------------------------------------------------~-----=~------------------------~-."~ •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• I-----p~rz~e1P~is2y~p~r~a~w~n~e~I•••• ~~

Szkolenia zawodowemonterów rusztowań w Polsce

Monter rusztowań jest zawodem, na który jest ostatnio duże zapotrzebowanie w Polsce. Potrzeby te wynikająz ciągle rozwijającej się branży rusztowań związanej nie tylko z budownictwem, ale również z innymi gałęziamiprzemysłu, np. sektorem energetycznym i petrochemicznym. Ponadto zawód ten daje pracownikowi możliwośćzawierania dość dochodowych kontraktów eksportowych. W artykule omówiono podstawy prawne opisujące jakzdobyć ten zawód.

Zawód montera rusztowań w Polsce zo-stał zaklasyfikowany do grupy robotnikówprzemysłowych i rzemieślników [1], o sym-bolu (kodzie) nr 711903. Grupa ta obejmujezawody wymagające wiedzy, umiejętnościi doświadczenia, niezbędne do uzyskiwa-nia i obróbki surowców, wytwarzania i na-prawy towarów oraz budowy, konserwacjii naprawy dróg, konstrukcji i maszyn. Głów-ne zadania tej grupy zawodów wymagająznajomości i zrozumienia charakteru pracy,stosowanych materiałów, maszyn i wytwa-rzanych produktów. Zawód montera rusz-towań znajduje się w podgrupie o nazwie:"Robotnicy robót stanu surowego i pokrew-ni gdzie indziej niesklasyfikowani".

Niestety zawód ten nie jest objętykształceniem w systemie szkolnym, nieobejmuje go również klasyfikacja zawo-dów szkolnictwa zawodowego [2]. Jedynieczęść podstaw programowych kształceniazawiera treści związane z montażem i eks-ploatacją rusztowań, np. w zawodach:

• technik budownictwa, kamieniarz, cie-śla, murarz, renowator zabytków archi-tektury, zdun, posadzkarz, technolog ro- ~bót wykończeniowych w budownictwie, ~monter izolacji budowlanych, blacharz ~[3], Fot. 1. Zajęcia praktyczne na kursie montera rusztowań budowlano-montażowych metalowych

GRUPA WIELKA _o> 7ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI

I RZEMIEŚLNICY

IGRUPA DUŻA _o> 71

ROBOTNICY BUDOWLANI I POKREWNI(z wyłaczeniem elektryków)

GRUPA ŚREDNIA _o> 711ROBOTNICY BUDOWLANI ROBÓTSTANU SUROWEGO I POKREWNI

JI

GRUPA ELEMENTARNA _o>7119

ROBOTNICY ROBÓT STANU SUROWEGO I POKREWNIGDZIE INDZIEJ NIESKLASYFIKOWANI

JI

ZAWÓD / SPECJALNOŚĆ _o>711903

MONTERRUSZTOWAŃ

JI

Rys. 1. Struktura klasyfikacji zawodów i specjalności

wrzesień 2010 nr 3/20101221 9

~~""· EP~rz~e1P~is~y~p~r~a~w~n~e~[====================================::

Rys. 2. Wzór książki operatora maszyn roboczych

• monter konstrukcji budowlanych, ko-miniarz [4],

• mechanik-monter maszyn i urządzeń[5].

Z drugiej strony, aby wykonywać tenzawód, należy posiadać stosowne upraw-nienia. Wynika to m.in. z następującychaktów prawnych:a) Rozporządzenie w sprawie bezpie-

czeństwa i higieny pracy podczas wy-konywania robót budowlanych [6]:

§ 109. Osoby zatrudnione przy mon-tażu i demontażu rusztowań orazmonterzy ruchomych podestów ro-boczych powinni posiadać wymaga-ne uprawnienia.

b) Rozporządzenie w sprawie minimal-nych wymagań dotyczących bezpie-czeństwa i higieny pracy w zakresieużytkowania maszyn przez pracowni-ków podczas pracy [7], wprowadzają-ce w życie Dyrektywę w sprawie mini-malnych wymagań ochrony zdrowiai bezpieczeństwa w stosunku do sprzę-tu używanego przez pracownikóww miejscu pracy [8]:

§ 8c.7. Rusztowania mogą być mon-towane, demontowane lub istotniezmieniane tylko pod nadzorem i przezosoby posiadające uprawnienia okre-ślone w odrębnych przepisach.

