TAKTYKA DRUŻYNOWA - zaxer.xip.pl · Nauczanie taktyki gry Taktyka drużynowa opiera się na rozumieniu gry, dyscypli-nie, zaufaniu i zdolności zarówno trenera, jak i zawodników

Międzynarodowa Federacja Unihokeja

TAKTYKA DRUŻYNOWA

NAUKA TAKTYKI DRUŻYNOWEJ W DYSCYPLINIE UNIHOKEJWSKAZÓWKI I ĆWICZENIA

Wprowadzenie 5Nauczanie taktyki gry 6Jakie elementy należy akcentować w taktyce drużynowej? 7„Notatnik gry” trenera 7Użyte zwroty i symbole 8Gra ofensywna 9Otwarcie (wyprowadzenie) gry - gra ofensywna w strefie obronnej – „podciąganie” gry w polu 9Poziom 1 9Poziom 2 10Poziom 3 13Atak (Gra ofensywna w strefie ataku) 19Poziom 1 19Poziom 2 21Poziom 3 23Kontratak 25Poziom 1 25Poziom 2 27Poziom 3 30Gra w obronie 32Gra obronna w strefie ataku (Fore checking) 32Poziom 1 32Poziom 2 34Poziom 3 37Gra obronna w strefie obronnej 43Poziom 1 43Poziom 2 43Poziom 3 44Przejście z gry ofensywnej do gry w obronie 47Poziom 1 47Poziom 2 48Poziom 3 49Zakończenie 51

Spis treści

2

TAKTYKA DRUŻYNOWAMiędzynarodowa Federacja Unihokeja

3


Materiał zgromadzony w niniejszym podręczniku pochodzi z podręczników do gry w unihokeja Międzynarodowej Federacji Unihokeja oraz jej federacji członkowskich, zaś tekst podręcznika został przygotowany we współpracy z światowej klasy trene-rami. W tym miejscu chciałam podziękować Mika Ahonen, Jari Oksanen, Juha Jantii i Johnowi Liljelund z Finlandii, a także Grantowi Mead i Jurgowi Khim z reprezentacji narodowej kobiet Australii za cenne uwagi przy przygotowaniu tej książki. Chciałabym również podziękować Mericie Bruun za jej wsparcie i pomoc przy przygotowaniu tej pracy.

Helsinki, 20 września 2007 r.Anniina Paavilainen, autorka

Podziękowania Wprowadzenie

Taktyka drużynowa to system gry, z którego korzysta zespół jako całość, aby osiągnąć odpowiedni poziom dyscypliny i porządku w swojej grze, a także sposób na umożliwienia za-wodnikom stworzenia najlepszych sytuacji bramkowych na boisku. Jeżeli na boisku przebywa pięciu zawodników w tym samym czasie, powinni wiedzieć jak się zachować w różnych sytuacjach; z obraną zawczasu taktyką łatwiej jest przewidzieć zachowanie partnerów z drużyny w określonych sytuacjach. Taktyka drużynowa jest również ważnym sprawą dla trenera; chodzi o to, aby „odnaleźć” możliwości każdego zawodnika poprzez wskazanie pozycji, na której zagra zawodnik, odpo-wiednio do swoich możliwości fizycznych i psychicznych.

Trendy w unihokejuW dyscyplinie jaką jest unihokej zawodnik zmienia pozycje wielokrotnie w ciągu gry; obrońca może podciągnąć grę na połowę przeciwnika kończąc swoją akcję strzałem, nominalny napastnik zaś, zajmując pozycję obrońcy, pozostaje wówczas w tyle wspierając obrońcę. Z tego względu młodzi zawodnicy powinni być uczeni gry na wszystkich pozycjach. Każdy za-wodnik powinien również spróbować na pozycji bramkarza.Niektóre cechy charakterystyczne unihokeja w dzisiejszym świecie można obserwować w najlepszych ligach europej-skich.Z praktycznego punktu widzenia istnieją dwa typy przepro-wadzanego ataku: atak zorganizowany i kontratak. Niektóre zespoły opierają swoją taktykę na posiadaniu piłki poprzez przeprowadzenie powolnego i ściśle zaplanowanego, zorganizowanego ataku, ale główny nurt w najlepszych ligach unihokeja opiera się obecnie na grze ofensywnej polegającej na prostym ataku, składającego się z krótkich podań między pięcioma zawodnikami przed bramką przeciwnika. Gdy dru-żyna atakująca stoi w formacji obronnej mogą zostać łatwo ograni dzięki szybkości i dokładności podawanej piłki. Ten styl wymaga oczywiście wielu umiejętności od zawodników takich jak technika indywidualna w przypadku odbioru i do-kładnych podań, ale i zdolność „czytania” gry na boisku.Inną taktyką ofensywną jest kontratak. Przejście zespołu z gry obronnej do ataku wymaga szybkości i zgrania, ale stanowi świetne narzędzie do zdobywania bramek; przeciwnik ma bo-wiem ma mało czasu na zorganizowanie obrony. Kontratak

oczywiście można przezwyciężyć poprzez podjęcie szybkiego powrotu, przejęcie piłki i wyprowadzenie własnego kontrata-ku.W obronie najpopularniejszą formacją obronną jest formacja 1-2-2 z wysuniętym zawodnikiem z przodu i zawodnikami „kryjącymi” atakujących, a także klasyczny styl 2-1-2.

Postępy w nauce i poziomy trudnościCelem niniejszego podręcznika nie jest przedstawienie opty-malnych rozwiązań dla konkretnej drużyny. Nie zamierzamy również znajdować odpowiedzi na pytanie, który z syste-mów gry dany zespół powinien zastosować. Chodzi o to, aby wskazać trenerom warunki i przesłanki, którymi powinni się kierować decydując się na zastosowanie konkretnego syste-mu gry. Każdy trener powinien być świadomy dokonanego wyboru, a także wskazywać cele tej taktyki motywując przy tym zawodników, nawet wówczas gdy zawodnicy kwestionu-ją obraną taktykę.W niniejszym podręczniku na poziomie podstawowym pre-zentowane są różne systemy defensywne i ofensywne. Opis każdego z systemów zawiera również zestaw ćwiczeń. Głów-ny nacisk położony jest na umiejętności indywidualne wy-magane w konkretnym systemie, a także na rozwijanie tych umiejętności wraz ze zdolnością do podejmowania decyzji w konkretnej sytuacji na boisku. Przedstawione ćwiczenia są tak zaplanowane, aby były zbliżone do sytuacji występują-cych podczas gry na boisku.Ćwiczenia są podzielone na trzy grupy w zależności od po-ziomu umiejętności zawodników. Na poziomie pierwszym przedmiotem ćwiczeń jest indywidualna technika zawodni-ka niezbędna do gry w danym systemie. W zasadzie są one bardzo podobne do ćwiczeń prezentowanych w podręczniku „Technika indywidualna i taktyka”. Poziom drugi obejmuje ćwiczenia dotyczące umiejętności taktyki indywidualnej w sytuacjach, gdy zawodnik podejmuje taktyczne decyzje na boisku. Wreszcie poziom trzeci zawiera ćwiczenia symulowa-nej gry z piątką zawodników w każdej drużynie.Granica między poszczególnymi poziomami ćwiczeń jest płynna, a poziom trudności ćwiczeń może faktycznie na-kładać się na siebie, ale celem stworzonych podziałów jest stopniowe oswajanie się z kolejnymi stopniami trudności po-szczególnych ćwiczeń.

Taktyka drużynowa to system gry, z którego ko-rzysta zespół jako całość, aby osiągnąć odpo-wiedni poziom dyscypliny i porządku w swojej grze, a także sposób na umożliwienia zawodni-kom stworzenia najlepszych sytuacji bramko-wych na boisku.

4


5


Nauczanie taktyki gry

Taktyka drużynowa opiera się na rozumieniu gry, dyscypli-nie, zaufaniu i zdolności zarówno trenera, jak i zawodników do „czytania” gry. Wszystkie te umiejętności powinny być przedmiotem doskonalenia w procesie nauczania taktyki gry. Oczywiście sama zdolność zawodników do rozumienia i przyswajania sobie umiejętności z zakresu taktyki ma również niemały wpływ na proces nauczania. Trenerze powinni za-wsze rozważać poziom intelektualny, a także rozwój fizyczny zawodników i pamiętać, że proces nauczania musi być dosto-sowany do konkretnych zawodników.Praca z dziećmi powinna być bardziej skoncentrowana na rozwoju umiejętności indywidualnych, a w przypadku przej-ścia do nauki taktyki indywidualnej i zespołowej - przebiegać według z góry zaplanowanego i ściśle realizowanego planu.

Przekazywanie wiedzy z zakresu taktyki można podzie-lić na trzy etapy: indywidualny, w małych grupach i taktyka zespołowa. Aby uzyskać pożądane efekty po-szczególne etapy powinny być wprowadzane w nastę-pującej kolejności.

1.Zajęcia indywidualneMłodzi zawodnicy przyswoją sobie zasady taktyki indywidualnej niejako podświadomie, bez ingeren-cji trenera; poprzez wielokrotne powtarzanie okre-ślonych zagrań, będą wiedzieli jak zachować się w danej sytuacji. Jeżeli stworzy się im właściwe środo-wisko nauki, sami nauczą się podejmować właściwe decyzje na podstawie własnego oglądu sytuacji na boisku. Gra w unihokeja, podobnie jak inne po-krewne dyscypliny, to nie tylko opanowanie umie-jętności techniki indywidualnej i taktyki zespołowej. Indywidualna zdolność do określonych zachowań, szybko podejmowanych i właściwych decyzji jest w tej dyscyplinie niezwykle ważna. Z tego i powinna być leitmotivem każdego proponowanego ćwiczenia podczas treningu już z najmłodszymi zawodnikami. Z tego względu kwestia taktyki indywidualnej po-winna być priorytetowa od samego początku. Jeżeli położy się zbyt duży nacisk na taktykę zespołową na zbyt niskim poziomie nauki gry, może to być przy-czyną obniżenia kreatywności młodego zawodnika w przyszłości. Z drugiej strony takie pojęcia jak „obro-na”, „krycie” czy „każdy swego” powinny być uży-wane podczas zajęć, chociażby dlatego, aby stały się dla młodego gracza znajome. Podobnie rzecz się ma z zasadami gry oraz jej istotą; należy zwracać na to uwagę, aby stały się łatwo i naturalnie przyswajalne.2.Zajęcia w małych grupachZ zawodnikami w wieku 13-15 lat, a nawet star-szymi rozpoczynającymi grę w unihokeja, zasady taktyki gry powinny być wprowadzane w małych grupach, w oparciu o ćwiczenia, w których uczest-niczą po trzech zawodników z każdej strony. W tym samym czasie nabywają umiejętności technicznych. Na tym etapie należy również przedstawiać zasady taktyki gry przed przystąpieniem do kolejnych po-ziomów ćwiczeń.3.Taktyka zespołowaJeżeli chodzi o młodzież i dorosłych zawodników (16 lat i więcej) reguły taktyki zespołowej powinny być przedstawiane przy każdym ćwiczeniu.

Jakie elementy należy akcentować w taktyce drużynowej?

Wybierając system gry zespołu trener powinien poważnie roz-ważyć silne i słabe strony drużyny. Nie będzie rozsądnym przy-jęcie systemu taktycznego opartego na szybkich, krótkich po-daniach w sytuacji, gdy umiejętności techniczne zawodników pozostawiają wiele do życzenia. Podobnie nie byłoby właściwe skorzystanie z systemu krycia „każdy swego” w przypadku, gdy predyspozycje fizyczne przeciwnika przewyższają własnych zawodników. Innymi słowy, system taktyki gry powinien być dostosowany do zawodników, a nie odwrotnie. Jednakże jeżeli celem jest ciągły rozwój zawodników i ich wiedzy taktycznej, wszystkie umiejętności, również te, które wymagają ćwiczeń, powinny być doskonalone podczas zajęć treningowych. Taka praktyka będzie stanowiła podstawę do przyswajania umiejęt-ności technicznych i taktycznych w przyszłości.Przy wyborze systemu taktycznego swoją wagę mają również czynniki zewnętrzne. Na przykład wielkość i kształt bandy bę-dzie determinował to, czy drużyna będzie grała prostopadłymi podaniami (wąskie boisko) czy też przyjmie taktykę polegającą na zorganizowanym ataku (szerokie boisko).Budując system taktyczny zespołu należy uważnie i na bieżąco przyglądać się kompetencjom zawodników. Taktyka ofensyw-na powinna być sposobem na osiągnięcie zamierzonego celu. Ażeby wygrać mecz trzeba strzelać bramki, z kolei strzelanie bramek możliwe jest, gdy zespół kontroluje grę jako drużyna atakująca.W grze defensywnej najlepszym sposobem jest przyjęcie jed-nego systemu obrony lub też – ostatecznie – wybranie jednego systemu gry jako podstawowego dla danego zespołu. Taktyka zespołu powinna być tak dobrana, aby każdy z zawodników czuł się komfortowo na boisku, zwłaszcza gdy ten sam system jest wykorzystywany w ciągu całego sezonu. W takim przypad-ku powinno być jasnym dla każdego zawodnika na jakiej po-zycji gra, a także jakiego zachowania oczekuje się od niego na boisku. Tego rodzaju zachowania powinny być przedmiotem ciągłego treningu. W miarę nabierania umiejętności i kompe-tencji przez zawodników, zespół będzie w stanie zmieniać syste-my taktyczne i wybierać je do każdego meczu, każdej tercji, a nawet poszczególnych okresów gry w każdej tercji.

Notatnik trenera

Trener powinien prowadzić własny notatnik gry. Notatnik powinien mieć charakter narzędzia do gromadzenia pisem-nych poleceń i rozwiązań gry dla poszczególnych zawod-ników, a nawet określenia celów stawianych zawodnikom podczas ćwiczeń nad systemem taktycznym. Narzędzie tego rodzaju powinno zawierać następujące informacje: taktyka w grze ofensywnej i defensywnej, odpowiedzialność w grze na konkretnych pozycjach, zasady pracy w zespole, a także plan zajęć. Notatnik gry powinien być „żywy” i dynamiczny w ciągu sezonu oraz uwzględniać zmiany następujące w trakcie rozgrywek. W odpowiedzi na zastosowany system gry przez przeciwnika, zmiany w „piątkach”, które mogą mieć wpływ na grę zespołu należy zostawić miejsce na ewentualne wpro-wadzanie zmian na bieżąco.

6


7


pachołek

zawodnik poruszający się bez piłki zawodnik poruszający się z piłką

zawodnik atakujący w posiadaniu piłki

zawodnik drużyny przeciwnej bez piłki

podanie strzałzawodnik atakujący bez piłki

Użyte zwroty i symbole

Poruszanie się bez piłki

Podanie

Poruszanie się z piłką

StrzałSłupek

Zawodnik atakujący z piłką

Zawodnik atakujący bez piłki

Zawodnik drużyny przeciwnej bez piłki

Gra ofensywna

Można by powiedzieć, że system gry drużyny broniącej się jest jedyną rzeczą determinującą taktykę zespołową. Ale jak to już było powiedziane w poprzednim rozdziale, drużyna, która chce wygrywać, opiera się na grze ofensywnej. Takie elemen-ty jak rozciągnięcie ataku, otwarcia gry i ruch piłki powinny być przedmiotem ćwiczeń na treningach, aż staną się rzeczą naturalną dla każdego zawodnika w zespole. Podstawowymi elementami w grze ofensywnej są otwarcia gry, zakańczanie ataków na bramkę i kontrataki. Jednakże, aby przygotować się na różne nieprzewidziane sytuacje, należy ćwiczyć różne warianty gry. Jeżeli wskaże się zawodnikom takie rozwiązania ogranie przeciwnika stanie się łatwiejsze.

Otwarcie (wyprowadzenie) gry - gra ofensywna w strefie obronnej – „podciąganie” gry w polu

Poziom 1

Indywidualna technika każdego z zawodników jest jednym z najważniejszych czynników w grze ofensywnej, w tym przy otwarciu (wyprowadzeniu) gry. Podstawowymi elementami techniki indywidualnej wymaganymi przy treningu otwarcia gry zarówno w systemie obrońca - obrońca i gry z libero są podanie, odbiór piłki, gra w ruchu i gra na pozycji. Te umie-jętności są zwykle przedmiotem ćwiczeń w trakcie rozgrzewki, ale powinny być również elementem treningu taktycznego. Nie powinno się zaniedbywać takich elementów jak dokład-ność podania czy odbioru piłki. Chodzi tu zarówno o trening krótkich podań bez odbioru piłki, a także długich podań z pociągnięciem łopatki. Należy uczulać zawodników na mięk-ki uchwyt podczas odbioru podań z powietrza. Z kolei przy krótkich podaniach bez odbioru należy zwraca uwagę na siłę, którą wykorzystuje się przy podaniach.Wykorzystując system obrońca – obrońca przy otwarciu gry, należy zwrócić uwagę, że odległość między najbardziej cofnię-tymi zawodnikami jest zwykle większy aniżeli w grze z libe-ro. Z tego względu odpowiednie techniki podania i odbioru powinny być przedmiotem ćwiczeń zgodnie z przyjętym sy-stemem taktycznym. Należy zwracać zawodnikom uwagę na korzyści wynikające z podawania i odbioru piłki w ruchu; po-zostawanie w jednym miejscu stwarza sytuację bardziej czy-telną na przeciwnika, któremu łatwiej przeciąć linię podania odbierając piłkę.Podobnie ważnym elementem gry ofensywnej jest utrzymy-wanie posiadania piłki. W szczególności chodzi o tu o za-pobieganie wybijania przez przeciwnika piłki po bandzie ze swojej połowy, przytrzymywaniu zawodnika z piłką w rogu boiska. Ochrona posiadania piłki ważna jest również w sy-tuacji, gdy zawodnik będący w posiadaniu piłki jest „kryty” przez przeciwnika. Zadaniem zawodników bez piłki jest poruszanie się po boi-sku w celu utworzenia możliwości bezpiecznego podania pił-ki przez zawodnika będącego w jej posiadaniu. Ten element wymaga szczególnych ćwiczeń na treningach. Ćwiczenia w tym zakresie można znaleźć również w podręczniku „Techni-ka indywidualna i taktyka”.

