความรในกลม มความคดเหนตอคมอทสรางขนวามความนาสนใจมากและพงพอใจอยในระดบมาก

ฉลอง นยฉม (2542: บทคดยอ) วจยเรอง “การพฒนาคมอสอความหมายธรรมชาตและประวตศาสตรเพอการทองเทยวเชงนเวศในอทยานแหงชาตภหนรองกลา” โดยทดลองใชกบนกทองเทยวชาวไทย อายไมต ากวา 18 ป ความรไมต ากวามธยมศกษาตอนตน จ านวน 45 คนทดลองแบบกลมเดยว วดผลสองครง (One-group Pretest Posttest Design) ผลการวจยปรากฏวากลมตวอยางมความรความเขาใจเพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.001 กลมตวอยางมความพงพอใจตอคมอในระดบมาก และมความคดเหนวาคมอมความนาสนใจ

ศรพร สรอยนาคพงษ (2543 : บทคดยอ) วจยเรอง “การพฒนาและทดลองใชคมอทองเทยวโบราณสถานในเขตอทยานประวตศาสตร จงหวดพระนครศรอยธยา” โดยเลอกกลมตวอยางทเปนนกทองเทยวชาวไทย จ านวน 60 คน ก าหนดใหนกทองเทยวใชคมอประกอบกบการทองเทยวในสถานทจรง ผลการวจยปรากฏวากลมตวอยางมความรเพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นกทองเทยวสวนใหญใหความเหนวาเปนคมอทนาสนใจ

สรอยทพย สมครเขตรการณ (2543 : บทคดยอ) วจยเรอง “การพฒนาคมอศกษาธรรมชาตเพอการทองเทยวเชงนเวศ ประจ าเสนทางศกษาธรรมชาต อทยานแหงชาตน าหนาว” โดยใชกลมตวอยางแบบไมเจาะจง จ านวน 40 คน ผลการวจยพบวา คะแนนเฉลยความร หลงการใชคมอสงกวากอนการใชคมออยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 กลมตวอยางไดแสดงความคดเหนตอคมอศกษาธรรมชาต และมความพอใจในระดบมาก


จากการศกษาและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ท าใหผวจยไดแนวทางในการก าหนดแนวคดเบองตนเกยวกบรปแบบ และลกษณะของคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด ดงตอไปน

1) คมอสอความหมายฯทผวจยสรางขนจะเปนสอสงพมพในลกษณะของหนงสอเลมเลกทมขนาดและความหนาสะดวกตอการพกพา และการศกษาคนควาในระหวางการทองเทยว

2) ขอบขายของเนอหาคมอสอความหมายฯทผวจยสรางขนมงใหความรความเขาใจแกผใชในเรองขอมลทวไปของเกาะเกรด สภาพประวตศาสตร โบราณสถานและวฒนธรรมบรเวณแหลงนนทนาการบนเกาะเกรดทนกทองเทยวสนใจเทยวชม และแนวทางปฏบตตนขณะทองเทยวบนเกาะเกรด

3) การเขยนเนอหาในคมอ ผวจยถอเอาแนวคดเกยวกบการเขยนคมอและแนวคดเกยวกบการสอความหมายมาประยกตใช คอเปนการเขยนใหความรความเขาใจโดยอาศยสภาพทางวฒนธรรม ประวตศาสตร และโบราณสถานทพบเหนในแหลงนนทนาการนนๆมาเปนสอกลางในการใหความรและกระตนใหนกทองเทยวเหนคณคาและเกดจตส านกในการอนรกษทรพยากรการทองเทยว การเขยนจะใชภาษาทงาย สนกระชบ ชดเจน อานเพลดเพลน และมภาพประกอบ

4) การออกแบบคมอ ผวจยน าแนวคดเกยวกบการออกแบบและการผลตคมอมาเปนแนวทาง โดยใชหลกความสมดล(Balance) การล าดบ(Sequence) ความตาง(Contrast) ความเรยบงาย(Simplicity) สดสวน(Proportion) และความเปนเอกภาพ(Unity) เปนหลกในการออกแบบนอกจากนรปเลมของคมอจะเนนความสวยงาม(Beautiful) และควรคาแกการเกบรกษา(Worthkeeping) โดยเฉพาะปกจะตองมความดงดดใจและพอทจะสามารถใหรายละเอยดทวไปของคมอได

5) คมอประกอบดวย5.1 ปกนอก5.2 ปกใน5.3 ค าน า5.4 สารบญ5.5 ขอแนะน าการใชคมอ5.6 แผนทแสดงสถานททองเทยวบนเกาะเกรด5.7 เนอหาเพอการสนบสนนการทองเทยวเชงนเวศ5.8 ภาพประกอบ

อารธร มณวรรณ วธดาเนนการวจย /70

บทท 3วธดาเนนการวจย

การวจยนเปนการวจยเชงทดลอง(Experimental Research) เพอผลตสอสงพมพในลกษณะเปนหนงสอคมอสาหรบการสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด ใชรปแบบการวจยแบบกลมเดยววดผล 2 ครง (One-group Pretest Posttest Design) กลมตวอยางทใชในการวจยไดแกนกทองเทยวชาวไทย ทมอายไมตากวา 15 ป และมความรในระดบอานออกเขยนได ทเขามาทองเทยวบนเกาะเกรด โดยมขนตอนการวจยดงน

1) การผลตหนงสอคมอสอความหมาย2) การพฒนาคณภาพของหนงสอคมอสอความหมาย3) การทดลองใชหนงสอคมอสอความหมาย4) การเกบรวบรวมขอมล และวเคราะหผลขอมล

3.1 การผลตหนงสอคมอสอความหมาย3.1.1การศกษาขอมลเบองตน

3.1.1.1 ศกษาขอมลเบองตนของเกาะเกรด จากการคนควา รวบรวมและประมวลเอกสารวชาการ รายงานและบทความจากวารสารตางๆทเกยวของของหลายสวนราชการ หนวยงาน สถาบนการศกษา ในลกษณะของการวจยเอกสาร(Documentary Research) ทงทฤษฎ แนวความคด นโยบายตางๆทเกยวของ และผลการศกษาทมอยแลวในลกษณะของขอมลทตยภม(Secondary Data) ซงชวยใหการศกษาเปนไปไดรวดเรวขน

3.1.1.2 การศกษาภาคสนาม(Field Research) ซงไดแกการสมภาษณ(Interview)ประชากรเปาหมาย(Focus Group)รวมกบการสงเกตการณแบบมสวนรวม(Observe) เพอใหได ขอมลทวไปเกยวกบบคคล และรายละเอยดทางวฒนธรรมของเกาะเกรดซงจะทาใหขอมลทไดมความสมบรณมากยงขน

3.1.1.3 ศกษาขอมลเกยวกบการสรางคมอสอความหมายจากเอกสารตางๆท เกยวของ และปรกษาผเชยวชาญ


3.1.1.4 วเคราะหเนอหาสาระจากการศกษาขอมลเบองตนเพอกาหนดจดมงหมายในการผลตคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด จดมงหมายของคมอสอความหมาย เพอใหนกทองเทยวมความรความเขาใจเกยวกบสภาพโดยทวไป สภาพสงคม วฒนธรรม ประวตศาสตรในบรเวณแหลงนนทนาการทเขาไปเทยว ทราบแนวทางการปฏบตตนในการทองเทยวเพอใหนกทองเทยวตระหนกถงคณคาของทรพยากรการทองเทยวบนเกาะเกรด ซงจะทาใหเกดจตสานกทดในการอนรกษทรพยากรการทองเทยว กระตนใหเกดกจกรรมทางการทองเทยวเชงนเวศใหมๆและเปนการสนบสนนใหเกดการกระจายตวของนกทองเทยวไปทวเกาะเกรด

3.1.2สรางเนอหา กาหนดรปแบบ ลกษณะและองคประกอบของหนงสอคมอ3.1.2.1 จากการศกษาขอมลเบองตนผวจยกาหนดโครงรางคราวๆของเนอหาคมอ

สอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศไดวา ประกอบดวยเนอหาเกยวกบสภาพพนทโดยทวไปสภาพสงคม ศลปวฒนธรรม และเรองราวทางประวตศาสตรของชมชนเกาะเกรดซงมเอกลกษณเฉพาะโดยเนนใหเหนถงความสาคญและคณคาทมอย แนวทางการปฏบตตนของนกทองเทยวระหวางทองเทยวเกาะเกรดและขอมลอนๆทเปนประโยชนแกนกทองเทยวเชน แผนท คาแนะนาในการเดนทาง แนะนาเสนทางเทยวชมเกาะเกรด เปนตน

กาหนดรปแบบ ลกษณะและองคประกอบเบองตนของคมอโดยกาหนดขนาดของคมอทเหมาะสมตรงกบความตองการของนกทองเทยวสาหรบการพกพาตดตวในระหวางการทองเทยว โดยใชคมอขนาดตางๆ ทมอยในทองตลาด และทพบเหนทวไป คอ ขนาด 4.5 x 8 นว ขนาด 5 x 7นว และขนาด 6 x 8 นว เปนเกณฑ กาหนดองคประกอบของคมอโดยคานงถงความสะดวกในการใชสอยเปนลาดบแรก ขนาดและรปแบบของตวอกษรตองสามารถอานงาย สวนตางๆของคมอประกอบดวย ปก คานา สารบญ คาแนะนานกทองเทยว แผนท ขอมลทวไป ขอมลพรอมภาพประกอบแหลงนนทนาการแตละแหลงเปนตอนๆรวมทงขอมลอนๆท เปนประโยชนแก นกทองเทยว

3.1.2.2 จดประชมสนทนาในพนท โดยดาเนนการสนทนากลมแกนนาทองถน(Focus Group) และการสงเกตการณแบบมสวนรวม(Participation Observation) เพอสรางเนอหาคมอทมความถกตองตรงกบความเปนจรง ทองถนไดเสนอเรองราวทตนมความภาคภมใจทจะแสดงใหนกทองเทยวทราบ และไดรปแบบคมอทสอดคลองกบความตองการของทองถน


ในการสนทนากลมแกนนา(Focus Group) ผวจยไดคดเลอกบคคลในทองถนทรขอมลของเกาะเกรดเปนอยางดสามารถใหขอมลเกยวกบการบรหารจดการและขอมลดานการทองเทยวบนเกาะเกรดไดมาเปนผใหขอมล

3.1.2.3นาขอมลทรวบรวมไดมาสรางเนอหาคมอโดยเขยนแบบสารคดเชงพรรณนา กาหนดรปแบบ ขนาด ลกษณะและองคประกอบของคมอ

3.1.2.4 กรรมการควบคมวทยานพนธ และกลมแกนนา(Focus Group) ตรวจสอบความถกตองเหมาะสม

3.1.2.5 แกไขปรบปรงตามคาแนะนา

3.1.3 จดทาตนฉบบ3.1.3.1 นาเนอหาเรองราว ภาพถาย แผนทและองคประกอบตางๆทกาหนดและ

ผานการแกไขปรบปรงแลวมาจดทารปเลม3.1.3.2 จดทารปเลม โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร 3 โปรแกรม คอ

- AdobePage Maker 7.0 ในการตบแตงจดเรยงเนอหา และภาพประกอบ

- Adobe Photoshop 6.5 ในการตบแตงภาพประกอบ และแผนท- Illustrator 8.0 ในการตบแตงปกและแผนท

3.2 การพฒนาคณภาพของคมอสอความหมาย

การพฒนาคณภาพของคมอสอความหมายใหมความเหมาะสมถกตองและตรงกบความตองการในการใชประโยชนนน สามารถทาไดโดย

3.2.1การสรางเครองมอเพอประเมนคณภาพของคมอสอความหมายการหาประสทธภาพและการประเมนคณภาพของคมอสอความหมายในดาน

ตางๆ นน สามารถทาไดโดยใชแบบทดสอบและแบบประเมนดงตอไปนคอ1) แบบทดสอบความรสาหรบนกทองเทยว2) แบบประเมนคณภาพของคมอสอความหมายสาหรบนกทองเทยว3) แบบประเมนคณภาพของคมอสอความหมายสาหรบผทรงคณวฒ


มรายละเอยดดงน 3.2.1.1 แบบทดสอบความร

เพอหาประสทธภาพของคมอสอความหมายวาภายหลงจากการอานคมอสอความหมายแลวนกทองเทยวมความรเพมขนหรอไม

1) ผวจยศกษาขนตอนการสรางแบบทดสอบ และสรางแบบทดสอบขนตามจดมงหมายและเนอหาในคมอสอความหมาย แบบทดสอบเปนแบบเลอกตอบ(Multiplechoice) 4 ตวเลอก จานวน 21 ขอ เลอกตอบขอทถกตองเพยงขอเดยว ตอบถกให 1 คะแนนตอบผด 0 คะแนน

2) นาแบบทดสอบใหกรรมการควบคมวทยานพนธตรวจสอบเพอแกไขปรบปรง และตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity)

3) ผวจยนาแบบทดสอบไปทดลองใชกบกลมนกทองเทยวอายไมตากวา 15 ป ทมความรในระดบอานออกเขยนไดจานวน 20 คนทเขาไปเทยวบนเกาะเกรด แลวนาไปวเคราะหหาคาความยากงาย(Level of Difficulty) และคาอานาจจาแนก(Discrimination Power)เพอเลอกขอสอบทมคณภาพเขาเกณฑมาใชเปนแบบทดสอบความรสาหรบนกทองเทยว กอนนาไปคานวณหาคาความเชอมน(Reliability)

การหาคาความยากงาย(Level of Difficulty) และคาอานาจจาแนก (DiscriminationPower) ใชเทคนค 27 เปอรเซนต ตามสตร (บญธรรม กจปรดาบรสทธ, 2531) ดงน

คาความยากงาย P = PH + PL

2n

คาอานาจจาแนก r = PH - PL

n

เมอ P หมายถง คาความยากงายr หมายถง คาอานาจจาแนกPH หมายถง จานวนผตอบถกในกลมสงPL หมายถง จานวนผตอบถกในกลมตาn หมายถง จานวนทงหมดในกลมสงหรอกลมตา


การพจารณาเลอกขอสอบ จะเลอกขอสอบทมคาความยากงายอยในชวง 0.20-0.80(ขอบเขตของคาความยากงาย คอ 0.00 ถง 1.00) และคาอานาจจาแนกอยในชวง 0.20-1.00(ขอบเขตของคาอานาจจาแนก คอ -1.00 ถง 1.00) นามาใชเปนแบบทดสอบความร

การหาคาความเชอมน (Reliability) ของแบบทดสอบความร ใชสตร คเดอร รชารดสน21 (KR- 21) (Kuder Richardson Formula, อางถงในบญธรรม กจปรดาบรสทธ, 2531)

สตร KR-21

rtt = k S2 –⎯x ( k -⎯x ) S2 (k -1)

เมอ rtt หมายถง คาความเชอมนของแบบทดสอบ k หมายถง จานวนขอของแบบทดสอบชดนน S2 หมายถง ความแปรปรวนของคะแนนรวม = N∑x2

N(N-1) ⎯x หมายถง คาเฉลยของคะแนนรวมทไดจากแบบทดสอบ = ∑ x

Nเมอ x แทนคะแนนรวมทไดจากแบบทดสอบและ N แทนจานวนผทดสอบ

p หมายถง สดสวนของผตอบถกแตละขอ = R/N เมอ R แทนจานวนผตอบถกในขอนน

และ N แทนจานวนผทดสอบ q หมายถง สดสวนของผตอบผดแตละขอ = (1- p)

3.2.1.2 แบบประเมนคณภาพของคมอสอความหมายสาหรบนกทองเทยวเปนแบบประเมนคณภาพของคมอในดานรปแบบการจดรปเลม รปแบบ