10

-4-

........................................(podpis osoby upoważnionej!

Warszawa, dnia.. . .

-5-Instytut Mechanizacji Budownictwa i GórnictwaSkalnego potwierdza odbycie szkolenia i uzyskanie

~O;iz~;~epnOn~t~i~~z~J:e~d~~c~l~~z~:~~Si~~br~~g:ziemnych, budowlanych i drogowych.

-2-

Podstawa prawna:

. .(wielkość)

(wielkoŚĆ)

·······················(~·~ct;~i·.;;~~~~yl·. .

{podpis osoby upowaznione]!..............................

klasa Islcwote)(pieczęć sucha)

Warszawa, dnia ..

klasa (slownie) (numerl

(pi9CZęC sucha!

··..i~~;:.:.~~)···Warszawa, dnia

····························(;~d~~j·maszynylIwlelkośćl

(wielkośćl

klase tstowntel

(pieczęć sucha)

Warszawa, dnia .

. (~~d~~j·~;~~~·v~yi··

klasa (slownieJ (numerl(numer)

(podpis osoby upowainionejlIpieczęć suchal

......................................(podpis osoby upoważnionej)

-3-

Instytut Mechanizacji BudownictwaiGórnictwa Skalnego

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwaihigieny pracy podczas eksploatacji maszyn i in-nych urządzeń technicznych do robót ziemnych,budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118.poz. 1263).

Książka operatora nr

. .{nazwisko!Posiadacz książki operatora może samodzielnie

wykonywać prace związane z obsługą maszynj innych urządzeń technicznych do robót ziem-nych, budowlanych i drogowych, w zakresiezgodnym z udokumentowanymi wpisami do ni-niejszego dokumentu.

(imię) Ilmlę ojcet

. .{dala urodzenia}

.............................(miejsce urodzenia)

Książka operatora jest ważna łącznie z dowo-dem osobistym.

Do przemieszczania się po drogach publicznych,oprócz książki operatora, niezbędne jest posia-danie prawa jazdy zgodnego z przepisami o ru-chu drogowym.

c) Rozporządzenie w sprawie bezpie-czeństwa i higieny pracy podczas eks-ploatacji maszyn i innych urządzeńtechnicznych do robót ziemnych, bu-dowlanych i drogowych [9]:

§ 23. Maszyny robocze, o którychmowa w załączniku nr 1 do rozpo-rządzenia, mogą być obsługiwanewyłącznie przez osoby, które ukoń-czyły szkolenie i uzyskały pozytyw-ny wynik sprawdzianu przeprowa-dzonego przez komisję powołanąprzez Instytut Mechanizacji Budow-nictwa i Górnictwa Skalnego w War-szawieZałącznik nr 1. Maszyny i urządze-nia techniczne stosowane przyrobotach ziemnych, budowlanychi drogowych, do obsługi którychwymagane jest odbycie szkoleniai uzyskanie pozytywnego wynikuze sprawdzianu:

Grupa IV. Maszyny różne i inneurządzenia techniczne- Nazwa maszyny lub urządzenia:

Rusztowania budowlano-monta-żowe metalowe,

- Jednostka charakteryzująca ma-szynę lub urządzenie: montaż,

- Klasa określona w świadectwie:bez klasy.

Dokumentem potwierdzającym wy-magane kwalifikacje montera rusztowańjest więc świadectwo oraz odpowiedniwpis do książki operatora maszyn robo-czych (rys. 2)

Fakt konieczności posiadania stosow-nych uprawnień, a jednocześnie brakszkolnictwa zawodowego w tym za-kresie otwiera wielkie perspektywy dlaośrodków szkoleniowych w Polsce - kilkaz nich prezentujemy w obecnym nume-rze kwartalnika. Warto jednak pamiętać,że ośrodek taki musi posiadać potwier-dzenie z Instytutu Mechanizacji Budow-nictwa i Górnictwa Skalnego w Warsza-wie uprawniające do prowadzenia takichszkoleń.