Ćwiczenie 1

Cel ćwiczenia:- trening podań i odbioru

piłki w ruchu i pozycji statycznej

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy są podzieleni

na grupy sześcioosobo-we i formują „diament” (zob. rysunek)

- jedna piłka na każdą grupę

Wykonanie ćwiczenia:- zawodnicy podają piłkę

pozostając w pozycji bez ruchu (podania bez odbioru)

- zawodnicy kontynuują ćwiczenie w ruchu tj. poruszając się za podaną piłką do partnera

Możliwe modyfikacje ćwiczenia:

- można wprowadzić dodatkowego zawodni-ka umieszczając go w środku „diamentu”; za-wodnik utrudnia podania zawodnikom

- jeżeli zawodnik w środku „diamentu” przetnie podanie (przejmie piłkę), zajmuje miejsce zawod-nika, który stracił piłkę

Uwagi do ćwiczenia:- podania następują bez

odbioru piłki- zawodnicy powinni

znajdować się w ciągłym ruchu

- wzrok na partnerów na boisku

- podania powinny na fo-rehand, nie na backhand

8


9


A1

A2

A3

A4

A1

A2

A3

pachołek





pachołek





Poziom 2

Na poziomie drugim, można skorzystać z pojęć i pomysłów przedstawionych na poziomie pierwszym. W przypadku młodszych zawodników należy jednak się upewnić, że rozu-mieją oni znaczenie używanych zwrotów i terminologii. Po-dobnie jak na pierwszym poziomie, również na drugim, nale-ży akcentować wagę taktyki indywidualnej; trener musi mieć pewność, że każdy zawodnik zna swoje zadanie na pozycji, którą zajmuje na boisku. Ćwiczenia i ich cele powinny być utrzymywane na dość prostym poziomie, w ten sposób, ażeby zawodnicy mogli bez problemu skorzystać z przekazywanej wiedzy w symulujących grę sytuacjach na boisku. Jeżeli cho-dzi o starszych graczy, którzy nie mają problemów z ustaloną terminologią, którą posługuje się trener, należy akcentować tylko istotne kwestia dla każdego ćwiczenia takie jak cel tre-ningu, ruch każdego z zawodników na boisku. Należy przy tym wskazywać na możliwości wyboru określonego zachowa-nia przez samego zawodnika w trakcie ćwiczenia i samodziel-ność w podejmowaniu przez niego decyzji na boisku.Wyprowadzenie gry z własnej połowy jest pierwszą rzeczą, którą należy rozważyć po przejęciu piłki. Sposób, w który zespół decyduje się na wyprowadzenie gry, zależy od wielu czynników, w tym wybranej taktyki, samego przeciwnika i za-stanej sytuacji na boisku. Poziom umiejętności zawodników również odgrywa ważną rolę w podjęciu decyzji odnośnie obranego systemu rozpoczęcia gry. Proces podejmowania de-cyzji zawodnika przy piłce w takiej sytuacji zależy również od zachowania zawodników pozostających bez piłki; czy skiero-wać piłkę do przodu czy do tyłu, czy też utrzymywać posiada-nie piłki bez podjęcia akcji. W przypadku, gdy zawodnik zde-cyduje się na podanie, podający powinien zawsze obserwować piłkę – uważać czy partner zdołał ją opanować, albo też czy podanie nie zostało przejęte przez przeciwnika i czy sytuacja wymaga natychmiastowej reakcji przez podającego.Cechy indywidualne zawodników wymagane przy wyprowa-dzaniu ataku to:- gotowość zarówno do przekazywania piłki poprzez podania,

jak i jej odbioru- pozostawanie w ciągłym ruchu- kontrola własnych podań poprzez obserwację piłki- szybka reakcja na zdarzenia na boisku- umiejętność podejmowania decyzji w oparciu o ogląd sytu-

acji na boisku

Ćwiczenie 2Cel ćwiczenia:- ćwiczenie podań i odbio-

ru piłki w ruchu- trening poruszania się po

całym boisku

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy ustawiają się

w linii za bramką - jeden zawodnik w rogu,

jeden zawodnik w środ-ku, jeden zawodnik przy bandzie w drugim rogu boiska

Wykonanie ćwiczenia:- A1 podaje piłkę do A2 w

rogu boiska- A2 przejmuje piłkę i po-

rusza się wzdłuż bandy- A2 podaje do A3, który

podaje (oddaje) piłkę z powrotem do A2

- A2 podaje piłkę do A4, który stoi przy bandzie w przeciwny rogu boiska, A2 zmierza pod lekkim kątem w kierunku środka boiska przed bramkę

- A2 otrzymuje podanie od A4 przed bramką i oddaje strzał w kierunku bramki

- A1 zamienia się miejsca-mi z A2, A2 przejmuje rolę A4, zaś A4 staje się A3

Modyfikacje ćwiczenia:- pozycje A3 i A4 mogą się

różnić w zależności od decyzji trenera

- role A3 i A4 mogą być spełniane przez trene-rów uczestniczących w ćwiczeniu

Uwagi do ćwiczenia:- wzrok zawodników na

partnerów na boisku- postawa zawodników

taka jak w czasie gry- należy zwrócić uwagę

zawodnikom, że ćwi-czenie symuluje wypro-wadzenie gry z własnej połowy

- zawodnik A2 powinien poruszać się bokiem, wzrok na partnerów, szukając możliwości na oddanie piłki

- zawodnik powinien być w ciągłym ruchu podczas podania i odbioru piłki

- zawodnik oddający strzał powinien kierować się w kierunku bramki pod lekkim kątem do środka boiska, tak aby uzyskać lepszą pozycję strzelecką (powinien otrzymać podanie z boku, a nie z tyłu)

Ćwiczenie 3

Cel ćwiczenia:- trening podania piłki z

przeciwnikiem na linii podania

- trening „trudnych” podańOrganizacja ćwiczenia:- zawodnicy w grupach po

3 osoby z jedną piłką na grupę

Wykonanie ćwiczenia:- dwaj zawodnicy w odle-

głości 5-7 metrów od sie-bie podają do siebie (tak jak w systemie obrońca – obrońca)

- trzeci zawodnik wystę-pujący w roli wysunię-tego napastnika próbuje przeciąć linię podania i przejęć piłkę

- zawodnicy podający sobie piłkę próbują nie dopuścić do przejęcia piłki przez „napastnika”

- w przypadku przejęcia pił-ki „napastnik” przejmuje rolę podającego obrońcy

Modyfikacje ćwiczenia:- zawodnicy mogą stworzyć

sytuacje bardziej zbliżone do gry na boisku poprzez przesunięcie się do sa-mych band

- trener może określić jak blisko „napastnik” może zbliżyć się do zawodnika z piłką utrudniając zadanie podającemu

Uwagi do ćwiczenia:- zawodnicy powinni

wykorzystywać wszelkie rodzaje podań, również backhand i podanie w powietrzu

- należy zachęcać zawodni-ków, aby nie rezygnowali z podań nawet w trudnych sytuacjach (przy bliskim kontakcie z zawodnikiem atakującym); zawodnicy nie powinni odwracać się plecami do atakującego „napastnika”

- zawodnicy powinni unikać podań bez przyjęcia, aby osiągnąć zamierzony cel ćwiczenia

Ćwiczenie 4Cel ćwiczenia:- trening poruszania się w

sytuacji wyprowadzenia gry

- trening gotowości do podania i odbioru piłki

- trening wypracowania sytuacji strzeleckich

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy ustawiają się

w linii w rogu boiska (A1)- jeden zawodnik ozna-

czony jako A2 zajmuje pozycję na linii środko-wej

- jeden zawodnik zajmuje pozycję w naprzeciw-ległym rogu w pozycji oznaczonej jako A3

- ćwiczenie można wyko-nywać również na prze-ciwległym boku boiska

Wykonanie ćwiczenia:- A1 biegnie z rogu boiska

z piłką podając do A2- A2 przyjmuje podanie i

porusza się w kierunku bandy boiska

- A1 podąża za podaniem przekraczając linię, którą porusza się A2

- A1 otrzymuje podanie z powietrza (drop-pass) od A2

- A1 podaje piłkę do A3, który kieruje się do linii środkowej

- A3 podaje bez przyję-cia do A1, który oddaje strzał na bramkę

- A1 zamienia się rolą

z A3, A3 przejmuje zadania A2, z kolei A2 wchodzi w rolę A1

Modyfikacje ćwiczenia:- ćwiczenie można wy-

konywać na krótszym odcinku

- A2 może pozostać na miejscu, oddając po-danie A1 jeszcze przed linią środkową

Uwagi do ćwiczenia:- w trakcie ćwiczenia na-

leży wskazywać zawod-nikom na podobieństwo do sytuacji meczowych na boisku

- A2 powinien zdecydowa-nie poruszać się w kie-runku bandy i podawać piłkę tak jakby uwalniał się od „krycia” przez przeciwnika (w sytuacji meczowej najprawdo-podobniej byłby „kryty” przez zawodnika drużyny przeciwnej; taki za-wodnik może być może zostać wprowadzony do ćwiczenia, rolę tę może spełniać trener uczestni-czący w ćwiczeniu)

- A3 powinien przejść w kierunku A1, aby otrzy-mać podanie, a nie stać w rogu boiska

- A3 może również poruszać się od bramki oczyszczając w ten spo-sób miejsce na oddanie strzału poprzez prze-sunięcie się w kierunku bandy

10


11


A1

A2

A3

A4

1Opcja 2 Opcja

Gra z Libero

pachołek





pachołek





1.Bezpieczne „podciąganie” gry na strefę obronną przeciwnika wzdłuż obu boków boiska stwarza presję na broniącą się drużynę

2.„Podciąganie” gry piłką w kierunku bramki prze-ciwnika doprowadzaja do szybkiego wykończenia akcji poprzez strzał na bramkę lub uderzenie z za-miarem ewentualnej „dobitki” po odbiciu przez obrońcę lub bramkarza

3.Należy głęboko „podciągać” grę do rogów boiska w strefie obronne przeciwnika, wówczas gdy dru-żyna gra podaniami bez przyjęcia

4.Szybkie i proste ataki po przejęci podania przeciw-nika mają na celu stworzenie wolnej przestrzeni na kontratak

Ćwiczenie 5

Cel ćwiczenia:- trening poruszania się

napastników w trakcie wyprowadzania gry

- trening podejmowania decyzji przez zawodnika przy piłce

Organizacja ćwiczenia:- jeden zawodnik zajmuje

pozycję w środku strefy obronnej pola gry jako środkowy napastnik (A2)

- drugi zawodnik zajmuje pozycję na linii środko-wej przy bandzie jako skrzydłowy napastnik (A3)

- trzeci zawodnik zajmuje pozycję pośrodku strefy ofensywnej jako wysu-nięty napastnik (A4)

- zawodnik A1 pozostaje z pozostałymi zawod-nikami za bramką jako obrońca; zawodnicy za bramką z piłkami

Wykonanie ćwiczenia:- A1 biegnie przy bandzie

z piłką zza bramki- w tym czasie A2 przesu-

wa się w kierunku bandy- A1 podaje do A2- jednocześnie A3 opusz-

cza zajmowane miejsce kierując się do środka boiska

- A2 przejmuje piłkę i podaje do A3

- A3 musi podjąć decyzję zależną od zachowania się zawodnika A4

A4 może: - pobiec w kierunku bram-

ki i „pokryć” bramkarza, a wówczas A3 oddaje strzał na bramkę (opcja 1)

- opuścić strefę środkową boiska poprzez przesu-

nięcie się w kierunku bandy, wówczas A3 podaje do A4, a A4 może podać do A3 albo strze-lać (opcja 2)

- po zakończeniu ćwi-czenia A1 przejmuje rolę A2, A2 staje się A3, A3 – A4, zaś A4 zajmuje ostatnie miejsce w linii zawodników za bramką

Poziom 3

Przekazywanie konkretnych instrukcji taktycznych zwykle sprawdza się w pracy z młodymi zawodnikami lub począt-kującymi. U zawodników bardziej doświadczonych lub w dojrzałym wieku należy bardziej polegać na ich kreatywno-ści i zdolności „czytania” gry ofensywnej. Po pierwsze, zada-niem trenera jest zaplanowanie i przekazanie zadań określo-nych przez przyjęty system gry w taki sposób, który pozwoli wszystkim zawodnikom zrozumieć ich rolę i powierzone zadania na zajętych przez nich pozycjach, a także mieć świa-domość ruchu piłki oraz innych zawodników w polu gry. Z tego względu każdy zawodnik powinien być świadomy celu poszczególnych zachowań, które wiążą się z prowadzonym atakiem. I tak na przykład:

Powyższe decyzje zapadają przy uwzględnieniu zachowania przeciwnika i sytuacji na boisku. Jeżeli powyższe cele są jasne dla zawodników, wówczas jest znacznie łatwiej tworzyć linie bezpiecznych podań i przestrzeń na przeprowadzenie kontr-ataków. Po zdefiniowaniu celu, trener powinien wskazać kil-ka prostych sposobów na utworzenie linii podań. Ćwiczenia tego rodzaju powinny być - by stwarzały u zawodników po-czucie sytuacji meczowej - od początku do końca ćwiczenia. Następnie ćwiczenie tych sposobów powinno następować na treningach, tak, aby zawodnicy intuicyjnie odnajdowali się na boisku w tych sytuacjach. W sytuacji, gdy zawodnicy na-będą umiejętność „czytania” gry, można wprowadzić i prze-ćwiczyć kilka modyfikacji.Istnieją trzy różne sposoby wyprowadzania ataku: atak zorga-nizowany, atak improwizowany oraz kontratak.

Atak zorganizowany

System gry określany jako atak zorganizowany wykorzy-stywany jest po przejęciu podania przeciwnika, w sytuacji, gdy zespół decyduje się na zmianę „piątki” lub gdy nie ma widoków na przeprowadzenie kontrataku. W takiej sytuacji zawodnik przejmujący piłkę od przeciwnika decyduje się na wycofanie piłki do swojej strefy obronnej w celu uspokoje-nia i uporządkowania gry. Początkiem zorganizowanego ata-ku mogą być także rzuty wolne lub wrzucenie piłki ze strefy obronnej. Atak zorganizowany jest szansą dla napastników na stworzenie linii podań między atakującymi zawodnikami oraz okazji na oddanie strzału. Z drugiej strony – co stanowi cechę negatywną tego rodzaju ataku – drużyna w defensywie może w takiej sytuacji dobrze zorganizować obronę. Granie tym stylem sprawdza się o tyle, o ile wszelkie kombinacje ro-zegrania i tworzone linie podań są dokładnie przećwiczone.Wyróżnić można dwa style taktyczne w tego rodzaju grze, przy czym dopuszcza się oczywiście modyfikacje:1.Gra z libero

- zawodnik głęboko cofnięty, a dwóch innych na skrzydłach lekko wysunięci do przodu

- rotacja i podania z powietrza- dwaj napastnicy wysunięci do przodu tworzą linie

podań - jeden z napastników może tworzyć linie podań w

środku boiska w zależności do przyjętej taktyki prze-ciwnika

- zachowanie się wszystkich pięciu zawodników jest niezwykle ważne, aby zwodzić przeciwnika i „otwie-rać” dla siebie przestrzeń do gry

12


13


Gra z zawodnikiem Libero

A1

A2 A3

A4

A5

A1

A2

A3

A4

A5

Opcja1

A5

A4

A3A2

A1

Rysunek1

Rysunek 2

Opcja2

Rysunek 3

OBROŃCA - OBROŃCA

pachołek





pachołek





1.Obrońca – obrońca- w sytuacji, gdy zespół korzysta z pary obrońców

do rozpoczęcia gry- ten styl może być traktowany jako bardziej ofen-

sywny, gdyż trzech pozostałych zawodników szu-ka sobie miejsca w strefie obronnej przeciwnika

- występuje możliwość przeprowadzenia przez prze-ciwnika ataku 3-2

- dystans między zawodnikiem w posiadaniu piłki i bez piłki powinien być krótki

- napastnicy powinni pozostawać w ciągłym ruchu- łatwo można przejść do gry z Libero- jeżeli obrońca lub inny zawodnik będzie decydo-

wał się na strzał, napastnik powinien być gotowy na zasłonięcie bramkarza i ewentualną dobitkę po odbiciu piłki

W obu przypadkach te same reguły powinny być stosowane przy przejściu przez środek boiska.Zawodnicy nie powinni podawać z jednej strony boiska na drugą albo dryblować w kierunku środka boiska. W ta-kich przypadkach istnieje oczywiście ryzyko utraty piłki w przestrzeni niebezpiecznej i do przeprowadzenia kontrataku przez przeciwnika. W takiej sytuacji należy wskazywać za-wodnikom na korzyści z podawania piłki do przodu, najle-piej wzdłuż band bocznych boiska.Na poziomie trzecim zawodnicy powinni wykazywać się odpowiednim poziomem techniki indywidualnej i wiedzy taktycznej, która umożliwia włączenie do gry całego zespo-łu. Współpraca zawodników na boisku powinna następo-

wać „bez słów”, co oznacza, że zawodnicy powinni posiadać zdolność obserwowania i „czytania” gry na boisku, a wodzić wzrokiem za piłką znajdującą się pod ich nogami. W ataku zorganizowanym zawodnicy powinni być świadomi swej roli i miejsca na boisku, które powinni zająć, obserwując rozwi-jającą się grę na boisku. Powinni posiadać zdolność szybkiej reakcji i dostosowania własnego zachowania do gry przeciw-nika. Zawsze bowiem jest tak, że wyprowadzenie gry może nie wyjść tak jak zaplanowano. Jednakże wielokrotne powta-rzanie i powrót do ustalonych formacji prowadzonego ataku powoduje, że powstaje łatwość wprowadzenia koniecznych modyfikacji do gry. Takie modyfikacje należy ćwiczyć w usta-lonych „piątkach” na przestrzeni całego boiska.Należy również pamiętać, że ćwiczenie zorganizowanego ata-ku z jednej strony, jest – z drugiej strony- szansą na ćwiczenie obrony przed takim atakiem

Ćwiczenie 6

Cel ćwiczenia:- trening wyprowadze-

nia gry z zawodnikiem Libero

- trening współpracy wszystkich pięciu zawod-ników

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy zostają

ustawieni w pozycjach wskazanych na rysunku 1

Wykonanie ćwiczenia:- zawodnik głęboko cof-

nięty (Libero/A1) podaje piłkę do skrzydłowych; piłka krąży między nimi podczas, gdy napastnicy pozostając w ruchu szu-kają miejsca z przodu na przyjęcie bezpiecznego podania (rysunek 1)

- jeżeli podanie kierowa-ne jest do zawodnika A2, wówczas zawodnik A4 przesuwa się w kierunku bramki, zaś zawodnik A5 przesuwa się w kierunku bandy

Opcja 1- zawodnik A1 przesuwa

się w kierunku bocznej bandy, a A3 - na miejsce A1

- gdy zawodnik A1 znaj-dzie się w pozycji za-wodnika A3, zawodnik A1 podaje do zawodnika A3

- zawodnik A3 podaje bez przyjęcia do zawodnika A2, który z kolei podaje do zawodnika A5, a ten w tym czasie przesunął się przed bramkę prze-ciwnika

- w tej sytuacji zawodnik A4 uzyskuje otwartą przestrzeń na oddanie strzału przed bramką

Opcja 2- zawodnik A1 może, bądź

przesunąć się z piłką do boku boiska, bądź podać wprost do zawodnika A4, który przesunął się ze środka boiska do jego boku

- w tym samym czasie zawodnik A2 przesuwa się do środka boiska, aby umożliwić podanie mu piłki

- zawodnik A4 może, bądź podać do zawodnika A2, bądź do zawodnika A5, który znajduje się przed bramką gotowy do oddania strzału lub „dobitki” po odbiciu lub też zasłonić bramkarza

- zawodnicy powinni dążyć do wykonania około pięciu podań przed oddaniem strzału

Modyfikacje:- ćwiczenie może być

wykonywana z drużyną przeciwną posługującą się kijami odwróconymi łopatka do góry

Uwagi do ćwiczenia:- ważnym elementem

ćwiczenia jest szybkość poruszania się zawodni-ków i moment wykony-wania podania

- należy wskazywać zawodnikom na korzyści płynące z przesuwania się sprzed bramki oraz środka boiska pociąga-jąc ze sobą „kryjących” ich zawodników, a tym samym tworząc wolną przestrzeń do oddania strzału lub podania

- odległość między po-dającymi zawodnikami powinna być relatyw-nie niewielka, tak aby podania były krótkie i dokładne