การจดภาพ รปแบบเนอหา ภาษาทใช และความนาสนใจในการอาน เพอใหนกทองเทยวประเมนคณภาพของคมอสอความหมายทสรางขน และเพอใหไดแนวทางทเหมาะสมในการสราง


คมอ โดยใชเกณฑประเมน 4 ระดบ คอ ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง หรอเทยบเปนคะแนน คอ 4,3, 2 และ 1 ตามลาดบ

ลกษณะของแบบประเมนคณภาพ จะแบงเปน 3 ตอน คอตอนท 1 ขอมลสวนตวของผประเมนตอนท 2 แบบประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชง

นเวศบนเกาะเกรดตอนท 3 แบบสอบถามความคดเหนของนกทองเทยวทมตอคมอ

3.2.1.3 แบบประเมนคณภาพของคมอสอความหมายสาหรบผทรงคณวฒเปนแบบประเมนทผวจยสรางขนโดยการปรกษากรรมการควบคมวทยานพนธสาหรบ

ผทรงคณวฒประเมนคณภาพคมอสอความหมาย ในดานเนอหา ลกษณะรปเลม ความนาสนใจในการอาน และขอเสนอแนะอนๆสาหรบปรบปรงแกไขคมอ โดยใชเกณฑในการประเมนคณภาพ4 ระดบ คอ ดมาก ด พอใช และควรปรบปรง หรอเทยบเปนคะแนน คอ 4, 3, 2 และ 1ตามลาดบ

ลกษณะของแบบประเมนคณภาพ แบงออกเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 ขอมลสวนตวผประเมนตอนท 2 แบบประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชง

นเวศ บนเกาะเกรด สาหรบผทรงคณวฒซงเปนแบบสอบถาม ชดเดยวกนกบทใชสาหรบนกทองเทยว

ตอนท 3 แบบสอบถามคดเหนทวไปเกยวกบคมอ

3.2.2การตรวจสอบแกไขหาความถกตองเหมาะสมของคมอหลงจากผวจยไดจดทาตนฉบบคมอสอความหมายเสรจเรยบรอยแลว นาไปให

กรรมการควบคมวทยานพนธ กลมแกนนาทองถน(Focus Group)และนกทองเทยวจานวนหนงทดลองอานคมอสอความหมายทจดทาขนเพอตรวจสอบแกไขความถกตองเหมาะสมของเนอหาและลกษณะรปเลม ปรบปรงคมอตามคาแนะนาเพอนามาใชในการทดลองเบองตน


3.2.3 การพฒนาคณภาพของคมอเพอใหคมอซงเปนสอการเรยนประเภทหนงทผลตขนใชนน ไดมาตรฐานและม

ประสทธภาพตอการใหความรความเขาใจ ขนตอนสาคญในการพฒนาสอการเรยนตางๆคอขนตอนการทดลองใชและแกไขปรบปรง โดยมวธการในขนแรกคอ การทดลองเบองตนครงท 1(Tryout 1) จากนนจงเปนการทดลองเบองตนครงท 2 (Tryout 2) โดยมรายละเอยดดงน (บญชม ศรสะอาด,2537)

3.2.3.1 การทดลองเบองตนครงท 1 (Tryout 1)1) เปนการทดลองใช เปนรายบคคลหรอการทดลองแบบ 1ตอ1

(Individual tryout) โดยผวจยนาคมอสอความหมายตนฉบบทจดทาขนใหนกทองเทยว 1 คน ทดลองใชประกอบการเทยวบนเกาะเกรด หลงจากนนใหนกทองเทยวทาแบบประเมนคณภาพของคมอสอความหมาย

2) นาผลทไดมาแกไขปรบปรงคมอ

3.2.3.2 การทดลองเบองตนครงท 2 (Tryout 2)1) เปนการทดลองกลมเลก (Group tryout) โดยผวจยนาคมอทปรบปรง

ขนใหมหลงจากการทดลองเบองตนครงท 1 ไปทดลองใชกบนกทองเทยวจานวน 5 คน โดยใหนกทองเทยวใชคมอประกอบการเทยวเกาะเกรดแลวทาแบบประเมนคณภาพของคมอสอความหมาย

2) นาผลทไดมาแกไขปรบปรงคมอ

3.2.3.3 การประเมนคณภาพโดย1) ผวจยนาคมอสอความหมายทปรบปรงขนใหมภายหลงการทดลอง

เบองตนใหผทรงคณวฒจานวน 5 ทานตรวจสอบ และประเมนคณภาพของคมอโดยใชแบบประเมนคณภาพคมอสอความหมายทไดสรางไว

2) นาผลการประเมนคณภาพมาปรบปรงแกไขคมอสอความหมาย3) สรางคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด

สาหรบนาไปทดลองใชจรงกบกลมตวอยาง


3.3 การเกบรวบรวมขอมลโดยการทดลองใชคมอสอความหมาย3.3.1 วธการเกบรวบรวมขอมล

ผวจยทาการเกบรวบรวมขอมลกบนกทองเทยวทเขามาทองเทยวบนเกาะเกรดเฉพาะวนเสารและวนอาทตยเพราะเปนวนทมนกทองเทยวจานวนมาก ชวงเวลาในการเกบรวบรวมขอมลเรมตงแต วนท 10 เมษายน 254- 16 พฤษภาคม 2547 รวม เปนเวลา 6 วนเกบตวอยางจนครบขนาดตวอยาง จานวน 63 คน โดยใชสถานทบรเวณทาเรอวดปรมยยกาวาส เนองจากนก ทองเทยวสวนใหญทมาเกาะเกรดจะลงเรอขามฟากจากทานาวดสนามเหนอมาขนททาน โดยจะใชวธการตดประกาศ หรอขอความรวมมอจากเจาหนาททประจาอยททาเรอประกาศหาผทสนใจจะเดนเทยวเกาะเกรดโดยใชคมอประกอบ ทางเจาของพนทมหนงสอคมอใหยม ซงวธนจะทาใหไดนกทองเทยวทพรอม และเตมใจใหความรวมมอในการทดลองอยางแทจรง จากนนจงเปนการชแจงรายละเอยดตางๆ แกนกทองเทยวทมความสนใจจะใชคมอสอความหมายทผวจยพฒนาขน ใหนกทองเทยวทาแบบทดสอบความรกอน (Pretest) แลวจงแจกคมอใหคนละ 1 เลม แนะนาการใช คมอแกนกทองเทยว เมอการทองเทยวสนสดลงใหนกทองเทยวทาแบบทดสอบความรชดเดม (Posttest) และแบบประเมนคณภาพของคมอสอความหมาย

3.3.2 กลมตวอยาง3.3.2.1 นกทองเทยวชาวไทย อายไมตากวา 15 ป มความรในระดบอานออกเขยน

ไดทมาทองเทยวบนเกาะเกรด และมความสนใจจะใชคมอสอความหมายทผวจยพฒนาขนประกอบการทองเทยว

3.3.2.2 ขนาดของกลมตวอยางผวจยกาหนดขนาดของกลมตวอยางทใชในการวจย โดยใชสตรคานวณ

(บญชม ศรสะอาด, 2535)

สตร n = p (l – p)e2 + p (l-p)z2 N

เมอ n แทน ขนาดตวอยางp แทน สดสวนของประชากรทผวจยกาหนดจะสมN แทน จานวนประชากรทงหมด


Z แทน คามาตรฐานของระดบความมนใจทผวจยกาหนดไวe แทน สดสวนของความคลาดเคลอนทยอมใหเกดขน

กาหนดให p = 0.5N = 1000 คน (องคการบรหารสวนตาบลเกาะเกรด, 2542)Z = 1.645 ทระดบความเชอมน 90%e = 0.1 ทสดสวนความคลาดเคลอน 10 %

แทนคา; n = 0.5 (l – 0.5)(0.1)2 + 0.5 (l-0.5)(1.645)2 1000

= 0.25 = 0.25 = 62.5 = 63

0.01 + 0.25 0.0042.706 1000

∴ ขนาดตวอยาง = 63 คน

3.3.2.3 วธการสมตวอยาง ใชวธสมตวอยางแบบบงเอญ(Accidental Sampling)เนองจากเปนกลมตวอยางทไมเปนไปตามโอกาสทางสถต สมตวอยางจนครบขนาดตวอยาง

3.3.3 เครองมอทใชในการทดลอง3.3.3.1 คมอสอความหมายสาหรบนกทองเทยว3.3.3.2 แบบทดสอบความรสาหรบนกทองเทยว3.3.3.3 แบบประเมนคณภาพของคมอสาหรบนกทองเทยว


3.3.4 วธดาเนนการทดลองรปแบบการทดลองเปนแบบกลมเดยว วดผล 2 ครง (One-group Pretest Posttest

Design) โดยมแบบแผนในการทดลองดงน (พวงรตน ทวรตน, 2540

R T1 X T2

เมอ R = กลมตวอยางทใชในการทดลองT1 = การทดสอบกอนการทดลอง (Pre-test)X = การศกษาของนกทองเทยวโดยใชคมอประกอบT2 = การทดสอบหลงการทดลอง (Post-test)

ขนตอนในการประเมนคณภาพคมอสาหรบนกทองเทยว มดงน1) ใหนกทองเทยวกลมตวอยางทาแบบทดสอบความรกอนเขาเทยวบนเกาะเกรด2) แจกคมอใหกบนกทองเทยวกลมตวอยาง3) ใหนกทองเทยวใชคมอประกอบการทองเทยวจรงบนเกาะเกรด4) ใหนกทองเทยวกลมตวอยางทาแบบประเมนคณภาพของคมอ และแบบทดสอบ

ความรอกครง ภายหลงจากนกทองเทยวนาคมอมาคน5) นาผลทไดไปเขยนผลการทดลองการดาเนนการวจย เรองการพฒนาคมอสอความหมาย เพอการทองเทยวเชงนเวศ

บนเกาะเกรด สามารถสรปเปนแผนภาพแสดงขนตอนการดาเนนการวจยได ดงแสดงในแผนภมท 7


ศกษาขอมลเบองตน

ศกษาขอมลเบองตนของเกาะเกรด

ศกษาขอมลเบองตนเรองการจดสรางคมอ

กาหนดจดมงหมายของคมอสอความหมาย

ผลตคมอสอความหมายแบบมสวน

รวมของชมชนทองถน

จดประชมกลมแกนนาทองถน(Focus Group)เพอสรางเนอหา กานดรปแบบ ลกษณะ และ

องคประกอบ ของคมอสอความหมาย

จดทาตนฉบบคมอสอความหมายคณะกรรมการควบคม กลมแกนนาทองถน(Focus

Group) ตรวจสอบ

พฒนาคณภาพ

คมอสอความหมายแบบมสวนรวมของชมชนทองถน

สรางเครองมอประเมนคณภาพคมอ

ทดลองตามขนตอนการพฒนาคมอ

ประเมนคณภาพคมอโดยกลมแกนนาทองถน(Focus Group) และผทรงคณวฒ

แกไข และปรบปรงคมอ

จดพมพคมอสอความหมาย

กลมตวอยาง ดาเนนการทดลอง

วเคราะหขอมล

Pretest Posttestเกบรวบรวมขอมลโดยการทดลองใชคมอ

วเคราะหขอมลเชงคณภาพสรปและอภปรายผล

ทดลองเบองตน ครงท 1(individual tryout)

ทดลองเบองตน ครงท 2(group tryout)

ตรวจสอบแกไขความถกตองเหมาะสมของเครองมอประเมนคณภาพคมอ

วเคราะหขอมลเชงสถต

แผนภมท 7 วธดาเนนการทดลอง


3.4 การวเคราะหผลขอมล

3.4.1 การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ใชวธการเชงพรรณนาวเคราะห (DescriptiveApproach Analysis)

3.4.2 การวเคราะหขอมลเชงสถตภายหลงการเกบขอมลแลวเสรจ ผวจยนาขอมลดงกลาวมาวเคราะหดวย

โปรแกรมสาเรจรป SPSS10.0 for Windows โดยใชสถตในการวเคราะห ดงน3.4.2.1 บรรยายลกษณะทวไปของกลมตวอยางดวยคารอยละ คาสงสด คาตาสด

คาเฉลยเลขคณต และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(SD)3.4.2.2 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยผลสมฤทธความรกอนและ

หลงการใชคมอสอความหมาย โดยใชคาสถต t-test3.4.3.3 นาคะแนนทไดจากแบบประเมนคณภาพมาวเคราะหดวยคารอยละ

คาฐานนยม คาเฉลยเลขคณต และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(SD)3.4.2.4 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางสาหรบผสนใจการ

พฒนาหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศแบบมสวนรวมของชมชนทองถนในพนทอนตอไป

อารธร มณวรรณ ผลการวจย /82

บทท 4 ผลการวจย

การวจยการพฒนาหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดใช รปแบบการวจยแบบกลมเดยววดผล 2 ครง(One-group Pretest Posttest Design) กลมตวอยางไดแกนกทองเทยวชาวไทยอายไมตากวา15 ปมความรในระดบอานออกเขยนไดทเขามาทองเทยว บนเกาะเกรดจานวน 63 คน ผลการวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 4.1 ผลการสรางคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด จากการรวบรวมขอมลเบองตนเพอการสรางคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดของผวจย การสนทนากบกลมแกนนา(Focus Group)ทประกอบดวยบคคลผรขอมลในทองถนเปนอยางด (Key Informants) ไดคมอทมลกษณะดงน 4.1.1 ลกษณะคมอและเนอหาคมอ เปนคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดทนาเสนอ เนอหาในรปแบบสารคดเนนใหความรเรองความสาคญทางประวตศาสตรโบราณสถาน ศลปวฒนธรรมและวถชวตของชาวบานบนเกาะเกรด เกรดความรตางๆทเกยวของ รวมทงเนอหาดานการอนรกษทรพยากรการทองเทยวและการปฏบตตนของนกทองเทยวระหวางการทองเทยว 4.1.2 ลกษณะรปเลม คมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศทสรางขนมขนาด 4.5x8 นว ประกอบดวยเนอหา 48 หนา ปกหนา ปกใน คาแนะนาการใชคมอ สารบญ ปฏทนทองเทยว แผนททองเทยวและบนทกการเดนทาง

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร /83 4.1.3 ภาพประกอบ เปนภาพถายจากสถานทจรงบนเกาะเกรด ภาพจากหนงสอและเอกสารท เกยวของ และภาพวาดเพมความเขาใจแกผใชคมอ ภาพทงหมดเปนภาพส มคาบรรยายประกอบ จานวนทงสน 41 ภาพ 4.1.4 การใชภาษา ผวจยเนนการเขยนเชงสารคด ใชลกษณะภาษาพดในการอธบายเรองตางๆ หลกเลยงการใชภาษาทเปนวชาการเพอใหผอานไมเบอทจะตดตามอาน และไมเกดความรสกตอตานเมออานพบคาแนะนาตางๆสาหรบการปฏบตตนระหวางการทองเทยว 4.1.5 ตวอกษร ผวจยเลอกใชตวอกษรแบบ JSTinaas ทมลกษณะคลายกบการเขยนดวยลายมอเพราะตองการหลกเลยงรปแบบของหนงสอวชาการและตาราตางๆททาใหผอานเกดความ เบอหนาย โดยผวจยเลอกใช1) ตวอกษร JSTinaas ขนาด 12 พอยท สเทาเขม ในสวนเนอหาและขนาด 8 พอยท สเทาเขม ในสวนคาบรรยายภาพ 1) ตวอกษร JSWannareeas ขนาด 14 พอยท สเทาเขมในสวนตวเลขไทย 2) ตวอกษร JSTinaas ขนาด 16 พอยท สเทาเขม ในสวนปก 4.2 ผลการพฒนาคณภาพคมอสอความหมาย 4.2.1 ผลการทดสอบเพอสรางแบบทดสอบความรสาหรบนกทองเทยว 1) การหาคาความยากงาย(Level Of Difficulty) และคาอานาจจาแนก (Discrimination Power) ของแบบทดสอบความร ผวจยสรางแบบทดสอบขนตามจดมงหมายและเนอหาในคมอสอความหมาย แบบทดสอบเปนแบบเลอกตอบ (Multiple choice) 4 ตวเลอก จานวน 21 ขอ เลอกตอบขอทถกตองเพยงขอเดยว ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผด 0 คะแนน นาแบบทดสอบใหกรรมการควบคมวทยานพนธและหรอผทรงคณวฒตรวจสอบเพอแกไขปรบปรง และตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) จากนนผวจยนาแบบทดสอบไปทดลองใชกบนกทองเทยวอายไมตากวา 15 ป มความรในระดบอานออกเขยนไดจานวน 20 คนทเขาไปเทยวบนเกาะเกรด แบงเปนกลมสง(PH) 10 คน และกลมตา(PL) 10 คนเพอหาคาความยากงาย(Level of Difficulty) และคาอานาจจาแนก(Discrimination