Kurs montera rusztowań budowlano-montażowych metalowych w Polsce trwa80 godzin. Obejmuje on zajęcia prak-tyczne i teoretyczne, określone ramowow tabl. 1, a kończy się egzaminem przedKomisją Egzaminacyjną powołaną przezIMBiGS. Program kursu w części teore-tycznej obejmuje m.in.

- zagadnienia związane z bhp przymontażu i użytkowaniu rusztowań,

- dokumentację techniczną oraz zasadyużytkowania rusztowań budowlanomontażowych metalowych,

- konstrukcje rusztowań budowlano-

..

..

przepisy prawne

Tabl. 1. Ramowy program kursu na montera rusztowań budowlano-montażowych metalowych

,

L.P. Przedmiot nauczaniaLiczba godzin

nauczania

lo Bezpieczeństwo i higiena pracy 6

2. Użytkowanie eksploatacyjne 4

3. Budowa rusztowań budowlano-montażowych metalowych 18

4. Technologia montażu i demontażu rusztowań budowlano-montażowych metalowych 20

5. Zajęcia praktyczne 32

Ogółem 80

montażowych z rur stalowych orazsystemowych,

- technologię montażu demontażurusztowań.Praktyka obejmuje natomiast:

- prace przygotowawcze przed monta-żem rusztowań,

- ćwiczenia w zakresie montażu i de-montażu rusztowania: m.in. rurowego,ramowego i modułowego,

- kontrolę stanu technicznego ruszto-wania.Warto wiedzieć, że zatrudniając ob-

cokrajowców w polskich firmach na sta-nowisku montera rusztowań można wsz-cząć postępowanie w sprawie uznaniakwalifikacji przed świadczeniem usługipo raz pierwszy na obszarze Rzeczypo-spolitej Polskiej. Upoważnienie do uzna-wania kwalifikacji nabytych w państwachczłonkowskich Unii Europejskiej, Konfede-racji Szwajcarskiej lub państwach człon-kowskich Europejskiego Porozumieniao Wolnym Handlu (EFTA)- czyli stronachumowy o Europejskim Obszarze Gospo-darczym, nabył w 2008 r. IMBiGS [10]. Peł-ny wykaz zawodów regulowanych określarozporządzenie Prezesa Rady Ministrów[1n w którym również wyszczególnionozawód montera rusztowań. Ogólne zasa-dy uznawania kwalifikacji zawodowychnabytych w państwach Unii Europejskiejokreślono w ustawie [12]. Wynika z niej,iż gdy występować będą zasadnicze róż-nice w kształceniu lub szkoleniu monteraw stosunku do czasu trwania szkoleniaoraz jego treści z zakresu programu, uzna-nie uprawnień może być poprzedzonetzw. stażem adaptacyjnym oraz testemumiejętności. Poprzez staż adaptacyjnyrozumie się okres przysposobienia do sa-

wrzesień 2010 nr 3/2010 122J 11

modzielnego wykonywania zawodu, podnadzorem wykwalifikowanego przedsta-wiciela danego zawodu regulowanego.Test umiejętności ma natomiast na celusprawdzenie zakresu i poziomu wiedzyzawodowej wnioskodawcy, niezbędnejdo wykonywania zawodu. Koniecznośćodbycia stażu albo przystąpienia do te-stu jest stwierdzana w toku postępowa-nia, w formie postanowienia wydanegoprzez organ prowadzący postępowanie.W przypadku zawodu montera rusztowań,zasady takiego postępowania określonow rozporządzeniu Ministra Gospodarkiz dnia 2 listopada 2009 r. [13]. Zawód tenznajduje się bowiem w wykazie zawodówregulowanych należących do działu admi-nistracji rządowej - gospodarka.

