SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ

BIULETYN INFORMACYJNY

23-27.02.2015XXIVSZKOŁAEKSPLOATACJIPODZIEMNEJ

SESJAPLENARNA:

GÓRNICTWO PODZIEMNE –

GDZIE JESTEŚMY, DOKĄD ZMIERZAMY?

PROGRAM RAMOWY XXIV SEP, KRAKÓW

23-27.02.2015

II MISTRZOSTWA POLSKI BRANŻY

GÓRNICZEJ W NARCIARSTWIE

SPRAWOZDANIE ZE SZKOŁY 2014

biuletyn informacyjny23-27 lutego 2015

Szkoła Eksploatacji PodziemnejOrganizatorzy:Instytut GSMiE PANKatedra Górnictwa Podziemnego AGH

Biuro Szkoły:Adres: ul. Wybickiego 731-261 KRAKÓW

tel./fax: (12) 632-13-24fax: (12) 632-35-24centrala: (12) 632-33-00 wew. 621

Internet: http://www.szkolaeksploatacji.ple-mail: [email protected]

Komitet Organizacyjny:Jerzy Kicki (przewodniczący),Jacek Jarosz (wiceprzewodniczący),Artur Dyczko (sekretarz generalny),Jacek Sobczyk,Michał Kopacz,Barbara Marchewczyk (sekretariat),Krzysztof Stachurski,Małgorzata Boksa,Dominik Galica,Rafał Polak,Paweł Kamiński,Sławomir Kubiak,Łukasz Kudlak,Natalia Dunst,Iwona Kowalczyk,Dorota Jeziorowska,Paulina Lewińska,Wojciech Ficek.

Korespondenci Zagraniczni:Jacek Paraszczak (Kanada),Mietek Rataj (Australia),Mladen Stjepanovic (Serbia),Gienady Gajko (Ukraina),Roman Dyczkowski (Ukraina),Yuan Shujie (Chiny),Anton Sroka (Niemcy).

Fotografia na okładce:Marek Bogacz

SzkołaEksploatacjiPodziemnejSpis treści

Szkoła Eksploatacji Podziemnej wobec kryzysu górnictwa węgla kamiennego... kolejny i który to już raz? .................................................................... 2

Systemy informatyczne w praktyce górniczej – prezentacje wiodących rozwiązań VENTYX (an ABB company) dla górnictwa podczas obrad Szkoły Eksploatacji Podziemnej 2015 .......................................................... 8

II Mistrzostwa Polski Branży Górniczej w Narciarstwie Alpejskim ..................................... 10

Sesja: geomatyka górnicza 2015 ......................................................................................... 11

Sondaż opinii uczestników Szkoły podczas forum dyskusyjnego ..................................... 14

Sesja: Nowe techniki i technologie w eksploatacji podziemnej złóż .............................. 22

Sesja: Ekonomiczno-finansowe aspekty działalności branży górniczej w Polsce ............. 24

Sesja: Człowiek i środowisko – Szanse i bariery procesu podziemnego zgazowania węgla ................................................................................................................ 25

Sesja: Metan, wentylacja i klimatyzacja kopalń .................................................................. 27

Sesja: informatyka w górnictwie ......................................................................................... 28

Sesja: Monitoring, sterowanie i wizualizacja procesów podziemnej eksploatacji złóż ..... 29

Sesja: Transport i odstawa urobku ...................................................................................... 30

Sesja: Geomatyka Górnicza ................................................................................................. 31

Sesja: Zarządzanie bezpieczeństwem w górnictwie – z innowacją bezpieczniej .............. 33

Sesja: Optymalizacja w elektroenergetyce i gospodarce energetycznej kopalń .............. 35

Sesja: wykonywanie i utrzymanie wyrobisk ....................................................................... 36

Sesja: Dobre praktyki w projektowaniu i budowie szybów, szybików ........................ 37

Sesja: Nowoczesna technika strzałowa w górnictwie ...................................................... 38

Sesja: Zarządzanie projektami w górnictwie....................................................................... 39

International Mining Forum 2014 ........................................................................................ 40

World Mining Students Meeting Kraków 2014 ................................................................... 41

I Mistrzostwa Polski Branży Górniczej w Narciarstwie Alpejskim ...................................... 43

szkolaeksploatacji.pl

http://www.szkolaeksploatacji.pl

mailto:[email protected]

WYDARZENIA SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ XXIV

2 SEP 2015

Kryzys – słowo, które pojawia się od ponad roku w wypowiedziach dziennikarzy,

menedżerów, polityków na temat górnictwa węgla kamiennego i to w najróżniejszym

kontekście. Kryzys to wystąpienie trudnej sytuacji uniemożliwiającej normalne

funkcjonowanie przedsiębiorstwa oraz powodującej zagrożenie dla dalszego działania.

SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ WOBEC KRYZYSU GÓRNICTWA WĘGLA KAMIENNEGO... KOLEJNY I KTÓRY TO JUŻ RAZ?

Polskie górnictwo węgla kamiennego trawi choroba. Ta choroba to wsokie koszty i niska wydajność pracy. Przy niskich od kilku-dziesięciu miesięcy cenach węgla na rynkach międzynarodowych i mniejszym zapotrzebowaniu krajowym wpędza ona tę branżę w nieustające kłopoty.

Choroba jest znana i recepta znana, działania też, ale wiadomo, iż od samego powtarzania i opowiadania o symptomach choro-by i opowieściach o działaniach nikt pacjenta nie wyleczył. Kilka miesięcy temu dla portalu nettg i kolegów z Trybuny Górniczej popełniłem tekst nt. „10 refleksji o roli sytuacji górnictwa węgla kamiennego i... nie tylko”. Zarzuty internautów pod tekstem doty-czyły głównie tego, że to wszystko znają i to już było. A oto jedna z wypowiedzi: „doktorów i profesorów trudno jest zmusić do twór-czego myślenia. Te 10 refleksji jest codziennie na tym forum, więc żadne odkrycie. Gdyby zarządzający wykorzystali informacje opi-sane na tym forum i wdrożyli je do zarządzania dzisiaj nie byłoby kryzysu śląskiego górnictwa. Ale jak nic nie robiąc, można wozić się bez skutków. Aż wstyd bierze, że niedołęstwo w zarządzaniu śląskim górnictwem przedstawione było na forum gospodarczym. Trudno z tym się nie zgodzić „czas płynie, a my toniemy.”

Jeszcze raz pragnę podkreślić recepta jest znana, ale jak na-pisałem w jednej z refleksji „tylko wspólne myślenie i działanie na rzecz poprawy sytuacji ekonomiczno-finansowej górnictwa na linii: właściciel Skarb Państwa – Zarządy Spółek – Związki Zawodowe – Zarządy gmin i miast – eksperci i instytucje działające na rzecz górnictwa może zmienić obecną sytuację”. Wspólne działanie to klucz do sukcesu w każdym rodzaju działalności, a nie ulega wąt-pliwości, iż w dzisiejszych warunkach górnictwa to konieczność. A tymczasem inna wypowiedź internauty na garść refleksji „Tyn mundrala może se gadać, co chce i opowiadać o aforyzmach. Jednak my Górniki wiymy jedno, momy układ zbiorowy nom to lot-to! Pyrsk!”. No to pyrsk Drogi Górniku, toczymy się dalej po równi pochyłej. Tym bardziej, że strata na średniej wydobywanej tonie wzrosła z 21 zł do 37 zł.

Problem jest dostrzegany przez rząd. Wicepremier Janusz Pie-chociński jest zdania, iż: „Przed nami dwa trudne lata dla górnic-twa, bo nie zanosi się na to, żeby węgiel energetyczny i koksujący (...) wyszły z tego najniższego w historii ostatnich dziesięciu lat notowania”. Dlatego międzysektorowy zespół analizuje sytuację w górnictwie i programy naprawcze zarządów spółek węglowych. „Stronie związkowej zostanie przedstawiony konkretny, racjonal-ny program poprawy sytuacji w tym sektorze. Wymaga on także racjonalności po stronie przedstawicieli załogi” – dodaje w swojej wypowiedzi Wicepremier. Szkoda, że nie dodał, że zespół został powołany przez premiera Donalda Tuska (...) 5 maja b.r., a więc ponad sześć miesięcy temu. Skoro recepta na bolączki jest znana od lat to, nad czym zespół obradował przez ponad pół roku? Do końca 2014 r. receptę na kryzys górnictwa węgla kamiennego miał wypracować wiceminister Skarbu Państwa Józef Kowalczyk.

Szkoła 2015 w dużej mierze będzie poświęcona tematyce ob-niżania kosztów wydobycia węgla. Nazywam to walką o koszty. Wszyscy pamiętają znakomity film kanadyjskiego reżysera Jean--Jacques’a Annaud’a „Walka o ogień” z roku 1981. Tytułowy ogień to możliwość przetrwania w zimnym i pełnym niebezpiecznych zwierząt terenie. Identyczną rolę w dzisiejszych polskich kopal-niach odgrywają koszty (a właściwie ich minimalizacja). O istnieniu wielu z nich zadecydują właśnie one. Czy uda się je obniżyć i wy-grać tę walkę? Ci, którzy film znają pamiętają jak wiele wspólnego wysiłku i przede wszystkim cierpliwości wymagało w czasach pre-historycznych rozniecenie ognia przy pomocy dwóch kawałków drewna (ew. krzemienia). Podobnie jest w przypadku górnictwa węgla kamiennego, gdzie porozumienie, wspólne działania, cier-pliwość w poszukiwaniu nowych rozwiązań obniżających koszty wydobycia przez zarządzających polskim górnictwem węglowym stworzą szansę na wygranie batalii o polski węgiel.

Jerzy Kicki

Patroni medialni:

Technologie jutradla górnictwai przemysłu

Maszyny i urządzenia do podziemnej i odkrywkowej eksploatacji kopalin

Aparatura elektryczna, systemy sterowania i automatyzacji

Usługi projektowe i wykonawcze budownictwa górniczego oraz przemysłowego

PROGRAM XXIV SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ

4 SEP 2015

PROGRAM RAMOWY XXIV SZKOŁY EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ, 23-27.02.2015Poniedziałek – 23.02.2015

8.00 Rejestracja uczestników

14:00-14:10 Otwarcie obrad XXIV Szkoły Eksploatacji Podziemnej

14:10-19:00 Obrady sesji plenarnej: „Górnictwo podziemne – gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy?”

19:00-20:00 Kolacja

20:30 Wieczór promocyjny – koncert muzyczny

Wtorek – 24.02.2015

9:00-13:00 Obrady w sesjach

13:00-14:00 Przerwa obiadowa


19:00-20:00 Kolacja


Środa – 25.02.2015

7:00-15:00 Wycieczka techniczna na kopalnię




19:00-20:00 Kolacja


PROGRAM XXIV SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ

6 SEP 2015

Czwartek – 26.02.2015

9:00-12:00 Obrady w sesjach:

Zarządzanie bezpieczeństwem w górnictwie

International Mining Forum 2015


13:00-14:00 Przejazd do teatru im. J. Słowackiego

Obrady w teatrze im. J. Słowackiego

14:00-15:30 Obrady sesji jubileuszowej z okazji 70-lecia PBSZ Kopex S.A.

15:30-17:00 Forum Dyskusyjne pt. „Co dalej z kopalniami węgla kamiennego – restrukturyzować na pewno, likwidować, ale jak, a może budować – jeśli tak, kiedy?

17:00-17:15 Przerwa kawowa

17:15-18:00 Raporty branżowe:

Raport na o stanie bezpieczeństwa w górnictwa w Polsce w roku 2014, Wyższy Urząd Górniczy

Raport na temat górnictwa węgla kamiennego, rud miedzi, cynku i ołowiu w Polsce w roku 2014

18:00 Otwarcie Uroczystej Gali Konkursowej:

Ogłoszenie wyników konkursów:

• Bezpieczna Kopalnia, Kopalnia Roku, Górniczy Sukces Roku,

• wręczenie statuetki Złotego Sponsora Szkoły 2015,

• wręczenie nagrody „Absens carens” („Nieobecny traci”) za najliczniejszy udział w Szkole 2015,

• ogłoszenie wyników X Turnieju Wiedzy Górniczej pod patronatem Trybuny Górniczej, KGHM Polska Miedź S.A. i KOPEX S.A.