อารธร มณวรรณ ผลการวจย /84 Power)ของขอสอบแตละขอเพอเลอกขอสอบทมคณภาพเขาเกณฑมาใชเปนแบบทดสอบความร ผลการทดสอบดงแสดงในตารางท 7 ตารางท 7 แสดงคาความยากงาย(P) และคาอานาจจาแนก(r) ของขอสอบจาแนกเปนรายขอ ขอท PH

(10) PL (10)

P (0.2-0.8)

r (0.2-1)

ขอสอบทมคณภาพเขาเกณฑ ( )

1 7 5 0.6 0..2 2 5 3 0.4 0.2 3 4 5 0.45 -0.1 ตดออก 4 6 4 0.5 0.2 5 9 7 0.8 0.2 6 3 4 0.35 -0.1 ตดออก

7 8 6 0.7 0.2 8 8 7 0.75 0.2 9 6 3 0.45 0.3 10 9 7 0.8 0.2 11 6 6 0.6 0 ตดออก 12 5 2 0.35 0.3 13 4 3 0.35 0.1 ตดออก 14 7 5 0.6 0.2 15 8 5 0.65 0.3 16 7 5 0.6 0.2 17 8 6 0.7 0.2

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร /85

ตารางท7 แสดงคาความยากงาย(P) และคาอานาจจาแนก(r) ของขอสอบจาแนกเปนรายขอ (ตอ) ขอท PH

(10) PL (10)

P (0.2-0.8)

r (0.2-1)

ขอสอบทมคณภาพเขาเกณฑ ( )

18 4 7 0.55 -0.3 ตดออก 19 8 6 0.7 0.2 20 5 3 0.4 0.2 21 6 4 0.5 0.2

จานวนขอสอบทมคณภาพเขาเกณฑ (ขอ) 16 การพจารณาคณภาพของขอสอบจะเลอกขอสอบทมคาความยากงาย(P)อยระหวาง 0.2-0.8 และคาอานาจจาแนก ( r) อยระหวาง 0.2-1.00 ดงนนจากตารางท 5 ขอสอบทมคณภาพเขาเกณฑสาหรบใชเปนแบบทดสอบความรไดแกขอท 1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 16, 17, 19,20 และ21 รวมทงสน 16 ขอ 2) การหาคาความเชอมน(Reliability) ของแบบทดสอบความรทประกอบดวยขอสอบทมคณภาพเขาเกณฑ จากการทดสอบแบบทดสอบความรทประกอบดวยขอสอบทมคณภาพเขาเกณฑจานวน 16 ขอ กบกลมตวอยาง 20 คน ผตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน ผลการทดสอบดงแสดงในตารางท 8

อารธร มณวรรณ ผลการวจย /86


อารธร มณวรรณ ผลการวจย /88 จากตารางท8 หาคาความแปรปรวนของคะแนนรวม(S2) สตร S2 = N Σ X2 – (Σ X) 2

N (n-1)

= 20(1974)- (190) 2

20 (20-1)

∴S2 = 8.894

หาคาเฉลย (X ) ของคะแนนทผทดสอบทาได สตร X = Σ X = 190 N 20 ∴X = 9.5 หาคาความเชอมน(Reliability)ของแบบทดสอบจากสตร KR-21 สตร rtt = k S2 –X ( k -X ) S2 (k -1) = 16 (8.894) – 9.5 (16 – 9.5) 8.894 (16 -1) rtt = 0.6038 = 0.6 ∴ คาความเชอมนของแบบทดสอบความร = 0.6 4.2.2 ผลการทดลองเบองตน 1) ผลการทดลองเบองตนครงท 1 (Individual Tryout) ผวจยพบวานกทองเทยวใหความสนใจกบคมอสอความหมายเพอการ ทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดมาก โดยแสดงความคดเหนวาคมอสอความหมายมภาพประกอบและการจดวางภาพทสวยงาม เนอหาดานประวตศาสตรอานเขาใจงาย ชวนตดตาม และใหความรดานการอนรกษทรพยากรการทองเทยวบางเรองทนกทองเทยวไมเคยทราบมากอน รปเลมกะทดรด พกพาสะดวก แตควรปรบปรงเรองตวอกษรบรรยายใตภาพทมขนาดเลกมากเกนไป (8 point) และการเขาเลมทไมแขงแรงทาใหตองระวงการหลดระหวางการใชงาน เปดอานไมสะดวก

ผวจยนาขอเสนอแนะมาปรบปรงคมอสอความหมาย แลวจงนาคมอสอความหมาย ไปใชในการทดลองเบองตนครงท 2 (Group Tryout)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร /89 2) ผลการทดลองเบองตนครงท 2 (Group Tryout) ผวจยนาคมอสอความหมายทปรบปรงแกไขแลว ไปทดลองใชกบ นกทองเทยว 5 คน พบวานกทองเทยวสวนใหญชอบวธนาเสนอเนอหาของคมอทชวนใหตดตามอาน ขนาดของรปเลมทพกพาสะดวก การจดภาพประกอบ การสอดแทรกเนอหาดานการอนรกษแหลงทองเทยว และคาแนะนาสาหรบนกทองเทยวในคมอสอความหมายทผวจยพฒนาขน โดยแสดงความคดเหนทวไปวา เนอหาของคมอครอบคลมแหลงทองเทยวตางๆทวเกาะเกรด อานเขาใจงาย ใหเกรดความรเลกๆนอยๆทนาสนใจ แตควรปรบปรงการจดชองไฟและขนาดของตวอกษรใน บางชวงทไมสมาเสมอ รวมทงคาบรรยายใตภาพทแนนเกนไป ผวจยนาขอเสนอแนะมาปรบปรงคมอสอความหมายโดยจดขนาดของตวอกษรและชองไฟในสวนเนอหาใหสมาเสมอ ตดทอนคาบรรยายใตภาพใหกระชบ และขยายชองไฟระหวางตวอกษรทาใหอานงายขน 4.2.3 ผลการประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด โดยผทรงคณวฒ ผวจยนาคมอสอความหมายทปรบปรงขนใหมใหผทรงคณวฒทง 5 ทานประเมนคณภาพคมอสอความหมายทผวจยสรางขนในดานเนอหา การใชภาษา การจดรปเลมและการจดภาพประกอบ พรอมทงใหแสดงความคดเหนทวไปเกยวกบคมอ จากนนจงนาขอมลทไดจากการประเมนมาพฒนาคณภาพคมอสอความหมายกอนนาไปใชในการทดลอง ผลการประเมนพบวาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด มคณภาพอยในเกณฑ ด คะแนนฐานนยมอยในเกณฑ ด รองลงมาคอ ดมาก และ พอใช ตามลาดบ รายละเอยดดงแสดงในตารางท 9

อารธร มณวรรณ ผลการวจย /90 ตารางท 9 แสดงผลการประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบน

เกาะเกรด โดยผทรงคณวฒ

คะแนนการประเมน

รายการการประเมน

ดมาก 4

(รอยละ)

ด 3

(รอยละ)

พอใช 2

(รอยละ)

ปรบปรง 1

(รอยละ)

ฐานนยม

คะแน

นเฉลยราย

ขอ

1. คณภาพดานเนอหา 1.1 เนอหาตรงกบวตถประสงค

3 (60)

2 (40)

0

0 ดมาก 3.6

1.2 เนอหาใหความรทถกตองเกยวกบแหลงทองเทยวบนเกาะเกรด

0 5 (100)

0 0 ด 3.0

1.3 เนอหากระชบ ไดใจความ ไมยดเยอ

2 (40)

3 (60)

0

0 ด 3.4

1.4 การลาดบเนอหาเหมาะสม ไมซาซอน

1 (20)

4 (80)

0 0 ด 2.6

1.5 สอดแทรกเนอหาดานการอนรกษ แหลงทองเทยวไดอยางเหมาะสม

3 (60)

2 (40)

0 0 ดมาก 3.6

1.6 เนอหาดานการอนรกษแหลง ทองเทยวเปนประโยชนแกผอาน

4 (80)

1 (20)

0 0 ดมาก 3.8

2. คณภาพดานการใชภาษา 2.1 การใชภาษาถกตอง เหมาะสม

3 (60)

2 (40)

0 0 ดมาก 3.6

2.2 ภาษาทใช อานแลวเขาใจงาย 5 (100)

0 0 0 ดมาก 4.0

2.3 ภาษาทใชชวนใหตดตามอาน 5 (100)

0 0 0 ดมาก 4.0

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร /91 ตารางท 9 แสดงผลการประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบน

เกาะเกรด โดย ผทรงคณวฒ(ตอ) คะแนนการประเมน

รายการการประเมน ดมาก 4

(รอยละ)

ด 3

(รอยละ)

พอใช 2

(รอยละ)


(รอยละ)

ฐานนยม

คะแน


ขอ

3. คณภาพดานการจดรปเลม 3.1 รปเลมนาสนใจ

1 (20)

4 (80)

0

0 ด 3.2

3.2 ปกนาสนใจ 1 (20)

3 (60)

1 (20)

0 ด 3.0

3.3 การจดวางภาพปกและชอเรองเหมาะสม

0 3 (60)

2 (40)

0 ด 2.6

3.4 ขนาดของคมอเหมาะสม สะดวกตอการพกพา

4 (80)

1 (20)

0 0 ดมาก 3.8

3.5 ขนาดของตวอกษร และการใชตวอกษรเหมาะสม

3 (60)

2 (40)

0 0 ดมาก 3.6

4.คณภาพดานการจดภาพประกอบ 4.1 ภาพประกอบมความชดเจน สวยงาม นาสนใจ

0 3 (60)

2 (40)

0 ด 2.6

4.2 ปรมาณของภาพประกอบเหมาะสมกบเนอหา

1 (20)

3 (60)

1 (20)

0

ด 3.0

4.3 ขนาดของภาพประกอบเหมาะสมกบเนอหา

1 (20)

3 (60)

1 (20)

0

ด 3.0

4.4 การจดวางตวอกษรเหมาะสมและสมพนธ กบภาพประกอบ

2 (40)

3 (60)

0 0 ด 3.4

ความคดเหนทวไปของผทรงคณวฒ เกยวกบคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชง

นเวศบนเกาะเกรด พบวาสวนใหญมความคดเหนวาคมอสอความหมายฉบบนมความเหมาะสม

อารธร มณวรรณ ผลการวจย /92 สาหรบใชประกอบการทองเทยวได สอดแทรกความรเรองการอนรกษแหลงทองเทยวและการปฏบตตนระหวางการทองเทยวเปนประโยชนแกผใชคมอสามารถสรางความตระหนกและแรง จงใจใหนกทองเทยวนาไปปฏบตระหวางการทองเทยวได ดงแสดงในตารางท10 ตารางท10 แสดงจานวนและคารอยละของผทรงคณวฒทแสดงความคดเหนทวไปเกยวกบคมอสอ

ความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด

ระดบความคดเหน เหมาะสม ไมเหมาะสม

ความคดเหนเกยวกบคมอสอความหมาย

จานวน รอยละ จานวน รอยละ 1. สมควรใชประกอบการทองเทยวเกาะเกรด 5 100 0 0

2. สอดแทรกความรเรองการอนรกษแหลงทองเทยว เปนประโยชนแกผใชคมอ

5 100 0 0

3. ความรเรองการอนรกษแหลงทองเทยวและการ ปฏบตตนระหวางการทองเทยวสามารถสราง ความตระหนกและแรงจงใจใหนกทองเทยวนาไปปฏบตระหวางการทองเทยวได

5 100 0 0

ผทรงคณวฒเสนอแนะใหผวจยปรบปรงคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดโดย ตรวจสอบขอมลทางประวตศาสตรจากหลายๆแหลงขอมล และควรบอกแหลงขอมลทใชประกอบในการเขยน ผวจยปรบปรงคมอตามขอเสนอแนะ และนาคมอสอความหมายทปรบปรงแกไขแลวไปใชในการทดลอง

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร /93 4.3 ผลการทดลองใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด ผวจยนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดทผานการทดลองเบองตนและผานการประเมนคณภาพจากผทรงคณวฒไปทดลองใชกบกลมตวอยางทเขามาเทยวเกาะเกรด ในวนท 10 เมษายน – 16 พฤษภาคม 2547 โดยการสมตวอยางแบบบงเอญ(Accidental Sampling) จานวน 63 คน ผลการทดลองปรากฎดงน

4.3.1 ลกษณะทวไปของกลมตวอยาง เพศ จากผลการศกษาพบวา กลมตวอยางเพศชายคดเปนรอยละ 46.03 กลมตวอยางมากกวาครงเลกนอยเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 53.97 อาย จากผลการศกษา พบวา นกทองเทยวกลมตวอยางสวนใหญ มอายระหวาง 20-29 ป คดเปนรอยละ 53.96 รองลงมามอาย 30-39 ป คดเปนรอยละ 22.22 อาย 40 ปขนไปคดเปนรอยละ 12.71 อายตากวา 19 ป คดเปนรอยละ 11.11 ตามลาดบ โดยอายเฉลยของกลมตวอยางเทากบ 28.55 ป อายตาสด 15 ป และอายสงสด 56 ป อาชพ จากผลการศกษาพบวา นกทองเทยวกลมตวอยางสวนใหญ มอาชพเปนพนกงานบรษทคดเปนรอยละ 41.27 รองลงมามอาชพ นกเรยน-นกศกษา รบราชการ เปนเจาของธรกจ สวนตว และพนกงานรฐวสาหกจ คดเปนรอยละ 26.98 , 11.11 , 9.52 และ 6.35 ตามลาดบ โดยนกทองเทยวกลมตวอยางมอาชพเปนแมบานนอยทสด คดเปนรอยละ 4.77 วฒการศกษา ผลการศกษาพบวา นกทองเทยวกลมตวอยางสวนใหญ การศกษาสงสดระดบปรญญาตรคดเปนรอยละ 53.96 รองลงมาจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน-ปลาย/ ปวช. คดเปนรอยละ 25.40 จบการศกษาระดบ ปวส. คดเปนรอยละ 15.87 และจบการศกษาระดบปรญญาโท คดเปน รอยละ 4.77 โดยไมมนกทองเทยวกลมตวอยางคนใดจบการศกษาระดบสงสดระดบประถมศกษา ประสบการณ การทองเทยวเกาะเกรด นกทองเทยวกลมตวอยางสวนใหญไมเคยทองเทยวเกาะเกรดมากอนคดเปนรอยละ 66.67 และเคยทองเทยวเกาะเกรดคดเปนรอยละ 33.33 ลกษณะการมาทองเทยว จากผลการศกษาพบวานกทองเทยวกลมตวอยางมากบกลมเพอนมากทสดคดเปนรอยละ 79.36 รองลงมาคอทองเทยวกบครอบครว คดเปนรอยละ 14.29 และมา ทองเทยวคนเดยวคดเปนรอยละ 6.35 โดยไมพบวามนกทองเทยวกลมตวอยางมาเทยวกบบรษททวร

