Upload
tarimsal-gelisim
View
1.790
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
Tarımda Modern Sulama Yöntemleri ve
Yaşamın Özü
SU
Prof.Dr. Senih YAZGAN, U.Ü. Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi
Su BütçesiSu BütçesiKüresel Küresel
% 97,5 Tuzlu su % 97,5 Tuzlu su
% 2.5 Tatlı su % 2.5 Tatlı su
Tatlı Su Tatlı Su % 87 Erişilemez (buzullar)% 87 Erişilemez (buzullar)
% 13 Erişilebilir % 13 Erişilebilir
“Su Bir Ülkenin Özlemidir”
Turgut UYAR
SU:YAŞAMIN ÖZÜ
Suyun gıda güvenliği için önemi
Kişi başına LKişi başına L//güngün MinimMinimumum
MaksimuMaksimumm
KaliteKalite
İçmeİçme 22 44 ******
EvselEvsel 4040 400400 ****
Gıda Gıda
(Evapotranspira(Evapotranspirasysyonon))
10001000 50005000 **
Kişi başına su gereksinimi (litre/gün)
2.5244.081
8.039
6.127
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1950 1975 2000 2025
Gelişmekte olan ülkeler
Az gelişmiş ülkeler
Gelişmiş ülkeler
Artan Dünya Nüfusu
(Birim: milyar)
Artan Su Kullanımı
Temiz ve Tatlı Suyun Kullanım Alanları
Ülkemizde hala en büyük su kullanıcısı “TARIM”dır
Bir otomobil üretimi için 300-400 ton
Bir ton çelik üretimi için 240 ton
Bir varil ham petrolün rafine edilmesi için 7 ton
Bir kg baskılı ve boyalı kumaş üretimi için 200 Litre
Bir kişinin asgari banyo yapması için 50-60 Litre
Üç dakika diş fırçalamak için 4-5 Litre
Günlük tuvalet gereksinimi için 25 Litre
Bulaşık veya çamaşır makinesinin bir yıkaması için 200 L
Bir hektar alanın sulanması için 10 500 ton
Suya gereksinim vardır
Üretirken tüketmekle kalmayıp çıktılarıyla da kat ve kat kirletiyoruz
Samanlı köyü drenaj kanalına tahliye edilen tekstil atığı
Türkiye de kişi başına su tüketimi dünya ortalamasının altındadır
Türkiye kişi başına yıllık su tüketimi dünya ortalamasının
çok altındadır
25/01/05
Beklenen olaylar
Bölgemizde çeltik tarımı yapılmakta ve bu tarım biçimi ile yoğun su
tüketilmektedir
Çeltik tarımındaki bir diğer önemli sorun ise anız yakmadır
Çeltik sapının kağıt sanayinde yada tarımda malç olarak kullanım olanakları mevcut
Ülkemizde ve özelliklede yöremizde birçok sulama sistemi ekonomik ömrünü tamamlamış
konumdadır
Kimi yerlerde yerlerde, yüksek harcamalarla enerji kırıcıları
yapılmakta ve su tarım alanlarına getirilip, yüzey sulama
uygulamalarına yönlendirilmektedir.
Bitkiler tarafından kullanılan su % 45
İletim kayıpları % 15
Tarla uygulama kayıpları % 25
Dağıtım kayıpları % 15
Toplam Su kayıpları% 55
SULAMADA SU KAYIPLARI
Kapalı sistemlerle
Su iletim kaybı hemen hemen hiç yoktur
Ölçülü su verme olanağı vardır
TeknikTeknik Beklenen Su Beklenen Su TasarrufuTasarrufu
Su ölçülmesiSu ölçülmesi % % 0 – 150 – 15
Gelişmiş TeknolojiGelişmiş Teknoloji % % 10 – 3010 – 30
Gelişmiş su yönetimiGelişmiş su yönetimi % % 10 – 4010 – 40
SU TASARRUFU
TTüürkrkiiyyee yarı kurakyarı kurak bir ülkedir bir ülkedir::Yağış zamana ve bölgelere bağlı olarak Yağış zamana ve bölgelere bağlı olarak
değişim göstermektedir.değişim göstermektedir.
Son yıllarda görülen yağışların yetersizliği ve kurak periyotların uzunluğu ise bitkisel yetiştiricilikte sulamanın önemini daha da arttırmıştır.
Sulamadan beklenen yararın elde edilmesi büyük ölçüde su uygulama randımanı yüksek yöntemlerin kullanılmasıyla mümkündür.Bu yöntemleri;
1.Damla sulama yöntemi
2.Ağaç altı mikro yağmurlama sulama yöntemi olarak sayabiliriz.