Wspólne zdjęcie uczestników Szkoły 2015

19:30 Uroczysty Koncert

20.30 Spotkanie w foyer teatru im. J. Słowackiego – zaprasza PBSZ KOPEX S.A.

Piątek – 27.02.2015

9:00-11:30 Obrady w sesji:

Sesja naukowa uczestników World Mining Students Meeting Kraków 2015

Zakończenie obrad XXIV Szkoły Eksploatacji Podziemnej

SESJE I GŁÓWNE WYDARZENIA SEP 2015

Zapraszamy do zgłaszania referatów zgodnych z następującą tematyką:

• Sesja plenarna pt. „Górnictwo podziemne – gdzie jeste-śmy, dokąd zmierzamy?”,

• Nowe techniki i technologie w eksploatacji podziemnej złóż,

• Ekonomiczno-finansowe aspekty działalności branży górniczej w Polsce,

• Człowiek i środowisko,

• Metan, wentylacja i klimatyzacja kopalń,

• Informatyka w górnictwie,

• Monitoring procesów podziemnej eksploatacji złóż,

• Transport i odstawa urobku,

• Geomatyka górnicza,

• Zarządzanie bezpieczeństwem w górnictwie,

• Optymalizacja w elektroenergetyce i gospodarce energe-tycznej kopalń,

• Uwarunkowania formalnoprawne, techniczne i środowi-skowe prowadzenia robót strzałowych,

• Eksploatacja złóż w warunkach zagrożeń naturalnych,

• Dobre praktyki – przecinki rozruchowe,

• Obudowa kotwiowa jako sposób obniżenia kosztów wy-dobycia,

• International Mining Forum 2015: Vertical and Decline Shaft Sinking – Good Practices in Technique and Techno-logy.

Ponadto w programie SEP 2015:

• Seminarium: „Wpływ wstrząsów górniczych na powierzch-nię – ocena, skala sejsmiczności, prognozy, przeciwdzia-łanie”,

• Otwarte posiedzenie Komitetu Zrównoważonej Gospo-darki Surowcami Mineralnymi PAN z tematem wiodącym „Drogi i manowce Prawa geologicznego i górniczego”,

• Sesja młodych adeptów sztuki górniczej – najlepsze i naj-ciekawsze referaty LV Studenckiej Sesji Naukowej Górni-ków (2014),

• Sesja naukowa uczestników World Mining Students Meeting Kraków 2015.


8 SEP 2015

1. ZALETY ZINTEGROWANEGO SYSTEMU PLANOWANIA, PROJEKTOWANIA I HARMONOGRAMOWANIA GÓRNICZEGO NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU MINESCAPEBranża Górnicza stoi przed szeregiem problemów i wyzwań zwią-zanych z szybko zmieniającymi się warunkami prowadzenia dzia-łalności wydobywczej. Jakość kopalin w dostępnej bazie zasobo-wej ciągle spada a eksploatacja staje się coraz trudniejsza i przez to kosztowniejsza. Jeśli dołożyć do tego rosnące ceny energii oraz wykwalifikowanej siły roboczej staje się jasne, że osiągnięcie spo-dziewanego wyniku finansowego a przez to spełnienie oczekiwań inwestorów staje się poważnym wyzwaniem dla współczesnych przedsiębiorstw górniczych. W tych warunkach, pełne zrozumienie

sposobu zalegania i budowy eksploatowanego złoża, możliwość szybkiego przygotowania i analizy scenariuszy projektowych, jak również analiza ekonomiczna planu wydobycia staje się nie tyle wartością dodaną ile wymaganą, aby zapewnić przedsiębior-stwom górniczym stabilną perspektywę operacyjną. Kluczowymi technicznymi czynnikami sukcesu przy pracy z systemem Modelo-wania Geologicznego oraz Planowania Górniczego jest możliwość efektywnej pracy w grupie, spójny model danych przy pełnych możliwościach ich współdzielenia, grupowa praca sieciowa oraz prosta obsługa przy pełnej elastyczności w zakresie konfiguracji i przystosowania do wymagań użytkownika. Na przykładzie sys-temu MineScape pokażemy w jaki sposób można skonstruować

platformę systemową w Dziale Przygotowania Produkcji, która spełnia kryteria grupowej pracy w sieciowym systemie.

2. LOGISTYKA UROBKU I SPRZEDAŻ PRODUKTU NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU MINEMARKETRównie istotnym elementem procesu produkcyjnego w przedsię-biorstwie górniczym jest całość zagadnień związanych z wydoby-ciem, transportem, retencją, przeróbką oraz sprzedażą urobku, w całości określanych jako łańcuch produkcyjny przedsiębiorstwa. Przy dzisiejszych wymaganiach dotyczących finalnych parame-trów ilościowych oraz jakościowych sprzedawanych produktów, pełna kontrola oraz możliwości zarządzania tym procesem są elementami nieodzownymi wymaganymi do zapewnienia ciągło-

SYSTEMY INFORMATYCZNE W PRAKTYCE GÓRNICZEJ –PREZENTACJE WIODĄCYCH ROZWIĄZAŃ VENTYX I ABB DLA GÓRNICTWA PODCZAS OBRAD SZKOŁY EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ 2015

SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ 2015

SEP 2015 9

ści dostaw oraz stabilności parametrów produktu. Zintegrowany system pozwalający zrozumieć całość procesu, śledzić parametry jakościowe i ilościowe na każdym jego etapie, modelować zawar-tość składów oraz przygotować i sterować procesem przygoto-wania produktu dla poszczególnych procesów jak i dla załadunku przed wysyłką do klienta, pozwala na pełną analizę i kontrolę tego procesu. Na przykładzie systemu MineMarket zaprezentujemy w jaki sposób synergia systemu planowania i śledzenia łańcucha logistycznego przygotowania produktu z systemem wspomagają-cym obsługę kontraktów, dystrybucję i sprzedaż pozwala na pełną i świadomą realizację idei selektywnego wybierania i produkcji.

3. NOWOCZESNE SYSTEMY ZARZĄDZANIA MAJĄTKIEM DLA PRZEDSIĘ-BIORSTW GÓRNICZYCH NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU ELLIPSEKrytycznym elementem pracy każdego przedsiębiorstwa gór-niczego są maszyny i urządzenia. Systemy wspomagające ewi-dencjonowanie, prace remontowe oraz utrzymanie w ruchu były w użyciu przez przedsiębiorstwa górnicze przez ostatnie prawie 30 lat; opierając się na paradygmacie reagowania, a następnie zapobiegania nieplanowanym przestojom maszyn. Nowoczesne Korporacyjne Systemy Zarządzania Majątkiem Trwałym opierają się na zarządzaniu opartym na pełnej świadomości znaczenia po-szczególnych jego składników dla procesu produkcyjnego. Oce-na Stopnia Krytyczności danego elementu dla całości procesu w połączeniu z oceną Stopnia Ryzyka awarii pozwala w sposób

optymalny lokować wydatki na utrzymanie krytycznej dla produkcji części parku maszynowego, a poprzez to obniżyć koszty i pod-nieść parametry operacyjne dostępnych środków trwałych. Na przykładzie Ellipse pokażemy systematyczne podejście do zarzą-dzania majątkiem trwałym w nowoczesnych systemach EAWM.

4. NOWOCZESNE ROZWIĄZANIA SYSTEMÓW STEROWA-NIA W CZASIE RZECZYWISTYM ABB 800XA – KONCEPCJA CENTRALNEJ STEROWNI (ONE CONTROL ROOM) ORAZ ROZWIĄZANIA WENTYLACJI NA ŻĄDANIE (VOD – VENTILA-TION ON DEMAND). Kopalnie, podobnie jak wszystkie nowoczesne przedsiębiorstwa przemysłowe, aby funkcjonować w sposób bezpieczny i efek-tywny ekonomicznie muszą korzystać z najnowszych osiągnięć w dziedzinie automatyzacji procesu produkcyjnego. Specyfika pracy kopalni stawia wiele wyzwań i obiektywnych barier w tym zakresie, jak choćby ograniczenia wynikające z samej geologii, rozległości i kubatury wyrobisk, mobilności urządzeń, ogranicze-nia telekomunikacyjne i wiele innych. Nie zmienia to jednak faktu,

że właśnie pozyskiwanie w czasie rzeczywistym danych z róż-nych systemów (transportu poziomego i pionowego, wentylacji, odwadniania, układów zasilania i telemechaniki oraz wielu innych) ich wspólne przetwarzanie, interpretacja i zwrotne sterowanie ca-łym procesem, są warunkami koniecznymi, wręcz krytycznymi, dla zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i optymalnego wykorzysta-nia majątku, energii i innych środków produkcji. Odpowiedzią na powyższe wyzwania jest system sterowania w czasie rzeczywi-stym DCS ABB 800xA. Zachęcamy do zapoznania się z naszymi rozwiązaniami w obszarze centralnej sterowni (koncepcja One Control Room ABB 800xA) oraz najnowszych rozwiązań ABB dedykowanych dla systemów zarządzania wentylacją i przewie-trzaniem kopalni – wentylacja na żądanie (VOD – Ventilation On Demand).


10 SEP 2015

Szkoła Eksploatacji Podziemnej oraz Grupa MARTECH zapra-szają na II Mistrzostwa Polski Branży Górniczej w Narciarstwie Alpejskim, które odbędą się podczas kolejnej Szkoły lutym 2015 w Krakowie.

Podobnie jak w podczas I Mistrzostw rozegrany zostanie slalom gigant w grupie kobiet i mężczyzn z podziałem na poszczególne kategorie wiekowe. Planowane są dwa przejazdy. Udział w zawo-

dach mogą wziąć pracownicy branży górniczej, dla uczestników Szkoły jest on bezpłatny. Mistrzostwa zostały objęte patronatem przez firmę Grupę MARTECH, która ufundowała również nagrody.

Formularz zgłoszeniowy, program Mistrzostw oraz regulamin Mistrzostw dostępne są na stronie internetowej Szkoły.

Zgłoszenie uczestnictwa można przesyłać drogą elektroniczną pod adres: [email protected].

II MISTRZOSTWA POLSKI BRANŻY GÓRNICZEJ W NARCIARSTWIE ALPEJSKIM



SEP 2015 11

Podczas Szkoły 2015 będzie miała miejsce oficjalna polska premiera rodziny oprogramowania MineCycle autorstwa Bentley Systems, dedykowanego dla branży górniczej. Przedstawiciel Bentley Systems, pan Nicolas Loubier, Senior Product Manager z biura Quebec, Bentley Systems Kanada zaprezentuje 3 zupełnie nowe aplikacje dedykowane specjalnie dla górnictwa: Bentley MineCycle.

SESJA: GEOMATYKA GÓRNICZA 2015

Nicolas Loubier, Senior Product Manager

POD PATRONATEM BENTLEY SYSTEMS

Światowa premiera miała miejsce na konferencji Bentley Advanta-ge w Johannesburgu, RPA w listopadzie 2014.

Dwie pierwsze aplikacje; MineCycle Designer, MineCycle Su-rvey, opracowane zostały przy merytorycznej współpracy i współ-finansowane w ramach projektu syndicate delelopment przez Anglo American Platinum Limited, AngloGold Ashanti Limited, Lonmin Plc, i Royal Bafokeng Platinum, którzy obecnie są ich ak-tywnymi użytkownikami.

Produkty MineCycle są oparte na sprawdzonej w branży tech-nologii OpenRoads, rozszerzającej możliwości Bentley, MineCycle Survey rozszerzony jest dodatkowo o możliwości Bentley Map, a MineCycle Material Handling wykorzystuje równocześnie możliwo-ści Bentley OpenPlant i OpenRoads.

MineCycle Designer, MineCycle Survey współpracują ze sobą, pozwalając na znaczne przyspieszenie iteracyjnych cykli pomia-rów i planowania kopalni. Czas zużywany w tradycyjnych proce-sach (często liczony w miesiącach) uniemożliwiał rozważenie al-ternatywnych rozwiązań, co może również skutkować na zmiany strategii pracy kopalni, które mogłyby zostać zsynchronizowane do zmieniających się warunków rynkowych.

Analiza wielu wariantów w MineCycle pozwala właścicielom--operatorom kopalni na terminowe zbadanie wielu alternatywnych rozwiązań operacyjnych, umożliwiając podejmowanie decyzji wyż-szej jakości, co prowadzi do zwiększenia wydajności kopalni.

Trzeci pakiet oprogramowania, MineCycle Material Handling opracowany został przy merytorycznej współpracy i współfinanso-wany w ramach syndicate delelopment przez Hatch, GHD, i PDC Consultants. Również te firmy już aktywnie użytkują sponsorowa-ną przez siebie aplikację.

MineCycle Material Handling łączy w sobie i rozszerza możliwo-ści technologii Bentley OpenPlant i OpenRoads, dzięki czemu po-zwala firmom projektowo-wykonawczym i konsultingowym, przy-spieszyć projekt wstępny systemów transportu i odstawy urobku. Poprzez analizę wielu wariantów, oprogramowanie pomaga zopty-malizować koszty, wpływ na środowisko i inne kluczowe czynniki – poprzez umożliwienie szybkiego rozważenia wielu scenariuszy projektowych.