อารธร มณวรรณ ผลการวจย /94 ประสบการณการใชคมอเพอการทองเทยวเชงนเวศนประกอบการทองเทยวพบวานก ทองเทยวกลมตวอยางสวนใหญ คดเปนรอยละ 74.6 ไมเคยใชคมอการทองเทยวเชงนเวศประกอบการทองเทยวมากอน สวนกลมตวอยางรอยละ 25.4 ตอบวา เคยใชคมอการทองเทยวเชงนเวศประกอบการทองเทยว รายละเอยดดงแสดงในตารางท 11

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร /95 ตารางท11 จานวนและรอยละของกลมตวอยาง จาแนกตามลกษณะทวไป ลกษณะทวไป จานวน รอยละ จานวนทงหมด 63 100.00 1. เพศ

ชาย หญง

29 63

46.03 53.97

รวม 63 100.00 2. อาย

อายตากวา 19 ป อาย 20-29 ป อาย 30-39 ป อาย 40 ปขนไป

7 34 14 8

11.11 53.96 22.22 12.71

รวม X =28.55 min = 15 max =56

63 100.00

3. อาชพ รบราชการ

พนกงานรฐวสาหกจ พนกงานบรษท ธรกจสวนตว นกเรยน-นกศกษา อนๆ

7 4 26 6 17 3

11.11 6.35 41.27 9.52 26.98 4.77

รวม 63 100.00 4. วฒการศกษาสงสด

ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน-ปลาย/ปวช. อนปรญญา/ปวส. ปรญญาตร อนๆ

0 16 10 34 3

0 25.40 15.87 53.96 4.77

รวม 63 100.00

อารธร มณวรรณ ผลการวจย /96 ตารางท 11 จานวนและรอยละของกลมตวอยาง จาแนกตามลกษณะทวไป(ตอ) ลกษณะทวไป จานวน รอยละ 5. ประสบการณการทองเทยวเกาะเกรด

เคย ไมเคย

21 42

33.33 66.67

รวม 63 100.00 6. ลกษณะการมาทองเทยว

มาคนเดยว มากบเพอน มากบครอบครว มากบบรษททวร

4 50 9 0

6.35 79.36 14.29 0

รวม 63 100.00 7. ประสบการณการใชคมอเพอการทองเทยว เชง นเวศประกอบการทองเทยว เคย ไมเคย

16 47

25.40 74.60

รวม 63 100.00 4.3.2 ผลการทดสอบเปรยบเทยบผลสมฤทธทางความรของกลมตวอยางกอนและ หลงการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด ผลการทดลองพบวาคะแนนเฉลยการทาแบบทดสอบความรภายหลงการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดของกลมตวอยางมากกวาคะแนนเฉลยการทาแบบทดสอบความรกอนการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯ โดยคะแนนเฉลยหลงการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯ เทากบ 10.98 คะแนน สวนคะแนนเฉลยกอนการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯเทากบ 8.29 คะแนน ซงหมายความวากอนการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯ กลมตวอยางมคะแนนตอบถกรวมเทากบ 522 คะแนน คดเปนรอยละ 51.78 แตเมอกลมตวอยางใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยว


เชงนเวศแลว มคะแนนตอบถกรวมเทากบ 692 คะแนน คดเปนรอยละ 68.65 และมคะแนนตอบผดรวมลดลงเทากบ 178 คะแนน คดเปนรอยละ 17.65 (ตารางท 15 ภาคผนวกข.)

ตารางท 12 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางความรกอนและหลงการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด

การทดสอบ จานวน(N)

คะแนนเฉลย(X)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

df t

P-valu

e

กอนการใชคมอ 63 8.29 2.11หลงการใชคมอ 63 10.98 1.93

62 10.35 0.038

หมายเหต: คาวกฤต t (df =62 , 0.05) =2.00

จากตารางท 12 คา t ทคานวณไดตกอยในเขตยอมรบสมมตฐานคอ คา t ทคานวณไดมากกวาคาวกฤตจากตาราง คะแนนทดสอบกอนการใชคมอและหลงการใชคมอของกลมตวอยางแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ0.05 หมายความวาการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศทผวจยสรางขนมผลทาใหกลมตวอยางมความรเพมขน

4.3.3 ผลการประเมนคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดและความคดเหนของกลมตวอยางทมตอคมอ

1) ผลการประเมนคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศของกลมตวอยางผวจยใหกลมตวอยางจานวน 63 คนทเขามาเทยวบนเกาะเกรด ประเมน

คณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯทผวจยสรางขนหลงจากไดใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯประกอบการทองเทยวเกาะเกรดแลวเกณฑทใชในการประเมนม 4 ระดบคอ ดมาก ด พอใช และควรปรบปรง ผลการประเมนดงแสดงในตารางท13

อารธร มณวรรณ ผลการวจย /98 ตารางท 13 ผลการประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศของนกทองเทยว กลมตวอยาง จาแนกเปนจานวนรอยละและฐานนยม

คะแนนการประเมน รายการการประเมน ดมาก4

(รอยละ) ด 3 (รอยละ)

พอใช2 (รอยละ)

ควร ปรบปรง 1 (รอยละ)

ฐานนยม

เฉลย

1. คณภาพดานเนอหา 1.1 เนอหาตรงกบวตถประสงค

51 (80.95)

12 (19.05)

0

0 ดมาก 3.81

1.2 เนอหาใหความรทถกตองเกยวกบเกาะเกรด

51 (80.95)

12 (19.05)

0

0 ดมาก 3.81

1.3 เนอหากระชบไดใจความ 42 (66.67)

15 (23.81)

6 (9.52)

0

ดมาก 3.57

1.4 การลาดบเนอหาเหมาะสม 48 (76.19)

15 (23.81)

0 0 ดมาก 3.76

1.5 สอดแทรกเนอหาดานการ อนรกษแหลงทองเทยวอยางเหมาะสม

13 (20.64)

38 (60.31)

12 (19.05)

0 ด 3.01

1.6 เนอหาดานการอนรกษ แหลงทองเทยวเปนประโยชนแกผอาน

15 (23.8)

40 (57.15)

12 (19.05)

0 ด 3.24

2. คณภาพดานการใชภาษา 2.1 การใชภาษาถกตอง เหมาะสม

13 (20.64)

47 (34.6)

3 (4.76)

0 ด 3.16

2.2 ภาษาทใช อานแลวเขาใจงาย 50 (79.36)

13 (20.64)

0 0 ดมาก 3.79

2.3 ภาษาทใชชวนใหตดตามอาน 53 (84.13)

10 (15.87)

0 0 ดมาก 3.84

3. คณภาพดานการจดรปเลม 3.1 รปเลมนาสนใจ

22 (34.92)

27 (42.86)

14 (22.22)

0 ด 3.13

3.2 ปกนาสนใจ 4 (6.35)

29 (46.04)

25 (39.68)

5 (7.93)

ด 2.51

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร /99 ตารางท 13 ผลการประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศของนกทองเทยวกลมตวอยาง จาแนกเปนจานวนรอยละและฐานนยม(ตอ)

คะแนนการประเมน รายการการประเมน ดมาก

4 (รอยละ)

ด 3

(รอยละ)

พอใช 2

(รอยละ)


(รอยละ)

ฐานนยม

คะแน


ขอ

3.3 ขนาดของคมอเหมาะสม สะดวกตอการพกพา

6 (9.53)

31 (49.2)

21 (33.34)

5 (7.93)

ด 2.51

3.4 ขนาดของตวอกษรและการใช ตวอกษรเหมาะสม

36 (57.14)

13 (20.64)

10 (15.87)

4 (6.35)

ดมาก 3.28

4.คณภาพดานการจดภาพประกอบ 4.1 ภาพประกอบมความชดเจน สวยงาม

นาสนใจ

4 (6.35)

52 (82.54)

7 (11.11)

0 ด 2.95

4.2 ปรมาณของภาพประกอบเหมาะสมกบเนอหา

16 (25.41)

41 (68.07)

5 (7.94)

1 (1.58)

ด 3.14

4.3 ขนาดของภาพประกอบเหมาะสมกบเนอหา

16 (25.41)

43 (68.25)

3 (4.76)

1 (1.58)

ด 3.17

4.4 การจดวางตวอกษรเหมาะสมและสมพนธกบภาพประกอบ

21 (33.33)

42 (66.67)

0

0 ด 3.33

2) ความคดเหนของนกทองเทยวกลมตวอยางทมตอคมอสอความหมายเพอ การทองเทยวเชงนเวศฯ กลมตวอยางรอยละ100 แสดงความคดเหนวาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯทผวจยสรางขนมความนาสนใจ เมอไดทดลองใชคมอนประกอบการทองเทยวบนเกาะเกรดทาใหไดรบความรเพมขนในเรองตางๆตอไปน กลมตวอยางรอยละ 100 มความรเพมขนในเรองลกษณะโดยทวไปของเกาะเกรด กลมตวอยางรอยละ 100 มความรเพมขนในเรองประวตความเปนมาของเกาะเกรดและชมชนชาวมอญ

อารธร มณวรรณ ผลการวจย /100 กลมตวอยางรอยละ 100 มความรเพมขนในเรองความสาคญของสถานทตางๆ กลมตวอยางรอยละ 100 มความรเพมขนในเรองลกษณะศลปวฒนธรรม ประเพณ วถการดาเนนชวตของชาวเกาะเกรด กลมตวอยางรอยละ 90.48 มความรเพมขนในเรองการอนรกษแหลงทองเทยว กลมตวอยางทงหมดแสดงความคดเหนวาสมควรเผยแพรคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศเลมนใหนกทองเทยวไดใช โดยใชวธจาหนาย รอยละ 92 ใหเชารอยละ 3.17 และใหยม รอยละ4.83 รวมทงเหนดวยวาการจดทาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศสาหรบใชประกอบการทองเทยวชวยสงเสรมใหเกดการทองเทยวทยงยน กลมตวอยางรอยละ 53.97 เหนวาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศเลมนไมควรปรบปรงแกไข และคดวาควรปรบปรงคดเปนรอยละ 46.03 โดยแสดงความคดเหนวาควรปรบปรงในเรองปรมาณ ขนาดและความคมชดของภาพประกอบ รายละเอยดดงแสดงในตารางท14

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร /101 ตารางท 14 ความคดเหนของกลมตวอยางทมตอคมอสอควมหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯ ความคดเหน จานวน รอยละ จานวนทงหมด 63 100.00 1. ความคดเหนทมตอคมอฯ

นาสนใจ เฉยๆ ไมนาสนใจ

61 2 0

96.83 3.17 0

2. ความรเพมขนภายหลงการใชคมอ ไมเพมขน

เพมขน -เรองลกษณะโดยทวไปของเกาะเกรด -เรองประวตความเปนมาของเกาะเกรด -เรองความสาคญของสถานทตางๆบนเกาะเกรด -ลกษณะศลปวฒนธรรม ประเพณของชาวเกาะเกรด -เรองการอนรกษแหลงทองเทยว 3. ความเหมาะสมในการเผยแพร

สมควรเผยแพร ไมควรปรบปรง

4. การปรบปรงแกไขคมอ ควรปรบปรง

ไมควรปรบปรง

0 63 63 63 63 63 57 63 0 29 34

0 100 100 100 100 100 90.48 100 0 46.03 53.97

จากการรวบรวมความคดเหนและขอเสนอแนะอนๆของกลมตวอยางพบวากลมตวอยางสวนใหญสนบสนนใหมการเผยแพรคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด และใชงานจรง เพอใหนกทองเทยวไดรบความรจากการทองเทยวเพมขน และสามารถนาคมอดงกลาวกลบมาเปนของทระลกจากการทองเทยวไดอกดวย

อารธร มณวรรณ อภปรายผล /102

บทท 5อภปรายผล

ปญหาทตองการทราบจากการวจยคอ ภายหลงทกลมตวอยางใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ ทผวจยสรางขนแลวมความรเพมขนหรอไม และคณภาพของคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศทสรางขนอยในระดบใด ผลการวจยสามารถตอบปญหาทตองการทราบไดดงน

1. นกทองเทยวกลมตวอยางมคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางความรทไดจากการทดสอบความรภายหลงการอานคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ (Posttest) สงกวาคะแนนเฉลยทไดการทดสอบความรกอนการอานคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ(Pretest )

2. ผลการหาคณภาพของคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศทผวจยสรางขนโดยการประเมนของผรงคณวฒอยในเกณฑ ด

3. ผลการหาคณภาพของคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ ทผวจยสรางขน โดยการประเมนของนกทองเทยวกลมตวอยางอยในเกณฑ ด

อภปรายผลการสรางและทดลองใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ บน เกาะเกรด ไดดงน

5.1 การสรางคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด

5.1.1 การสรางเนอหาคมอผวจยก าหนดเนอหาของคมอจากการศกษาขอมลเบองตนเกยวกบเกาะเกรด โดย

รวบรวมขอมลจากเอกสารทมการบนทกไว และเอกสารประกอบการทองเทยวเกาะเกรดทมการ จดท าไวแลว ผวจยพบวาเอกสารการทองเทยวเกาะเกรดดงกลาว ใหขอมลเกยวกบขอมลการ ทองเทยวบนเกาะเกรดเพยงเลกนอยและยงไมมการน าเสนอขอมลในรปแบบการทองเทยวเชงนเวศ ทงนผวจยเองไดเดนส ารวจและบนทกขอมลตางๆในพนทจรง โดยเฉพาะเรองการเดนทางไปยงสถานททองเทยวตางๆบนเกาะเกรด และบนทกภาพบางสวนเพอน ามาประกอบในคมอสอ


ความหมายทสรางขน รวมทงจดประชมสนทนากลมแกนน าทองถน ( Focus Group ) ของเกาะเกรดและสงเกตการณอยางมสวนรวม (Participation Observation) เพอใหไดขอมลส าหรบสรางคมอสอความหมาย ทมความสอดคลองกบความตองการของชมชนทองถน จากนนจงรวบรวมขอมลทไดน าเสนอเปนเนอหาคมอโดยเขยนในเชงสารคดในสอดคลองกบสภาพทเปนจรงในปจจบน

ปญหาทผวจยประสบในขนตอนการก าหนดเนอหาของคมอคอ1. ผวจยไมสามารถสบคนขอมลเรองราวทองถนของเกาะเกรดไดอยางครบถวน

สมบรณ ท าใหเนอหาบางสวนทจะชวยเพมความนาสนใจและเปนเสนหของคมอขาดหายไป เชน เรองเกยวกบถนนราชด าเนนบนเกาะเกรด

2. ดวยขอจ ากดดานขนาดของรปเลม และการจดหนากระดาษใหลงตว ท าใหไมสามารถเขยนเรองตางๆของเกาะเกรดไดอยางละเอยด ผวจยมความจ าเปนตองตดทอนรายละเอยดบางสวนออก เพอไมใหเนอหาของคมอยาวเกนไป ในขณะทเนอหาทก าหนด ยงตองครอบคลมเรองทนาสนใจไวได เชน เรองของงานปนฝพระหตถของสมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร พระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภา และงานปนฝมอ ฯพณฯ ดร. ทกษน ชนวตร นายก รฐมนตร ในโรงปนขนาดเลกแหงหนง ภายในกวานอามาน เรองเกยวกบงานแกะกระดาษฝมอ ชางเชอสายมอญ เรองเกยวกบเขอนครก เปนตน

ผวจยเขยนเนอหาเกยวกบเรองดงกลาว โดยกลาวถงเพยงสนๆในเชงแนะน าใหนกทองเทยวผใชคมอทราบวาเปนสงพเศษทมอยบนเกาะเกรด เพอเปนแนวทางใหนกทองเทยวทมความสนใจสามารถคนหา และสอบถามจากคนในชมชนไดดวยตนเอง