14


15


A1

A2

A3

A4

A5

A3A1

A2

A4

A5

Opcja 1

A2

A1A3

A4

A5

Opcja 2

Opcja 1

A1

A3A4

A5

A2

A1

A2

A3

A4

A5

A2A1

A3

A4

A5

Opcja 2

Opcja 3

pachołek





pachołek





Ćwiczenie 7

- trening wyprowadzenia gry z zawodnikiem na pozycji Libero

- trening wyprowadzenia gry z zawodnikiem w środku pola

(wymagany dobry poziom umiejętności tech-nicznych w odbiorze i podawaniu piłki)

- trening wyprowadzenia gry dla bardziej zaawan-sowanych zawodników

Organizacja ćwiczenia:- pięciu zawodników po

każdej stronie- oba zespoły stoją w po-

bliżu linii środkowej

Wykonanie ćwiczenia:- zespół, który w ćwi-

czeniu będzie grał rolę drużyny broniącej się wybija piłkę w kierun-ku bramkarza drużyny przeciwnej

- po przejęciu piłki przez bramkarza podaje piłkę do rogu boiska, tam przejmuje ją zawodnik libero i rozpoczyna grę

- zespół broniący się przyjmuje system obrony 2-1-2

- zespół atakujący powi-nien się koncentrować na wykorzystaniu środka pola do przeprowadzenia ataku

- zawodnik A1 przesuwa się w kierunku środka z piłką

Zawodnik A1 musi podjąć decyzję co do dalszej gry w zależności od za-chowania obrońców:

Opcja 1(jeżeli dwóch obrońców

rusza w kierunku zawod-nika A1)

- zawodnik A1 podaje górną piłką do zawodni-ka A2, który przesunął się poniżej zawodnika A1 w celu zabezpieczenia bramki

- zawodnik A2 podaje do zawodnika A3, który zajmuje pozycję przy bandzie

- zawodnik A3 poda szybko do zawodnika A5, który również przesunie się do środka pola

- zawodnik A5 podaje do zawodnika A4, który odnajduje swoją drogę do bramki

Opcja 2(gdy obrońcy ustępują

pola zawodnikowi A1, pozostawiają mu wolną przestrzeń)

- jeżeli zawodnik A1 ma czyste pole, może przejść przez środek boiska, zawodnik A2 zabezpiecza bramkę

- zawodnik A1 może albo kontynuować grę w kie-runku bramki albo podać do zawodnika A3, który przesunął się do przodu wzdłuż bandy

- zawodnik A3 może albo strzelać, gdy zawodnik A5 opuścił pole przed bramką i zawodnik A4 zasłania widok bram-karzowi lub podać do zawodnika A4, który odda strzał

- trener wstrzymuje ćwi-czenie po przeprowadze-niu ataku

Modyfikacje ćwiczenia:- modyfikacje można

wprowadzać w zależ-ności od kreatywności trenera w zależności od poziomu umiejętności

Uwagi do ćwiczenia:- ćwiczenie musi być

wykonywane określonym tempie

- zawodnik grający na pozycji libero może przesunąć się w kierunku środka boiska i wyko-nać kilka podań zanim rozpocznie wykonywanie ćwiczenia

- napastnicy powinni po-zostawać w ciągłym ru-chu; poruszać się według ustalonego algorytmu

Ćwiczenie 8

Cel ćwiczenia:- trening otwarcia gry z

wykorzystaniem dwóch obrońców

- trening wyprowadzenie gry przez całą drużynę

Organizacja ćwiczenia:- pięciu zawodników na

pozycjach jak na rysunku- jeden z obrońców w

posiadaniu piłki- początkowo ćwicze-

nie powinno zostać wykonane bez udziału przeciwnika, aby zawod-nicy dobrze zrozumieli założenia i przebieg ćwiczenia

Wykonanie ćwiczenia:

Opcja 1: wzdłuż band- obaj obrońcy w rogu

boiska w punkcie wzno-wienia gry

- zawodnik A2 podaje do zawodnika A1

- zawodnik A1 porusza się za bramką i podaje do tyłu do zawodnika A2, który podaje bez odbioru do zawodnika A4

- zawodnik A4 podaje bez przyjęcia do tyłu do za-wodnika A3, który poda-je do tyłu do zawodnika A4, który przesunął się wzdłuż bandy do strefy ataku

- zawodnik A5 jest gotowy, aby zasłaniać (blokować) bramkarza lub oddać strzał

Opcja 2: zmiana stron- zawodnik A1 i zawodnik

A2 podają do siebie kilka razy, a napastnicy poruszają się w strefie ataku przechodząc na stronę boiska, po której jest piłka

- na dany sygnał, za-wodnik A3 rozpoczyna wyprowadzenie ataku poprzez przesunięcie się w kierunku bandy, a jednocześnie zawod-nik A2 podaje piłkę do zawodnika A1

- zawodnik A1 podaje piłkę do zawodnika A3, który podaje piłkę bez

odbioru do zawodnika A4 lub tez przyjmuje piłkę i następnie podaje piłkę do zawodnika A4

- w tym samym czasie zawodnik A5 przesuwa się w kierunku piłki i otrzymuje podanie od zawodnika A4

- zawodnik A5 może albo podać do zawodnika A4, który przesunął się do bramki przeciwnika i zasłania widok bramka-rzowi albo sam oddaje strzał

Opcja 3: przez środek boiska

- wykorzystywany, gdy drużyna broniąca się gra wysuniętym napast-nikiem pozostawiając pusty środek boiska


- równocześnie zawod-nik A3 przesuwa się w kierunku środka boi-ska (zawodnik A3 nie powinien pozostawać na środku boiska)

- zawodnik A2 podaje do zawodnika A3, a w tym czasie

- zawodnik A5 przesuwa się w kierunku piłki, gotowy na przyjęcie piłki, zaś zawodnik A4 przesuwa się w kierunku bramki

- zawodnik A3 podaje do zawodnika, który bądź podaje do zawodnika A4 bądź oddaje strzał na bramkę

- zawodnik A3 powinien być pewien zachować się bardzo ostrożnie podając i przyjmując podanie środku boiska, minimali-zując ryzyko utraty piłki

- jeżeli zawodnik A3 nie ma możliwości podania piłki do przodu, może opanować piłkę i odłożyć decyzję, ale wówczas musi chronić piłkę przed jej przejęciem przez przeciwnika

- zawodnik A3 może rów-nież podać z powrotem do zawodnika A2, gdyby zawodnik A5 nie znaj-dowałby się w zasięgu podania

- te same „piątki” mogą wykonać ćwiczenie 3-5 razy, po których zamie-nią się rolami

- inne „piątki” obserwują ćwiczenie

- różne „piątki” mogą ćwiczyć inne warianty gry właściwe predyspo-zycjom i umiejętnościom zawodników

Modyfikacje:- zawodnicy powinni

wymieniać się rolami w ramach „piątki”, aby zapoznać się z zadania-mi na poszczególnych pozycjach

Uwagi do ćwiczenia:- podczas ćwiczenia nie

należy wykonywać ani podań ani dryblingu w kierunku środka boiska, aby uniknąć utraty piłki w niebezpiecznej strefie

- zawodnicy powinni być zorientowani na bramkę oraz strzały w kierunku bramki

- jeden z zawodników powinien zasłaniać bram-karza

- obrońcy (zawodnicy A1 i A2) powinni zachowy-wać się jak w czasie gry meczowej; powinni „podciągać” grę w zależ-ności od rozwoju sytuacji na boisku np. asystując napastnikom przy wykoń-czeniu akcji

- zawodnik przy piłce po-winien decydować się na podania piłki na otwarte pole, gdzie może zostać przejęta przez partnera z drużyny pozostające-go w ruchu, aniżeli do zawodnika stojącego w miejscu, którego łatwo może zostać „pokryty” przez przeciwnika

- wyprowadzenie gry zawsze powinno kończyć się strzałem na bramkę

- szybkość reakcji i czas potrzebny na realizację podań i przyjęć piłki są niezwykle istotne dla powodzenia gry

16


17


G

G

Przykład

A2A1

A3

A2

A3

A1

A3

A1

A2

pachołek





pachołek





Gra improwizowana

Zawodnicy mogą również improwizować w czasie gry, w szczególności przy „podciąganiu” gry na połowę przeciwnika. Taka rozgrywka następuje między 3-4 zawodnikami, zwykle bardziej doświadczonymi, a powodzenie takiej akcji zależy od kreatywności i „czucia” gry przez graczy. W przypadku, gdy zawodnicy nie posiadają odpowiednich kompetencji do „czy-tania” gry i umiejętności reakcji na zachowanie partnerów, wówczas dobrze zorganizowana obrona może stanowić sku-teczną przeszkodę dla prowadzonego ataku. Z tych względów należy w pierwszej kolejności rozpoczynać od taktyki zorga-nizowanego ataku, która to taktyka wydaje się bezpieczniejsza dla zespołu. Niemniej dobrze jest ćwiczyć grę improwizowa-ną od czasu do czasu, aby obserwować kreatywność zawodni-ków podczas ataku. Podczas takich ćwiczeń trener ma szansę obserwować rozwój zawodnika pod względem świadomości swej roli na boisku, poruszania się w polu i realizacji powie-rzonych zadań taktycznych, a także kreatywności. Najlepsi powinni stanowić trzon formacji zorganizowanego ataku.

Ćwiczenie 9

Cel ćwiczenia:- trening prowadzenia

ataku trzema zawodni-kami

- oswajanie się z różnymi sposobami poruszania zawodników się w jednej linii

- trening podejmowania decyzji na boisku

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy tworzą trzy

trzyosobowe linie na jednym końcu boiska

- wszystkie piłki znajdują się w bramce

Wykonanie ćwiczenia:- bramkarz w bramce po

przeciwległym końcu boiska podaje piłkę do jednego z trzech zawodników w linii, którzy rozpoczną atak na bramkę

- kolejna linia zawodników rozpocznie ćwiczenie po zakończeniu ćwiczenia przez poprzedników

- po zakończeniu ćwicze-nia zawodnicy atakujący szybko opuszczają boisko umożliwiając rozpoczę-cie ćwiczenia następnej trójce

- jeżeli w treningu uczest-niczy dwóch bramkarzy powinni się zmieniać, aby oboje mieli szansę na ćwiczenie podania piłki i obrony strzałów

Modyfikacje:- można wykonywać

ćwiczenie niezależnie na dwie bramki

- zawodnicy mogą sami rozpocząć atak bez po-dania od bramkarza

- jeżeli w treningu nie uczestniczą bramkarze podanie rozpoczynające ćwiczenie może wykonać trener

- do ćwiczenia można włączyć przeciwnika; po zakończeniu ćwiczenia przez pierwszą trójkę, dwóch z trzech graczy zostaje na boisku i gra rolę obrońców (ćwicze-nie 3-2)

Uwagi do ćwiczenia:- zawodnicy nie powinni

zbliżać się do siebie- kreatywność w tym

ćwiczeniu jest ważnym elementem, ale należy zwracać uwagę na ogól-ne zasady ataku

- zawodnicy powinni uni-kać poruszania się „od bandy do bandy”, jak i podawania, i dryblowa-nia - to najłatwiejszy sposób utraty piłki

- należy wskazywać zawodnikom bez piłki, że zawodnik przy piłce powinien zawsze mieć dwie dobre możliwości podania piłki

- kończąc ćwiczenie strzałem zawodnicy nie powinni zbliżać się nadto do bramki; w sytuacji meczowej nie będzie to możliwe

- strzał kończący ćwi-czenie powinien być strzałem z dystansu, z jednym zawodnikiem zasłaniającym pole wiedzenia bramkarzowi, gotowym na ponowne skierowanie odbitej piłki do bramki

Ćwiczenie 10

Cel ćwiczenia:- trening szybkiego wypro-

wadzenia gry i ataku- trening podania piłki

przez zawodniku znajdu-jących się w ruchu

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy w 3 forma-

cjach tak jak w poprzed-nim ćwiczeniu

Wykonanie ćwiczenia:- zawodnik A2 rozpoczyna

ćwiczenie podając piłkę do zawodnika A1 lub A3, którzy wykonują kolejne podania (preferowane są podania bez przyjęcia piłki)

- po każdym podaniu zawodnik powinien po-dążać z piłką

Modyfikacje:- ćwiczenie może również

rozpocząć bramkarz

Uwagi do ćwiczenia:- zawodnicy powinni

koniecznie podążać za podana piłką

- zawodnicy bez piłki, gdy piłka dotrze do podającego po podaniu, powinni poruszać się do przodu oczekując podania; zawodnicy nie powinni poruszać się tyłem przy odbiorze piłki

- w czasie ćwiczenia nie podawać piłek w powie-trzu

- jeden z zawodników w linii powinien być zawsze dalej wysunięty aniżeli piłka; chodzi o podkreślenie ciągłego ruchu, w którym powinni znajdować się zawodni-cy, a także kierowanie się do bramki celem oddania strzału

- jeżeli zawodnicy nie są w stanie podążać za podaniem, oznacza to, że nie poruszają się w sposób, który pozwoli im na oddanie skutecznego strzału na bramkę

- na rysunku pokazano, że zarówno piłka jak i zawodnik poruszają się do przodu jednocześnie

Poziom 1

Wymagane indywidualne umiejętności techniczne:- wykonanie podania i odbieranie podań- oddawanie strzałów- utrzymywanie się przy piłce (obrona piłki przed prze-

ciwnikiem)

Najważniejszą umiejętnością wymaganą w grze ofensywnej jest odbiór i podanie piłki oraz oczywiście oddawanie strzału na bramkę. Podania powinny być dokładne, aby pozwalały na stworzenie sytuacji bramkowej. Cel ataku, jak i sytuacja na boisku determinuje sposób podania: krótki, długi, po zie-mi czy w powietrzu.Rodzaj strzału powinien zostać wybrany w zależności od sy-tuacji i celu ataku. Zwykle celem jest strzelenie bramki, ale może nim być również, na przykład utrzymanie się w po-siadaniu piłki w strefie ataku. Oznacza to, że konieczny jest trening wszystkich umiejętności z zakresu indywidualnej techniki, tak aby mogły być użyte w różnych sytuacjach me-czowych w czasie gry.Utrzymywanie się przy piłce jest również ważną umiejętnoś-cią. Szerokość uchwytu (pewny chwyt) i postawa zawodnika (szerokie rozstawienie nóg) są niezwykle istotne przy tym ele-mencie gry. Obrona posiadania piłki z wykorzystaniem kija przydaje się w dryblingu, aby utrzymać się przy piłce w cza-sie przygotowywanie sobie miejsca na podanie lub oddanie strzału.

Atak (ofensywna gra w strefie ofensywnej)

18


19


A1A2

A3

A5

A4

Pozycja wyjściowa

Przykład torów podań piłki

Przykład poruszania się zawodników na boisku

A2

A1

A4

A5

A3

Rys 1

Rys 2

Rys 3

A2 A1

A3

1

2

34

4

5

6

2 6

7

pachołek





pachołek





Ćwiczenie 13

- trening podania i odbioru piłki w ruchu: wykańczanie akcji pod bramką

- wykorzystywanie umie-jętności indywidualnych w grze na boisku

- trening poruszania się w strefie ofensywnej i strzały na bramkę

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy w formacjach

jak w ćwiczeniu po-przednim

- drużyna przeciwna może zostać włączona do ćwi-czenia grając bez kijów lub z kijami do góry łopatką

- drużynę przeciwną mogą symulować rozstawio-ne słupki („pachołki”), szczególnie w początko-wej fazie wykonywania ćwiczenia; chodzi o zaakcentowanie, że po-dania następują między zawodnikami drużyny przeciwnej

- w początkowej fazie treningu tego ćwiczenia, a także w przypadku młodych zawodników, zawodnicy mogą je wy-konywać bez poruszania się (rysunek 1)

Wykonanie ćwiczenia:- zawodnicy A1 i A2

wykonują rzut wolny w okolicy linii środkowej (rysunek 2)

- zawodnik A3 znajduje się w pobliżu bandy, zawodnik A4 w środku pola, a zawodnik A5 w rogu boiska po stronie wykonywanego rzutu wolnego

- napastnicy mogą zmie-niać miejsca, w uniho-keju zajmowane przez zawodników pozycje nie są przypisane na stałe, zwłaszcza w grze ofensywnej, a zawodnicy powinni wykazywać się kreatywności oraz inno-wacyjnością w przepro-wadzanych atakach

- zawodnicy podają sobie piłkę pozostają, zwłasz-cza w okresie nauki

ćwiczenia, na stałych pozycjach, bez porusza-nia się po boisku

Poruszanie się po boisku:- jeżeli zawodnik A1 i A2

podają piłkę do siebie (rysunek 2), napastnicy w tym czasie powinni przesuwać się na pole wolne od przeciwnika i pozostawać w gotowości do odbioru piłki

- jeżeli gra toczy się z zawodnikiem na pozycji Libero (rysunek 3), piłka zagrywana jest na lewe skrzydło do skrzydłowego zawodnika A3, zawodnik A5 przesuwa się do rogu po lewej stronie, zaś za-wodnik A4 przesuwa się bliżej środka pola (przed bramkę lub za bramkę w zależności od pozycji przeciwnika)

- zakończenie ataku powinno nastąpić po wykonaniu 5-6 podań

- taki sam układ ćwiczenia powinien być trenowany do czasu, aż zawodnicy zrozumieją i zapamię-tają system rozegrania piłki; następnie można włączyć inne elementy, w zależności od krea-tywności i wyobraźni zawodników

- zmiana „piątki” po-winna następować po 3-4 próbach wykonania ćwiczenia; może również następować zmiana ról w samej „piątce”

Modyfikacje ćwiczenia:- można zmieniać ilość

obrońców (nawet 5-4)- można zmienić cały

układ podań, w zależ-ności od wybranego systemu gry

Uwagi do ćwiczenia:- należy wykorzystywać

wolną przestrzeń, aby unikać niebezpiecznych podań i słabych pozycji strzeleckich

- zawodnicy powinni utrzymywać gotowość do strzału w ciągu całego ćwiczenia

- wzrok na zawodnikach, nie na piłce pod nogami

Poziom 2

Na poziomie drugim indywidualne umiejętności taktyczne determinują to jak korzystać z umiejętności technicznych zdobytych podczas ćwiczeń na poziomie pierwszym. Wybór odpowiedniej techniki do konkretnej sytuacji jest zależ-nością ściśle związaną powodzeniem w grze całego zespołu. Podejmowanie decyzji jest czynnikiem istotnym, ale nie tylko dla zawodnika przy piłce, lecz także dla zawodników bez piłki. W końcu zawodników bez piłki jest zwykle 4 w jednej drużynie.

Indywidualne umiejętności taktyczne wymagane na poziomie 2:

- utrzymywanie się przy piłce- tworzenie wolnej przestrzeni dla zawodnika przy piłce- tworzenie linii podań piłki poprzez poruszanie się po boi-

sku- tworzenie wolnej przestrzeni pod bramką przeciwnika- zasłanianie widoku bramkarzowi drużyny przeciwnej- zajmowanie dogodnej pozycji strzeleckiej

Trener powinien zawsze zwracać uwagę na indywidualne zdolności zawodnika, które w zależności od zespołu mogą być różne, oraz wykorzystywać je na korzyść całego zespołu. Jeżeli w drużynie gra zawodnik dysponujący świetnym strzałem z klepki, trener powinien zwracać na to uwagę innych zawod-ników, zaś jego samego nakłaniać do szukania sobie miejsca na boisku do oddawania tego rodzaju strzałów. Oczywiście nie chodzi tu o opieranie całej taktyki zespołu na konkretnym zawodniku lub jego umiejętnościach, a raczej o rozsądne wy-korzystanie czyichś zdolności w określonych sytuacjach.Proces podejmowania decyzji, jak już w tym podręczniku wielokrotnie podkreślano, powinien być przedmiotem nie-ustannych ćwiczeń, w szczególności tych symulujących sytua-cje meczowe, koniecznie zakończone oddaniem strzału.