WYDARZENIA SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ XXIII

12 SEP 2015

Dwudziesta Trzecia Szkoła Eksploatacji Podziemnej za nami. Na początek tradycyjnie nieco statystyki:

Szkoła XXIII to:• 472 uczestników ze 126 firm, uczelni i jednostek naukowo-

-badawczych,• 17 sesji tematycznych,• XII International Mining Forum,• 188 referatów i prezentacji,• ponad 4200 wejść na stronę internetową, w tym ponad

43% to wejścia powracające przy maksymalnym czasie trwania jednej sesji ponad 2 godz. 10 min,

• rozstrzygnięcie konkursów Bezpieczna Kopalnia, Kopalnia Roku, Górniczy Sukces Roku,

• Międzynarodowy Turniej Wiedzy Górniczej, który zgroma-dził grono uczestników reprezentujących polskie uczelnie (AGH, Politechnika Śląska, Politechnika Wrocławska) oraz studentów z Ukrainy, Serbii, Rosji, Bułgarii, Czechy,

• warsztaty specjalistyczne z zakresu skanowania wyrobisk kopalnianych,

• po raz pierwszy organizowane Mistrzostwa Polski branży górniczej w narciarstwie.

o sesji plenarnej XXIII SEP zdań kilkaIntencją naszą było zorganizowanie sesji plenarnej pt. „W kierun-ku inteligentnej kopalni” składającej z dwóch części. W pierwszej mieli wystąpić uczestnicy projektu europejskiego I2 Mine, będą-cego kontynuacją projektu Inteligent Mine, którego głównych animatorów i autorów gościliśmy przed kilku laty. W drugiej czę-ści pragnęliśmy zaprezentować działania polskich firm na rzecz kopalń przyszłości. Tak się jednak nie stało, a kulisy braku sesji związanej z I2 Mine pomińmy milczeniem. Pozostała sesja polska, w której uczestnicy zaprezentowali stan aktualny i działania zmie-rzające do stworzenia w przyszłości inteligentnej kopalni. Warto wyjaśnić to pojęcie, bo i wśród referujących nie brakowało pew-nych kontrowersji. Otóż wśród licznych rodzajów inteligencji jakie rozróżnia współczesna psychologia i nie utożsamia tego terminu wyłącznie z uzdolnieniami inteligentnymi, o czym pisze Hanna Adamkowska w jednym esejów (Inteligentny czyli jaki?) w książce „Sekrety geniuszu. Poznać i zrozumieć człowieka” (G+J-Książki, W-wa 2011) najbliższa działaniom kopalń jest niewątpliwie inteli-gencja kognitywna (poznawcza) służąca do analizowania i syntezy danych, kojarzenia faktów, dokonywania przekształceń i obliczeń matematycznych, poddająca się pomiarom. Ten rodzaj inteli-gencji to działania z zakresu robotyki i automatyki inteligentnych

maszyn wykorzystujących olbrzymie zasoby informatyczne (Big Data). Górnictwo czyni wiele, aby odsunąć górnika od najbardziej niebezpiecznych czynności. Sprzyjają temu nowe technologie, o czym mówili wygłaszający referaty w sesji plenarnej:

• Prezes Zarządu KGHM Polska Miedź S.A. – dr hab. inż. Herbert Wirth,

• Dyrektor Naczelny Głównego Instytutu Górnictwa – prof. dr hab. inż. Józef Dubiński,

• Prezes Zarządu KHW S.A. – Roman Łój i Dyrektor – Marek Skuza,

• V-ce Prezes Zarządu Kopex S.A. – Andrzej Meder,• Dyrektor Zbigniew Schinohl w imieniu licznej grupy autorów

JSW S.A.,• prof. dr hab. inż. Henryk Passia z GIG-u,• Dyrektor Bogdan Myśliwiec z JSW S.A.,• Sławomir Karlikowski z LW Bogdanka S.A., • Adam Piotrowski z ABB Sp. z o.o.

Sesje tematyczneJak napisałem w zestawieniu statystycznym sesji było 17. Cieszyły się one różnym zainteresowaniem. Tradycyjnie najwyższą frekwen-cję odnotowała sesja „Nowe techniki i technologie w podziemnej eksploatacji złóż”. Ważnym i interesującym przedsięwzięciem XXIII Szkoły była sesja pod patronatem firmy Bentley poświęcona te-matyce geomatyki górniczej, a w szczególności skanowaniu la-serowemu – innowacyjnej metodzie pomiarowej wykorzystującej światło lasera do pozyskiwania geometrycznych modeli 3D ska-nowanych obiektów. Jest to technologia wciąż intensywnie rozwi-jająca się tak w zakresie miniaturyzacji urządzeń, ich dostępności jak i oprogramowania mogącego znaleźć coraz szersze zastoso-wanie w górnictwie. Sesji towarzyszyły prezentacje producentów urządzeń i oprogramowania.

Wydarzenia kulturalne towarzyszące obradomTym razem obraz wydarzeń kulturalnych był zróżnicowany, poczy-nając od wiernych przyjaciół Szkoły, ciągle młodej Jazz band Ball Orchestra ze wspaniałym amerykańskim pianistą i muzykologiem Stanem Breekenridgem (przy niestety niewielkiej frekwencji), przez bardzo ciekawy zespół HooDoo Band o bluesowym zacięciu, aż po Kabaret Łowcy.B, który zgromadził bardzo liczne grono uczest-ników Szkoły. „De gustibus non est disputandum!”, jak mówi łaciń-skie powiedzenie - o gustach się nie dyskutuje, chociaż jak mówią wprawieni w bojach dyskusyjnych - bez rozmów i dyskusji o gu-ście nie byłoby postępu, krytyki sztuki i wielu innych rzeczy.

JAK TO BYŁO ROK TEMU:

DWUDZIESTA TRZECIA SZKOŁA ZA NAMIJerzy Kicki

Po kilku latach nieobecności ponownie zawitała na Gali Konkur-sowej Szkoły Żeńska Orkiestra z KWK „Staszic” pod batutą Grze-gorza Mierzwińskiego, obchodzącego w zeszłym roku jubileusz 20-lecia działalności artystycznej. Nie muszę dodawać, że orkie-stra nie tylko świetnie zabrzmiała we wnętrzach teatru im. J. Sło-wackiego, ale jak zwykle wybornie się zaprezentowała.

ForumJaka przyszłość węgla? Dokąd zmierzamy?Czwartkową Galę Konkursową poprzedziło Forum „Jaka przy-szłość węgla? Dokąd zmierzamy?” Te pytania pozostają ciągle ak-tualne, a odpowiedzi w obecnej sytuacji politycznej tylko pozornie wydają się łatwiejsze. Nie ulega wątpliwości, iż jesteśmy jeszcze przez wiele lat skazani na pozyskiwanie energii elektrycznej z wę-gla. Otwartym pozostaje pytanie jak spowodować aby produko-wana energia była energią wytwarzaną w procesach mniej szko-dzących środowisku. U podstaw takiego myślenia leżą poglądy coraz liczniejszej części społeczeństwa, o których pisze Reinhard Mussik w znakomitej, fascynującej książce o podróży w czasie od epoki kamienia do roku 2000, łączącej mity starożytnych lu-dów z najnowszymi wynikami badań z rożnych dziedzin wiedzy, zatytułowanej „Nostradamus dziś. Tajemnica wielkich wizjonerów” (Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004). „Ostatnie dziesięciolecia po-kazały, że coraz częściej ludzie są gotowi wyzwolić się od line-arnego sposobu myślenia i akceptują doktryny, które wymagają życia w zgodzie z normami przyrody i historii. Coraz więcej ludzi stara się położyć kres niszczeniu przyrody i żyć z nią w harmonii, i coraz więcej ludzi jest gotowych wyrwać się z letargu i świadomie uczynić coś, by kształtować przyszłość. Dla tych ludzi ważne by-łoby posiadanie pewnego wyobrażenia tego co nadejdzie, które dodałoby siły i odwagi ich działaniu”.

Wierzę, że takie zerwanie z linearnym myśleniem jest możliwe również w odniesieniu do przyszłości węgla, ale wcześniej musimy określić strategię energetyczną. Czy stać nas na pogodzenie inte-resów górnictwa z działaniami i poglądami ekologów. Dziś przed polskim górnictwem stoją jeszcze trudniejsze pytania. Jakie dzia-łania podjąć aby branża była konkurencyjną dla węgla z impor-tu? Obok zdecydowanej polityki energetycznej realizowanej przez rząd odpowiedź może być tylko jedna. Niższe koszty wydobycia!!! Jak to zadanie zrealizować? Jak słusznie zauważa wielu, obecna postawa związków zawodowych czyni to zadanie niemożliwym do zrealizowania. Niestety trzeba siąść do stołu i szukać możliwości ograniczenia, być może na jakiś okres, przywilejów pracowni-czych.

Podsumowaniem Forum „Jaka przyszłość węgla? Dokąd zmie-

rzamy?” była interaktywna sesja, w trakcie której uczestnicy Szko-ły zaopatrzeni w piloty odpowiedzieli na 23 pytania przygotowa-ne przez organizatorów. Nasze działanie wpisuje się technicznie w podobne badania jakie organizowane są na największych świa-towych konferencjach. Bardzo interesujące badania zostały prze-prowadzone na Światowym Forum Ekonomicznym. Uczestników badania poproszono by ocenili prawdopodobieństwo wystąpienia 31 globalnych zagrożeń. I o ile wysoce prawdopodobne wystą-pienie takich globalnych zagrożeń (Światowe Forum Ekonomicz-ne definiuje globalne zagrożenie jako zjawisko, które ma istotny, negatywny wpływ na kilka krajów i branż na czas do 10 lat) jak zmiana klimatu, kryzysy podatkowe, finansowe czy ekstremalne zjawiska pogodowe trudno uznać za niespodziankę, to cyberata-ki czy dysproporcja zarobków u większości osób będzie budzić zdumienie.

Pytania były swoistym podsumowaniem wystąpień prelegentów Forum, którymi byli:

• Antoni Tajduś – Przewodniczący Komitetu Górnictwa PAN,• Daniel Borsucki – Członek Zespołu EURACOAL przy Parla-

mencie Europejskim,• Leon Kurczabiński – Dyrektor Zespołu Strategii Sprzedaży

w KHW S.A.,• Herbert Leopold Gabryś – Przewodniczący Komitetu ds.

Polityki Klimatyczno – Energetycznej przy Krajowej Izbie Gospodarczej,

• Wojciech Nowak – Centrum Energetyki AGH – Koordynator polityki badawczo-wdrożeniowej,

• Lidia Gawlik – Zastępca Dyrektora Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN.

Pytania dotyczyły generalnie tematyki forum, czyli przyszłości węgla, ale nie tylko – zapytaliśmy bowiem uczestników o zagad-nienia i problemy związane z funkcjonowaniem Szkoły. Warto przedstawić wyniki tego ciekawego systemu aktywnego uczest-nictwa w obradach Szkoły. Do zapoznania się ze szczegółowy-mi wynikami ankiety odsyłamy na stronę internetową Szkoły (www.szkolaeksploatacji.pl). Sugestie uczestników dotyczące programu obrad wykorzystamy już na XXIV szkole, która przed nami.

Kraków, grudzień 2014 r.

Patroni medialni:



14 SEP 2015

Podczas forum dyskusyjnego „Jaka przyszłość węgla? Dokąd zmierzamy?” zebrani w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krako-wie mieli możliwość wypowiedzenia swojej opinii na temat aktual-nej kondycji polskiego górnictwa. Odpowiedzi na 25 pytań, które zadaliśmy, często zaskakujące, publikujemy na stronie Szkoły (www.szkolaeksploatacji.pl) ze stosownym komentarzem.

Ankieta przeprowadzona podczas XXIII Szkoły Eksploatacji Podziemnej była nowością, którą spotkała się z pozytywnym odze-wem wśród uczestników. Wyniki ankiety pozwoliły poznać opinię osób związanych z branżą górniczą na temat wielu problemów, z jakim aktualnie zmaga się polskie górnictwo a także dostarczyła szereg wskazówek w odniesieniu do organizacji kolejnej Szkoły. Już teraz możemy zadeklarować, że będziemy chcieli kontynu-ować przeprowadzanie ankiety podczas kolejnych edycji Szkoły.