5.1.2 การใชภาษาในการเขยนคมอผวจยเสนอเนอหาคมอโดยเขยนในแบบสารคดเชงพรรณนา เลอกใชภาษาทอาน

แลวเขาใจงายไมเปนวชาการเกนไป เพอดงดดใจใหผใชคมอเกดความรสกเพลดเพลนในการตดตามอาน และไมเกดความรสกตอตานเมอพบขอความหามปรามหรอแนะน าสงทไมควรปฏบตระหวางการทองเทยว เปนการสรางจตส านกใหผใชคมอเกดความตระหนกและใหความรวมมอในการอนรกษทรพยากรการทองเทยว

5.1.3 การก าหนดรปเลมคมอการก าหนดขนาดของคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ ผวจยและ

กลมแกนน าทองถนค านงถงความเหมาะสมดานการพกพาเพอใชระหวางการทองเทยว ซงคมอตองมขนาดกระทดรด สะดวกในการจบถอ และ/หรอใสกระเปาเสอ กระเปากางเกง หรอกระเปาถอ รวมทงตองเปนขนาดทงายและประหยดส าหรบการจดพมพ จงก าหนดใชขนาด 4.5 x 8 นว


5.1.4 การจดภาพประกอบจากนนผวจยจงสรางคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯ ดวยเครอง

คอมพวเตอร โดยใชโปรแกรม Adobe PhotoShop 6.5 และ Adobe PageMaker 7.0 ซงผวจยประสบปญหาในการแตงความคมชดของภาพประกอบเนองจากภาพตนฉบบทเลอกใชมความคมชดต า รวมทงขอจ ากดในการใชโปรแกรมของผวจยเอง

5.2 การพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด

ผวจยน าคมอสอความหมายทผานการตรวจสอบจากกรรมการควบคมวทยานพนธและกลมแกนน าทองถน (Focus Group) ไปใชในการทดลองเบองตน 2 ครง โดยการทดลองเบองตนครงท 1 ทดลองกบกลมนกทองเทยว 1 คน ทดสอบเบองตนครงทสอง ทดลองกบนกทองเทยว 5 คน น าผลทไดมาปรบปรงคมอโดยปรกษาคณะกรรมการควบคมวทยานพนธ

จากนนผวจยจงไดน าค มอสอความหมายใหผทรงคณวฒ ประเมนคณภาพตามแบบประเมนคณภาพทผ วจยสรางขนโดยการปรกษากรรมกรรมการควบคมวทยานพนธ ผลการประเมนพบวาคณภาพของคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ ทผวจยสรางขนอยในเกณฑด

ผทรงคณวฒ เสนอแนะใหปรบปรงคมอในเรองการตรวจสอบขอมลทางประวตศาสตรควรตรวจสอบจากหลายๆแหลงขอมล และระบแหลงขอมลทใชประกอบการเขยนดวย

ผวจยปรบปรงคมอตามขอเสนอแนะกอนน าไปใชในการทดลอง

5.3 การทดลองใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด

ผวจยน าค มอสอความหมายทปรบปรงแลวไปทดลองใชเพอศกษาประสทธภาพของหนงสอคมอโดยเปรยบเทยบผลสมฤทธทางความรกอนและหลงการใชคมอและความคดเหนของกลมตวอยางทมตอหนงสอคมอสอความหมายทสรางขน เกบรวบรวมขอมลในวนท 10 เมษายน – 16 พฤษภาคม 2547 ซงเปนชวงทมนกทองเทยวมากเพราะตรงกบชวงงานเทศกาลสงการนต บนเกาะเกรด ผวจยสมตวอยางแบบบงเอญและไดกลมตวอยางครบ 63 คน พบวาเมอผวจยอธบายจดประสงคในการทดลองแลว นกทองเทยวกลมตวอยางไดใหความรวมมอในการทดลองเปน อยางด


5.3.1 ปญหาทพบระหวางการเกบขอมลปญหาทผวจยประสบระหวางการเกบรวบรวมขอมลคอ

1. ขอจ ากดดานเวลาของกลมตวอยาง เนองจากการทดลองแบบ pretest-posttest เปนรปแบบการทดลองทใชระยะเวลาคอนขางนาน แมจะมการอธบายขนตอนการทดลองและสอบถามความสมครใจของกลมตวอยางกอนท าการทดลองแลว แตกลมตวอยางบางคนพบวาการทดลองเสยเวลามากกวาทคดไว ท าใหไมสามารถใหเวลากบการทดลองไดเตมท บางคนไมสามารถอานคมอ ทผวจยสรางขนไดจบในระหวางการทองเทยว ซงสงผลตอคะแนนในการท าแบบทดสอบความรภายหลงการทองเทยว กลมตวอยางบางคนไมมเวลาเพยงพอในการท าแบบประเมนคณภาพคมอ และแสดงความคดเหนทมตอคมอสอความหมาย เพราะตองเดนทางไปทอนตอท าใหการใหขอมลเปนไปอยางเรงรบ

2. ขอจ ากดดานสภาวะอากาศ ซงมผลตอการทดลองคอนขางสง เนองจากชวงเวลาทท าการทดลองเปนฤดรอน อากาศรอนจดท าใหกลมตวอยางบางคนไมสามารถทองเทยวไดทวเกาะเกรด ตามทตงใจไว บางคนเกดความเหนอยลาหลงจากสนสดการทองเทยว ประกอบกบอากาศรอนจด ท าใหเกดความหงดหงดการใหขอมลจงเปนไปอยางเรงรบ บางกลมใหขอมลเหมอนกน เพราะตองการกลบไปผกผอน

5.3.2 ลกษณะทวไปของกลมตวอยางการศกษาทวไปของกลมตวอยางพบวากลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญงมาก

กวาเพศชาย มอายอยในชวง 20-29 ป มวฒการศกษาสงสดในระดบปรญญาตร และสวนใหญมอาชพเปนพนกงานบรษท ซงผวจยเหนวานกทองเทยวทมชวงอาย 20-29 ป เปนชวงอายของวยท างานทเหมาะแกการแสวงหาความรและทองเทยว

กลมตวอยางสวนใหญมาทองเทยวเกาะเกรดเปนครงแรก และไมเคยใชคมอเพอการ ทองเทยวมากอน ซงแสดงวานกทองเทยวกลมตวอยางไมเคยมความรเกยวกบรายละเอยดของสถานททองเทยวตางๆบนเกาะเกรดและการปฏบตตนทเหมาะสมระหวางการทองเทยวเกาะเกรด

ลกษณะการมาทองเทยวของกลมตวอยางสวนใหญเปนการมาทองเทยวกบเพอน และกลมตวอยางทงหมดไมไดมาทองเทยวกบบรษททวร ซงแสดงใหเหนวานกทองเทยวทมา ทองเทยวเกาะเกรดไมมมคคเทศก เพอใหความรในระหวางการทองเทยว ดงนนคมอสอความหมายท ผวจยสรางขนจะเปนประโยชนแกนกทองเทยวส าหรบใชประกอบการทองเทยวอยางเหมาะสมและนกทองเทยวสามารถศกษาหาความร เกยวกบเกาะเกรดไดดวยตนเอง

5.3.3 การทดสอบเปรบเทยบผลสมฤทธทางความรของกลมตวอยางกอนและหลงการใช คมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ บนเกาะเกรด พบวาคมอสอความหมายเพอการ


ทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดฉบบบนสามารถท าใหนกทองเทยวผใชคมอประกอบการทองเทยวมความรเพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 สอดคลองกบผลการวจยของ ฉลอง นยฉม (2542) ซงพบวาคมอสอความหมายธรรมชาตและประวตศาสตร เพอการทองเทยวในอทยานแหงชาตภหนรองกลามประสทธภาพ สามารถเพมความรดานตางๆ ใหแกนกทองเทยวอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.001 และ ศรพร สรอยนาคพงษ (2543) ทดลองใชคมอทองเทยวโบราณสถาน ในเขตอทยานประวตศาสตรอยธยา พบวาหลงการอานคมอทองเทยวโบราณสถาน นกทองเทยวมความรเพมขน มณฑาทพย จนทสทธ (2544) ทดลองใชคมอแหลงเทยวแหลงศลปกรรมในเขตอทยานประวตศาสตรสโขทยพบวาภายหลงการอานหนงสอคมอ ท าใหนกทองเทยว มความร เพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

นอกจากนผลการวจยยงสอดคลองกบผลสมฤทธทางการเรยนในการทดลองผานสอคมอสอความหมายธรรมชาต และคมอการศกษาธรรมชาต ทไดท าการวจยเปรยบคะแนนของผลเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนรของกลมตวอยางกอนและหลงกลมการทดลอง พบวางานวจยของยพเรศ วงยายฉม (2540) สรอยทพย สมครเขตการณ (2543) และ ไพลนพนธ สรอยจาตรนต (2538) มความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ซงคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนรของกลมตวอยางหลงการอานคมอสงกวาคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนรกอนการอานคมอ

เนองจากการวจยครงนเปนการศกษาเปรยบเทยบคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนร กอนและหลงการใชสอซง งานวจยน และงานวจยของทกทานทผวจยไดกลาวถงมความสอดคลองกนทงหมด และคะแนนของความร มความแตกตางกนอยางมนยส าคญ ซงแสดงวาหลงการใชสอตางๆดงกลาวแลวท าใหผลสมฤทธทางการเรยนรของกลมตวอยางเพมขน หรอมความรเพมขนจากเดมนนเอง

5.3.4 ผลการประเมนคณภาพคมอสอความหมาย และความคดเหนของกลมตวอยางทมตอคมอ

ผวจยพบวากลมตวอยางสวนใหญประเมนคณภาพดานเนอหา และดานการใชภาษาของ คมออยในเกณฑดมาก สวนคณภาพดานการจดรปเลม และดานการจดภาพประกอบอยในเกณฑด คณภาพโดยรวมของคมออยในเกณฑด

การแสดงความคดเหนของกลมตวอยางทมตอคมอทผวจยสรางขน พบวา กลมตวอยางสวนใหญเหนวาคมอมความนาสนใจ สวนนอยรสกเฉยๆ และไมมกลมตวอยางคนใดเหนวาคมอไมนาสนใจ


กลมตวอยางทงหมดแสดงความเหนวาไดรบความรเพมขนเกยวกบลกษณะโดยทวไป ประวตความเปนมา ความส าคญของสถานทตางๆ และลกษณะของศลปวฒนธรรม ประเพณของของเกรด กลมตวอยางรอยละ 90.48 ตอบวาไดรบความรเพมขนในเรองของการอนรกษ แหลง ทองเทยว โดยกลมตวอยางรอยละ 9.52 ทตอบวาไมไดรบความรในเรองดงกลาวเพมขน ทงหมดเคยมประสบการณการใชคมอเพอการทองเทยวเชงนเวศในพนทอนมากอน จงเปนไปไดวากลมตวอยางกลมนเคยไดรบความรเรองการอนรกษแหลงทองเทยวจากคมอทเคยใชมากอนแลว

การจากวเคราะหปจจยรวมตางๆ พบวากลมตวอยางทแสดงความคดเหนวาควรปรบปรง คมอดานการเลอกใชตวอกษร โดยระบวาควรเลอกใชแบบอกษรทอานงายและขนาดใหญขนรวมทงขยายชองไฟใหกวางขนเพอสะดวกในการอาน เปนกลมทมอายมากกวา 40 ป ซงผวจยเหนวากลมตวอยางในชวงอายดงกลาว เปนชวงอายเรมทมปญหาเกยวกบสายตา แตกลมตวอยางใน ชวงอายนเปนกลมตวอยางทมาทองเทยวเกาะเกรดนอย คดเปนสดสวนเพยงรอยละ 12.71 ของกลมตวอยางทงหมด

กลมตวอยางสวนใหญทแสดงความคดเหนวาควรปรบปรงค มอในดานการจดภาพประกอบ โดยระบวาควรเพมปรมาณ ขนาดและความชดของภาพ รวมทงแนะน าใหปรบปรงปกใหมความนา สนใจ และดงดดใจผใช มากขน กลมตวอยางทแสดงความคดเหนดงน ประกอบดวย กลมตว อยางทงหมดทมอายต ากวา 19 ป และกลมตวอยางรอยละ 67.65 จากกลม ทมอายระหวาง 20-29 ป ซงผวจยเหนวาเปนกลมทมอายนอย จงมความสนใจ และใหความส าคญตอภาพประกอบมากกวากลมทมอายมากกวา ทงนผวจยเหนวาไมควรละเลยความคดเหนของกลมตวอยางในชวงอายดงกลาวเพราะเปนกลมตวอยางสวนใหญทมาทองเทยวเกาะเกรด คดเปนสดสวนรวมกนแลวถงรอยละ 65.07

นอกจากนยงมกลมตวอยางทใหความสนใจคมอทผวจยสรางขนในดานการน ากลบไปเปนของทระลกจากการทองเทยว คดเปนรอยละ 17.4 โดยสวนใหญเปนนกทองเทยวเพศหญง ทมอาย ต ากวา 19 ป และอยในชวงอาย 20-29 ป และมประสบการณดานการใชคมอทองเทยว เชงนเวศมากอน จากการซกถามเพมของผวจยพบวากลมตวอยางกลมนใหความสนใจสะสมคมอทองเทยวในแงของการเปนของทระลกจากการเดนทาง และสอใหความรทางการทองเทยวอยแลว ซงผวจยเหนวาเพศหญงเปนเพศทใหความสนใจในการสะสมของทระลกมากกวาเพศชาย และจากอายของกลมตวอยางแสดงใหเหนวานกทองเทยวรนใหมใหความสนใจดานความรทไดรบจากการทองเทยว นอกเหนอจากความสนกสนานเพลดเพลนเพยงอยางเดยว

จากผลการประเมนความคดเหนของนกทองเทยวกลมตวอยางตอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศทผวจยสรางขน พบวานกทองเทยวสวนใหญมความคดเหนวาคมอดงกลาว


สมควรไดรบการเผยแพร หากปรบปรงแกไขเรองการจดชองไฟของตวอกษร เพมปรมาณและความคมชดภาพประกอบ และปรบปรงปกใหนาสนใจ โดยนกทองเทยวกลมตวอยางแสดงความคดเหนทวไปเกยวกบคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดทผวจยสรางขนวาเปนสอสงพมพทมการน าเสนอเนอหาไมนาเบอชวนตดตามอาน ค าแนะน าชวนใหปฏบตตาม ซงหมายความวา คมอดงกลาวสามารถตอบสนองความตองการในการทองเทยวและการเรยนรจากการทองเทยวของนกทองเทยวได ดงนนความคาดหวงในเชงพฤตกรรมของนกทองเทยวภายหลงการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ บนเกาะเกรด ทผวจยสรางขน อาจสงผลใหสามารถน าความรทไดจากการอานคมอไปปฏบตระหวางการทองเทยวอนเปนประโยชนทจะไดจากการวจยในครงน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร) /109