Ćwiczenie 14

Cel ćwiczenia:- trening podań w strefie

ofensywnej- trening tworzenia

przestrzeni na wypro-wadzenie ataku i jego zakończenie

- trening tempa podań i odbioru piłki

Organizacja ćwiczenia:- zawodnik A1 znajduje

się za bramką- zawodnik A3 w okolicy

linii środkowej blisko bandy

- zawodnik A2 w rogu boiska wraz z innymi zawodnikami z piłkami

- przed rozpoczęciem ćwi-czenia trener powinien zwrócić zawodnikom uwagę na tempo podań i poruszania się zawod-ników

Wykonanie ćwiczenia:- pierwsza część ćwicze-

nia pokazuje rozpoczę-cie gry w strefie defen-sywnej:

1. zawodnik A1biegnie w kierunku rogu boiska odbierając podanie od zawodnika A2

2. zawodnik A1 nie przery-wa biegu, a w tym czasie zawodnik A3 przesuwa się do środka boiska

3. zawodnik A1 podaje do zawodnika A3 i kontynu-uje bieg w kierunku linii środkowej boiska

- druga część ćwiczenia pokazuje przeprowa-dzenie ataku w strefie obronnej przeciwnika:

4. zawodnik A1 biegnie wzdłuż linii środkowej boiska, podczas gdy zawodnika A2 biegnie wzdłuż bandy w kierun-ku linii środkowej (po podaniu patrz pkt 1), zawodnik A2 otrzymuje podanie od zawodnika A1

5. zawodnik A3 czeka na podanie przed bramką (symulacja sytuacji meczowej), ale zawodni-ka A1 podaje do A2, zaś zawodnik A3 przesuwa się wzdłuż bandy, aby otrzymać podanie od zawodnika A2

6. zawodnik A1 biegnie w kierunku bramki, aby odebrać podanie od zawodnika A3

7. zawodnik A1 oddaje strzał

- zamiana ról: zawod-nik A1 przejmuje rolę zawodnika A2, zawodnik A2 wykonuje zadanie zawodnika A3, a ten ostatni gra dotychczaso-wą rolę zawodnika A1

Modyfikacje ćwiczenia:- istnieje możliwość

wprowadzenia wszelkich modyfikacji dotyczących linii podań i przesuwa-nia się zawodników na boisku; zależą wyłącznie od wyobraźni i doświad-czenia trenera

Uwagi do ćwiczenia:- trener powinien zwracać

szczególną uwagę na tempo poruszania się zawodników i ich podań

- zawodnik A3 opuszcza miejsce przed bramką przed oddaniem strzału przez zawodnika A1

- poruszanie się zawodni-ków po boisku powinno symulować sytuację meczową

- ćwiczenie jest trudne; przed i po ćwiczeniu na-leży zebrać zawodników i dokładnie objaśnić cel oraz zasady realizacji ćwiczenia

20


21


niebieska liniaSchemat 1

Schemat 2

niebieska linia

pachołek





pachołek





Ćwiczenie 15

Cel ćwiczenia:- trening poruszanie się

zawodników w strefie ataku

- trening współdziałania zawodników ofensyw-nych

- trening sytuacji bram-kowych w układzie 3 na 2

- trening tworzenia prze-strzeni do gry dla za-wodnika z piłką

Organizacja ćwiczenia:- zawodników należy po-

dzielić na napastników i obrońców

- następnie napastników dzieli się na grupy po trzech zawodników, a obrońców dobiera się w dwójki – zgodnie z ich rolami w swoich „piąt-kach”

- zawodnicy przeprowa-dzają ćwiczenie przed bramkami, można przeprowadzać ćwicze-nie jednocześnie przed dwoma bramkami

Wykonanie ćwiczenia: - jedna grupa napastni-

ków próbuje utrzymać się w posiadaniu piłki, a jednocześnie stworzyć sytuację bramkową, obrońcy przeszkadzają im

- obrońcy nie przejmu-ją piłki w celu strzeleni bramki; po odebraniu piłki napastnikom wy-bijają ją do rogu boiska; podobnie przy przejęciu piłki przez bramkarza albo gdy piłka opuści pole gry

- trener sygnalizuje zmia-ny zawodników wyko-nujących ćwiczenie co 45 – 90 sekund

Modyfikacje ćwiczenia:- można wprowadzić do

gry trzeciego obrońcę i prowadzić ćwiczenie w układzie 3-3; w takim

układzie napastnicy mają mniejsze szanse na zdobycie bramki, ale uzyskuje się wówczas sy-tuację zbliżoną do sytu-acji meczowej

Uwagi do ćwiczenia:- napastnicy powinni sta-

rać się utworzyć układ w kształcie trójkąta, w którym zawodnik po-siadający piłkę zawsze ma dwie możliwości po-dania piłki do partnera (rysunek 1)

- jeden z napastników (np. z najlepszym ude-rzeniem piłki) powinien pozostawać w okolicy „niebieskiej linii” (patrz rysunek) próbując stwo-rzyć sytuację na odda-nie strzału z dystansu, a drugi z napastników powinien zasłonić wi-dok bramkarzowi i po-zostawać w gotowości na „dobitkę” w razie ko-nieczności

- trzeci z napastników powinien starać się stworzyć linię podania poprzez przesunięcie się na wolne pole gry

- bardzo ważny w tym ćwiczeniu jest ruch za-wodników bez piłki

- jeżeli obrońcy blokuje tworzone linie podań, zawodnik bez piłki po-winien ściągnąć obrońcę umożliwiając zawodni-kowi przy piłce stworze-nie pozycji strzeleckiej (rysnek 2)

- napastnicy w poszcze-gólnych „piątkach” po-winni ustalić konkretne algorytmy zachowań w grze, tak aby były one jasne dla całej trójki

- zawodnicy powinni po-ruszać się na palcach, wzrok powinien spo-czywać na partnerach i obrońcach

Poziom 3

Na trzecim poziomie, po przyswojeniu sobie elemen-tów technik indywidualnej i umiejętności taktycznych takich jak podawanie, oddawania strzałów, zasłanianie, tworzenie linii podań i wolnej przestrzeni na boisku, na-leży wprowadzić zawodników w naukę taktyki zespoło-wej. Trener powinien wyjaśnić zawodników, które czyn-niki są istotne w strefie ataku. Należą do nich m.in.:

- rozciągnięcie akcji ofensywnej- poruszanie się zawodników- ilość zawodników w strefie ataku

Rozciągnięcie akcji ofensywnej jest najbardziej istotną kwe-stią. Krótki i szybki atak wykorzystuje się, gdy drużyna nie jest w stanie utrzymać się przy piłce w strefie ofensywnej z powodu niedostatków techniki indywidualnej. Z kolei jeżeli zawodnicy posiadają wysokie umiejętności techniczne i ogry-wają przeciwnika, wówczas drużyn powinna utrzymywać się przy piłce do czasu wypracowania pewnej sytuacji strzele-ckiej. Po przejęciu piłki od przeciwnika, drużyna powinna się starać przeprowadzić szybki kontratak, ale również należ rozważyć – w przypadku przewidywanego niepowodzenia – przetrzymanie piłki. Dlatego właśnie tak ważna jest umiejęt-ność „czytania” gry na boisku przez zawodników.Trener może wskazywać ilu zawodników powinno znajdować się strefie ofensywnej w zależności od sytuacji na boisku (gra w przewadze/rzut wolny), poziomu umiejętności zawodni-ków (zachowując przynajmniej jednego zawodnika ubezpie-czającego bramkarza, jeżeli ryzyko utraty piłki jest wysokie) lub poziomu umiejętności drużyny przeciwnej.Zwykle chodzi jednak o to, aby cała piątka zawodników przebywała w strefie ofensywnej zwiększając przez to praw-dopodobieństwo zdobycia bramki. Z tego względu ważna jest wiedza zawodników o przewidywanej własnej aktywno-ści na boisku, a przez to możliwości oddania piłki partnerowi z drużyny.Jeżeli te kwestie będą jasne od pierwszych treningów, łatwiej będzie zmotywować zawodników, którzy mają przed sobą ta-kie same cele do zrealizowania.

22


23


A1

A2 A3 A4

A5

A5A3

A1

A2

A4

A1

A2A3

A4

A5

Schemat 1

Schemat 2

Schemat 3

pachołek





pachołek





Ćwiczenie 16

Cel ćwiczenia:- trening przeprowadze-

nia ataku całą piątką zawodników

- trening poruszania się zawodników bez piłki

- trening opuszczania miejsca w przestrzeni przed bramką

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy wykonują

ćwiczenie w swoich „piątkach”

- w ćwiczeniu uczestniczą również rezerwowi

- ćwiczenie można wyko-nywać na dwóch prze-ciwległych bramkach jednocześnie, jednakże w przypadku treningu prowadzonego przez jednego trenera, ćwicze-nie powinno być wykony-wane na jedną bramkę – to pozwoli trenerowi na zwrócenie uwagi na istotne elementy ćwicze-nia w danej „piątce”

- w przypadku dwóch trenerów prowadzących ćwiczenie, konieczne jest ustalenie przez nich, aby ta sama infor-macja o wykonywanym przez nich ćwiczeniu tra-fiała do zawodników

Wykonanie ćwiczenia:- każda „piątka” gra w

układzie 5 przeciwko 0- piłka powinna zostać

podana do każdego zawodnika przynajmniej raz, zanim zostanie oddany strzał

- zmiany trenujących po-winny następować co 60 -120 sekund, na sygnał trenera; nie dotyczy to informacji zwrotnej po ćwiczeniu przekazywa-nej przez trenera

- zawodnicy nie wykonują-cy ćwiczenia obserwują innych zawodników

Przykład poruszania się zawodników przedsta-wiają rysunki 1 i 2:

- zawodnik A1 zaczyna się poruszać z piłką w prawo

- zawodnik A2 przesuwa się w kierunku zawod-nika A1, od którego otrzymuje podanie z powietrza

- jednocześnie zawodnik

A4 przesuwa się w kie-runku linii środkowej


- zawodnik A5 opuszcza miejsce przed bram-ką przesuwając się w kierunku bandy, pozo-stawiając miejsca dla zawodnika A3

- po pierwszym podaniu, zawodnik A1 przesunie się w kierunku bramki w gotowości do odbioru piłki od zawodnika A4

- zawodnik A4, będąc przy piłce, ma teraz dwie możliwości: bądź podać do zawodnika A1, który odda strzał, bądź podać do zawodnika A5, który odda strzał

- jeżeli zawodnik A4 nie jest w stanie podać do zawodnika A1 lub A5, może wycofać piłkę do zawodnika A2 lub nawet samemu oddać strzał na bramkę

- zawodnik A2 powinien pozostać w okolicy linii środkowej, aby ubezpie-czać strefę obronną w przypadku przejęcia piłki przez przeciwnika

- w przypadku wprowa-dzenia do ćwiczenia zawodników druży-ny przeciwnej, ilość możliwości rozegrania piłki się zmniejsza, co powoduje, iż ćwiczenie jest zbliżone do sytuacji meczowych

- zawodnik A1 powinien podać piłkę kilka razy do zawodników A2 i A4 zanim rozpocznie akcję, w tym czasie zawodnicy A3 i A5 zamieniając się miejscami

- jeżeli zawodnik A1 jest „kryty” przez przeciw-nika, zawodnik A2 może spróbować stworzyć wolną przestrzeń bloku-jąc obrońcę, pozosta-wiając ją dla zawodnika A1 przesuwającego się w kierunku bandy, a następnie podającego lub oddającego strzał na bramkę (schemat 3)

- w takim przypadku zawodnik A4 musi się cofnąć, aby zabezpie-czyć strefę obronną, na wypadek przejęcia piłki przez przeciwnika

Modyfikacje ćwiczenia:- po zapoznaniu się przez

atakującą „piątkę” z realizacją układu, inna „piątka” może zostać włączona do ćwiczenia jako obrońcy

- zawodnicy broniący bramki mogą na począt-ku - w celu ułatwienia gry atakującym - grać kijami łopatką do góry

- po przejęciu piłki, obrońcy wybijają piłkę do narożnika, z którego atakujący ponownie roz-poczynają ćwiczenie

- zadaniem obrońców jest przejęcie piłki poprzez przecięcie linii podań, nie chodzi w tym ćwi-czeniu o walkę o piłkę, grę pressingiem

- ćwiczenie stanowi rów-nież dobry przykład na trening gry w przewadze

Uwagi co ćwiczenia:- należy zwracać uwagę

na poruszanie się zawod-ników bez piłki

- jeden z zawodników po-winien przyjąć zadanie polegające na zasłania-niu pola gry bramkarzo-wi, w szczególności w przypadku planowanych strzałów z dystansu

Poziom 1

Innym sposobem na „podciągnięcie” gry do strefy obrony przeciwnika jest kontratak. Powodzenie tego ataku zależy od zdolności zawodników do przewidywania ruchów prze-ciwnika i współdziałania na boisku. Najważniejszymi umie-jętnościami technicznymi w tym rozegraniu są ponownie podanie i odbiór piłki, a także strzał na bramkę. Natural-nie rzecz biorąc, niezwykle ważna jest zdolność do szybkiej zmiany kierunku poruszania się przez zawodnika na boisku. Zawodnik powinien pozostawać w gotowości do zmiany sty-lu gry z obrony na akcję ofensywną. Ten element może być przedmiotem ćwiczeń poprzez koordynację biegu z szybkimi skrętami kierunku biegu, zarówno z piłką, jak i bez piłki. Szybkość reakcji zależy od reakcji systemu nerwowego tj. od prędkości z jaką nasz mózg przekaże impuls do mięśni. Wy-ćwiczony system nerwowy sprawia, że wychodzący impuls może stać się automatyczną reakcją, a przez to sygnał dla naszych mięśni wędruje szybciej. W końcu, jeżeli chodzi o kontratak, najważniejsza jest szybka reakcja.

Kontratak

24


25


Sideway movement

pachołek





pachołek





Ćwiczenie 17Cel ćwiczenia:- trening zmiany kierunku

poruszania się po boisku- trening krótkich podań

bez przyjęcia

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy podzieleni na

grupy trzyosobowe- dwóch zawodników z

piłką po przeciwnych stronach boiska

- jeden zawodnik po środ-ku bez piłki

Wykonanie ćwiczenia:- zawodnik po środku roz-

poczyna bieg w kierunku zawodnika bez piłki po-dając mu piłkę, zawra-ca biegnie w kierunku zawodnika po drugiej stronie odbiera piłkę i podaje ją z powrotem, zawraca itd.

- trener sygnalizuje co 45 sekund zmianę zawod-

ników wykonujących ćwiczenie

Modyfikacje ćwiczenia:- można wykorzystać

także bieg bokiem - zawodnicy poruszają się bokiem w stosunku do podającego zawodnika; zmiana zawodników ćwiczących w czasie tym samym

Uwagi do ćwiczenia:- ćwiczenie należy wy-

konać stosując szybkie zwroty, zwroty nie powinny stawać się bie-ganiem w kółko

- podania powinny być dokładne

- zawodnik powinien po-ruszać się na przedniej części stopy

- gotowość zawodnika do podania i odbioru, łopatka kija cały czas na podłodze boiska

Ćwiczenie 18Cel ćwiczenia:- trening szybkiej reakcji

na zmiany na boisku i zmiany kierunku poru-szania się

- trening „czytania” zachowania przeciwnika i przecinania jego linii podań piłki

- trening krótkich, dokład-nych podań

- ćwiczenie może być także dobrym sposobem na rozgrzewkę

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy podzielenie

na grupy po sześciu zawodników

- czterech zawodników rozstawionych zostaje w figurze kwadratu w odle-głości około 5 metrów od siebie tak jak pokazano na rysunku

- dwóch zawodników w środku kwadratu

Wykonanie ćwiczenia:- zawodnicy w kwadracie

rozpoczynają podawanie piłki jeden do drugiego

- zawodnicy w środku figury próbują przejąć piłkę w trakcie podania blokując linie podania piłki

- jeżeli podanie zostanie przerwane, zawodnik, którego podanie zostało przejęte zajmuje miej-sce zawodnika, który przejął piłkę, w środku figury

Modyfikacje ćwiczenia:- można wykonywać z

większą ilością zawod-ników

- w przypadku układu 4-3 można wprowadzić do ćwiczenia dodatkową piłkę; wówczas dodat-kową trudnością jest brak możliwości podania dwóch piłek do jednego zawodnika

Uwagi do ćwiczenia:- należy wskazywać

zawodnikom uwagę na szybkość i rodzaj reakcji po przejęciu piłki

- podania powinny być do-kładne, a poruszanie się zawodników po boisku szybkie

- zawodnicy ustawieni w figurze kwadratu powinni pozostawać w bezruchu, możliwe jest wykonanie kilku kroków

- zawodnicy w środku figu-ry powinni skupić się je-dynie na przecinaniu linii podań, celem ćwiczenia nie jest blokowanie i naciskanie zawodników przy piłce

- zawodnik, który przej-mie piłkę, powinien być gotowy do natychmia-stowego przyjęcia nowej roli w ćwiczeniu

Poziom 2

Zdolność do reakcji w różnych sytuacjach meczo-wych jest niezwykle ważna w momencie przejścia z gry obronnej do ataku i odwrotnie. Pewność zacho-wania zawodników w tych sytuacjach powinna być budowana na treningu różnych opcji rozegrania piłki w zbliżonych do gry meczowej sytuacjach. Na przy-kład, jeżeli zawodnik przejmuje w środku boiska pił-kę: gdzie powinien stać skrzydłowy mający otrzymać podanie od tego zawodnika? Zawodnik przy piłce po-nosi odpowiedzialność za podjęcie decyzji o podaniu czy dryblingu, z kolei zawodnik bez piłki powinien szukać pozycji tworzącej linię podania z partnerem przy piłce. Te umiejętności powinny być szczególnie akcentowane w treningu umiejętności przechodzenia z gry obronnej do ataku. Podobnie, powinno zawracać się uwagę na cel tej fazy gry tj. stworzenie sytuacji gry w przewadze, a co za tym idzie wypracowanie sytuacji strzeleckiej.