Damla sulama yönteminde yalnızca Damla sulama yönteminde yalnızca bitki kök bölgesi ıslatıldığından bitki kök bölgesi ıslatıldığından uygulanan sudan ve verilen uygulanan sudan ve verilen gübrelerden büyük ölçüde tasarruf gübrelerden büyük ölçüde tasarruf edilir. edilir.
Ayrıca bu yöntemde sulama kolay Ayrıca bu yöntemde sulama kolay yapıldığından kök bölgesinde hiç su yapıldığından kök bölgesinde hiç su stresi yaratılamadığından kaliteli ve bol stresi yaratılamadığından kaliteli ve bol ürün alınabilmektedir.ürün alınabilmektedir.
Ağaç altı mikro yağmurlama yönteminde ise damla sulama yöntemindeki benzer yararlarelde edilebildiği gibi kullanımı çoğunlukla meyve ağaçlarıdır.
Drip in-line
Drip in-line
AKIM HATTI
NEM
EĞRİSİ
DERİNE SIZMA
ISLANAN DERİNLİK
KURU YÜZEYDAMLATICI
LATERAL ARALIĞI
DÜŞÜK DEBİ YÜKSEK DEBİ
Damlatıcı
Islanan kök bölgesi
Sulamadan beklenen yararın elde edilmesi büyük ölçüde su uygulama randımanı yüksek yöntemlerin kullanılmasıyla mümkündür.Bu yöntemleri;
1.Damla sulama yöntemi
2.Ağaç altı mikro yağmurlama sulama yöntemi olarak sayabiliriz.
Damla sulama yönteminde yalnızca Damla sulama yönteminde yalnızca bitki kök bölgesi ıslatıldığından uygulanan bitki kök bölgesi ıslatıldığından uygulanan sudan ve verilen gübrelerden büyük ölçüde sudan ve verilen gübrelerden büyük ölçüde tasarruf edilir. tasarruf edilir.
Ayrıca bu yöntemde sulama kolay Ayrıca bu yöntemde sulama kolay yapıldığından kök bölgesinde hiç su stresi yapıldığından kök bölgesinde hiç su stresi yaratılamadan bir yetiştiricilik yaratılamadan bir yetiştiricilik yapılabilmekte, dolayısıyla kaliteli ve bol yapılabilmekte, dolayısıyla kaliteli ve bol ürün alınabilmektedir.ürün alınabilmektedir.
Sulamayla yalnızca bitki su gereksiniminin karşılanmaz,
•bitki ortamının serinletilmesi,
•gübrelerin bitkinin alabileceği
forma dönüştürülmesi,
•besin maddelerinin bitki gövdesinde taşınması,
•taban taşının yumuşatılması ve
•dondan koruma yararları da vardır.
Sulamadan beklenen yararın sağlanabilmesi;
iklim, toprak ve bitki koşullarına uygun sulama yönteminin seçilmesi,
seçilen yönteme ilişkin sistemin iyi planlanması,
sulama aralığının ve her sulamada uygulanacak sulama suyu miktarının doğrulukla belirlenmesine bağlıdır.
Sulama aralığı ve her sulamada uygulanacak sulama suyu miktarının doğrulukla belirlenmesi sonucunda; kaliteli,dayanıklı her şeyden önemlisi ticari değeri yüksek olan ürün elde edilebilir.
Peki bu iki bilinmeyen nasıl belirlenecek?????
Bu iki en önemli soruya en iyi cevabı bitki vermektedir. Diğer bir ifade ile bitkinin fenolojik gelişiminin iyi bilinmesi ve bu dönemlerdeki ihtiyaçlarının ayrı olduğunun bilinmesidir.
Çok genel bir ifade ile bölgemizde bitkinin su gereksinimi ilk bahar dönemlerinde 4-6 mm/gün iken bu değer sıcaklığın arttığı temmuz ve ağustos aylarında 6-8 mm/gün ile en yüksek değerine ulaşmaktadır.
Bu değerler ne kadarlık bir sulama süresine karşılık geldiği ise; aşağıdaki gibi hesaplanabilir.
Bir ağacın taç izdüşümü = 8 m2
Bu izdüşüme düşen damlatıcı sayısı da =6 adet
Damlatıcı debisi = 4 L/h ise
7 gün sulama aralığında toplam su ihtiyacı =
7x6mm =42 mm
42 mm lik su 8 m2 alanda = 336 L
Ağaç başına damlatıcıdan verilen su miktarı =
6 adet damlatıcıx4 L/h =24 L
Toplam sulama süresi 336/24=14 saattir.
TEŞEKKÜRLER