บทท 6สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

การวจยนมวตถประสงคเพอพฒนาหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด ศกษาประสทธภาพของหนงสอค มอสอความหมายและความคดเหนของ นกทองเทยวทมตอหนงสอคมอสอความหมายเพอการเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดทผลตขน โดยเปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ใชรปแบบการวจยแบบกลมเดยววดผล 2 ครง ( group Pretest Posttest Design) เครองมอทใชในการวจยคอ แบบประเมนคณภาพคมอส าหรบกลมแกนน าทองถนผทรงคณวฒ แบบประเมนคณภาพคมอส าหรบนกทองเทยว แบบทดสอบผลสมฤทธทางความรจ านวน 16 ขอ มคาความยากงายอยระหวาง 0.2-0.8 คาความเชอมน 0.6 และ คมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดขนาด 4.5 x 8 นว จ านวน 68 หนา รวมปก ค าน า และสารบญ มภาพสประกอบจ านวน 41 ภาพ น าเสนอเนอหาเกยวกบลกษณะโดยทวไปของเกาะเกรด การอนรกษแหลงทองเทยวและการปฏบตตนระหวางการทองเทยว กลม ตวอยางไดแกนกทองเทยวชาวไทยอายไมต ากวา 15 ป มความรในระดบอานออกเขยนไดทเขามาทองเทยวบนเกาะเกรดในวนท 10 เมษายน 2547 – 16 พฤษภาคม 2547 จ านวน 63 คน การไดมาของกลม ตวอยางโดยใชวธสมตวอยางแบบบงเอญ (Accidental Sampling ) จากนนน าขอมลทไดมาวเคราะหดวยโปรแกรมส าเรจรป SPSS for WINDOWS สถตทใชในการวเคราะหคอคา รอยละ คาฐานนยม คาสงสด คาต าสด คาเฉลยเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางความรกอนและหลงการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ โดยใชคาสถต t-test สรปผลการวจยไดเปน 3 สวนคอ

1. ผลสมฤทธทางความรของกลมตวอยางกอนและหลงการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ

2. การประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศโดยผทรงคณวฒ3. การประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศโดยกลมตวอยาง

อารธร มณวรรณ สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ /110

6.1 สรปผลการวจย 1. ผลสมฤทธทางความรของกลมตวอยางกอนและหลงการใชคมอสอความหมายเพอการ

ทองเทยวเชงนเวศการเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางความรของกลมตวอยางกอนและหลงการใชคมอ

สอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯ พบวา กลมตวอยางมคะแนนเฉลยในการท าแบบทดสอบความรกอนการใชคมอ เทากบ 8.28 และมคะแนนเฉลยในการท าแบบทดสอบความรภายหลงการใชคมอ เทากบ 10.98 ซงเพมขนเทากบ 2.7 มความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 สรปวาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฯ ทผวจยผลตขนมประสทธภาพท าใหนกทองเทยวกลมตวอยางมความรเพมขน

2. การประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศโดยผทรงคณวฒผลการประเมนคณภาพหนงสอค มอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศโดย

ผทรงคณวฒ พบวาคณภาพดานเนอหาของคมอใหความรทถกตองเกยวกบแหลงทองเทยว บนเกาะเกรด เนอหากระชบ ไดใจความ ไมยดเยอ การล าดบเนอหาเหมาะสม ไมซ าซอนและ สอดแทรกเนอหาดานการอนรกษแหลงทองเทยวทเปนประโยชนแกผอานไดอยางเหมาะสม คณภาพดานการใชภาษาไดถกตองเหมาะสมอยในเกณฑดมาก ภาษาทใชอานเขาใจงายและ ชวนใหตดตามอาน คณภาพดานการจดรปเลมพบวารปเลมมความนาสนใจ ปกนาสนใจ การ จดวางภาพปกและชอเรองเหมาะสม ขนาดของคมอเหมาะสมสะดวกตอการพกพาอยในเกณฑ ดมาก ขนาดของตวอกษรและการใชตวอกษรเหมาะสม คณภาพดานการจดภาพประกอบในเรองความชดเจน สวยงาม นาสนใจอยในเกณฑด ปรมาณและขนาดของภาพประกอบเหมาะสมกบ เนอหา การจดวางตวอกษรเหมาะสมและสมพนธกบภาพประกอบ คณภาพโดยรวมของคมออยในเกณฑ ด ผทรงคณวฒสวนใหญแสดงความคดเหนทวไปเกยวกบคมอวา คมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศทสรางขนมความเหมาะสม สมควรใชประกอบการทองเทยวบนเกาะเกรดเพราะใหความรในเรองประวตความเปนมาของทองถนความส าคญของสถานทตางๆ ตลอดจนลกษณะเฉพาะของศลปวฒนธรรมประเพณและวถการด าเนนชวตของชาวเกาะเกรดเนอหาคมอสอดแทรกความรเรองการอนรกษแหลงทองเทยวและการปฏบตตนทเหมาะสมในการทองเทยวเปนประโยชนแกผใช สามารถสรางความตระหนกและแรงจงใจใหนกทองเทยวน าไปปฏบตในขณะทองเทยวได

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล วท.ม. (เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร) /111

3. การประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศโดยกลมตวอยางผลการประเมนคณภาพหนงสอคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ โดยกลม

ตวอยางพบวา คณภาพของค มออย ในเกณฑด กลมตวอยางแสดงความคดเหนวาค มอสอ ความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศทผวจยผลตขนมความนาสนใจ ภายหลงจากใชคมอแลวไดรบความรเพมขนในเรองลกษณะโดยทวไปของเกาะเกรด ประวตความเปนมาของเกาะเกรดและ ชมชนชาวมอญ ความส าคญของสถานทตางๆ ลกษณะของศลปวฒนธรรม ประเพณ วถการด าเนนชวตของชาวเกรด ตลอดจนความรเรองการอนรกษแหลงทองเทยวและมความเหนวาสมควรเผยแพรค มอนใหนกทองเทยวไดใชตอไปโดยการจ าหนายและเหนดวยวาการจดท าหนงสอคมอ สอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศส าหรบประกอบการทองเทยวชวยสงเสรมใหเกดการ ทองเทยวทยงยน โดยควรปรบปรงในเรองปรมาณ ขนาด และความคมชดของภาพประกอบ รวมทงปรบปรงปกใหมความนาสนใจมากขน

6.2 ขอเสนอแนะจากการวจย1. หากจะมการน าคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศฉบบนไปใชจรงควร

ปรบปรงคมอตามขอเสนอแนะของนกทองเทยวเพอใหคมอมความสมบรณยงขน2. ควรตรวจสอบขอมลเชงประวตศาสตรของเรองทเกยวของจากเอกสาร และแหลง

ขอมลหลายๆแหลงเพอน ามาอางองไดถกตองตรงกน ปองกนความผดพลาดของเนอหาอนอาจเปนการบดเบอนประวตศาสตร

3. ความละเอยดของเนอหาท าใหเนอหาของคมอมความยาวมาก ดงนนควรหลกเลยงการใชภาษาทเปนวชาการ ตดทอนเนอหาใหกระชบ และตดอารมภบททไมจ าเปนออกเพอดงดดความสนใจของผอาน

4. ภาพประกอบทเลอกใช ควรเลอกทมความคมชดเพอความสะดวกในการตกแตงภาพดวยโปรแกรมคอมพวเตอร และควรตงคาความสามารถในการสแกน (Scan) ของเครองสแกน(Scanner) ไวทความละเอยดสง

5. การสรางคมอทมกลมเปาหมายส าหรบคนทกเพศทกวย และเลอกใชแบบอกษรทมลกษณะเปนแบบลายมอ ควรเลอกใชแบบอกษรทอานงายเพออ านวยความสะดวกใหผใชคมอทมปญหาดานสายตา

6. ในกรณทไมไดจดพมพดวยระบบออฟเซต ควรเลอกใชเครองพมพ (Printer) ทมความละเอยดและมความสามารถในการพมพสง เพอความคมชดของคมอ

อารธร มณวรรณ สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ /112

6.3 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป1. จากการวจยครงนพบวานกทองเทยวใหความสนใจคมอในแงของการน ากลบไปเปน

ของทระลกจากการทองเทยว ดงนนควรรวมมอกบหนวยงานทเกยวของทตองรบผดชอบตอแหลงทองเทยวนนเพอพฒนาและสรางคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศทเหมาะสมส าหรบการผลตขนใชและเผยแพรจรง เพอเปนประโยชนดานการจดการการทองเทยวแกทองถนนนเอง นอกเหนอจากเปนประโยชนแกนกทองเทยวผใชคมอ ทงนอาจจดท าคมอแยกเปน 2 ภาษา คอ ภาษาไทย และภาษาองกฤษส าหรบนกทองเทยวชาวตางประเทศ

2. การสรางคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศเพอผลตขนใชและเผยแพรจรงนน ควรค านงถงระยะเวลาในการเขยนและการจดพมพ งบประมาณและตนทนในขนตอนการผลต ตลอดจนวธการในการเผยแพรประกอบกน โดยเฉพาะอยางยงการสรางคมอทมภาพประกอบเปนภาพสตลอดทงเลมทตองใชตนทนในการผลตสง ทงนเพอใหไดรปแบบคมอทมความเหมาะสมทงในดานการเปนเครองมอใหความร ดานความสวยงามมคณคาควรแกการเกบรกษา และดานความคมคาทางเศรษฐกจ

3. จากการวจยพบวาสภาวะอากาศมผลตอการใหขอมลของกลมตวอยาง ดงนนควรเลอกชวงเวลาท าการเกบตวอยางใหอยในชวงทไมรอนเกนไป และควรจดใหมผชวยเกบขอมลตดตามไปกบกลมตวอยาง เพอเพมความรวดเรวในการเกบขอมล และเพมความสะดวกในการใหขอมลของกลมตวอยาง


บรรณานกรม

กญญา ศรสกล. (2532). หลกการแกปญหาและกรณศกษาดานประชาสมพนธ. กรงเทพมหานคร: รงศลปการพมพ.

การทองเทยวแหงประเทศไทย. (2540). สรปแนวทางการพฒนาการทองเทยวในระดบจงหวด ภาคกลาง. กรงเทพมหานคร : การทองเทยวแหงประเทศไทย.

.(2538). นโยบายและแนวทางการพฒนาการทองเทยวเชงอนรกษ (Ecotourism) ป พ.ศ. 2538-2539. กรงเทพมหานคร : การทองเทยวแหงประเทศไทย.

. (2544). สรปสาระส าคญและประเดนสงการ ผลการประชมเพอหาแนวทางพฒนาและสงเสรมการทองเทยวแหงชาต. กรงเทพมหานคร : การทองเทยวแหงประเทศไทย.

. (2542). การด าเนนการเพอก าหนดนโยบายการทองเทยวเชงนเวศ. กรงเทพมหานคร : การทองเทยวแหงประเทศไทย.

การดเนอร ไซมอน พนดา สทธสนทร และ วไล อนสารสนทร. (2543). ตนไมเมองเหนอ : คมอศกษาพรรณไมในปาภาคเหนอ ประเทศไทย. กรงเทพมหานคร. คบไฟ.

คธลยา พรเพชรสข. (2544). การวางผงโครงสรางการใชทดนและแนวทางการพฒนาเกาะเกรดต าบลเกาะเกรด อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาเทคโนโลยการบรหารสงแวดลอม บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหดล.

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ส านกบรการวชาการ. (บรรณาธการ). (2535). การศกษาเบองตนเพอการพพฒนาการทองเทยวกรงเทพมหานครและปรมณฑล. เสนอตอการทองเทยวแหง ประเทศไทย.

ฉลอง นยฉม. (2542). การพฒนาคมอสอความหมายและประวตศาสตรเพอการทองเทยวเชงนเวศในอทยานแหงชาตภหนรองกลา. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขา สงแวดลอมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

ณรงค สมพงษ. (2532). สอเพองานสงเสรมเผยแพร. (พมพครงท 2). กรงเทพมหานคร : โอเอสพรนตงเฮาส.

อารธร มณวรรณ บรรณานกรม /114

ดรณนาถ นาคคง. (2540). งานเครองกระดาษมอญชนครอยเกาะเกรด. อนสาร อสท. 7 (กมภาพนธ) 66-67.

ธรพล ภรต. (2542). การโฆษณาเบองตน. (พมพครงท 5). กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยกรงเทพ.นธ เอยวศรวงศ. (2537). วฒนธรรมชมชนกบการทองเทยว. ใน ชยนต วรรธนะภต (บรรณาธการ)

เวทผถกทองเทยว. (หนา 1-35). เชยงใหม : สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม.เนาวรตน พลายนอย.(2538). การประเมนผลโครงการพฒนาและอนรกษแหลงทองเทยวแหง

ประเทศไทย. นครปฐม : มหาวทยาลยมหดลบรษท เอน เอส คอนซลแทนท จ ากด. (2539) โครงการ ศกษาเพอจดท าแผนปฏบตการ และจดล าดบ

ความส าคญการลงทนเพอแกไขปญหาสงแวดลอม จงหวดนนทบร. เสนอตอส านกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลย และสงแวดลอม.

บญชม ศรสะอาด. (2537). การพฒนาการสอน. กรงเทพฯ : สรยาสาสน. . (2532). วธการทางสถตส าหรบการวจย. (พมพครงท 1) กรงเทพมหานคร : เจรญผล.บญธรรม กจปรดาบรสทธ. (2531). เทคนคการสรางเครองมอรวบรวมขอมลส าหรบการวจย.

(พมพครงท 1). กรงเทพมหานคร : ศรอนนต.พวงรตน ทวรตน. (2540). วธการวจยทางพฤตกรรม และสงคมศาสตร. (พมพครงท 7). ส านก

ทดสอบทางการศกษาและจตวทยา. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.ไพลนพนธ สรอยจาตรนต. (2538). กลยทธการสงเสรมการทองเทยวทางธรรมชาตแนวอนรกษใน

อทยานแหงชาตดอยอนทนนท โดยใชคมอแนะน าเชงระบบนเวศ : กรณศกษานกศกษาชมรมอนรกษสงแวดลอมสถาบนราชภฏเชยงใหม. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตร มหาบณฑต,สาขาเทคโนโลยการบรหารสงแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

มหาวทยาลยมหดล. (2541). การวเคราะหหาพนททมศกยภาพเพอพฒนาเปนแหลงทองเทยวโดยใช GIS กรณศกษาต าบลเกาะเกรด. เอกสารไมตพมพ.

มณฑาทพย จนทสทธ. (254..). การสรางและทดลองใชคมอแหลงทองเทยวศลปกรรมในเขตอทยานประวตศาสตรสโขทย จงหวดสโขทย. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาสงแวดลอมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

ยพเรศ วงยายฉม. (2540). การพฒนาคมอศกษาธรรมชาตประจ าเสนทางเดนปาในอทยานแหงชาตเขาใหญ. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาสงแวดลอมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.