SONDAŻ OPINII UCZESTNIKÓW SZKOŁY PODCZAS FORUM DYSKUSYJNEGO

Sondaż opinii uczestników Szkoły podczas gali w Teatrze Słowackiego


Przedsiębiorstwo Budowy Kopalń PeBeKa S.A.ul Marii Skłodowskiej-Curie 76, 59-301 Lubintel. 76 840 54 05, 76 840 54 03, 76 840 52 03; fax 76 840 54 95www.pebeka.pl

http://www.pebeka.pl


16 SEP 2015

Konkurs Kopalnia RokuTradycje konkursu „Kopalnia Roku” sięgają roku 1999, kiedy po raz pierwszy podjęto próbę wyłonienia najlepszej w Polsce kopalni węgla kamiennego. Oznacza to, że dotychczas przeprowadzono 15 edycji Konkursu.

Formułę takiej zdrowej rywalizacji zaproponowali przedstawicie-le dwóch organizatorów konkursu: Szkoły Eksploatacji Podziem-nej oraz Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej z Katowic.

Od początku Konkurs „Kopalnia Roku” został przyjęty bardzo ciepło i uznawany jest w środowisku górniczym za bardzo presti-żowy.

Podstawowymi kryteriami Konkursu były następujące wskaźniki:• jednostkowy koszt produkcji węgla – zł/Mg,• średnie dzienne wydobycie ze ściany – Mg/ścianę i dobę,• wydajność ogólna – Mg węgla handlowego/pdn,• wskaźnik wydobycia na długość chodników – Mg/m.Komisja Konkursu „Kopalnia Roku” dokonała wyboru naj-

lepszych kopalń w roku 2013 w dwóch kategoriach: „najlepsza w roku 2013” i „największy postęp w roku 2013”.

Laureatami Konkursu w kategorii „najlepsza w roku 2013” zo-stały:

• I miejsce – Lubelski Węgiel BOGDANKA S.A.,• II miejsce ex aequo:

� KWK BUDRYK, � KWK MARCEL,

• III miejsce – Południowy Koncern Węglowy S.A.

Laureatami Konkursu w kategorii „największy postęp w roku 2013” zostały:

• I miejsce – KWK RYDUŁTOWY-ANNA,• II miejsce ex aequo:

� KWK WIECZOREK � KWK PNIÓWEK,

• III miejsce – KWK KRUPIŃSKI.

Konkurs Górniczy Sukces RokuPo raz piąty wybrano laureatów Konkursu „Górniczy Sukces Roku”. Konkurs organizowany jest przez Szkołę Eksploatacji Pod-ziemnej oraz Górniczą Izbę Przemysłowo-Handlową.

Celem konkursu jest promocja i popularyzacja przedsięwzięć na rzecz innowacyjności i rozwoju polskiego górnictwa podziem-nego, a także kształtowanie dobrego wizerunku sektora wydobyw-czego. Konkurs przeprowadzany jest w trzech kategoriach:

1. Innowacyjność, za zastosowanie w górnictwie: � produktu (np. urządzenia, materiały), � technologii lub � rozwiązania organizacyjnego albo informatycznego

o cechach nowatorskich i sprawdzonej skuteczności.2. Ekologia, za inicjatywę i działania, które w sposób znaczą-

cy ograniczyły negatywny wpływ działalności górniczej na środowisko,

3. Osobowość, za działalność o szczególnym znaczeniu dla polskiego górnictwa.

Kapituła Konkursu dokonała analizy zgłoszeń do udziału w Kon-kursie „Górniczy Sukces Roku” pod kątem kryteriów określonych w §6 Regulaminu, tj. wartości innowacyjnej projektu – nowocze-sność proponowanych rozwiązań w porównaniu do aktualnego stanu, gospodarczej lub społecznej użyteczności projektu, moż-liwości wdrożenia lub innego zastosowania projektu, perspektywy pełnej realizacji projektu.

GALA KONKURSOWA XXIII SZKOŁY EKSPLOATACJI PODZIEMNEJGala Konkursowa XXIII edycji Szkoły Eksploatacji Podziemnej odbyła się tradycyjnie w Teatrze

im. Juliusza Słowackiego. W trakcie wieczoru konkursowego wręczono nagrody w czterech

kategoriach: Kopalnia Roku, Bezpieczna Kopalnia, Górniczy Sukces Roku oraz Turniej Wiedzy

Górniczej dla studentów uczelni o profilu górniczym.


SEP 2015 17

Kapituła przyznała następujące nagrody i wyróżnienia:

Kategoria INNOWACYJNOŚĆ

Laureat w kategorii „Innowacyjność”: • Główny Instytut Górnictwa za „Laserowy system automatycz-

nego pomiaru geometrii obudowy i wyposażenia szybów”• KOMAG, KOMEL, NAFRA za ciągnik akumulatorowy GAD-1

Wyróżnienie w kategorii „Innowacyjność”:• Jastrzębska Spółka Węglowa SA za wdrożenie w JSW SA

platformy szkoleniowo-informacyjnej „STREFA SZTYGARA I NIE TYLKO”

• Kompania Węglowa SA O/Halemba-Wirek za wprowadze-nie systemu zdalnego monitoringu, sterowania i wizualiza-cji sieci elektrycznej średniego napięcia na dole kopalni

Kategoria EKOLOGIA

Wyróżnienie w kategorii „Ekologia”:• Kompania Węglowa S.A. O/Piast za „zmniejszenie emisji

SO2 przy spalaniu mułów węglowych

Kategoria OSOBOWOŚĆ• Mgr inż. Roman ŁÓJ

Prezes Zarządu Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.

Konkurs Bezpieczna KopalniaJuż po raz 19. rozstrzygnięto Konkurs „Bezpieczna Kopalnia”. Od początku organizatorami konkursu są: Wyższy Urząd Górniczy, Fundacja „Bezpieczne Górnictwo” im. prof. Wacława Cybulskiego oraz Szkoła Eksploatacji Podziemnej.

Cele, jakie przyświecają Konkursowi „Bezpieczna Kopalnia”, to propagowanie działań prowadzących do osiągnięcia przez pol-skie górnictwo światowych standardów bezpieczeństwa pracy oraz premiowanie kopalń osiągających najlepsze wyniki z zakresu BHP w górnictwie.

Aby idea Konkursu Bezpieczna Kopalnia miała jak najszerszy wymiar i była istotnym elementem w eliminowaniu lub ogranicza-niu przyczyn powodujących wypadki przy pracy organizatorzy zaprosili do udziału w Wielkiej Kapitule przedstawicieli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Państwowej Inspekcji Pracy, któ-rzy czynnie uczestniczą w wyłanianiu najbezpieczniejszej kopalni.

Głównymi kryteriami, jakimi kierowano się przy wyborze najlep-szych kopalń były:

Laureaci i organizatorzy Konkursu Kopalnia Roku A.D. 2013

Laureaci i organizatorzy Konkursu Górniczy Sukces Roku A.D. 2013


18 SEP 2015

• brak wypadków śmiertelnych i ciężkich w ostatnich trzech latach,

• liczba wypadków lekkich w kopalniach bez wypadków śmiertelnych i ciężkich,

• liczba kolejnych dni bez wypadku w roku konkursu,• występujące zagrożenia naturalne wg stopni, kategorii

i klas,• liczba załogi (w tym zatrudnienie pod ziemią),• wielkość wydobycia,• wskaźnik: liczba wypadków na 1000 osób zatrudnionych.

Laureatami konkursu Bezpieczna Kopalnia w roku 2013, w kate-gorii „kopalnie węgla kamiennego” zostały:

• I miejsce ex aequo: � KWK JANKOWICE, � KWK BRZESZCZE,

• II miejsce – KWK BOLESŁAW ŚMIAŁY,• III miejsce ex aequo:

� KWK PIAST, � KWK ZIEMOWIT.

Wyróżnienie konkursu Bezpieczna Kopalnia w roku 2013, w ka-tegorii „kopalnie rud miedzi” otrzymał:

• KGHM Polska Miedź S.A.,

• Oddział Zakłady Górnicze „LUBIN”.

„Złoty Partner” Szkoły Eksploatacji PodziemnejMiłym akcentem Gali Konkursowej jest możliwość podziękowania w obecności wszystkich uczestników Szkoły Eksploatacji Pod-ziemnej tym wszystkim, którzy przyczyniają się do rozwoju idei Szkoły. Dzięki pomocy instytucji komercyjnych coroczne spotka-nia mogą osiągnąć obecny kształt i być z takim zainteresowaniem odbierane w środowisku górniczym. Do tej pory w konstelacji „Zło-tych Sponsorów” Szkoły znajdują się 32 firmy. Formuła tej nagrody jest taka, że można ją otrzymać tylko jeden raz.

Dla tych, którzy trwale związali się ze Szkołą Eksploatacji Pod-ziemnej, organizatorzy przygotowali podziękowanie w formie sta-tuetki „Złotego Partnera”, dłuta Prof. Andrzeja Zwolaka z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Korzystając z obecności podczas Gali Konkursowej wszystkich uczestników Szkoły Eksploatacji Podziemnej oraz bardzo licznego grona osób zaproszonych, organizatorzy Szkoły wręczyli kolejne wyróżnienie. Tradycją stało się podziękowanie dla przedstawicieli najliczniejszej grupy uczestników w obradach SEP 2014. W tym roku nagrodę “Absens carens – nieobecny traci” po raz kolejny otrzymała KGHM Polska Miedź S.A.

Laureaci i organizatorzy Konkursu Bezpieczna Kopalnia A.D. 2013

Statuetki Złotego Partnera Szkoły Eksploatacji Podziemnej 2014 odebrali: Ryszard Biernacki (KGHM Polska Miedź SA) i Andrzej Śnieżko (KOPEX S.A.)

Statuetka „Absens carens” trafiła do KGHM Polska Miedź SA (nagrodę odebrał Ryszard Biernacki).


20 SEP 2015


SEP 2015 21


22 SEP 2015

Sesja zwana przez uczestników Szkoły w skrócie „Nowe techniki” jak zwykle zgromadziła podczas swych obrad pełną salę wykładową. Z założenia, podczas tej sesji prezentowane są praktyczne zagadnienia z zakresu nowych rozwiązań wprowadzanych w kopalniach. Tegoroczna sesja patronowana była przez KOPEX S.A., firmę znaną i cenioną na rynku z racji innowacyjnych działań zarówno w Polsce jak i na świecie.

SESJA: NOWE TECHNIKI I TECHNOLOGIE W EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ ZŁÓŻ

W czasie obrad sesji wygłoszono 21 referatów i prezentacji. Pod-czas prawie całodniowej sesji poruszono szerokie spektrum za-gadnień, którymi na co dzień żyje górnictwo.

W części obrad związanej z nowymi rozwiązaniami w zakresie wsparcia dla górnictwa słuchacze mieli okazję wysłuchać refera-tów przygotowanych zarówno przez dużych producentów obec-nych od lat na polskim rynku tj. firmy KOPEX, KGHM ZANAM, ABB czy też JOY, jak i może nieco mniej znanych ale aktywnie działają-cych takich jak: SIGMA, M+W, MAS czy też Elsta Elektronika. Nie brakowało też wystąpień przedstawicieli z kopalń prezentujących swoje doświadczenia oraz problemy związane z codzienną pracą

na dole. Usłyszeliśmy zatem referaty z kopalń KGHM Polska Miedź SA, Kompanii Węglowej SA oraz Katowickiego Holdingu Węglo-wego SA. a także z LW Bogdanka SA. Akcent międzynarodowy postawiony został przez naukowców z Narodowego Uniwersytetu Górniczego z Dniepropietrowska, którzy przedstawili m.in. zagad-nienia związane z możliwością selektywnej eksploatacji cienkich pokładów węgla.

Dyskusje rozpoczęte podczas sesji przeniosły się kuluary, a te niezakończone podczas SEP 2014 kontynuowane będą, mamy taką nadzieję podczas obrad w roku 2015.

Paweł Piasecki (O/ZG Rudna, KGHM PM S.A.)Marcin Góralski (ABB Sp. z o.o.)

Małgorzata Pawlik-Karyba (Sigma SA)Tadeusz Soroka (KOPEX Electric Systems SA)

BH PROTECH

Tel: 720 807 072 Tel: 884 697 551

Tel./fax: +48 32 721 80 91 [email protected] [email protected] www.bhprotech.com.pl

FIRMA BH PROTECH SPECJALIZUJE SIĘ W KOMPLEKSOWYCH REMONTACH MASZYN I URZĄDZEŃ GÓRNICZYCH . W naszej ofercie znajduje się wykonanie remontów maszyn i urządzeń takich jak:

- AM50/MR240. - AM75/MR340. - Ładowarki 612C/LS610, 630, 650. - AM50 Z-W. - R-130.