Umiejętności taktyki indywidualnej wymaganej w tej fazie gry to:

- blokowanie linii podań i przejmowanie podań- zmiana kierunku poruszania się na boisku- zdolność „czytania” gry- gotowość do podawania i przyjmowania podań bez

przyjęcia- gotowość do oddania strzału na bramkę- tworzenie linii podań piłki (przez zawodników po-

ruszających się bez piłki)

Ćwiczenie 19Cel ćwiczenia:- trening szybkiego przej-

ścia z gry obronnej do ataku

Organizacja ćwiczenia:- pole boiska podzielone

jest na połowę (możne być wykorzystywane boisko o mniejszych rozmiarach)

- zawodnicy dobrani są w pary

- kilku zawodników traktowanych jest jako dodatkowi zawodnicy (piąty zawodnik w grze)

- zawodnicy powinni być oznaczeni markerami w różnych kolorach, jednakowych w każdej ćwiczącej parze

Wykonanie ćwiczenia:- trener sygnalizuje czas

ćwiczenia co 60 do 90 sekund

- zawodnicy grają 3 na 2, w tym dodatkowy zawodnik gra zawsze w drużynie atakującej (chodzi o to, aby druży-na atakująca ćwiczyła grę w przewadze np. po przejęciu piłki)

- dodatkowy zawodnik przechodzi do pary prze-ciwnej na sygnał trenera

Modyfikacje ćwiczenia:- rolę dodatkowego

zawodnika może pełnić trener

- drużyny mogą liczyć wię-cej zawodników, którzy mogą się zmieniać w trakcie ćwiczenia; wów-czas również dodatkowy zawodnik powinien się zmieniać

- podania między zawod-nikami można ograniczyć tylko do dwóch dotknięć piłki kijem (przyjęcia i podania) lub nawet do jednego dotknięcia

(podanie bez odbioru); jeżeli zawodnik narusza tę zasadę drużyna prze-ciwna otrzymuje rzut wolny; jeżeli dodatkowy zawodnik popełnia błąd, drużyna broniąca się otrzymuje rzut wolny, z tym, że nie może go wykonywać dodatkowy zawodnik

Uwagi do ćwiczenia:- należy akcentować

konieczność wykorzy-stywania sytuacji gry w przewadze po przejęciu podania

- dystans między zawodni-kami powinien być krótki a zawodnik przy piłce powinien mieć szansę podania piłki do przodu

- po przejęciu piłki, dru-żyna atakująca (druży-na, która przejęła piłkę) powinna być natych-miast gotowa do zmiany kierunku poruszania się i podjęcia ataku

26


27


G

G

B1

B2

A1A2

B3 B4

A3 A4

G

G

B2

B1

A3A4

A1 A2

B3 B4

Faza 1

A1

A2

A3A4

B3

B1 B2

G

A1A2

A5

A3

A4

B3B5B4

B1

B2

A4

A3

A5B1B2B3

B5

B4

A1

A2

Faza 2

Faza 3

pachołek





pachołek





Ćwiczenie 20

Cel ćwiczenia:- trening zmiany gry

obronnej na atak- trening wprowadzenia

piłki do gry przez bram-karza po wychwyceniu piłki

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy zostają po-

dzieleni na 4 grupy- jedna grupa w każdym

rogu boiska- dwóch zawodników

przed bramką przeciwną w gotowości do podjęcia obrony

- piłki w bramce- trener może dokonywać

zmian bramkarzy w trak-cie ćwiczenia

Wykonanie ćwiczenia:- pierwszych dwóch za-

wodników (A1 i A2) roz-poczynają atak na prze-ciwległą bramkę, gdzie ustawieni są obrońcy (B1 i B2); atak rozpoczyna się od przyjęcia podania od bramkarza

- gdy tylko A1 i A2 roz-poczyną atak, następni zawodnicy z tej drużyna (A3 i A4) są gotowi do obrony bramki podczas ataku zawodników B1 i B2

- gdy piłka zostanie ode-brana zawodnikom A1 i A2 przez zawodników B1 i B2, ci ostatni rozpo-czynają atak na bramkę przeciwnika; jeżeli piłka zostanie wyłapana przez bramkarza w bramce drużyny A, bramkarz drużyny B podaje kolej-ną piłkę zawodnikowi B1 lub B2

- po przeprowadzeniu ataku zawodnicy pozo-stają na stronie boiska, po której zakończyli ćwiczenie

Modyfikacje ćwiczenia:- ćwiczenie może być mo-

dyfikowane na ćwiczenie przejścia z gry obronnej do ataku gdy:

- A1 i A2 atakują w sytua-cji 2 przeciwko 0, zaś po oddaniu strzału prze-chodzą do obrony przed atakującymi B1 i B2; w takim przypadku zawod-nicy pozostają w sytuacji ataku i obrony tej samej bramki przez cały czas trwania ćwiczenia

Uwagi do ćwiczenia:- podczas wykonywania

ćwiczenia należy akcen-tować istotę zmiany gry obronnej na atak, a tak-że gotowość do podjęcia ataku, szybką zmianę kierunku poruszania się na boisku

- po przejęciu piłki lub podaniu od bramkarza zawodnicy drużyny ofen-sywnej powinni umieć „podciągnąć” grę na pole przeciwnika w taki sposób, który umożliwi zawodnikom bez piłki zajęcie pozycji bliżej bramki i pozostawać w oczekiwaniu na podanie lub oddanie strzału

- w przypadku, gdy zawodnik, który przejął podanie przeciwnika znajduje się bliżej bram-ki („wyżej” na boisku) może albo próbować stworzyć sytuację strze-lecką dla siebie, albo po-dać do tyłu (ta ostatnia możliwość niesie jednak – w takiej sytuacji – groźbę przejęcie piłki przez przeciwnika w środkowej części boiska

- zawodnicy powinni być świadomi pozycji swoich partnerów z drużyny na boisku

Ćwiczenie 21

Cel ćwiczenia:- rozwijanie u zawodni-

ków zdolności „czytania” gry i ogrywania przeciw-nika

- trening szybkiego przej-ścia z gry obronnej do ataku

- zwiększanie ilości możliwości rozegrania piłki poprzez zwiększa-nie ilości zawodników na boisku (3 na 3) oraz przez zmniejszanie ilości czasu przeznaczonego na ćwiczenie w celu wymu-szenia szybszych decyzji u zawodników na boisku

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy z dwóch linii

A i B ustawieni przy linii środkowej boiska w kie-runku bramki przeciwni-ka (zgodnie z ilustracją na rysunku)

- zawodnicy B1 i B2 przed swoją bramką gotowi do podjęcia obrony

- piłki ułożone na siatce bramki

Wykonanie ćwiczenia:1. Pierwszych dwóch

zawodników z linii A, A1 i A2 otrzymuje podanie od bramkarza i rozpo-czynają atak przeciwko B1 i B2

- gdy A1 i A2 przekracza-ją linię środkową do gry włącza się od tyłu zawodnik B3, stwarzając przewagę 2 na 3

2. gdy zawodnicy A utracą piłkę, bramkarz obroni ich strzał, albo piłka opuści boisko, atak na bramkę przeciwną roz-poczynają zawodnicy B1, B2 i B3

- wówczas A3 i A4 usta-wiają się przed bramką przyjmując rolę obroń-ców

- A1 i A2 ustawiają się kolejce zawodników przy linii środkowej

3. gdy atakujący przekro-czą linię środkową do za-wodników broniących się przyłącza się zawodnik A5, który po przejęciu piłki podejmuje wspólny atak

Modyfikacje ćwiczenia:- na początku ćwicze-

nie – dla uproszczenia i zrozumienia – może być wykonywane w systemie 2 na 2

- trzeci zawodnik może zostać wprowadzony, gdy zawodnicy zrozumieją zasady rotacji zawodni-ków i cel wprowadzenia trzeciego zawodnika do gry

Uwagi do ćwiczenia:- przeciwnik powinien

zostać ograny poprzez szybkie przejście z gry obronnej na grę ofen-sywną z sytuacją gry w przewadze

- sytuacja gry w przewa-dze tworzona jest przez zawodnika przyłączają-cego się do akcji z tyłu; zawodnik ten powinien faktycznie włączyć się do gry obronnej

- istnieją różne warianty gry w takiej sytuacji, a zawodnicy powinni być namawiani przez trenera do korzystania z włas-nych pomysłów w tym zakresie

- obrońcy powinni być gotowi do obrony, jak i do podjęcia ataku w mo-mencie przejęcia piłki

- zawodnik z tyłu powi-nien być gotowy do od-bioru piłki otwierającej rozegranie, albo też – do biegu w kierunku bramki przeciwnika, gdy tylko jego partnerzy – obrońcy przejmą posiadanie piłki

28


29


G

G

B

A2A1

B1B2

A1

A1

B2B2

B2

G

G

B1

B1B1

B2

A2

A1A1

A2

A2

A1

Faza 1

Faza 2

pachołek





pachołek





Poziom 3

Najważniejszą sprawą podczas treningów przejścia (zmiany) z gry obronnej na ofensywną jest to, że gra prowadzona w przewadze stworzonej poprzez przejęcie piłki powinna być wykorzystana jak najszybciej. Gra w przewadze stwarza sytu-ację, w której atakujący zespół dysponuje otwartą przestrze-nią, a także możliwością oddania strzału. Ta faza gry opiera się przede wszystkim na błędach przeciwnika, a więc istotna w treningu okaże się również cierpliwość. Przeciwnik nie po-winien mieć wystarczająco czasu na zorganizowanie obrony, a zarazem należy tą okoliczność wykorzystać. Gdy następuje przejęcie piłki napastnik powinien być gotowy, aby przesunąć się w kierunku bramki przeciwnika, blokując bramkarza dru-żyny przeciwnej, a także szukając możliwości oddania strzału bezpośrednio lub po odbiciu przez bramkarza. Jeżeli przeję-cie piłki następuje przez zawodnika ustawionego „najwyżej” (najbliżej bramki przeciwnika) może on zwolnić grę, pocze-kać na nadbiegających partnerów lub rozpocząć samotny atak na bramkę zakończony próbą strzału. Najlepszym wariantem jest jednak rozgrywanie piłki w sytuacji gry w przewadze (2 na 1) w strefie ofensywnej poprzez stworzenie linii podań, które spowoduje przesunięcie się obrońcy i bramkarza na jedną stronę boiska. Jeżeli obrońca jest w stanie blokować po-danie i strzał, zawodnik będący w posiadaniu piłki powinien starać się utrzymać w jej posiadaniu i wyczekiwać na wspar-cie partnerów z drużyny. Wszystkie te warianty powinny być przedmiotem treningu w środowisku zbliżonym do gry meczowej, dodatkowo w okolicznościach, w których zmiana (przeście) z gry obronnej na ofensywną nie jest oczekiwana przez zawodników.Ważną rolę odgrywa miejsce na boisku nastąpiło przejęcie piłki. Najlepszym jest oczywiście miejsce najbliżej bramki przeciwnika, a im dalej od tej bramki tym szanse na zdobycie bramki maleją.

Ćwiczenie 22

Cel ćwiczenia:- trening przechodzenia z

gry defensywnej do gry ofensywnej z wykorzysta-niem pięciu zawodników

- trening gotowości do gry ofensywnej

Organizacja ćwiczenia:- trener dzieli zawodników

na dwa zespoły lub „piąt-ki”, w których zawodnicy grają

- zawodnicy zostają ozna-czeni markerami (koszul-kami)

- oba zespoły rozstawione zostają wokół boiska, podając piłkę między zawodnikami jednego zespołu

- należy wyjaśnić zespo-łom, który z nich ma zadanie obrony bramki

Wykonanie ćwiczenia:- trener daje sygnał ataku

zespołowi wskazując kolor markerów zawod-ników

- drugi z zespołów rozpo-czyna obronę

- zespół atakujący podej-muję jedną próbę ataku; jeżeli utraci piłkę, zespół broniący może przepro-wadzić jeden kontratak

- po zakończeniu ćwicze-nia zespołu wracają do pozycji wyjściowych i czekają na sygnał trenera

- można zarządzić prze-rwę w ćwiczeniu, jeżeli będzie to konieczne

Modyfikacje ćwiczenia:- po sygnale trenera, ze-

spół atakujący gra prze-ciwko dwóm zawodnikom z zespołu broniącego się; a więc gra toczy się w systemie 5-2, pozosta-łych trzech zawodników z zespołu broniącego się opuszczają boisko

- trener może zdecydo-wać czy zawodnikami zostającymi na boisku są zawodnicy grający na pozycjach obronnych czy też zawodnicy znajdują-cy się „najniżej” na boi-sku tj. najbliżej swojej bramki

Uwagi do ćwiczenia:- w ćwiczeniu należy ak-

centować wagę momentu rozpoczęcia ataku

- nagły sygnał trenera powoduje nieprzewidzia-ną sytuację w środowisku gry

- należy wskazywać za-wodnikom, że powinni być gotowi do podjęcia ataku przeciwko or-ganizującemu obronę przeciwnikowi i wyko-rzystania sytuacji gry w przewadze

- trener powinien staran-nie dobierać moment, w którym daje sygnał do podjęcia ataku; sygnał powinien być nieocze-kiwany i w czasie, gdy zawodnicy są w różnych miejscach na boisku

Ćwiczenie 23

Cel ćwiczenia:- trening szybkiej zmiany

gry z defensywnej na ofensywną

- trening końcowej fazy przeprowadzanego ataku

- poznanie sposobów otwarcia gry po przejęciu piłki

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy ustawieniu na

pozycjach obronnych i ofensywnych

- podział zawodników może wynikać z ustawie-nia zawodników w ich „piątkach”

- dwa pachołki (słupki) ustawione przy linii środ-kowej (ok. 5 metrów od linii środkowej)

- obrońcy (A1 i B1) ustawieni na wysokości pachołków

- atakujący A2 i B2 usta-wieni w pobliżu linii środkowej

- rozpoczęcie ćwiczenia: trzech z atakujących (B2) gotowi do ataku, dwóch obrońców (A1) na drugim końcu gotowi do obrony

Wykonanie ćwiczenia:Faza 1- bramkarz podaje piłkę

do B2- B2 atakuje A1- gdy piłka przekracza

linię wyznaczoną przez pachołki, trzech ataku-jących (A1) wspierają i asystują obrońcom (A1) w celu uzyskania piłki

Faza 2- gdy zawodnicy A1 wcho-

dzą w posiadanie piłki natychmiast otwierają grę poprzez podanie do jednego z zawodników A2

- A2 atakuje przeciwko dwóm obrońcom (B1), którzy ustawieni są na przeciwległym końcu boiska

- jeżeli bramkarz obroni strzał, padnie bramka lub piłka opuści pole gry, bramkarz poda kolejną piłkę do A2

- po zakończeniu ćwicze-nia, zawodnicy mogą powtarzać ćwiczenie na tych samych pozycjach lub przemieszczać się; wówczas A1 stają się A2 i odwrotnie

Uwagi do ćwiczenia:- obrońcy podejmują tylko

akcję obronną, po czym podają piłkę otwierającą grę

- gra 3 na 2 powinna trwać nie więcej niż kilka sekund

- celem jest uzyskanie sytuacji bramkowej, zakończenie ataku i otwarcie gry na nowo

- gdy zawodnicy defensyw-ni uzyskują posiadanie piłki, powinni rozpocząć akcję ofensywną poprzez natychmiastowe podanie

- jeżeli bramkarz jest przy piłce, powinien podać piłkę do napastników lub najdalej wysuniętego zawodnika

- jeden z napastników powinien zawsze w takiej sytuacji „zejść” niżej, aby odebrać podanie od bramkarza lub obrońcy

- trener powinien ustalić z zawodnikami jak będzie wyglądało przyjęcie piłki w takiej sytuacji, gdy np. jeden napastnik znajduje się przy bandzie, drugi w środku boiska

- napastnicy powinni tworzyć linie podania poprzez ciągłe pozosta-wanie w ruchu

- napastnicy powinni znaj-dować się blisko siebie, aby stworzyć pewną linię podania; z kolei trze-ci napastnik powinien zawsze znajdować się blisko bramki przeciw-nika

30


31


pachołek





pachołek





Taktyka obronna można podzielić na trzy części: grę obro-ną w strefie ofensywnej, grę obronną w strefie defensywnej i przejście w grze z gry ofensywnej do defensywnej. Wszystkie te trzy elementy wymagają dyscypliny i organizacji. Uzyska-nie zamierzonego celu w grze wymaga też przyjęcia odpowie-dzialności i koordynacji między zawodnikami na boisku. Nie bez znaczenia są również możliwości fizyczne i umiejętności taktyczne, które pozwolą na wykorzystanie przyjętych zało-żeń w sposób najbardziej efektywny. Wybór taktyki gry zależy od trenera, który musi uwzględnić poniższe elementy.

Trzy najważniejsze cele gry obronnej to:1.Uniemożliwienie przeciwnikowi oddania strzału2.Skierowanie przeciwnika w strefę boiska, gdzie ze-spół broniący się ma przewagę3.Odzyskanie piłki i wyprowadzenie ataku

Sposoby na osiągnięcie tych celów są różnorakie i zależą od tego w jakiej części boiska toczy się gra. Zespół może wyko-rzystać technikę skierowywania gry w określone miejsce na boisku lub wywierać presję na zawodnika przy piłce w celu uzyskania piłki. Istnieją dwa systemy taktyczne: obronna strefą i każdy swego.

Gra obronna w strefie defensywnej

Poziom 1

Najważniejszą indywidualną techniczną umiejętnością w grze obronnej jest postawa zawodnika; zawodnik powinien pozo-stawać nisko, na ugiętych nogach. Kij powinien być wykorzy-stywany do przeszkadzania atakującym i blokowania podań. Elementem poddanym treningowi powinna być gotowość do przejścia z gry obronnej do gry ofensywnej. Siła fizyczna wy-magana jest przy starciach jeden na jeden, zarówno przeciw-ko zawodnikowi przy piłce jak i bez piłki. Kwestią absolutnie jasną powinno być, iż w momencie, gdy drużyna nie jest przy piłce, odpowiedzialność za obronę i grę w obranym systemie spoczywa na wszystkich zawodnikach. Tak więc, zrozumienie sposobów indywidualnego poświęcenia się w grze powinno być włączone do podstaw nauki gry w obronie, a wyjaśnienie tego elementu powinno następować na pierwszym poziomie ćwiczeń.

Poniższe umiejętności z zakresu techniki indywidual-nej powinny być włączone do ćwiczeń treningowych na poziomie pierwszym:- zmiana kierunku poruszania się na boisku- postawa zawodnika w obronie- siła (gra jeden na jeden)- wykorzystanie kija do zagrażania i przeszkadzaniu przeciwnikowi oraz przecinania jego poda

Gra obronnaĆwiczenie 24

Cel ćwiczenia:- trening obronnej posta-

wy zawodnika- ćwiczenie kontroli nad

ciałem- rozgrzewka i ćwiczenia

fizyczne

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy podzieleni w

pary- ćwiczenie nie wymaga

użycia kija do gry- w ćwiczeniu powinni

brać udział również bramkarze

Wykonanie ćwiczenia:„Łapanie za kolana”- zawodnicy zdobywają

punkty za złapanie prze-ciwnika za kolano

- zawodnicy nisko na nogach, na przedniej części stóp

„Łapanie za ramiona”- zawodnicy zdobywają

punkty za złapanie prze-ciwnika za ramię

- zawodnicy wykonują szybkie, inwazyjne ruchy w kierunku przeciwnika

„Łapanie za palce u nóg”- zawodnicy zdobywają

punkty za złapanie prze-ciwnika za palce u nóg

- zawodnicy poruszają się lekko na nogach

„Łapanie za plecy”- zawodnicy zdobywają

punkty za złapanie prze-ciwnika za plecy

- zawodnicy wykonują szybkie zwroty tułowiem

- Trener sygnalizuje zmia-ny ćwiczenia co 45-60 sekund

Uwagi do ćwiczenia:- zawodnicy powinni wy-

kazywać się aktywnością fizyczną przez cały czas trwania ćwiczenia

- trener powinien mo-tywować zawodników w czasie wykonywania ćwiczenia

- zawodnicy poruszają się w pozycji nisko na nogach, na przedniej części stóp; gotowi do poruszania się i obrotu ciałem

- zabrania się uderzania i kopania w trakcie ćwiczenia

Ćwiczenie 25

Cel ćwiczenia:- trening obrony posiada-

nia piłki- ćwiczenie pozostawania

pozycji nisko na nogach- trening gry ciałem w

celu obrony posiadania piłki

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy podzieleni w

pary- jedna piłka na każdą

parę- ćwiczenie nie wymaga

użycia kijów

Wykonanie ćwiczenia:- piłka na ziemi - jeden z zawodników

broni piłki ciałem, drugi próbuje jej dotknąć

- trener co 45-60 sekund daje sygnał do zmiany

Modyfikacje ćwiczenia:- można wprowadzić do

gry kij; w takim przy-padku piłka może się poruszać, ale w obrębie określonego pola

Uwagi do ćwiczenia:- niska postawa zawodnika- szeroko rozstawione nogi- zawodnik broniący piłki

powinien zawsze znaj-dować się między piłką a przeciwnikiem

32


33


pachołek





pachołek





Poziom 2

Po przedstawieniu zawodnikom podstawowych umiejętno-ści, można dokonać przedstawienia umiejętności z zakresu taktyki indywidualnej. W grze defensywnej w strefie ofen-sywnej najważniejszymi umiejętnościami indywidualnymi są:

- blokowanie linii podań przeciwnika- spychanie zawodnika przy piłce- krycie zawodników- krycie wolnej przestrzeni- blokowanie strzałów

Celem gry obronnej w strefie ofensywnej jest kontrolowanie gry przeciwnika i utrudnianie rozpoczęcia gry ofensywnej. Ten cel można osiągnąć poprzez spychanie zawodników lub tworzenie pressingu.Powyższe pojęcia należy przedstawić zawodnikom zanim ze-spół przystąpi do wykonywania ćwiczeń na tym poziomie.