ยวด นรตนกล. (2538). Eco-Tourism : การทองเทยวเชงอนรกษ. จลสารการทองเทยว, 14 (3).ราชบณทตยสถาน. (2525). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพมหานคร.ฤ โสพา. (2540). เทยวเกาะเกรด-เกาะใหญกลางกรง. อนสาร อสท. (กมภาพนธ).วรณ ตงเจรญ. (2539). การออกแบบ. กรงเทพมหานคร : โอ.เอส. พรนตงเฮาส จ ากด.วลลพนธ สถตยทธการ, ส าอาง หรญบรณะ และพยอม ธรรมบตร. (2536). การทองเทยวเพออนรกษ

สงแวดลอม. กรงเทพมหานคร.วารนทร บนโฮเซน. (2533). ผลการใชคมอการเรยนดวยตนเองตอความร และการปฏบตตน ตอ

ผปวยโรคลมชก. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต, สาขาพยาบาลศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

วจตร อาวะกล. (2534). เทคนคการประชาสมพนธ. กรงเทพมหานคร. พรนตงเฮาส.วมลรตน กฤษณเกรยงไกร. (2544). สถาปตยสญจร ยอนรอยอารยธรรมรมสายน า. วารสารอาษา

(พฤษภาคม 2544). หนา 64.วนย ภมทกษกล. (2537). แนวทางพฒนาเกาะเกรด จงหวดนนทบร. วทยานพนธสถาปตยกรรม

ศาสตรมหาบณฑต, สาขาการวางผงเมอง บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.ศรพร สรอยนาคพงษ. (2543). การพฒนาและทดลองใชคมอทองเทยวโบราณสถานในเขตอทยาน

ประวตศาสตร จงหวดพระนครศรอยธยา. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาสงแวดลอมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

เศรษฐพงษ ปจฉาการ. (2541). ความร ทศนคต และการมสวนรวมในการจดการมลฝอยชมชนของสมาชกองคการบรหารสวนต าบล กรณศกษา : อ าเภอบานบง จงหวดชลบร. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต, สาขาเทคโนโลยการบรหารสงแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

สบสข ลละบตร. (2543). การมสวนรวมของประชาชนทองถนตอการอนรกษสงแวดลอมกรณศกษา: เกาะเกรด จงหวดนนทบร. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต, สาขาเทคโนโลยทเหมาะสมฯ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

สมศร ศรขวญชย. (2541). การวเคราะหเชงนเวศวทยาวฒนธรรมเกยวกบการตงถนฐานของมนษย กรณศกษา ชมชนมอญเกาะเกรดจงหวดนนทบร. วทยานพนธปรญญาสงคมศาสตรมหาบณฑต, สาขาสงแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

สรอยทพย สมครเขตรการณ. (2543). การพฒนาคมอศกษาธรรมชาตเพอการทองเทยวเชงนเวศประจ าเสนทางศกษาธรรมชาต อทยานแหงชาตน าหนาว. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตร มหาบณฑต, สาขาสงแวดลอมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

อารธร มณวรรณ บรรณานกรม /116

สาวตร ศรสข. (2537). การสรางสอเพอการสอสารพฒนาการ : คมอศกษาธรรมชาตในปาดบเขา.วทยานพนธปรญญาวารสารศาสตรมหาบณฑต (สอสารมวลชน), มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สโขทยธรรมาธราช, มหาวทยาลย. (2528). กระบวนการผลตสอ. เอกสารประกอบการสอนชดวชาเทคโนโลยทางการศกษา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สทธ มโนธรรมพทกษ. (2534). ปาไมกบการทองเทยวเชงอนรกษ. 6 ตลาคม 2541 จงหวดตรง. อดส าเนา.

สธรา เผาโภคสถตย. (2537). การศกษาความคดเหนของคนเชอสายมอญเกยวกบบทบาทของสอบคคล สอประเพณ และสอมวลชนในการอนรกษวฒนธรรม : ศกษาเฉพาะกรณชมชนมอญเกาะเกรด ปากลด และบางกระด. วทยานพนธปรญญาวารสารศาสตรมหาบณฑต (สอสารมวลชน), มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สภรณ โอเจรญ. (2536). มอญในเมองไทย. กรงเทพมหานคร.สภาพ วาดเขยน. (2523). วธวจยและสถตทางการวจยในศกษาศาสตร. (พมพครงท 1).

กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช.สรเชษฎ เชษฐมาส. (2531). ค าบรรยายประกอบการสอนวชาเทคนคการสอความหมายสงแวดลอม

ศกษา. ภาควชาอนรกษวทยา คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. อดส าเนา. อางถง Sharp, G.W. 1976. Interpretating the Environment. New York : John wiley Inc.

สเวทย อวยจนดา. (2543). ปจจยทมผลตอการด ารงอยของเทคโนโลยการผลตเครองปนดนเผาใน ชมชนเกาะเกรด จงหวดนนทบร. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรบณทต, สาขาเทคโนโลยทเหมาะสม, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

ส านกงานจงหวดนนทบร. ฝายนโยบายและแผน. (2540). แผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพ สงแวดลอมระดบจงหวดของจงหวดนนทบร ประจ าปงบประมาณ 2542. ม.ป.ท.

ส านกงานสถตแหงชาต. (2543). สมดรายงานสถตจงหวดนนทบร. กรงเทพมหานคร : กองคลง ขอมลและสนเทศสถต ส านกงานสถตแหงชาต.

เสาวนย สกขาบณฑต. (2534). การเขยนส าหรบการสอสาร. กรงเทพมหานคร : ศนยการพมพ ดวงกมลจ ากด.

องคการบรหารสวนต าบลเกาะเกรด. (2540). ประวตความเปนมา. แผนพบ. . (2542). ขอมลเชงสถตต าบลเกาะเกรด. เอกสารไมตพมพ.อนนต อนนตโชต. (2531). ค าบรรยายวชาการประชาสมพนธดานทรพยากรธรรมชาต. ภาควชาการ

จดปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. อดส าเนา.


อนนตธนา องกนนทน. (2535). การผลตและการใชสอเพอการประชาสมพนธ. (พมพครงท 6). กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยรามค าแหง.

อรศร ปาณนทร. (2542). เรอนพนบานไทยมอญ. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศลปากร.เอด ภรมย (บรรณาธการ). (2542). เกาะเกรด. กรงเทพมหานคร : เอน. พ. สกรนพรนตง.

Cherdchant Lieangcheep. (2002). The Appropriate Guidelines for Environmental

Quality Management by Local Participation in Ecotourism Activities Case

Study: Wat Don Wai Reverside Market. Faculty of Graduate Studies

Mahidol University”

Prisana Mutchiama. (2000). The Application of Geographic Information System in

Determination of Potential Areas for Ecotourism Development : A Case

Study of Koh Kred, Nonthaburi Province. Faculty of Graduate Studies

Mahidol University.

Kasetsart University. (1992). Manual for Ecotourism Facility Design and

Development. Kasetsart University, Forestry Research Center, Faculty of

Forestry.

Kreg Lindberg and Donald E. Hawkins. (1993). Ecotourism A Guide for Planners and

Managers. The Ecotourism Society, North Bennington, Vermont.

Oram, M. (1995). Towards a More Desirable Form of Ecotoursim. Torism

Management Journal. 16 : 3-8.

Zehr, J., Gross, M., & immerman, R. (1994). Creating Environmental Publication : A

Guide to Writing and Designinging for Interpreters and Environmental

Educators. University of Wisconsin Steven Point, WI : UW-SP Foundation

Press, Inc.


ภาคผนวก ก.รายนามผทรงคณวฒในการประเมนคณภาพคมอสอความหมาย

เพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด

อารธร มณวรรณ ภาคผนวก ก /119

รายนามผทรงคณวฒในการประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด จ. นนทบร

1. ชอ-สกล นางสาวมารยาท จตรบรรพต ต าแหนง อาจารย สถานทท างาน สถาบนราชภฎบานสมเดจเจาพระยา

วฒการศกษา ศกษาศาสตรมหาบณฑต (เทคโนโลยการศกษา)2. ชอ-สกล นางผองศร นวมวจตร

ต าแหนง - สถานทท างาน บรษทเยลโลการพมพ (1988) จ ากด วฒการศกษา เทคโนโลยราชมงคลวทยาลยเทคนคกรงเทพ.

3. ชอ-สกล นายประภสสร อารกษสมบรณ ต าแหนง หวหนางานพมพ สถานทท างาน การทองเทยวแหงประเทศไทย วฒการศกษา ศศ.ม. นเทศศาสตร

4. ชอ-สกล นายวโรจน รตนหรญ ต าแหนง หวหนา ภาควชาการสอสารมวลชน สถานทท างาน มหาวทยาลยสยาม

วฒการศกษา ศศ.ม.นเทศศาสตร5. ชอ-สกล นางสาว รธรญชน อบลชาต ต าแหนง ฝายออกแบบบรรจภณฑ สถานทท างาน บรษทบายสปา วฒการศกษา สถาปตยกรรมศาสตรบณฑต

อารธร มณวรรณ ภาคผนวก ข /120

ภาคผนวก ข.การวเคราะหขอมล


ตาราง 13 วเคราะหคาความแตกตางรายขอของคะแนนสอบกอนและหลงการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดของกลมตวอยาง

คนท x(กอน)

y(หลง)

D(y-x)

D2

(y-x)2คนท x

(กอน)y

(หลง)D

(y-x)D2

(y-x)2

1 5 7 2 4 25 8 13 5 252 9 10 1 1 26 10 11 1 13 6 12 6 36 27 10 11 1 14 5 11 6 36 28 9 12 3 95 10 13 3 9 29 8 9 1 16 10 11 1 1 30 5 10 5 257 9 10 1 1 31 5 6 1 18 5 7 2 4 32 8 12 4 169 8 12 4 16 33 6 6 0 010 8 9 1 1 34 9 12 3 911 9 10 1 1 35 10 11 1 112 12 11 -1 1 36 9 11 2 413 8 13 5 25 37 11 12 1 114 8 11 3 9 38 10 14 4 1615 13 14 1 1 39 6 12 6 3616 10 11 1 1 40 14 14 0 017 6 10 4 16 41 7 7 0 018 9 8 -1 1 42 9 11 2 419 9 11 2 4 43 10 13 3 920 10 11 1 1 44 10 10 0 021 6 10 4 16 45 12 14 2 422 9 11 2 4 46 6 9 3 923 8 10 2 4 47 8 10 2 424 11 12 1 1 48 7 14 7 9

อารธร มณวรรณ ภาคผนวก ข /122

ตาราง13 วเคราะหคาความแตกตางรายขอของคะแนนสอบกอนและหลงการใชคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดของกลมตวอยาง

คนท x(กอน)

y(หลง)

D(y-x)

D2

(y-x)2

49 9 12 3 950 9 15 6 3651 7 9 2 452 7 9 2 453 7 11 4 1654 11 14 3 955 6 13 7 4956 7 8 1 157 8 15 7 4958 7 14 7 4959 8 11 3 960 3 6 3 961 8 14 6 3662 10 13 3 963 5 9 4 16

N=63 ∑x=522

∑y=692 ∑D=170 ∑D2=724

จากตารางท 13 คะแนนทดสอบหลงการใชคมอของกลมตวอยาง สงกวาคะแนนทดสอบกอนการใชคมอ น ามาวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางโดยใชคา t-test

สตร t = = 10.35

( )1

22

−∑−∑

∑

nDDn

D


ภาคผนวก ค.เครองมอทใชในการวจย

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางความรแบบประเมนคณภาพคมอสอความหมาย (ส าหรบนกทองเทยว)แบบประเมนคณภาพคมอสอความหมาย (ส าหรบผทรงคณวฒ)คมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรด

อารธร มณวรรณ ภาคผนวก ค /124

แบบทดสอบความรโปรดเลอกตอบขอททานคดวาถกตองทสด โดยกา × ทบขอททานเลอก

1. ค าวา “เกรด” จากเกาะเกรด เปนภาษาอะไร และ แปลวาอะไรก. ภาษาไทย แปลวา เลก ข. ภาษาไทย แปลวา ทางลดค. ภาษา มอญ แปลวา เลก ง. ภาษา มอญ แปลวา ทางลด

2. คลองลดเกรด ขดขนในสมยใดก. อยธยา รชสมย พระเจาอยหวทายสระข. อยธยา รชสมย สมเดจพระนารายณค. ธนบร รชสมย พระบาทสมเดจเจาตากสนง. รตนโกสนทร รชสมย พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

3. จากหลกฐานทางประวตศาสตร เชอวามอญเกาะเกรดสวนใหญ อพยพมาในสมยใดก. อยธยา รชสมย พระเจาอยหวทายสระข. ธนบร รชสมย พระบาทสมเดจพระเจาตากสนค. รตนโกสนทร รชสมย พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยง. รนตโกสนทร รชสมย พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

4. ในการเทยวชม วด โบราณสถาน พพธภณฑ ขอใดไมควรท าก. ตดตอผดแล เพอขอความร หรอเปนผน าชมข. ส ารวมกรยา วาจาค. ไมใชแฟลชในการถายภาพง. น าสงทสนใจกลบบาน เพอหาความรเพมเตม

5. วดใดบนเกาะเกรด เปนทสถตของพระสงฆราชฝายมอญก. วดปรมย ข. วดฉมพลสทธาวาสค. วดไผลอม ง. วดเสาธงทอง


6. ขอใดคอประโยชนของลายฉลโปรงทสวนฐานของหมอน าลายวจตรก. เปนชองใสถาน เพออนน าในหมอข. เปนชองส าหรบเกบของจกจกค. เปนชองใหลมผาน เพอไมใหกระดานทวางชนและผง. เพอความสวยงามเพยงอยางเดยว

7. เหตใดขาวมอญ จงนยมปลกเรอนขวางล าน า (หนหนาเรอนไปทางทศเหนอ)ก. เพอแสดงความเคารพตอพระธตงคเจดย ทเมองหงสาวดข. เพอร าลกถงถนฐานเดมของตนค. เพอปองกนภต ผ ปศาจ ตามความเชอง. ถกทกขอ

8. ขอใด ไมใช สาเหตทท าใหโบราณสถานบนเกาะเกรดเกดความเสยหายก. การซอมแซมทไมถกวธข. การลกลอบขโมยพระพทธรปประจ าวดค. แรงสนสะเทอนจากรถยนตง. โบราณสถานทอยรมน า ถกน ากดเซาะ

9. โบสถของวดใดบนเกาะเกรด ทไดชอวาเปนโบสถสมยอยธยาทสมบรณและสวยงามแหงหนงของประเทศ

ก. วดปรมยยกาวาส ข. วดฉมพลสทธาวาสค. วดไผลอม ง. วดเสาธงทอง

10. ประเพณใดของชาวมอญ ทไมอยในชวงเทศกาลท าบญออกพรรษาก. ปดทองพระประจ าป ข. ตกบาตรทางน าค. ชอนธป ง. ร าเจา


11. การทองเทยวตามหมบาน และแหลงงานหตกรรม สงใดไมสมควรกระท าก. เรยนรขนตอนการท างานหตถกรรม เพอความเขาใจในงานและไดความรข. เคารพความเชอของหมบาน และชมชนค. เมอพบสงนาสนใจทเปนเอกลกษณของทองถน ควรเกบมาเปนทระลกง. ดแลรกษาสภาพธรรมชาต และความสะอาดของทองถน

12. สตวมงคลตามคตความเชอของชาวมอญ คอก. ตะขาบ ข. หงสค. นกยง ง. ชาง

13. สงใดเปนสญลกษณงานประเพณของชาวมอญก. ธงตะขาบ ข. ธงธรรมจกรค. ธงราว ง. ธงปลา

14. “ลกหน” คอก. ขนม ข. ดอกไมเพลงข. ของเลน ง. เครองมอนวดดน

15. “หนอกะลา” พชสวนครวของชาวมอญมสรรพคณอยางไรก. แกเจบคอ แกไอ ข. ลดไขมนในเลอดค. บ ารงหวใจ ง. ขบลม แกรอนใน

16. ขอใดเปนสาเหตส าคญทเปนผลดตอการอนรกษศลปวฒนธรรม และสภาพแวดลอมบนเกาะเกรด

ก. อยใกลเมองหลวงข. พนทเลกงายตอการจดการค. ไมมสะพานเชอมเกาะเกรดกบตวเมองง. เกดน าทวมเกอบทกป


เฉลย1. ง 5. ก 9. ข 13. ก2. ก 6. ค 10. ง 14. ข3. ค 7. ง 11. ค 15. ง4. ง 8. ค 12. ข 16. ค


แบบสอบถามเพอใชเปนเครองมอในการวจยหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร

มหาวทยาลยมหดล

เรองการพฒนาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดจงหวดนนทบร

การตอบแบบสอบถามชดนจะไมมผลกระทบใดๆ ทงสนตอต าแหนงหนาทการงานของทานผตอบแบบสอบถาม ผวจยจงใครขอความกรณาใหทานตอบแบบสอบถามตามความเปนจรง และขอขอบพระคณทานทกรณาสละเวลาในการตอบแบบสอบถามมา ณโอกาสน

น.ส. อารธร มณวรรณผวจย


แบบประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ

เกาะเกรด จ.นนทบร(ส าหรบนกทองเทยว)

ค าชแจง: แบบประเมนคณภาพฉบบนแบงออกเปน 3 ตอนตอนท 1 ขอมลทวไปตอนท 2 การประเมนคณภาพคมอตอนท 3 ความคดเหนทวไปเกยวกบคมอโปรดเขยนเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด และเตมขอความลงในชองวางทเวนไว

ตอนท 1 ขอมลทวไป1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง2. อาย .....................................ป3. อาชพ

( ) รบราชการ ( ) พนกงานรฐวสาหกจ( ) พนกงานบรษท ( ) ธรกจสวนตว( ) นกเรยน-นกศกษา ( ) อนๆ .........................