Oraz innych wiodących producentów maszyn i urządzeń dla przemysłu wydobywczego. Oferujemy również sprzedaż nowych oraz poremontowych części do kombajnów chodnikowych jak i innych urządzeń górniczych. Nasze produkty posiadają gwarancje jakości oraz certyfikaty zgodności. Nasze długoletnie doświadczenie oraz obszerna wiedza w branży maszyn górniczych zapewnia długoterminową obsługę i dostawę części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych dostosowaną do indywidualnych wymagań i potrzeb naszych klientów.

BIBLIOTEKA SZKOŁY EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ JAN KOSTRZ „GŁĘBIENIE SZYBÓW”

Z wielką satysfakcją informujemy, że w Bibliotece Szkoły Eksploatacji Podziemnej pojawi się drukiem z początkiem 2015 roku bardzo ciekawa i unikatowa pozycja pt. „Głębienie szybów” autorstwa dr. inż. Jana Kostrza (seniora), której premiera w wersji elektronicznej miała miejsce podczas Szkoły w 2013 r. Monografia ukaże się dzięki objęciu jej patronatem przez KOPEX PBSz S.A., ELEKTROMETAL S.A. oraz PeBeKa S.A.

„…książka napisana przed 30 laty, i tylko częściowo skorygowana przed wydaniem może być doskonałą pomocą dydaktyczną dla studentów, zwłaszcza w sytuacji, kiedy maleje liczba tzw. godzin kontaktowych studenta z nauczycielem, a ciężar zdobywania wiedzy przenosi się na samego studenta, jego aktywne poszukiwanie i przyswajanie sobie wiadomości w dużej mierze z literatury fachowej”

(prof. dr hab. inż. Piotr Czaja, dr inż. Jerzy Kicki – Głębienie Szybów, Kraków 2014).



http://www.bhprotech.com.pl


24 SEP 2015

Do udziału w sesji zaprosiliśmy liczne grono praktyków, na co dzień pracujących w górnictwie węgla kamiennego, rud miedzi ekspertów i doradców oraz przedstawicieli świata nauki. W dyskusji zwracano uwagę na zagrożenia i szanse jakie poja-wiają się w branży węgla kamiennego w Polsce, w świetle trudnej sytuacji również na rynkach światowych. Ukonstytuował się ponadto wspólny pogląd, że przedsiębiorstwa górnicze będą zmuszone dostosowywać się do zmieniających się potrzeb otoczenia i rosnącej presji kosztów. Niewątpliwie ogromną rolę będzie odgrywać odpowiednio wdrożony system controllingu

operacyjnego kosztów, obejmujący kluczowe obszary działalności zakładów górniczych.Nie bez znaczenia pozostaje również ciągłe dążenie do racjo-nalizacji poziomu wydatków w spółkach. Jest to ważne przede wszystkim ze względu na ograniczone możliwości zwiększania przychodów poszczególnych kopalń i problemy ze sprzedażą ich produktów. Mamy nadzieję, że sesja dostarczyła wielu ciekawych informacji i przyczyniła się do pogłębiania wiedzy poszczególnych uczestni-ków w tym zakresie.

SESJA: EKONOMICZNO- -FINANSOWE ASPEKTY DZIAŁALNOŚCI BRANŻY GÓRNICZEJ W POLSCEObok wielu ciekawych tematów poruszanych w ramach SEP 2014, w roku bieżącym mieliśmy możliwość uczestniczyć w sesji „ekonomiczno-finansowej”, podczas której omawiano głównie kwestie związane z budżetowaniem i kontrolą kosztów, zarówno na poziomie operacyjnym jak i strategicznym. Istotne miejsce poświęcono również aspektom związanym z controllingiem operacyjnym usług górniczych oraz raportowaniem kosztów.

Henryk Paszcza, Dyrektor ARP oddział Katowice Prof. dr hab. Maria Sierpińska (Akademia Górniczo-Hutnicza)

Dr hab. inż. Arkadiusz Kustra (Akademia Górniczo-Hutnicza) Mgr inż. Aaron Kudelski (Linter S.A.)


SEP 2015 25

Grupowe zdjęcie uczestników Szkoły w te-atrze im. Juliusza Słowackiego

Polska stoi przed koniecznością stworzenia długofalowej polityki energetycznej na kolejne dziesiątki lat. Potrzebna jest strategia zapewnienia równowagi pomiędzy bezpieczeństwem dostaw surowców energetycznych, efektywnością procesów gospodar-czych a zapewnieniem odpowiedniego standardu ochrony śro-dowiska.

Gospodarka kraju od dziesięcioleci opiera się na wykorzystaniu węgla, a wynika to z faktu posiadanych zasobów, zarówno węgla kamiennego, jak i brunatnego. Paliwo to jednak, w całym proce-sie od tradycyjnego wydobycia, poprzez spalanie, do wykorzy-stania zawartej w nim energii, stwarza liczne problemy związane z wymogami ochrony środowiska. Równocześnie w tej dziedzinie

zaostrzane są w Unii Europejskiej standardy. Z drugiej jednak strony, silny nacisk na obniżenie emisji CO2, wynikający z polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej, spowodować może zdecydowane pogorszenie konkurencyjności technologicznej i ekonomicznej węgla, a w konsekwencji polskiej gospodarki. Po-zostaje zatem podjęcie działań ograniczających zakres tych strat. Jednym z takich kierunków jest perspektywa wykorzystania węgla w procesie jego zgazowania.

Moderatorem sesji z ramienia Wyższego Urzędu Górniczego był Dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska i Gospodarki Złożem Piotr Wojtacha.

Łącznie w sesji przedstawiono 7 prezentacji, które zostały tak

SESJA: CZŁOWIEK I ŚRODOWISKO – SZANSE I BARIERY PROCESU PODZIEMNEGO ZGAZOWANIA WĘGLASesja pod nazwą „Człowiek i środowisko” przez wiele lat odbywała się w ramach Szkoły Eksploatacji Podziemnej i była sesją, w której zaprezentowano szerokie spektrum tematyczne z zakresu inżynierii środowiska w obszarze górnictwa podziemnego. Tegoroczna sesja w całości była poświęcona zagadnieniom dotyczącym nowej technologii pozyskania energii z węgla, jakim jest proces podziemnego zgazowania węgla. Intencją organizatorów Szkoły 2014, w ramach ww. sesji, było rozpowszechnienie badań związanych z procesem wykorzystania zasobów węgla w procesie podziemnego zgazowania oraz możliwego oddziaływania tego procesu na środowisko.

Mgr inż. Piotr Wojtacha (WUG) Prof. dr hab. inż. Marek Nieć (IGSMiE PAN)


26 SEP 2015

dobrane, aby w możliwie w kompleksowy sposób zilustrowały jej tematykę. Wprowadzeniem do sesji było przedstawienie uwarunkowań geologiczno-złożo-

wych podziemnego zgazowania węgla kamiennego w polskich złożach. Przedsta-wione zostały kryteria jakościowe oceny pokładów węgla dla potrzeb podziemnego zgazowania, a także kryteria utworów izolujących pokład. Kolejne prezentacje doty-czyły oddziaływania na środowisko podziemnego zgazowania węgla oraz ekologicz-nych aspektów pozyskiwania energii i produktów gazowych w podziemnym prze-twarzaniu węgla. Przedstawiono możliwe zagrożenia, jakie mogą wystąpić podczas eksploatacji georeaktora podziemnego zgazowania węgla. Podsumowaniem sesji był aspekt efektywności produkcji energii i surowców chemicznych poprzez zgazo-wanie węgla w warunkach polskich.

Autorzy prezentacji, to liderzy zespołów badawczych realizujących projekt nt.: „Opracowanie technologii zgazowania węgla dla wysokoefektywnej produkcji paliw i energii elektrycznej” finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ra-mach strategicznego programu badań naukowych i prac rozwojowych pt.: „Zaawan-sowane technologie pozyskiwania energii”.Dr inż. Ewa Janson (GIG)

Prof. dr hab. inż. Eugeniusz Krause (GIG)

Prof. dr hab. inż. Jan Palarski (PŚ) Prof. dr hab. inż. Krystyna Czaplicka-Kolarz (GIG)

Mgr inż. Piotr Krawczyk (GIG)


SEP 2015 27

W sesji wygłoszono pięć referatów, dotyczących praktycznych tzn. „ruchowych” problemów związanych z jej tematyką. Jako pierwszy wystąpił Grzegorz Motyczyński z KWK „Mysłowice-Wesoła” z pre-zentacją dotyczącą doświadczeń związanych z prowadzeniem odmetanowania ścian z wykorzystaniem nadległych chodników drenażowych.

Przedstawione w referacie wyniki potwierdzają skuteczność tej metodyki odmetanowania, dochodzącą do 80%, co pozwala prowadzić kopalni eksploatację w silnie metanowym pokładzie 510. Kolejny referat wygłoszony przez Wojciecha Włodarczyka (KGHM Polska Miedź SA, O/ZG „Polkowice-Sieroszowice”) doty-czył przedstawienia efektywnego zarządzania procesem produkcji chłodu Systemu Klimatyzacji Centralnej w O/ZG „Polkowice-Siero-

szowice”. W konkluzji Autor zaznaczył, iż zwiększenie efektywno-ści energetycznej, a co za tym idzie – obniżenie kosztów produkcji, powinno być rozpatrywane na wszystkich możliwych poziomach, zarówno technicznym jak i organizacyjnym. Swoistą kontynuacją tej myśli były tezy następnego wystąpienia, którego autor, Łukasz Mika z Politechniki Krakowskiej wykazał, że efektywną metodą schładzania powietrza w wyrobiskach kopalnianych może być sto-sowanie zawiesiny lodowej jako chłodziwa w układach chłodzenia. Z kolei o doświadczeniach KWK „Jankowice” w zakresie optymali-zacji i stabilizacji sieci wentylacyjnej kopalni mówił Andrzej Słowik. Obrady sesji zakończyła prezentacja Korporacji Aerologii Górni-czej dotycząca nowych rozwiązań technicznych w zakresie wenty-lacji, klimatyzacji i geotechniki.

SESJA: METAN, WENTYLACJA I KLIMATYZACJA KOPALŃSesja, tradycyjnie zwana przez uczestników Szkoły „metanową” została w tym roku poszerzona o zagadnienia związane z klimatyzacją i wentylacją kopalń. Obrady tego spotkania prowadził Dyrektor ds. Utrzymania Ruchu KGHM Polska Miedź S.A. OZG „Rudna” pan Mirosław Koman.

Grzegorz Motyczyński (KWK „Mysłowice – Wesoła”) Prowadzący sesję Mirosław Koman (z prawej) dziękuje Wojciechowi Włodarczykowi (KGHM Polska Miedź SA, O/ZG „Polkowice-Sieroszowice”) za wygłoszenie referatu

Łukasz Mika (Politechnika Krakowska) Andrzej Słowik (KWK „Jankowice”)

Krzysztof Migda (Korporacja Aerologii Górniczej Sp. z o.o.)


28 SEP 2015

W dniu 25 lutego 2014 podczas XXIII Szkoły Eksploatacji Podziemnej odbyła się ponownie

sesja „Informatyka w górnictwie”, w której przedstawiono kilka innowacyjnych systemów

informatycznych wspomagających pracę w przemyśle wydobywczym.

SESJA: INFORMATYKA W GÓRNICTWIE

Sesja składała się z dwóch części, w której łącznie wygłoszono 13 referatów. W pierwszej części przewodniczącym był Piotr Darwaj z firmy IBM, która była sponsorem tej sesji. Pierwsze referaty „Ko-palnia wiedzy Big Data” oraz „Optymalizacja działania firmy z wy-korzystaniem narzędzia CBM” wygłosili dwaj przedstawiciele firmy IBM, Jakub Skuratowicz oraz Waldemar Jackiewicz. Następnie Ar-tur Krawczyk przedstawił koncepcję spójnego systemu informacji obiektowej przedsiębiorstwa wydobywczego.

Kolejne prezentacje należały do pracowników Instytutu Gospo-darki Surowców Mineralnych i Energią PAN w Krakowie, którzy omówili wykorzystanie narzędzi informatycznych w polskim prze-myśle węgla kamiennego. Natalia Dunst zaprezentowała przykła-dy zastosowań modelowania geologicznego złóż, a Łukasz Ku-dlak przedstawił szanse i bariery harmonogramowania produkcji. Pierwszą część sesji zakończył Artur Dyczko referatem pt. „Rola informatyki w inteligentnej głębokiej kopalni przyszłości”.