SpychanieSpychanie oznacza zgodne z przepisami gry blokowanie, a tym samym kierowanie przeciwnika w określoną część boi-ska. Gdy przeciwnik znajdzie się w żądanym miejscu, zespół w obronie może stworzyć sytuację mającą charakter pressin-gu przez grę jeden na jeden, zmuszając w ten sposób zawod-nika przy piłce do odwrócenia się w stronę boiska lub utra-ty kontroli nad piłką. Wówczas zawodnika w obronie może wesprzeć partner z drużyny i pomóc odebrać piłkę przeciwni-kowi. Celem gry zespołu broniącego jest utrzymać przeciw-nika w strefie boiska, w której nie będzie miał dobrej pozycji strzeleckiej (w strefie obrony przeciwnika, przy bandzie, za bramką lub w rogu boiska).

PressingJeżeli piła została utracona w strefie ofensywnej lub broniący się zespół musi strzelić wyrównującą bramkę, wówczas może posłużyć się techniką pressingu. Chodzi o to, aby jeden bądź dwóch , a nawet trzech zawodników podjęło próbę uzyskania piłki poprzez stworzenie sytuacji jeden na jeden lub jeden na dwóch w strefie ofensywnej.

Zastosowanie konkretnej techniki zależy od zdolności za-wodników do „czytania” gry, sytuacji i podjęcia właściwej de-cyzji. Decyzja powinna być podjęta w zależności od przyjętej taktyki gry, przeciwnika i sytuacji na boisku. Z tego względu dwie wymienione wyżej drogi osiągnięcia celu – odzyskania piłki – powinny być przedmiotem ćwiczeń.

Ćwiczenie 26

Cel ćwiczenia:- trening wszystkich umie-

jętności taktyki indywi-dualnej w grze obronnej w strefie obrony prze-ciwnika

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy podzieleni

w trzyosobowe grupy (lub więcej – zawodnicy rezerwowi)

- w ćwiczeniu wykorzysta-na zostanie połowa boi-ska z dwoma bramkami, tak jak przedstawiono na rysunku

Wykonanie ćwiczenia:- gra 3 na 3- trener sygnalizuje zmia-

nę co 45-60 sekund- w przypadku gry z

zawodnikami rezerwo-wymi można prowadzić płynie grę ze zmianami i zrezygnować ze zmian sygnalizowanych przez trenera

Zasady taktyki gry obron-nej w strefie obronnej przeciwnika:

„Każdy swego”: każdy z zawodników ma okre-ślonego zawodnika do pokrycia (pilnowania).

„Spychanie”: gdy zespół odzyskuje piłkę, zawod-nik przy piłce powinien podać piłkę do tyłu. To stworzy szansę i czas zespołowi broniącemu na zorganizowanie się.

Pasywna gra obronna w strefie obronnej prze-ciwnika: zespół ataku-jący nie może podawać piłki do tyłu. Z tego względu broniący się zespół będzie miał jeden kierunek podania do blokowania, co oznacza, że będą musieli pozostać między przeciwnikiem a swoją własną bramką.

Zasady treningu umie-jętności taktycznych indywidualnych

„Blokowanie strzałów”: zespół atakujący musi oddać strzał po przekro-czeniu linii środkowej lub podać do zawodni-ka, który odda strzał

bez przyjęcia. Z tego względu zespół broniący powinien być gotowy do zablokowania strzału.

„Blokowanie linii podań”: zawodnik przy piłce może pozostawać przy piłce przez 3 sekundy (lub na czas dwóch do-tknięć piłki kijem) przed podaniem lub strzałem. W przeciwnym wypadku trener sygnalizuje rzut wolny dla przeciwnika

- powyższe reguły mogą być modyfikowane w zależności od sytuacji

- ostatnia zmiana może zostać rozegrana bez za-stosowania powyższych zasad, aby ustalić kiedy poszczególne reguły mają wpływ na grę oraz czy zawodnicy przyswoili sobie materiał szkole-niowy

- zawodnicy młodsi lub mniej doświadczeni nie powinni ćwiczyć więcej aniżeli jedną lub dwie techniki w czasie jedne-go zadania treningowego

Modyfikacje ćwiczenia:- trener może wpro-

wadzić inne warianty tego ćwiczenia według własnego uznania mając na uwadze umiejętności zawodników lub taktyki, która jest przedmiotem treningu

Uwagi do ćwiczenia:- trener powinien dokład-

nie wyjaśnić jaki cel przyświeca wprowadze-niu określonych reguł w tym ćwiczeniu, tak aby zrozumieli znaczenie tego dla wykonywanego ćwiczenia

- jeżeli zawodnikom nie zostanie wyjaśniony powód wprowadzenia określonych reguł w danym ćwiczeniu, mogą czuć się sfrustrowani, a nawet utracić motywa-cję do jego wykonywania (zwłaszcza w przypadku zawodników młodszych)

- trener może zadawać pytania kontrolne za-wodnikom w trakcie i po wykonaniu ćwiczenia, sprawdzające czy rozu-

mieją cel ćwiczenia- zawodnicy powinni umieć

przenieść cel tego ćwi-czenia do środowiska gry rzeczywistej

- zawodnicy powinni być motywowani do gry według ustalonych reguł, których należy ściśle prze-strzegać

34


35


B2

A2

B1 A1

A1B1

B2A2

Faza 1

Faza 2

100 %

75 %

50 %

pachołek





pachołek





Ćwiczenie 27

Cel ćwiczenia:- trening podwajania

(dublowania) ilości za-wodników w strefie gry

- w przypadku zawodni-ka przy piłce – trening obrony posiadania piłki i markowania (symulowa-nia) zagrań

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy podzieleni na

dwie grupy; w każdej ta sama ilość zawodników

- zawodnicy z każdej grupy tworzą dwie linie na linii środkowej, każda grupa zwrócona w stronę własnej bramki; obrońcy (B), napastnicy (A)

- napastnicy przy piłce

Wykonanie ćwiczenia:- A1 przejmuje piłkę,

biegnie w kierunku bramki i strzela

- bramkarz broni i wyrzu-ca piłkę do rogu boiska

- B1 biegnie za piłką i przejmuje ją

- A1 i A2 dobiegają do B2 dublując go w rogu boiska

- B1 próbuje bronić piłki lub dryblować z rogu boiska w kierunku B2 lub podaje do B2, który przesuwa się do bandy w celu asysty B1

- B1 i B2 grają grę 2-2 z A1 i A2 na małej przestrzeni (kwarta boiska)

- zawodnik przy piłce musi wykonać markowanie podania przed samym podaniem piłki do partnera z drużyny lub strzałem

- B1 i B2 bronią i próbują przejść z piłką przez linię środkową, a A1 i A2 próbują oddać strzał

- jeżeli obrońcy zdołają przejść z piłką przez linię środkową lub na-pastnicy zdołają oddać strzał, kończy się wyko-nanie ćwiczenia

- jeżeli nie pojawia się rozwiązanie w grze, tre-ner sygnalizuje zmianę po 45-60 sekundach

- po zakończeniu ćwicze-nia zawodnicy zamienia-ją się miejscami

Modyfikacje ćwiczenia:- ćwiczenie może być

wykonywane w systemie 2-2, wówczas zawodnik przy piłce musi wyko-nać markowanie, przed faktycznym podaniem do partnera

- ćwiczenie może być dobrym sposobem na rozgrzewkę bez bram-karza

Uwagi do ćwiczenia:- należy wskazywać za-

wodnikom podobieństwa między ćwiczeniem a grą rzeczywistą

- A1 staje się najdalej wy-suniętym zawodnikiem po oddaniu strzału

- A2 asystuje A1 w grze obronnej w strefie obro-ny przeciwnika

- B1 próbuje wygrać sytuację 2 – 1 poprzez obronę piłki i podanie do B2

- B2 próbuje odebrać podanie i przejść z piłką przez linię środkową boiska

- jeżeli B2 wejdzie w posiadanie piłki, A1 i A2 powinni próbować ograć B2 i odzyskać posiadanie piłki

- jeżeli A1 i A2 uzyska posiadanie piłki, B1 i B2 powinni próbować powstrzymać go przed oddaniem strzału, po-przez zdublowanie go, blokowanie linii podania, a następnie oddanie strzału

- również A1 i A2 muszą wykonać markowa-nie przed faktycznym podaniem lub strzałem, co pozwoli B1 i B2 na zdublowanie zawodnika przy piłce (ta sytuacja symuluje obronę w stre-fie obronnej)

Poziom 3

Obronę w strefie ofensywnej (strefie obrony przeciwnika) można podzielić na dwie kategorie: obronę strefową i każ-dy swego. W pierwszym przypadku poruszanie się zespołu atakującego jest zdeterminowane przez ruch zawodników drużyny przeciwnej. Zwykle taktyka zespołu broniącego się jest mieszanką obu tych kategorii, tak więc wiele zależy od samych zawodników, tj. w którym momencie i w jakiej sy-tuacji na boisku dać pierwszeństwo grze obrony strefą czy też systemem „każdy swego”. Oba rozwiązania taktyczne mogą być wykorzystywane przy zastosowaniu spychania przeciwni-ka czy też pressingu, ale najważniejszą rzeczą jest przekazanie zawodnikom wiedzy o różnicach pomiędzy tymi dwoma ro-dzajami taktyki oraz wskazanie kiedy ich używać.

Obrona strefowaTechnika obrony strefowej polega na zorganizowaniu w okre-ślonej formacji takiej jak 1-2-2, 2-1-2 czy 2-2-1 (rozpoczy-nając od graczy ofensywnych, tak więc np. formacja 1-2-2 oznacza grę wysuniętym napastnikiem, skrzydłowymi i dwo-ma obrońcami). Należy podkreślić, iż zorganizowana obrona może być prowadzone wówczas, gdy zespół dysponuje odpo-wiednim czasem. 1-2-2 może przejść w 2-2-1 i odwrotnie w zależności od sytuacji.

Gra obronna w strefie ofensywnejGra tego rodzaju może mieć charakter wysoki (100%), średni (75%) i pasywny (50%) w zależności od ocze-kiwanego poziomu intensywności gry. Charakter ten wskazuje poziom na boisku, gdzie zespół broniący się zamierza przejąć piłkę i rozpocząć atak. Im „wyżej” na-stąpi przejęcie piłki, tym większa szansa na zdobycie bramki. Określenie procentowe wskazuje na pozycję najdalej wysuniętego zawodnika drużyny broniącej się w strefie obrony przeciwnika. Z kolei przestrzeń do na-stępnej strefy procentowej wyznacza obszar, w którym powinno nastąpić przejęcie piłki.

Wysoka gra obronna (100%) oznacza stworzenie sil-nej presji w strefie ataku w celu odzyskania piłki na-tychmiast po jej utracie. Inną przyczyną stosowania tej taktyki jest sytuacja, w której zespół dąży do zdobycia bramki wyrównującej albo gdy gra ze słabszym prze-ciwnikiem.Średni poziom gry obronnej (75%) jest wykorzysty-wany w grze z równym przeciwnikiem. W przypadku utraty piłki w strefie ataku, gdy przeciwnik swobodnie kontroluje piłkę, poziom 75% jest najlepszym miej-scem do zorganizowania obrony. Ten obszar stanowi również doskonałe miejsce do stosowania agresywnego pressingu i blokowania podań przeciwnika.Pasywna gra obronna (50%) jest techniką stosowaną w grze z lepszym przeciwnikiem. Obrona jest zorga-nizowana we własnej strefie obronnej, a jej celem jest zepchnięcie przeciwnika do jednej, bądź drugiej bandy, blokowanie linii podań piłki oraz blokowanie strzałów. Zespół broniący się głównie opiera się na przerywaniu akcji przeciwnika w celu uzyskania posiadaniu piłki i wyprowadzeniu ataku.Poziom gry powinien różnić się w zależności od sytua-cji. Zawodnicy powinni podejmować decyzję jak pro-wadzić grę, w zależności od przyjętej taktyki zespołu.

36


37


A1

A2 A3

A4A5

A1

A2 A3

A4

A5

A5

A4 A3

A2

A1

Rysunek 1

Rysunek 2

Rysunek 3

pachołek





pachołek





A5 A4

A3

A2 A1

A5

A4

A3

A2A1

A5

A4

A3A2

A1

Rysunek 1

Rysunek 2

Rysunek 3

1-2-2Formacja 1-2-2 może być stosowana w grze polegającej na spychaniu gry przeciwnika bądź tworzeniu pressingu. Jeżeli celem rozgrywki jest zepchnięcie zawodnika, zadaniem za-wodnika bez piłki jest ograniczyć pole gry przeciwnika i blo-kować możliwe linie podania piłki. Z tego względu zawodnik przy piłce powinien zostać zmuszony do przesunięcia się w kierunku tej części boiska, w której broniący się zespół jest silniejszy lub tam, gdzie możliwości oddania strzału są mniej-sze (rysunek 1). Zwykle, gdy najdalej wysunięty napastnik (A1) kieruje się na zawodnika przy piłce, np. przy bandzie po lewej stronie, lewy skrzydłowy powinien podciągnąć swoja pozycję w górę, aby wspólnie z A1 zdublować zawodnika przy piłce (rysunek 2). Prawy skrzydłowy na „słabszej” części (A3) pokryje wówczas część środkowa boiska i powstrzyma zawod-nika przy piłce od skierowania tam piłki podaniem. Obrońcy (A4 i A5) stanowią wsparcie dla tej techniki obrony, powinni pozostać w pogotowiu i śledzić ruch przeciwnika w strefie obrony, ewentualnie rozważyć krycie indywidualne. Innym wariantem mogłoby być zdublowanie zawodnika przy piłce przez A2 i obrońcę A4 podczas gdy napastnik A1 kryłby śro-dek boiska, z kolei prawoskrzydłowy A3 cofnąłby się zabez-pieczając środek boiska i pozostając przed bramką. Obrońca po „słabszej” stronie A5 będzie stanowił wsparcie dla dublu-jących zawodnika z piłką poprzez pokrycie pola przy bandzie (rysunek 3).Jeżeli celem gry jest stworzenie pressingu, wysunięty napast-nik atakuje zawodnika przy piłce zmuszając go do odwrócenia się w stronę bandy, a tym samym wymuszając na nim niecel-ne podanie. To oznacza, że skrzydłowi będą musieli blokować linie podań i utrzymywać niewielką odległość od napastni-ka. Podobnie obrońcy powinni wspierać napastników pozo-stając w gotowości do przejęcia niecelnej piłki lub podania. W przypadku, gdy drużyna stosuje pressing, powinien być utrzymywany poziom 100%. Możliwe jest również rozpoczę-cie pressingu przy poziomie 75%, a następnie podciągnięcie gry do góry do 100%. Wysoki pressing powinien być również stosowany w sytuacjach utraty piłki w strefie obrony przeciw-nika; chodzi wówczas o szybkie odzyskanie utraconej piłki. Oczywiście decyzja czy zastosować wysoko pressing, czy też wycofać się zależy od samych zawodników, sytuacji na boisku i przyjętej taktyki zespołowej.

2-1-2Ten rodzaj formacji może także wykorzystywać technikę spychania lub pressingu. Jeżeli chodzi o technikę spychania zawodnika, formacja wówczas zmienia się w 1-2-2, w której skrzydłowy po „silnej” stronie staje się wysuniętym napast-nikiem i spycha zawodnika przy piłce w kierunku „słabej” strony. Gra kontynuowana będzie w formacji 1-2-2.Zwykle ten rodzaj formacji wykorzystywany jest w celu stwo-rzenia bardziej agresywnego pressingu na przeciwniku przez dwóch pomocników. Skrzydłowi (A1 i A2) wymuszają na za-wodniku przy piłce popełnienie błędu poprzez blokowanie linii podań (rysunek 1). Środkowy napastnik (A3) blokuje środek boiska i przejmuje w tym rejonie piłki przeciwnika. Wówczas drużyna atakująca jest zmuszona cofnąć jednego obrońcę, aby można było wyprowadzić atak (rysunek 2). Pił-ka jest kierowana do bocznej bandy, za którą podąża prawy pomocnik (A1) stwarzając pressing na zawodniku przy piłce, podczas gdy po „słabszej”, lewej stronie zawodnik A2 bloku-je linie podań poprzez krycie drugiego obrońcy przeciwnika. Obrońcy drużyn broniącej się wspierają grę poprzez podciąg-nięcie gry „wyżej” na boisku. Obrońca po „silnej” stronie kieruje się do zawodnika przy piłce, natomiast obrońca po „słabszej” stronie zabezpiecza pole przed bramką. Zawodnik A3 w dalszym ciągu pozostaje na środku boiska.Jeżeli piłka zostanie skierowana do bandy (rysunek 3) skrzyd-łowy (A1) powinien podążać za piłką, podobnie jak boczny obrońca z tej samej strony boiska (A4). Środkowy napastnik (A3) blokuje linie podań w środku, podczas gdy A2 kieruje się przed bramkę dla wsparcia obrony. „Najniższy” (najdalej cofnięcy) obrońca (A5) kryje najdalej wysuniętego napastni-ka drużyny przeciwnej.