4. วฒการศกษาสงสด( ) ประถมศกษา ( ) มธยมศกษาตอนตน( ) มธยมศกษาตอนปลาย / ปวช. ( ) อนปรญญา / ปวส.( ) ปรญญาตร ( ) อนๆ.........................

5. คณเคยมาเทยว เกาะเกรด หรอไม( ) เคย ( ) ไมเคย

6. การมาทองเทยว เกาะเกรด ของคณครงน คณมากบใคร( ) มาคนเดยว ( ) มากบเพอน( ) มากบครอบครว ( ) มากบบรษททวร

7. คณเคยใชคมอเพอการทองเทยวเชงนเวศในแหลงทองเทยวอนมากอนหรอไม( ) ไมเคย( ) เคย (โปรดระบสถานท)...................................................


ตอนท 2 แบบประเมนคณภาพคมอสอความหมายค าชแจง: โปรดเขยนเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

รปแบบการประเมน ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง

1. คณภาพดานเนอหา1.1 เนอหาตรงกบวตถประสงค1.2 เนอหาใหความรทถกตองเกยวกบแหลงทองเทยวบนเกาะเกรด1.3 เนอหากระชบ ไดใจความ ไมยดเยอ1.4 การล าดบเนอหาเหมาะสม ไมซ าซอน1.5 สอดแทรกเนอหาดานการอนรกษแหลงทองเทยวไดอยางเหมาะสม1.6 เนอหาดานการอนรกษแหลงทองเทยวไดอยางเหมาะสม2. คณภาพดานการใชภาษา2.1 การใชภาษาถกตอง เหมาะสม2.2 ภาษาทใช อานแลวเขาใจงาย2.3 ภาษาทใชชวนใหตดตามอาน3. คณภาพดานการจดรปเลม3.1 รปเลมนาสนใจ3.2 ปกนาสนใจ3.3 การจดวางภาพปกและชอเรองเหมาะสม3.4 ขนาดของคมอเหมาะสม สะดวกตอการพกพา3.5 ขนาดของตวอกษร และการใชตวอกษรเหมาะสม 4. คณภาพดานการจดภาพประกอบ4.1 ภาพประกอบมความชดเจน สวยงาม นาสนใจ4.2 ปรมาณของภาพประกอบเหมาะสมกบเนอหา4.3 ขนาดของภาพประกอบเหมาะสมกบเนอหา4.4การจดวางตวอกษรเหมาะสมและสมพนธ กบภาพประกอบ


ตอนท 3 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบคมอสอความหมาย1. เมอคณใชคมอเลมนประกอบการทองเทยวเกาะเกรด คณคดวาคมอเลมนเปนอยางไร

( ) นาสนใจ เพราะ.......................................................................................

( ) เฉยๆ เพราะ.......................................................................................

( ) ไมนาสนใจ เพราะ...................................................................................

2. หลงจากใชคมอเลมนแลว คณไดรบความรเพมขนหรอไม( ) ไมเพมขน เพราะ...................................................................................

( ) เพมขน ในเรองตอไปน (โปรดเขยนเครองหมาย ลงในชองวาง)( ) ลกษณะโดยทวไปของเกาะเกรด( ) ประวตความเปนมาของเกาะเกรด และชมชนชาวมอญ( ) ความส าคญของสถานทตางๆ บนเกาะเกรด( ) ศลปวฒนธรรม และวถชวตของชาวเกาะเกรด( ) การอนรกษแหลงทองเทยว( ) การเตรยมตว และการปฏบตตนระหวางการทองเทยว( ) อนๆ (ระบ)..............................................................

3. คณคดวาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศเลมน ควรมการเผยแพรเพอใหนกทองเทยวไดใชตอไปหรอไม( ) สมควร ( ) ไมสมควร

ในกรณทคณคดวาสมควรเผยแพร คณเหนวาควรใชวธใด( ) จ าหนาย ( ) ใหเชา ( ) ใหยม


4. คณเหนดวยหรอไมวาการจดท าคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศส าหรบใชประกอบการทองเทยว ชวยสงเสรมใหเกดการทองเทยวทยงยนมากขน( ) เหนดวย ( ) ไมเหนดวย

5. คณคดวาคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศเลมน ควรปรบปรงแกไขอกหรอไม( ) ควรปรบปรง

สงทควรปรบปรงคอ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

( ) ไมควรปรบปรง

6. ความคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


แบบประเมนคณภาพคมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศ

เกาะเกรด จ.นนทบร(ส าหรบผทรงคณวฒ)

ค าชแจง: แบบประเมนคณภาพฉบบนแบงออกเปน 3 ตอนตอนท 1 ขอมลทวไปตอนท 2 การประเมนคณภาพคมอตอนท 3 ความคดเหนทวไปเกยวกบคมอ

โปรดเขยนเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสดและเตมขอความลงในชองวางใหสมบรณ

ตอนท 1 ขอมลทวไป

ชอ-สกล...................................................................................................................................................

คณวฒทางการศกษา................................................................................................................................

สถานทท างาน.........................................................................................................................................

ต าแหนง...................................................................................................................................................

ความเชยวชาญ.........................................................................................................................................


ตอนท 2 การประเมนคณภาพคมอสอความหมาย

รปแบบการประเมน ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง

1. คณภาพดานเนอหา1.1 เนอหาตรงกบวตถประสงค1.2 เนอหาใหความรทถกตองเกยวกบแหลงทองเทยวบนเกาะเกรด1.3 เนอหากระชบ ไดใจความ ไมยดเยอ1.4 การล าดบเนอหาเหมาะสม ไมซ าซอน1.5 สอดแทรกเนอหาดานการอนรกษแหลงทองเทยวไดอยางเหมาะสม1.6 เนอหาดานการอนรกษแหลงทองเทยวไดอยางเหมาะสม3. คณภาพดานการใชภาษา2.1 การใชภาษาถกตอง เหมาะสม2.2 ภาษาทใช อานแลวเขาใจงาย2.3 ภาษาทใชชวนใหตดตามอาน3. คณภาพดานการจดรปเลม3.1 รปเลมนาสนใจ3.2 ปกนาสนใจ3.3 การจดวางภาพปกและชอเรองเหมาะสม3.4 ขนาดของคมอเหมาะสม สะดวกตอการพกพา3.5 ขนาดของตวอกษร และการใชตวอกษรเหมาะสม4. คณภาพดานการจดภาพประกอบ4.1 ภาพประกอบมความชดเจน สวยงาม นาสนใจ4.2 ปรมาณของภาพประกอบเหมาะสมกบเนอหา4.3 ขนาดของภาพประกอบเหมาะสมกบเนอหา4.4 จดวางตวอกษรเหมาะสมและสมพนธกบภาพประกอบ


ตอนท 3 ความคดเหนทวไปเกยวกบคมอ1. คมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศน สมควรใชประกอบการทองเทยวบนเกาะเกรด

( ) เหมาะสมเพราะ..........................................................................................................................

( ) ไมเหมาะสมเพราะ...........................................................................................................................

2. คมอสอความหมายเพอการทองเทยวเชงนเวศบนเกาะเกรดสอดแทรกความรเรองการอนรกษแหลงทองเทยว เปนประโยชนแกผใชคมอ

( ) ใชเพราะ..........................................................................................................................

( ) ไมใชเพราะ.........................................................................................................................

3. ทานคดวาความรเรองการอนรกษแหลงทองเทยวและการปฏบตตนทเหมาะสมระหวางการทองเทยวในคมอสอความหมายนจะสามารถสรางความตระหนกและแรงจงใจใหนกทองเทยวน าไปปฏบตระหวางการทองเทยวไดหรอไม

4. ขอเสนอแนะในการปรบปรงคมอ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

อารธร มณวรรณ ประวตผวจย /136

ประวตผวจย

ชอ นางสาว อารธร มณวรรณวนเดอนปเกด 1 กนยายน 2517สถานทเกด จงหวดเชยงรายประวตการศกษา มหาวทยาลยรงสต พ.ศ. 2535-2540

สถาปตยกรรมศาสตรบณฑตมหาวทยาลยมหดล

วทม. (เทคโนโลยทเหมาะเพอการพฒนาทรพยากร)

ทอย 21/2 หม 13 ซ. โชคชยพฒนาถ. โชคชย 4 ลาดพราว กทม. 10230


EXECUTIVE SUMMARY

INTRODUCTION

Background and Significance of the Problem.

Koh Kred is one of the popular traveling places that lots of tourist interested

to visit, especially on weekend. Important reasons that made popularity of Koh Kred

were Bangkok adjacent place and convenience accessibility. Visitors could spend

their time for excursion for one-day round trip. In addition, Koh Kred has ancient

and historical places combining to culture of the Mons community, which

established since Ayutthaya period unless than 350 years ago. The interesting of

Koh Kred was an outstanding of Mons culture and ancient Mons pottery handicraft

village. Koh Kred is wellknown among the visitor who need to contact the colorful

atmosphere of Mons festival, such as Songkran festival. Visitors who need to

contact shady atmosphere could cruise along the river around Koh Kred. All goods

on Koh Kred are attractive to tourist. Especially Mons pottery, influenced foods and

confections that are tasty and scarce.

But these outstanding characteristics of Koh Kred are deteriorating bcause of

tourist inappropriate behavior and knowledge lacking. That destroying ancient

places and making the tourism activities just only as sightseeing, shopping, and

eating. Tourist could not realized in Koh Kred real value, which consist of historical

background, cultural, and Koh Kred’s people local way of life.

อารธร มณวรรณ Executive Summary /138

So, creating interpretation guidebook for tourist is fundamental building

block of an ecotourism program. It is a positive and efficient way to encourage

individuals to pay attention to their own behavior and contribute to conservation and

sustainable development. Knowledgement that tourist getting from the guidebook

could be directed them to be suitable ecotourist. By let them as the off-school

education and regarded as the field practices are the lesson. It must be taken

consideration about the side effect of activities on the environmental and tourist to

realize in the value of the cultural places, which could be contributed sustainable

development on Koh Kred as well.

Research Hypothesis

Using of the interpretation guidebook for ecotourism on Koh Kred could be

increased tourist knowledge.

Research Objectives

1. To develop an interpretation guidebook for ecotourism on Koh Kred,

which can be use by the Thai tourist in obtaining knowledge and understanding

about Koh Kred, in accordance with the principle of ecotourism.

2. To study the efficiency of an interpretation guidebook for ecotourism on

Koh Kred, which has been developed, and to find out the tourist opinion on this

interpretation guidebook.

Scope of Research

1. The area of study was specified the area of Koh Kred sub-district,

Nonthaburi province.

2. The sampling of this research were Thai tourist, who visited on Koh Kred.

3. The interpretation guidebook for ecotourism on Koh Kred is a booklet that

contains the content of general aspects of Koh Kred, including cultural and historical

of traveling sites.


LITBERATURE REVIEW

The knowledge about Koh Kred

Koh Kred was an island in the middle of Chaopraya River located on Pak

Kred district, Nonthaburi province. There were many ancient and historical places

combining to culture of the Mons community. That established on Koh Kred since

Ayutthaya period. The outstanding characteristics of Koh Kred were Mons culture,

Mons pottery village, and colorful Mons influenced Songkran festival. In general,

Koh Kred has lots of visitors, especially on weekend unless 1,000 visitors came.

Conceptual of Ecotourism

Ecotourism means a traveling to natural places that have their own unique

geographical or cultural features relating to the ecosystem, with the purpose of

studying nature, culture and history. This should be done in a sensitive manner so as

to avoid negative impacts on the ecosystem, while at the same time providing

economic opportunities that would benefit the conservation of natural resources and

enhance the living conditions of residents.

So, the ecotourism is conservation tourism in natural and cultural, which is

the important thing for sustainable tourism development.

Conceptual of Interpreting

Interpreting is an educational and consciousness service given to tourist in

traveling places by using many types of interpretations.

So, interpretation is a type of learning process. The objective was to open or

explain for the understanding of relation and meaning in traveling place. By using

existed materials, living demonstrations and media. It also having highly important

role in an ecotourism management.

Conceptual of Handbook

A handbook was contained with concept component, the subject that

explained in that story, there were pictures to motivate the readers also.

อารธร มณวรรณ Executive Summary /140

Writing the handbook should be wrote to easy to read and to understand,

short in concept, use easy words, sequence of story, the pictures and the clauses are

suitable for explain that story to the readers.

Designing the handbook should be dominated, the contents and the pictures

in each page should be proportional. The sequence of the story and pictures should

be arranged to take attention from the readers.

The production process started by studying the primary information, forming

of interpretation guidebook, setting guidebook objective, content scope, and detail.

After that interpretation guidebook was prepared. Subsequently, develop, and

printed before it tried out with 1 and 5 tourist respectively.

MATERIALS AND METHODS

This research was aimed to produce the interpretation guidebook for

ecotourism on Koh Kred for the tourist and to determine the guidebook quality in

terms of tourist knowledge achievement and the various aspects of the guidebook.

The researcher design was one group pretest-posttest design and the data collection

was undertaken by accidental sampling method. The sampling group was 63 literate

Thai tourist, age not less than 15 years old, and interested to travel on Koh Kred and

volunteer to join the interpretation guidebook program.

The research instruments are as follow:

1) The interpretation guidebook

Its size was 4.5 8 inches, consist of photographic pictures and

drawn pictures from the real places of Koh Kred. The content was in

documentary and feature descriptive writing style.

2) The knowledge achievement examination paper (for tourist)

It was the multiple-choice examination paper, type with 4 choices.

3) Form of quality evaluation of the interpretation guidebook including

opinion assessment for experts.

4) Form of quality of the interpretation guidebook including opinion

assessment for tourist.


In the process of experimentation, the researcher attached the announcement

at the front of Koh Kred Visitor Center (Poramaiyikawat Pier) searching for the

interested tourist who volunteered. The knowledge test and quality evaluation of the

volunteer tourist was conducted at the visitor center during 10 April to 16 May,

2004. The total experimental time was 6 days. The sampling group walked in the

visitor center and carried the interpretation guidebook with them and took the

knowledge achievement test as the pretest about 15 minutes. They undertook the test

after that had been distributed the interpretation guidebook with the details of how to

use the guidebook and request to turn back after use it. After ending of their travel,

the sampling group was test again (posttest) with the same knowledge achievement

test as in the pretest. Concurrently, evaluation the interpretation guidebook quality

and opinion assessment also.

RESULTS

From the experiment, it reveals that the average scores gained by the posttest

were significantly higher than those from the pretest at the 0.05 level. The test result

accepted that the hypothesis. This shows that the interpretation guidebook for

ecotourism on Koh Kred when use along with the traveling on Koh Kred could be

increase tourist knowledge.

When the presentation of the interpretation guidebook in terms of content,

pictures, book size and other aspects was evaluated, it was found that the majority of

their rated in those aspects as high. In general, the tourist gained more understanding

about historical, cultural, general aspect, traveling place reservation and appropriate

behavior when visited on Koh Kred.

From this experience, the tourist suggested that the interpretation guidebook

could be available at the visitor center of Koh Kred. And this guidebook could

contributed the sustainable tourism development on Koh Kred as well.

Documents

THE DEVELOPMENT OF INTERPRETATION GUIDEBOOK FOR …