W drugiej części przewodniczącym sesji był przedstawiciel IGMiE PAN, Artur Dyczko. Kolejną dawkę prezentacji rozpoczął Robert Zientara z firmy Vetasi Sp. z o.o., opowiadając zaintereso-wanym tym razem o systemie zarządzania majątkiem. O kosztach

w przemyśle wydobywczym mówił również Bogdan Myśliwiec, któ-ry skupił się na optymalizacji kosztów zarządzania procesem tech-nologicznym kopalń JSW S.A. Część finansową zakończył Paweł Hryniewicz, który zaprezentował stosowaną w KGHM nowoczesną komunikację biznesową – system informatyczny eRaport.

Praktyczną stronę wykorzystania systemów informatycznych przedstawił Przemysław Marek z firmy Advicom Sp. z o.o., który omówił wdrożony już systemu ITSM BMC Remedy. Następne refe-raty dotyczyły inteligentnego systemu wspomagania decyzji w za-kresie projektowania produkcji górniczej, wygłoszony przez Edytę Brzychczy (AGH) oraz systemu wspomagającego zarządzanie transportem odstawy taśmowej, który przestawił Paweł Stefaniuk z Politechniki Wrocławskiej.

Paweł Śliwiński KGHM PM S.A. zamknął sesję, prezentacją do-tyczącą inteligentnego wspomagania decyzji w zakresie gospo-darki maszynami górniczymi w KGHM PM S.A., podczas której skupił się głównie na stanie aktualnym i perspektywach systemu EKSPERT.

Sesja będzie kontynuowana na konferencji SEP 2015, zapra-szamy do zgłaszania referatów.

Przewodniczący sesji Piotr Darwaj, z firmy IBM Bogdan Myśliwiec, Jastrzębska Spółka Węglowa S.A.

Paweł Śliwiński prezentujący system EKSPERT stosowany w KGHM PM S.A. Natalia Dunst, IGSMiE PAN


SEP 2015 29

Sesji przewodniczył dr inż. Antoni Wojaczek (Politechnika Śląska). Tematyka tegorocznej sesji obejmowała szereg różnorodnych te-matów w tym między innymi:

• architekturę nowoczesnej dyspozytorni energomechanicz-nej,

• monitoring samojezdnych maszyn górniczych,• innowacje w systemach monitorowania parametrów at-

mosfery kopalnianej,

• wspomaganie pracy stacji geofizyki górniczej,• zastosowanie systemów pomiaru jakości urobku,• budowę zintegrowanych systemów logistyki kopalnianej.Sesja jak co roku obfitowała w burzliwe, interesujące dyskusje,

związane głównie z istniejącymi uregulowaniami prawnymi oraz rozbudową systemów monitoringu i kontroli parametrów bezpie-czeństwa kopalń.

SESJA: MONITORING, STEROWANIE I WIZUALIZACJA PROCESÓW PODZIEMNEJ EKSPLOATACJI ZŁÓŻSesję „Monitoring, sterowanie i wizualizacja procesów podziemnej eksploatacji złóż” każdego roku cechuje wielkie zainteresowanie ze strony uczestników Szkoły. Podczas tegorocznej Szkoły w ramach obrad sesji wygłoszono 12 referatów.

Antoni Wojaczek (Politechnika Śląska)

Podczas obrad sesji Piotr Cichy (SUG)

Ryszard Biernacki (KGHM PM S.A.)


30 SEP 2015

Kolejny rok z rzędu patronem sesji jest firma Linter S.A. z Wol-bromia, będąca członkiem Grupy Kapitałowej Linter. Obradom sesji w pierwszej części przewodniczył Dyrektor departamentu ds. infrastruktury energomaszynowej z KGHM Polska Miedź S.A., Ryszard Biernacki – w drugiej – dr inż. Piotr Kulinowski z AGH. Podczas sesji wygłoszono 10 referatów, których część przygoto-wana została przez producentów i dostawców usług, część przez

ich użytkowników i odbiorców, a kilka przez pracowników nauki prowadzących badania nad poszukiwaniem nowych rozwiązań w zakresie transportu kopalnianego.

Zagadnienia poruszane podczas prezentacji cieszyły się niema-łym zainteresowaniem, czego wyrazem była duża frekwencja pod-czas sesji oraz dyskusje, które po zakończeniu obrad jak zwykle przeniosły się w kuluary.

SESJA: TRANSPORT I ODSTAWA UROBKUPOD PATRONATEM LINTER GROUPOd kilku lat sesja dotycząca kopalnianej logistyki cieszy się dużym zainteresowaniem. Prezentowane podczas jej obrad zagadnienia dotyczą każdorazowo aktualnych problemów związanych z odstawą i transportem urobku – zasadniczo na dole kopalni ale także i na powierzchni.

Ryszard Biernacki (KGHM Polska Miedź S.A.) Dariusz Kubiak (KGHM ZANAM Sp. z o.o.) Mirosław Janik (KWK „Ziemowit”)

Andrzej Mazurczyk (Kopex Electric Systems S.A.) Marek Kaszuba (Voith Turbo Sp. z o.o.) Jacek Pawlas (KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Zofiówka”)

Dyskusja podczas jednego z referatów

Adam Kozubek (KWK „Marcel”) odbiera symboliczną nagrodę za przygotowanie referatu z rąk prowadzącego obrady Piotra Kulinowskiego (AGH) Wojciech Hajduk (KWK „Knurów-Szczygłowice”)


SEP 2015 31

Jubileuszowa, V edycja sesji Geomatyka Górnicza na XXIII Szkole Eksploatacji Podziemnej

była pierwszą taką okazją w Polsce do zapoznania się z tematyką skanowania laserowego

w górnictwie podziemnym. Sesja powstała przy współpracy z Komisją Geomatyki Górniczej

Polskiego Towarzystwa Informacji Przestrzennej. Patronat nad sesją objęła firma BENTLEY.

SESJA: GEOMATYKA GÓRNICZA

W ramach sesji wygłoszono 20 referatów i prezentacji autorstwa osób związanych z górnictwem (w tym pracowników działów mier-niczych kopalń „Lubin”, „Polkowice-Sieroszowice” oraz „Ziemo-wit”), w których poruszano zagadnienia takie jak: inwentaryzacja wyrobisk, skanowanie szybów czy wykorzystanie chmur punktów do potrzeb projektowania przebudowy obudowy wyrobisk.

Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się wystąpienia po-święcone rozwiązaniom do inwentaryzacji szybów górniczych za-prezentowane przez przedstawicieli niemieckiej firmy DMT, Głów-nego Instytutu Górnictwa oraz konsorcjum firm Laser 3D i Skala 3D. Trzy różne spojrzenia na ten istotny aspekt działalności zakła-du górniczego z pewnością przekonały słuchaczy, że skanowanie laserowe już niedługo stanie się nieodłączonym wsparciem mier-niczego podczas inwentaryzacji szybów.

O bieżących zastosowaniach laserów mówili podczas SEP specjaliści z kopalń KGHM Polkowice-Sieroszowice, Lubin i LW Bogdanka. Rozwój laserowych metod monitoringu w górnictwie przedstawili naukowcy z Laboratorium Techniki Laserowej Głów-nego Instytutu Górnictwa, posiadają oni specjalistyczną laserową platformę mierniczą. Przedstawiciele firmy Bentley Systems mó-wili m.in. kierunkach rozwoju oprogramowania do obróbki chmur punktów oraz o możliwościach integracji skanowania laserowego z narzędziami do wykonywania analiz geologicznych i planowania produkcji. O swoich doświadczeniach w laserowej inwentaryzacji opowiedzieli też przedstawiciele Kompanii Węglowej, gdzie tech-nikę skanowania laserowego wykorzystano podczas budowy ko-mory rozdzielni głównej 6 kV w kopalni Ziemowit.

Dzięki uprzejmości przedstawicieli firm Zoller + Fröhlich, Map-

Sławomir Kubiak (IGSMiE PAN) przedstawił praktyczne aspekty skanowania wyrobisk górniczych


32 SEP 2015

tek oraz Riegl uczestnicy konferencji mieli możliwość na własne oczy przekonać się w jaki sposób pracują skanery laserowe tych producentów. Ponadto Graeme Cowie z firmy Maptek, której roz-wiązania są szeroko stosowane w kopalniach odkrywkowych oraz podziemnych w Australii i USA zaprezentował kompleksowe roz-wiązanie składające się ze skanera laserowego oraz pakietu opro-gramowania I-Site.

Tradycyjnie oprócz referatów poświęconych skanowaniu lase-rowemu prelegenci zaprezentowali swoje doświadczenia związa-ne z „tradycyjną” geomatyką. O tym, że język GML zatacza coraz szersze kręgi, nie tylko w geodezji przekonywał Maciej Rossa z Politechniki Warszawskiej prezentując możliwości jego wykorzy-stania w geologii i hydrologii. Tomasz Parzniewski z LW „Bogdan-ka” zreferował dotychczasowe doświadczenia w wykorzystaniu

funkcjonującej w tej kopalni od ponad roku mapy obiektowej jako podstawy do inwentaryzacji majątku dołowego. O pomiarach de-formacji terenu technikami GPS mówili specjaliści Kompanii Wę-glowej z kopalni Sośnica-Makoszowym natomiast techniki tzw. precyzyjnej niwelacji satelitarnej przybliżyli słuchaczom badacze z Centrum Badawczo-Rozwojowego Cuprum KGHM i Uniwersytetu Warmińskiego.

Podobnie jak w latach ubiegłych partnerem sesji była firma Ben-tley Systems, dostawca oprogramowania dla wszystkich branż inżynierskich. Pracownicy tej firmy wsparli konferencję również merytorycznie: Faraz Ravi, twórca oprogramowania Pointools za-prezentował jego możliwości w zakresie obróbki chmur punktów, natomiast Gary Logan przedstawił wykorzystanie oprogramowa-nia gINT w pracy geologów i geotechników.

Faraz Ravi (Bentley Systems) prezentuje możliwości oprogramowania Pointools

Katarzyna Stępniak (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) przedstawiła referat nt. techniki precyzyjnej niwelacji satelitarnejUczestnicy sesji „Geomatyka górnicza”


SEP 2015 33

Sesja dotycząca problemów bezpieczeństwa pracy w kopalniach stanowi zawsze bardzo

ważny punkt programu Szkoły. Od lat odbywa się w czwartkowe przedpołudnie i trudno

sobie wyobrazić, że mogłaby zostać przeprowadzona w innym czasie. W tym roku sesja

zyskała osobisty patronat Prezesa WUG, Pana Piotra Litwy.

SESJA: ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM W GÓRNICTWIE – Z INNOWACJĄ BEZPIECZNIEJ

Stało się tak po części dlatego, że tematyka sesji poświęcona zo-stała prezentacji rozwiązań poprawiających bezpieczeństwo w ko-palniach zgłoszonych do pierwszej edycji konkursu „Z innowacją bezpieczniej w górnictwie” organizowanego przez WUG i Funda-cję Bezpieczne Górnictwo im. prof. Wacława Cybulskiego w 2013 roku.

Konkurs jest elementem szerszej polityki realizowanej przez WUG, o czym wspomniał w słowie inicjującym Konkurs Prezes Piotr Litwa: „Cały czas poszukujemy pomysłów na pokazywanie nowoczesności polskiego górnictwa i rozwijania zdrowej rywaliza-cji, która przekłada się na zmianę mentalności górników i poprawę

warunków ich pracy. Konkursem „Z innowacją bezpieczniej w gór-nictwie” chcemy wskazywać najlepsze w ostatnich latach rozwią-zania techniczne lub organizacyjne. Kapituła będzie je oceniać na podstawie wymiernych mierników efektywności”. Wyniki Konkursu ogłoszono podczas uroczystości barbórkowych; zainteresowa-nych odsyłamy do stron WUG (http://www.wug.gov.pl).