38


39


A1A2

A3 A4

A5

A1

A2

A3

A4A5

A5

A4A3

A2

A1

Rysunek 1

Rysunek 2

Rysunek 3

Pic 1 Pic 2

pachołek





pachołek





2-2-1Formacja 2-2-1 wykorzystywana jest zwykle bądź przeciwko słabszemu przeciwnikowi, bądź w sytuacji, gdy zespół zmu-szony jest do tworzenia pressingu na przeciwniku w celu przejęcia piłki i oddania strzału. Skrzydłowy na „silniejszej” stronie boiska - A1 atakuje za-wodnika przy piłce (rysunek 1). Jeżeli piłka zostanie podana wzdłuż bandy do przodu (rysunek 2), zawodnik skrzydłowy (A1) i boczny obrońca (A3) zaatakują zawodnika przy piłce, gdy będzie próbował przesuwać się do przodu. Skrzydłowy po „słabszej” stronie (A2) zabezpiecza środek boiska, a bocz-ny obrońca stanowi wsparcie dla pozostałych zawodników. Zawodnik A5, jako „najniżej” ustawiony, zabezpiecza pole przed bramką. Wszystkie możliwości podań do środka boiska powinny być blokowane, ale w przypadku, gdy przeciwnik zdołałby jednak podać piłkę w tym kierunku (rysunek 3), zawodnika przy pił-ce powinien zaatakować boczny obrońca ze „słabszej” strony (A4). Zawodnik najbliżej bramki (A5) kryje najdalej wysu-niętego napastnika przeciwnika, natomiast drugi z bocznych obrońców (A3) blokuje poruszanie się zawodników atakują-cych po swojej stronie. Najdalej wysunięci zawodnicy A1 i A2 przecinają linie podań do obrońców poprzez krycie „każdy swego”. Jeżeli celem gry jest zepchnięcie przeciwnika, skrzydłowy po „silnej” stronie skieruje się do zawodnika przy piłce, a dalej sytuacja powinna rozwijać się tak jak w przypadku gry forma-cją 1-2-2. Jednakże w takim przypadku procentowy poziom obrony na boisku jest wyższy i bardziej agresywny. Zawod-nicy w drugiej linii nie powinni zostawiać przestrzeni, która dzieliłaby ich od napastników a przez to tworząc okazję dla przeciwnika. Powinni być w ciągłej gotowości do przejęcia utraconej piłki lub odbioru piłki uzyskanej przez własnych napastników. Z kolei jeżeli piłka minie linię obrony wysu-niętych napastników, powinni być gotowi do przyjęcia ataku przeciwnika. Ostatni obrońca (libero) powinien zabezpieczać strefę obrony poprzez, po pierwsze, poprzez kontakt wzro-kowy z wysuniętym napastnikiem przeciwnika, a po drugie, w sytuacji, gdy piłka przekroczy linię środkową poprzez jego krycie.Jednym z wielu czynników mających wpływ na taktykę gry w obronie w strefie obrony przeciwnika jest sposób w jaki zespół atakujący jest zorganizowany. Jeżeli przeciwnik rozpo-czyna grę w formacji trójkąta, broniący się zespół zastosuje taktykę wysuniętego napastnika. Gdy atakujący grają dwoma obrońcami, rekomendujemy grę dwoma napastnikami.Innym czynnikiem mającym wpływ na decyzje taktyczne jest poziom umiejętności przeciwnika. Jeżeli przeciwnik jest słabszy, pressing powinien być intensywniejszy, zaś sposób gry – obliczony na uzyskanie piłki – powinien być bardziej agresywny. Ten efekt można osiągnąć również poprzez krycie każdy swego. Jeżeli przeciwnik jest równorzędny lub silniejszy taktyka obronna powinna być bardziej pasywna i powinna polegać na spychaniu przeciwnika do bocznych band. Zespół broniący powinien unikać sytuacji, w których byłby ogrywany przez zawodników przeciwnika w akcjach indywidualnych.

Obrona każdy swegoDrugim typem gry obronnej jest obrona każdy swego, która polega na tym, że każdy zawodnik drużyny bronią-cej się pilnuje (kryje) tylko jednego zawodnika drużyny atakującej. Zwykle obrońcy kryją skrzydłowych, środkowy napastnik pilnuje środkowego napastnika, zaś skrzydłowi kryją obrońców zespołu atakującego. Obrona każdy swego zależna jest od poruszania się zawodników drużyny ata-kującej, z tego względu wymaga dużego nakładu siły ze strony broniących się.Obrona każdy swego może być również wykorzystywana łącznie z obrona strefową. Ten rodzaj systemu jest reko-mendowany szczególnie w grze w określonych obszarach boiska np. przed własną bramką. Jeżeli zespół broniący się zmierza do stworzenia intensywnego pressingu w obro-nie, wysunięci obrońcy korzystają z techniki gry obronnej każdy swego w celu blokowania wszelkich możliwych linii podziału i wymuszeniu błędu na zawodniku przy piłce. Obrońcy powinni utrzymywać jeden poziom pokrycia boiska i utrzymywać kontakt wzrokowy z napastnikami.Niezmiernie ważną rzeczą w systemie obrony każdy swego jest to, aby zawodnicy pilnujący poruszali bardzo blisko zawodników pilnowanych. Ewentualna zmiana pilnowa-nego zawodnika powinna następować na podstawie obo-pólnego porozumienia między zawodnikami.

Ćwiczenie 28

Cel ćwiczenia:- trening obrony strefowej- trening różnych zespo-

łowych formacji obron-nych

- trening poruszania się w formacji

Organizacja ćwiczenia:- po pięciu zawodników na

każdej ze stron- zespół broniący się bez

kijów (lub kije trzymane łopatką do góry) w celu podkreślenia konieczno-ści poruszania się, gry ofensywnej i uniknięcia uderzania kijami

- ćwiczenie może rozpo-cząć drużyna atakująca z własnego rogu boiska poprzez wybicie rzutu wolnego lub podanie bramkarza do rogu boiska po obronie strzału przez broniący się zespół

Wykonanie ćwiczenia:- zespół broniący się

organizuje się na swojej połowie w zależności od obranej taktyki

- gdy zawodnicy nie używają kijów, powin-ni starać się blokować podania jedynie poprzez własny ruch na boisku

- trener może przerwać ćwiczenie w dowolnym momencie i ponownie ustawić zawodników na wyjściowych pozy-cjach w przypadku, gdy zawodnicy poruszają się niezgodnie z założeniami taktycznymi

-trener może określać poziom procentowy obszaru objętego grą obronną

- trener sygnalizuje czas trwania akcji

Modyfikacje ćwiczenia:- gdy zawodnicy nauczą

się swoich ról i obo-wiązków, można im powierzyć decyzję co do wyboru taktyki; w takim przypadku rodzaj formacji i poziom wy-sunięcia gry na boisku powinny być określane przez najdalej wysu-

niętego napastnika; ten ostatni może wydawać słowne instrukcje w tym zakresie

Uwagi do ćwiczenia:- zespół atakujący nie

powinien przeprowadzać natychmiastowego ataku po wejściu w posiadanie piłki

- należy jasno wyjaśniać zawodnikom, która for-macja jest przedmiotem ćwiczenia

- w ćwiczeniu celem nadrzędnym jest utrzy-mywanie właściwej formacji i kontrola gry przeciwnika poprzez poruszanie się na boisku i krycie pola gry, a nie przejmowanie piłki

40


41


pachołek





pachołek





Gra obronna w strefie obronnej

Ćwiczenie 29

Cel ćwiczenia:- trening gry obrony stre-

fowej- trening różnych zespoło-

wych formacji obronnych- trening poruszania się w

formacji

Organizacja ćwiczenia:- pięciu zawodników po

każdej ze stron - piłki w bramkach

Wykonanie ćwiczenia:- bramkarz wyrzuca piłkę

do rogu boiska- napastnik zespołu ataku-

jącego podejmuje piłkę i wykonuje rundę wokół własnej bramki, zanim rozpocznie przeprowa-dzenie ataku

- za każdy razem, gdy zespół broniący przejmie piłkę, zawodnicy ataku-jący mogą rozpocząć ak-cję po przeprowadzeniu piłki za własną bramką

- trener sygnalizuje zmia-ny co 45-60 sekund

Modyfikacje ćwiczenia:- ćwiczenie może być

rozpoczynane w sposób, który przedstawia rysu-nek poniżej; broniący znajdują się 5 metrów od bramki, zaś zespół atakujący 8 metrów od bramki, piłkę podaje bramkarz do najbliższe-go zawodnika

Uwagi do ćwiczenia:- wszyscy zawodnicy po-

winni mieć świadomość, która z formacji jest wykorzystywana

- na początku używane formacje mogą być określane przez trenera,

następnie, gdy zawod-nicy będą w stanie po-dejmować sami decyzje, należy im ją pozostawić

- w ćwiczeniu ważny jest ruch zawodników

- wysunięty zawodnik powinien determinować intensywność i poziom procentowy objęcia boiska grą obronną

- w ćwiczeniu przedmio-tem treningu powinny być różne stopnie inten-sywności gry

- należy wskazywać zawodnikom, iż dystans między liniami zawodni-ków w zespole bronią-cym się nie może być zbyt duży; gdy zawod-nicy z przodu przejmą piłkę, a nie mają blisko partnerów, którym moż-na podać piłkę, ten styl gry nie ma sensu

Podstawowe zasady gry obronnej w strefie obrony przeciwnika:

1. Kierować (spychać) zawodnika przy piłce do stre-fy, w której zespół broniący się jest silniejszy. W ten sposób zespół posiada kontrolę nad grą, nawet nie posiadając piłki.

2.Zespół musi działać razem. Zawodnicy muszą poru-szać się na boisku w taki sposób, aby dystans między nimi nie był zbyt duży. W przypadku stosowania in-tensywnego pressingu wobec obrońców przeciwnika cały zespół musi uczestniczyć w grze, w przeciwnym razie gra wysuniętego napastnika nie ma znaczenia.

3.Wsparcie wysuniętego napastnika. Wysunięty na-pastnik potrzebuje wsparcia ze strony kolegów na wypadek, gdyby został ograny przez zawodników przeciwnika. Chodzi w tym przypadku o grę z zasto-sowaniem intensywnego pressingu. W klasycznym przypadku napastnik cofa się i kieruje (spycha) za-wodnika przy piłce do środka boiska, a wówczas nie istnieje ryzyko ogrania.

4.Nie faulować zawodnika przy piłce – prowadzi to do rzutu wolnego. To powoduje utratę kontroli nad sytuacją na boisku i stwarza możliwość rozpoczęcia gry przez przeciwnika.

5.Unikać kierowania (spychania) zawodnika przy pił-ce za swoją bramkę.

6.Nie można zapominać o technice. Napastnik sto-sujący pressing wobec zawodnika przy piłce musi utrzymywać niską pozycję ciała, pozostawać w cią-głym ruchu i utrzymywać łopatkę kija na boisku.

Poziom 1Jak tylko piłka minie najdalej wysuniętego zawodnika zespo-łu broniącego się, rozpoczyna się faza gry obronnej w strefie obronnej. Również pasywna gra obronna w strefie obronnej przeciwnika jest faktycznie grą w strefie obronnej zespo-łu broniącego się. Różnica polega jednak na tym, że w tym przypadku najdalej wysunięty zawodnik jest w dalszym ciągu między piłką a bramką.Cele obrony powinny być jasno przedstawione zawodnikom w trakcie wyjaśniania założeń taktycznych. Należy akcento-wać, iż obrona polega na współpracy, dyscyplinie i poświę-ceniu. Gdy zawodnicy zdadzą sobie z tego sprawę, łatwiej będzie motywować zawodników do nauki techniki indywi-dualnej wykorzystywanej w taktyce obronnej.Umiejętności techniki indywidualnej wymaganych w grze obronnej są w zasadzie takie same jak w grze obronnej w strefie ofensywnej. Postawa nisko na nogach i zdolność do blokowania podań i strzałów, używanie kija i ciała do prze-szkadzania przeciwnikowi w strzeleniu bramki. Do treningu tych elementów na tym poziomie sięgnąć należy do ćwiczeń w rozdziale Gra obronna w strefie ofensywnej, Poziom 1.

Poziom 2

Najważniejsze umiejętności, które należy opanować bez względu na rodzaj przyjętej taktyki:- kierowanie (spychanie) zawodnika przy piłce w okre-

ślone miejsce na boisku- blokowanie linii podań i strzałów- tworzenie przestrzeni do gry przed bramką i w środ-

ku boiska- obrona każdy swego- dublowanie zawodnika drużyny przeciwnej- gotowość do podjęcia ataku

Gra obronna prowadzona przeciwko zawodnikom bez piłki jest o tyle istotna, że zwykle to właśnie zawodnicy bez piłki są najbardziej niebezpiecznymi zawodnikami w drużynie ataku-jącej. Z drugiej strony poruszanie się bez piłki jest znacznie łatwiejsze, aniżeli z piłką. Zawodnikom należy przypominać, aby zachowywali kontakt wzrokowy z zawodnikami przeciw-nika, a nie jedynie obserwowali piłkę, jak to się często zdarza wśród graczy młodszych lub dzieci. Akcentować należy również gotowość do ataku. Gdy zespół atakujący traci piłkę, następuje moment, w którym istnieje możliwość przeprowadzenia ataku. Wówczas dobrze by było gdyby napastnicy mieli palce u nóg skierowane w kierunku bramki przeciwnika.

Ćwiczenie 30

Cel ćwiczenia:- trening gry obronnej

w sytuacji dwóch na jednego

- trening kierowania (spy-chania) zawodnik przy piłce

- trening blokowania linii/obrony każdy swego

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy ustawieni w

trzech liniach (kolej-kach)

- dwie linie napastników w rogach boiska i jedna złożona z obrońców za bramką

- dwa łupki (pachołki) ustawione w pobliżu linii środkowej boiska

Wykonanie ćwiczenia:- obrońca B1 podaje piłkę

do jednego z napastni-ków A1 pozostających w ruchu

- B1 porusza się przed bramką gotowy do obrony

- A1 z piłką i A2 bez piłki biegną naokoło pachoł-ków i atakują B1

- po wykonaniu ćwiczenia zawodnicy zmieniają się zgodnie z ruchem wskazówek zegara; A1 wykonuje rolę A2, A2 – B1, natomiast B1 staje się A1

Modyfikacje ćwiczenia:- obrońcy mogą rozpoczy-

nać ćwiczenie ze środka boiska

- obrońca wykonuje lekki strzał na bramkę, po wyłapaniu piłki bramkarz podaje ją do jednego z napastników

Uwagi do ćwiczenia:- trener może określać

rolę obrońcy tj. czy ma blokować linię podań i pozostawać między na-pastnikami, czy pilnować (kryć) zawodnika bez piłki, czy też kierować (spychać) zawodnika

przy piłce do bandy i blokować strzał

- jeżeli zawodnik przy pił-ce zbliży się do bramki obrońca blokuje strzał

Zobacz również ćwiczenia nr 26 i 27

42


43


B2A2

A1

Ćwiczenie 30

Strefa obrony

Gra każdy swego

a)

b)

c)

pachołek





pachołek





Poziom 3Osiągnięcie celów stawianych obronie w strefie obronnej za-leży od sytuacji na boisku i umiejętności zespołu atakującego i broniącego się. Te elementy należy brać pod uwagę podczas dokonywania wyboru taktyki.Wypracowanie uniwersalnej i zwartej taktyki w strefie obron-nej powoduje proces ten staje się łatwiejszy dla zawodników do nauki i stosowania. Zawodnicy muszą ufać sobie na boi-sku nawzajem, a także obranej uprzednio taktyce. Każdy z zawodników powinien mieć świadomość zadań partnerów na boisku, bez względu na miejsce gdzie znajduje się piłka.Zawodnicy powinni unikać faulowania przeciwnika, które zazwyczaj prowadzą do rzutów wolnych, a wówczas przeciw-nika ma okazję odwrócić grę w stronę bramki. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy zawodnicy broniący się starają się odebrać piłkę zbyt agresywnie. Zdecydowanie lepszym wa-riantem gry jest spychanie (kierowanie) zawodnika przy piłce do bocznej bandy i blokowanie jego podań, a w końcu wyzy-skiwanie błędów, które w końcu popełni.Te same rozwiązania taktyczne wykorzystuje się w grze obronnej w strefie obronnej. Również generalne zasady takie jak spychanie (kierowanie) i pressing są takie same z tym, że dystanse są krótsze. Należy pozostawiać mniej czasu i miejsca przeciwnikowi niż w strefie ofensywnej

Strefa obronyGdy zawodnicy kryją pewien obszar pola gry w strefie obron-nej, wówczas mamy do czynienia z obroną strefową. Ten rodzaj obrony jest zwykle prowadzony w formacji Dice 5. Obrońcy kryją pole przed bramką i rogi boiska, pomocnik – środek pola, skrzydłowi napastnicy – odpowiednie pola po-niżej linii środkowej boiska.

Gra każdy swegoGra obronna każdy swego opiera się ma kryciu jednego, i tego samego zawodnika drużyny atakującej przez zawodnika drużyny broniącej się. Generalnie chodzi o to, aby poprzez pressing tworzony na zawodniku przy piłce wymuszać jego błąd przy podaniu piłki, a z drugiej strony przeciwdziałać przyjęciu piłki przez zawodników przeciwnika pozostających bez piłki.

Dice 5

Dice 5 jest najbardziej popularną formacją wykorzystywa-ną w grze obronne w strefie defensywnej. Część środkowa jest zawsze pilnowana przez zawodnika, zwykle środkowego napastnika, a gdy zespół broni się w strefie ofensywnej sy-stemem 2-1-2, wówczas łatwo jest zorganizować obronę we własnej strefie obronnej. W wersji pasywnej Dice 5, zespół kryje określone pole gry w strefie obronnej. Zawodnicy kierują (spychają) przeciwnika przy piłce w mniej niebezpieczną strefę boiska i wyczekują na błąd przeciwnika. W wersji bardziej aktywnej Dice 5, zawod-nicy kierują (spychają) przeciwnika przy piłce do określonej części boiska i dublują go. W tym ostatnim przypadku jeden z zawodników drużyn przeciwnej pozostaje bez krycia, jed-nakże jest to zazwyczaj obrońca po „słabszej” stronie boiska.

Gdy dublowany zawodnik przeciwnika jest:a)W rogu boiska:- obrońca po „silnej” stronie boiska atakuje i spycha zawod-

nika przy piłce do rogu boiska- środkowy napastnik asystuje obrońcy- obrońca ze „słabszej” strony pilnuje pola przed bramką; jest

gotowy do podjęcia ataku w przypadku przejęcia piłki; jed-nakże pozostawia atakującego obrońcę bez krycia

- napastnik po „silnej” stronie przesuwa się w kierunku rogu wzdłuż boiska tworząc linię podania w przypadku uzyska-nia piłki; jest gotowy do ataku

b) przy bocznej bandzie:- skrzydłowy po „silnej” stronie spycha przeciwnika przy piłce

do bandy- obrońca po „silnej” stronie przesuwa się w kierunku spycha-

nego przeciwnika, aby zdublować przeciwnika- środkowy napastnik przesuwa się w pobliże zawodników

tworząc linię podania, gotowy na przejęcie piłki i przepro-wadzenie ataku

- obrońca ze „słabszej” strony pilnuje pola bramkowego, utrzymuje kontakt wzrokowy z przeciwnikiem

- skrzydłowy po „słabszej” stronie przesuwa się w kierun-ku piłki, obserwuje przeciwnika z zamiarem blokowania ewentualnych podań, jest gotowy do podjęcia ataku

c) za bramką:- obrońcy dublują zawodnika przy piłce- środkowy napastnik pilnuje pola bramkowego- skrzydłowi przesuwają się w kierunku bramki pilnując za-

wodników przeciwnika i blokując strzały, w razie przejęcia piłki próbują tworzyć linie podań wzdłuż bocznych band

- zdublowanie przeciwnika za bramką musi przynieść ocze-kiwany rezultat, w przeciwnym razie przeciwnik będzie na polu bramkowym grał w przewadze

- jeżeli dublowanie się nie powiedzie, a piłka zostanie zagrana na pole bramkowe, wówczas rola napastników jest kluczo-wa; blokują, kryją zawodników i czyszczą pole

Szybkość i czas zdublowania przeciwnika jest niezmiernie ważny, bez względu na to, gdzie – tym kosztem – powstaje sytuacja gry w przewadze przeciwnika. Przeciwnik przy piłce nie może oddać piłki. Wszystkie linie podań muszą być za-blokowane, tak aby przeciwnik musiał podjąć drybling albo nawet zmuszony był do odwrócenia się w kierunku boiska. Dublujący zawodnicy powinni wykorzystać do przejęcia pił-ki każde najmniejsze zawahanie przeciwnika, np. przełożenie piłki na backhand. Nie ma jednak sensu prowadzenie akcji, gdy przeciwnik przy piłce ma możliwość podania do part-nerów na boisku. Z tych względów waga szybkości i czasu prowadzenia akcji powinna być akcentowana w treningu tego elementu.Po przejęciu piłki najlepszym rozwiązaniem jest szybkie poda-nie w celu wyprowadzenia kontrataku. Z tego względu musi zostać stworzona co najmniej jedna linia podania w okolicy prowadzonej akcji. Linie podań zaznaczone zostały strzałka-mi na rysunkach.