Podsumowując, mamy do czynienia'z dość niezręczną sytuacją: wykonywaniezawodu montera rusztowań nie jest ob-jęte kształceniem w systemie szkolnym,a jednocześnie zawód ten jest uznany jakozawód regulowany. Do jego wykonywaniapotrzebne jest posiadanie określonychuprawnień - w Polsce jest to książka ope-ratora maszyn roboczych z wpisem.jfłusz-towania budowlano-montażowe metalo-we". Uprawnienia obcokrajowców zdobytew innych krajach Unii Europejskiej mogąbyć uznane, jeżeli spełniają określone kry-teria lub po przejściu stażu adaptacyjnegoalbo przystąpieniu do testu umiejętności.Dziwi tutaj brak rozpowszechnienia wie-dzy, czy uprawnienia zdobyte w naszymkraju, są uznawane oficjalnie przez innekraje Unii Europejskiej. Uznanie kwalifi-kacji wynika bezpośrednio z DyrektywyParlamentu Europejskiego [14], jednakznajdują się tam jedynie ogólne zasady,które wdrażane są szczegółowo przez po-

szczególne kraje w poczet własnych aktówprawnych - podobnie jak w przypadku Pol-ski uprawnienia te otrzymał IMBiGS.

Opracował:Piotr Kmiecik

BISplettac Sp.z 0.0.

doktorant Politechniki Wrocławskiej

Bibliografia

[1] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynkupracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. z 2010 r. Nr 82 poz. 537)

[2] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r.w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. 2007nr 124 poz. 860, Dz.U. 2008 nr 144 poz. 903, Dz.U. 201 O nr 60 poz. 374)

[3] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 marca 2010 r.w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzaniaegzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. z 2010 r.Nr 103 Poz. 6S2)

[4J Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 listopada 2006 r.w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: kaletnik, ko-miniarz, kuśnierz, monter konstrukcji budowlanych, obuwnik, operatorobrabiarek skrawających, technik archiwista, technik hotelarstwa, technikksięgarstwa i technik obsługi turystycznej (Dz.U. z 2006 nr 226 poz. 1650)

[5] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 października2007 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: fo-totechnik, mechanik-monter maszyn i urządzeń, modelarz odlewniczy,monter instalacji i urządzeń sanitarnych, operator maszyn i urządzeńodlewniczych, technik górnictwa odkrywkowego, technik górnictwapodziemnego, technik ochrony środowiska, technik odlewnik i techniktechnologii drewna (Dz.U. z 2007 r. Nr 213 poz. 1569)

[6] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawiebezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowla-nych (Dz.U. z 2003 r. Nr 47 poz. 401)

[7] Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Politykl Społecznej z dnia30 września 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie minimalnychwymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użyt-kowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U.z 2003 r. Nr 178poz. 1745)

[8] Dyrektywa 2001/45/EWG zmieniająca Dyrektywę 89/655/EWG w sprawieminimalnych wymagań ochrony. zdrowia i bezpieczeństwa w stosunkudo sprzętu używanego przez pracowników w miejscu pracy (Dz. U. WE L195 z 19.7.2001, str. 46)

[9J Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawiebezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innychurządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych(Dz.U. z 2001 r. Nr 118 poz. 1263)

[10] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 października 2008 r.w sprawie upoważnienia Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnic-twa Skalnego do uznawania kwalifikacji (Dz.U. 2008 nr 192 poz. 1185)

[11] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 marca 2008 r. w sprawieokreślenia zawodów regulowanych, w przypadku których można wszcząćpostępowanie w sprawie uznania kwalifikacji (Dz.U. 2009 nr 38 poz. 302)

(12] Ustawa z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawo-dowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz,U.z 2008 r. Nr 63 poz. 394)

(13) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 listopada 2009 r. w spra-wie stażu adaptacyjnego oraz testu umiejętności w toku postępowaniao uznanie kwalifikacji do wykonywania niektórych zawodów regulowa-nych należących do działu gospodarka (Dz.U. z 2009 r. Nr 199 poz. 1533)

[14] Dyrektywa 2ooS/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 wrze-śnia 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych, DziennikUrzędowy Unii Europejskiej z 30 września 2005, L 255, Tom 48, str. 22