Do przedstawienia podczas SEP 2014 przedsięwzięć zgłoszo-nych do Konkursu, poproszono ich autorów i w efekcie, w trakcie obrad sesji zaprezentowano 8 rozwiązań biorących udział w tym konkursie. Zagadnienia, których dotyczyły prezentacje obejmowa-ły bardzo szeroki zakres tematyczny, począwszy od „Nowatorskie-

POD PATRONATEM PREZESA WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO

Stanisław Stolarski (KWK „Marcel”)Józef Koczwara (WUG) – prowadzący sesję

http://www.wug.gov.pl


34 SEP 2015

go sposobu zabudowy kanału likwidacyjnego obudowy zmecha-nizowanej w KWK „Piast” (autorstwa Rajmunda Horsta i Tadeusza Zachwiei) oraz „Zabudowy pomostów roboczych przeznaczo-nych do prac technologicznych na ramionach głowic kombajnów ścianowych dla ścian średnich i wysokich” (autorstwa Krzysztofa Kuczowicza i Roberta Żydzika) – oba zespoły autorskie z KWK „Piast”, poprzez „Monitoring procesów technologicznych zbroje-nia i likwidacji w połączeniu ze zmianą sposobu prowadzenia liny kołowrotu w czasie rozładunku sekcji w ścianie” (zespół z KWK „Marcel” w składzie: Wilhelm Szulc i Stanisław Stolarski) i „System wizualizacji i automatycznego nadzoru dla rozdzielni 6kV RG-3A” (zespół reprezentujący KWK „Sośnica-Makoszowy” w składzie: Marek Chojnicki, Zdzisław Chrząszcz) a kończąc na prezentacji autorstwa Wojciecha Kamińskiego i Piotra Orła z ZG „Sobieski”

(Tauron Wydobycie S.A.) pt. „Ograniczenie ilości wypadków przez zastosowanie jazdy ludzi przenośnikami taśmowymi – aspekty techniczne, koszty”.

Spoza kopalń prezentacje przedstawiły zespoły z KOPEX PBSZ SA („Wieloczynnościowa platforma robocza typu AMG-2700 KWK Borynia-Zofiówka-Jastrzębie Ruch Zofiówka” autorstwa Antoniego Filipeckiego i Ludwika Fiutki, oraz z ITG KOMAG („Chodnikowe urządzenia zraszające typu Bryza” – Dariusz Prostański i Dominik Bałaga).

Wystąpienia uzupełniło kilka nie mniej ciekawych referatów spoza „listy konkursowej”. Obrady sesji „BHP” zgromadziły – jak zazwyczaj – liczną grupę słuchaczy, co stanowi bez wątpienia su-gestię, iż sesja w tym zakresie powinna być prowadzona w latach następnych.

Ludwik Fiutka (PBSZ Kopex S.A.) Marek Chojnicki (KWK „Sośnica-Wirek”)

Dariusz Stojke (KGHM Polska Miedź S.A. OZG „Rudna”)

Dariusz Prostański (ITG KOMAG) Piotr Orzeł (Tauron Wydobycie S.A. ZG „Sobieski”)

Maria Wojtyła-Sokół (Przedsiębiorstwo Konstrukcji i Budowy Maszyn sp. z o.)


SEP 2015 35

Tematyka pierwszej w historii Szkoły sesji poświęconej tematyce optymalizacji w elektroenergetyce i gospodarce energetycznej ko-palń obejmowała szereg zagadnień z zakresu problematyki eks-ploatacyjnej sieci elektroenergetycznych m.in.:

• innowacyjne konstrukcje mocowania kabli i przewodów do zastosowania w wyrobiskach pionowych,

• zastosowanie technologii AC w napędach maszyn wycią-gowych,

• lokalizację uszkodzeń kabli w strefach zagrożonych wybu-chem,

• zastosowanie napięcia 1kV w aspekcie zmniejszenia ener-gochłonności,

• modernizację stacji energetycznych 110/6kv,• zastosowanie układów softstart do rozruchu napędów sil-

ników SN dużej mocy.

Część zagadnień związanych dotyczyła szeroko rozumianej gospodarki energetycznej w tym m.in.:

• synergii górnictwa i energetyki,• energetycznego wykorzystania ciepła zawartego w wo-

dach kopalnianych,• zastosowania nowych konstrukcji wentylatorów i maszyn

wyciągowych.Podczas obrad wygłoszonych zostało łącznie 10 referatów. Ob-

radom sesji przewodniczył Andrzej Kowal (KGHM) – osoba z wie-loletnim doświadczeniem, znawca praktycznych aspektów poru-szanej tematyki. Rozwiązania prezentowane podczas sesji były przedmiotem licznych dyskusji w trakcie sesji oraz w kuluarach Szkoły.

SESJA: OPTYMALIZACJA W ELEKTROENERGETYCE I GOSPODARCE ENERGETYCZNEJ KOPALŃ

Andrzej Kowal (KGHM PM S.A.)Władysław Witkowski (Tauron Wydobycie SA. ZG Janina)

Marek Wituła (Przedsiębiorstwo Konstrukcji i Budowy Maszyn Sp. z o.o.) Adam Piotrowski (ABB)


36 SEP 2015

Drugiego dnia XXIII Szkoły Eksploatacji Podziemnej odbyła się po raz kolejny sesja

„Wykonywanie i utrzymanie wyrobisk”, której sponsorem była firma Sandvik Mining and

Construction. Przewodniczącym sesji był prof. Krzysztof Krauze z Akademii Górniczo-

Hutniczej. Sesja składała się z jednej części, na której łącznie wygłoszono 8 referatów.

SESJA: WYKONYWANIE I UTRZYMANIE WYROBISK

Przedstawiciel firmy Sandvik, Hanno Bertignoll rozpoczął sesję do-tyczącą poprawy efektywności drążenia wyrobisk korytarzowych w polskim górnictwie, za sprawą kombajnu chodnikowego MR 341. Następny prelegent, Thomas Labda z firmy RAG Mining Solutions GmbH, scharakteryzował spoiwo mineralno-cementowe dla opa-nowania wyrobisk chodnikowych na głębokości >800 m.

Andrzej Ozóg z KWK „Piast” skupił się na problemie doboru obudowy przecinek ścianowych w warunkach KW S.A. Nato-miast przedstawiciel firmy KOPEX Machinery S.A., zaprezentował wszystkim zgromadzonym nowe kierunki w rozwoju konstrukcji kombajnów chodnikowych.

Daniel Pawelus z Politechniki Wrocławskiej zrelacjonował cie-

kawe wyniki przeprowadzonych badań in-situ, dotyczących okre-ślaniu parametrów pola naprężeń w kopalni „Polkowice-Siero-szowice”. Z kolei Paweł Kamiński z Akademii Górniczo-Hutniczej wtajemniczył zainteresowanych w koncepcję konstrukcji kotwy rozsuwanej.

Ostatnie dwa referaty należały do Jarosława Brodnego z Poli-techniki Śląskiej: „Wyznaczenie parametrów pracy złącza cierne-go stosowanego w obudowie podatnej wyrobisk korytarzowych” oraz „Analiza pracy złącza ciernego z klinem oporowym”.


Przedstawiciel firmy RAG Mining Solutions GmbH, Thomas Labda

Maciej Korczyński, o nowych kierunkach w rozwoju konstrukcji kombajnów chodnikowych KOPEX Machinery S.A.

Hanno Bertignoll z firmy Sandvik Mining and Construction


SEP 2015 37

Podczas XXIII Szkoły Eksploatacji Podziemnej 25 lutego 2014 po raz kolejny odbyła się sesja „Dobre praktyki w projektowaniu i budowie szybów, szybików”, podczas której przedstawiciele środowiska naukowego i przemysłowego prezentowali nowe spojrzenia, pomysły i doświadczenia w zakresie projektowania i budowy wyrobisk pionowych.

SESJA: DOBRE PRAKTYKI W PROJEKTOWANIU I BUDOWIE SZYBÓW, SZYBIKÓW

Wygłoszonych zostało 8 referatów poruszających problematykę wpływu czynników geologiczno-górniczych oraz geoinżynierskich na dobór technologii drążenia szybów i ich utrzymanie. Przed-stawiono również nowe przedsięwzięcia dotyczące modyfikacji konstrukcji obudowy szybowej oraz modernizacji szybu. Spore zainteresowanie wśród słuchaczy wzbudził referat poświęcony bezpiecznemu prowadzeniu eksploatacji w filarze szybów.

Referaty wygłaszane były przez przedstawicieli firmy Kopex Przedsiębiorstwo Budowy Szybów S.A., Akademii Górniczo-Hut-

niczej w Krakowie, LW Bogdanka, PPG ROW-JAS Sp. z o.o. oraz Kompanii Węglowej S.A.

Obradom sesji przewodniczył Dyrektor KWK „Borynia-Zofiówka--Jastrzębie” Pan Czesław Kubaczka.

Sponsorem sesji „Dobre praktyki w projektowaniu i budowie szybów, szybików” były firmy Kopex Group oraz PeBeKa.


Wojciech Lekan (LW „Bogdanka” S.A.) Krzysztof Brenza (KWK Piekary)

Tomasz Rokita (AGH)Zbigniew Niedojadło (AGH)


38 SEP 2015

Bardzo ciekawym wydarzeniem XXIII Szkoły był powrót do programu obrad tematyki związanej z techniką strzałową w górnictwie. Patronem sesji była firma BCS Polska zajmująca się m.in. ewidencją materiałów wybuchowych. Sesję poprowadził dr inż. Ryszard Morawa z AGH.

SESJA: NOWOCZESNA TECHNIKA STRZAŁOWA W GÓRNICTWIE

Problematykę stosowania nowoczesnych środków strzelniczych w KGHM Polska Miedź SA zaprezentował Piotr Kondoł. Prelegent przytoczył na wstępie kilka liczb, które zobrazowały skalę wyko-rzystania MW w koncernie. Okazuje się, iż dziennie zużywa się ok. 50 ton materiałów wybuchowych, a rocznie jest to ok. 15 tys. ton. Następnie przedstawił zalety i problemy towarzyszące stosowanej obecnie w KGHM nowoczesnej technologii strzałowej polegającej na zatłaczaniu MW dystrybuowanych luzem. Nawiązał w ten spo-sób do tematyki dwu następnych referatów wygłoszonych przez Michała Szumnego i Krzysztofa Pietkiewicza, przedstawicieli firmy Orica – producenta nowoczesnych rozwiązań w zakresie techniki strzelniczej. Z kolei z problemem ewidencji środków wybucho-

wych w świetle nowy dyrektyw unijnych zapoznał słuchaczy sesji Łukasz Iwanczewski z BCS Polska. O uwarunkowaniach wyni-kających z dyrektywy unijnej dotyczącej elektronicznej ewidencji materiałów strzałowych traktował referat Grzegorza Galowego i Dariusza Krzykawskiego z firmy SEVITEL Sp. z o.o. Z kolei przy-kład praktycznego rozwiązania problemu lokalizacji i organizacji składu materiałów wybuchowych pod ziemią przedstawił Adam Ratajczak z KWK „Knurów-Szczygłowice” Ruch Knurów.

Mamy nadzieję, że „odrodzona” sesja „strzałowa” znajdzie za-interesowanie wśród fachowców zajmujących tematyką techniki strzałowej w górnictwie (i nie tylko) i w przyszłym roku będzie kon-tynuowała swoje obrady podczas kolejnej Szkoły.

Marcin Szumny (Orica Poland)

Łukasz Iwanczewski (BCS Polska) Piotr Kondoł (KGHM Polska Miedź S.A.)

Adam Ratajczak (KWK „Knurów-Szczygłowice”)


SEP 2015 39

Po raz pierwszy podczas Szkoły Eksploatacji Podziemnej odbyła się sesja „Zarządzanie projektami w górnictwie”. Wzbudziła ona bardzo duże zainteresowanie uczestników XXIII SEP. Prelegenci podzielili się swoimi doświadczeniami dotyczącymi nowoczesnego zarządzania w polskich kopalniach.

SESJA: ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W GÓRNICTWIE

Przedstawionych zostało 10 referatów, w tym dwie prezentacje – warsztaty prowadzone przez firmę TenStep Polska, podczas któ-rych prowadzący zadali pytanie „Czy „polska szkoła zarządzania zdroworozsądkowego” wygra ze światowymi standardami w za-kresie zarządzania projektami w górnictwie?” oraz udzielili wska-zówek przedstawiając „Poradnik dywersanta, czyli jak skutecznie rozbroić dobrze wyglądający projekt?”.

Projektowe podejście do zarządzania przedsiębiorstwem jest na chwilę obecną mało popularne w polskiej branży górniczej, jednak z dobrym skutkiem przyswajają je takie spółki giełdowe, jak KGHM czy JSW. W górnictwie światowym firmy, które rozsąd-nie zarządzają projektami zdecydowanie górują nad stosującymi proste, tradycyjne formy zarządzania.

Przedstawiciele giełdowej kopalni LW „Bogdanka” S.A. podzie-

lili się swoimi doświadczeniami dotyczącymi początkowych eta-pów i trudnych chwil uwieńczonych wymiernymi korzyściami, które osiągnięto dzięki zarządzaniu projektowemu.

Przedstawiciele Katowickiego Holdingu Węglowego zapoznali słuchaczy sesji z podejściem projektowym mającym na celu pod-niesienie efektywności działania oraz planowaniem ciągłości dzia-łania w swojej spółce .