44


45


Przykład 1

Przykład 2

Przykład 3

a)

b)

c)

pachołek





pachołek





1-2-2Ten rodzaj formacji nie jest często wykorzystywany w strefie obronnej. Ryzyko bowiem leży w tym, że w takiej formacji środek boiska pozostaje bez pokrycia przez broniącą się dru-żynę. Spychając przeciwnika wysunięty zawodnik zespołu bronią-cego się kieruje go w stronę bandy bocznej boiska, blokuje linie podań do obrońców drużyny atakującej (rysunek 1). Skrzydłowi blokują linie podań wzdłuż bandy i do środka boiska. Skrzydłowy po „silniejszej” stronie kieruje się do zawodnika przy piłce poprzez blokowanie linii podania do środka boiska. Skrzydłowy po „słabszej” stronie kryje środka pola gotowy do przejęcia piłki. Obrońcy podążają za przeciw-nikiem przy piłce do rogu boiska, ale nie za bramką (rysunek 2). Jeżeli przeciwnik porusza się za bramką obrońcy blokują linie podań na pole bramkowe unikając zderzenia z bramka-rzem. (rysunek 3). Pole bramkowe musi być ściśle pilnowane. Zawodnicy broniący się powinni obserwować przez cały czas zawodników przeciwników poruszających się bez piłki.

Gdy dublowany zawodnik przeciwnika jest:a)W rogu boiska:- obrońca po „silnej” stronie i odpowiedni skrzydłowy dublu-

ją przeciwnika przy piłce- wysunięty napastnik przesuwa się w kierunku bandy, aby

po uzyskaniu piłki (podanie) rozpocząć atak

- obrońca ze „słabej” strony pilnuje (kryje) pola bramkowego obserwując zawodników przeciwnika

- skrzydłowy po „słabej” stronie pilnuje (kryje) środek boiska gotowy, aby blokować podania w kierunku środka boiska, przejmować podania i podejmować atak

- zawodnicy broniący się powinni obserwować ruch przeciw-nik na boisku

Przy bandzie– wysunięty napastnik kieruje się do przeciwnika przy piłce - odpowiedni skrzydłowy przesuwa się w kierunku bandy i

blokuje zawodnika przy piłce- wysunięty napastnik asystuje skrzydłowemu w dublowaniu

przeciwnika- skrzydłowy po „słabej” stronie pilnuje (kryje) środek boiska

i pozostaje w gotowości do podjęcia ataku w przypadku otrzymania podania lub przejęcia jej od przeciwnika

- obrońca po „słabej” stronie pilnuje (kryje) pola bramkowe-go obserwując napastników przeciwnika

Za bramką:- obaj obrońcy dublują przeciwnika przy piłce za bramką - skrzydłowi pilnują pola bramkowego uniemożliwiając po-

dania i strzały po ewentualnym zagraniu piłki przed bram-kę

- wysunięty napastnik pilnuje (kryje) środka boiska poprzez blokowanie podań, obronę każdy swego i pozostaje w go-towości do podjęcia ataku w przypadku utraty piłki przez przeciwnika (nie ma podań do środka boiska)

Inne wariantyTrener może wprowadzać własne rozwiązania dotyczącej zor-ganizowania obrony w strefie obronnej. Tak długo jak od-powiedzialność, której wymaga obrana taktyka jest jasna dla zawodników, a zawodnicy potrafią ją wprowadzić do gry, tak długo obrona będzie nie do pokonania.

Ćwiczenie 31Cel ćwiczenia:- trening zespołowej obro-

ny strefowej- trening różnych formacji

(pasywnych i aktywnych)

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy zostają po-

dzieleni na „piątki”- ćwiczenie może być wy-

konywane w jednej lub dwóch częściach boiska w zależności od ilości zawodników

Wykonanie ćwiczenia:Faza 1- pięciu zawodników

ustawionych na boisku zgodnie z obraną taktyką

- trener przy piłce na środku boiska

- trener porusza się z piłką w kierunku bramki, zaś zawodnicy broniący poruszają się zgodnie z obraną taktyką, należy przećwiczyć wszystkie możliwe warianty obrony

- na początku zawodni-cy poruszają się bez instrukcji trenera; w razie konieczności trener powinien wydawać ustne instrukcje zawodnikom

- aby podkreślić wagę po-ruszania się zawodników, początkowo zawodnicy mogą poruszać się bez kijów

Faza 2- gra pięciu na pięciu na

połowie boiska- zawodnikom nie wolno

biegać (w celu podkre-ślenia podejmowania właściwych decyzji co do ruchu na boisku)

- trener powinien prze-kazywać swoje uwagi o zachowaniu zawodników na boisku w przypadku, gdy zawodnicy nie poru-szają się właściwie lub niezgodnie z założeniami taktycznymi

- w przypadku gdy za-wodnicy broniący się uzyskają posiadanie piłki powinni zwrócić ją zespołowi atakującemu

- trener zarządza zamiany sygnalizując je gwizd-kiem

Faza 3- gra pięciu na pięciu na

jednej połowie boiska- jeżeli zespół broniący

się uzyskuje posiadanie piłki, zwracają ją zespo-łowi atakującemu

- po upływie określonego czas (1-2 minuty), na sygnał dany przez trene-ra, w przypadku przeję-cia piłki, zespół broniący się może wyprowadzić kontratak, który po-winien zakończyć się strzałem na bramkę

- trener może określić, w którym miejscu roz-począć wykonywanie ćwiczenia, w zależności od miejsca zdublowania zawodnika przeciwnika tj. za bramką, w rogu boiska itd.

Uwagi do ćwiczenia:- trzy fazy ćwiczenia uza-

leżnione są od poziomu umiejętności zawodni-ków

- trener powinien de-cydować o tym, które taktyczne zagadnienie jest akcentowane w wy-konywanym ćwiczeniu: obrona aktywna poprzez dublowanie zawodnika (w różnych obszarach boiska), obrona pasyw-na poprzez spychanie zawodnika i blokowanie linii podań czy też bloko-wanie strzałów

- trener powinien dokład-nie wyjaśnić założenia każdej odmiany ćwi-czenia, aby móc odpo-wiednio zmotywować zawodników

- trener powinien roz-mawiać z zawodnikami pozwalając im zająć własne stanowisko w rozwiązaniu problemu na boisku poprzez zada-wanie pytań np. „Gdzie powinieneś się ustawić, w sytuacji gdy przeciw-nik przy piłce znajduje się w rogu boiska?”

Przejście z gry ofensywnej do gry w obronie

Gdy zespół atakujący traci piłkę w strefie ofensywnej, a prze-ciwnik ma okazję wyprowadzić szybki kontratak, wówczas powstaje groźna sytuacja dla zespołu, który utracił piłkę. Z tego względu w ocenie zespołu jako jego silna strona będzie traktowana umiejętność szybkiego zorganizowania w takich okolicznościach obrony własnej bramki. Ten element należy dokładnie wyjaśniać zawodnikom i ćwiczyć podczas trenin-gów. Oczywiście przede wszystkim należy minimalizować ryzyko utraty piłki, jednakże w przypadku utraty piłki po pierwsze, należy spowodować spowolnienie ataku, po drugie, zorganizowanie obrony zespołu.

Poziom 1W procesie nauki (treningu) przejścia z gry ofensywnej do gry w obronie zawodnicy powinni rozumieć znaczenie i cele obrony. Każdy zawodnik na boisku powinien mieć świado-mość odpowiedzialność, który ponosi każdy z nich. W tym kontekście należy rozwijać indywidualne umiejętności za-wodników. Walka z przeciwnikiem z wykorzystaniem kija i własnego ciała również powinna być przedmiotem treningu. Podobnie rzecz się ma z treningiem prędkości, która jest nie-zbędna przy powrocie zawodników do własnej strefy obron-nej. Te umiejętności powinny być przedmiotem ćwiczeń polegających na koordynacji biegu i posługiwania się kijem lub własnym ciałem. Ćwiczenia w tym zakresie zostały przed-stawione w rozdziałach Gra w obronie w strefie ataku (Fore checking), poziom 1 oraz Kontratak poziom 1.

46


47


B1A2 A1

B2

A1

A2A3

B1 B2

B3

pachołek





pachołek





Poziom 2

Indywidualne umiejętności taktyczne są uniwersalne, bez względu na to jakiego rodzaju taktyka jest wykorzystywana w grze. Podstawową sprawą jest przede wszystkim spowolnienie ataku poprzez:- pressing na przeciwnika przy piłce przez najbliższego za-

wodnika drużyny broniącej się- spychanie (kierowanie) przeciwnika w obszary boiska bez-

pieczniejsze dla drużyny broniącej się- blokowanie linii podań, w szczególności w obszarze pola

bramkowego i środka boiska

W momencie gdy jeden zawodnik spowalnia atak przeciw-nika, zadaniem pozostałych jest zorganizowanie obrony we własnej strefie.

Ćwiczenie 32Cel ćwiczenia:- trening prowadzenia

obrony wobec szybkiego ataku

- trening indywidualnych umiejętności potrzeb-nych w przejściu z gry ofensywnej do gry defensywnej

Organizacja ćwiczenia:- zawodnicy tworzą trzy

linie w rogu boiska; dwie linie napastników, jedna obrońców

- ćwiczenie można wyko-nywać jednocześnie na dwóch połowach boiska

- słupki (pachołki) należy ustawić tak jak przed-stawiono na rysunku

Wykonanie ćwiczenia:- dwaj pierwsi w liniach

napastnicy oraz obrońca biegną w kierunku środ-ka boiska

- okrążają pachołki, gdy podanie otrzymuje jedne z napastników od pierw-szego w linii obrońcy z przeciwległego rogu (B2) (w sytuacji gdy ćwicze-nie wykonywane jest na obu połowach boiska; w przeciwnym razie poda-nie wykonuje trener

- napastnicy wykonują atak 2-1 w kierunku bramki po stronie, na której rozpoczęli ćwi-czenie

- po wykonaniu ćwiczenia zawodnicy zamieniają się pozycjami rotacyjnie tj. A1 staje się A2, A2 – B1, a B1 – A1

Modyfikacje ćwiczenia:- jeżeli ćwiczenie wyko-

nywane jest tylko na jednej połowie boiska, podający B2 może wejść w rolę wracającego się obrońcy; w takim przypadku rotacja ról zawodników ćwiczących obejmuje również B2

Uwagi do ćwiczenia: - po minięciu pachoł-

ków obrońca powinien obrócić się i pozostawać przodem do atakujących

- obrońca B1 powinien podjąć decyzję czy bę-dzie spychał zawodnika przy piłce w kierunku bandy i blokował jego podania i strzały czy też będzie krył zawodnika bez piłki

- w przypadku ćwiczenia z wracającym obroń-cą - głównym celem jest spowolnienie gry i umożliwienie powrotu wracającemu obrońcy

- w trakcie ćwiczenia należy zwracać uwagę napastnikom na moż-liwość wykorzystania całej szerokości boiska

Ćwiczenie 33Cel ćwiczenia:- trening umiejętności

indywidualnych nie-zbędnych w przejściu z gry ofensywnej do gry obronnej

- trening spowalniania kontrataku

Organizacja ćwiczenia:- obrońca B3 rozpoczyna

ćwiczenie przy - napastnicy przy środko-

wej linii (A1, A2 i A3)- dwóch obrońców znajdu-

je się blisko linii środko-wej gotowi do podjęcia obrony przeciwko A1 i A2

Wykonanie ćwiczenia:- napastnicy biegną w kie-

runku linii środkowej - zawodnik B3 podaje pił-

kę do jednego z napast-ników

- zawodnik B3 biegnie za podaniem i przyjmu-je rolę cofającego się obrońcy

- zawodnicy A1, A2 i A3 rozpoczynają atak prze-ciwko B1 i B2

- po zakończaniu ćwicze-nia zawodnicy zamienia-ją się pozycjami

Modyfikacje ćwiczenia:- ćwiczenie można uproś-

cić do ataku 3 na 2

Uwagi do ćwiczenia:- ćwiczenie symuluje sy-

tuację przeprowadzenia kontrataku po utracie posiadania piłki w strefie ataku

- przed rozpoczęciem ćwi-czenia należy dobrze po-wtórzyć z zawodnikami cel i założenia planowa-nego ćwiczenia; należy akcentować konieczność blokowania przestrzeni strzałów

- należy zwracać uwagę obrońcom, aby spowal-niali atak napastników dając szansę na powrót cofającego się obrońcy

Wykonując ćwiczenie zo-bacz również ćwiczenia 19 i 20 oraz ich modyfi-kacje

Poziom 3

W pazie przechodzenia z gry ofensywnej do gry defensywnej każdy z zawodników ma swoją rolę do odegrania i związaną z nią odpowiedzialność. Powyższe obowiązki zależą od taktyki i powinny być wyjaśnione całemu zespołowi, a następnie in-dywidualnie każdemu z zawodników.Podobnie zadania zawodników determinuje miejsce na boisku, w którym utracona została piłka. Z drugiej strony miejsce takiej determinuje zachowanie zawodnika w takiej sytuacji.Na przykład, gdy najdalej wysunięty zawodnik traci piłkę w strefie ataku i nie ma szans na jej szybkie odzyskanie, wów-czas przyjmuje rolę cofającego się obrońcy. Jeżeli przeciwnik rozpoczyna grę od podania, taki zawodnik powinien starać się blokować podanie. Z kolei, jeżeli przeciwnik przy piłce zdecyduje się na drybling, wówczas tracący piłkę zawodnik powinien starać się spowolnić grę, umożliwiając swoim part-nerom zorganizowanie obrony. Im bliżej środka boiska nastę-puje utrata piłki, tym groźniejszy może stać się kontratak. Z tego względu zawodnicy powinni być skoncentrowaniu, aby utrata piłki nie następowała w strefie obrony. Jeżeli po utracie piłki zawodnik nie umie podjąć decyzji co do swojego dalszego zachowania, powinien natychmiast skie-rować się do swojej bramki celem podjęcia obrony. Zawodni-cy broniący powinni pozostać między piłką a swoją bramką.

48


49


G

C

B4 B5

B3

B2B1

A1

A2

A3

A4

A5

Phase 1

C

B2

B5B4

B1B3

A1

A2

A5

A3A4

Phase 2

Phase 3

C

A4 A1

A3

A2A5

B4

B5

B1

B3

B2

pachołek





pachołek





Ćwiczenie 34

Cel ćwiczenia:- trening przejścia z gry ofensywnej do obronnej jako zespół w drużyno-wych „piątkach”- trening obrony w przy-padku gry z przeciwni-kiem w przewadze- trening ataku w pełnej „piątce”

Organizacja ćwiczenia:- pięciu zawodników ofensywnych (A1 – 5) ustawionych na pozy-cjach do przeprowadze-nia ataku- trzech defensywnych za-wodników (B1-3), w tym dwóch obrońców, a jeden napastnik- dwóch defensywnych zawodników (B4 i B5) znajdują się za bramką przeciwnika- piłki w bramce; reszta piłek w dyspozycji trene-ra (lub innego zawodni-ka) w przeciwnym rogu boiska

Wykonanie ćwiczenia:- bramkarz rozpoczyna ćwiczenie od podania pił-ki do jednego z zawodni-ków atakujących- zespół atakujący „piąt-ką” na trzech obrońców- dwóch obrońców B4i B5, mają zadania wspar-cia obrony, w momencie gdy piłka przekroczy linię środkową boiska- po zdobyciu bramki, oddaniu strzału lub utra-cie posiadania piłki w inny sposób trener poda-je piłkę zawodnikom de-fensywnym, którzy prze-prowadzają szybki atak w układzie 5-5- trener kończy sygnałem wykonanie ćwiczenia

Uwagi do ćwiczenia:- zawodnicy broniący się powinni spowalniać grę

przeciwnika przy piłce, spychać go do bandy boi-ska, blokować podania i ewentualne strzały- zawodnicy broniący się powinni utrzymywać kontakt wzrokowy z za-wodnikami bez piłki, a nie jedynie obserwować piłkę; poruszanie się za-wodników przeciwnika bez piłki powinno być śledzone przez obrońców, gdyż strzały z ich strony wydają się najbardziej prawdopodobne- wszyscy zawodnicy bro-niący się powinni być go-towi do podjęcia ataku w przypadku przejęcia piłki

Poniżej przedstawiamy kilka podstawowych zasad, którymi należy się kierować w grze obronnej przeciw-ko kontratakowi:1.Obrońcy powinni zawsze spychać obrońców ze środ-

ka do boku boiska. Strzały z boku są wiele mniej groźne, a podania mniej rozwojowe, aniżeli te ze środka boiska.

2.Obrońcy powinni spowalniać grę przeciwnika po-przez powrót zawodników broniących do własnej strefy obronnej lub spychanie ich do boku boiska. W obu przypadkach obrońcy dają czas swoim part-nerom na zorganizowanie formacji obronnej.

3.W przypadku gdy przeciwnik gra w przewadze, za-wodnicy broniący się powinni blokować ewentualne podania, podczas gdy ewentualny strzał będzie bro-niony przez bramkarza.

4.Napastnicy w drużynie broniącej się powinni wrócić do swojej strefy obronnej zanim dotrze tam prze-ciwnik.

Stosowanie w zespole określonej taktyki wymaga doskona-lenia umiejętności taktyki indywidualnej, a także dobrze zorganizowana współpraca między zawodnikami. Odpo-wiedzialność za stworzenie odpowiedniej atmosfery a także treningu spoczywa na trenerze. Nie ma jakieś uniwersalnej taktyki, którą mogłyby zastosować zespoły, ale wskazując ze-społowi jak „czytać” grę, każdy rodzaj taktyki może znaleźć zastosowanie. Prowadząc zespół konsekwentnie po kolejnych stopniach wtajemniczenia można z każdego zespołu zrobić wspaniałą drużynę.

Zakończenie

50


51


TABLICA TAKTYCZNA TRENERA

TABLICA TAKTYCZNA TRENERA

52


53


54


Documents

TAKTYKA DRUŻYNOWA - zaxer.xip.pl · Nauczanie taktyki gry Taktyka drużynowa opiera się na rozumieniu gry, dyscypli-nie, zaufaniu i zdolności zarówno trenera, jak i zawodników