Sesja prowadzona była przez organizatorów SEP – Artura Dycz-ko oraz dr inż. Jerzego Kickiego.

Sponsorem sesji „Zarządzanie projektami w górnictwie” była warszawska firma szkoleniowa TenStep Polska.


Marcin Guzik (TenStep) Marta Bobińska (TenStep)

Patrycja Świątek (LW „Bogdanka” S.A.) Magdalena Bernatek (LW „Bogdanka” S.A.)


40 SEP 2015

Kolejna, XII już edycja IMF miała miejsce 27 lutego. Podczas obrad wygłoszono

11 referatów zaprezentowanych przez autorów z USA, Ukrainy, Niemiec i Polski. Głównym

językiem obrad był tradycyjnie język angielski, a także tym razem język polski z uwagi na

wprowadzenie tłumaczenia symultanicznego.

INTERNATIONAL MINING FORUM 2014

Sesję w dwóch częściach poprowadzili dr hab. inż. Piotr Małkow-ski oraz mgr inż. Paulina Lewicka – oboje z Akademii Górniczo Hutniczej. Referaty IMF 2014 skupiały się generalnie wokół za-gadnień cyfrowego przetwarzania i analizy danych dla potrzeb górnictwa oraz tematyki związanej z nowoczesnymi technikami z zakresu sterowania i monitoringu procesów technologicznych w górnictwie.

W pierwszej części bardzo ciekawą prezentację, dotyczącą rozwiązań firmy Bentley Systems w zakresie monitorowania ryzy-ka w przedsiębiorstwach górniczych z uwzględnieniem strategii zrównoważonego rozwoju przedstawił Gordon McPhee (Dyrektor Globalny Bentley Systems). Z kolei Dariusz Kijanka (LW Bogdan-ka S.A.) w imieniu zespołu autorskiego zaprezentował praktycz-ne aspekty planowanie i harmonogramowania robót górniczych z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi informatycznych w LW Bogdanka S.A. Bardzo ciekawe zastosowanie analizy danych po-

miarowych w układzie 3D przedstawiła Paulina Lewińska w refe-racie dotyczącym trójwymiarowego monitorowania temperatury obiektów wielkogabarytowych np. hałd.

Klika referatów IMF 2014 związanych było z europejskim pro-jektem I2mine, któremu początkowo miało być poświęcone całe tegoroczne IMF. Z różnych jednak przyczyn tak się nie stało, a z kilkunastu tematów udało się zaprezentować tylko 5 (2 z Polski i 3 z Niemiec). Generalnie referaty dotyczyły innowacyjnych roz-wiązań technicznych dla górnictwa na dużych głębokościach.

Podczas IMF 2014 zapadły już właściwie decyzje programowe i kolejne IMF (w lutym 2015) poświęcone będzie problematyce wy-konywania i utrzymania szybów i zamierzamy zaprosić do udzia-łu naukowców i praktyków z kilku krajów świata (Chiny, Ukraina, Słowenia i oczywiście Polska). Patronem obrad IMF 2015 będzie Przedsiębiorstwo Budowy Szybów KOPEX S.A. obchodzące w roku 2015 jubileusz 70-lecia istnienia.

Gordon McPhee (Dyrektor Globalny Bentley Systems) Paulina Lewińska (AGH)

Dariusz Kijanka (LW Bogdanka S.A.) Kateryna Sheptak (National University of Kyiv)


SEP 2015 41

Odbywające się już po raz drugi w ramach Szkoły Eksploatacji Podziemnej

Międzynarodowe Spotkanie Studentów Wydziałów Górniczych (World Mining Students

Meeting) zgromadziło 22 osoby z sześciu krajów Europy Środkowej i Wschodniej.

WORLD MINING STUDENTS MEETING KRAKÓW 2014

Oprócz tradycyjnych reprezentacji Politechniki Śląskiej, Politechni-ki Wrocławskiej i Akademii Górniczo-Hutniczej gościliśmy również gości zagranicznych – University of Belgrade z Serbii, National Mineral Resources University – University of Mines z Sankt Peters-burga, VŠB – Technical University of Ostrava z Czech, National Mining University z Dniepropietrowska na Ukrainie oraz University of Mining and Geology „St. Ivan Rilski” z Bułgarii.

Bogaty program spotkania rozpoczął się w poniedziałek 24.02 wizytą w Kopalni Wapienia „Czatkowice” zlokalizowanej ok. 30 km od Krakowa. Mieliśmy możliwość zobaczyć jeden z największych w kraju odkrywkowych zakładów górniczych, wydobywających ponad 2 mln ton wapienia na potrzeby produkcji kruszyw drogo-wych i kolejowych, produkcji betonu i mieszanek bitumicznych oraz sorbentów wykorzystywanych w elektrowniach do odsiarcza-nia spalin. Oprócz samej odkrywki zwiedziliśmy również nowocze-sny zakład przeróbczy i przemiałownię surowca.

Żelaznym punktem programu dla każdej osoby odwiedzającej Kraków jest wizyta w Kopalni Soli „Wieliczka”. Nie inaczej było i w naszym przypadku.

Bez wątpienia jednym z najciekawszych punktów WMSM była dla wielu uczestników możliwość zobaczenia podziemnej kopalni węgla kamiennego. Pomimo, że wszyscy uczestnicy są związani

z przemysłem górniczym, to jednak dla sporej części wtorkowy zjazd na dół Zakładu Górniczego „Sobieski” był pierwszym takim doświadczeniem. Po przebyciu obowiązkowego szkolenia BHP, przebraniu się i pobraniu sprzętu, byliśmy gotowi do wizyty na ścianie przygotowywanej właśnie do likwidacji. Długa droga pod-ziemnymi wyrobiskami, wysoka temperatura i wilgotność, wszech-obecny pył, przejście przez ścianę czy prototypowe urządzenie do magazynowania kamienia w chodniku z pewnością na długo pozostaną w pamięci naszych gości.

Środa była dla uczestników WMSM punktem kulminacyjnym, gdyż właśnie wtedy, 320 metrów pod ziemią, w Kopalni Guido w Zabrzu miał odbyć się Turniej Wiedzy Górniczej. Młodzi adepci sztuki górniczej zmagali się po raz dziewiąty, po raz drugi w obsa-dzie międzynarodowej, a po raz pierwszy w całości po angielsku.

Na wszystkie pytania niemalże bezbłędnie odpowiedział Domi-nik Spychała z Politechniki Wrocławskiej i to on stanął na najwyż-szym stopniu podium. Drugie miejsce ex aequo zajęli Leszek Sie-mianowski z Politechniki Śląskiej i Rafał Spyra reprezentujący Aka-demię Górniczo-Hutniczą w Krakowie. W finale znaleźli się również przedstawiciele uczelni zagranicznych – Veselin Balev z Bułgarii oraz Anastasia Selezneva i Gleb Golubtsov z Rosji. Z niełatwym zadaniem oceny trudu studentów zmagało się Jury w składzie:

Kopalnia Soli „Wieliczka”


42 SEP 2015

dr hab. inż. Eugeniusz Jacek Sobczyk, prof. IGSMiE PAN oraz dr inż. Zbigniew Lubosik z Głównego Instytutu Górnictwa.

Tradycyjnie czwartkowe popołudnie było kulminacją obrad Szkoły Eksploatacji Podziemnej. Również uczestnicy World Mining Students Meeting zgromadzili się w pięknych wnętrzach Teatru im. Juliusza Słowackiego na uroczystej gali. Po raportach na temat sytuacji w polskim górnictwie, nadeszła najprzyjemniejsza dla wie-lu część wieczoru, czyli Gala Konkursowa, której elementem było wręczenie nagród dla zwycięzców Międzynarodowego Turnieju Wiedzy Górniczej, którzy odebrali puchary i wyróżnienia od przed-stawicieli patronów Konkursu – dyrektora Ryszarda Biernackiego z KGHM Polska Miedź S.A., Arkadiusza Śnieżko – wiceprezesa

KOPEX S.A. oraz redaktora naczelnego Trybuny Górniczej – Kry-stiana Krawczyka.

Ostatnim punktem pobytu uczestników WMSM w Krakowie była piątkowa Studencka Sesja Naukowa. Przedstawiciele wszystkich ośmiu uczelni wygłosili referaty prezentujące edukację górniczą w ich krajach, a także odpowiadające na pytania o przyszłość gór-nictwa w ich kraju związaną ze stopniowym wyczerpywaniem się zasobów mineralnych.

Miłym akcentem na zakończenie obrad i podsumowaniem ca-łego Międzynarodowego Spotkania Studentów Wydziałów Górni-czych były wspólne fotografie.

Uczestnicy World Mining Students Meeting [fot. Dominik Galica, IGSMiE PAN]

Organizatorzy, laueraci i patroni Turnieju Wiedzy Górniczej A.D. 2014


SEP 2015 43

26 lutego 2014 w trakcie XXIII Szkoły Eksploatacji Podziemnej odbyły się I Mistrzostwa

Polski Branży Górniczej w Narciarstwie Alpejskim, nad którymi patronat objęły: Szkoła

Eksploatacji Podziemnej, Grupa MARTECH i firma DEMETRIX.

I MISTRZOSTWA POLSKI BRANŻY GÓRNICZEJ W NARCIARSTWIE ALPEJSKIM

Zawody odbyły się na stoku narciarskim „Śnieżnica” w Kasinie Wielkiej. Mimo obaw o warunki śniegowe, zarówno pogoda, jak i wysokość pokrywy śnieżnej, pozwoliły rozegrać dwa przejazdy slalomu giganta przy pięknym słońcu i świetnie przygotowanej trasie.

Zawody zostały rozegrane w czterech kategoriach. Rywalizacja była bardzo zacięta, a różnice czasowe niewielkie. Ostateczna kla-syfikacja Mistrzostw wyglądała następująco.

Grupa M1 (mężczyźni, roczniki … - 1964)1. Dariusz Kotuchna (COIG S.A.)2. Thomas Lautsch (PG Silesia)3. Zbigniew Łoś (LW Bogdanka S.A.)4. Adam Rycerski (Martech - Plus)

Grupa M2 (mężczyźni, roczniki 1974 - 1965)1. Piotr Cygan (Energo-Mechanik Sp. z o.o.)2. Józef Ciuraj (Lokotech Sp. z o.o.)3. Piotr Ścierski (KW S.A. KWK „Ziemowit”)4. Marek Lasek (Martech - Plus)5. Dariusz Pawlicki (Energo-Mechanik Sp. z o.o.)6. Stefan Szymala (KW S.A. KWK „Ziemowit”)

Grupa M3 (mężczyźni, roczniki 1975 - …)1. Paweł Ficek (KW S.A. KWK

„Ziemowit”)2. Jarosław Pyka (KW S.A. KWK

„Piekary”)

Grupa K (kobiety)1. Dorota Jeziorowska (AGH)

Najlepszy czas zawodów osiągnął Piotr Cygan (Energo-Mecha-nik Sp. z o.o.). Mistrzostwa zostały zakończone dekoracją medalo-wą zwycięzców oraz rozdaniem nagród, których fundatorami były Grupa MARTECH oraz firma DEMETRIX. Organizatorzy zapowie-dzieli również kontynuację zawodów w przyszłym roku, w związku z tym już teraz zapraszamy Państwa na II Mistrzostwa Polski Bran-ży Górniczej w Narciarstwie Alpejskim.

Generalny realizator inwestycji – Producent maszyn i urządzeń

dla przemysłu ciężkiego

PRODUKCJA: – Maszyny i urządzenia dla branży górniczej

– Przenośniki taśmowe– Linie technologiczne

– Terminale przeładunkowe– Urządzenia do wzogacania

– Prasy filtracyjne

USŁUGI W BRANŻACH: – Górnictwo– Hutnictwo

– Energetyka– Przemysł chemiczny– Przemysł mineralny

LINTER GROUPwww.linter.pl | www.zagron.org | www.pilsko.org

ul. Piłsudskiego 57a, 32-340 Wolbrom, tel. + 48 32 647 27 20, fax. +48 32 647 27 31

http://www.linter.pl

http://www.zagron.org

http://www.pilsko.org

KGHM POLSKA MIEDŹ S.A.ul. Marii Skłodowskiej-Curie 48, 59-301 Lubintel. +48 76 747 82 00, fax +48 76 747 85 00www.kghm.pl

W centrum świata polskiej miedzi znajduje się człowiek. Wśród żywiołów ziemi, z którymi zmaga się i współpracuje, wytwarza miedź i srebro - tradycyjne surowce nowoczesności.

NowoczesNości

TradycyjNe

sUrowce

http://www.kghm.pl

Documents

SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